texprojects

ot.tex (1930524B)

---

 \documentclass[10pt,a5paper]{scrbook}
 \usepackage[a5paper,outer=49pt,top=45pt,bottom=35pt,marginpar=13.5pt]{geometry} % 421pt x 597pt (a5paper)
 \usepackage{anyfontsize}
 \usepackage{fancyhdr}
 \usepackage{Alegreya}
 \usepackage{changepage}
 \usepackage{cjhebrew}
 \usepackage[T1]{fontenc}
 \usepackage{marginnotewg}
 \usepackage[stretch=40,shrink=20]{microtype}
 \usepackage{pageslts}
 \usepackage{relsize}
 \usepackage{titling}
 \usepackage[l2tabu]{nag}
 \usepackage{needspace}
 \usepackage{lettrine}
 \setlength{\DefaultFindent}{0.1em}
 \setlength{\DefaultNindent}{0em}
 \renewcommand{\LettrineTextFont}{\MakeUppercase}
 \usepackage{tikz}
 \usepackage{xifthen}
 \usepackage{xstring}
 \usepackage{tocloft}
 \usetikzlibrary{decorations.pathreplacing,calc}
 \newcommand{\tikzmark}[1]{\tikz[overlay,remember picture] \node (#1) {};}
 
 \DeclareTextComposite{\'}{T1}{A}{65}
 \DeclareTextComposite{\'}{T1}{E}{69}
 \DeclareTextComposite{\'}{T1}{I}{73}
 \DeclareTextComposite{\'}{T1}{O}{79}
 \DeclareTextComposite{\'}{T1}{U}{85}
 \DeclareTextComposite{\'}{T1}{Y}{89}
 \DeclareTextComposite{\'}{T1}{\AE}{198}
 
 \DeclareUnicodeCharacter{01FD}{\'{\ae}}
 \DeclareUnicodeCharacter{01FC}{\AE}
 \DeclareUnicodeCharacter{0153}{\oe}
 \DeclareUnicodeCharacter{0152}{\OE}
 \newcommand{\Aleph}{\textcjheb{'}}
 \newcommand{\Beth}{\textcjheb{b}}
 \newcommand{\Ghimel}{\textcjheb{g}}
 \newcommand{\Daleth}{\textcjheb{d}}
 \newcommand{\He}{\textcjheb{h}}
 \newcommand{\Vau}{\textcjheb{w}}
 \newcommand{\Zain}{\textcjheb{z}}
 \newcommand{\Heth}{\textcjheb{.h}}
 \newcommand{\Teth}{\textcjheb{.t}}
 \newcommand{\Jod}{\textcjheb{y}}
 \newcommand{\Caph}{\textcjheb{k|}}
 \newcommand{\Lamed}{\textcjheb{l}}
 \newcommand{\Mem}{\textcjheb{m}}
 \newcommand{\Nun}{\textcjheb{n|}}
 \newcommand{\Samech}{\textcjheb{s}}
 \newcommand{\Ain}{\textcjheb{`}}
 \newcommand{\Phe}{\textcjheb{p|}}
 \newcommand{\Sade}{\textcjheb{.s|}}
 \newcommand{\Coph}{\textcjheb{q}}
 \newcommand{\Res}{\textcjheb{r}}
 \newcommand{\Sin}{\textcjheb{/s}}
 \newcommand{\Thau}{\textcjheb{t}}
 
 \pagenumbering{arabic}
 
 \emergencystretch 5em
 
 \tocloftpagestyle{empty}
 \setlength{\cftbeforetoctitleskip}{0.0pt}
 \newcommand{\tocsubtitlefont}{\fontfamily{lmr}\large}
 \renewcommand{\cfttoctitlefont}{\hfill\fontfamily{lmr}\Large\MakeUppercase}
 \renewcommand{\cftaftertoctitle}{\hfill\mbox{}}
 \setlength{\cftaftertoctitleskip}{15.0pt}
 \renewcommand{\cftchapfont}{\fontfamily{lmr}\normalsize}
 \renewcommand{\cftchappagefont}{\fontfamily{lmr}\normalsize}
 \renewcommand{\cftchapdotsep}{4.2}
 \renewcommand{\cftchapleader}{\cftchapfont\cftdotfill{\cftchapdotsep}}
 \setlength{\cftbeforechapskip}{0.0em}
 
 \title{VETUS \mbox{TESTAMENTUM}\\[0.3em]%
     \smaller[6]{}\scshape{Tomus I: Lex et Prophetæ Priores}\\[0.4em]
     VULGATÆ CLEMENTINÆ EDITIONIS}
 \newcommand{\chaptertitle}{Caput}
 \newcommand{\chaptertitleabbr}{Cap.}
 
 \newcommand{\RomanNum}[1]{\uppercase\expandafter{\romannumeral #1\relax}}
 
 \newcommand{\getchapnum}{
     \ifthenelse{\equal{\lastpagewithnewchapter}{\theCurrentPage}}%
         {\firstchapnumonpage}%
         {\chapnum}%
 }
 
 \fancyhead{}
 \fancyheadoffset{0 cm}
 \fancyhead[LO, RE]{\chaptertitleabbr\ \getchapnum}
 \fancyhead[CO, CE]{\scshape{\subbookheader}}
 \fancyhead[RO, LE]{\thepage}
 \fancyfoot{}
 
 \renewcommand{\maketitle}{%
     \vspace*{4em}%
     \begin{center}%
         {\fontsize{45}{45}\fontfamily{lmr}\selectfont
             {\thetitle}}%
         \vspace{.95em}%
     \end{center}%
     \vspace*{\fill}%
     \clearpage
 }
 
 \newcommand{\subbooktitle}{}
 \newcommand{\subbookheader}{}
 \newcommand{\makesubbooktitle}[3][]{%
     \ifthenelse{\isempty{#1}}
         {}%
         {{\par\centering\LARGE\smaller[1]\MakeUppercase{#1}\\}}%
     {\par\centering\LARGE\smaller[1]\tikzmark{leftend} ~~\MakeUppercase{#2}~~ \tikzmark{rightend}\par}%
     \begin{tikzpicture}[overlay, remember picture]%
         \draw[thick] (leftend.south west) -- (rightend.south east);%
     \end{tikzpicture}%
     \vspace{1em}%
     \renewcommand{\subbooktitle}{#2}
     \renewcommand{\subbookheader}{#3}
 }
 \newcommand{\startsubbook}[2][]{%
     \newpage
     % Beginning of the actual book--must be set here, so both pages of the TOC can be empty-style
     \pagestyle{fancy}
     \thispagestyle{empty}
     \ifthenelse{\isempty{#1}}
         {\addcontentsline{toc}{chapter}{#2}}%
         {\addcontentsline{toc}{chapter}{#1 #2}}%
 }
 \newcommand{\subbook}[3][]{%
     \startsubbook[#1]{#2}%
     \makesubbooktitle[#1]{#2}{#3}%
 }
 \newcommand{\subbookalttoc}[4][]{%
     \startsubbook{#4}%
     \makesubbooktitle[#1]{#2}{#3}%
 }
 \newcommand{\subbookthreni}{%
     \newpage
     \thispagestyle{empty}
     \begin{adjustwidth*}{5em}{5em}%
         \addcontentsline{toc}{chapter}{Threni Jeremíæ Prophétæ}%
         {\par\centering\LARGE\smaller[0.5]\MakeUppercase{Threni}\\}
         {\par\centering\large\scshape id est, Lamentationes\\}
         {\par\centering\LARGE\smaller[0.5]\scshape\tikzmark{leftend} ~~\MakeUppercase{Jeremiæ Prophetæ}~~ \tikzmark{rightend}\par}%
         \begin{tikzpicture}[overlay, remember picture]%
             \draw[thick] (leftend.south west) -- (rightend.south east);%
         \end{tikzpicture}%
     \end{adjustwidth*}
     \vspace{1em}
     \renewcommand{\subbooktitle}{Threni Jeremiæ Prophetæ}
     \renewcommand{\subbookheader}{Lamentationes}
 }
 
 \newcommand{\printpsalmtitle}[1]{%
     {\centering\fontfamily{lmr}\smaller[1](#1)\par}%
 }
 \newcommand{\psalmsectiontitle}[1]{%
     \Needspace{4\baselineskip}%
     {\centering\larger[2]#1\par}%
 }
 
 \newcommand{\chapnum}{}
 \newcommand{\firstchapnumonpage}{}
 \newcommand{\lastpagewithnewchapter}{}
 \newcommand{\printchaptertitle}[1]{%
     \vspace{.35em}%
     \ifthenelse{\equal{\subbookheader}{Psalmi}}%
         {\renewcommand{\chaptertitle}{Psalmus}%
          \renewcommand{\chaptertitleabbr}{Ps.}}%
         {\renewcommand{\chaptertitle}{Caput}%
          \renewcommand{\chaptertitleabbr}{Cap.}}%
     {\par\centering\fontfamily{lmr}\large\scshape\chaptertitle\ \RomanNum{#1}\par}%
     \vspace{.35em}%
 }
 \def\hugelettrineA{\lettrine[lines=5,slope=0.5em,findent=-1.5em,nindent=0.8em]}
 \def\lettrineA{\lettrine[findent=-0.3em,nindent=0.5em]}
 \def\hugelettrineJ{\lettrine[lines=5,lraise=0.15,loversize=-0.15]}
 \def\lettrineJ{\lettrine}
 \def\hugelettrineQ{\lettrine[lines=5,lraise=0.22,loversize=-0.22,nindent=0.8em]}
 \def\lettrineQ{\lettrine[lraise=0.1,loversize=-0.1,nindent=0.4em]}
 \def\hugelettrineV{\lettrine[lines=5,slope=-0.5em,findent=0.4em,nindent=-0.5em]}
 \def\lettrineV{\lettrine[findent=0.1em,nindent=-0.3em]}
 \newcommand{\prettifychapter}[3]{%
     \ifthenelse{\equal{#2}{A} \OR \equal{#2}{J} \OR \equal{#2}{Q} \OR \equal{#2}{V}}%
         {\ifthenelse{#1 = 1}%
             {\csname hugelettrine#2\endcsname{#2}{#3}~}%
             {\csname lettrine#2\endcsname{#2}{#3}~}}%
         {\ifthenelse{#1 = 1}%
             {\lettrine[lines=5]{#2}{#3}~}%
             {\lettrine{#2}{#3}~}}%
     \ifthenelse{\equal{\lastpagewithnewchapter}{\theCurrentPage}}%
         {\renewcommand{\chapnum}{#1}}%
         {\edef\lastpagewithnewchapter{\theCurrentPage}%
          \renewcommand{\firstchapnumonpage}{#1}%
          \renewcommand{\chapnum}{#1}}%
 }
 \newcommand{\startchapter}{}
 \def\startchapter #1 #2#3 {%
     \prettifychapter{#1}{#2}{#3}
 }
 \renewcommand{\chapter}{}
 \def\chapter #1 #2#3 {%
     \Needspace{4\baselineskip}%
     \printchaptertitle{#1}
     \prettifychapter{#1}{#2}{#3}
 }
 \newcommand{\chapterwithextraspace}{}
 \def\chapterwithextraspace #1[#2] #3#4 {%
     \Needspace{#2\baselineskip}%
     \printchaptertitle{#1}
     \prettifychapter{#1}{#3}{#4}
 }
 \newcommand{\psalm}{}
 \def\psalm #1[#2] #3#4 {%
     \Needspace{5\baselineskip}%
     \printchaptertitle{#1}
     \printpsalmtitle{#2}
     \prettifychapter{#1}{#3}{#4}
 }
 \newcommand{\psalmoneeighteenhack}{}
 \def\psalmoneeighteenhack #1 #2#3 {%
     \prettifychapter{#1}{#2}{#3}%
 }
 
 \newcount\zzc
 \makeatletter
 \def\zz{%
     \ifnum\prevgraf<\c@L@lines
     \zzc\z@
     \loop
     \ifnum\zzc<\prevgraf
         \advance\zzc\@ne
         \afterassignment\zzda\count@\L@parshape\relax
         \repeat
         \parshape\L@parshape
     \fi
 }
 \def\zzda{\afterassignment\zzdb\dimen@}
 \def\zzdb{\afterassignment\zzdef\dimen@}
 \def\zzdef#1\relax{\edef\L@parshape{\the\numexpr\count@-1\relax\space #1}}
 \makeatother
 
 \renewcommand{\marginfont}{\footnotesize}
 \renewcommand{\verse}[1]{\marginnote{#1}}
 
 \begin{document}
 
 \pagestyle{empty}%
 \vspace*{\fill}
 \newpage
 \vspace*{\fill}
 \newpage
 \maketitle
 
 % Force back of title page to be blank
 \vspace*{\fill}
 \clearpage
 
 \renewcommand{\contentsname}{Ordo Librorum}
 \tableofcontents
 \newpage
 \vspace*{\fill}
 
 \subbook{Liber Génesis}{Genesis}
 \chapter{1}
 In princípio creávit Deus cælum et terram.
 \verse{2} Terra autem erat inánis et vácua, et ténebræ erant super fáciem abýssi: et spíritus Dei ferebátur super aquas.
 \verse{3} Dixítque Deus: Fiat lux. Et facta est lux.
 \verse{4} Et vidit Deus lucem quod esset bona: et divísit lucem a ténebris.
 \verse{5} Appellavítque lucem Diem, et ténebras Noctem: factúmque est véspere et mane, dies unus.
 \verse{6} Dixit quoque Deus: Fiat firmaméntum in médio aquárum: et dívidat aquas ab aquis.
 \verse{7} Et fecit Deus firmaméntum, divisítque aquas, quæ erant sub firmaménto, ab his, quæ erant super firmaméntum. Et factum est ita.
 \verse{8} Vocavítque Deus firmaméntum, Cælum: et factum est véspere et mane, dies secúndus.
 
 \verse{9} Dixit vero Deus: Congregéntur aquæ, quæ sub cælo sunt, in locum unum: et appáreat árida. Et factum est ita.
 \verse{10} Et vocávit Deus áridam Terram, congregationésque aquárum appellávit María. Et vidit Deus quod esset bonum.
 \verse{11} Et ait: Gérminet terra herbam viréntem, et faciéntem semen, et lignum pomíferum fáciens fructum juxta genus suum, cujus semen in semetípso sit super terram. Et factum est ita.
 \verse{12} Et prótulit terra herbam viréntem, et faciéntem semen juxta genus suum, lignúmque fáciens fructum, et habens unumquódque seméntem secúndum spéciem suam. Et vidit Deus quod esset bonum.
 \verse{13} Et factum est véspere et mane, dies tértius.
 
 \verse{14} Dixit autem Deus: Fiant luminária in firmaménto cæli, et dívidant diem ac noctem, et sint in signa et témpora, et dies et annos:
 \verse{15} ut lúceant in firmaménto cæli, et illúminent terram. Et factum est ita.
 
 \verse{16} Fecítque Deus duo luminária magna: lumináre majus, ut præésset diéi: et lumináre minus, ut præésset nocti: et stellas.
 \verse{17} Et pósuit eas in firmaménto cæli, ut lucérent super terram,
 \verse{18} et præéssent diéi ac nocti, et divíderent lucem ac ténebras. Et vidit Deus quod esset bonum.
 \verse{19} Et factum est véspere et mane, dies quartus.
 
 \verse{20} Dixit étiam Deus: Prodúcant aquæ réptile ánimæ vivéntis, et volátile super terram sub firmaménto cæli.
 \verse{21} Creavítque Deus cete grándia, et omnem ánimam vivéntem atque motábilem, quam prodúxerant aquæ in spécies suas, et omne volátile secúndum genus suum. Et vidit Deus quod esset bonum.
 \verse{22} Benedixítque eis, dicens: Créscite, et multiplicámini, et repléte aquas maris: avésque multiplicéntur super terram.
 \verse{23} Et factum est véspere et mane, dies quintus.
 \verse{24} Dixit quoque Deus: Prodúcat terra ánimam vivéntem in génere suo, juménta, et reptília, et béstias terræ secúndum spécies suas. Factúmque est ita.
 \verse{25} Et fecit Deus béstias terræ juxta spécies suas, et juménta, et omne réptile terræ in génere suo. Et vidit Deus quod esset bonum.
 
 \verse{26} Et ait: Faciámus hóminem ad imáginem et similitúdinem nostram: et præsit píscibus maris, et volatílibus cæli, et béstiis, universǽque terræ, omníque réptili, quod movétur in terra.
 \verse{27} Et creávit Deus hóminem ad imáginem suam: ad imáginem Dei creávit illum, másculum et féminam creávit eos.
 \verse{28} Benedixítque illis Deus, et ait: Créscite et multiplicámini, et repléte terram, et subjícite eam, et dominámini píscibus maris, et volatílibus cæli, et univérsis animántibus, quæ movéntur super terram.
 \verse{29} Dixítque Deus: Ecce dedi vobis omnem herbam afferéntem semen super terram, et univérsa ligna quæ habent in semetípsis seméntem géneris sui, ut sint vobis in escam:
 \verse{30} et cunctis animántibus terræ, omníque vólucri cæli, et univérsis quæ movéntur in terra, et in quibus est ánima vivens, ut hábeant ad vescéndum. Et factum est ita.
 \verse{31} Vidítque Deus cuncta quæ fécerat, et erant valde bona. Et factum est véspere et mane, dies sextus.
 \chapter{2}
 Igitur perfécti sunt cæli et terra, et omnis ornátus eórum.
 \verse{2} Complevítque Deus die séptimo opus suum quod fécerat: et requiévit die séptimo ab univérso ópere quod patrárat.
 \verse{3} Et benedíxit diéi séptimo, et sanctificávit illum, quia in ipso cessáverat ab omni ópere suo quod creávit Deus ut fáceret.
 
 \verse{4} Istæ sunt generatiónes cæli et terræ, quando creáta sunt, in die quo fecit Dóminus Deus cælum et terram,
 \verse{5} et omne virgúltum agri ántequam orirétur in terra, omnémque herbam regiónis priúsquam germináret: non enim plúerat Dóminus Deus super terram, et homo non erat qui operarétur terram:
 \verse{6} sed fons ascendébat e terra, írrigans univérsam superfíciem terræ.
 \verse{7} Formávit ígitur Dóminus Deus hóminem de limo terræ, et inspirávit in fáciem ejus spiráculum vitæ, et factus est homo in ánimam vivéntem.
 \verse{8} Plantáverat autem Dóminus Deus paradísum voluptátis a princípio, in quo pósuit hóminem quem formáverat.
 \verse{9} Produxítque Dóminus Deus de humo omne lignum pulchrum visu, et ad vescéndum suáve lignum étiam vitæ in médio paradísi, lignúmque sciéntiæ boni et mali.
 \verse{10} Et flúvius egrediebátur de loco voluptátis ad irrigándum paradísum, qui inde divíditur in quátuor cápita.
 \verse{11} Nomen uni Phison: ipse est qui círcuit omnem terram Hévilath, ubi náscitur aurum:
 \verse{12} et aurum terræ illíus óptimum est; ibi invenítur bdéllium, et lapis onýchinus.
 \verse{13} Et nomen flúvii secúndi Gehon; ipse est qui círcumit omnem terram Æthiópiæ.
 \verse{14} Nomen vero flúminis tértii, Tigris: ipse vadit contra Assýrios. Flúvius autem quartus, ipse est Euphrátes.
 \verse{15} Tulit ergo Dóminus Deus hóminem, et pósuit eum in paradíso voluptátis, ut operarétur, et custodíret illum:
 \verse{16} præcepítque ei, dicens: Ex omni ligno paradísi cómede;
 \verse{17} de ligno autem sciéntiæ boni et mali ne cómedas: in quocúmque enim die coméderis ex eo, morte moriéris.
 
 \verse{18} Dixit quoque Dóminus Deus: Non est bonum esse hóminem solum: faciámus ei adjutórium símile sibi.
 \verse{19} Formátis ígitur Dóminus Deus de humo cunctis animántibus terræ, et univérsis volatílibus cæli, addúxit ea ad Adam, ut vidéret quid vocáret ea: omne enim quod vocávit Adam ánimæ vivéntis, ipsum est nomen ejus.
 \verse{20} Appellavítque Adam nomínibus suis cuncta animántia, et univérsa volatília cæli, et omnes béstias terræ: Adæ vero non inveniebátur adjútor símilis ejus.
 \verse{21} Immísit ergo Dóminus Deus sopórem in Adam: cumque obdormísset, tulit unam de costis ejus, et replévit carnem pro ea.
 \verse{22} Et ædificávit Dóminus Deus costam, quam túlerat de Adam, in mulíerem: et addúxit eam ad Adam.
 \verse{23} Dixítque Adam: Hoc nunc os ex óssibus meis, et caro de carne mea: hæc vocábitur Virágo, quóniam de viro sumpta est.
 \verse{24} Quam ob rem relínquet homo patrem suum, et matrem, et adhærébit uxóri suæ: et erunt duo in carne una.
 \verse{25} Erat autem utérque nudus, Adam scílicet et uxor ejus: et non erubescébant.
 \chapter{3}
 Sed et serpens erat callídior cunctis animántibus terræ quæ fécerat Dóminus Deus. Qui dixit ad mulíerem: Cur præcépit vobis Deus ut non comederétis de omni ligno paradísi?
 \verse{2} Cui respóndit múlier: De fructu lignórum, quæ sunt in paradíso, véscimur:
 \verse{3} de fructu vero ligni quod est in médio paradísi, præcépit nobis Deus ne comederémus, et ne tangerémus illud, ne forte moriámur.
 \verse{4} Dixit autem serpens ad mulíerem: Nequáquam morte moriémini.
 \verse{5} Scit enim Deus quod in quocúmque die comedéritis ex eo, aperiéntur óculi vestri, et éritis sicut dii, sciéntes bonum et malum.
 \verse{6} Vidit ígitur múlier quod bonum esset lignum ad vescéndum, et pulchrum óculis, aspectúque delectábile: et tulit de fructu illíus, et comédit: dedítque viro suo, qui comédit.
 \verse{7} Et apérti sunt óculi ambórum; cumque cognovíssent se esse nudos, consuérunt fólia ficus, et fecérunt sibi perizómata.
 
 \verse{8} Et cum audíssent vocem Dómini Dei deambulántis in paradíso ad auram post merídiem, abscóndit se Adam et uxor ejus a fácie Dómini Dei in médio ligni paradísi.
 \verse{9} Vocavítque Dóminus Deus Adam, et dixit ei: Ubi es?
 \verse{10} Qui ait: Vocem tuam audívi in paradíso, et tímui, eo quod nudus essem, et abscóndi me.
 \verse{11} Cui dixit: Quis enim indicávit tibi quod nudus esses, nisi quod ex ligno de quo præcéperam tibi ne coméderes, comedísti?
 \verse{12} Dixítque Adam: Múlier, quam dedísti mihi sóciam, dedit mihi de ligno, et comédi.
 \verse{13} Et dixit Dóminus Deus ad mulíerem: Quare hoc fecísti? Quæ respóndit: Serpens decépit me, et comédi.
 
 \verse{14} Et ait Dóminus Deus ad serpéntem: Quia fecísti hoc, maledíctus es inter ómnia animántia, et béstias terræ: super pectus tuum gradiéris, et terram cómedes cunctis diébus vitæ tuæ.
 \verse{15} Inimicítias ponam inter te et mulíerem, et semen tuum et semen illíus: ipsa cónteret caput tuum, et tu insidiáberis calcáneo ejus.
 \verse{16} Mulíeri quoque dixit: Multiplicábo ærúmnas tuas, et concéptus tuos: in dolóre páries fílios, et sub viri potestáte eris, et ipse dominábitur tui.
 \verse{17} Adæ vero dixit: Quia audísti vocem uxóris tuæ, et comedísti de ligno, ex quo præcéperam tibi ne coméderes, maledícta terra in ópere tuo: in labóribus cómedes ex ea cunctis diébus vitæ tuæ.
 \verse{18} Spinas et tríbulos germinábit tibi, et cómedes herbam terræ.
 \verse{19} In sudóre vultus tui vescéris pane, donec revertáris in terram de qua sumptus es: quia pulvis es et in púlverem revertéris.
 
 \verse{20} Et vocávit Adam nomen uxóris suæ, Heva: eo quod mater esset cunctórum vivéntium.
 
 \verse{21} Fecit quoque Dóminus Deus Adæ et uxóri ejus túnicas pellíceas, et índuit eos:
 \verse{22} et ait: Ecce Adam quasi unus ex nobis factus est, sciens bonum et malum: nunc ergo ne forte mittat manum suam, et sumat étiam de ligno vitæ, et cómedat, et vivat in ætérnum.
 \verse{23} Et emísit eum Dóminus Deus de paradíso voluptátis, ut operarétur terram de qua sumptus est.
 \verse{24} Ejecítque Adam: et collocávit ante paradísum voluptátis chérubim, et flámmeum gládium, atque versátilem, ad custodiéndam viam ligni vitæ.
 \chapter{4}
 Adam vero cognóvit uxórem suam Hevam, quæ concépit et péperit Cain, dicens: Possédi hóminem per Deum.
 \verse{2} Rursúmque péperit fratrem ejus Abel. Fuit autem Abel pastor óvium, et Cain agrícola.
 \verse{3} Factum est autem post multos dies ut offérret Cain de frúctibus terræ múnera Dómino.
 \verse{4} Abel quoque óbtulit de primogénitis gregis sui, et de adípibus eórum: et respéxit Dóminus ad Abel, et ad múnera ejus.
 \verse{5} Ad Cain vero, et ad múnera illíus non respéxit: iratúsque est Cain veheménter, et cóncidit vultus ejus.
 \verse{6} Dixítque Dóminus ad eum: Quare irátus es? et cur cóncidit fácies tua?
 \verse{7} nonne si bene égeris, recípies: sin autem male, statim in fóribus peccátum áderit? sed sub te erit appetítus ejus, et tu domináberis illíus.
 \verse{8} Dixítque Cain ad Abel fratrem suum: Egrediámur foras. Cumque essent in agro, consurréxit Cain advérsus fratrem suum Abel, et interfécit eum.
 
 \verse{9} Et ait Dóminus ad Cain: Ubi est Abel frater tuus? Qui respóndit: Néscio: num custos fratris mei sum ego?
 \verse{10} Dixítque ad eum: Quid fecísti? vox sánguinis fratris tui clamat ad me de terra.
 \verse{11} Nunc ígitur maledíctus eris super terram, quæ apéruit os suum, et suscépit sánguinem fratris tui de manu tua.
 \verse{12} Cum operátus fúeris eam, non dabit tibi fructus suos: vagus et prófugus eris super terram.
 \verse{13} Dixítque Cain ad Dóminum: Major est iníquitas mea, quam ut véniam mérear.
 \verse{14} Ecce éjicis me hódie a fácie terræ, et a fácie tua abscóndar, et ero vagus et prófugus in terra: omnis ígitur qui invénerit me, occídet me.
 \verse{15} Dixítque ei Dóminus: Nequáquam ita fiet: sed omnis qui occíderit Cain, séptuplum puniétur. Posuítque Dóminus Cain signum, ut non interfíceret eum omnis qui invenísset eum.
 
 \verse{16} Egressúsque Cain a fácie Dómini, habitávit prófugus in terra ad orientálem plagam Eden.
 \verse{17} Cognóvit autem Cain uxórem suam, quæ concépit, et péperit Henoch: et ædificávit civitátem, vocavítque nomen ejus ex nómine fílii sui, Henoch.
 \verse{18} Porro Henoch génuit Irad, et Irad génuit Mavíaël, et Mavíaël génuit Mathúsaël, et Mathúsaël génuit Lamech.
 \verse{19} Qui accépit duas uxóres, nomen uni Ada, et nomen álteri Sella.
 \verse{20} Genuítque Ada Jabel, qui fuit pater habitántium in tentóriis, atque pastórum.
 \verse{21} Et nomen fratris ejus Jubal: ipse fuit pater canéntium cíthara et órgano.
 \verse{22} Sella quoque génuit Tubálcain, qui fuit malleátor et faber in cuncta ópera æris et ferri. Soror vero Tubálcain, Nóema.
 \verse{23} Dixítque Lamech uxóribus suis Adæ et Sellæ: Audíte vocem meam, uxóres Lamech; auscultáte sermónem meum: quóniam occídi virum in vulnus meum, et adolescéntulum in livórem meum.
 \verse{24} Séptuplum últio dábitur de Cain: de Lamech vero septuágies sépties.
 
 \verse{25} Cognóvit quoque adhuc Adam uxórem suam: et péperit fílium, vocavítque nomen ejus Seth, dicens: Pósuit mihi Deus semen áliud pro Abel, quem occídit Cain.
 \verse{26} Sed et Seth natus est fílius, quem vocávit Enos: iste cœpit invocáre nomen Dómini.
 \chapter{5}
 Hic est liber generatiónis Adam. In die qua creávit Deus hóminem, ad similitúdinem Dei fecit illum.
 \verse{2} Másculum et féminam creávit eos, et benedíxit illis: et vocávit nomen eórum Adam, in die quo creáti sunt.
 \verse{3} Vixit autem Adam centum trigínta annis: et génuit ad imáginem et similitúdinem suam, vocavítque nomen ejus Seth.
 \verse{4} Et facti sunt dies Adam, postquam génuit Seth, octingénti anni: genuítque fílios et fílias.
 \verse{5} Et factum est omne tempus quod vixit Adam, anni nongénti trigínta, et mórtuus est.
 \verse{6} Vixit quoque Seth centum quinque annis, et génuit Enos.
 \verse{7} Vixítque Seth, postquam génuit Enos, octingéntis septem annis, genuítque fílios et fílias.
 \verse{8} Et facti sunt omnes dies Seth nongentórum duódecim annórum, et mórtuus est.
 \verse{9} Vixit vero Enos nonagínta annis, et génuit Cáinan.
 \verse{10} Post cujus ortum vixit octingéntis quíndecim annis, et génuit fílios et fílias.
 \verse{11} Factíque sunt omnes dies Enos nongénti quinque anni, et mórtuus est.
 \verse{12} Vixit quoque Cáinan septuagínta annis, et génuit Maláleel.
 \verse{13} Et vixit Cáinan, postquam génuit Maláleel, octingéntis quadragínta annis, genuítque fílios et fílias.
 \verse{14} Et facti sunt omnes dies Cáinan nongénti decem anni, et mórtuus est.
 \verse{15} Vixit autem Maláleel sexagínta quinque annis, et génuit Jared.
 \verse{16} Et vixit Maláleel, postquam génuit Jared, octingéntis trigínta annis, et génuit fílios et fílias.
 \verse{17} Et facti sunt omnes dies Maláleel octingénti nonagínta quinque anni, et mórtuus est.
 \verse{18} Vixítque Jared centum sexagínta duóbus annis, et génuit Henoch.
 \verse{19} Et vixit Jared, postquam génuit Henoch, octingéntis annis, et génuit fílios et fílias.
 \verse{20} Et facti sunt omnes dies Jared nongénti sexagínta duo anni, et mórtuus est.
 
 \verse{21} Porro Henoch vixit sexagínta quinque annis, et génuit Mathúsalam.
 \verse{22} Et ambulávit Henoch cum Deo: et vixit, postquam génuit Mathúsalam, trecéntis annis, et génuit fílios et fílias.
 \verse{23} Et facti sunt omnes dies Henoch trecénti sexagínta quinque anni.
 \verse{24} Ambulavítque cum Deo, et non appáruit: quia tulit eum Deus.
 \verse{25} Vixit quoque Mathúsala centum octogínta septem annis, et génuit Lamech.
 \verse{26} Et vixit Mathúsala, postquam génuit Lamech, septingéntis octogínta duóbus annis, et génuit fílios et fílias.
 \verse{27} Et facti sunt omnes dies Mathúsala nongénti sexagínta novem anni, et mórtuus est.
 \verse{28} Vixit autem Lamech centum octogínta duóbus annis, et génuit fílium:
 \verse{29} vocavítque nomen ejus Noë, dicens: Iste consolábitur nos ab opéribus et labóribus mánuum nostrárum in terra, cui maledíxit Dóminus.
 \verse{30} Vixítque Lamech, postquam génuit Noë, quingéntis nonagínta quinque annis, et génuit fílios et fílias.
 \verse{31} Et facti sunt omnes dies Lamech septingénti septuagínta septem anni, et mórtuus est. Noë vero cum quingentórum esset annórum, génuit Sem, Cham et Japheth.
 \chapter{6}
 Cumque cœpíssent hómines multiplicári super terram, et fílias procreássent,
 \verse{2} vidéntes fílii Dei fílias hóminum quod essent pulchræ, accepérunt sibi uxóres ex ómnibus, quas elégerant.
 \verse{3} Dixítque Deus: Non permanébit spíritus meus in hómine in ætérnum, quia caro est: erúntque dies illíus centum vigínti annórum.
 \verse{4} Gigántes autem erant super terram in diébus illis: postquam enim ingréssi sunt fílii Dei ad fílias hóminum, illǽque genuérunt, isti sunt poténtes a sǽculo viri famósi.
 
 \verse{5} Videns autem Deus quod multa malítia hóminum esset in terra, et cuncta cogitátio cordis inténta esset ad malum omni témpore,
 \verse{6} pœnítuit eum quod hóminum fecísset in terra. Et tactus dolóre cordis intrínsecus,
 \verse{7} Delébo, inquit, hóminem, quem creávi, a fácie terræ, ab hómine usque ad animántia, a réptili usque ad vólucres cæli: p\'{œ}nitet enim me fecísse eos.
 \verse{8} Noë vero invénit grátiam coram Dómino.
 \verse{9} Hæ sunt generatiónes Noë: Noë vir justus atque perféctus fuit in generatiónibus suis; cum Deo ambulávit.
 \verse{10} Et génuit tres fílios, Sem, Cham et Japheth.
 
 \verse{11} Corrúpta est autem terra coram Deo, et repléta est iniquitáte.
 \verse{12} Cumque vidísset Deus terram esse corrúptam (omnis quippe caro corrúperat viam suam super terram),
 \verse{13} dixit ad Noë: Finis univérsæ carnis venit coram me: repléta est terra iniquitáte a fácie eórum, et ego dispérdam eos cum terra.
 \verse{14} Fac tibi arcam de lignis lævigátis; mansiúnculas in arca fácies, et bitúmine línies intrínsecus et extrínsecus.
 \verse{15} Et sic fácies eam: trecentórum cubitórum erit longitúdo arcæ, quinquagínta cubitórum latitúdo, et trigínta cubitórum altitúdo illíus.
 \verse{16} Fenéstram in arca fácies, et in cúbito consummábis summitátem ejus: óstium autem arcæ pones ex látere; deórsum, cœnácula et trístega fácies in ea.
 \verse{17} Ecce ego addúcam aquas dilúvii super terram, ut interfíciam omnem carnem, in qua spíritus vitæ est subter cælum: univérsa quæ in terra sunt, consuméntur.
 \verse{18} Ponámque fœdus meum tecum: et ingrediéris arcam tu et fílii tui, uxor tua, et uxóres filiórum tuórum tecum.
 \verse{19} Et ex cunctis animántibus univérsæ carnis bina indúces in arcam, ut vivant tecum: masculíni sexus et feminíni.
 \verse{20} De volúcribus juxta genus suum, et de juméntis in génere suo, et ex omni réptili terræ secúndum genus suum: bina de ómnibus ingrediéntur tecum, ut possint vívere.
 \verse{21} Tolles ígitur tecum ex ómnibus escis, quæ mandi possunt, et comportábis apud te: et erunt tam tibi, quam illis in cibum.
 \verse{22} Fecit ígitur Noë ómnia quæ præcéperat illi Deus.
 \chapter{7}
 Dixítque Dóminus ad eum: Ingrédere tu et omnis domus tua in arcam: te enim vidi justum coram me in generatióne hac.
 \verse{2} Ex ómnibus animántibus mundis tolle septéna et septéna, másculum et féminam: de animántibus vero immúndis duo et duo, másculum et féminam.
 \verse{3} Sed et de volatílibus cæli septéna et septéna, másculum et féminam: ut salvétur semen super fáciem univérsæ terræ.
 \verse{4} Adhuc enim, et post dies septem ego pluam super terram quadragínta diébus et quadragínta nóctibus: et delébo omnem substántiam, quam feci, de superfície terræ.
 \verse{5} Fecit ergo Noë ómnia quæ mandáverat ei Dóminus.
 \verse{6} Erátque sexcentórum annórum quando dilúvii aquæ inundavérunt super terram.
 \verse{7} Et ingréssus est Noë et fílii ejus, uxor ejus et uxóres filiórum ejus cum eo in arcam propter aquas dilúvii.
 \verse{8} De animántibus quoque mundis et immúndis, et de volúcribus, et ex omni quod movétur super terram,
 \verse{9} duo et duo ingréssa sunt ad Noë in arcam, másculus et fémina, sicut præcéperat Dóminus Noë.
 
