livy_ab_urbe_condita

Unnamed repository; edit this file 'description' to name the repository.
Log | Files | Refs

commit b21a902ea1ffc7496e52c01f1b132f51adfbf314
parent 75fe951625c53ff3156eaeb67a9285150acf5973
Author: Wilson <wilson@wilsonrgheen.com>
Date:   Mon, 28 Oct 2024 03:29:05 -0500

Add chapters 5-7

Diffstat:
Mb1m | 13+++++++++++++
1 file changed, 13 insertions(+), 0 deletions(-)

diff --git a/b1m b/b1m @@ -10,3 +10,16 @@ Silvius deinde rēgnat Ascaniī fīlius, cāsū quōdam in silvīs nātus; is Ae [4] Sed dēbēbātur, ut opīnor, fātīs tantae orīgō urbis maximīque secundum deōrum opēs imperiī prīncipium. Vī compressa Vestālis cum geminum partum ēdidisset, seu ita rata seu quia deus auctor culpae honestior erat, Mārtem incertae stirpis patrem nuncupat. Sed nec dī nec hominēs aut ipsam aut stirpem ā crūdēlitāte rēgiā vindicant: sacerdōs vīncta in cūstōdiam datur, puerōs in prōfluentem aquam mittī jubet. Forte quādam dīvīnitus super rīpās Tiberis effūsus lēnibus stāgnīs nec adīrī usquam ad jūstī cursum poterat amnis et posse quamvīs languidā mergī aquā īnfantēs spem ferentibus dabat. Ita velut dēfūnctī rēgis imperiō in proximā alluviē ubi nunc fīcus Rūmīnālis est—Rōmulārem vocātam ferunt—puerōs expōnunt. Vastae tum in hīs locīs sōlitūdinēs erant. Tenet fāma cum fluitantem alveum, quō expositī erant puerī, tenuis in siccō aqua dēstituisset, lupam sitientem ex montibus quī circā sunt ad puerīlem vāgītum cursum flexisse; eam submissās īnfantibus adeō mītem praebuisse mammās ut linguā lambentem puerōs magister rēgiī pecoris invēnerit—Faustulō fuisse nōmen ferunt—ab eō ad stabula Lārentiae uxōrī ēducandōs datōs. Sunt quī Lārentiam volgātō corpore lupam inter pāstōrēs vocātam putent; inde locum fābulae ac mīrāculō datum. Ita genitī itaque ēducātī, cum prīmum adolēvit aetās, nec in stabulīs nec ad pecora sēgnēs vēnandō peragrāre saltūs. Hinc rōbore corporibus animīsque sūmptō jam nōn ferās tantum subsistere sed in latrōnēs praedā onustōs impetūs facere pāstōribusque rapta dīvidere et cum hīs crēscente in diēs grege juvenum sēria ac jocōs celebrāre. + + +[5] Jam tum in Palātiō monte Lupercal hoc fuisse lūdicrum ferunt, et ā Pallantēō, urbe Arcadicā, Pallantium, dein Palātium montem appellātum; ibi Evandrum, quī ex eō genere Arcadum multīs ante tempestātibus tenuerit loca, sollemne allātum ex Arcadiā īnstituisse ut nūdī juvenēs Lycaeum Pāna venerantēs per lūsum atque lascīviam currerent, quem Rōmānī deinde vocārunt Inuum. Huic dēditīs lūdicrō cum sollemne nōtum esset īnsidiātōs ob īram praedae āmissae latrōnēs, cum Rōmulus vī sē dēfendisset, Remum cēpisse, captum rēgī Amūliō trādidisse, ultrō accūsantēs. Crīminī maximē dabant in Numitōris agrōs ab iīs impetum fierī; inde eōs collēcta juvenum manū hostīlem in modum praedās agere. Sīc Numitōrī ad supplicium Remus dēditur. Jam inde ab initiō Faustulō spēs fuerat rēgiam stirpem apud sē ēducārī; nam et expositōs jussū rēgis īnfantēs sciēbat et tempus quō ipse eōs sustulisset ad id ipsum congruere; sed rem immātūram nisi aut per occāsiōnem aut per necessitātem aperīrī nōluerat. Necessitās prior venit: ita metū subāctus Rōmulō rem aperit. Forte et Numitōrī cum in cūstōdiā Remum habēret audīssetque geminōs esse frātrēs, comparandō et aetātem eōrum et ipsam minimē servīlem indolem, tetigerat animum memoria nepōtum; scīscitandōque eōdem pervēnit ut haud procul esset quīn Remum agnōsceret. Ita undique rēgī dolus nectitur. Rōmulus nōn cum globō juvenum—nec enim erat ad vim apertam pār—sed aliīs aliō itinere jussīs certō tempore ad rēgiam venīre pāstōribus ad rēgem impetum facit; et ā domō Numitōris aliā comparātā manū adjuvat Remus. Ita rēgem obtruncat. + + +[6] Numitor inter prīmum tumultum, hostēs invāsisse urbem atque adortōs rēgiam dictitāns, cum pūbem Albānam in arcem praesidiō armīsque obtinendam āvocāsset, postquam juvenēs perpetrātā caede pergere ad sē grātulantēs vīdit, extemplō advocātō conciliō scelera in sē frātris, orīginem nepōtum, ut genitī, ut ēducātī, ut cognitī essent, caedem deinceps tyrannī sēque ejus auctōrem ostendit. Juvenēs per mediam contiōnem agmine ingressī cum avum rēgem salūtāssent, secūta ex omnī multitūdine cōnsentiēns vōx