 \verse{10} Cumque transíssent septem dies, aquæ dilúvii inundavérunt super terram.
 \verse{11} Anno sexcentésimo vitæ Noë, mense secúndo, septimodécimo die mensis, rupti sunt omnes fontes abýssi magnæ, et cataráctæ cæli apértæ sunt:
 \verse{12} et facta est plúvia super terram quadragínta diébus et quadragínta nóctibus.
 \verse{13} In artículo diéi illíus ingréssus est Noë, et Sem, et Cham, et Japheth fílii ejus; uxor illíus, et tres uxóres filiórum ejus cum eis in arcam:
 \verse{14} ipsi et omne ánimal secúndum genus suum, universáque juménta in génere suo, et omne quod movétur super terram in génere suo, cunctúmque volátile secúndum genus suum, univérsæ aves, omnésque vólucres,
 \verse{15} ingréssæ sunt ad Noë in arcam, bina et bina ex omni carne, in qua erat spíritus vitæ.
 \verse{16} Et quæ ingréssa sunt, másculus et fémina ex omni carne introiérunt, sicut præcéperat ei Deus: et inclúsit eum Dóminus déforis.
 \verse{17} Factúmque est dilúvium quadragínta diébus super terram: et multiplicátæ sunt aquæ, et elevavérunt arcam in sublíme a terra.
 \verse{18} Veheménter enim inundavérunt, et ómnia replevérunt in superfície terræ: porro arca ferebátur super aquas.
 \verse{19} Et aquæ prævaluérunt nimis super terram: opertíque sunt omnes montes excélsi sub univérso cælo.
 \verse{20} Quíndecim cúbitis áltior fuit aqua super montes, quos operúerat.
 \verse{21} Consumptáque est omnis caro quæ movebátur super terram, vólucrum, animántium, bestiárum, omniúmque reptílium, quæ reptant super terram: univérsi hómines,
 \verse{22} et cuncta, in quibus spiráculum vitæ est in terra, mórtua sunt.
 \verse{23} Et delévit omnem substántiam quæ erat super terram, ab hómine usque ad pecus, tam réptile quam vólucres cæli: et deléta sunt de terra. Remánsit autem solus Noë, et qui cum eo erant in arca.
 \verse{24} Obtinuerúntque aquæ terram centum quinquagínta diébus.
 \chapter{8}
 Recordátus autem Deus Noë, cunctorúmque animántium, et ómnium jumentórum, quæ erant cum eo in arca, addúxit spíritum super terram, et imminútæ sunt aquæ.
 \verse{2} Et clausi sunt fontes abýssi, et cataráctæ cæli: et prohíbitæ sunt plúviæ de cælo.
 \verse{3} Reversǽque sunt aquæ de terra eúntes et redeúntes: et cœpérunt mínui post centum quinquagínta dies.
 \verse{4} Requievítque arca mense séptimo, vigésimo séptimo die mensis, super montes Arméniæ.
 \verse{5} At vero aquæ ibant et decrescébant usque ad décimum mensem: décimo enim mense, primo die mensis, apparuérunt cacúmina móntium.
 \verse{6} Cumque transíssent quadragínta dies, apériens Noë fenéstram arcæ, quam fécerat, dimísit corvum,
 \verse{7} qui egrediebátur, et non revertebátur, donec siccaréntur aquæ super terram.
 \verse{8} Emísit quoque colúmbam post eum, ut vidéret si jam cessássent aquæ super fáciem terræ.
 \verse{9} Quæ cum non invenísset ubi requiésceret pes ejus, revérsa est ad eum in arcam: aquæ enim erant super univérsam terram: extendítque manum, et apprehénsam íntulit in arcam.
 \verse{10} Expectátis autem ultra septem diébus áliis, rursum dimísit colúmbam ex arca.
 \verse{11} At illa venit ad eum ad vésperam, portans ramum olívæ viréntibus fóliis in ore suo: intelléxit ergo Noë quod cessássent aquæ super terram.
 \verse{12} Expectavítque nihilóminus septem álios dies: et emísit colúmbam, quæ non est revérsa ultra ad eum.
 \verse{13} Igitur sexcentésimo primo anno, primo mense, prima die mensis, imminútæ sunt aquæ super terram: et apériens Noë tectum arcæ, aspéxit, vidítque quod exsiccáta esset superfícies terræ.
 \verse{14} Mense secúndo, séptimo et vigésimo die mensis arefácta est terra.
 
 \verse{15} Locútus est autem Deus ad Noë, dicens:
 \verse{16} Egrédere de arca, tu et uxor tua, fílii tui et uxóres filiórum tuórum tecum.
 \verse{17} Cuncta animántia, quæ sunt apud te, ex omni carne, tam in volatílibus quam in béstiis et univérsis reptílibus, quæ reptant super terram, educ tecum, et ingredímini super terram: créscite et multiplicámini super eam.
 \verse{18} Egréssus est ergo Noë, et fílii ejus: uxor illíus, et uxóres filiórum ejus cum eo.
 \verse{19} Sed et ómnia animántia, juménta, et reptília quæ reptant super terram, secúndum genus suum, egréssa sunt de arca.
 \verse{20} Ædificávit autem Noë altáre Dómino: et tollens de cunctis pecóribus et volúcribus mundis, óbtulit holocáusta super altáre.
 \verse{21} Odoratúsque est Dóminus odórem suavitátis, et ait: Nequáquam ultra maledícam terræ propter hómines: sensus enim et cogitátio humáni cordis in malum prona sunt ab adolescéntia sua: non ígitur ultra percútiam omnem ánimam vivéntem sicut feci.
 \verse{22} Cunctis diébus terræ, seméntis et messis, frigus et æstus, æstas et hiems, nox et dies non requiéscent.
 \chapter{9}
 Benedixítque Deus Noë et fíliis ejus. Et dixit ad eos: Créscite, et multiplicámini, et repléte terram.
 \verse{2} Et terror vester ac tremor sit super cuncta animália terræ, et super omnes vólucres cæli, cum univérsis quæ movéntur super terram: omnes pisces maris mánui vestræ tráditi sunt.
 \verse{3} Et omne, quod movétur et vivit, erit vobis in cibum: quasi ólera viréntia trádidi vobis ómnia.
 \verse{4} Excépto, quod carnem cum sánguine non comedétis.
 \verse{5} Sánguinem enim animárum vestrárum requíram de manu cunctárum bestiárum: et de manu hóminis, de manu viri, et fratris ejus requíram ánimam hóminis.
 \verse{6} Quicúmque effúderit humánum sánguinem, fundétur sanguis illíus: ad imáginem quippe Dei factus est homo.
 \verse{7} Vos autem créscite et multiplicámini, et ingredímini super terram, et impléte eam.
 
 \verse{8} Hæc quoque dixit Deus ad Noë, et ad fílios ejus cum eo:
 \verse{9} Ecce ego státuam pactum meum vobíscum, et cum sémine vestro post vos:
 \verse{10} et ad omnem ánimam vivéntem, quæ est vobíscum, tam in volúcribus quam in juméntis et pecúdibus terræ cunctis, quæ egréssa sunt de arca, et univérsis béstiis terræ.
 \verse{11} Státuam pactum meum vobíscum, et nequáquam ultra interficiétur omnis caro aquis dilúvii, neque erit deínceps dilúvium díssipans terram.
 \verse{12} Dixítque Deus: Hoc signum f\'{œ}deris quod do inter me et vos, et ad omnem ánimam vivéntem, quæ est vobíscum in generatiónes sempitérnas:
 \verse{13} arcum meum ponam in núbibus, et erit signum f\'{œ}deris inter me et inter terram.
 \verse{14} Cumque obdúxero núbibus cælum, apparébit arcus meus in núbibus:
 \verse{15} et recordábor f\'{œ}deris mei vobíscum, et cum omni ánima vivénte quæ carnem végetat: et non erunt ultra aquæ dilúvii ad deléndum univérsam carnem.
 \verse{16} Erítque arcus in núbibus, et vidébo illum, et recordábor f\'{œ}deris sempitérni quod pactum est inter Deum et omnem ánimam vivéntem univérsæ carnis quæ est super terram.
 \verse{17} Dixítque Deus ad Noë: Hoc erit signum f\'{œ}deris, quod constítui inter me et omnem carnem super terram.
 
 \verse{18} Erant ergo fílii Noë, qui egréssi sunt de arca, Sem, Cham et Japheth: porro Cham ipse est pater Chánaan.
 \verse{19} Tres isti fílii sunt Noë: et ab his disseminátum est omne genus hóminum super univérsam terram.
 \verse{20} Cœpítque Noë vir agrícola exercére terram, et plantávit víneam.
 \verse{21} Bibénsque vinum inebriátus est, et nudátus in tabernáculo suo.
 \verse{22} Quod cum vidísset Cham, pater Chánaan, verénda scílicet patris sui esse nudáta, nuntiávit duóbus frátribus suis foras.
 \verse{23} At vero Sem et Japheth pállium imposuérunt húmeris suis, et incedéntes retrórsum, operuérunt verénda patris sui: faciésque eórum avérsæ erant, et patris virília non vidérunt.
 \verse{24} Evígilans autem Noë ex vino, cum didicísset quæ fécerat ei fílius suus minor,
 \verse{25} ait: Maledíctus Chánaan, servus servórum erit frátribus suis.
 \verse{26} Dixítque: Benedíctus Dóminus Deus Sem, sit Chánaan servus ejus.
 \verse{27} Dilátet Deus Japheth, et hábitet in tabernáculis Sem, sitque Chánaan servus ejus.
 \verse{28} Vixit autem Noë post dilúvium trecéntis quinquagínta annis.
 \verse{29} Et impléti sunt omnes dies ejus nongentórum quinquagínta annórum: et mórtuus est.
 \chapter{10}
 Hæ sunt generatiónes filiórum Noë, Sem, Cham et Japheth: natíque sunt eis fílii post dilúvium.
 \verse{2} Fílii Japheth: Gomer, et Magog, et Mádai, et Javan, et Thubal, et Mosoch, et Thiras.
 \verse{3} Porro fílii Gomer: Ascenez et Riphath et Thogórma.
 \verse{4} Fílii autem Javan: Elísa et Tharsis, Cetthim et Dódanim.
 \verse{5} Ab his divísæ sunt ínsulæ géntium in regiónibus suis, unusquísque secúndum linguam suam et famílias suas in natiónibus suis.
 
 \verse{6} Fílii autem Cham: Chus, et Mésraim, et Phuth, et Chánaan.
 \verse{7} Fílii Chus: Saba, et Hevíla, et Sábatha, et Regma, et Sabátacha. Fílii Regma: Saba et Dadan.
 \verse{8} Porro Chus génuit Nemrod: ipse cœpit esse potens in terra,
 \verse{9} et erat robústus venátor coram Dómino. Ob hoc exívit provérbium: Quasi Nemrod robústus venátor coram Dómino.
 \verse{10} Fuit autem princípium regni ejus Bábylon, et Arach et Achad, et Chalánne, in terra Sénnaar.
 \verse{11} De terra illa egréssus est Assur, et ædificávit Níniven, et platéas civitátis, et Chale.
 \verse{12} Resen quoque inter Níniven et Chale: hæc est cívitas magna.
 \verse{13} At vero Mésraim génuit Ludim, et Anámim et Láabim, Néphthuim,
 \verse{14} et Phétrusim, et Chásluim: de quibus egréssi sunt Philísthiim et Cáphtorim.
 \verse{15} Chánaan autem génuit Sidónem primogénitum suum. Hethǽum,
 \verse{16} et Jebusǽum, et Amorrhǽum, Gergesǽum,
 \verse{17} Hevǽum, et Aracǽum: Sinǽum,
 \verse{18} et Arádium, Samarǽum, et Amathǽum: et post hæc dissemináti sunt pópuli Chananæórum.
 \verse{19} Factíque sunt términi Chánaan veniéntibus a Sidóne Geráram usque Gazam, donec ingrediáris Sódomam et Gomórrham, et Adamam, et Séboim usque Lesa.
 \verse{20} Hi sunt fílii Cham in cognatiónibus, et linguis, et generatiónibus, terrísque et géntibus suis.
 
 \verse{21} De Sem quoque nati sunt, patre ómnium filiórum Heber, fratre Japheth majóre.
 \verse{22} Fílii Sem: Ælam, et Assur, et Arpháxad, et Lud, et Aram.
 \verse{23} Fílii Aram: Us, et Hul, et Gether, et Mes.
 \verse{24} At vero Arpháxad génuit Sale, de quo ortus est Heber.
 \verse{25} Natíque sunt Heber fílii duo: nomen uni Phaleg, eo quod in diébus ejus divísa sit terra: et nomen fratris ejus Jectan.
 \verse{26} Qui Jectan génuit Elmódad, et Saleph, et Asármoth, Jare,
 \verse{27} et Adúram, et Uzal, et Decla,
 \verse{28} et Ebal, et Abímaël, Saba,
 \verse{29} et Ophir, et Hevíla, et Jobab: omnes isti, fílii Jectan.
 \verse{30} Et facta est habitátio eórum de Messa pergéntibus usque Sephar montem orientálem.
 \verse{31} Isti fílii Sem secúndum cognatiónes, et linguas, et regiónes in géntibus suis.
 
 \verse{32} Hæ famíliæ Noë juxta pópulos et natiónes suas. Ab his divísæ sunt gentes in terra post dilúvium.
 \chapter{11}
 Erat autem terra lábii uníus, et sermónum eorúmdem.
 \verse{2} Cumque proficisceréntur de oriénte, invenérunt campum in terra Sénnaar, et habitavérunt in eo.
 \verse{3} Dixítque alter ad próximum suum: Veníte, faciámus láteres, et coquámus eos igni. Habuerúntque láteres pro saxis, et bitúmen pro cæménto:
 \verse{4} et dixérunt: Veníte, faciámus nobis civitátem et turrim, cujus culmen pertíngat ad cælum: et celebrémus nomen nostrum ántequam dividámur in univérsas terras.
 \verse{5} Descéndit autem Dóminus ut vidéret civitátem et turrim, quam ædificábant fílii Adam,
 \verse{6} et dixit: Ecce, unus est pópulus, et unum lábium ómnibus: cœperúntque hoc fácere, nec desístent a cogitatiónibus suis, donec eas ópere cómpleant.
 \verse{7} Veníte ígitur, descendámus, et confundámus ibi linguam eórum, ut non áudiat unusquísque vocem próximi sui.
 \verse{8} Atque ita divísit eos Dóminus ex illo loco in univérsas terras, et cessavérunt ædificáre civitátem.
 \verse{9} Et idcírco vocátum est nomen ejus Babel, quia ibi confúsum est lábium univérsæ terræ: et inde dispérsit eos Dóminus super fáciem cunctárum regiónum.
 
 \verse{10} Hæ sunt generatiónes Sem: Sem erat centum annórum quando génuit Arpháxad, biénnio post dilúvium.
 \verse{11} Vixítque Sem, postquam génuit Arpháxad, quingéntis annis: et génuit fílios et fílias.
 \verse{12} Porro Arpháxad vixit trigínta quinque annis, et génuit Sale.
 \verse{13} Vixítque Arpháxad, postquam génuit Sale, trecéntis tribus annis: et génuit fílios et fílias.
 \verse{14} Sale quoque vixit trigínta annis, et génuit Heber.
 \verse{15} Vixítque Sale, postquam génuit Heber, quadringéntis tribus annis: et génuit fílios et fílias.
 \verse{16} Vixit autem Heber trigínta quátuor annis, et génuit Phaleg.
 \verse{17} Et vixit Heber postquam génuit Phaleg, quadringéntis trigínta annis: et génuit fílios et fílias.
 \verse{18} Vixit quoque Phaleg trigínta annis, et génuit Reu.
 \verse{19} Vixítque Phaleg, postquam génuit Reu, ducéntis novem annis: et génuit fílios et fílias.
 \verse{20} Vixit autem Reu trigínta duóbus annis, et génuit Sarug.
 \verse{21} Vixit quoque Reu, postquam génuit Sarug, ducéntis septem annis: et génuit fílios et fílias.
 \verse{22} Vixit vero Sarug trigínta annis, et génuit Nachor.
 \verse{23} Vixítque Sarug, postquam génuit Nachor, ducéntis annis: et génuit fílios et fílias.
 \verse{24} Vixit autem Nachor vigínti novem annis, et génuit Thare.
 \verse{25} Vixítque Nachor, postquam génuit Thare, centum decem et novem annis: et génuit fílios et fílias.
 \verse{26} Vixítque Thare septuagínta annis, et génuit Abram, et Nachor, et Aran.
 
 \verse{27} Hæ sunt autem generatiónes Thare: Thare génuit Abram, Nachor et Aran. Porro Aran génuit Lot.
 \verse{28} Mortuúsque est Aran ante Thare patrem suum, in terra nativitátis suæ, in Ur Chaldæórum.
 \verse{29} Duxérunt autem Abram et Nachor uxóres: nomen uxóris Abram, Sárai: et nomen uxóris Nachor, Melcha fília Aran, patris Melchæ, et patris Jeschæ.
 \verse{30} Erat autem Sárai stérilis, nec habébat líberos.
 \verse{31} Tulit ítaque Thare Abram fílium suum, et Lot fílium Aran, fílium fílii sui, et Sárai nurum suam, uxórem Abram fílii sui, et edúxit eos de Ur Chaldæórum, ut irent in terram Chánaan: venerúntque usque Haran, et habitavérunt ibi.
 \verse{32} Et facti sunt dies Thare ducentórum quinque annórum, et mórtuus est in Haran.
 \chapter{12}
 Dixit autem Dóminus ad Abram: Egrédere de terra tua, et de cognatióne tua, et de domo patris tui, et veni in terram quam monstrábo tibi.
 \verse{2} Faciámque te in gentem magnam, et benedícam tibi, et magnificábo nomen tuum, erísque benedíctus.
 \verse{3} Benedícam benedicéntibus tibi, et maledícam maledicéntibus tibi, atque in te benedicéntur univérsæ cognatiónes terræ.
 \verse{4} Egréssus est ítaque Abram sicut præcéperat ei Dóminus, et ivit cum eo Lot: septuagínta quinque annórum erat Abram cum egrederétur de Haran.
 \verse{5} Tulítque Sárai uxórem suam, et Lot fílium fratris sui, universámque substántiam quam posséderant, et ánimas quas fécerant in Haran: et egréssi sunt ut irent in terram Chánaan. Cumque veníssent in eam,
 \verse{6} pertransívit Abram terram usque ad locum Sichem, usque ad convállem illústrem: Chananǽus autem tunc erat in terra.
 \verse{7} Appáruit autem Dóminus Abram, et dixit ei: Sémini tuo dabo terram hanc. Qui ædificávit ibi altáre Dómino, qui apparúerat ei.
 \verse{8} Et inde transgrédiens ad montem, qui erat contra oriéntem Bethel, teténdit ibi tabernáculum suum, ab occidénte habens Bethel, et ab oriénte Hai: ædificávit quoque ibi altáre Dómino, et invocávit nomen ejus.
 
 \verse{9} Perrexítque Abram vadens, et ultra progrédiens ad merídiem.
 \verse{10} Facta est autem fames in terra: descendítque Abram in Ægýptum, ut peregrinarétur ibi: prævalúerat enim fames in terra.
 \verse{11} Cumque prope esset ut ingrederétur Ægýptum, dixit Sárai uxóri suæ: Novi quod pulchra sis múlier:
 \verse{12} et quod cum víderint te Ægýptii, dictúri sunt: Uxor ipsíus est: et interfícient me, et te reservábunt.
 \verse{13} Dic ergo, óbsecro te, quod soror mea sis: ut bene sit mihi propter te, et vivat ánima mea ob grátiam tui.
 \verse{14} Cum ítaque ingréssus esset Abram Ægýptum, vidérunt Ægýptii mulíerem quod esset pulchra nimis.
 \verse{15} Et nuntiavérunt príncipes Pharaóni, et laudavérunt eam apud illum: et subláta est múlier in domum Pharaónis.
 \verse{16} Abram vero bene usi sunt propter illam: fuerúntque ei oves et boves et ásini, et servi et fámulæ, et ásinæ et caméli.
 \verse{17} Flagellávit autem Dóminus Pharaónem plagis máximis, et domum ejus, propter Sárai uxórem Abram.
 \verse{18} Vocavítque Phárao Abram, et dixit ei: Quidnam est hoc quod fecísti mihi? quare non indicásti quod uxor tua esset?
 \verse{19} quam ob causam dixísti esse sorórem tuam, ut tóllerem eam mihi in uxórem? Nunc ígitur ecce conjux tua, áccipe eam, et vade.
 \verse{20} Præcepítque Phárao super Abram viris: et deduxérunt eum, et uxórem illíus, et ómnia quæ habébat.
 \chapter{13}
 Ascéndit ergo Abram de Ægýpto, ipse et uxor ejus, et ómnia quæ habébat, et Lot cum eo, ad austrálem plagam.
 \verse{2} Erat autem dives valde in possessióne auri et argénti.
 \verse{3} Reversúsque est per iter, quo vénerat, a merídie in Bethel, usque ad locum ubi prius fíxerat tabernáculum inter Bethel et Hai,
 \verse{4} in loco altáris quod fécerat prius: et invocávit ibi nomen Dómini.
 \verse{5} Sed et Lot qui erat cum Abram, fuérunt greges óvium, et arménta, et tabernácula.
 \verse{6} Nec póterat eos cápere terra, ut habitárent simul: erat quippe substántia eórum multa, et nequíbant habitáre commúniter.
 \verse{7} Unde et facta est rixa inter pastóres gregum Abram et Lot. Eo autem témpore Chananǽus et Pherezǽus habitábant in terra illa.
 \verse{8} Dixit ergo Abram ad Lot: Ne quæso sit júrgium inter me et te, et inter pastóres meos et pastóres tuos: fratres enim sumus.
 \verse{9} Ecce univérsa terra coram te est: recéde a me, óbsecro: si ad sinístram íeris, ego déxteram tenébo: si tu déxteram elégeris, ego ad sinístram pergam.
 \verse{10} Elevátis ítaque Lot óculis, vidit omnem circa regiónem Jordánis, quæ univérsa irrigabátur ántequam subvérteret Dóminus Sódomam et Gomórrham, sicut paradísus Dómini, et sicut Ægýptus veniéntibus in Segor.
 \verse{11} Elegítque sibi Lot regiónem circa Jordánem, et recéssit ab oriénte: divisíque sunt altérutrum a fratre suo.
 \verse{12} Abram habitávit in terra Chánaan; Lot vero morátus est in óppidis, quæ erant circa Jordánem, et habitávit in Sódomis.
 \verse{13} Hómines autem Sodomítæ péssimi erant, et peccatóres coram Dómino nimis.
 
 \verse{14} Dixítque Dóminus ad Abram, postquam divísus est ab eo Lot: Leva óculos tuos et vide a loco, in quo nunc es, ad aquilónem et merídiem, ad oriéntem et occidéntem.
 \verse{15} Omnem terram, quam cónspicis, tibi dabo, et sémini tuo usque in sempitérnum.
 \verse{16} Faciámque semen tuum sicut púlverem terræ: si quis potest hóminum numeráre púlverem terræ, semen quoque tuum numeráre póterit.
 \verse{17} Surge, et perámbula terram in longitúdine et in latitúdine sua: quia tibi datúrus sum eam.
 \verse{18} Movens ígitur tabernáculum suum Abram, venit, et habitávit juxta convállem Mambre, quæ est in Hebron: ædificavítque ibi altáre Dómino.
 \chapter{14}
 Factum est autem in illo témpore, ut Amraphel rex Sénnaar, et Arioch rex Ponti, et Chodorláhomor rex Elamitárum, et Thadal rex géntium
 \verse{2} inírent bellum contra Bara regem Sodomórum, et contra Bersa regem Gomórrhæ, et contra Sénnaab regem Adamæ, et contra Sémeber regem Séboim, contráque regem Balæ, ipsa est Segor.
 \verse{3} Omnes hi convenérunt in vallem Silvéstrem, quæ nunc est mare salis.
 \verse{4} Duódecim enim annis serviérunt Chodorláhomor, et tertiodécimo anno recessérunt ab eo.
 \verse{5} Igitur quartodécimo anno venit Chodorláhomor, et reges qui erant cum eo: percusserúntque Ráphaim in Astarothcárnaim, et Zuzim cum eis, et Emim in Save Cariáthaim,
 \verse{6} et Chorrǽos in móntibus Seir, usque ad Campéstria Pharan, quæ est in solitúdine.
 \verse{7} Reversíque sunt, et venérunt ad fontem Misphat, ipsa est Cades: et percussérunt omnem regiónem Amalecitárum, et Amorrhǽum, qui habitábat in Asasónthamar.
 \verse{8} Et egréssi sunt rex Sodomórum, et rex Gomórrhæ, rexque Adamæ, et rex Séboim, necnon et rex Balæ, quæ est Segor: et direxérunt áciem contra eos in valle Silvéstri:
 \verse{9} scílicet advérsus Chodorláhomor regem Elamitárum, et Thadal regem Géntium, et Amraphel regem Sénnaar, et Arioch regem Ponti: quátuor reges advérsus quinque.
 \verse{10} Vallis autem Silvéstris habébat púteos multos bitúminis. Itaque rex Sodomórum, et Gomórrhæ, terga vertérunt, ceciderúntque ibi: et qui remánserant, fugérunt ad montem.
 \verse{11} Tulérunt autem omnem substántiam Sodomórum et Gomórrhæ, et univérsa quæ ad cibum pértinent, et abiérunt:
 \verse{12} necnon et Lot, et substántiam ejus, fílium fratris Abram, qui habitábat in Sódomis.
 
 \verse{13} Et ecce unus, qui eváserat, nuntiávit Abram Hebrǽo, qui habitábat in conválle Mambre Amorrhǽi, fratris Escol, et fratris Aner: hi enim pepígerant fœdus cum Abram.
 \verse{14} Quod cum audísset Abram, captum vidélicet Lot fratrem suum, numerávit expedítos vernáculos suos trecéntos decem et octo: et persecútus est usque Dan.
 \verse{15} Et divísis sóciis, írruit super eos nocte: percussítque eos, et persecútus est eos usque Hoba, quæ est ad lævam Damásci.
 \verse{16} Reduxítque omnem substántiam, et Lot fratrem suum cum substántia illíus, mulíeres quoque et pópulum.
 
 \verse{17} Egréssus est autem rex Sodomórum in occúrsum ejus postquam revérsus est a cæde Chodorláhomor, et regum qui cum eo erant in valle Save, quæ est vallis regis.
 \verse{18} At vero Melchísedech rex Salem, próferens panem et vinum, erat enim sacérdos Dei altíssimi,
 \verse{19} benedíxit ei, et ait: Benedíctus Abram Deo excélso, qui creávit cælum et terram:
 \verse{20} et benedíctus Deus excélsus, quo protegénte, hostes in mánibus tuis sunt. Et dedit ei décimas ex ómnibus.
 \verse{21} Dixit autem rex Sodomórum ad Abram: Da mihi ánimas, cétera tolle tibi.
 \verse{22} Qui respóndit ei: Levo manum meam ad Dóminum Deum excélsum possessórem cæli et terræ,
 \verse{23} quod a filo subtégminis usque ad corrígiam cáligæ, non accípiam ex ómnibus quæ tua sunt, ne dicas: Ego ditávi Abram:
 \verse{24} excéptis his, quæ comedérunt júvenes, et pártibus virórum, qui venérunt mecum, Aner, Escol et Mambre: isti accípient partes suas.
 \chapter{15}
 His ítaque transáctis, factus est sermo Dómini ad Abram per visiónem dicens: Noli timére, Abram: ego protéctor tuus sum, et merces tua magna nimis.
 \verse{2} Dixítque Abram: Dómine Deus, quid dabis mihi? ego vadam absque líberis, et fílius procuratóris domus meæ iste Damáscus Eliézer.
 \verse{3} Addidítque Abram: Mihi autem non dedísti semen, et ecce vernáculus meus, hæres meus erit.
 \verse{4} Statímque sermo Dómini factus est ad eum, dicens: Non erit hic hæres tuus, sed qui egrediétur de útero tuo, ipsum habébis hærédem.
 \verse{5} Eduxítque eum foras, et ait illi: Súspice cælum, et númera stellas, si potes. Et dixit ei: Sic erit semen tuum.
 \verse{6} Crédidit Abram Deo, et reputátum est illi ad justítiam.
 
 \verse{7} Dixítque ad eum: Ego Dóminus qui edúxi te de Ur Chaldæórum ut darem tibi terram istam, et possidéres eam.
 \verse{8} At ille ait: Dómine Deus, unde scire possum quod possessúrus sim eam?
 \verse{9} Et respóndens Dóminus: Sume, inquit, mihi vaccam triénnem, et capram trimam, et aríetem annórum trium, túrturem quoque et colúmbam.
 \verse{10} Qui tollens univérsa hæc, divísit ea per médium, et utrásque partes contra se altrínsecus pósuit; aves autem non divísit.
 \verse{11} Descenderúntque vólucres super cadávera, et abigébat eas Abram.
 \verse{12} Cumque sol occúmberet, sopor írruit super Abram, et horror magnus et tenebrósus invásit eum.
 \verse{13} Dictúmque est ad eum: Scito prænóscens quod peregrínum futúrum sit semen tuum in terra non sua, et subjícient eos servitúti, et afflígent quadringéntis annis.
 \verse{14} Verúmtamen gentem, cui servitúri sunt, ego judicábo: et post hæc egrediéntur cum magna substántia.
 \verse{15} Tu autem ibis ad patres tuos in pace, sepúltus in senectúte bona.
 \verse{16} Generatióne autem quarta reverténtur huc: necdum enim complétæ sunt iniquitátes Amorrhæórum usque ad præsens tempus.
 
 \verse{17} Cum ergo occubuísset sol, facta est calígo tenebrósa, et appáruit clíbanus fumans, et lampas ignis tránsiens inter divisiónes illas.
 \verse{18} In illo die pépigit Dóminus fœdus cum Abram, dicens: Sémini tuo dabo terram hanc a flúvio Ægýpti usque ad flúvium magnum Euphráten,
 \verse{19} Cinǽos, et Cenezǽos, Cedmonǽos,
 \verse{20} et Hethǽos, et Pherezǽos, Ráphaim quoque,
 \verse{21} et Amorrhǽos, et Chananǽos, et Gergesǽos, et Jebusǽos.
 \chapter{16}
 Igitur Sárai, uxor Abram, non genúerat líberos: sed habens ancíllam ægýptiam nómine Agar,
 \verse{2} dixit maríto suo: Ecce, conclúsit me Dóminus, ne párerem. Ingrédere ad ancíllam meam, si forte saltem ex illa suscípiam fílios. Cumque ille acquiésceret deprecánti,
 \verse{3} tulit Agar ægýptiam ancíllam suam post annos decem quam habitáre c\'{œ}perant in terra Chánaan: et dedit eam viro suo uxórem.
 \verse{4} Qui ingréssus est ad eam. At illa concepísse se videns, despéxit dóminam suam.
 \verse{5} Dixítque Sárai ad Abram: Iníque agis contra me: ego dedi ancíllam meam in sinum tuum, quæ videns quod concéperit, despéctui me habet: júdicet Dóminus inter me et te.
 \verse{6} Cui respóndens Abram: Ecce, ait, ancílla tua in manu tua est, útere ea ut libet. Affligénte ígitur eam Sárai, fugam íniit.
 
 \verse{7} Cumque invenísset eam ángelus Dómini juxta fontem aquæ in solitúdine, qui est in via Sur in desérto,
 \verse{8} dixit ad illam: Agar ancílla Sárai, unde venis? et quo vadis? Quæ respóndit: A fácie Sárai dóminæ meæ ego fúgio.
 \verse{9} Dixítque ei ángelus Dómini: Revértere ad dóminam tuam, et humiliáre sub manu illíus.
 \verse{10} Et rursum: Multíplicans, inquit, multiplicábo semen tuum, et non numerábitur præ multitúdine.
 \verse{11} Ac deínceps: Ecce, ait, concepísti, et páries fílium: vocabísque nomen ejus Ismaël, eo quod audíerit Dóminus afflictiónem tuam.
 \verse{12} Hic erit ferus homo: manus ejus contra omnes, et manus ómnium contra eum: et e regióne universórum fratrum suórum figet tabernácula.
 \verse{13} Vocávit autem nomen Dómini qui loquebátur ad eam: Tu Deus qui vidísti me. Dixit enim: Profécto hic vidi posterióra vidéntis me.
 \verse{14} Proptérea appellávit púteum illum Púteum vivéntis et vidéntis me. Ipse est inter Cades et Barad.
 \verse{15} Peperítque Agar Abræ fílium: qui vocávit nomen ejus Ismaël.
 \verse{16} Octogínta et sex annórum erat Abram quando péperit ei Agar Ismaélem.
 \chapter{17}
 Postquam vero nonagínta et novem annórum esse c\'{œ}perat, appáruit ei Dóminus, dixítque ad eum: Ego Deus omnípotens: ámbula coram me, et esto perféctus.
 \verse{2} Ponámque fœdus meum inter me et te, et multiplicábo te veheménter nimis.
 \verse{3} Cécidit Abram pronus in fáciem.
 \verse{4} Dixítque ei Deus: Ego sum, et pactum meum tecum, erísque pater multárum géntium.
 \verse{5} Nec ultra vocábitur nomen tuum Abram, sed appelláberis Abraham: quia patrem multárum géntium constítui te.
 \verse{6} Faciámque te créscere vehementíssime, et ponam te in géntibus, regésque ex te egrediéntur.
 \verse{7} Et státuam pactum meum inter me et te, et inter semen tuum post te in generatiónibus suis, f\'{œ}dere sempitérno: ut sim Deus tuus, et séminis tui post te.
 \verse{8} Dabóque tibi et sémini tuo terram peregrinatiónis tuæ, omnem terram Chánaan in possessiónem ætérnam, eróque Deus eórum.
 
 \verse{9} Dixit íterum Deus ad Abraham: Et tu ergo custódies pactum meum, et semen tuum post te in generatiónibus suis.
 \verse{10} Hoc est pactum meum quod observábitis inter me et vos, et semen tuum post te: circumcidétur ex vobis omne masculínum:
 \verse{11} et circumcidétis carnem præpútii vestri, ut sit in signum f\'{œ}deris inter me et vos.
 \verse{12} Infans octo diérum circumcidétur in vobis, omne masculínum in generatiónibus vestris: tam vernáculus, quam emptítius circumcidétur, et quicúmque non fúerit de stirpe vestra:
 \verse{13} erítque pactum meum in carne vestra in fœdus ætérnum.
 \verse{14} Másculus, cujus præpútii caro circumcísa non fúerit, delébitur ánima illa de pópulo suo: quia pactum meum írritum fecit.
 
 \verse{15} Dixit quoque Deus ad Abraham: Sárai uxórem tuam non vocábis Sárai, sed Saram.
 \verse{16} Et benedícam ei, et ex illa dabo tibi fílium cui benedictúrus sum: erítque in natiónes, et reges populórum oriéntur ex eo.
 
 \verse{17} Cécidit Abraham in fáciem suam, et risit, dicens in corde suo: Putásne centenário nascétur fílius? et Sara nonagenária páriet?
 \verse{18} Dixítque ad Deum: Utinam Ismaël vivat coram te.
 \verse{19} Et ait Deus ad Abraham: Sara uxor tua páriet tibi fílium, vocabísque nomen ejus Isaac, et constítuam pactum meum illi in fœdus sempitérnum, et sémini ejus post eum.
 \verse{20} Super Ismaël quoque exaudívi te: ecce, benedícam ei, et augébo, et multiplicábo eum valde: duódecim duces generábit, et fáciam illum in gentem magnam.
 \verse{21} Pactum vero meum státuam ad Isaac, quem páriet tibi Sara témpore isto in anno áltero.
 
 \verse{22} Cumque finítus esset sermo loquéntis cum eo, ascéndit Deus ab Abraham.
 \verse{23} Tulit autem Abraham Ismaël fílium suum, et omnes vernáculos domus suæ, universósque quos émerat, cunctos mares ex ómnibus viris domus suæ: et circumcídit carnem præpútii eórum statim in ipsa die, sicut præcéperat ei Deus.
 \verse{24} Abraham nonagínta et novem erat annórum quando circumcídit carnem præpútii sui.
 \verse{25} Et Ismaël fílius trédecim annos impléverat témpore circumcisiónis suæ.
 \verse{26} Eádem die circumcísus est Abraham et Ismaël fílius ejus:
 \verse{27} et omnes viri domus illíus, tam vernáculi, quam emptítii et alienígenæ páriter circumcísi sunt.
 \chapter{18}
 Appáruit autem ei Dóminus in conválle Mambre sedénti in óstio tabernáculi sui in ipso fervóre diéi.
 \verse{2} Cumque elevásset óculos, apparuérunt ei tres viri stantes prope eum: quos cum vidísset, cucúrrit in occúrsum eórum de óstio tabernáculi, et adorávit in terram.
 \verse{3} Et dixit: Dómine, si invéni grátiam in óculis tuis, ne tránseas servum tuum:
 \verse{4} sed áfferam pauxíllum aquæ, et laváte pedes vestros, et requiéscite sub árbore.
 \verse{5} Ponámque buccéllam panis, et confortáte cor vestrum: póstea transíbitis: idcírco enim declinástis ad servum vestrum. Qui dixérunt: Fac ut locútus es.
 \verse{6} Festinávit Abraham in tabernáculum ad Saram, dixítque ei: Accélera, tria sata símilæ commísce, et fac subcinerícios panes.
 \verse{7} Ipse vero ad arméntum cucúrrit, et tulit inde vítulum tenérrimum et óptimum, dedítque púero: qui festinávit et coxit illum.
 \verse{8} Tulit quoque butýrum et lac, et vítulum quem cóxerat, et pósuit coram eis: ipse vero stabat juxta eos sub árbore.
 
 \verse{9} Cumque comedíssent, dixérunt ad eum: Ubi est Sara uxor tua? Ille respóndit: Ecce in tabernáculo est.
 \verse{10} Cui dixit: Revértens véniam ad te témpore isto, vita cómite, et habébit fílium Sara uxor tua. Quo audíto, Sara risit post óstium tabernáculi.
 \verse{11} Erant autem ambo senes, provectǽque ætátis, et desíerant Saræ fíeri muliébria.
 \verse{12} Quæ risit occúlte dicens: Postquam consénui, et dóminus meus vétulus est, voluptáti óperam dabo?
 \verse{13} Dixit autem Dóminus ad Abraham: Quare risit Sara, dicens: Num vere paritúra sum anus?
 \verse{14} Numquid Deo quidquam est diffícile? juxta condíctum revértar ad te hoc eódem témpore, vita cómite, et habébit Sara fílium.
 \verse{15} Negávit Sara, dicens: Non risi, timóre pertérrita. Dóminus autem: Non est, inquit, ita: sed risísti.
 
 \verse{16} Cum ergo surrexíssent inde viri, direxérunt óculos contra Sódomam: et Abraham simul gradiebátur, dedúcens eos.
 \verse{17} Dixítque Dóminus: Num celáre pótero Abraham quæ gestúrus sum:
 \verse{18} cum futúrus sit in gentem magnam, ac robustíssimam, et benedicéndæ sint in illo omnes natiónes terræ?
 \verse{19} Scio enim quod præceptúrus sit fíliis suis, et dómui suæ post se ut custódiant viam Dómini, et fáciant judícium et justítiam: ut addúcat Dóminus propter Abraham ómnia quæ locútus est ad eum.
 \verse{20} Dixit ítaque Dóminus: Clamor Sodomórum et Gomórrhæ multiplicátus est, et peccátum eórum aggravátum est nimis.
 \verse{21} Descéndam, et vidébo utrum clamórem qui venit ad me, ópere compléverint; an non est ita, ut sciam.
 \verse{22} Converterúntque se inde, et abiérunt Sódomam: Abraham vero adhuc stabat coram Dómino.
 
 \verse{23} Et appropínquans ait: Numquid perdes justum cum ímpio?
 \verse{24} si fúerint quinquagínta justi in civitáte, períbunt simul? et non parces loco illi propter quinquagínta justos, si fúerint in eo?
 \verse{25} Absit a te ut rem hanc fácias, et occídas justum cum ímpio, fiátque justus sicut ímpius, non est hoc tuum: qui júdicas omnem terram, nequáquam fácies judícium hoc.
 \verse{26} Dixítque Dóminus ad eum: Si invénero Sódomis quinquagínta justos in médio civitátis, dimíttam omni loco propter eos.
 \verse{27} Respondénsque Abraham, ait: Quia semel cœpi, loquar ad Dóminum meum, cum sim pulvis et cinis.
 \verse{28} Quid si minus quinquagínta justis quinque fúerint? delébis, propter quadragínta quinque, univérsam urbem? Et ait: Non delébo, si invénero ibi quadragínta quinque.
 \verse{29} Rursúmque locútus est ad eum: Sin autem quadragínta ibi invénti fúerint, quid fácies? Ait: Non percútiam propter quadragínta.
 \verse{30} Ne quæso, inquit, indignéris, Dómine, si loquar: quid si ibi invénti fúerint trigínta? Respóndit: Non fáciam, si invénero ibi trigínta.
 \verse{31} Quia semel, ait, cœpi loquar ad Dóminum meum: quid si ibi invénti fúerint vigínti? Ait: Non interfíciam propter vigínti.
 \verse{32} Obsecro, inquit, ne irascáris, Dómine, si loquar adhuc semel: quid si invénti fúerint ibi decem? Et dixit: Non delébo propter decem.
 \verse{33} Abiítque Dóminus, postquam cessávit loqui ad Abraham: et ille revérsus est in locum suum.
 \chapter{19}
 Venerúntque duo ángeli Sódomam véspere, et sedénte Lot in fóribus civitátis. Qui cum vidísset eos, surréxit, et ivit óbviam eis: adoravítque pronus in terram,
 \verse{2} et dixit: Obsecro, dómini, declináte in domum púeri vestri, et manéte ibi: laváte pedes vestros, et mane proficiscémini in viam vestram. Qui dixérunt: Mínime, sed in platéa manébimus.
 \verse{3} Cómpulit illos óppido ut divérterent ad eum: ingressísque domum illíus fecit convívium, et coxit ázyma, et comedérunt.
 \verse{4} Prius autem quam irent cúbitum, viri civitátis vallavérunt domum a púero usque ad senem, omnis pópulus simul.
 \verse{5} Vocaverúntque Lot, et dixérunt ei: Ubi sunt viri qui introiérunt ad te nocte? educ illos huc, ut cognoscámus eos.
 \verse{6} Egréssus ad eos Lot, post tergum occlúdens óstium, ait:
 \verse{7} Nolíte, quæso, fratres mei, nolíte malum hoc fácere.
 \verse{8} Hábeo duas fílias, quæ necdum cognovérunt virum: edúcam eas ad vos, et abutímini eis sicut vobis placúerit, dúmmodo viris istis nihil mali faciátis, quia ingréssi sunt sub umbra cúlminis mei.
 \verse{9} At illi dixérunt: Recéde illuc. Et rursus: Ingréssus es, ínquiunt, ut ádvena; numquid ut júdices? te ergo ipsum magis quam hos affligémus. Vimque faciébant Lot vehementíssime: jamque prope erat ut effríngerent fores.
 \verse{10} Et ecce misérunt manum viri, et introduxérunt ad se Lot, clauserúntque óstium:
 \verse{11} et eos, qui foris erant, percussérunt cæcitáte a mínimo usque ad máximum, ita ut óstium inveníre non possent.
 
 \verse{12} Dixérunt autem ad Lot: Habes hic quémpiam tuórum? génerum, aut fílios, aut fílias, omnes, qui tui sunt, educ de urbe hac:
 \verse{13} delébimus enim locum istum, eo quod incréverit clamor eórum coram Dómino, qui misit nos ut perdámus illos.
 \verse{14} Egréssus ítaque Lot, locútus est ad géneros suos qui acceptúri erant fílias ejus, et dixit: Súrgite, egredímini de loco isto: quia delébit Dóminus civitátem hanc. Et visus est eis quasi ludens loqui.
 \verse{15} Cumque esset mane, cogébant eum ángeli, dicéntes: Surge, tolle uxórem tuam, et duas fílias quas habes: ne et tu páriter péreas in scélere civitátis.
 \verse{16} Dissimulánte illo, apprehendérunt manum ejus, et manum uxóris, ac duárum filiárum ejus, eo quod párceret Dóminus illi.
 \verse{17} Eduxerúntque eum, et posuérunt extra civitátem: ibíque locúti sunt ad eum, dicéntes: Salva ánimam tuam: noli respícere post tergum, nec stes in omni circa regióne: sed in monte salvum te fac, ne et tu simul péreas.
 
 \verse{18} Dixítque Lot ad eos: Quæso, dómine mi,
 \verse{19} quia invénit servus tuus grátiam coram te, et magnificásti misericórdiam tuam quam fecísti mecum, ut salváres ánimam meam, nec possum in monte salvári, ne forte apprehéndat me malum, et móriar:
 \verse{20} est cívitas hæc juxta, ad quam possum fúgere, parva, et salvábor in ea: numquid non módica est, et vivet ánima mea?
 \verse{21} Dixítque ad eum: Ecce étiam in hoc suscépi preces tuas, ut non subvértam urbem pro qua locútus es.
 \verse{22} Festína, et salváre ibi: quia non pótero fácere quidquam donec ingrediáris illuc. Idcírco vocátum est nomen urbis illíus Segor.
 \verse{23} Sol egréssus est super terram, et Lot ingréssus est Segor.
 \verse{24} Igitur Dóminus pluit super Sódomam et Gomórrham sulphur et ignem a Dómino de cælo:
 \verse{25} et subvértit civitátes has, et omnem circa regiónem, univérsos habitatóres úrbium, et cuncta terræ viréntia.
 \verse{26} Respiciénsque uxor ejus post se, versa est in státuam salis.
 \verse{27} Abraham autem consúrgens mane, ubi stéterat prius cum Dómino,
 \verse{28} intúitus est Sódomam et Gomórrham, et univérsam terram regiónis illíus: vidítque ascendéntem favíllam de terra quasi fornácis fumum.
 \verse{29} Cum enim subvérteret Deus civitátes regiónis illíus, recordátus Abrahæ, liberávit Lot de subversióne úrbium in quibus habitáverat.
 
 \verse{30} Ascendítque Lot de Segor, et mansit in monte, duæ quoque fíliæ ejus cum eo (timúerat enim manére in Segor) et mansit in spelúnca ipse, et duæ fíliæ ejus cum eo.
 \verse{31} Dixítque major ad minórem: Pater noster senex est, et nullus virórum remánsit in terra, qui possit íngredi ad nos juxta morem univérsæ terræ.
 \verse{32} Veni, inebriémus eum vino, dormiamúsque cum eo, ut serváre possímus ex patre nostro semen.
 \verse{33} Dedérunt ítaque patri suo bíbere vinum nocte illa. Et ingréssa est major, dormivítque cum patre; at ille non sensit, nec quando accúbuit fília, nec quando surréxit.
 \verse{34} Altera quoque die dixit major ad minórem: Ecce dormívi heri cum patre meo, demus ei bíbere vinum étiam hac nocte, et dórmies cum eo, ut salvémus semen de patre nostro.
 \verse{35} Dedérunt étiam et illa nocte patri suo bíbere vinum, ingressáque minor fília, dormívit cum eo: et ne tunc quidem sensit quando concubúerit, vel quando illa surréxerit.
 \verse{36} Concepérunt ergo duæ fíliæ Lot de patre suo.
 \verse{37} Peperítque major fílium, et vocávit nomen ejus Moab: ipse est pater Moabitárum usque in præséntem diem.
 \verse{38} Minor quoque péperit fílium, et vocávit nomen ejus Ammon, id est, Fílius pópuli mei: ipse est pater Ammonitárum usque hódie.
 \chapter{20}
 Proféctus inde Abraham in terram austrálem, habitávit inter Cades et Sur: et peregrinátus est in Geráris.
 \verse{2} Dixítque de Sara uxóre suo: Soror mea est. Misit ergo Abímelech rex Geráræ, et tulit eam.
 \verse{3} Venit autem Deus ad Abímelech per sómnium nocte, et ait illi: En moriéris propter mulíerem quam tulísti: habet enim virum.
 \verse{4} Abímelech vero non tetígerat eam, et ait: Dómine, num gentem ignorántem et justam interfícies?
 \verse{5} nonne ipse dixit mihi: Soror mea est: et ipsa ait: Frater meus est? In simplicitáte cordis mei, et mundítia mánuum meárum feci hoc.
 \verse{6} Dixítque ad eum Deus: Et ego scio quod símplici corde féceris: et ídeo custodívi te ne peccáres in me, et non dimísi ut tángeres eam.
 \verse{7} Nunc ergo redde viro suo uxórem, quia prophéta est: et orábit pro te, et vives: si autem nolúeris réddere, scito quod morte moriéris tu, et ómnia quæ tua sunt.
 \verse{8} Statímque de nocte consúrgens Abímelech, vocávit omnes servos suos: et locútus est univérsa verba hæc in áuribus eórum, timuerúntque omnes viri valde.
 \verse{9} Vocávit autem Abímelech étiam Abraham, et dixit ei: Quid fecísti nobis? quid peccávimus in te, quia induxísti super me et super regnum meum peccátum grande? quæ non debuísti fácere, fecísti nobis.
 \verse{10} Rursúmque expóstulans, ait: Quid vidísti, ut hoc fáceres?
 \verse{11} Respóndit Abraham: Cogitávi mecum, dicens: Fórsitan non est timor Dei in loco isto: et interfícient me propter uxórem meam:
 \verse{12} álias autem et vere soror mea est, fília patris mei, et non fília matris meæ, et duxi eam in uxórem.
 \verse{13} Postquam autem edúxit me Deus de domo patris mei, dixi ad eam: Hanc misericórdiam fácies mecum: in omni loco, ad quem ingrediémur, dices quod frater tuus sim.
 
 \verse{14} Tulit ígitur Abímelech oves et boves, et servos et ancíllas, et dedit Abraham: reddidítque illi Saram uxórem suam,
 \verse{15} et ait: Terra coram vobis est, ubicúmque tibi placúerit hábita.
 \verse{16} Saræ autem dixit: Ecce mille argénteos dedi fratri tuo, hoc erit tibi in velámen oculórum ad omnes qui tecum sunt, et quocúmque perréxeris: mementóque te deprehénsam.
 \verse{17} Oránte autem Abraham, sanávit Deus Abímelech et uxórem, ancillásque ejus, et peperérunt:
 \verse{18} conclúserat enim Dóminus omnem vulvam domus Abímelech propter Saram uxórem Abrahæ.
 \chapter{21}
 Visitávit autem Dóminus Saram, sicut promíserat: et implévit quæ locútus est.
 \verse{2} Concepítque et péperit fílium in senectúte sua, témpore quo prædíxerat ei Deus.
 \verse{3} Vocavítque Abraham nomen fílii sui, quem génuit ei Sara, Isaac:
 \verse{4} et circumcídit eum octávo die, sicut præcéperat ei Deus,
 \verse{5} cum centum esset annórum: hac quippe ætáte patris, natus est Isaac.
 \verse{6} Dixítque Sara: Risum fecit mihi Deus: quicúmque audíerit, corridébit mihi.
 \verse{7} Rursúmque ait: Quis auditúrus créderet Abraham quod Sara lactáret fílium, quem péperit ei jam seni?
 
 \verse{8} Crevit ígitur puer, et ablactátus est: fecítque Abraham grande convívium in die ablactatiónis ejus.
 \verse{9} Cumque vidísset Sara fílium Agar Ægýptiæ ludéntem cum Isaac fílio suo, dixit ad Abraham:
 \verse{10} Ejice ancíllam hanc, et fílium ejus: non enim erit hæres fílius ancíllæ cum fílio meo Isaac.
 \verse{11} Dure accépit hoc Abraham pro fílio suo.
 \verse{12} Cui dixit Deus: Non tibi videátur ásperum super púero, et super ancílla tua: ómnia quæ díxerit tibi Sara, audi vocem ejus: quia in Isaac vocábitur tibi semen.
 \verse{13} Sed et fílium ancíllæ fáciam in gentem magnam, quia semen tuum est.
 \verse{14} Surréxit ítaque Abraham mane, et tollens panem et utrem aquæ, impósuit scápulæ ejus, tradidítque púerum, et dimísit eam. Quæ cum abiísset, errábat in solitúdine Bersabée.
 \verse{15} Cumque consúmpta esset aqua in utre, abjécit púerum subter unam árborum, quæ ibi erant.
 \verse{16} Et ábiit, sedítque e regióne procul quantum potest arcus jacére: dixit enim: Non vidébo moriéntem púerum: et sedens contra, levávit vocem suam et flevit.
 \verse{17} Exaudívit autem Deus vocem púeri: vocavítque ángelus Dei Agar de cælo, dicens: Quid agis Agar? noli timére: exaudívit enim Deus vocem púeri de loco in quo est.
 \verse{18} Surge, tolle púerum, et tene manum illíus: quia in gentem magnam fáciam eum.
 \verse{19} Aperuítque óculos ejus Deus: quæ videns púteum aquæ, ábiit, et implévit utrem, dedítque púero bíbere.
 \verse{20} Et fuit cum eo: qui crevit, et morátus est in solitúdine, factúsque est júvenis sagittárius.
 \verse{21} Habitavítque in desérto Pharan, et accépit illi mater sua uxórem de terra Ægýpti.
 
 \verse{22} Eódem témpore dixit Abímelech, et Phicol princeps exércitus ejus, ad Abraham: Deus tecum est in univérsis quæ agis.
 \verse{23} Jura ergo per Deum, ne nóceas mihi, et pósteris meis, stirpíque meæ: sed juxta misericórdiam, quam feci tibi, fácies mihi, et terræ in qua versátus es ádvena.
 \verse{24} Dixítque Abraham: Ego jurábo.
 \verse{25} Et increpávit Abímelech propter púteum aquæ quem vi abstulérunt servi ejus.
 \verse{26} Respondítque Abímelech: Nescívi quis fécerit hanc rem: sed et tu non indicásti mihi, et ego non audívi præter hódie.
 \verse{27} Tulit ítaque Abraham oves et boves, et dedit Abímelech: percusserúntque ambo fœdus.
 \verse{28} Et státuit Abraham septem agnas gregis seórsum.
 \verse{29} Cui dixit Abímelech: Quid sibi volunt septem agnæ istæ, quas stare fecísti seórsum?
 \verse{30} At ille: Septem, inquit, agnas accípies de manu mea: ut sint mihi in testimónium, quóniam ego fodi púteum istum.
 \verse{31} Idcírco vocátus est locus ille Bersabée: quia ibi utérque jurávit.
 \verse{32} Et iniérunt fœdus pro púteo juraménti.
 \verse{33} Surréxit autem Abímelech, et Phicol princeps exércitus ejus, reversíque sunt in terram Palæstinórum. Abraham vero plantávit nemus in Bersabée, et invocávit ibi nomen Dómini Dei ætérni.
 \verse{34} Et fuit colónus terræ Palæstinórum diébus multis.
 \chapter{22}
 Quæ postquam gesta sunt, tentávit Deus Abraham, et dixit ad eum: Abraham, Abraham. At ille respóndit: Adsum.
 \verse{2} Ait illi: Tolle fílium tuum unigénitum, quem díligis, Isaac, et vade in terram visiónis, atque ibi ófferes eum in holocáustum super unum móntium quem monstrávero tibi.
 \verse{3} Igitur Abraham de nocte consúrgens, stravit ásinum suum, ducens secum duos júvenes, et Isaac fílium suum: cumque concidísset ligna in holocáustum, ábiit ad locum quem præcéperat ei Deus.
 \verse{4} Die autem tértio, elevátis óculis, vidit locum procul:
 \verse{5} dixítque ad púeros suos: Expectáte hic cum ásino: ego et puer illuc usque properántes, postquam adoravérimus, revertémur ad vos.
 \verse{6} Tulit quoque ligna holocáusti, et impósuit super Isaac fílium suum: ipse vero portábat in mánibus ignem et gládium. Cumque duo pérgerent simul,
 \verse{7} dixit Isaac patri suo: Pater mi. At ille respóndit: Quid vis, fili? Ecce, inquit, ignis et ligna: ubi est víctima holocáusti?
 \verse{8} Dixit autem Abraham: Deus providébit sibi víctimam holocáusti, fili mi. Pergébant ergo páriter.
 \verse{9} Et venérunt ad locum quem osténderat ei Deus, in quo ædificávit altáre, et désuper ligna compósuit; cumque alligásset Isaac fílium suum, pósuit eum in altáre super struem lignórum.
 \verse{10} Extendítque manum, et arrípuit gládium, ut immoláret fílium suum.
 
 \verse{11} Et ecce ángelus Dómini de cælo clamávit, dicens: Abraham, Abraham. Qui respóndit: Adsum.
 \verse{12} Dixítque ei: Non exténdas manum tuam super púerum, neque fácias illi quidquam: nunc cognóvi quod times Deum, et non pepercísti unigénito fílio tuo propter me.
 \verse{13} Levávit Abraham óculos suos, vidítque post tergum aríetem inter vepres hæréntem córnibus, quem assúmens óbtulit holocáustum pro fílio.
 \verse{14} Appellavítque nomen loci illíus, Dóminus videt. Unde usque hódie dícitur: In monte Dóminus vidébit.
 
 \verse{15} Vocávit autem ángelus Dómini Abraham secúndo de cælo, dicens:
 \verse{16} Per memetípsum jurávi, dicit Dóminus: quia fecísti hanc rem, et non pepercísti fílio tuo unigénito propter me:
 \verse{17} benedícam tibi, et multiplicábo semen tuum sicut stellas cæli, et velut arénam quæ est in líttore maris: possidébit semen tuum portas inimicórum suórum,
 \verse{18} et benedicéntur in sémine tuo omnes gentes terræ, quia obedísti voci meæ.
 \verse{19} Revérsus est Abraham ad púeros suos, abierúntque Bersabée simul, et habitávit ibi.
 
 \verse{20} His ita gestis, nuntiátum est Abrahæ quod Melcha quoque genuísset fílios Nachor fratri suo:
 \verse{21} Hus primogénitum, et Buz fratrem ejus, et Cámuel patrem Syrórum,
 \verse{22} et Cased, et Azau, Pheldas quoque et Jedlaph,
 \verse{23} ac Báthuel, de quo nata est Rebécca: octo istos génuit Melcha, Nachor fratri Abrahæ.
 \verse{24} Concubína vero illíus, nómine Roma, péperit Tábee, et Gaham, et Thahas, et Máacha.
 \chapter{23}
 Vixit autem Sara centum vigínti septem annis.
 \verse{2} Et mórtua est in civitáte Arbée, quæ est Hebron, in terra Chánaan: venítque Abraham ut plángeret et fleret eam.
 \verse{3} Cumque surrexísset ab offício fúneris, locútus est ad fílios Heth, dicens:
 \verse{4} Advena sum et peregrínus apud vos: date mihi jus sepúlchri vobíscum, ut sepéliam mórtuum meum.
 \verse{5} Respondérunt fílii Heth, dicéntes:
 \verse{6} Audi nos, dómine: princeps Dei es apud nos: in eléctis sepúlchris nostris sépeli mórtuum tuum, nullúsque te prohibére póterit quin in monuménto ejus sepélias mórtuum tuum.
 \verse{7} Surréxit Abraham, et adorávit pópulum terræ, fílios vidélicet Heth:
 \verse{8} dixítque ad eos: Si placet ánimæ vestræ ut sepéliam mórtuum meum, audíte me, et intercédite pro me apud Ephron fílium Seor:
 \verse{9} ut det mihi spelúncam dúplicem, quam habet in extréma parte agri sui: pecúnia digna tradat eam mihi coram vobis in possessiónem sepúlchri.
 \verse{10} Habitábat autem Ephron in médio filiórum Heth. Respondítque Ephron ad Abraham, cunctis audiéntibus qui ingrediebántur portam civitátis illíus, dicens:
 \verse{11} Nequáquam ita fiat, dómine mi, sed tu magis auscúlta quod loquor. Agrum trado tibi, et spelúncam quæ in eo est, præséntibus fíliis pópuli mei; sépeli mórtuum tuum.
 \verse{12} Adorávit Abraham coram pópulo terræ.
 \verse{13} Et locútus est ad Ephron circumstánte plebe: Quæso ut áudias me: dabo pecúniam pro agro: súscipe eam, et sic sepéliam mórtuum meum in eo.
 \verse{14} Respondítque Ephron:
 \verse{15} Dómine mi, audi me: terra, quam póstulas, quadringéntis siclis argénti valet: istud est prétium inter me et te: sed quantum est hoc? sépeli mórtuum tuum.
 \verse{16} Quod cum audísset Abraham, appéndit pecúniam, quam Ephron postuláverat, audiéntibus fíliis Heth, quadringéntos siclos argénti probátæ monétæ públicæ.
 \verse{17} Confirmatúsque est ager quondam Ephrónis, in quo erat spelúnca duplex, respíciens Mambre, tam ipse, quam spelúnca, et omnes árbores ejus in cunctis términis ejus per circúitum,
 \verse{18} Abrahæ in possessiónem, vidéntibus fíliis Heth, et cunctis qui intrábant portam civitátis illíus.
 \verse{19} Atque ita sepelívit Abraham Saram uxórem suam in spelúnca agri dúplici, quæ respiciébat Mambre. Hæc est Hebron in terra Chánaan.
 \verse{20} Et confirmátus est ager, et antrum quod erat in eo, Abrahæ in possessiónem monuménti a fíliis Heth.
 \chapter{24}
 Erat autem Abraham senex, dierúmque multórum: et Dóminus in cunctis benedíxerat ei.
 \verse{2} Dixítque ad servum seniórem domus suæ, qui prǽerat ómnibus quæ habébat: Pone manum tuam subter femur meum,
 \verse{3} ut adjúrem te per Dóminum Deum cæli et terræ, ut non accípias uxórem fílio meo de filiábus Chananæórum, inter quos hábito:
 \verse{4} sed ad terram et cognatiónem meam proficiscáris et inde accípias uxórem fílio meo Isaac.
 \verse{5} Respóndit servus: Si nolúerit múlier veníre mecum in terram hanc, numquid redúcere débeo fílium tuum ad locum, de quo egréssus es?
 \verse{6} Dixítque Abraham: Cave nequándo redúcas fílium meum illuc.
 \verse{7} Dóminus Deus cæli, qui tulit me de domo patris mei, et de terra nativitátis meæ, qui locútus est mihi, et jurávit mihi, dicens: Sémini tuo dabo terram hanc: ipse mittet ángelum suum coram te, et accípies inde uxórem fílio meo:
 \verse{8} sin autem múlier nolúerit sequi te, non tenéberis juraménto: fílium meum tantum ne redúcas illuc.
 
 \verse{9} Pósuit ergo servus manum sub fémore Abraham dómini sui, et jurávit illi super sermóne hoc.
 \verse{10} Tulítque decem camélos de grege dómini sui, et ábiit, ex ómnibus bonis ejus portans secum, profectúsque perréxit in Mesopotámiam ad urbem Nachor.
 \verse{11} Cumque camélos fecísset accúmbere extra óppidum juxta púteum aquæ véspere, témpore quo solent mulíeres égredi ad hauriéndam aquam, dixit:
 \verse{12} Dómine Deus dómini mei Abraham, occúrre, óbsecro, mihi hódie, et fac misericórdiam cum dómino meo Abraham.
 \verse{13} Ecce ego sto prope fontem aquæ, et fíliæ habitatórum hujus civitátis egrediéntur ad hauriéndam aquam.
 \verse{14} Igitur puélla, cui ego díxero: Inclína hýdriam tuam ut bibam: et illa respónderit: Bibe, quin et camélis tuis dabo potum: ipsa est quam præparásti servo tuo Isaac: et per hoc intélligam quod féceris misericórdiam cum dómino meo.
 
 \verse{15} Necdum intra se verba compléverat, et ecce Rebécca egrediebátur, fília Báthuel, fílii Melchæ uxóris Nachor fratris Abraham, habens hýdriam in scápula sua:
 \verse{16} puélla decóra nimis, virgóque pulchérrima, et incógnita viro: descénderat autem ad fontem, et impléverat hýdriam, ac revertebátur.
 \verse{17} Occurrítque ei servus, et ait: Pauxíllum aquæ mihi ad bibéndum præbe de hýdria tua.
 \verse{18} Quæ respóndit: Bibe, dómine mi: celeritérque depósuit hýdriam super ulnam suam, et dedit ei potum.
 \verse{19} Cumque ille bibísset, adjécit: Quin et camélis tuis háuriam aquam, donec cuncti bibant.
 \verse{20} Effundénsque hýdriam in canálibus, recúrrit ad púteum ut hauríret aquam: et haustam ómnibus camélis dedit.
 \verse{21} Ipse autem contemplabátur eam tácitus, scire volens utrum prósperum iter suum fecísset Dóminus, an non.
 \verse{22} Postquam autem bibérunt caméli, prótulit vir ináures áureas, appendéntes siclos duos, et armíllas tótidem pondo siclórum decem.
 \verse{23} Dixítque ad eam: Cujus es fília? índica mihi, est in domo patris tui locus ad manéndum?
 \verse{24} Quæ respóndit: Fília sum Bathuélis, fílii Melchæ, quem péperit ipsi Nachor.
 \verse{25} Et áddidit, dicens: Paleárum quoque et fœni plúrimum est apud nos, et locus spatiósus ad manéndum.
 
 \verse{26} Inclinávit se homo, et adorávit Dóminum,
 \verse{27} dicens: Benedíctus Dóminus Deus dómini mei Abraham, qui non ábstulit misericórdiam et veritátem suam a dómino meo, et recto itínere me perdúxit in domum fratris dómini mei.
 \verse{28} Cucúrrit ítaque puélla, et nuntiávit in domum matris suæ ómnia quæ audíerat.
 \verse{29} Habébat autem Rebécca fratrem nómine Laban, qui festínus egréssus est ad hóminem, ubi erat fons.
 \verse{30} Cumque vidísset ináures et armíllas in mánibus soróris suæ, et audísset cuncta verba referéntis: Hæc locútus est mihi homo: venit ad virum qui stabat juxta camélos, et prope fontem aquæ:
 \verse{31} dixítque ad eum: Ingrédere, benedícte Dómini: cur foris stas? præparávi domum, et locum camélis.
 \verse{32} Et introdúxit eum in hospítium: ac destrávit camélos, dedítque páleas et fœnum, et aquam ad lavándos pedes ejus, et virórum qui vénerant cum eo.
 
 \verse{33} Et appósitus est in conspéctu ejus panis. Qui ait: Non cómedam, donec loquar sermónes meos. Respóndit ei: Lóquere.
 \verse{34} At ille: Servus, inquit, Abraham sum:
 \verse{35} et Dóminus benedíxit dómino meo valde, magnificatúsque est: et dedit ei oves et boves, argéntum et aurum, servos et ancíllas, camélos et ásinos.
 \verse{36} Et péperit Sara uxor dómini mei fílium dómino meo in senectúte sua, dedítque illi ómnia quæ habúerat.
 \verse{37} Et adjurávit me dóminus meus, dicens: Non accípies uxórem fílio meo de filiábus Chananæórum, in quorum terra hábito:
 \verse{38} sed ad domum patris mei perges, et de cognatióne mea accípies uxórem fílio meo.
 \verse{39} Ego vero respóndi dómino meo: Quid si nolúerit veníre mecum múlier?
 \verse{40} Dóminus, ait, in cujus conspéctu ámbulo, mittet ángelum suum tecum, et díriget viam tuam: accipiésque uxórem fílio meo de cognatióne mea, et de domo patris mei.
 \verse{41} Innocens eris a maledictióne mea, cum véneris ad propínquos meos, et non déderint tibi.
 
 \verse{42} Veni ergo hódie ad fontem aquæ, et dixi: Dómine Deus dómini mei Abraham, si direxísti viam meam, in qua nunc ámbulo,
 \verse{43} ecce sto juxta fontem aquæ, et virgo, quæ egrediétur ad hauriéndam aquam, audíerit a me: Da mihi pauxíllum aquæ ad bibéndum ex hýdria tua:
 \verse{44} et díxerit mihi: Et tu bibe, et camélis tuis háuriam: ipsa est múlier, quam præparávit Dóminus fílio dómini mei.
 \verse{45} Dumque hæc tácitus mecum vólverem, appáruit Rebécca véniens cum hýdria, quam portábat in scápula: descendítque ad fontem, et hausit aquam. Et aio ad eam: Da mihi páululum bíbere.
 \verse{46} Quæ festínans depósuit hýdriam de húmero, et dixit mihi: Et tu bibe, et camélis tuis tríbuam potum. Bibi, et adaquávit camélos.
 \verse{47} Interrogavíque eam, et dixi: Cujus es fília? Quæ respóndit: Fília Bathuélis sum, fílii Nachor, quem péperit ei Melcha. Suspéndi ítaque ináures ad ornándam fáciem ejus, et armíllas pósui in mánibus ejus.
 \verse{48} Pronúsque adorávi Dóminum, benedícens Dómino Deo dómini mei Abraham, qui perdúxit me recto itínere, ut súmerem fíliam fratris dómini mei fílio ejus.
 \verse{49} Quam ob rem si fácitis misericórdiam et veritátem cum dómino meo, indicáte mihi: sin autem áliud placet, et hoc dícite mihi, ut vadam ad dextram, sive ad sinístram.
 
 \verse{50} Responderúntque Laban et Báthuel: A Dómino egréssus est sermo: non póssumus extra plácitum ejus quidquam áliud loqui tecum.
 \verse{51} En Rebécca coram te est, tolle eam, et proficíscere, et sit uxor fílii dómini tui, sicut locútus est Dóminus.
 \verse{52} Quod cum audísset puer Abraham, prócidens adorávit in terram Dóminum.
 \verse{53} Prolatísque vasis argénteis, et áureis, ac véstibus, dedit ea Rebéccæ pro múnere: frátribus quoque ejus et matri dona óbtulit.
 \verse{54} Inito convívio, vescéntes páriter et bibéntes mansérunt ibi. Surgens autem mane, locútus est puer: Dimítte me, ut vadam ad dóminum meum.
 \verse{55} Responderúntque fratres ejus et mater: Máneat puélla saltem decem dies apud nos, et póstea proficiscétur.
 \verse{56} Nolíte, ait, me retinére, quia Dóminus diréxit viam meam: dimíttite me ut pergam ad dóminum meum.
 \verse{57} Et dixérunt: Vocémus puéllam, et quærámus ipsíus voluntátem.
 \verse{58} Cumque vocáta venísset, sciscitáti sunt: Vis ire cum hómine isto? Quæ ait: Vadam.
 \verse{59} Dimisérunt ergo eam, et nutrícem illíus, servúmque Abraham, et cómites ejus,
 \verse{60} imprecántes próspera soróri suæ, atque dicéntes: Soror nostra es, crescas in mille míllia, et possídeat semen tuum portas inimicórum suórum.
 