ratum nōmen imperiumque rēgī efficit. + +Ita Numitōrī Albānā rē permissā Rōmulum Remumque cupīdō cēpit in iīs locīs ubi expositī ubīque ēducātī erant urbis condendae. Et supererat multitūdō Albānōrum Latīnōrumque; ad id pāstōrēs quoque accesserant, quī omnēs facile spem facerent parvam Albam, parvum Lāvīnium prae eā urbe quae conderētur fore. Intervēnit deinde hīs cōgitātiōnibus avītum malum, rēgnī cupīdō, atque inde foedum certāmen coortum ā satis mītī prīncipiō. Quoniam geminī essent nec aetātis verēcundia discrīmen facere posset, ut dī quōrum tūtēlae ea loca essent auguriīs legerent quī nōmen novae urbī daret, quī conditam imperiō regeret, Palātium Rōmulus, Remus Aventīnum ad inaugurandum templa capiunt. + + + [7] Priōrī Remō augurium vēnisse fertur, sex volturēs; jamque nūntiātō auguriō cum duplex numerus Rōmulō sē ostendisset, utrumque rēgem sua multitūdō cōnsalūtāverat: tempore illī praeceptō, at hī numerō avium rēgnum trahēbant. Inde cum altercātiōne congressī certāmine īrārum ad caedem vertuntur; ibi in turbā ictus Remus cecidit. Volgātior fāma est lūdibriō frātris Remum novōs trānsiluisse mūrōs; inde ab īrātō Rōmulō, cum verbīs quoque increpitāns adjēcisset, "Sīc deinde, quīcumque alius trānsiliet moenia mea," interfectum. Ita sōlus potītus imperiō Rōmulus; condita urbs conditōris nōmine appellāta. + +Palātium prīmum, in quō ipse erat ēducātus, mūniit. Sacra dīs aliīs Albānō rītū, Graecō Herculī, ut ab Evandrō īnstitūta erant, facit. Herculem in ea loca Gēryonē interēmptō bovēs mīrā speciē abēgisse memorant, ac prope Tiberim fluvium, quā prae sē armentum agēns nandō trājēcerat, locō herbidō ut quiēte et pābulō laetō reficeret bovēs et ipsum fessum viā prōcubuisse. Ibi cum eum cibō vīnōque gravātum sopor oppressisset, pāstor accola ejus locī, nōmine Cācus, ferōx vīribus, captus pulchritūdine boum cum āvertere eam praedam vellet, quia sī agendō armentum in spēluncam compulisset ipsa vestīgia quaerentem dominum eō dēductūra erant, āversōs bovēs eximium quemque pulchritūdine caudīs in spēluncam trāxit. Herculēs ad prīmam aurōram somnō excitus cum gregem perlūstrāsset oculīs et partem abesse numerō sēnsisset, pergit ad proximam spēluncam, sī forte eō vestīgia ferrent. Quae ubi omnia forās versa vīdit nec in partem aliam ferre, cōnfūsus atque incertus animī ex locō īnfēstō agere porrō armentum occēpit. Inde cum actae bovēs quaedam ad dēsīderium, ut fit, relictārum mūgīssent, reddita inclūsārum ex spēluncā boum vōx Herculem convertit. Quem cum vādentem ad spēluncam Cācus vī prohibēre cōnātus esset, ictus clāvā fidem pāstōrum nēquīquam invocāns morte occubuit. Evander tum ea, profugus ex Peloponnēsō, auctōritāte magis quam imperiō regēbat loca, venerābilis vir mīrāculō litterārum, reī novae inter rudēs artium hominēs, venerābilior dīvīnitāte crēditā Carmentae mātris, quam fātiloquam ante Sibyllae in Italiam adventum mīrātae eae gentēs fuerant. Is tum Evander concursū pāstōrum trepidantium circā advenam manifēstae reum caedis excitus postquam facinus facinorisque causam audīvit, habitum fōrmamque virī aliquantum ampliōrem augustiōremque hūmānā intuēns rogitat quī vir esset. Ubi nōmen patremque ac patriam accēpit, "Jove nāte, Herculēs, salvē," inquit; "tē mihi māter, vēridica interpres deum, auctūrum caelestium numerum cecinit, tibique āram hīc dicātum īrī quam opulentissima ōlim in terrīs gēns maximam vocet tuōque rītū cōlat." Dextrā Herculēs datā accipere sē ōmen implētūrumque fāta ārā conditā ac dicāta ait. Ibi tum prīmum bove eximiā captā dē grege sacrum Herculī, adhibitīs ad ministerium dapemque Potītiīs ac Pīnāriīs, quae tum familiae maximē inclitae ea loca incolēbant, factum. Forte ita ēvēnit ut Potītiī ad tempus praestō essent iīsque exta appōnerentur, Pīnāriī extīs adēsīs ad cēteram venīrent dapem. Inde īnstitūtum mānsit dōnec Pīnārium genus fuit, nē extīs eōrum sollemnium vēscerentur. Potītiī ab Evandrō ēdoctī antistitēs sacrī ejus per multās aetātēs fuērunt, dōnec trāditō servīs pūblicīs sollemnī familiae ministeriō genus omne Potītiōrum interiit. Haec tum sacra Rōmulus ūna ex omnibus peregrīna suscēpit, jam tum immortālitātis virtūte partae ad quam eum sua fāta dūcēbant fautor.