 \verse{61} Igitur Rebécca et puéllæ illíus, ascénsis camélis, secútæ sunt virum: qui festínus revertebátur ad dóminum suum.
 \verse{62} Eo autem témpore deambulábat Isaac per viam quæ ducit ad púteum, cujus nomen est Vivéntis et vidéntis: habitábat enim in terra austráli:
 \verse{63} et egréssus fúerat ad meditándum in agro, inclináta jam die: cumque elevásset óculos, vidit camélos veniéntes procul.
 \verse{64} Rebécca quoque, conspécto Isaac, descéndit de camélo,
 \verse{65} et ait ad púerum: Quis est ille homo qui venit per agrum in occúrsum nobis? Dixítque ei: Ipse est dóminus meus. At illa tollens cito pállium, opéruit se.
 \verse{66} Servus autem cuncta, quæ gésserat, narrávit Isaac.
 \verse{67} Qui introdúxit eam in tabernáculum Saræ matris suæ, et accépit eam uxórem: et in tantum diléxit eam, ut dolórem, qui ex morte matris ejus accíderat, temperáret.
 \chapter{25}
 Abraham vero áliam duxit uxórem nómine Cetúram:
 \verse{2} quæ péperit ei Zamran et Jecsan, et Madan, et Mádian, et Jesboc, et Sue.
 \verse{3} Jecsan quoque génuit Saba et Dadan. Fílii Dadan fuérunt Assurim, et Latúsim, et Lóomin.
 \verse{4} At vero ex Mádian ortus est Epha, et Opher, et Henoch, et Abída, et Eldaa: omnes hi fílii Cetúræ.
 \verse{5} Dedítque Abraham cuncta quæ posséderat, Isaac:
 \verse{6} fíliis autem concubinárum largítus est múnera, et separávit eos ab Isaac fílio suo, dum adhuc ipse víveret, ad plagam orientálem.
 \verse{7} Fuérunt autem dies vitæ Abrahæ, centum septuagínta quinque anni.
 \verse{8} Et defíciens mórtuus est in senectúte bona, provectǽque ætátis et plenus diérum: congregatúsque est ad pópulum suum.
 \verse{9} Et sepeliérunt eum Isaac et Ismaël fílii sui in spelúnca dúplici, quæ sita est in agro Ephron fílii Seor Hethǽi, e regióne Mambre,
 \verse{10} quem émerat a fíliis Heth: ibi sepúltus est ipse, et Sara uxor ejus.
 \verse{11} Et post óbitum illíus benedíxit Deus Isaac fílio ejus, qui habitábat juxta púteum nómine Vivéntis et vidéntis.
 
 \verse{12} Hæ sunt generatiónes Ismaël fílii Abrahæ, quem péperit ei Agar Ægýptia, fámula Saræ: et
 \verse{13} hæc nómina filiórum ejus in vocábulis et generatiónibus suis. Primogénitus Ismaélis Nábaioth, deínde Cedar, et Adbeel, et Mabsam,
 \verse{14} Masma quoque, et Duma, et Massa,
 \verse{15} Hadar, et Thema, et Jethur, et Naphis, et Cedma.
 \verse{16} Isti sunt fílii Ismaélis: et hæc nómina per castélla et óppida eórum, duódecim príncipes tríbuum suárum.
 \verse{17} Et facti sunt anni vitæ Ismaélis centum trigínta septem, deficiénsque mórtuus est, et appósitus ad pópulum suum.
 \verse{18} Habitávit autem ab Hevíla usque Sur, quæ réspicit Ægýptum introëúntibus Assýrios; coram cunctis frátribus suis óbiit.
 
 \verse{19} Hæ quoque sunt generatiónes Isaac fílii Abraham: Abraham génuit Isaac:
 \verse{20} qui cum quadragínta esset annórum, duxit uxórem Rebéccam fíliam Bathuélis Syri de Mesopotámia, sorórem Laban.
 \verse{21} Deprecatúsque est Isaac Dóminum pro uxóre sua, eo quod esset stérilis: qui exaudívit eum, et dedit concéptum Rebéccæ.
 \verse{22} Sed collidebántur in útero ejus párvuli; quæ ait: Si sic mihi futúrum erat, quid necésse fuit concípere? perrexítque ut consúleret Dóminum.
 \verse{23} Qui respóndens ait: Duæ gentes sunt in útero tuo, et duo pópuli ex ventre tuo dividéntur, populúsque pópulum superábit, et major sérviet minóri.
 \verse{24} Jam tempus pariéndi advénerat, et ecce gémini in útero ejus repérti sunt.
 \verse{25} Qui prior egréssus est, rufus erat, et totus in morem pellis híspidus: vocatúmque est nomen ejus Esau. Prótinus alter egrédiens, plantam fratris tenébat manu: et idcírco appellávit eum Jacob.
 \verse{26} Sexagenárius erat Isaac quando nati sunt ei párvuli.
 
 \verse{27} Quibus adúltis, factus est Esau vir gnarus venándi, et homo agrícola: Jacob autem vir simplex habitábat in tabernáculis.
 \verse{28} Isaac amábat Esau, eo quod de venatiónibus illíus vescerétur: et Rebécca diligébat Jacob.
 \verse{29} Coxit autem Jacob pulméntum: ad quem cum venísset Esau de agro lassus,
 \verse{30} ait: Da mihi de coctióne hac rufa, quia óppido lassus sum. Quam ob causam vocátum est nomen ejus Edom.
 \verse{31} Cui dixit Jacob: Vende mihi primogénita tua.
 \verse{32} Ille respóndit: En mórior, quid mihi próderunt primogénita?
 \verse{33} Ait Jacob: Jura ergo mihi. Jurávit ei Esau et véndidit primogénita.
 \verse{34} Et sic, accépto pane et lentis edúlio, comédit et bibit, et ábiit, parvipéndens quod primogénita vendidísset.
 \chapter{26}
 Orta autem fame super terram post eam sterilitátem, quæ accíderat in diébus Abraham, ábiit Isaac ad Abímelech regem Palæstinórum in Gerára.
 \verse{2} Apparuítque ei Dóminus, et ait: Ne descéndas in Ægýptum, sed quiésce in terra quam díxero tibi,
 \verse{3} et peregrináre in ea: eróque tecum, et benedícam tibi: tibi enim et sémini tuo dabo univérsas regiónes has, complens juraméntum quod spopóndi Abraham patri tuo.
 \verse{4} Et multiplicábo semen tuum sicut stellas cæli: dabóque pósteris tuis univérsas regiónes has: et benedicéntur in sémine tuo omnes gentes terræ,
 \verse{5} eo quod obedíerit Abraham voci meæ, et custodíerit præcépta et mandáta mea, et cæremónias legésque serváverit.
 \verse{6} Mansit ítaque Isaac in Geráris.
 \verse{7} Qui cum interrogarétur a viris loci illíus super uxóre sua, respóndit: Soror mea est: timúerat enim confitéri quod sibi esset sociáta conjúgio, réputans ne forte interfícerent eum propter illíus pulchritúdinem.
 \verse{8} Cumque pertransíssent dies plúrimi, et ibídem morarétur, prospíciens Abímelech rex Palæstinórum per fenéstram, vidit eum jocántem cum Rebécca uxóre sua.
 \verse{9} Et accersíto eo, ait: Perspícuum est quod uxor tua sit: cur mentítus es eam sorórem tuam esse? Respóndit: Tímui ne mórerer propter eam.
 \verse{10} Dixítque Abímelech: Quare imposuísti nobis? pótuit coíre quíspiam de pópulo cum uxóre tua, et indúxeras super nos grande peccátum. Præcepítque omni pópulo, dicens:
 \verse{11} Qui tetígerit hóminis hujus uxórem, morte moriétur.
 
 \verse{12} Sevit autem Isaac in terra illa, et invénit in ipso anno céntuplum: benedixítque ei Dóminus.
 \verse{13} Et locupletátus est homo, et ibat profíciens atque succréscens, donec magnus veheménter efféctus est:
 \verse{14} hábuit quoque possessiónes óvium et armentórum, et famíliæ plúrimum. Ob hoc invidéntes ei Palæstíni,
 \verse{15} omnes púteos, quos fóderant servi patris illíus Abraham, illo témpore obstruxérunt, impléntes humo:
 \verse{16} in tantum, ut ipse Abímelech díceret ad Isaac: Recéde a nobis, quóniam poténtior nobis factus es valde.
 \verse{17} Et ille discédens, ut veníret ad torréntem Geráræ, habitarétque ibi,
 \verse{18} rursum fodit álios púteos, quos fóderant servi patris sui Abraham, et quos, illo mórtuo, olim obstrúxerant Philísthiim: appellavítque eos eísdem nomínibus quibus ante pater vocáverat.
 \verse{19} Foderúntque in torrénte, et reperérunt aquam vivam.
 \verse{20} Sed et ibi júrgium fuit pastórum Geráræ advérsus pastóres Isaac, dicéntium: Nostra est aqua, quam ob rem nomen pútei ex eo, quod accíderat, vocávit Calúmniam.
 \verse{21} Fodérunt autem et álium: et pro illo quoque rixáti sunt, appellavítque eum Inimicítias.
 \verse{22} Proféctus inde fodit álium púteum, pro quo non contendérunt: ítaque vocávit nomen ejus Latitúdo, dicens: Nunc dilatávit nos Dóminus, et fecit créscere super terram.
 \verse{23} Ascéndit autem ex illo loco in Bersabée,
 \verse{24} ubi appáruit ei Dóminus in ipsa nocte, dicens: Ego sum Deus Abraham patris tui: noli timére, quia ego tecum sum: benedícam tibi, et multiplicábo semen tuum propter servum meum Abraham.
 \verse{25} Itaque ædificávit ibi altáre: et invocáto nómine Dómini, exténdit tabernáculum, præcepítque servis suis ut fóderent púteum.
 
 \verse{26} Ad quem locum cum veníssent de Geráris Abímelech, et Ochozath amícus illíus, et Phicol dux mílitum,
 \verse{27} locútus est eis Isaac: Quid venístis ad me, hóminem quem odístis, et expulístis a vobis?
 \verse{28} Qui respondérunt: Vídimus tecum esse Dóminum, et idcírco nos díximus: Sit juraméntum inter nos, et ineámus fœdus,
 \verse{29} ut non fácias nobis quidquam mali, sicut et nos nihil tuórum attígimus, nec fécimus quod te lǽderet: sed cum pace dimísimus auctum benedictióne Dómini.
 \verse{30} Fecit ergo eis convívium, et post cibum et potum
 \verse{31} surgéntes mane, juravérunt sibi mútuo: dimisítque eos Isaac pacífice in locum suum.
 \verse{32} Ecce autem venérunt in ipso die servi Isaac annuntiántes ei de púteo, quem fóderant, atque dicéntes: Invénimus aquam.
 \verse{33} Unde appellávit eum Abundántiam: et nomen urbi impósitum est Bersabée, usque in præséntem diem.
 
 \verse{34} Esau vero quadragenárius duxit uxóres, Judith fíliam Beéri Hethǽi, et Básemath fíliam Elon ejúsdem loci:
 \verse{35} quæ ambæ offénderant ánimum Isaac et Rebéccæ.
 \chapter{27}
 Sénuit autem Isaac, et caligavérunt óculi ejus, et vidére non póterat: vocavítque Esau fílium suum majórem, et dixit ei: Fili mi? Qui respóndit: Adsum.
 \verse{2} Cui pater: Vides, inquit, quod senúerim, et ignórem diem mortis meæ.
 \verse{3} Sume arma tua, pháretram, et arcum, et egrédere foras: cumque venátu áliquid apprehénderis,
 \verse{4} fac mihi inde pulméntum sicut velle me nosti, et affer ut cómedam: et benedícat tibi ánima mea ántequam móriar.
 
 \verse{5} Quod cum audísset Rebécca, et ille abiísset in agrum ut jussiónem patris impléret,
 \verse{6} dixit fílio suo Jacob: Audívi patrem tuum loquéntem cum Esau fratre tuo, et dicéntem ei:
 \verse{7} Affer mihi de venatióne tua, et fac cibos ut cómedam, et benedícam tibi coram Dómino ántequam móriar.
 \verse{8} Nunc ergo, fili mi, acquiésce consíliis meis:
 \verse{9} et pergens ad gregem, affer mihi duos hædos óptimos, ut fáciam ex eis escas patri tuo, quibus libénter véscitur:
 \verse{10} quas cum intúleris, et coméderit, benedícat tibi priúsquam moriátur.
 \verse{11} Cui ille respóndit: Nosti quod Esau frater meus homo pilósus sit, et ego lenis:
 \verse{12} si attrectáverit me pater meus, et sénserit, tímeo ne putet me sibi voluísse illúdere, et indúcam super me maledictiónem pro benedictióne.
 \verse{13} Ad quem mater: In me sit, ait, ista maledíctio, fili mi: tantum audi vocem meam, et pergens, affer quæ dixi.
 \verse{14} Abiit, et áttulit, dedítque matri. Parávit illa cibos, sicut velle nóverat patrem illíus.
 \verse{15} Et véstibus Esau valde bonis, quas apud se habébat domi, índuit eum:
 \verse{16} pelliculásque hædórum circumdédit mánibus, et colli nuda protéxit:
 \verse{17} dedítque pulméntum, et panes, quos cóxerat, trádidit.
 
 \verse{18} Quibus illátis, dixit: Pater mi? At ille respóndit: Audio. Quis es tu, fili mi?
 \verse{19} Dixítque Jacob: Ego sum primogénitus tuus Esau: feci sicut præcepísti mihi: surge, sede, et cómede de venatióne mea, ut benedícat mihi ánima tua.
 \verse{20} Rursúmque Isaac ad fílium suum: Quómodo, inquit, tam cito inveníre potuísti, fili mi? Qui respóndit: Volúntas Dei fuit ut cito occúrreret mihi quod volébam.
 \verse{21} Dixítque Isaac: Accéde huc, ut tangam te, fili mi, et probem utrum tu sis fílius meus Esau, an non.
 \verse{22} Accéssit ille ad patrem, et palpáto eo, dixit Isaac: Vox quidem, vox Jacob est: sed manus, manus sunt Esau.
 
 \verse{23} Et non cognóvit eum, quia pilósæ manus similitúdinem majóris exprésserant. Benedícens ergo illi,
 \verse{24} ait: Tu es fílius meus Esau? Respóndit: Ego sum.
 \verse{25} At ille: Affer mihi, inquit, cibos de venatióne tua, fili mi, ut benedícat tibi ánima mea. Quos cum oblátos comedísset, óbtulit ei étiam vinum. Quo hausto,
 \verse{26} dixit ad eum: Accéde ad me, et da mihi ósculum, fili mi.
 \verse{27} Accéssit, et osculátus est eum. Statímque ut sensit vestimentórum illíus fragrántiam, benedícens illi, ait: Ecce odor fílii mei sicut odor agri pleni, cui benedíxit Dóminus.
 \verse{28} Det tibi Deus de rore cæli et de pinguédine terræ abundántiam fruménti et vini.
 \verse{29} Et sérviant tibi pópuli, et adórent te tribus: esto dóminus fratrum tuórum, et incurvéntur ante te fílii matris tuæ: qui maledíxerit tibi, sit ille maledíctus, et qui benedíxerit tibi, benedictiónibus repleátur.
 \verse{30} Vix Isaac sermónem impléverat, et egrésso Jacob foras, venit Esau,
 \verse{31} coctósque de venatióne cibos íntulit patri, dicens: Surge, pater mi, et cómede de venatióne fílii tui, ut benedícat mihi ánima tua.
 \verse{32} Dixítque illi Isaac: Quis enim es tu? Qui respóndit: Ego sum fílius tuus primogénitus Esau.
 \verse{33} Expávit Isaac stupóre veheménti: et ultra quam credi potest admírans, ait: Quis ígitur ille est qui dudum captam venatiónem áttulit mihi, et comédi ex ómnibus priúsquam tu veníres; benedixíque ei, et erit benedíctus?
 
 \verse{34} Audítis Esau sermónibus patris, irrúgiit clamóre magno: et consternátus, ait: Bénedic étiam et mihi, pater mi.
 \verse{35} Qui ait: Venit germánus tuus fraudulénter, et accépit benedictiónem tuam.
 \verse{36} At ille subjúnxit: Juste vocátum est nomen ejus Jacob: supplantávit enim me en áltera vice: primogénita mea ante tulit, et nunc secúndo surrípuit benedictiónem meam. Rursúmque ad patrem: Numquid non reservásti, ait, et mihi benedictiónem?
 \verse{37} Respóndit Isaac: Dóminum tuum illum constítui, et omnes fratres ejus servitúti illíus subjugávi; fruménto et vino stabilívi eum: et tibi post hæc, fili mi, ultra quid fáciam?
 \verse{38} Cui Esau: Num unam, inquit, tantum benedictiónem habes, pater? mihi quoque óbsecro ut benedícas. Cumque ejulátu magno fleret,
 \verse{39} motus Isaac, dixit ad eum: In pinguédine terræ, et in rore cæli désuper,
 \verse{40} erit benedíctio tua. Vives in gládio, et fratri tuo sérvies: tempúsque véniet, cum excútias et solvas jugum ejus de cervícibus tuis.
 
 \verse{41} Oderat ergo semper Esau Jacob pro benedictióne qua benedíxerat ei pater: dixítque in corde suo: Vénient dies luctus patris mei, et occídam Jacob fratrem meum.
 \verse{42} Nuntiáta sunt hæc Rebéccæ: quæ mittens et vocans Jacob fílium suum, dixit ad eum: Ecce Esau frater tuus minátur ut occídat te.
 \verse{43} Nunc ergo, fili mi, audi vocem meam, et consúrgens fuge ad Laban fratrem meum in Haran:
 \verse{44} habitabísque cum eo dies paucos, donec requiéscat furor fratris tui,
 \verse{45} et cesset indignátio ejus, obliviscatúrque eórum quæ fecísti in eum: póstea mittam, et addúcam te inde huc: cur utróque orbábor fílio in uno die?
 \verse{46} Dixítque Rebécca ad Isaac: Tædet me vitæ meæ propter fílias Heth: si accéperit Jacob uxórem de stirpe hujus terræ, nolo vívere.
 \chapter{28}
 Vocávit ítaque Isaac Jacob, et benedíxit eum, præcepítque ei dicens: Noli accípere cónjugem de génere Chánaan:
 \verse{2} sed vade, et proficíscere in Mesopotámiam Sýriæ, ad domum Báthuel patris matris tuæ, et áccipe tibi inde uxórem de filiábus Laban avúnculi tui.
 \verse{3} Deus autem omnípotens benedícat tibi, et créscere te fáciat, atque multíplicet, ut sis in turbas populórum.
 \verse{4} Et det tibi benedictiónes Abrahæ, et sémini tuo post te: ut possídeas terram peregrinatiónis tuæ, quam pollícitus est avo tuo.
 \verse{5} Cumque dimisísset eum Isaac, proféctus venit in Mesopotámiam Sýriæ ad Laban fílium Báthuel Syri, fratrem Rebéccæ matris suæ.
 \verse{6} Videns autem Esau quod benedixísset pater suus Jacob, et misísset eum in Mesopotámiam Sýriæ, ut inde uxórem dúceret; et quod post benedictiónem præcepísset ei, dicens: Non accípies uxórem de filiábus Chánaan:
 \verse{7} quodque obédiens Jacob paréntibus suis isset in Sýriam:
 \verse{8} probans quoque quod non libénter aspíceret fílias Chánaan pater suus:
 \verse{9} ivit ad Ismaélem, et duxit uxórem absque iis, quas prius habébat, Máheleth fíliam Ismaël fílii Abraham, sorórem Nábaioth.
 
 \verse{10} Igitur egréssus Jacob de Bersabée, pergébat Haran.
 \verse{11} Cumque venísset ad quemdam locum, et vellet in eo requiéscere post solis occúbitum, tulit de lapídibus qui jacébant, et suppónens cápiti suo, dormívit in eódem loco.
 \verse{12} Vidítque in somnis scalam stantem super terram, et cacúmen illíus tangens cælum: ángelos quoque Dei ascendéntes et descendéntes per eam,
 \verse{13} et Dóminum inníxum scalæ dicéntem sibi: Ego sum Dóminus Deus Abraham patris tui, et Deus Isaac: terram, in qua dormis, tibi dabo et sémini tuo.
 \verse{14} Erítque semen tuum quasi pulvis terræ: dilatáberis ad occidéntem, et oriéntem, et septentriónem, et merídiem: et benedicéntur in te et in sémine tuo cunctæ tribus terræ.
 \verse{15} Et ero custos tuus quocúmque perréxeris, et redúcam te in terram hanc: nec dimíttam nisi complévero univérsa quæ dixi.
 
 \verse{16} Cumque evigilásset Jacob de somno, ait: Vere Dóminus est in loco isto, et ego nesciébam.
 \verse{17} Pavénsque, Quam terríbilis est, inquit, locus iste! non est hic áliud nisi domus Dei, et porta cæli.
 \verse{18} Surgens ergo Jacob mane, tulit lápidem quem supposúerat cápiti suo, et eréxit in títulum, fundens óleum désuper.
 \verse{19} Appellavítque nomen urbis Bethel, quæ prius Luza vocabátur.
 \verse{20} Vovit étiam votum, dicens: Si fúerit Deus mecum, et custodíerit me in via, per quam ego ámbulo, et déderit mihi panem ad vescéndum, et vestiméntum ad induéndum,
 \verse{21} reversúsque fúero próspere ad domum patris mei: erit mihi Dóminus in Deum,
 \verse{22} et lapis iste, quem eréxi in títulum, vocábitur Domus Dei: cunctorúmque quæ déderis mihi, décimas ófferam tibi.
 \chapter{29}
 Proféctus ergo Jacob venit in terram orientálem.
 \verse{2} Et vidit púteum in agro, tres quoque greges óvium accubántes juxta eum: nam ex illo adaquabántur pécora, et os ejus grandi lápide claudebátur.
 \verse{3} Morísque erat ut cunctis óvibus congregátis devólverent lápidem, et reféctis grégibus rursum super os pútei pónerent.
 \verse{4} Dixítque ad pastóres: Fratres, unde estis? Qui respondérunt: De Haran.
 \verse{5} Quos intérrogans, Numquid, ait, nostis Laban fílium Nachor? Dixérunt: Nóvimus.
 \verse{6} Sanúsne est? inquit. Valet, ínquiunt: et ecce Rachel fília ejus venit cum grege suo.
 \verse{7} Dixítque Jacob: Adhuc multum diéi súperest, nec est tempus ut reducántur ad caulas greges: date ante potum óvibus, et sic eas ad pastum redúcite.
 \verse{8} Qui respondérunt: Non póssumus, donec ómnia pécora congregéntur, et amoveámus lápidem de ore pútei, ut adaquémus greges.
 \verse{9} Adhuc loquebántur, et ecce Rachel veniébat cum óvibus patris sui: nam gregem ipsa pascébat.
 \verse{10} Quam cum vidísset Jacob, et sciret consobrínam suam, ovésque Laban avúnculi sui, amóvit lápidem quo púteus claudebátur.
 \verse{11} Et adaquáto grege, osculátus est eam: et eleváta voce flevit,
 \verse{12} et indicávit ei quod frater esset patris sui, et fílius Rebéccæ: at illa festínans nuntiávit patri suo.
 
 \verse{13} Qui cum audísset venísse Jacob fílium soróris suæ, cucúrrit óbviam ei: complexúsque eum, et in óscula ruens, duxit in domum suam. Audítis autem causis itíneris,
 \verse{14} respóndit: Os meum es, et caro mea. Et postquam impléti sunt dies mensis uníus,
 \verse{15} dixit ei: Num quia frater meus es, gratis sérvies mihi? dic quid mercédis accípias.
 \verse{16} Habébat vero duas fílias: nomen majóris Lia, minor vero appellabátur Rachel.
 \verse{17} Sed Lia lippis erat óculis: Rachel decóra fácie, et venústo aspéctu.
 \verse{18} Quam díligens Jacob, ait: Sérviam tibi pro Rachel fília tua minóre, septem annis.
 \verse{19} Respóndit Laban: Mélius est ut tibi eam dem quam álteri viro: mane apud me.
 \verse{20} Servívit ergo Jacob pro Rachel septem annis: et videbántur illi pauci dies præ amóris magnitúdine.
 
 \verse{21} Dixítque ad Laban: Da mihi uxórem meam: quia jam tempus implétum est, ut ingrédiar ad illam.
 \verse{22} Qui vocátis multis amicórum turbis ad convívium, fecit núptias.
 \verse{23} Et véspere Liam fíliam suam introdúxit ad eum,
 \verse{24} dans ancíllam fíliæ, Zelpham nómine. Ad quam cum ex more Jacob fuísset ingréssus, facto mane vidit Liam:
 \verse{25} et dixit ad sócerum suum: Quid est quod fácere voluísti? nonne pro Rachel servívi tibi? quare imposuísti mihi?
 \verse{26} Respóndit Laban: Non est in loco nostro consuetúdinis, ut minóres ante tradámus ad núptias.
 \verse{27} Imple hebdómadam diérum hujus cópulæ: et hanc quoque dabo tibi pro ópere quo servitúrus es mihi septem annis áliis.
 \verse{28} Acquiévit plácito: et hebdómada transácta, Rachel duxit uxórem:
 \verse{29} cui pater servam Balam tradíderat.
 \verse{30} Tandémque potítus optátis núptiis, amórem sequéntis prióri prǽtulit, sérviens apud eum septem annis áliis.
 
 \verse{31} Videns autem Dóminus quod despíceret Liam, apéruit vulvam ejus, soróre stérili permanénte.
 \verse{32} Quæ concéptum génuit fílium, vocavítque nomen ejus Ruben, dicens: Vidit Dóminus humilitátem meam: nunc amábit me vir meus.
 \verse{33} Rursúmque concépit et péperit fílium, et ait: Quóniam audívit me Dóminus habéri contémptui, dedit étiam istum mihi; vocavítque nomen ejus Símeon.
 \verse{34} Concepítque tértio, et génuit álium fílium: dixítque: Nunc quoque copulábitur mihi marítus meus: eo quod pepérerim ei tres fílios: et idcírco appellávit nomen ejus Levi.
 \verse{35} Quarto concépit, et péperit fílium, et ait: Modo confitébor Dómino, et ob hoc vocávit eum Judam: cessavítque párere.
 \chapter{30}
 Cernens autem Rachel quod infecúnda esset, invídit soróri suæ, et ait maríto suo: Da mihi líberos, alióquin móriar.
 \verse{2} Cui irátus respóndit Jacob: Num pro Deo ego sum, qui privávit te fructu ventris tui?
 \verse{3} At illa: Hábeo, inquit, fámulam Balam: ingrédere ad illam, ut páriat super génua mea, et hábeam ex illa fílios.
 \verse{4} Dedítque illi Balam in conjúgium: quæ,
 \verse{5} ingrésso ad se viro, concépit, et péperit fílium.
 \verse{6} Dixítque Rachel: Judicávit mihi Dóminus, et exaudívit vocem meam, dans mihi fílium, et idcírco appellávit nomen ejus Dan.
 \verse{7} Rursúmque Bala concípiens, péperit álterum,
 \verse{8} pro quo ait Rachel: Comparávit me Deus cum soróre mea, et inválui: vocavítque eum Néphthali.
 \verse{9} Séntiens Lia quod párere desiísset, Zelpham ancíllam suam maríto trádidit.
 \verse{10} Qua post concéptum edénte fílium,
 \verse{11} dixit: Felíciter, et idcírco vocávit nomen ejus Gad.
 \verse{12} Péperit quoque Zelpha álterum.
 \verse{13} Dixítque Lia: Hoc pro beatitúdine mea: beátam quippe me dicent mulíeres: proptérea appellávit eum Aser.
 
 \verse{14} Egréssus autem Ruben témpore messis tritíceæ in agrum, réperit mandrágoras, quas matri Liæ détulit. Dixítque Rachel: Da mihi partem de mandrágoris fílii tui.
 \verse{15} Illa respóndit: Parúmne tibi vidétur quod præripúeris marítum mihi, nisi étiam mandrágoras fílii mei túleris? Ait Rachel: Dórmiat tecum hac nocte pro mandrágoris fílii tui.
 \verse{16} Redeuntíque ad vésperam Jacob de agro, egréssa est in occúrsum ejus Lia, et Ad me, inquit, intrábis: quia mercéde condúxi te pro mandrágoris fílii mei. Dormivítque cum ea nocte illa.
 \verse{17} Et exaudívit Deus preces ejus, concepítque et péperit fílium quintum,
 \verse{18} et ait: Dedit Deus mercédem mihi, quia dedi ancíllam meam viro meo: appellavítque nomen ejus Issachar.
 \verse{19} Rursum Lia concípiens, péperit sextum fílium,
 \verse{20} et ait: Dotávit me Deus dote bona: étiam hac vice mecum erit marítus meus, eo quod genúerim ei sex fílios: et idcírco appellávit nomen ejus Zábulon.
 \verse{21} Post quem péperit fíliam, nómine Dinam.
 \verse{22} Recordátus quoque Dóminus Rachélis, exaudívit eam, et apéruit vulvam ejus.
 \verse{23} Quæ concépit, et péperit fílium, dicens: Abstulit Deus oppróbrium meum.
 \verse{24} Et vocávit nomen ejus Joseph, dicens: Addat mihi Dóminus fílium álterum.
 
 \verse{25} Nato autem Joseph, dixit Jacob sócero suo: Dimítte me ut revértar in pátriam, et ad terram meam.
 \verse{26} Da mihi uxóres, et líberos meos, pro quibus servívi tibi, ut ábeam: tu nosti servitútem qua servívi tibi.
 \verse{27} Ait illi Laban: Invéniam grátiam in conspéctu tuo, experiménto dídici, quia benedíxerit mihi Deus propter te:
 \verse{28} constítue mercédem tuam quam dem tibi.
 \verse{29} At ille respóndit: Tu nosti quómodo servíerim tibi, et quanta in mánibus meis fúerit posséssio tua.
 \verse{30} Módicum habuísti ántequam venírem ad te, et nunc dives efféctus es: benedixítque tibi Dóminus ad intróitum meum. Justum est ígitur ut aliquándo provídeam étiam dómui meæ.
 \verse{31} Dixítque Laban: Quid tibi dabo? At ille ait: Nihil volo: sed si féceris quod póstulo, íterum pascam, et custódiam pécora tua.
 \verse{32} Gyra omnes greges tuos, et sépara cunctas oves várias, et sparso véllere; quodcúmque furvum, et maculósum, variúmque fúerit, tam in óvibus quam in capris, erit merces mea.
 \verse{33} Respondebítque mihi cras justítia mea, quando pláciti tempus advénerit coram te: et ómnia quæ non fúerint vária, et maculósa, et furva, tam in óvibus quam in capris, furti me árguent.
 \verse{34} Dixítque Laban: Gratum hábeo quod petis.
 \verse{35} Et separávit in die illa capras, et oves, et hircos, et aríetes vários, atque maculósos: cunctum autem gregem unicolórem, id est albi et nigri vélleris, trádidit in manu filiórum suórum.
 \verse{36} Et pósuit spátium itíneris trium diérum inter se et génerum, qui pascébat réliquos greges ejus.
 
 \verse{37} Tollens ergo Jacob virgas popúleas vírides, et amygdálinas, et ex plátanis, ex parte decorticávit eas: detractísque cortícibus, in his, quæ spoliáta fúerant, candor appáruit: illa vero quæ íntegra fúerant, virídia permansérunt: atque in hunc modum color efféctus est várius.
 \verse{38} Posuítque eas in canálibus, ubi effundebátur aqua: ut cum veníssent greges ad bibéndum, ante óculos habérent virgas, et in aspéctu eárum concíperent.
 \verse{39} Factúmque est ut in ipso calóre cóitus, oves intueréntur virgas, et párerent maculósa, et vária, et divérso colóre respérsa.
 
 \verse{40} Divisítque gregem Jacob, et pósuit virgas in canálibus ante óculos aríetum: erant autem alba et nigra quæque, Laban; cétera vero, Jacob, separátis inter se grégibus.
 \verse{41} Igitur quando primo témpore ascendebántur oves, ponébat Jacob virgas in canálibus aquárum ante óculos aríetum et óvium, ut in eárum contemplatióne concíperent:
 \verse{42} quando vero serótina admissúra erat, et concéptus extrémus, non ponébat eas. Factáque sunt ea quæ erant serótina, Laban: et quæ primi témporis, Jacob.
 \verse{43} Ditatúsque est homo ultra modum, et hábuit greges multos, ancíllas et servos, camélos et ásinos.
 \chapter{31}
 Postquam autem audívit verba filiórum Laban dicéntium: Tulit Jacob ómnia quæ fuérunt patris nostri, et de illíus facultáte ditátus, factus est ínclytus:
 \verse{2} animadvértit quoque fáciem Laban, quod non esset erga se sicut heri et nudiustértius,
 \verse{3} máxime dicénte sibi Dómino: Revértere in terram patrum tuórum, et ad generatiónem tuam, eróque tecum.
 \verse{4} Misit, et vocávit Rachel et Liam in agrum, ubi pascébat greges,
 \verse{5} dixítque eis: Vídeo fáciem patris vestri quod non sit erga me sicut heri et nudiustértius: Deus autem patris mei fuit mecum.
 \verse{6} Et ipsæ nostis quod totis víribus meis servíerim patri vestro.
 \verse{7} Sed et pater vester circumvénit me et mutávit mercédem meam decem vícibus: et tamen non dimísit eum Deus ut nocéret mihi.
 \verse{8} Si quando dixit: Váriæ erunt mercédes tuæ: pariébant omnes oves vários fœtus; quando vero e contrário, ait: Alba quæque accípies pro mercéde: omnes greges alba peperérunt.
 \verse{9} Tulítque Deus substántiam patris vestri, et dedit mihi.
 \verse{10} Postquam enim concéptus óvium tempus advénerat, levávi óculos meos, et vidi in somnis ascendéntes mares super féminas, vários et maculósos, et diversórum colórum.
 \verse{11} Dixítque ángelus Dei ad me in somnis: Jacob? Et ego respóndi: Adsum.
 \verse{12} Qui ait: Leva óculos tuos, et vide univérsos másculos ascendéntes super féminas, vários, maculósos, atque respérsos. Vidi enim ómnia quæ fecit tibi Laban.
 \verse{13} Ego sum Deus Bethel, ubi unxísti lápidem, et votum vovísti mihi. Nunc ergo surge, et egrédere de terra hac, revértens in terram nativitátis tuæ.
 \verse{14} Responderúntque Rachel et Lia: Numquid habémus resídui quidquam in facultátibus et hæreditáte domus patris nostri?
 \verse{15} nonne quasi aliénas reputávit nos, et véndidit, comedítque prétium nostrum?
 \verse{16} Sed Deus tulit opes patris nostri, et eas trádidit nobis, ac fíliis nostris: unde ómnia quæ præcépit tibi Deus, fac.
 
 \verse{17} Surréxit ítaque Jacob, et impósitis líberis ac conjúgibus suis super camélos, ábiit.
 \verse{18} Tulítque omnem substántiam suam, et greges, et quidquid in Mesopotámia acquisíerat, pergens ad Isaac patrem suum in terram Chánaan.
 \verse{19} Eo témpore íerat Laban ad tondéndas oves, et Rachel furáta est idóla patris sui.
 \verse{20} Noluítque Jacob confitéri sócero suo quod fúgeret.
 \verse{21} Cumque abiísset tam ipse quam ómnia quæ juris sui erant, et amne transmísso pérgeret contra montem Gálaad,
 \verse{22} nuntiátum est Laban die tértio quod fúgeret Jacob.
 \verse{23} Qui, assúmptis frátribus suis, persecútus est eum diébus septem: et comprehéndit eum in monte Gálaad.
 \verse{24} Vidítque in somnis dicéntem sibi Deum: Cave ne quidquam áspere loquáris contra Jacob.
 \verse{25} Jamque Jacob exténderat in monte tabernáculum: cumque ille consecútus fuísset eum cum frátribus suis, in eódem monte Gálaad fixit tentórium.
 \verse{26} Et dixit ad Jacob: Quare ita egísti, ut clam me abígeres fílias meas quasi captívas gládio?
 \verse{27} cur ignoránte me fúgere voluísti, nec indicáre mihi, ut proséquerer te cum gáudio, et cánticis, et týmpanis, et cítharis?
 \verse{28} Non es passus ut osculárer fílios meos et fílias: stulte operátus es: et nunc quidem
 \verse{29} valet manus mea réddere tibi malum: sed Deus patris vestri heri dixit mihi: Cave ne loquáris contra Jacob quidquam dúrius.
 \verse{30} Esto, ad tuos ire cupiébas, et desidério erat tibi domus patris tui: cur furátus es deos meos?
 \verse{31} Respóndit Jacob: Quod ínscio te proféctus sum, tímui ne violénter auférres fílias tuas.
 \verse{32} Quod autem furti me árguis: apud quemcúmque invéneris deos tuos, necétur coram frátribus nostris: scrutáre, quidquid tuórum apud me invéneris, et aufer. Hæc dicens, ignorábat quod Rachel furáta esset idóla.
 
 \verse{33} Ingréssus ítaque Laban tabernáculum Jacob, et Liæ, et utriúsque fámulæ, non invénit. Cumque intrásset tentórium Rachélis,
 \verse{34} illa festínans abscóndit idóla subter straménta caméli, et sedit désuper: scrutantíque omne tentórium, et nihil inveniénti,
 \verse{35} ait: Ne irascátur dóminus meus quod coram te assúrgere néqueo: quia juxta consuetúdinem feminárum nunc áccidit mihi: sic delúsa sollicitúdo quæréntis est.
 \verse{36} Tuménsque Jacob, cum júrgio ait: Quam ob culpam meam, et ob quod peccátum meum sic exarsísti post me,
 \verse{37} et scrutátus es omnem supelléctilem meam? quid invenísti de cuncta substántia domus tuæ? pone hic coram frátribus meis, et frátribus tuis, et júdicent inter me et te.
 \verse{38} Idcírco vigínti annis fui tecum? oves tuæ et capræ stériles non fuérunt, aríetes gregis tui non comédi:
 \verse{39} nec captum a béstia osténdi tibi, ego damnum omne reddébam: quidquid furto períbat, a me exigébas:
 \verse{40} die noctúque æstu urébar, et gelu, fugiebátque somnus ab óculis meis.
 \verse{41} Sicque per vigínti annos in domo tua servívi tibi, quatuórdecim pro filiábus, et sex pro grégibus tuis: immutásti quoque mercédem meam decem vícibus.
 \verse{42} Nisi Deus patris mei Abraham, et timor Isaac affuísset mihi, fórsitan modo nudum me dimisísses: afflictiónem meam et labórem mánuum meárum respéxit Deus, et árguit te heri.
 \verse{43} Respóndit ei Laban: Fíliæ meæ et fílii, et greges tui, et ómnia quæ cernis, mea sunt: quid possum fácere fíliis et nepótibus meis?
 \verse{44} Veni ergo, et ineámus fœdus, ut sit in testimónium inter me et te.
 
 \verse{45} Tulit ítaque Jacob lápidem, et eréxit illum in títulum:
 \verse{46} dixítque frátribus suis: Afférte lápides. Qui congregántes fecérunt túmulum, comederúntque super eum:
 \verse{47} quem vocávit Laban Túmulum testis: et Jacob, Acérvum testimónii, utérque juxta proprietátem linguæ suæ.
 \verse{48} Dixítque Laban: Túmulus iste erit testis inter me et te hódie, et idcírco appellátum est nomen ejus Gálaad, id est, Túmulus testis.
 \verse{49} Intueátur et júdicet Dóminus inter nos quando recessérimus a nobis,
 \verse{50} si afflíxeris fílias meas, et si introdúxeris álias uxóres super eas: nullus sermónis nostri testis est absque Deo, qui præsens réspicit.
 \verse{51} Dixítque rursus ad Jacob: En túmulus hic, et lapis quem eréxi inter me et te,
 \verse{52} testis erit: túmulus, inquam, iste et lapis sint in testimónium, si aut ego transíero illum pergens ad te, aut tu præteríeris, malum mihi cógitans.
 \verse{53} Deus Abraham, et Deus Nachor, júdicet inter nos, Deus patris eórum. Jurávit ergo Jacob per timórem patris sui Isaac:
 \verse{54} immolatísque víctimis in monte, vocávit fratres suos ut éderent panem. Qui cum comedíssent, mansérunt ibi:
 \verse{55} Laban vero de nocte consúrgens, osculátus est fílios, et fílias suas, et benedíxit illis: reversúsque est in locum suum.
 \chapter{32}
 Jacob quoque ábiit itínere quo c\'{œ}perat: fuerúntque ei óbviam ángeli Dei.
 \verse{2} Quos cum vidísset, ait: Castra Dei sunt hæc: et appellávit nomen loci illíus Mahanáim, id est, Castra.
 
 \verse{3} Misit autem et núntios ante se ad Esau fratrem suum in terram Seir, in regiónem Edom:
 \verse{4} præcepítque eis, dicens: Sic loquímini dómino meo Esau: Hæc dicit frater tuus Jacob: Apud Laban peregrinátus sum, et fui usque in præséntem diem.
 \verse{5} Hábeo boves, et ásinos, et oves, et servos, et ancíllas: mittóque nunc legatiónem ad dóminum meum, ut invéniam grátiam in conspéctu tuo.
 \verse{6} Reversíque sunt núntii ad Jacob, dicéntes: Vénimus ad Esau fratrem tuum, et ecce próperat tibi in occúrsum cum quadringéntis viris.
 \verse{7} Tímuit Jacob valde: et pertérritus divísit pópulum qui secum erat, greges quoque et oves, et boves, et camélos, in duas turmas,
 \verse{8} dicens: Si vénerit Esau ad unam turmam, et percússerit eam, ália turma, quæ relícta est, salvábitur.
 \verse{9} Dixítque Jacob: Deus patris mei Abraham, et Deus patris mei Isaac: Dómine qui dixísti mihi: Revértere in terram tuam, et in locum nativitátis tuæ, et benefáciam tibi:
 \verse{10} minor sum cunctis miseratiónibus tuis, et veritáte tua quam explevísti servo tuo. In báculo meo transívi Jordánem istum: et nunc cum duábus turmis regrédior.
 \verse{11} Erue me de manu fratris mei Esau, quia valde eum tímeo: ne forte véniens percútiat matrem cum fíliis.
 \verse{12} Tu locútus es quod benefáceres mihi, et dilatáres semen meum sicut arénam maris, quæ præ multitúdine numerári non potest.
 
 \verse{13} Cumque dormísset ibi nocte illa, separávit de his quæ habébat, múnera Esau fratri suo,
 \verse{14} capras ducéntas, hircos vigínti, oves ducéntas, et aríetes vigínti,
 \verse{15} camélos fœtas cum pullis suis trigínta, vaccas quadragínta, et táuros vigínti, ásinas vigínti et pullos eárum decem.
 \verse{16} Et misit per manus servórum suórum síngulos seórsum greges, dixítque púeris suis: Antecédite me, et sit spátium inter gregem et gregem.
 \verse{17} Et præcépit prióri, dicens: Si óbvium habúeris fratrem meum Esau, et interrogáverit te: Cujus es? aut, Quo vadis? aut, Cujus sunt ista quæ séqueris?
 \verse{18} respondébis: Servi tui Jacob, múnera misit dómino meo Esau, ipse quoque post nos venit.
 \verse{19} Simíliter dedit mandáta secúndo, et tértio, et cunctis qui sequebántur greges, dicens: Iísdem verbis loquímini ad Esau cum invenéritis eum.
 \verse{20} Et addétis: Ipse quoque servus tuus Jacob iter nostrum inséquitur. Dixit enim: Placábo illum munéribus quæ præcédunt, et póstea vidébo illum: fórsitan propitiábitur mihi.
 
 \verse{21} Præcessérunt ítaque múnera ante eum, ipse vero mansit nocte illa in castris.
 \verse{22} Cumque matúre surrexísset, tulit duas uxóres suas, et tótidem fámulas cum úndecim fíliis, et transívit vadum Jaboc.
 \verse{23} Traductísque ómnibus quæ ad se pertinébant,
 \verse{24} mansit solus: et ecce vir luctabátur cum eo usque mane.
 \verse{25} Qui cum vidéret quod eum superáre non posset, tétigit nervum fémoris ejus, et statim emárcuit.
 \verse{26} Dixítque ad eum: Dimítte me: jam enim ascéndit auróra. Respóndit: Non dimíttam te, nisi benedíxeris mihi.
 \verse{27} Ait ergo: Quod nomen est tibi? Respóndit: Jacob.
 \verse{28} At ille: Nequáquam, inquit, Jacob appellábitur nomen tuum, sed Israël: quóniam si contra Deum fortis fuísti, quanto magis contra hómines prævalébis?
 \verse{29} Interrogávit eum Jacob: Dic mihi, quo appelláris nómine? Respóndit: Cur quæris nomen meum? Et benedíxit ei in eódem loco.
 \verse{30} Vocavítque Jacob nomen loci illíus Phánuel, dicens: Vidi Deum fácie ad fáciem, et salva facta est ánima mea.
 \verse{31} Ortúsque est ei statim sol, postquam transgréssus est Phánuel: ipse vero claudicábat pede.
 \verse{32} Quam ob causam non cómedunt nervum fílii Israël, qui emárcuit in fémore Jacob, usque in præséntem diem: eo quod tetígerit nervum fémoris ejus, et obstupúerit.
 \chapter{33}
 Elevans autem Jacob óculos suos, vidit veniéntem Esau, et cum eo quadringéntos viros: divisítque fílios Liæ et Rachel, ambarúmque famulárum:
 \verse{2} et pósuit utrámque ancíllam, et líberos eárum, in princípio: Liam vero, et fílios ejus, in secúndo loco: Rachel autem et Joseph novíssimos.
 \verse{3} Et ipse progrédiens adorávit pronus in terram sépties, donec appropinquáret frater ejus.
 \verse{4} Currens ítaque Esau óbviam fratri suo, amplexátus est eum: stringénsque collum ejus, et ósculans flevit.
 \verse{5} Levatísque óculis, vidit mulíeres et párvulos eárum, et ait: Quid sibi volunt isti? et si ad te pértinent? Respóndit: Párvuli sunt quos donávit mihi Deus servo tuo.
 \verse{6} Et appropinquántes ancíllæ et fílii eárum, incurváti sunt.
 \verse{7} Accéssit quoque Lia cum púeris suis: et cum simíliter adorássent, extrémi Joseph et Rachel adoravérunt.
 
 \verse{8} Dixítque Esau: Quænam sunt istæ turmæ quas óbviam hábui? Respóndit: Ut invenírem grátiam coram dómino meo.
 \verse{9} At ille ait: Hábeo plúrima, frater mi, sint tua tibi.
 \verse{10} Dixítque Jacob: Noli ita, óbsecro: sed si invéni grátiam in óculis tuis, áccipe munúsculum de mánibus meis. Sic enim vidi fáciem tuam, quasi víderim vultum Dei: esto mihi propítius,
 \verse{11} et súscipe benedictiónem quam áttuli tibi, et quam donávit mihi Deus tríbuens ómnia. Vix fratre compellénte, suscípiens,
 \verse{12} ait: Gradiámur simul, eróque sócius itíneris tui.
 \verse{13} Dixítque Jacob: Nosti, dómine mi, quod párvulos hábeam téneros, et oves, et boves fœtas mecum: quas si plus in ambulándo fécero laboráre, moriéntur una die cuncti greges.
 \verse{14} Præcédat dóminus meus ante servum suum: et ego sequar paulátim vestígia ejus, sicut vídero párvulos meos posse, donec véniam ad dóminum meum in Seir.
 \verse{15} Respóndit Esau: Oro te, ut de pópulo qui mecum est, saltem sócii remáneant viæ tuæ. Non est, inquit, necésse: hoc uno tantum indígeo, ut invéniam grátiam in conspéctu tuo, dómine mi.
 
 \verse{16} Revérsus est ítaque illo die Esau itínere quo vénerat in Seir.
 \verse{17} Et Jacob venit in Socoth: ubi ædificáta domo et fixis tentóriis appellávit nomen loci illíus Socoth, id est, Tabernácula.
 \verse{18} Transivítque in Salem urbem Sichimórum, quæ est in terra Chánaan, postquam revérsus est de Mesopotámia Sýriæ: et habitávit juxta óppidum.
 \verse{19} Emítque partem agri, in qua fíxerat tabernácula, a fíliis Hemor patris Sichem centum agnis.
 \verse{20} Et erécto ibi altári, invocávit super illud fortíssimum Deum Israël.
 \chapter{34}
 Egréssa est autem Dina fília Liæ ut vidéret mulíeres regiónis illíus.
 \verse{2} Quam cum vidísset Sichem fílius Hemor Hevǽi, princeps terræ illíus, adamávit eam: et rápuit, et dormívit cum illa, vi ópprimens vírginem.
 \verse{3} Et conglutináta est ánima ejus cum ea, tristémque delinívit blandítiis.
 \verse{4} Et pergens ad Hemor patrem suum: Accipe, inquit, mihi puéllam hanc cónjugem.
 \verse{5} Quod cum audísset Jacob abséntibus fíliis, et in pastu pécorum occupátis, síluit donec redírent.
 \verse{6} Egrésso autem Hemor patre Sichem ut loquerétur ad Jacob,
 \verse{7} ecce fílii ejus veniébant de agro: auditóque quod accíderat, iráti sunt valde, eo quod fœdam rem operátus esset in Israël et, violáta fília Jacob, rem illícitam perpetrásset.
 
 \verse{8} Locútus est ítaque Hemor ad eos: Sichem fílii mei adhǽsit ánima fíliæ vestræ: date eam illi uxórem:
 \verse{9} et jungámus vicíssim connúbia: fílias vestras trádite nobis, et fílias nostras accípite,
 \verse{10} et habitáte nobíscum: terra in potestáte vestra est: exercéte, negotiámini, et possidéte eam.
 \verse{11} Sed et Sichem ad patrem et ad fratres ejus ait: Invéniam grátiam coram vobis: et quæcúmque statuéritis, dabo:
 \verse{12} augéte dotem, et múnera postuláte, et libénter tríbuam quod petiéritis: tantum date mihi puéllam hanc uxórem.
 \verse{13} Respondérunt fílii Jacob Sichem et patri ejus in dolo, sæviéntes ob stuprum soróris:
 \verse{14} Non póssumus fácere quod pétitis, nec dare sorórem nostram hómini incircumcíso: quod illícitum et nefárium est apud nos.
 \verse{15} Sed in hoc valébimus fœderári, si voluéritis esse símiles nostri, et circumcidátur in vobis omne masculíni sexus;
 \verse{16} tunc dábimus et accipiémus mútuo fílias vestras ac nostras: et habitábimus vobíscum, erimúsque unus pópulus.
 \verse{17} Si autem circumcídi noluéritis, tollémus fíliam nostram, et recedémus.
 \verse{18} Plácuit oblátio eórum Hemor, et Sichem fílio ejus,
 \verse{19} nec dístulit adoléscens quin statim quod petebátur expléret: amábat enim puéllam valde, et ipse erat ínclytus in omni domo patris sui.
 \verse{20} Ingressíque portam urbis, locúti sunt ad pópulum:
 \verse{21} Viri isti pacífici sunt, et volunt habitáre nobíscum: negotiéntur in terra, et exérceant eam, quæ spatiósa et lata cultóribus índiget: fílias eórum accipiémus uxóres, et nostras illis dábimus.
 \verse{22} Unum est quo différtur tantum bonum: si circumcidámus másculos nostros, ritum gentis imitántes.
 \verse{23} Et substántia eórum, et pécora, et cuncta quæ póssident, nostra erunt: tantum in hoc acquiescámus, et habitántes simul, unum efficiémus pópulum.
 \verse{24} Assensíque sunt omnes, circumcísis cunctis máribus.
 
 \verse{25} Et ecce, die tértio, quando gravíssimus vúlnerum dolor est: arréptis duo fílii Jacob, Símeon et Levi fratres Dinæ, gládiis, ingréssi sunt urbem confidénter: interfectísque ómnibus másculis,
 \verse{26} Hemor et Sichem páriter necavérunt, tolléntes Dinam de domo Sichem sorórem suam.
 \verse{27} Quibus egréssis, irruérunt super occísos céteri fílii Jacob: et depopuláti sunt urbem in ultiónem stupri.
 \verse{28} Oves eórum, et arménta, et ásinos, cunctáque vastántes quæ in dómibus et in agris erant,
 \verse{29} párvulos quoque eórum et uxóres duxérunt captívas.
 \verse{30} Quibus patrátis audácter, Jacob dixit ad Símeon et Levi: Turbástis me, et odiósum fecístis me Chananǽis, et Pherezǽis habitatóribus terræ hujus: nos pauci sumus; illi congregáti percútient me, et delébor ego, et domus mea.
 \verse{31} Respondérunt: Numquid ut scorto abúti debuére soróre nostra?
 \chapter{35}
 Intérea locútus est Deus ad Jacob: Surge, et ascénde Bethel, et hábita ibi, facque altáre Deo qui appáruit tibi quando fugiébas Esau fratrem tuum.
 \verse{2} Jacob vero convocáta omni domo sua, ait: Abjícite deos aliénos qui in médio vestri sunt, et mundámini, ac mutáte vestiménta vestra.
 \verse{3} Súrgite, et ascendámus in Bethel, ut faciámus ibi altáre Deo: qui exaudívit me in die tribulatiónis meæ, et sócius fuit itíneris mei.
 \verse{4} Dedérunt ergo ei omnes deos aliénos quos habébant, et ináures quæ erant in áuribus eórum: at ille infódit ea subter terebínthum, quæ est post urbem Sichem.
 \verse{5} Cumque profécti essent, terror Dei invásit omnes per circúitum civitátes, et non sunt ausi pérsequi recedéntes.
 
 \verse{6} Venit ígitur Jacob Luzam, quæ est in terra Chánaan, cognoménto Bethel: ipse et omnis pópulus cum eo.
 \verse{7} Ædificavítque ibi altáre, et appellávit nomen loci illíus, Domus Dei: ibi enim appáruit ei Deus cum fúgeret fratrem suum.
 \verse{8} Eódem témpore mórtua est Débora nutrix Rebéccæ, et sepúlta est ad radíces Bethel subter quercum: vocatúmque est nomen loci illíus, Quercus fletus.
 \verse{9} Appáruit autem íterum Deus Jacob postquam revérsus est de Mesopotámia Sýriæ, benedixítque ei
 \verse{10} dicens: Non vocáberis ultra Jacob, sed Israël erit nomen tuum. Et appellávit eum Israël,
 \verse{11} dixítque ei: Ego Deus omnípotens: cresce, et multiplicáre: gentes et pópuli natiónum ex te erunt, reges de lumbis tuis egrediéntur,
 \verse{12} terrámque quam dedi Abraham et Isaac, dabo tibi et sémini tuo post te.
 \verse{13} Et recéssit ab eo.
 \verse{14} Ille vero eréxit títulum lapídeum in loco quo locútus fúerat ei Deus: libans super eum libámina, et effúndens óleum:
 \verse{15} vocánsque nomen loci illíus Bethel.
 \verse{16} Egréssus autem inde, venit verno témpore ad terram quæ ducit Ephratam: in qua cum parturíret Rachel,
 \verse{17} ob difficultátem partus periclitári cœpit. Dixítque ei obstétrix: Noli timére, quia et hunc habébis fílium.
 \verse{18} Egrediénte autem ánima præ dolóre, et imminénte jam morte, vocávit nomen fílii sui Bénoni, id est, Fílius dolóris mei: pater vero appellávit eum Bénjamin, id est, Fílius dextræ.
 \verse{19} Mórtua est ergo Rachel, et sepúlta est in via quæ ducit Ephratam, hæc est Béthlehem.
 \verse{20} Erexítque Jacob títulum super sepúlchrum ejus: hic est títulus monuménti Rachel, usque in præséntem diem.
 \verse{21} Egréssus inde, fixit tabernáculum trans Turrem gregis.
 
 \verse{22} Cumque habitáret in illa regióne, ábiit Ruben, et dormívit cum Bala concubína patris sui: quod illum mínime látuit. Erant autem fílii Jacob duódecim.
 \verse{23} Fílii Liæ: primogénitus Ruben, et Símeon, et Levi, et Judas, et Issachar, et Zábulon.
 \verse{24} Fílii Rachel: Joseph et Bénjamin.
 \verse{25} Fílii Balæ ancíllæ Rachélis: Dan et Néphthali.
 \verse{26} Fílii Zelphæ ancíllæ Liæ: Gad et Aser: hi sunt fílii Jacob, qui nati sunt ei in Mesopotámia Sýriæ.
 
 \verse{27} Venit étiam ad Isaac patrem suum in Mambre, civitátem Arbée, hæc est Hebron, in qua peregrinátus est Abraham et Isaac.
 \verse{28} Et compléti sunt dies Isaac centum octogínta annórum.
 \verse{29} Consumptúsque ætáte mórtuus est: et appósitus est pópulo suo senex et plenus diérum: et sepeliérunt eum Esau et Jacob fílii sui.
 \chapter{36}
 Hæ sunt autem generatiónes Esau, ipse est Edom.
 \verse{2} Esau accépit uxóres de filiábus Chánaan: Ada fíliam Elon Hethǽi, et Oolíbama fíliam Anæ fíliæ Sébeon Hevǽi:
 \verse{3} Básemath quoque fíliam Ismaël sorórem Nábaioth.
 \verse{4} Péperit autem Ada Eliphaz: Básemath génuit Ráhuel:
 \verse{5} Oolíbama génuit Jehus et Ihelon et Core. Hi fílii Esau qui nati sunt ei in terra Chánaan.
 \verse{6} Tulit autem Esau uxóres suas et fílios et fílias, et omnem ánimam domus suæ, et substántiam, et pécora, et cuncta quæ habére póterat in terra Chánaan: et ábiit in álteram regiónem, recessítque a fratre suo Jacob.
 \verse{7} Dívites enim erant valde, et simul habitáre non póterant: nec sustinébat eos terra peregrinatiónis eórum præ multitúdine gregum.
 \verse{8} Habitavítque Esau in monte Seir, ipse est Edom.
 
 \verse{9} Hæ autem sunt generatiónes Esau patris Edom in monte Seir,
 \verse{10} et hæc nómina filiórum ejus: Eliphaz fílius Ada uxóris Esau: Ráhuel quoque fílius Básemath uxóris ejus.
 \verse{11} Fuerúntque Eliphaz fílii: Theman, Omar, Sepho, et Gatham, et Cenez.
 \verse{12} Erat autem Thamna concubína Eliphaz fílii Esau: quæ péperit ei Amalech. Hi sunt fílii Ada uxóris Esau.
 \verse{13} Fílii autem Ráhuel: Nahath et Zara, Samma et Meza: hi fílii Básemath uxóris Esau.
 \verse{14} Isti quoque erant fílii Oolíbama fíliæ Anæ fíliæ Sébeon, uxóris Esau, quos génuit ei, Jehus et Ihelon et Core.
 
 \verse{15} Hi duces filiórum Esau: fílii Eliphaz primogéniti Esau: dux Theman, dux Omra, dux Sepho, dux Cenez,
 \verse{16} dux Core, dux Gathan, dux Amalech. Hi fílii Eliphaz in terra Edom, et hi fílii Ada.
 \verse{17} Hi quoque fílii Ráhuel fílii Esau: dux Nahath, dux Zara, dux Samma, dux Meza: hi autem duces Ráhuel in terra Edom: isti fílii Básemath uxóris Esau.
 \verse{18} Hi autem fílii Oolíbama uxóris Esau: dux Jehus, dux Ihelon, dux Core: hi duces Oolíbama fíliæ Anæ uxóris Esau.
 \verse{19} Isti sunt fílii Esau, et hi duces eórum: ipse est Edom.
 
 \verse{20} Isti sunt fílii Seir Horrǽi, habitatóres terræ: Lotan, et Sobal, et Sébeon, et Ana,
 \verse{21} et Dison, et Eser, et Disan: hi duces Horrǽi, fílii Seir in terra Edom.
 \verse{22} Facti sunt autem fílii Lotan: Hori et Heman. Erat autem soror Lotan, Thamna.
 \verse{23} Et isti fílii Sobal: Alvan et Mánahat et Ebal, et Sepho et Onam.
 \verse{24} Et hi fílii Sébeon: Aja et Ana. Iste est Ana qui invénit aquas cálidas in solitúdine, cum pásceret ásinos Sébeon patris sui:
 \verse{25} habuítque fílium Dison, et fíliam Oolíbama.
 \verse{26} Et isti fílii Dison: Hamdan, et Eseban, et Jethram, et Charan.
 \verse{27} Hi quoque fílii Eser: Bálaan, et Zavan, et Acan.
 \verse{28} Hábuit autem fílios Disan: Hus et Aram.
 \verse{29} Hi duces Horræórum: dux Lotan, dux Sobal, dux Sébeon, dux Ana,
 \verse{30} dux Dison, dux Eser, dux Disan: isti duces Horræórum qui imperavérunt in terra Seir.
 
 \verse{31} Reges autem qui regnavérunt in terra Edom ántequam habérent regem fílii Israël, fuérunt hi:
 \verse{32} Bela fílius Beor, noménque urbis ejus Dénaba.
 \verse{33} Mórtuus est autem Bela, et regnávit pro eo Jobab fílius Zaræ de Bosra.
 \verse{34} Cumque mórtuus esset Jobab, regnávit pro eo Husam de terra Themanórum.
 \verse{35} Hoc quoque mórtuo, regnávit pro eo Adad fílius Badad, qui percússit Mádian in regióne Moab: et nomen urbis ejus Avith.
 \verse{36} Cumque mórtuus esset Adad, regnávit pro eo Semla de Másreca.
 \verse{37} Hoc quoque mórtuo regnávit pro eo Saul de flúvio Róhoboth.
 \verse{38} Cumque et hic obiísset, succéssit in regnum Bálanan fílius Achobor.
 \verse{39} Isto quoque mórtuo regnávit pro eo Adar, noménque urbis ejus Phau: et appellabátur uxor ejus Meétabel, fília Matred fíliæ Mézaab.
 
 \verse{40} Hæc ergo nómina ducum Esau in cognatiónibus, et locis, et vocábulis suis: dux Thamna, dux Alva, dux Jetheth,
 \verse{41} dux Oolíbama, dux Ela, dux Phinon,
 \verse{42} dux Cenez, dux Theman, dux Mabsar,
 \verse{43} dux Mágdiel, dux Hiram: hi duces Edom habitántes in terra impérii sui, ipse est Esau pater Idumæórum.
 \chapter{37}
 Habitávit autem Jacob in terra Chánaan, in qua pater suus peregrinátus est.
 \verse{2} Et hæ sunt generatiónes ejus: Joseph cum sédecim esset annórum, pascébat gregem cum frátribus suis adhuc puer: et erat cum fíliis Balæ et Zelphæ uxórum patris sui: accusavítque fratres suos apud patrem crímine péssimo.
 \verse{3} Israël autem diligébat Joseph super omnes fílios suos, eo quod in senectúte genuísset eum: fecítque ei túnicam polýmitam.
 \verse{4} Vidéntes autem fratres ejus quod a patre plus cunctis fíliis amarétur, óderant eum, nec póterant ei quidquam pacífice loqui.
 \verse{5} Accidit quoque ut visum sómnium reférret frátribus suis: quæ causa majóris ódii seminárium fuit.
 \verse{6} Dixítque ad eos: Audíte sómnium meum quod vidi:
 \verse{7} putábam nos ligáre manípulos in agro: et quasi consúrgere manípulum meum, et stare, vestrósque manípulos circumstántes adoráre manípulum meum.
 \verse{8} Respondérunt fratres ejus: Numquid rex noster eris? aut subjiciémur ditióni tuæ? Hæc ergo causa somniórum atque sermónum, invídiæ et ódii fómitem ministrávit.
 \verse{9} Aliud quoque vidit sómnium, quod narrans frátribus, ait: Vidi per sómnium, quasi solem, et lunam, et stellas úndecim adoráre me.
 \verse{10} Quod cum patri suo, et frátribus retulísset, increpávit eum pater suus, et dixit: Quid sibi vult hoc sómnium quod vidísti? num ego et mater tua, et fratres tui adorábimus te super terram?
 \verse{11} Invidébant ei ígitur fratres sui: pater vero rem tácitus considerábat.
 
 \verse{12} Cumque fratres illíus in pascéndis grégibus patris moraréntur in Sichem,
 \verse{13} dixit ad eum Israël: Fratres tui pascunt oves in Síchimis: veni, mittam te ad eos. Quo respondénte,
 \verse{14} Præsto sum, ait ei: Vade, et vide si cuncta próspera sint erga fratres tuos, et pécora: et renúntia mihi quid agátur. Missus de valle Hebron, venit in Sichem:
 \verse{15} invenítque eum vir errántem in agro, et interrogávit quid quǽreret.
 \verse{16} At ille respóndit: Fratres meos quæro: índica mihi ubi pascant greges.
 \verse{17} Dixítque ei vir: Recessérunt de loco isto: audívi autem eos dicéntes: Eámus in Dóthain. Perréxit ergo Joseph post fratres suos, et invénit eos in Dóthain.
 \verse{18} Qui cum vidíssent eum procul, ántequam accéderet ad eos, cogitavérunt illum occídere:
 \verse{19} et mútuo loquebántur: Ecce somniátor venit:
 \verse{20} veníte, occidámus eum, et mittámus in cistérnam véterem: dicemúsque: Fera péssima devorávit eum: et tunc apparébit quid illi prosint sómnia sua.
 \verse{21} Audiens autem hoc Ruben, nitebátur liberáre eum de mánibus eórum, et dicébat:
 \verse{22} Non interficiátis ánimam ejus, nec effundátis sánguinem: sed projícite eum in cistérnam hanc, quæ est in solitúdine, manúsque vestras serváte innóxias: hoc autem dicébat, volens erípere eum de mánibus eórum, et réddere patri suo.
 \verse{23} Conféstim ígitur ut pervénit ad fratres suos, nudavérunt eum túnica talári et polýmita:
 \verse{24} miserúntque eum in cistérnam véterem, quæ non habébat aquam.
 
 \verse{25} Et sedéntes ut coméderent panem, vidérunt Ismaëlítas viatóres veníre de Gálaad, et camélos eórum portántes arómata, et resínam, et stacten in Ægýptum.
 \verse{26} Dixit ergo Judas frátribus suis: Quid nobis prodest si occidérimus fratrem nostrum, et celavérimus sánguinem ipsíus?
 \verse{27} mélius est ut venundétur Ismaëlítis, et manus nostræ non polluántur: frater enim et caro nostra est. Acquievérunt fratres sermónibus illíus.
 \verse{28} Et prætereúntibus Madianítis negotiatóribus, extrahéntes eum de cistérna, vendidérunt eum Ismaëlítis, vigínti argénteis: qui duxérunt eum in Ægýptum.
 \verse{29} Reversúsque Ruben ad cistérnam, non invénit púerum:
 \verse{30} et scissis véstibus pergens ad fratres suos, ait: Puer non compáret, et ego quo ibo?
 
 \verse{31} Tulérunt autem túnicam ejus, et in sánguine hædi, quem occíderant, tinxérunt:
 \verse{32} mitténtes qui ferrent ad patrem, et dícerent: Hanc invénimus: vide utrum túnica fílii tui sit, an non.
 \verse{33} Quam cum agnovísset pater, ait: Túnica fílii mei est: fera péssima comédit eum, béstia devorávit Joseph.
 \verse{34} Scissísque véstibus, indútus est cilício, lugens fílium suum multo témpore.
 \verse{35} Congregátis autem cunctis líberis ejus ut lenírent dolórem patris, nóluit consolatiónem accípere, sed ait: Descéndam ad fílium meum lugens in inférnum. Et illo perseveránte in fletu,
 \verse{36} Madianítæ vendidérunt Joseph in Ægýpto Putíphari eunúcho Pharaónis, magístro mílitum.
 \chapter{38}
 Eódem témpore, descéndens Judas a frátribus suis, divértit ad virum Odollamítem, nómine Hiram.
 \verse{2} Vidítque ibi fíliam hóminis Chananǽi, vocábulo Sue: et accépta uxóre, ingréssus est ad eam.
 \verse{3} Quæ concépit, et péperit fílium, et vocávit nomen ejus Her.
 \verse{4} Rursúmque concépto fœtu, natum fílium vocávit Onan.
 \verse{5} Tértium quoque péperit: quem appellávit Sela; quo nato, párere ultra cessávit.
 \verse{6} Dedit autem Judas uxórem primogénito suo Her, nómine Thamar.
 \verse{7} Fuit quoque Her primogénitus Judæ nequam in conspéctu Dómini: et ab eo occísus est.
 \verse{8} Dixit ergo Judas ad Onan fílium suum: Ingrédere uxórem fratris tui, et sociáre illi, ut súscites semen fratri tuo.
 \verse{9} Ille sciens non sibi nasci fílios, intróiens ad uxórem fratris sui, semen fundébat in terram, ne líberi fratris nómine nasceréntur.
 \verse{10} Et idcírco percússit eum Dóminus, quod rem detestábilem fáceret.
 \verse{11} Quam ob rem dixit Judas Thamar núrui suæ: Esto vídua in domo patris tui, donec crescat Sela fílius meus: timébat enim ne et ipse morerétur, sicut fratres ejus. Quæ ábiit, et habitávit in domo patris sui.
 
 \verse{12} Evolútis autem multis diébus, mórtua est fília Sue uxor Judæ: qui, post luctum consolatióne suscépta, ascendébat ad tonsóres óvium suárum, ipse et Hiras opílio gregis Odollamítes, in Thamnas.
 \verse{13} Nuntiatúmque est Thamar quod socer illíus ascénderet in Thamnas ad tondéndas oves.
 \verse{14} Quæ, depósitis viduitátis véstibus, assúmpsit therístrum: et mutáto hábitu, sedit in bívio itíneris, quod ducit Thamnam: eo quod crevísset Sela, et non eum accepísset marítum.
 \verse{15} Quam cum vidísset Judas, suspicátus est esse meretrícem: operúerat enim vultum suum, ne agnoscerétur.
 \verse{16} Ingrediénsque ad eam, ait: Dimítte me ut cóeam tecum: nesciébat enim quod nurus sua esset. Qua respondénte: Quid dabis mihi ut fruáris concúbitu meo?
 \verse{17} dixit: Mittam tibi hædum de grégibus. Rursúmque illa dicénte: Pátiar quod vis, si déderis mihi arrhabónem, donec mittas quod pollicéris.
 \verse{18} Ait Judas: Quid tibi vis pro arrhabóne dari? Respóndit: Annulum tuum, et armíllam, et báculum quem manu tenes. Ad unum ígitur cóitum múlier concépit,
 \verse{19} et surgens ábiit: depositóque hábitu quem súmpserat, indúta est viduitátis véstibus.
 
 \verse{20} Misit autem Judas hædum per pastórem suum Odollamítem, ut recíperet pignus quod déderat mulíeri: qui cum non invenísset eam,
 \verse{21} interrogávit hómines loci illíus: Ubi est múlier quæ sedébat in bívio? Respondéntibus cunctis: Non fuit in loco ista méretrix.
 \verse{22} Revérsus est ad Judam, et dixit ei: Non invéni eam: sed et hómines loci illíus dixérunt mihi, numquam sedísse ibi scortum.
 \verse{23} Ait Judas: Hábeat sibi, certe mendácii argúere nos non potest, ego misi hædum quem promíseram: et tu non invenísti eam.
 \verse{24} Ecce autem post tres menses nuntiavérunt Judæ, dicéntes: Fornicáta est Thamar nurus tua, et vidétur úterus illíus intuméscere. Dixítque Judas: Prodúcite eam ut comburátur.
 \verse{25} Quæ cum ducerétur ad pœnam, misit ad sócerum suum, dicens: De viro, cujus hæc sunt, concépi: cognósce cujus sit ánnulus, et armílla, et báculus.
 \verse{26} Qui, ágnitis munéribus, ait: Jústior me est: quia non trádidi eam Sela fílio meo. Attamen ultra non cognóvit eam.
 
 \verse{27} Instánte autem partu, apparuérunt gémini in útero: atque in ipsa effusióne infántium unus prótulit manum, in qua obstétrix ligávit cóccinum, dicens:
 \verse{28} Iste egrediétur prior.
 \verse{29} Illo vero retrahénte manum, egréssus est alter: dixítque múlier: Quare divísa est propter te macéria? et ob hanc causam, vocávit nomen ejus Phares.
 \verse{30} Póstea egréssus est frater ejus, in cujus manu erat cóccinum: quem appellávit Zara.
 \chapter{39}
 Igitur Joseph ductus est in Ægýptum, emítque eum Putíphar eunúchus Pharaónis, princeps exércitus, vir ægýptius, de manu Ismaëlitárum, a quibus perdúctus erat.
 \verse{2} Fuítque Dóminus cum eo, et erat vir in cunctis próspere agens: habitavítque in domo dómini sui,
 \verse{3} qui óptime nóverat Dóminum esse cum eo, et ómnia, quæ gerébat, ab eo dírigi in manu illíus.
 \verse{4} Invenítque Joseph grátiam coram dómino suo, et ministrábat ei: a quo præpósitus ómnibus gubernábat créditam sibi domum, et univérsa quæ ei trádita fúerant:
 \verse{5} benedixítque Dóminus dómui Ægýptii propter Joseph, et multiplicávit tam in ǽdibus quam in agris cunctam ejus substántiam:
 \verse{6} nec quidquam áliud nóverat, nisi panem quo vescebátur.
 
 Erat autem Joseph pulchra fácie, et decórus aspéctu.
 \verse{7} Post multos ítaque dies injécit dómina sua óculos suos in Joseph, et ait: Dormi mecum.
 \verse{8} Qui nequáquam acquiéscens óperi nefário, dixit ad eam: Ecce dóminus meus, ómnibus mihi tráditis, ignórat quid hábeat in domo sua:
 \verse{9} nec quidquam est quod non in mea sit potestáte, vel non tradíderit mihi, præter te, quæ uxor ejus es: quómodo ergo possum hoc malum fácere, et peccáre in Deum meum?
 \verse{10} Hujuscémodi verbis per síngulos dies, et múlier molésta erat adolescénti: et ille recusábat stuprum.
 \verse{11} Accidit autem quadam die ut intráret Joseph domum, et óperis quíppiam absque árbitris fáceret:
 \verse{12} et illa, apprehénsa lacínia vestiménti ejus, díceret: Dormi mecum. Qui relícto in manu ejus pállio fugit, et egréssus est foras.
 
 \verse{13} Cumque vidísset múlier vestem in mánibus suis, et se esse contémptam,
 \verse{14} vocávit ad se hómines domus suæ, et ait ad eos: En introdúxit virum hebrǽum, ut illúderet nobis: ingréssus est ad me, ut coíret mecum: cumque ego succlamássem,
 \verse{15} et audísset vocem meam, relíquit pállium quod tenébam, et fugit foras.
 \verse{16} In arguméntum ergo fídei reténtum pállium osténdit maríto reverténti domum,
 \verse{17} et ait: Ingréssus est ad me servus hebrǽus quem adduxísti, ut illúderet mihi:
 \verse{18} cumque audísset me clamáre, relíquit pállium quod tenébam, et fugit foras.
 \verse{19} His audítis dóminus, et nímium crédulus verbis cónjugis, irátus est valde:
 \verse{20} tradidítque Joseph in cárcerem, ubi vincti regis custodiebántur, et erat ibi clausus.
 \verse{21} Fuit autem Dóminus cum Joseph, et misértus illíus dedit ei grátiam in conspéctu príncipis cárceris.
 \verse{22} Qui trádidit in manu illíus univérsos vinctos qui in custódia tenebántur: et quidquid fiébat, sub ipso erat.
 \verse{23} Nec nóverat áliquid, cunctis ei créditis: Dóminus enim erat cum illo, et ómnia ópera ejus dirigébat.
 \chapter{40}
 His ita gestis, áccidit ut peccárent duo eunúchi, pincérna regis Ægýpti, et pistor, dómino suo.
 \verse{2} Iratúsque contra eos Phárao (nam alter pincérnis prǽerat, alter pistóribus),
 \verse{3} misit eos in cárcerem príncipis mílitum, in quo erat vinctus et Joseph.
 \verse{4} At custos cárceris trádidit eos Joseph, qui et ministrábat eis: aliquántulum témporis flúxerat, et illi in custódia tenebántur.
 \verse{5} Viderúntque ambo sómnium nocte una, juxta interpretatiónem cóngruam sibi:
 \verse{6} ad quos cum introísset Joseph mane, et vidísset eos tristes,
 \verse{7} sciscitátus est eos, dicens: Cur trístior est hódie sólito fácies vestra?
 \verse{8} Qui respondérunt: Sómnium vídimus, et non est qui interpretétur nobis. Dixítque ad eos Joseph: Numquid non Dei est interpretátio? reférte mihi quid vidéritis.
 
 \verse{9} Narrávit prior, præpósitus pincernárum, sómnium suum: Vidébam coram me vitem,
 \verse{10} in qua erant tres propágines, créscere paulátim in gemmas, et post flores uvas maturéscere:
 \verse{11} calicémque Pharaónis in manu mea: tuli ergo uvas, et expréssi in cálicem quem tenébam, et trádidi póculum Pharaóni.
 \verse{12} Respóndit Joseph: Hæc est interpretátio sómnii: tres propágines, tres adhuc dies sunt:
 \verse{13} post quos recordábitur Phárao ministérii tui, et restítuet te in gradum prístinum: dabísque ei cálicem juxta offícium tuum, sicut ante fácere consuéveras.
 \verse{14} Tantum meménto mei, cum bene tibi fúerit, et fácias mecum misericórdiam: ut súggeras Pharaóni ut edúcat me de isto cárcere:
 \verse{15} quia furto sublátus sum de terra Hebræórum, et hic ínnocens in lacum missus sum.
 
 \verse{16} Videns pistórum magíster quod prudénter sómnium dissolvísset, ait: Et ego vidi sómnium: quod tria canístra farínæ habérem super caput meum:
 \verse{17} et in uno canístro quod erat excélsius, portáre me omnes cibos qui fiunt arte pistória, avésque comédere ex eo.
 \verse{18} Respóndit Joseph: Hæc est interpretátio sómnii: tria canístra, tres adhuc dies sunt:
 \verse{19} post quos áuferet Phárao caput tuum, ac suspéndet te in cruce, et lacerábunt vólucres carnes tuas.
 
 \verse{20} Exínde dies tértius natalítius Pharaónis erat: qui fáciens grande convívium púeris suis, recordátus est inter épulas magístri pincernárum, et pistórum príncipis.
 \verse{21} Restituítque álterum in locum suum, ut porrígeret ei póculum:
 \verse{22} álterum suspéndit in patíbulo, ut conjectóris véritas probarétur.
 \verse{23} Et tamen succedéntibus prósperis, præpósitus pincernárum oblítus est intérpretis sui.
 \chapter{41}
 Post duos annos vidit Phárao sómnium. Putábat se stare super flúvium,
 \verse{2} de quo ascendébant septem boves, pulchræ et crassæ nimis: et pascebántur in locis palústribus.
 \verse{3} Aliæ quoque septem emergébant de flúmine, fœdæ confectǽque mácie: et pascebántur in ipsa amnis ripa in locis viréntibus:
 \verse{4} devoraverúntque eas, quarum mira spécies et habitúdo córporum erat. Expergefáctus Phárao,
 \verse{5} rursum dormívit, et vidit álterum sómnium: septem spicæ pullulábant in culmo uno plenæ atque formósæ:
 \verse{6} áliæ quoque tótidem spicæ ténues, et percússæ urédine oriebántur,
 \verse{7} devorántes ómnium priórum pulchritúdinem. Evígilans Phárao post quiétem,
 \verse{8} et facto mane, pavóre pertérritus, misit ad omnes conjectóres Ægýpti, cunctósque sapiéntes, et accersítis narrávit sómnium, nec erat qui interpretarétur.
 
 \verse{9} Tunc demum reminíscens pincernárum magíster, ait: Confíteor peccátum meum:
 \verse{10} irátus rex servis suis, me et magístrum pistórum retrúdi jussit in cárcerem príncipis mílitum:
 \verse{11} ubi una nocte utérque vídimus sómnium præságum futurórum.
 \verse{12} Erat ibi puer hebrǽus, ejúsdem ducis mílitum fámulus: cui narrántes sómnia,
 \verse{13} audívimus quidquid póstea rei probávit evéntus; ego enim rédditus sum offício meo, et ille suspénsus est in cruce.
 \verse{14} Prótinus ad regis impérium edúctum de cárcere Joseph totondérunt: ac veste mutáta obtulérunt ei.
 \verse{15} Cui ille ait: Vidi sómnia, nec est qui edísserat: quæ audívi te sapientíssime conjícere.
 \verse{16} Respóndit Joseph: Absque me Deus respondébit próspera Pharaóni.
 
 \verse{17} Narrávit ergo Phárao quod víderat: Putábam me stare super ripam flúminis,
 \verse{18} et septem boves de amne conscéndere, pulchras nimis, et obésis cárnibus: quæ in pastu palúdis virécta carpébant.
 \verse{19} Et ecce, has sequebántur áliæ septem boves, in tantum defórmes et maciléntæ, ut numquam tales in terra Ægýpti víderim:
 \verse{20} quæ, devorátis et consúmptis prióribus,
 \verse{21} nullum saturitátis dedére vestígium: sed símili mácie et squalóre torpébant. Evígilans, rursus sopóre depréssus,
 \verse{22} vidi sómnium. Septem spicæ pullulábant in culmo uno plenæ atque pulchérrimæ.
 \verse{23} Aliæ quoque septem ténues et percússæ urédine, oriebántur e stípula:
 \verse{24} quæ priórum pulchritúdinem devoravérunt. Narrávi conjectóribus sómnium, et nemo est qui edísserat.
 
 \verse{25} Respóndit Joseph: Sómnium regis unum est: quæ factúrus est Deus, osténdit Pharaóni.
 \verse{26} Septem boves pulchræ, et septem spicæ plenæ, septem ubertátis anni sunt: eamdémque vim sómnii comprehéndunt.
 \verse{27} Septem quoque boves ténues atque maciléntæ, quæ ascendérunt post eas, et septem spicæ ténues, et vento urénte percússæ, septem anni ventúræ sunt famis.
 \verse{28} Qui hoc órdine complebúntur:
 \verse{29} ecce septem anni vénient fertilitátis magnæ in univérsa terra Ægýpti,
 \verse{30} quos sequéntur septem anni álii tantæ sterilitátis, ut oblivióni tradátur cuncta retro abundántia: consumptúra est enim fames omnem terram,
 \verse{31} et ubertátis magnitúdinem perditúra est inópiæ magnitúdo.
 \verse{32} Quod autem vidísti secúndo ad eámdem rem pértinens sómnium: firmitátis indícium est, eo quod fiat sermo Dei, et velócius impleátur.
 \verse{33} Nunc ergo provídeat rex virum sapiéntem et indústrium, et præfíciat eum terræ Ægýpti:
 \verse{34} qui constítuat præpósitos per cunctas regiónes: et quintam partem frúctuum per septem annos fertilitátis,
 \verse{35} qui jam nunc futúri sunt, cóngreget in hórrea: et omne fruméntum sub Pharaónis potestáte condátur, servetúrque in úrbibus.
 \verse{36} Et præparétur futúræ septem annórum fami, quæ oppressúra est Ægýptum, et non consumétur terra inópia.
 
 \verse{37} Plácuit Pharaóni consílium et cunctis minístris ejus:
 \verse{38} locutúsque est ad eos: Num inveníre potérimus talem virum, qui spíritu Dei plenus sit?
 \verse{39} Dixit ergo ad Joseph: Quia osténdit tibi Deus ómnia quæ locútus es, numquid sapientiórem et consímilem tui inveníre pótero?
 \verse{40} Tu eris super domum meam, et ad tui oris impérium cunctus pópulus obédiet: uno tantum regni sólio te præcédam.
 \verse{41} Dixítque rursus Phárao ad Joseph: Ecce, constítui te super univérsam terram Ægýpti.
 \verse{42} Tulítque ánnulum de manu sua, et dedit eum in manu ejus: vestivítque eum stola býssina, et collo torquem áuream circumpósuit.
 \verse{43} Fecítque eum ascéndere super currum suum secúndum, clamánte præcóne, ut omnes coram eo genu flécterent, et præpósitum esse scirent univérsæ terræ Ægýpti.
 \verse{44} Dixit quoque rex ad Joseph: Ego sum Phárao: absque tuo império non movébit quisquam manum aut pedem in omni terra Ægýpti.
 \verse{45} Vertítque nomen ejus, et vocávit eum, lingua ægyptíaca, Salvatórem mundi. Dedítque illi uxórem Aseneth fíliam Putíphare sacerdótis Heliopóleos.
 Egréssus est ítaque Joseph ad terram Ægýpti
 \verse{46} (trigínta autem annórum erat quando stetit in conspéctu regis Pharaónis), et circuívit omnes regiónes Ægýpti.
 \verse{47} Venítque fertílitas septem annórum: et in manípulos redáctæ ségetes congregátæ sunt in hórrea Ægýpti.
 \verse{48} Omnis étiam frugum abundántia in síngulis úrbibus cóndita est.
 \verse{49} Tantáque fuit abundántia trítici, ut arénæ maris coæquarétur, et cópia mensúram excéderet.
 \verse{50} Nati sunt autem Joseph fílii duo ántequam veníret fames: quos péperit ei Aseneth fília Putíphare sacerdótis Heliopóleos.
 \verse{51} Vocavítque nomen primogéniti Manásses, dicens: Oblivísci me fecit Deus ómnium labórum meórum, et domus patris mei.
 \verse{52} Nomen quoque secúndi appellávit Ephraim, dicens: Créscere me fecit Deus in terra paupertátis meæ.
 
 \verse{53} Igitur transáctis septem ubertátis annis, qui fúerant in Ægýpto,
 \verse{54} cœpérunt veníre septem anni inópiæ, quos prædíxerat Joseph: et in univérso orbe fames præváluit, in cuncta autem terra Ægýpti panis erat.
 \verse{55} Qua esuriénte, clamávit pópulus ad Pharaónem, aliménta petens. Quibus ille respóndit: Ite ad Joseph: et quidquid ipse vobis díxerit, fácite.
 \verse{56} Crescébat autem quotídie fames in omni terra: aperuítque Joseph univérsa hórrea, et vendébat Ægýptiis: nam et illos opprésserat fames.
 \verse{57} Omnésque provínciæ veniébant in Ægýptum, ut émerent escas, et malum inópiæ temperárent.
 \chapter{42}
 Audiens autem Jacob quod aliménta venderéntur in Ægýpto, dixit fíliis suis: Quare neglígitis?
 \verse{2} audívi quod tríticum venundétur in Ægýpto: descéndite, et émite nobis necessária, ut possímus vívere, et non consumámur inópia.
 \verse{3} Descendéntes ígitur fratres Joseph decem, ut émerent fruménta in Ægýpto,
 \verse{4} Bénjamin domi reténto a Jacob, qui díxerat frátribus ejus: Ne forte in itínere quidquam patiátur mali:
 \verse{5} ingréssi sunt terram Ægýpti cum áliis qui pergébant ad eméndum. Erat autem fames in terra Chánaan.
 
 \verse{6} Et Joseph erat princeps in terra Ægýpti, atque ad ejus nutum fruménta pópulis vendebántur. Cumque adorássent eum fratres sui,
 \verse{7} et agnovísset eos, quasi ad aliénos dúrius loquebátur, intérrogans eos: Unde venístis? Qui respondérunt: De terra Chánaan, ut emámus víctui necessária.
 \verse{8} Et tamen fratres ipse cognóscens, non est cógnitus ab eis.
 \verse{9} Recordatúsque somniórum, quæ aliquándo víderat, ait ad eos: Exploratóres estis: ut videátis infirmióra terræ venístis.
 \verse{10} Qui dixérunt: Non est ita, dómine, sed servi tui venérunt ut émerent cibos.
 \verse{11} Omnes fílii uníus viri sumus: pacífici venímus, nec quidquam fámuli tui machinántur mali.
 \verse{12} Quibus ille respóndit: Aliter est: immuníta terræ hujus consideráre venístis.
 \verse{13} At illi: Duódecim, ínquiunt, servi tui, fratres sumus, fílii viri uníus in terra Chánaan: mínimus cum patre nostro est, álius non est super.
 \verse{14} Hoc est, ait, quod locútus sum: exploratóres estis.
 \verse{15} Jam nunc experiméntum vestri cápiam: per salútem Pharaónis non egrediémini hinc, donec véniat frater vester mínimus.
 \verse{16} Míttite ex vobis unum, et addúcat eum: vos autem éritis in vínculis, donec probéntur quæ dixístis utrum vera an falsa sint: alióquin per salútem Pharaónis exploratóres estis.
 
 \verse{17} Trádidit ergo illos custódiæ tribus diébus.
 \verse{18} Die autem tértio edúctis de cárcere, ait: Fácite quæ dixi, et vivétis: Deum enim tímeo.
 \verse{19} Si pacífici estis, frater vester unus ligétur in cárcere: vos autem abíte, et ferte fruménta quæ emístis, in domos vestras,
 \verse{20} et fratrem vestrum mínimum ad me addúcite, ut possim vestros probáre sermónes, et non moriámini. Fecérunt ut díxerat,
 \verse{21} et locúti sunt ad ínvicem: Mérito hæc pátimur, quia peccávimus in fratrem nostrum, vidéntes angústiam ánimæ illíus, dum deprecarétur nos, et non audívimus: idcírco venit super nos ista tribulátio.
 \verse{22} E quibus unus Ruben, ait: Numquid non dixi vobis: Nolíte peccáre in púerum: et non audístis me? en sanguis ejus exquíritur.
 \verse{23} Nesciébant autem quod intellígeret Joseph, eo quod per intérpretem loquerétur ad eos.
 \verse{24} Avertítque se parúmper, et flevit: et revérsus locútus est ad eos.
 \verse{25} Tollénsque Símeon, et ligans illis præséntibus, jussit minístris ut implérent eórum saccos trítico, et repónerent pecúnias singulórum in sácculis suis, datis supra cibáriis in viam: qui fecérunt ita.
 \verse{26} At illi portántes fruménta in ásinis suis, profécti sunt.
 \verse{27} Apertóque unus sacco, ut daret juménto pábulum in diversório, contemplátus pecúniam in ore sácculi,
 \verse{28} dixit frátribus suis: Réddita est mihi pecúnia, en habétur in sacco. Et obstupefácti, turbatíque, mútuo dixérunt: Quidnam est hoc quod fecit nobis Deus?
 
 \verse{29} Venerúntque ad Jacob patrem suum in terram Chánaan, et narravérunt ei ómnia quæ accidíssent sibi, dicéntes:
 \verse{30} Locútus est nobis dóminus terræ dure, et putávit nos exploratóres esse provínciæ.
 \verse{31} Cui respóndimus: Pacífici sumus, nec ullas molímur insídias.
 \verse{32} Duódecim fratres uno patre géniti sumus: unus non est super, mínimus cum patre nostro est in terra Chánaan.
 \verse{33} Qui ait nobis: Sic probábo quod pacífici sitis: fratrem vestrum unum dimíttite apud me, et cibária dómibus vestris necessária súmite, et abíte,
 \verse{34} fratrémque vestrum mínimum addúcite ad me, ut sciam quod non sitis exploratóres: et istum, qui tenétur in vínculis, recípere possítis: ac deínceps quæ vultis, eméndi habeátis licéntiam.
 \verse{35} His dictis, cum fruménta effúnderent, sínguli reperérunt in ore saccórum ligátas pecúnias, exterritísque simul ómnibus,
 \verse{36} dixit pater Jacob: Absque líberis me esse fecístis: Joseph non est super, Símeon tenétur in vínculis, et Bénjamin auferétis: in me hæc ómnia mala recidérunt.
 \verse{37} Cui respóndit Ruben: Duos fílios meos intérfice, si non redúxero illum tibi: trade illum in manu mea, et ego eum tibi restítuam.
 \verse{38} At ille: Non descéndet, inquit, fílius meus vobíscum: frater ejus mórtuus est, et ipse solus remánsit: si quid ei advérsi accíderit in terra ad quam pérgitis, deducétis canos meos cum dolóre ad ínferos.
 \chapter{43}
 Interim fames omnem terram veheménter premébat.
 \verse{2} Consumptísque cibis quos ex Ægýpto detúlerant, dixit Jacob ad fílios suos: Revertímini, et émite nobis pauxíllum escárum.
 \verse{3} Respóndit Judas: Denuntiávit nobis vir ille sub attestatióne jurisjurándi, dicens: Non vidébitis fáciem meam, nisi fratrem vestrum mínimum adduxéritis vobíscum.
 \verse{4} Si ergo vis eum míttere nobíscum, pergémus páriter, et emémus tibi necessária:
 \verse{5} sin autem non vis, non íbimus: vir enim, ut sæpe díximus, denuntiávit nobis, dicens: Non vidébitis fáciem meam absque fratre vestro mínimo.
 \verse{6} Dixit eis Israël: In meam hoc fecístis misériam, ut indicarétis ei et álium habére vos fratrem.
 \verse{7} At illi respondérunt: Interrogávit nos homo per órdinem nostram progéniem: si pater víveret: si haberémus fratrem: et nos respóndimus ei consequénter juxta id quod fúerat sciscitátus: numquid scire poterámus quod dictúrus esset: Addúcite fratrem vestrum vobíscum?
 \verse{8} Judas quoque dixit patri suo: Mitte púerum mecum, ut proficiscámur, et possímus vívere: ne moriámur nos et párvuli nostri.
 \verse{9} Ego suscípio púerum: de manu mea requíre illum: nisi redúxero, et reddídero eum tibi, ero peccáti reus in te omni témpore.
 \verse{10} Si non intercessísset dilátio, jam vice alter venissémus.
 
 \verse{11} Igitur Israël pater eórum dixit ad eos: Si sic necésse est, fácite quod vultis: súmite de óptimis terræ frúctibus in vasis vestris, et deférte viro múnera, módicum resínæ, et mellis, et stóracis, stactes, et terebínthi, et amygdalárum.
 \verse{12} Pecúniam quoque dúplicem ferte vobíscum: et illam, quam invenístis in sácculis, reportáte, ne forte erróre factum sit:
 \verse{13} sed et fratrem vestrum tóllite, et ite ad virum.
 \verse{14} Deus autem meus omnípotens fáciat vobis eum placábilem: et remíttat vobíscum fratrem vestrum quem tenet, et hunc Bénjamin: ego autem quasi orbátus absque líberis ero.
 \verse{15} Tulérunt ergo viri múnera, et pecúniam dúplicem, et Bénjamin: descenderúntque in Ægýptum, et stetérunt coram Joseph.
 
 \verse{16} Quos cum ille vidísset et Bénjamin simul, præcépit dispensatóri domus suæ, dicens: Intróduc viros domum, et occíde víctimas, et ínstrue convívium: quóniam mecum sunt comestúri merídie.
 \verse{17} Fecit ille quod sibi fúerat imperátum, et introdúxit viros domum.
 \verse{18} Ibíque extérriti, dixérunt mútuo: Propter pecúniam, quam retúlimus prius in saccis nostris, introdúcti sumus: ut devólvat in nos calúmniam, et violénter subjíciat servitúti et nos, et ásinos nostros.
 \verse{19} Quam ob rem in ipsis fóribus accedéntes ad dispensatórem domus,
 \verse{20} locúti sunt: Orámus, dómine, ut áudias nos. Jam ante descéndimus ut emerémus escas:
 \verse{21} quibus emptis, cum venissémus ad diversórium, aperúimus saccos nostros, et invénimus pecúniam in ore saccórum: quam nunc eódem póndere reportávimus.
 \verse{22} Sed et áliud attúlimus argéntum, ut emámus quæ nobis necessária sunt: non est in nostra consciéntia quis posúerit eam in marsúpiis nostris.
 \verse{23} At ille respóndit: Pax vobíscum, nolíte timére: Deus vester, et Deus patris vestri, dedit vobis thesáuros in saccis vestris: nam pecúniam, quam dedístis mihi, probátam ego hábeo. Eduxítque ad eos Símeon.
 \verse{24} Et introdúctis domum, áttulit aquam, et lavérunt pedes suos, dedítque pábulum ásinis eórum.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{25} Illi vero parábant múnera, donec ingrederétur Joseph merídie: audíerant enim quod ibi comestúri essent panem.
 \verse{26} Igitur ingréssus est Joseph domum suam, obtulerúntque ei múnera, tenéntes in mánibus suis: et adoravérunt proni in terram.
 \verse{27} At ille, cleménter resalutátis eis, interrogávit eos, dicens: Salvúsne est pater vester senex, de quo dixerátis mihi? adhuc vivit?
 \verse{28} Qui respondérunt: Sospes est servus tuus pater noster, adhuc vivit. Et incurváti, adoravérunt eum.
 \verse{29} Attóllens autem Joseph óculos, vidit Bénjamin fratrem suum uterínum, et ait: Iste est frater vester párvulus, de quo dixerátis mihi? Et rursum: Deus, inquit, misereátur tui, fili mi.
 \verse{30} Festinavítque, quia commóta fúerant víscera ejus super fratre suo, et erumpébant lácrimæ: et intróiens cubículum flevit.
 \verse{31} Rursúmque lota fácie egréssus, contínuit se, et ait: Pónite panes.
 \verse{32} Quibus appósitis, seórsum Joseph, et seórsum frátribus, Ægýptiis quoque qui vescebántur simul, seórsum (illícitum est enim Ægýptiis comédere cum Hebrǽis, et profánum putant hujuscémodi convívium)
 \verse{33} sedérunt coram eo, primogénitus juxta primogénita sua, et mínimus juxta ætátem suam. Et mirabántur nimis,
 \verse{34} sumptis pártibus quas ab eo accéperant: majórque pars venit Bénjamin, ita ut quinque pártibus excéderet. Biberúntque et inebriáti sunt cum eo.
 \chapter{44}
 Præcépit autem Joseph dispensatóri domus suæ, dicens: Imple saccos eórum fruménto, quantum possunt cápere: et pone pecúniam singulórum in summitáte sacci.
 \verse{2} Scyphum autem meum argénteum, et prétium quod dedit trítici, pone in ore sacci junióris. Factúmque est ita.
 \verse{3} Et orto mane, dimíssi sunt cum ásinis suis.
 \verse{4} Jamque urbem exíerant, et procésserant páululum: tunc Joseph accersíto dispensatóre domus, Surge, inquit, et perséquere viros: et apprehénsis dícito: Quare reddidístis malum pro bono?
 \verse{5} scyphus, quem furáti estis, ipse est in quo bibit dóminus meus, et in quo augurári solet: péssimam rem fecístis.
 \verse{6} Fecit ille ut jússerat: et apprehénsis per órdinem locútus est.
 \verse{7} Qui respondérunt: Quare sic lóquitur dóminus noster, ut servi tui tantum flagítii commíserint?
 \verse{8} pecúniam, quam invénimus in summitáte saccórum, reportávimus ad te de terra Chánaan: et quómodo cónsequens est ut furáti simus de domo dómini tui aurum vel argéntum?
 \verse{9} apud quemcúmque fúerit invéntum servórum tuórum quod quæris, moriátur, et nos érimus servi dómini nostri.
 \verse{10} Qui dixit eis: Fiat juxta vestram senténtiam: apud quemcúmque fúerit invéntum, ipse sit servus meus, vos autem éritis innóxii.
 \verse{11} Itaque festináto deponéntes in terram saccos, aperuérunt sínguli.
 \verse{12} Quos scrutátus, incípiens a majóre usque ad mínimum, invénit scyphum in sacco Bénjamin.
 
 \verse{13} At illi, scissis véstibus, oneratísque rursum ásinis, revérsi sunt in óppidum.
 \verse{14} Primúsque Judas cum frátribus ingréssus est ad Joseph (necdum enim de loco abíerat) omnésque ante eum páriter in terram corruérunt.
 \verse{15} Quibus ille ait: Cur sic ágere voluístis? an ignorátis quod non sit símilis mei in augurándi sciéntia?
 \verse{16} Cui Judas: Quid respondébimus, inquit, dómino meo? vel quid loquémur, aut juste potérimus obténdere? Deus invénit iniquitátem servórum tuórum: en omnes servi sumus dómini mei, et nos, et apud quem invéntus est scyphus.
 \verse{17} Respóndit Joseph: Absit a me ut sic agam: qui furátus est scyphum, ipse sit servus meus: vos autem abíte líberi ad patrem vestrum.
 
 \verse{18} Accédens autem própius Judas, confidénter ait: Oro, dómine mi, loquátur servus tuus verbum in áuribus tuis, et ne irascáris fámulo tuo: tu es enim post Pharaónem
 \verse{19} dóminus meus. Interrogásti prius servos tuos: Habétis patrem aut fratrem?
 \verse{20} et nos respóndimus tibi dómino meo: Est nobis pater senex, et puer párvulus, qui in senectúte illíus natus est: cujus uterínus frater mórtuus est: et ipsum solum habet mater sua, pater vero ténere díligit eum.
 \verse{21} Dixistíque servis tuis: Addúcite eum ad me, et ponam óculos meos super illum.
 \verse{22} Suggéssimus dómino meo: Non potest puer relínquere patrem suum: si enim illum dimíserit, moriétur.
 \verse{23} Et dixísti servis tuis: Nisi vénerit frater vester mínimus vobíscum, non vidébitis ámplius fáciem meam.
 
 \verse{24} Cum ergo ascendissémus ad fámulum tuum patrem nostrum, narrávimus ei ómnia quæ locútus est dóminus meus.
 \verse{25} Et dixit pater noster: Revertímini, et émite nobis parum trítici.
 \verse{26} Cui díximus: Ire non póssumus: si frater noster mínimus descénderit nobíscum, proficiscémur simul: alióquin illo absénte, non audémus vidére fáciem viri.
 \verse{27} Ad quæ ille respóndit: Vos scitis quod duos genúerit mihi uxor mea.
 \verse{28} Egréssus est unus, et dixístis: Béstia devorávit eum: et hucúsque non compáret.
 \verse{29} Si tuléritis et istum, et áliquid ei in via contígerit, deducétis canos meos cum mœróre ad ínferos.
 \verse{30} Igitur si intrávero ad servum tuum patrem nostrum, et puer defúerit (cum ánima illíus ex hujus ánima péndeat),
 \verse{31} viderítque eum non esse nobíscum, moriétur, et dedúcent fámuli tui canos ejus cum dolóre ad ínferos.
 \verse{32} Ego próprie servus tuus sim qui in meam hunc recépi fidem, et spopóndi dicens: Nisi redúxero eum, peccáti reus ero in patrem meum omni témpore.
 \verse{33} Manébo ítaque servus tuus pro púero in ministério dómini mei, et puer ascéndat cum frátribus suis.
 \verse{34} Non enim possum redíre ad patrem meum, absénte púero: ne calamitátis, quæ oppressúra est patrem meum, testis assístam.
 \chapter{45}
 Non se póterat ultra cohibére Joseph multis coram astántibus: unde præcépit ut egrederéntur cuncti foras, et nullus interésset aliénus agnitióni mútuæ.
 \verse{2} Elevavítque vocem cum fletu, quam audiérunt Ægýptii, omnísque domus Pharaónis.
 \verse{3} Et dixit frátribus suis: Ego sum Joseph: adhuc pater meus vivit? Non póterant respondére fratres nímio terróre pertérriti.
 \verse{4} Ad quos ille cleménter: Accédite, inquit, ad me. Et cum accessíssent prope: Ego sum, ait, Joseph, frater vester, quem vendidístis in Ægýptum.
 \verse{5} Nolíte pavére, neque vobis durum esse videátur quod vendidístis me in his regiónibus: pro salúte enim vestra misit me Deus ante vos in Ægýptum.
 \verse{6} Biénnium est enim quod cœpit fames esse in terra: et adhuc quinque anni restant, quibus nec arári póterit, nec meti.
 \verse{7} Præmisítque me Deus ut reservémini super terram, et escas ad vivéndum habére possítis.
 \verse{8} Non vestro consílio, sed Dei voluntáte huc missus sum: qui fecit me quasi patrem Pharaónis, et dóminum univérsæ domus ejus, ac príncipem in omni terra Ægýpti.
 
 \verse{9} Festináte, et ascéndite ad patrem meum, et dicétis ei: Hæc mandat fílius tuus Joseph: Deus fecit me dóminum univérsæ terræ Ægýpti: descénde ad me, ne moréris,
 \verse{10} et habitábis in terra Gessen: erísque juxta me tu, et fílii tui, et fílii filiórum tuórum, oves tuæ, et arménta tua, et univérsa quæ póssides:
 \verse{11} ibíque te pascam (adhuc enim quinque anni resídui sunt famis) ne et tu péreas, et domus tua, et ómnia quæ póssides.
 \verse{12} En óculi vestri, et óculi fratris mei Bénjamin, vident quod os meum loquátur ad vos.
 \verse{13} Nuntiáte patri meo univérsam glóriam meam, et cuncta quæ vidístis in Ægýpto: festináte, et addúcite eum ad me.
 
 \verse{14} Cumque amplexátus recidísset in collum Bénjamin fratris sui, flevit: illo quoque simíliter flente super collum ejus.
 \verse{15} Osculatúsque est Joseph omnes fratres suos, et plorávit super síngulos: post quæ ausi sunt loqui ad eum.
 \verse{16} Auditúmque est, et célebri sermóne vulgátum in aula regis: Venérunt fratres Joseph: et gavísus est Phárao, atque omnis família ejus.
 \verse{17} Dixítque ad Joseph ut imperáret frátribus suis, dicens: Onerántes juménta, ite in terram Chánaan,
 \verse{18} et tóllite inde patrem vestrum et cognatiónem, et veníte ad me: et ego dabo vobis ómnia bona Ægýpti, ut comedátis medúllam terræ.
 \verse{19} Prǽcipe étiam ut tollant plaustra de terra Ægýpti, ad subvectiónem parvulórum suórum ac cónjugum: et dícito: Tóllite patrem vestrum, et properáte quantócius veniéntes.
 \verse{20} Nec dimittátis quidquam de supelléctili vestra: quia omnes opes Ægýpti vestræ erunt.
 
 \verse{21} Fecerúntque fílii Israël ut eis mandátum fúerat. Quibus dedit Joseph plaustra, secúndum Pharaónis impérium, et cibária in itínere.
 \verse{22} Síngulis quoque proférri jussit binas stolas: Bénjamin vero dedit trecéntos argénteos cum quinque stolis óptimis:
 \verse{23} tantúmdem pecúniæ et véstium mittens patri suo, addens et ásinos decem, qui subvéherent ex ómnibus divítiis Ægýpti, et tótidem ásinas, tríticum in itínere, panésque portántes.
 \verse{24} Dimísit ergo fratres suos, et proficiscéntibus ait: Ne irascámini in via.
 \verse{25} Qui ascendéntes ex Ægýpto, venérunt in terram Chánaan ad patrem suum Jacob.
 \verse{26} Et nuntiavérunt ei, dicéntes: Joseph fílius tuus vivit: et ipse dominátur in omni terra Ægýpti. Quo audíto Jacob, quasi de gravi somno evígilans, tamen non credébat eis.
 \verse{27} Illi e contra referébant omnem órdinem rei. Cumque vidísset plaustra et univérsa quæ míserat, revíxit spíritus ejus,
 \verse{28} et ait: Súfficit mihi si adhuc Joseph fílius meus vivit: vadam, et vidébo illum ántequam móriar.
 \chapter{46}
 Profectúsque Israël cum ómnibus quæ habébat, venit ad Púteum juraménti: et mactátis ibi víctimis Deo patris sui Isaac,
 \verse{2} audívit eum per visiónem noctis vocántem se, et dicéntem sibi: Jacob, Jacob. Cui respóndit: Ecce adsum.
 \verse{3} Ait illi Deus: Ego sum fortíssimus Deus patris tui: noli timére, descénde in Ægýptum, quia in gentem magnam fáciam te ibi.
 \verse{4} Ego descéndam tecum illuc, et ego inde addúcam te reverténtem: Joseph quoque ponet manus suas super óculos tuos.
 \verse{5} Surréxit autem Jacob a Púteo juraménti: tulerúntque eum fílii cum párvulis et uxóribus suis in plaustris quæ míserat Phárao ad portándum senem,
 \verse{6} et ómnia quæ posséderat in terra Chánaan: venítque in Ægýptum cum omni sémine suo,
 \verse{7} fílii ejus, et nepótes, fíliæ, et cuncta simul progénies.
 
 \verse{8} Hæc sunt autem nómina filiórum Israël, qui ingréssi sunt in Ægýptum, ipse cum líberis suis. Primogénitus Ruben.
 \verse{9} Fílii Ruben: Henoch et Phallu et Hesron et Charmi.
 \verse{10} Fílii Símeon: Jámuel et Jamin et Ahod, et Jachin et Sohar, et Saul fílius Chanaanítidis.
 \verse{11} Fílii Levi: Gerson et Caath et Merári.
 \verse{12} Fílii Juda: Her et Onan et Sela et Phares et Zara; mórtui sunt autem Her et Onan in terra Chánaan. Natíque sunt fílii Phares: Hesron et Hamul.
 \verse{13} Fílii Issachar: Thola et Phua et Job et Semron.
 \verse{14} Fílii Zábulon: Sared et Elon et Jáhelel.
 \verse{15} Hi fílii Liæ quos génuit in Mesopotámia Sýriæ cum Dina fília sua: omnes ánimæ filiórum ejus et filiárum, trigínta tres.
 \verse{16} Fílii Gad: Séphion et Haggi et Suni et Esebon et Heri et Aródi et Aréli.
 \verse{17} Fílii Aser: Jamne et Jésua et Jéssui et Béria, Sara quoque soror eórum. Fílii Béria: Heber et Mélchiel.
 \verse{18} Hi fílii Zelphæ, quam dedit Laban Liæ fíliæ suæ: et hos génuit Jacob sédecim ánimas.
 \verse{19} Fílii Rachel uxóris Jacob: Joseph et Bénjamin.
 \verse{20} Natíque sunt Joseph fílii in terra Ægýpti, quos génuit ei Aseneth fília Putíphare sacerdótis Heliopóleos: Manásses et Ephraim.
 \verse{21} Fílii Bénjamin: Bela et Bechor et Asbel et Gera et Náaman et Echi et Ros et Mophim et Ophim et Ared.
 \verse{22} Hi fílii Rachel quos génuit Jacob: omnes ánimæ, quatuórdecim.
 \verse{23} Fílii Dan: Husim.
 \verse{24} Fílii Néphthali: Jásiel et Guni et Jeser et Sallem.
 \verse{25} Hi fílii Balæ, quam dedit Laban Rachéli fíliæ suæ: et hos génuit Jacob: omnes ánimæ, septem.
 \verse{26} Cunctæ ánimæ, quæ ingréssæ sunt cum Jacob in Ægýptum, et egréssæ sunt de fémore illíus, absque uxóribus filiórum ejus, sexagínta sex.
 \verse{27} Fílii autem Joseph, qui nati sunt ei in terra Ægýpti, ánimæ duæ. Omnes ánimæ domus Jacob, quæ ingréssæ sunt in Ægýptum, fuére septuagínta.
 
 \verse{28} Misit autem Judam ante se ad Joseph, ut nuntiáret ei, et occúrreret in Gessen.
 \verse{29} Quo cum pervenísset, juncto Joseph curro suo, ascéndit óbviam patri suo ad eúmdem locum: vidénsque eum, írruit super collum ejus, et inter ampléxus flevit.
 \verse{30} Dixítque pater ad Joseph: Jam lætus móriar, quia vidi fáciem tuam, et supérstitem te relínquo.
 \verse{31} At ille locútus est ad fratres suos, et ad omnem domum patris sui: Ascéndam, et nuntiábo Pharaóni, dicámque ei: Fratres mei, et domus patris mei, qui erant in terra Chánaan, venérunt ad me:
 \verse{32} et sunt viri pastóres óvium, curámque habent alendórum gregum: pécora sua, et arménta, et ómnia quæ habére potuérunt, adduxérunt secum.
 \verse{33} Cumque vocáverit vos, et díxerit: Quod est opus vestrum?
 \verse{34} respondébitis: Viri pastóres sumus servi tui, ab infántia nostra usque in præsens, et nos et patres nostri. Hæc autem dicétis, ut habitáre possítis in terra Gessen: quia detestántur Ægýptii omnes pastóres óvium.
 \chapter{47}
 Ingréssus ergo Joseph nuntiávit Pharaóni, dicens: Pater meus et fratres, oves eórum et arménta, et cuncta quæ póssident, venérunt de terra Chánaan: et ecce consístunt in terra Gessen.
 \verse{2} Extrémos quoque fratrum suórum quinque viros constítuit coram rege:
 \verse{3} quos ille interrogávit: Quid habétis óperis? Respondérunt: Pastóres óvium sumus servi tui, et nos et patres nostri.
 \verse{4} Ad peregrinándum in terra tua venímus: quóniam non est herba grégibus servórum tuórum, ingravescénte fame in terra Chánaan: petimúsque ut esse nos júbeas servos tuos in terra Gessen.
 \verse{5} Dixit ítaque rex ad Joseph: Pater tuus et fratres tui venérunt ad te.
 \verse{6} Terra Ægýpti in conspéctu tuo est: in óptimo loco fac eos habitáre, et trade eis terram Gessen. Quod si nosti in eis esse viros indústrios, constítue illos magístros pécorum meórum.
 \verse{7} Post hæc introdúxit Joseph patrem suum ad regem, et státuit eum coram eo: qui benedícens illi,
 \verse{8} et interrogátus ab eo: Quot sunt dies annórum vitæ tuæ?
 \verse{9} respóndit: Dies peregrinatiónis meæ centum trigínta annórum sunt, parvi et mali, et non pervenérunt usque ad dies patrum meórum quibus peregrináti sunt.
 \verse{10} Et benedícto rege, egréssus est foras.
 
 \verse{11} Joseph vero patri et frátribus suis dedit possessiónem in Ægýpto in óptimo terræ loco, Ramésses, ut præcéperat Phárao.
 \verse{12} Et alébat eos, omnémque domum patris sui, præbens cibária síngulis.
 \verse{13} In toto enim orbe panis déerat, et opprésserat fames terram, máxime Ægýpti et Chánaan.
 \verse{14} E quibus omnem pecúniam congregávit pro venditióne fruménti, et íntulit eam in ærárium regis.
 \verse{15} Cumque defecísset emptóribus prétium, venit cuncta Ægýptus ad Joseph, dicens: Da nobis panes: quare mórimur coram te, deficiénte pecúnia?
 \verse{16} Quibus ille respóndit: Addúcite pécora vestra, et dabo vobis pro eis cibos, si prétium non habétis.
 \verse{17} Quæ cum adduxíssent, dedit eis aliménta pro equis, et óvibus, et bobus, et ásinis: sustentavítque eos illo anno pro commutatióne pécorum.
 \verse{18} Venérunt quoque anno secúndo, et dixérunt ei: Non celábimus dóminum nostrum quod deficiénte pecúnia, pécora simul defecérunt: nec clam te est, quod absque corpóribus et terra nihil habeámus.
 \verse{19} Cur ergo moriémur te vidénte? et nos et terra nostra tui érimus: eme nos in servitútem régiam, et præbe sémina, ne pereúnte cultóre redigátur terra in solitúdinem.
 \verse{20} Emit ígitur Joseph omnem terram Ægýpti, vendéntibus síngulis possessiónes suas præ magnitúdine famis. Subjecítque eam Pharaóni,
 \verse{21} et cunctos pópulos ejus a novíssimis términis Ægýpti usque ad extrémos fines ejus,
 \verse{22} præter terram sacerdótum, quæ a rege trádita fúerat eis: quibus et statúta cibária ex hórreis públicis præbebántur, et idcírco non sunt compúlsi véndere possessiónes suas.
 
 \verse{23} Dixit ergo Joseph ad pópulos: En ut cérnitis, et vos et terram vestram Phárao póssidet: accípite sémina, et sérite agros,
 \verse{24} ut fruges habére possítis. Quintam partem regi dábitis: quátuor réliquas permítto vobis in seméntem, et in cibum famíliis et líberis vestris.
 \verse{25} Qui respondérunt: Salus nostra in manu tua est: respíciat nos tantum dóminus noster, et læti serviémus regi.
 \verse{26} Ex eo témpore usque in præséntem diem, in univérsa terra Ægýpti régibus quinta pars sólvitur, et factum est quasi in legem, absque terra sacerdotáli, quæ líbera ab hac conditióne fuit.
 
 \verse{27} Habitávit ergo Israël in Ægýpto, id est, in terra Gessen, et possédit eam: auctúsque est, et multiplicátus nimis.
 \verse{28} Et vixit in ea decem et septem annis: factíque sunt omnes dies vitæ illíus, centum quadragínta septem annórum.
 \verse{29} Cumque appropinquáre cérneret diem mortis suæ, vocávit fílium suum Joseph, et dixit ad eum: Si invéni grátiam in conspéctu tuo, pone manum tuam sub fémore meo: et fácies mihi misericórdiam et veritátem, ut non sepélias me in Ægýpto:
 \verse{30} sed dórmiam cum pátribus meis, et áuferas me de terra hac, condásque in sepúlchro majórum meórum. Cui respóndit Joseph: Ego fáciam quod jussísti.
 \verse{31} Et ille: Jura ergo, inquit, mihi. Quo juránte, adorávit Israël Deum, convérsus ad léctuli caput.
 \chapter{48}
 His ita transáctis, nuntiátum est Joseph quod ægrotáret pater suus: qui, assúmptis duóbus fíliis Manásse et Ephraim, ire perréxit.
 \verse{2} Dictúmque est seni: Ecce fílius tuus Joseph venit ad te. Qui confortátus sedit in léctulo.
 \verse{3} Et ingrésso ad se ait: Deus omnípotens appáruit mihi in Luza, quæ est in terra Chánaan: benedixítque mihi,
 \verse{4} et ait: Ego te augébo et multiplicábo, et fáciam te in turbas populórum: dabóque tibi terram hanc, et sémini tuo post te in possessiónem sempitérnam.
 \verse{5} Duo ergo fílii tui, qui nati sunt tibi in terra Ægýpti ántequam huc venírem ad te, mei erunt: Ephraim et Manásses, sicut Ruben et Símeon reputabúntur mihi.
 \verse{6} Réliquos autem quos genúeris post eos, tui erunt, et nómine fratrum suórum vocabúntur in possessiónibus suis.
 \verse{7} Mihi enim, quando veniébam de Mesopotámia, mórtua est Rachel in terra Chánaan in ipso itínere, erátque vernum tempus: et ingrediébar Ephratam, et sepelívi eam juxta viam Ephratæ, quæ álio nómine appellátur Béthlehem.
 \verse{8} Videns autem fílios ejus dixit ad eum: Qui sunt isti?
 \verse{9} Respóndit: Fílii mei sunt, quos donávit mihi Deus in hoc loco. Adduc, inquit, eos ad me, ut benedícam illis.
 \verse{10} Oculi enim Israël caligábant præ nímia senectúte, et clare vidére non póterat.
 Applicitósque ad se, deosculátus et circumpléxus eos,
 \verse{11} dixit ad fílium suum: Non sum fraudátus aspéctu tuo: ínsuper osténdit mihi Deus semen tuum.
 \verse{12} Cumque tulísset eos Joseph de grémio patris, adorávit pronus in terram.
 \verse{13} Et pósuit Ephraim ad déxteram suam, id est, ad sinístram Israël: Manássen vero in sinístra sua, ad déxteram scílicet patris, applicuítque ambos ad eum.
 \verse{14} Qui exténdens manum déxteram, pósuit super caput Ephraim minóris fratris: sinístram autem super caput Manásse qui major natu erat, commútans manus.
 \verse{15} Benedixítque Jacob fíliis Joseph, et ait: Deus, in cujus conspéctu ambulavérunt patres mei Abraham, et Isaac; Deus qui pascit me ab adolescéntia mea usque in præséntem diem:
 \verse{16} ángelus, qui éruit me de cunctis malis, benedícat púeris istis: et invocétur super eos nomen meum, nómina quoque patrum meórum Abraham et Isaac, et crescant in multitúdinem super terram.
 \verse{17} Videns autem Joseph quod posuísset pater suus déxteram manum super caput Ephraim, gráviter accépit: et apprehénsam manum patris leváre conátus est de cápite Ephraim, et transférre super caput Manásse.
 \verse{18} Dixítque ad patrem: Non ita cónvenit, pater: quia hic est primogénitus, pone déxteram tuam super caput ejus.
 \verse{19} Qui rénuens, ait: Scio, fili mi, scio: et iste quidem erit in pópulos, et multiplicábitur: sed frater ejus minor, major erit illo: et semen illíus crescet in gentes.
 \verse{20} Benedixítque eis in témpore illo, dicens: In te benedicétur Israël, atque dicétur: Fáciat tibi Deus sicut Ephraim, et sicut Manásse. Constituítque Ephraim ante Manássen.
 \verse{21} Et ait ad Joseph fílium suum: En ego mórior, et erit Deus vobíscum, reducétque vos ad terram patrum vestrórum.
 \verse{22} Do tibi partem unam extra fratres tuos, quam tuli de manu Amorrhǽi in gládio et arcu meo.
 \chapter{49}
 Vocávit autem Jacob fílios suos, et ait eis: Congregámini, ut annúntiem quæ ventúra sunt vobis in diébus novíssimis.
 \verse{2} Congregámini, et audíte, fílii Jacob, audíte Israël patrem vestrum:
 \verse{3} Ruben, primogénitus meus, tu fortitúdo mea, et princípium dolóris mei; prior in donis, major in império.
 \verse{4} Effúsus es sicut aqua, non crescas: quia ascendísti cubíle patris tui, et maculásti stratum ejus.
 \verse{5} Símeon et Levi fratres vasa iniquitátis bellántia.
 \verse{6} In consílium eórum non véniat ánima mea, et in cœtu illórum non sit glória mea: quia in furóre suo occidérunt virum, et in voluntáte sua suffodérunt murum.
 \verse{7} Maledíctus furor eórum, quia pértinax: et indignátio eórum, quia dura: dívidam eos in Jacob, et dispérgam eos in Israël.
 \verse{8} Juda, te laudábunt fratres tui: manus tua in cervícibus inimicórum tuórum, adorábunt te fílii patris tui.
 \verse{9} Cátulus leónis Juda: ad prædam, fili mi, ascendísti: requiéscens accubuísti ut leo, et quasi leǽna: quis suscitábit eum?
 \verse{10} Non auferétur sceptrum de Juda, et dux de fémore ejus, donec véniat qui mitténdus est, et ipse erit expectátio géntium.
 \verse{11} Ligans ad víneam pullum suum, et ad vitem, o fili mi, ásinam suam, lavábit in vino stolam suam et in sánguine uvæ pállium suum.
 \verse{12} Pulchrióres sunt óculi ejus vino, et dentes ejus lacte candidióres.
 
 \verse{13} Zábulon in líttore maris habitábit, et in statióne návium pertíngens usque ad Sidónem.
 \verse{14} Issachar ásinus fortis áccubans inter términos.
 \verse{15} Vidit réquiem, quod esset bona et terram, quod óptima: et suppósuit húmerum suum ad portándum, factúsque est tribútis sérviens.
 \verse{16} Dan judicábit pópulum suum sicut et ália tribus in Israël.
 \verse{17} Fiat Dan cóluber in via, cerástes in sémita, mordens úngulas equi, ut cadat ascénsor ejus retro.
 \verse{18} Salutáre tuum expectábo, Dómine.
 \verse{19} Gad, accínctus prœliábitur ante eum: et ipse accingétur retrórsum.
 \verse{20} Aser, pinguis panis ejus, et præbébit delícias régibus.
 \verse{21} Néphthali, cervus emíssus, et dans elóquia pulchritúdinis.
 
 \verse{22} Fílius accréscens Joseph, fílius accréscens et decórus aspéctu: fíliæ discurrérunt super murum.
 \verse{23} Sed exasperavérunt eum et jurgáti sunt, inviderúntque illi habéntes jácula.
 \verse{24} Sedit in forti arcus ejus, et dissolúta sunt víncula brachiórum et mánuum illíus per manus poténtis Jacob: inde pastor egréssus est, lapis Israël.
 \verse{25} Deus patris tui erit adjútor tuus, et omnípotens benedícet tibi benedictiónibus cæli désuper, benedictiónibus abýssi jacéntis deórsum, benedictiónibus úberum et vulvæ.
 \verse{26} Benedictiónes patris tui confortátæ sunt benedictiónibus patrum ejus, donec veníret desidérium cóllium æternórum: fiant in cápite Joseph, et in vértice Nazarǽi inter fratres suos.
 \verse{27} Bénjamin lupus rapax, mane cómedat prædam, et véspere dívidet spólia.
 
 \verse{28} Omnes hi in tríbubus Israël duódecim: hæc locútus est eis pater suus, benedixítque síngulis benedictiónibus própriis.
 \verse{29} Et præcépit eis, dicens: Ego cóngregor ad pópulum meum: sepelíte me cum pátribus meis in spelúnca dúplici quæ est in agro Ephron Hethǽi,
 \verse{30} contra Mambre in terra Chánaan, quam emit Abraham cum agro ab Ephron Hethǽo in possessiónem sepúlchri.
 \verse{31} Ibi sepeliérunt eum, et Saram uxórem ejus: ibi sepúltus est Isaac cum Rebécca cónjuge sua: ibi et Lia cóndita jacet.
 \verse{32} Finitísque mandátis quibus fílios instruébat, collégit pedes suos super léctulum, et óbiit: appositúsque est ad pópulum suum.
 \chapter{50}
 Quod cernens Joseph, ruit super fáciem patris, flens et deósculans eum.
 \verse{2} Præcepítque servis suis médicis ut aromátibus condírent patrem.
 \verse{3} Quibus jussa expléntibus, transiérunt quadragínta dies: iste quippe mos erat cadáverum conditórum: flevítque eum Ægýptus septuagínta diébus.
 \verse{4} Et expléto planctus témpore, locútus est Joseph ad famíliam Pharaónis: Si invéni grátiam in conspéctu vestro, loquímini in áuribus Pharaónis:
 \verse{5} eo quod pater meus adjuráverit me dicens: En mórior: in sepúlchro meo, quod fodi mihi in terra Chánaan, sepélies me. Ascéndam ígitur, et sepéliam patrem meum, ac revértar.
 \verse{6} Dixítque ei Phárao: Ascénde, et sépeli patrem tuum sicut adjurátus es.
 \verse{7} Quo ascendénte, iérunt cum eo omnes senes domus Pharaónis, cunctíque majóres natu terræ Ægýpti:
 \verse{8} domus Joseph cum frátribus suis, absque párvulis, et grégibus atque arméntis, quæ derelíquerant in terra Gessen.
 \verse{9} Hábuit quoque in comitátu currus et équites: et facta est turba non módica.
 \verse{10} Venerúntque ad Aream Atad, quæ sita est trans Jordánem: ubi celebrántes exéquias planctu magno atque veheménti implevérunt septem dies.
 \verse{11} Quod cum vidíssent habitatóres terræ Chánaan, dixérunt: Planctus magnus est iste Ægýptiis. Et idcírco vocátum est nomen loci illíus, Planctus Ægýpti.
 \verse{12} Fecérunt ergo fílii Jacob sicut præcéperat eis:
 \verse{13} et portántes eum in terram Chánaan, sepeliérunt eum in spelúnca dúplici, quam émerat Abraham cum agro in possessiónem sepúlchri ab Ephron Hethǽo, contra fáciem Mambre.
 
 \verse{14} Reversúsque est Joseph in Ægýptum cum frátribus suis, et omni comitátu, sepúlto patre.
 \verse{15} Quo mórtuo, timéntes fratres ejus, et mútuo colloquéntes: Ne forte memor sit injúriæ quam passus est, et reddat nobis omne malum quod fécimus,
 \verse{16} mandavérunt ei dicéntes: Pater tuus præcépit nobis ántequam morerétur,
 \verse{17} ut hæc tibi verbis illíus dicerémus: Obsecro ut obliviscáris scéleris fratrum tuórum, et peccáti atque malítiæ quam exercuérunt in te: nos quoque orámus ut servis Dei patris tui dimíttas iniquitátem hanc. Quibus audítis flevit Joseph.
 \verse{18} Venerúntque ad eum fratres sui: et proni adorántes in terram, dixérunt: Servi tui sumus.
 \verse{19} Quibus ille respóndit: Nolíte timére: num Dei póssumus resístere voluntáti?
 \verse{20} Vos cogitástis de me malum: sed Deus vertit illud in bonum, ut exaltáret me, sicut in præsentiárum cérnitis, et salvos fáceret multos pópulos.
 \verse{21} Nolíte timére: ego pascam vos et párvulos vestros: consolatúsque est eos, et blande ac léniter est locútus.
 
 \verse{22} Et habitávit in Ægýpto cum omni domo patris sui: vixítque centum decem annis. Et vidit Ephraim fílios usque ad tértiam generatiónem. Fílii quoque Machir fílii Manásse nati sunt in génibus Joseph.
 \verse{23} Quibus transáctis, locútus est frátribus suis: Post mortem meam Deus visitábit vos, et ascéndere vos fáciet de terra ista ad terram quam jurávit Abraham, Isaac et Jacob.
 \verse{24} Cumque adjurásset eos atque dixísset: Deus visitábit vos, asportáte ossa mea vobíscum de loco isto:
 \verse{25} mórtuus est, explétis centum decem vitæ suæ annis. Et cónditus aromátibus, repósitus est in lóculo in Ægýpto.
 \subbook{Liber Éxodi}{Exodus}
 \chapter{1}
 Hæc sunt nómina filiórum Israël qui ingréssi sunt in Ægýptum cum Jacob: sínguli cum dómibus suis introiérunt:
 \verse{2} Ruben, Símeon, Levi, Judas,
 \verse{3} Issachar, Zábulon et Bénjamin,
 \verse{4} Dan et Néphthali, Gad et Aser.
 \verse{5} Erant ígitur omnes ánimæ eórum qui egréssi sunt de fémore Jacob, septuagínta: Joseph autem in Ægýpto erat.
 \verse{6} Quo mórtuo, et univérsis frátribus ejus, omníque cognatióne illa,
 \verse{7} fílii Israël crevérunt, et quasi germinántes multiplicáti sunt: ac roboráti nimis, implevérunt terram.
 \verse{8} Surréxit intérea rex novus super Ægýptum, qui ignorábat Joseph.
 \verse{9} Et ait ad pópulum suum: Ecce, pópulus filiórum Israël multus, et fórtior nobis est.
 \verse{10} Veníte, sapiénter opprimámus eum, ne forte multiplicétur: et si ingrúerit contra nos bellum, addátur inimícis nostris, expugnatísque nobis egrediátur de terra.
 \verse{11} Præpósuit ítaque eis magístros óperum, ut afflígerent eos onéribus: ædificaverúntque urbes tabernaculórum Pharaóni, Phithom et Ramésses.
 \verse{12} Quantóque opprimébant eos, tanto magis multiplicabántur, et crescébant:
 \verse{13} oderántque fílios Israël Ægýptii, et affligébant illudéntes eis,
 \verse{14} atque ad amaritúdinem perducébant vitam eórum opéribus duris luti et láteris, omníque famulátu, quo in terræ opéribus premebántur.
 
 \verse{15} Dixit autem rex Ægýpti obstetrícibus Hebræórum, quarum una vocabátur Séphora, áltera Phua,
 \verse{16} præcípiens eis: Quando obstetricábitis Hebrǽas, et partus tempus advénerit: si másculus fúerit, interfícite eum: si fémina, reserváte.
 \verse{17} Timuérunt autem obstetríces Deum, et non fecérunt juxta præcéptum regis Ægýpti, sed conservábant mares.
 \verse{18} Quibus ad se accersítis, rex ait: Quidnam est hoc quod fácere voluístis, ut púeros servarétis?
 \verse{19} Quæ respondérunt: Non sunt Hebrǽæ sicut ægýptiæ mulíeres: ipsæ enim obstetricándi habent sciéntiam, et priúsquam veniámus ad eas, páriunt.
 \verse{20} Bene ergo fecit Deus obstetrícibus: et crevit pópulus, confortatúsque est nimis.
 \verse{21} Et quia timuérunt obstetríces Deum, ædificávit eis domos.
 \verse{22} Præcépit ergo Phárao omni pópulo suo, dicens: Quidquid masculíni sexus natum fúerit, in flumen projícite: quidquid feminíni, reserváte.
 \chapter{2}
 Egréssus est post hæc vir de domo Levi: et accépit uxórem stirpis suæ.
 \verse{2} Quæ concépit, et péperit fílium: et videns eum elegántem, abscóndit tribus ménsibus.
 \verse{3} Cumque jam celáre non posset, sumpsit fiscéllam scírpeam, et linívit eam bitúmine ac pice: posuítque intus infántulum, et expósuit eum in carécto ripæ flúminis,
 \verse{4} stante procul soróre ejus, et consideránte evéntum rei.
 \verse{5} Ecce autem descendébat fília Pharaónis ut lavarétur in flúmine: et puéllæ ejus gradiebántur per crepídinem álvei. Quæ cum vidísset fiscéllam in papyrióne, misit unam e famulábus suis: et allátam
 \verse{6} apériens, cernénsque in ea párvulum vagiéntem, misérta ejus, ait: De infántibus Hebræórum est hic.
 \verse{7} Cui soror púeri: Vis, inquit, ut vadam, et vocem tibi mulíerem hebrǽam, quæ nutríre possit infántulum?
 \verse{8} Respóndit: Vade. Perréxit puélla et vocávit matrem suam.
 \verse{9} Ad quam locúta fília Pharaónis: Accipe, ait, púerum istum, et nutri mihi: ego dabo tibi mercédem tuam. Suscépit múlier, et nutrívit púerum: adultúmque trádidit fíliæ Pharaónis.
 \verse{10} Quem illa adoptávit in locum fílii, vocavítque nomen ejus Móyses, dicens: Quia de aqua tuli eum.
 
 \verse{11} In diébus illis postquam créverat Móyses, egréssus est ad fratres suos: vidítque afflictiónem eórum, et virum ægýptium percutiéntem quemdam de Hebrǽis frátribus suis.
 \verse{12} Cumque circumspexísset huc atque illuc, et nullum adésse vidísset, percússum Ægýptium abscóndit sábulo.
 \verse{13} Et egréssus die áltero conspéxit duos Hebrǽos rixántes: dixítque ei qui faciébat injúriam: Quare pércutis próximum tuum?
 \verse{14} Qui respóndit: Quis te constítuit príncipem et júdicem super nos? num occídere me tu vis, sicut heri occidísti Ægýptium? Tímuit Móyses, et ait: Quómodo palam factum est verbum istud?
 \verse{15} Audivítque Phárao sermónem hunc, et quærébat occídere Móysen: qui fúgiens de conspéctu ejus, morátus est in terra Mádian, et sedit juxta púteum.
 \verse{16} Erant autem sacerdóti Mádian septem fíliæ, quæ venérunt ad hauriéndam aquam: et implétis canálibus adaquáre cupiébant greges patris sui.
 \verse{17} Supervenére pastóres, et ejecérunt eas: surrexítque Móyses, et defénsis puéllis, adaquávit oves eárum.
 \verse{18} Quæ cum revertíssent ad Ráguel patrem suum, dixit ad eas: Cur velócius venístis sólito?
 \verse{19} Respondérunt: Vir ægýptius liberávit nos de manu pastórum: ínsuper et hausit aquam nobíscum, potúmque dedit óvibus.
 \verse{20} At ille: Ubi est? inquit: quare dimisístis hóminem? vocáte eum ut cómedat panem.
 
 \verse{21} Jurávit ergo Móyses quod habitáret cum eo. Accepétque Séphoram fíliam ejus uxórem:
 \verse{22} quæ péperit ei fílium, quem vocávit Gersam, dicens: Advena fui in terra aliéna. Alterum vero péperit, quem vocávit Eliézer, dicens: Deus enim patris mei adjútor meus erípuit me de manu Pharaónis.
 
 \verse{23} Post multum vero témpore mórtuus est rex Ægýpti: et ingemiscéntes fílii Israël, propter ópera vociferáti sunt: ascendítque clamor eórum ad Deum ab opéribus.
 \verse{24} Et audívit gémitum eórum, ac recordátus est f\'{œ}deris quod pépigit cum Abraham, Isaac et Jacob.
 \verse{25} Et respéxit Dóminus fílios Israël et cognóvit eos.
 \chapter{3}
 Móyses autem pascébat oves Jethro sóceri sui sacerdótis Mádian: cumque minásset gregem ad interióra desérti, venit ad montem Dei Horeb.
 \verse{2} Apparuítque ei Dóminus in flamma ignis de médio rubi: et vidébat quod rubus ardéret, et non comburerétur.
 \verse{3} Dixit ergo Móyses: Vadam, et vidébo visiónem hanc magnam, quare non comburátur rubus.
 \verse{4} Cernens autem Dóminus quod pérgeret ad vidéndum, vocávit eum de médio rubi, et ait: Móyses, Móyses. Qui respóndit: Adsum.
 \verse{5} At ille: Ne apprópies, inquit, huc: solve calceaméntum de pédibus tuis: locus enim, in quo stas, terra sancta est.
 
 \verse{6} Et ait: Ego sum Deus patris tui, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob. Abscóndit Móyses fáciem suam: non enim audébat aspícere contra Deum.
 \verse{7} Cui ait Dóminus: Vidi afflictiónem pópuli mei in Ægýpto, et clamórem ejus audívi propter durítiam eórum qui præsunt opéribus:
 \verse{8} et sciens dolórem ejus, descéndi ut líberem eum de mánibus Ægyptiórum, et edúcam de terra illa in terram bonam, et spatiósam, in terram quæ fluit lacte et melle, ad loca Chananǽi et Hethǽi, et Amorrhǽi, et Pherezǽi, et Hevǽi, et Jebusǽi.
 \verse{9} Clamor ergo filiórum Israël venit ad me: vidíque afflictiónem eórum, qua ab Ægýptiis opprimúntur.
 \verse{10} Sed veni, et mittam te ad Pharaónem, ut edúcas pópulum meum, fílios Israël, de Ægýpto.
 
 \verse{11} Dixítque Móyses ad Deum: Quis sum ego ut vadam ad Pharaónem, et edúcam fílios Israël de Ægýpto?
 \verse{12} Qui dixit ei: Ego ero tecum: et hoc habébis signum, quod míserim te: cum edúxeris pópulum meum de Ægýpto, immolábis Deo super montem istum.
 \verse{13} Ait Móyses ad Deum: Ecce ego vadam ad fílios Israël, et dicam eis: Deus patrum vestrórum misit me ad vos. Si díxerint mihi: Quod est nomen ejus? quid dicam eis?
 \verse{14} Dixit Deus ad Móysen: Ego sum qui sum. Ait: Sic dices fíliis Israël: Qui est, misit me ad vos.
 \verse{15} Dixítque íterum Deus ad Móysen: Hæc dices fíliis Israël: Dóminus Deus patrum vestrórum, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob, misit me ad vos: hoc nomen mihi est in ætérnum, et hoc memoriále meum in generatiónem et generatiónem.
 
 \verse{16} Vade, et cóngrega senióres Israël, et dices ad eos: Dóminus Deus patrum vestrórum appáruit mihi, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob, dicens: Vísitans visitávi vos: et vidi ómnia quæ accidérunt vobis in Ægýpto.
 \verse{17} Et dixi ut edúcam vos de afflictióne Ægýpti in terram Chananǽi, et Hethǽi, et Amorrhǽi, et Pherezǽi, et Hevǽi, et Jebusǽi, ad terram fluéntem lacte et melle.
 \verse{18} Et áudient vocem tuam: ingredierísque tu, et senióres Israël, ad regem Ægýpti, et dices ad eum: Dóminus Deus Hebræórum vocávit nos: íbimus viam trium diérum in solitúdinem, ut immolémus Dómino Deo nostro.
 \verse{19} Sed ego scio quod non dimíttet vos rex Ægýpti ut eátis nisi per manum válidam.
 \verse{20} Exténdam enim manum meam, et percútiam Ægýptum in cunctis mirabílibus meis, quæ factúrus sum in médio eórum: post hæc dimíttet vos.
 \verse{21} Dabóque grátiam pópulo huic coram Ægýptiis: et cum egrediémini, non exíbitis vácui:
 \verse{22} sed postulábit múlier a vicína sua et ab hóspita sua, vasa argéntea et áurea, ac vestes: ponetísque eas super fílios et fílias vestras, et spoliábitis Ægýptum.
 \chapter{4}
 Respóndens Móyses ait: Non credent mihi, neque áudient vocem meam, sed dicent: Non appáruit tibi Dóminus.
 \verse{2} Dixit ergo ad eum: Quid est quod tenes in manu tua? Respóndit: Virga.
 \verse{3} Dixítque Dóminus: Prójice eam in terram. Projécit, et versa est in cólubrum, ita ut fúgeret Móyses.
 \verse{4} Dixítque Dóminus: Exténde manum tuam, et apprehénde caudam ejus. Exténdit, et ténuit, versáque est in virgam.
 \verse{5} Ut credant, inquit, quod apparúerit tibi Dóminus Deus patrum suórum, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob.
 \verse{6} Dixítque Dóminus rursum: Mitte manum tuam in sinum tuum. Quam cum misísset in sinum, prótulit leprósam instar nivis.
 \verse{7} Rétrahe, ait, manum tuam in sinum tuum. Retráxit, et prótulit íterum, et erat símilis carni réliquæ.
 \verse{8} Si non credíderint, inquit, tibi, neque audíerint sermónem signi prióris, credent verbo signi sequéntis.
 \verse{9} Quod si nec duóbus quidem his signis credíderint, neque audíerint vocem tuam: sume aquam flúminis, et effúnde eam super áridam, et quidquid háuseris de flúvio, vertétur in sánguinem.
 
 \verse{10} Ait Móyses: Obsecro, Dómine, non sum éloquens ab heri et nudiustértius: et ex quo locútus es ad servum tuum, impeditióris et tardióris linguæ sum.
 \verse{11} Dixit Dóminus ad eum: Quis fecit os hóminis? aut quis fabricátus est mutum et surdum, vidéntem et cæcum? nonne ego?
 \verse{12} Perge, ígitur, et ego ero in ore tuo: docebóque te quid loquáris.
 \verse{13} At ille: Obsecro, inquit, Dómine, mitte quem missúrus es.
 \verse{14} Irátus Dóminus in Móysen, ait: Aaron frater tuus Levítes, scio quod éloquens sit: ecce ipse egréditur in occúrsum tuum, vidénsque te lætábitur corde.
 \verse{15} Lóquere ad eum, et pone verba mea in ore ejus: et ego ero in ore tuo, et in ore illíus, et osténdam vobis quid ágere debeátis.
 \verse{16} Ipse loquétur pro te ad pópulum, et erit os tuum: tu autem eris ei in his quæ ad Deum pértinent.
 \verse{17} Virgam quoque hanc sume in manu tua, in qua factúrus es signa.
 
 \verse{18} Abiit Móyses, et revérsus est ad Jethro sócerum suum, dixítque ei: Vadam et revértar ad fratres meos in Ægýptum, ut vídeam si adhuc vivant. Cui ait Jethro: Vade in pace.
 \verse{19} Dixit ergo Dóminus ad Móysen in Mádian: Vade, et revértere in Ægýptum, mórtui sunt enim omnes qui quærébant ánimam tuam.
 \verse{20} Tulit ergo Móyses uxórem suam, et fílios suos, et impósuit eos super ásinum: reversúsque est in Ægýptum, portans virgam Dei in manu sua.
 \verse{21} Dixítque ei Dóminus reverténti in Ægýptum: Vide ut ómnia osténta quæ pósui in manu tua, fácias coram Pharaóne: ego indurábo cor ejus, et non dimíttet pópulum.
 \verse{22} Dicésque ad eum: Hæc dicit Dóminus: Fílius meus primogénitus Israël.
 \verse{23} Dixi tibi: Dimítte fílium meum ut sérviat mihi; et noluísti dimíttere eum: ecce ego interfíciam fílium tuum primogénitum.
 
 \verse{24} Cumque esset in itínere, in diversório occúrrit ei Dóminus, et volébat occídere eum.
 \verse{25} Tulit idcírco Séphora acutíssimam petram, et circumcídit præpútium fílii sui, tetigítque pedes ejus, et ait: Sponsus sánguinum tu mihi es.
 \verse{26} Et dimísit eum postquam díxerat: Sponsus sánguinum ob circumcisiónem.
 
 \verse{27} Dixit autem Dóminus ad Aaron: Vade in occúrsum Móysi in desértum. Qui perréxit óbviam ei in montem Dei, et osculátus est eum.
 \verse{28} Narravítque Móyses Aaron ómnia verba Dómini quibus míserat eum, et signa quæ mandáverat.
 \verse{29} Venerúntque simul, et congregavérunt cunctos senióres filiórum Israël.
 \verse{30} Locutúsque est Aaron ómnia verba quæ díxerat Dóminus ad Móysen: et fecit signa coram pópulo,
 \verse{31} et crédidit pópulus. Audierúntque quod visitásset Dóminus fílios Israël, et respexísset afflictiónem illórum: et proni adoravérunt.
 \chapter{5}
 Post hæc ingréssi sunt Móyses et Aaron, et dixérunt Pharaóni: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Dimítte pópulum meum ut sacríficet mihi in desérto.
 \verse{2} At ille respóndit: Quis est Dóminus, ut áudiam vocem ejus, et dimíttam Israël? néscio Dóminum, et Israël non dimíttam.
 \verse{3} Dixerúntque: Deus Hebræórum vocávit nos, ut eámus viam trium diérum in solitúdinem, et sacrificémus Dómino Deo nostro: ne forte áccidat nobis pestis aut gládius.
 \verse{4} Ait ad eos rex Ægýpti: Quare Móyses et Aaron sollicitátis pópulum ab opéribus suis? ite ad ónera vestra.
 
 \verse{5} Dixítque Phárao: Multus est pópulus terræ: vidétis quod turba succréverit: quanto magis si dedéritis eis réquiem ab opéribus?
 \verse{6} Præcépit ergo in die illo præféctis óperum et exactóribus pópuli, dicens:
 \verse{7} Nequáquam ultra dábitis páleas pópulo ad conficiéndos láteres, sicut prius: sed ipsi vadant, et cólligant stípulas.
 \verse{8} Et mensúram láterum, quam prius faciébant, imponétis super eos, nec minuétis quidquam: vacant enim, et idcírco vociferántur, dicéntes: Eámus, et sacrificémus Deo nostro.
 \verse{9} Opprimántur opéribus, et éxpleant ea: ut non acquiéscant verbis mendácibus.
 
 \verse{10} Igitur egréssi præfécti óperum et exactóres ad pópulum, dixérunt: Sic dicit Phárao: Non do vobis páleas:
 \verse{11} ite, et collígite sícubi inveníre potéritis, nec minuétur quidquam de ópere vestro.
 \verse{12} Dispersúsque est pópulus per omnem terram Ægýpti ad colligéndas páleas.
 \verse{13} Præfécti quoque óperum instábant, dicéntes: Compléte opus vestrum quotídie, ut prius fácere solebátis quando dabántur vobis páleæ.
 \verse{14} Flagellatíque sunt qui prǽerant opéribus filiórum Israël, ab exactóribus Pharaónis, dicéntibus: Quare non implétis mensúram láterum sicut prius, nec heri, nec hódie?
 \verse{15} Venerúntque præpósiti filiórum Israël, et vociferáti sunt ad Pharaónem dicéntes: Cur ita agis contra servos tuos?
 \verse{16} páleæ non dantur nobis, et láteres simíliter imperántur: en fámuli tui flagéllis cǽdimur, et injúste ágitur contra pópulum tuum.
 \verse{17} Qui ait: Vacátis ótio, et idcírco dícitis: Eámus, et sacrificémus Dómino.
 \verse{18} Ite ergo, et operámini: páleæ non dabúntur vobis, et reddétis consuétum númerum láterum.
 
 \verse{19} Videbántque se præpósiti filiórum Israël in malo, eo quod dicerétur eis: Non minuétur quidquam de latéribus per síngulos dies.
 \verse{20} Occurrerúntque Móysi et Aaron, qui stabant ex advérso, egrediéntibus a Pharaóne:
 \verse{21} et dixérunt ad eos: Vídeat Dóminus et júdicet, quóniam fœtére fecístis odórem nostrum coram Pharaóne et servis ejus, et præbuístis ei gládium, ut occíderet nos.
 \verse{22} Reversúsque est Móyses ad Dóminum, et ait: Dómine, cur afflixísti pópulum istum? quare misísti me?
 \verse{23} ex eo enim quo ingréssus sum ad Pharaónem ut lóquerer in nómine tuo, afflíxit pópulum tuum: et non liberásti eos.
 \chapter{6}
 Dixítque Dóminus ad Móysen: Nunc vidébis quæ factúrus sim Pharaóni: per manum enim fortem dimíttet eos, et in manu robústa ejíciet illos de terra sua.
 
 \verse{2} Locutúsque est Dóminus ad Móysen dicens: Ego Dóminus
 \verse{3} qui appárui Abraham, Isaac et Jacob in Deo omnipoténte: et nomen meum Adonái non indicávi eis.
 \verse{4} Pepigíque fœdus cum eis, ut darem eis terram Chánaan, terram peregrinatiónis eórum, in qua fuérunt ádvenæ.
 \verse{5} Ego audívi gémitum filiórum Israël, quo Ægýptii oppressérunt eos: et recordátus sum pacti mei.
 \verse{6} Ideo dic fíliis Israël: Ego Dóminus qui edúcam vos de ergástulo Ægyptiórum, et éruam de servitúte, ac rédimam in bráchio excélso et judíciis magnis.
 \verse{7} Et assúmam vos mihi in pópulum, et ero vester Deus: et sciétis quod ego sum Dóminus Deus vester qui edúxerim vos de ergástulo Ægyptiórum,
 \verse{8} et indúxerim in terram, super quam levávi manum meam ut darem eam Abraham, Isaac et Jacob: dabóque illam vobis possidéndam. Ego Dóminus.
 \verse{9} Narrávit ergo Móyses ómnia fíliis Israël: qui non acquievérunt ei propter angústiam spíritus, et opus duríssimum.
 \verse{10} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{11} Ingrédere, et lóquere ad Pharaónem regem Ægýpti, ut dimíttat fílios Israël de terra sua.
 \verse{12} Respóndit Móyses coram Dómino: Ecce fílii Israël non áudiunt me: et quómodo áudiet Phárao, præsértim cum incircumcísus sim lábiis?
 
 \verse{13} Locutúsque est Dóminus ad Móysen et Aaron, et dedit mandátum ad fílios Israël, et ad Pharaónem regem Ægýpti ut edúcerent fílios Israël de terra Ægýpti.
 \verse{14} Isti sunt príncipes domórum per famílias suas. Fílii Ruben primogéniti Israélis: Henoch et Phallu, Hesron et Charmi:
 \verse{15} hæ cognatiónes Ruben. Fílii Símeon: Jámuel, et Jamin, et Ahod, et Jachin, et Soar, et Saul fílius Chananítidis: hæ progénies Símeon.
 \verse{16} Et hæc nómina filiórum Levi per cognatiónes suas: Gerson, et Caath, et Merári. Anni autem vitæ Levi fuérunt centum trigínta septem.
 \verse{17} Fílii Gerson: Lobni et Sémei, per cognatiónes suas.
 \verse{18} Fílii Caath: Amram, et Isaar, et Hebron, et Oziel; anni quoque vitæ Caath, centum trigínta tres.
 \verse{19} Fílii Merári: Móholi et Musi: hæ cognatiónes Levi per famílias suas.
 
 \verse{20} Accépit autem Amram uxórem Jóchabed patruélem suam: quæ péperit ei Aaron et Móysen. Fuerúntque anni vitæ Amram, centum trigínta septem.
 \verse{21} Fílii quoque Isaar: Core, et Nepheg, et Zechri.
 \verse{22} Fílii quoque Oziel: Mísaël, et Elísaphan, et Sethri.
 \verse{23} Accépit autem Aaron uxórem Elísabeth fíliam Amínadab, sorórem Naháson, quæ péperit ei Nadab, et Abiu, et Eleázar, et Ithamar.
 \verse{24} Fílii quoque Core: Aser, et Elcana, et Abíasaph: hæ sunt cognatiónes Coritárum.
 \verse{25} At vero Eleázar fílius Aaron accépit uxórem de filiábus Phútiel: quæ péperit ei Phínees. Hi sunt príncipes familiárum Leviticárum per cognatiónes suas.
 
 \verse{26} Iste est Aaron et Móyses, quibus præcépit Dóminus ut edúcerent fílios Israël de terra Ægýpti per turmas suas.
 \verse{27} Hi sunt, qui loquúntur ad Pharaónem regem Ægýpti, ut edúcant fílios Israël de Ægýpto: iste est Móyses et Aaron,
 \verse{28} in die qua locútus est Dóminus ad Móysen, in terra Ægýpti.
 \verse{29} Et locútus est Dóminus ad Móysen, dicens: Ego Dóminus: lóquere ad Pharaónem regem Ægýpti, ómnia quæ ego loquor tibi.
 \verse{30} Et ait Móyses coram Dómino: En incircumcísus lábiis sum, quómodo áudiet me Phárao?
 \chapter{7}
 Dixítque Dóminus ad Móysen: Ecce constítui te Deum Pharaónis: et Aaron frater tuus erit prophéta tuus.
 \verse{2} Tu loquéris ei ómnia quæ mando tibi: et ille loquétur ad Pharaónem, ut dimíttat fílios Israël de terra sua.
 \verse{3} Sed ego indurábo cor ejus, et multiplicábo signa et osténta mea in terra Ægýpti,
 \verse{4} et non áudiet vos: immittámque manum meam super Ægýptum, et edúcam exércitum et pópulum meum fílios Israël de terra Ægýpti per judícia máxima.
 \verse{5} Et scient Ægýptii quia ego sum Dóminus qui exténderim manum meam super Ægýptum, et edúxerim fílios Israël de médio eórum.
 \verse{6} Fecit ítaque Móyses et Aaron sicut præcéperat Dóminus: ita egérunt.
 \verse{7} Erat autem Móyses octogínta annórum, et Aaron octogínta trium, quando locúti sunt ad Pharaónem.
 
 \verse{8} Dixítque Dóminus ad Móysen et Aaron:
 \verse{9} Cum díxerit vobis Phárao, Osténdite signa: dices ad Aaron: Tolle virgam tuam, et prójice eam coram Pharaóne, ac vertétur in cólubrum.
 \verse{10} Ingréssi ítaque Móyses et Aaron ad Pharaónem, fecérunt sicut præcéperat Dóminus: tulítque Aaron virgam coram Pharaóne et servis ejus, quæ versa est in cólubrum.
 \verse{11} Vocávit autem Phárao sapiéntes et maléficos: et fecérunt étiam ipsi per incantatiónes ægyptíacas et arcána quædam simíliter.
 \verse{12} Projecerúntque sínguli virgas suas, quæ versæ sunt in dracónes: sed devorávit virga Aaron virgas eórum.
 \verse{13} Induratúmque est cor Pharaónis, et non audívit eos, sicut præcéperat Dóminus.
 
 \verse{14} Dixit autem Dóminus ad Móysen: Ingravátum est cor Pharaónis: non vult dimíttere pópulum.
 \verse{15} Vade ad eum mane, ecce egrediétur ad aquas: et stabis in occúrsum ejus super ripam flúminis: et virgam quæ convérsa est in dracónem, tolles in manu tua.
 \verse{16} Dicésque ad eum: Dóminus Deus Hebræórum misit me ad te, dicens: Dimítte pópulum meum ut sacríficet mihi in desérto: et usque ad præsens audíre noluísti.
 \verse{17} Hæc ígitur dicit Dóminus: In hoc scies quod sim Dóminus: ecce percútiam virga, quæ in manu mea est, aquam flúminis, et vertétur in sánguinem.
 \verse{18} Pisces quoque, qui sunt in flúvio, moriéntur, et computréscent aquæ, et affligéntur Ægýptii bibéntes aquam flúminis.
 \verse{19} Dixit quoque Dóminus ad Móysen: Dic ad Aaron: Tolle virgam tuam, et exténde manum tuam super aquas Ægýpti, et super flúvios eórum, et rivos ac palúdes, et omnes lacus aquárum, ut vertántur in sánguinem: et sit cruor in omni terra Ægýpti, tam in lígneis vasis quam in sáxeis.
 \verse{20} Fecerúntque Móyses et Aaron sicut præcéperat Dóminus: et élevans virgam percússit aquam flúminis coram Pharaóne et servis ejus: quæ versa est in sánguinem.
 \verse{21} Et pisces, qui erant in flúmine, mórtui sunt: computruítque flúvius, et non póterant Ægýptii bíbere aquam flúminis, et fuit sanguis in tota terra Ægýpti.
 \verse{22} Fecerúntque simíliter maléfici Ægyptiórum incantatiónibus suis: et indurátum est cor Pharaónis, nec audívit eos, sicut præcéperat Dóminus.
 \verse{23} Avertítque se, et ingréssus est domum suam, nec appósuit cor étiam hac vice.
 \verse{24} Fodérunt autem omnes Ægýptii per circúitum flúminis aquam ut bíberent: non enim póterant bíbere de aqua flúminis.
 \verse{25} Impletíque sunt septem dies, postquam percússit Dóminus flúvium.
 \chapter{8}
 Dixit quoque Dóminus ad Móysen: Ingrédere ad Pharaónem, et dices ad eum: Hæc dicit Dóminus: Dimítte pópulum meum, ut sacríficet mihi:
 \verse{2} sin autem nolúeris dimíttere, ecce ego percútiam omnes términos tuos ranis,
 \verse{3} et ebúlliet flúvius ranas: quæ ascéndent, et ingrediéntur domum tuam, et cubículum léctuli tui, et super stratum tuum, et in domos servórum tuórum, et in pópulum tuum, et in furnos tuos, et in relíquias cibórum tuórum:
 \verse{4} et ad te, et ad pópulum tuum, et ad omnes servos tuos intrábunt ranæ.
 \verse{5} Dixítque Dóminus ad Móysen: Dic ad Aaron: Exténde manum tuam super flúvios ac super rivos et palúdes, et educ ranas super terram Ægýpti.
 \verse{6} Et exténdit Aaron manum super aquas Ægýpti, et ascendérunt ranæ, operuerúntque terram Ægýpti.
 \verse{7} Fecérunt autem et maléfici per incantatiónes suas simíliter, eduxerúntque ranas super terram Ægýpti.
 
 \verse{8} Vocávit autem Phárao Móysen et Aaron, et dixit eis: Oráte Dóminum ut áuferat ranas a me et a pópulo meo, et dimíttam pópulum ut sacríficet Dómino.
 \verse{9} Dixítque Móyses ad Pharaónem: Constítue mihi quando déprecer pro te, et pro servis tuis, et pro pópulo tuo, ut abigántur ranæ a te, et a domo tua, et a servis tuis, et a pópulo tuo: et tantum in flúmine remáneant.
 \verse{10} Qui respóndit: Cras. At ille: Juxta, inquit, verbum tuum fáciam: ut scias quóniam non est sicut Dóminus Deus noster.
 \verse{11} Et recédent ranæ a te, et a domo tua, et a servis tuis, et a pópulo tuo: et tantum in flúmine remanébunt.
 \verse{12} Egressíque sunt Móyses et Aaron a Pharaóne: et clamávit Móyses ad Dóminum pro sponsióne ranárum quam condíxerat Pharaóni.
 \verse{13} Fecítque Dóminus juxta verbum Móysi: et mórtuæ sunt ranæ de dómibus, et de villis, et de agris.
 \verse{14} Congregaverúntque eas in imménsos ággeres, et compútruit terra.
 
 \verse{15} Videns autem Phárao quod data esset réquies, ingravávit cor suum, et non audívit eos, sicut præcéperat Dóminus.
 \verse{16} Dixítque Dóminus ad Móysen: Lóquere ad Aaron: Exténde virgam tuam, et pércute púlverem terræ: et sint scíniphes in univérsa terra Ægýpti.
 \verse{17} Fecerúntque ita. Et exténdit Aaron manum, virgam tenens: percussítque púlverem terræ, et facti sunt scíniphes in homínibus, et in juméntis: omnis pulvis terræ versus est in scíniphes per totam terram Ægýpti.
 \verse{18} Fecerúntque simíliter maléfici incantatiónibus suis, ut edúcerent scíniphes, et non potuérunt: erántque scíniphes tam in homínibus quam in juméntis.
 \verse{19} Et dixérunt maléfici ad Pharaónem: Dígitus Dei est hic; induratúmque est cor Pharaónis, et non audívit eos sicut præcéperat Dóminus.
 
 \verse{20} Dixit quoque Dóminus ad Móysen: Consúrge dilúculo, et sta coram Pharaóne: egrediétur enim ad aquas: et dices ad eum: Hæc dicit Dóminus: Dimítte pópulum meum ut sacríficet mihi.
 \verse{21} Quod si non dimíseris eum, ecce ego immíttam in te, et in servos tuos, et in pópulum tuum, et in domos tuas, omne genus muscárum: et implebúntur domus Ægyptiórum muscis divérsi géneris, et univérsa terra in qua fúerint.
 \verse{22} Faciámque mirábilem in die illa terram Gessen, in qua pópulus meus est, ut non sint ibi muscæ: et scias quóniam ego Dóminus in médio terræ.
 \verse{23} Ponámque divisiónem inter pópulum meum et pópulum tuum: cras erit signum istud.
 \verse{24} Fecítque Dóminus ita. Et venit musca gravíssima in domos Pharaónis et servórum ejus, et in omnem terram Ægýpti: corruptáque est terra ab hujuscémodi muscis.
 
 \verse{25} Vocavítque Phárao Móysen et Aaron, et ait eis: Ite et sacrificáte Deo vestro in terra hac.
 \verse{26} Et ait Móyses: Non potest ita fíeri: abominatiónes enim Ægyptiórum immolábimus Dómino Deo nostro: quod si mactavérimus ea quæ colunt Ægýptii coram eis, lapídibus nos óbruent.
 \verse{27} Viam trium diérum pergémus in solitúdinem: et sacrificábimus Dómino Deo nostro, sicut præcépit nobis.
 \verse{28} Dixítque Phárao: Ego dimíttam vos ut sacrificétis Dómino Deo vestro in desérto: verúmtamen lóngius ne abeátis, rogáte pro me.
 \verse{29} At ait Móyses: Egréssus a te, orábo Dóminum: et recédet musca a Pharaóne, et a servis suis, et a pópulo ejus cras: verúmtamen noli ultra fállere, ut non dimíttas pópulum sacrificáre Dómino.
 \verse{30} Egressúsque Móyses a Pharaóne, orávit Dóminum.
 \verse{31} Qui fecit juxta verbum illíus, et ábstulit muscas a Pharaóne, et a servis suis, et a pópulo ejus: non supérfuit ne una quidem.
 \verse{32} Et ingravátum est cor Pharaónis, ita ut nec hac quidem vice dimítteret pópulum.
 \chapter{9}
 Dixit autem Dóminus ad Móysen: Ingrédere ad Pharaónem, et lóquere ad eum: Hæc dicit Dóminus Deus Hebræórum: Dimítte pópulum meum ut sacríficet mihi.
 \verse{2} Quod si adhuc rénuis, et rétines eos,
 \verse{3} ecce manus mea erit super agros tuos, et super equos, et ásinos, et camélos, et boves, et oves, pestis valde gravis.
 \verse{4} Et fáciet Dóminus mirábile inter possessiónes Israël et possessiónes Ægyptiórum, ut nihil omníno péreat ex eis quæ pértinent ad fílios Israël.
 \verse{5} Constituítque Dóminus tempus, dicens: Cras fáciet Dóminus verbum istud in terra.
 \verse{6} Fecit ergo Dóminus verbum hoc áltera die: mortuáque sunt ómnia animántia Ægyptiórum; de animálibus vero filiórum Israël, nihil omníno périit.
 \verse{7} Et misit Phárao ad vidéndum: nec erat quidquam mórtuum de his quæ possidébat Israël. Ingravatúmque est cor Pharaónis, et non dimísit pópulum.
 
 \verse{8} Et dixit Dóminus ad Móysen et Aaron: Tóllite plenas manus cíneris de camíno, et spargat illum Móyses in cælum coram Pharaóne.
 \verse{9} Sitque pulvis super omnem terram Ægýpti: erunt enim in homínibus et juméntis úlcera, et vesícæ turgéntes in univérsa terra Ægýpti.
 \verse{10} Tulerúntque cínerem de camíno, et stetérunt coram Pharaóne, et sparsit illum Móyses in cælum: factáque sunt úlcera vesicárum turgéntium in homínibus et juméntis:
 \verse{11} nec póterant maléfici stare coram Móyse propter úlcera quæ in illis erant, et in omni terra Ægýpti.
 \verse{12} Induravítque Dóminus cor Pharaónis, et non audívit eos, sicut locútus est Dóminus ad Móysen.
 
 \verse{13} Dixítque Dóminus ad Móysen: Mane consúrge, et sta coram Pharaóne, et dices ad eum: Hæc dicit Dóminus Deus Hebræórum: Dimítte pópulum meum ut sacríficet mihi.
 \verse{14} Quia in hac vice mittam omnes plagas meas super cor tuum, et super servos tuos, et super pópulum tuum: ut scias quod non sit símilis mei in omni terra.
 \verse{15} Nunc enim exténdens manum percútiam te, et pópulum tuum peste, peribísque de terra.
 \verse{16} Idcírco autem pósui te, ut osténdam in te fortitúdinem meam, et narrétur nomen meum in omni terra.
 \verse{17} Adhuc rétines pópulum meum, et non vis dimíttere eum?
 \verse{18} En pluam cras hac ipsa hora grándinem multam nimis, qualis non fuit in Ægýpto a die qua fundáta est, usque in præsens tempus.
 \verse{19} Mitte ergo jam nunc, et cóngrega juménta tua, et ómnia quæ habes in agro: hómines enim, et juménta, et univérsa quæ invénta fúerint foris, nec congregáta de agris, ceciderítque super ea grando, moriéntur.
 \verse{20} Qui tímuit verbum Dómini de servis Pharaónis, facit confúgere servos suos et juménta in domos:
 \verse{21} qui autem negléxit sermónem Dómini, dimísit servos suos et juménta in agris.
 
 \verse{22} Et dixit Dóminus ad Móysen: Exténde manum tuam in cælum, ut fiat grando in univérsa terra Ægýpti super hómines, et super juménta, et super omnem herbam agri in terra Ægýpti.
 \verse{23} Extendítque Móyses virgam in cælum, et Dóminus dedit tonítrua, et grándinem, ac discurréntia fúlgura super terram: pluítque Dóminus grándinem super terram Ægýpti.
 \verse{24} Et grando et ignis mista páriter ferebántur: tantǽque fuit magnitúdinis, quanta ante numquam appáruit in univérsa terra Ægýpti ex quo gens illa cóndita est.
 \verse{25} Et percússit grando in omni terra Ægýpti cuncta quæ fuérunt in agris, ab hómine usque ad juméntum: cunctámque herbam agri percússit grando, et omne lignum regiónis confrégit.
 \verse{26} Tantum in terra Gessen, ubi erant fílii Israël, grando non cécidit.
 
 \verse{27} Misítque Phárao, et vocávit Móysen et Aaron, dicens ad eos: Peccávi étiam nunc: Dóminus justus; ego et pópulus meus, ímpii.
 \verse{28} Oráte Dóminum ut désinant tonítrua Dei, et grando: ut dimíttam vos, et nequáquam hic ultra maneátis.
 \verse{29} Ait Móyses: Cum egréssus fúero de urbe, exténdam palmas meas ad Dóminum, et cessábunt tonítrua, et grando non erit, ut scias quia Dómini est terra:
 \verse{30} novi autem quod et tu et servi tui necdum timeátis Dóminum Deum.
 \verse{31} Linum ergo et hórdeum læsum est, eo quod hórdeum esset virens, et linum jam follículos germináret:
 \verse{32} tríticum autem et far non sunt læsa, quia serótina erant.
 \verse{33} Egressúsque Móyses a Pharaóne ex urbe, teténdit manus ad Dóminum: et cessavérunt tonítrua et grando, nec ultra stillávit plúvia super terram.
 \verse{34} Videns autem Phárao quod cessásset plúvia, et grando, et tonítrua, auxit peccátum:
 \verse{35} et ingravátum est cor ejus, et servórum illíus, et indurátum nimis: nec dimísit fílios Israël, sicut præcéperat Dóminus per manum Móysi.
 \chapter{10}
 Et dixit Dóminus ad Móysen: Ingrédere ad Pharaónem: ego enim indurávi cor ejus, et servórum illíus, ut fáciam signa mea hæc in eo:
 \verse{2} et narres in áuribus fílii tui, et nepótum tuórum, quóties contríverim Ægýptios, et signa mea fécerim in eis: et sciátis quia ego Dóminus.
 \verse{3} Introiérunt ergo Móyses et Aaron ad Pharaónem, et dixérunt ei: Hæc dicit Dóminus Deus Hebræórum: Usquequo non vis súbjici mihi? dimítte pópulum meum, ut sacríficet mihi.
 \verse{4} Sin autem resístis, et non vis dimíttere eum: ecce ego indúcam cras locústam in fines tuos:
 \verse{5} quæ opériat superfíciem terræ, ne quidquam ejus appáreat, sed comedátur quod resíduum fúerit grándini: corródet enim ómnia ligna quæ gérminant in agris.
 \verse{6} Et implébunt domos tuas, et servórum tuórum, et ómnium Ægyptiórum, quantam non vidérunt patres tui, et avi, ex quo orti sunt super terram, usque in præséntem diem. Avertítque se, et egréssus est a Pharaóne.
 
 \verse{7} Dixérunt autem servi Pharaónis ad eum: Usquequo patiémur hoc scándalum? dimítte hómines, ut sacríficent Dómino Deo suo; nonne vides quod períerit Ægýptus?
 \verse{8} Revocaverúntque Móysen et Aaron ad Pharaónem: qui dixit eis: Ite, sacrificáte Dómino Deo vestro: quinam sunt qui itúri sunt?
 \verse{9} Ait Móyses: Cum párvulis nostris, et senióribus pergémus, cum fíliis et filiábus, cum óvibus et arméntis: est enim solémnitas Dómini Dei nostri.
 \verse{10} Et respóndit Phárao: Sic Dóminus sit vobíscum, quómodo ego dimíttam vos, et párvulos vestros, cui dúbium est quod péssime cogitétis?
 \verse{11} non fiet ita, sed ite tantum viri, et sacrificáte Dómino: hoc enim et ipsi petístis. Statímque ejécti sunt de conspéctu Pharaónis.
 
 \verse{12} Dixit autem Dóminus ad Móysen: Exténde manum tuam super terram Ægýpti ad locústam, ut ascéndat super eam, et dévoret omnem herbam quæ resídua fúerit grándini.
 \verse{13} Et exténdit Móyses virgam super terram Ægýpti: et Dóminus indúxit ventum uréntem tota die illa et nocte: et mane facto, ventus urens levávit locústas.
 \verse{14} Quæ ascendérunt super univérsam terram Ægýpti: et sedérunt in cunctis fínibus Ægyptiórum innumerábiles, quales ante illud tempus non fúerant, nec póstea futúræ sunt.
 \verse{15} Operuerúntque univérsam superfíciem terræ, vastántes ómnia. Devoráta est ígitur herba terræ, et quidquid pomórum in arbóribus fuit, quæ grando dimíserat: nihílque omníno virens relíctum est in lignis et in herbis terræ, in cuncta Ægýpto.
 \verse{16} Quam ob rem festínus Phárao vocávit Móysen et Aaron, et dixit eis: Peccávi in Dóminum Deum vestrum, et in vos.
 \verse{17} Sed nunc dimíttite peccátum mihi étiam hac vice, et rogáte Dóminum Deum vestrum, ut áuferat a me mortem istam.
 \verse{18} Egressúsque Móyses de conspéctu Pharaónis, orávit Dóminum.
 \verse{19} Qui flare fecit ventum ab occidénte vehementíssimum, et arréptam locústam projécit in mare Rubrum: non remánsit ne una quidem in cunctis fínibus Ægýpti.
 
 \verse{20} Et indurávit Dóminus cor Pharaónis, nec dimísit fílios Israël.
 \verse{21} Dixit autem Dóminus ad Móysen: Exténde manum tuam in cælum: et sint ténebræ super terram Ægýpti tam densæ, ut palpári queant.
 \verse{22} Extendítque Móyses manum in cælum: et factæ sunt ténebræ horríbiles in univérsa terra Ægýpti tribus diébus.
 \verse{23} Nemo vidit fratrem suum, nec movit se de loco in quo erat: ubicúmque autem habitábant fílii Israël, lux erat.
 \verse{24} Vocavítque Phárao Móysen et Aaron, et dixit eis: Ite, sacrificáte Dómino: oves tantum vestræ et arménta remáneant, párvuli vestri eant vobíscum.
 \verse{25} Ait Móyses: Hóstias quoque et holocáusta dabis nobis, quæ offerámus Dómino Deo nostro.
 \verse{26} Cuncti greges pergent nobíscum; non remanébit ex eis úngula: quæ necessária sunt in cultum Dómini Dei nostri: præsértim cum ignorémus quid débeat immolári, donec ad ipsum locum perveniámus.
 
 \verse{27} Indurávit autem Dóminus cor Pharaónis, et nóluit dimíttere eos.
 \verse{28} Dixítque Phárao ad Móysen: Recéde a me, et cave ne ultra vídeas fáciem meam: quocúmque die apparúeris mihi, moriéris.
 \verse{29} Respóndit Móyses: Ita fiet ut locútus es: non vidébo ultra fáciem tuam.
 \chapter{11}
 Et dixit Dóminus ad Móysen: Adhuc una plaga tangam Pharaónem et Ægýptum, et post hæc dimíttet vos, et exíre compéllet.
 \verse{2} Dices ergo omni plebi ut póstulet vir ab amíco suo, et múlier a vicína sua, vasa argéntea et áurea.
 \verse{3} Dabit autem Dóminus grátiam pópulo suo coram Ægýptiis.
 Fuítque Móyses vir magnus valde in terra Ægýpti coram servis Pharaónis et omni pópulo.
 \verse{4} Et ait: Hæc dicit Dóminus: Média nocte egrédiar in Ægýptum:
 \verse{5} et moriétur omne primogénitum in terra Ægyptiórum, a primogénito Pharaónis, qui sedet in sólio ejus, usque ad primogénitum ancíllæ quæ est ad molam, et ómnia primogénita jumentórum.
 \verse{6} Erítque clamor magnus in univérsa terra Ægýpti, qualis nec ante fuit, nec póstea futúrus est.
 \verse{7} Apud omnes autem fílios Israël non mútiet canis ab hómine usque ad pecus: ut sciátis quanto miráculo dívidat Dóminus Ægýptios et Israël.
 \verse{8} Descendéntque omnes servi tui isti ad me, et adorábunt me, dicéntes: Egrédere tu, et omnis pópulus qui subjéctus est tibi: post hæc egrediémur.
 \verse{9} Et exívit a Pharaóne irátus nimis. Dixit autem Dóminus ad Móysen: Non áudiet vos Phárao ut multa signa fiant in terra Ægýpti.
 \verse{10} Móyses autem et Aaron fecérunt ómnia osténta, quæ scripta sunt, coram Pharaóne. Et indurávit Dóminus cor Pharaónis, nec dimísit fílios Israël de terra sua.
 \chapter{12}
 Dixit quoque Dóminus ad Móysen et Aaron in terra Ægýpti:
 \verse{2} Mensis iste, vobis princípium ménsium: primus erit in ménsibus anni.
 \verse{3} Loquímini ad univérsum cœtum filiórum Israël, et dícite eis: Décima die mensis hujus tollat unusquísque agnum per famílias et domos suas.
 \verse{4} Sin autem minor est númerus ut suffícere possit ad vescéndum agnum, assúmet vicínum suum qui junctus est dómui suæ, juxta númerum animárum quæ suffícere possunt ad esum agni.
 \verse{5} Erit autem agnus absque mácula, másculus, annículus: juxta quem ritum tollétis et hædum.
 \verse{6} Et servábitis eum usque ad quartamdécimam diem mensis hujus: immolabítque eum univérsa multitúdo filiórum Israël ad vésperam.
 \verse{7} Et sument de sánguine ejus, ac ponent super utrúmque postem, et in superlimináribus domórum, in quibus cómedent illum.
 \verse{8} Et edent carnes nocte illa assas igni, et ázymos panes cum lactúcis agréstibus.
 \verse{9} Non comedétis ex eo crudum quid, nec coctum aqua, sed tantum assum igni: caput cum pédibus ejus et intestínis vorábitis.
 \verse{10} Nec remanébit quidquam ex eo usque mane; si quid resíduum fúerit, igne comburétis.
 \verse{11} Sic autem comedétis illum: renes vestros accingétis, et calceaménta habébitis in pédibus, tenéntes báculos in mánibus, et comedétis festinánter: est enim Phase (id est, tránsitus) Dómini.
 \verse{12} Et transíbo per terram Ægýpti nocte illa, percutiámque omne primogénitum in terra Ægýpti ab hómine usque ad pecus: et in cunctis diis Ægýpti fáciam judícia. Ego Dóminus.
 \verse{13} Erit autem sanguis vobis in signum in ǽdibus in quibus éritis: et vidébo sánguinem, et transíbo vos: nec erit in vobis plaga dispérdens quando percússero terram Ægýpti.
 
 \verse{14} Habébitis autem hunc diem in monuméntum: et celebrábitis eam solémnem Dómino in generatiónibus vestris cultu sempitérno.
 \verse{15} Septem diébus ázyma comedétis: in die primo non erit ferméntum in dómibus vestris: quicúmque coméderit fermentátum, períbit ánima illa de Israël, a primo die usque ad diem séptimum.
 \verse{16} Dies prima erit sancta atque solémnis, et dies séptima eádem festivitáte venerábilis: nihil óperis faciétis in eis, excéptis his, quæ ad vescéndum pértinent.
 \verse{17} Et observábitis ázyma: in eádem enim ipsa die edúcam exércitum vestrum de terra Ægýpti, et custodiétis diem istum in generatiónes vestras ritu perpétuo.
 \verse{18} Primo mense, quartadécima die mensis ad vésperam, comedétis ázyma usque ad diem vigésimam primam ejúsdem mensis ad vésperam.
 \verse{19} Septem diébus ferméntum non inveniétur in dómibus vestris: qui coméderit fermentátum, períbit ánima ejus de cœtu Israël, tam de ádvenis quam de indígenis terræ.
 \verse{20} Omne fermentátum non comedétis: in cunctis habitáculis vestris edétis ázyma.
 
 \verse{21} Vocávit autem Móyses omnes senióres filiórum Israël, et dixit ad eos: Ite tolléntes ánimal per famílias vestras, et immoláte Phase.
 \verse{22} Fasciculúmque hyssópi tíngite in sánguine qui est in límine, et aspérgite ex eo superlimináre, et utrúmque postem: nullus vestrum egrediátur óstium domus suæ usque mane.
 \verse{23} Transíbit enim Dóminus percútiens Ægýptios: cumque víderit sánguinem in superliminári, et in utróque poste, transcéndet óstium domus, et non sinet percussórem íngredi domos vestras et lǽdere.
 \verse{24} Custódi verbum istud legítimum tibi et fíliis tuis usque in ætérnum.
 \verse{25} Cumque introiéritis terram, quam Dóminus datúrus est vobis ut pollícitus est, observábitis cæremónias istas.
 \verse{26} Et cum díxerint vobis fílii vestri: Quæ est ista relígio?
 \verse{27} Dicétis eis: Víctima tránsitus Dómini est, quando transívit super domos filiórum Israël in Ægýpto, percútiens Ægýptios, et domos nostras líberans. Incurvatúsque pópulus adorávit.
 \verse{28} Et egréssi fílii Israël fecérunt sicut præcéperat Dóminus Móysi et Aaron.
 
 \verse{29} Factum est autem in noctis médio, percússit Dóminus omne primogénitum in terra Ægýpti, a primogénito Pharaónis, qui in sólio ejus sedébat, usque ad primogénitum captívæ quæ erat in cárcere, et omne primogénitum jumentórum.
 \verse{30} Surrexítque Phárao nocte, et omnes servi ejus, cunctáque Ægýptus: et ortus est clamor magnus in Ægýpto: neque enim erat domus in qua non jacéret mórtuus.
 \verse{31} Vocatísque Phárao Móyse et Aaron nocte, ait: Súrgite et egredímini a pópulo meo, vos et fílii Israël: ite, immoláte Dómino sicut dícitis.
 \verse{32} Oves vestras et arménta assúmite ut petierátis, et abeúntes benedícite mihi.
 
 \verse{33} Urgebántque Ægýptii pópulum de terra exíre velóciter, dicéntes: Omnes moriémur.
 \verse{34} Tulit ígitur pópulus conspérsam farínam ántequam fermentarétur: et ligans in pálliis, pósuit super húmeros suos.
 \verse{35} Fecerúntque fílii Israël sicut præcéperat Móyses: et petiérunt ab Ægýptiis vasa argéntea et áurea, vestémque plúrimam.
 \verse{36} Dóminus autem dedit grátiam pópulo coram Ægýptiis ut commodárent eis: et spoliavérunt Ægýptios.
 \verse{37} Profectíque sunt fílii Israël de Ramésse in Socoth, sexcénta fere míllia péditum virórum, absque párvulis.
 \verse{38} Sed et vulgus promíscuum innumerábile ascéndit cum eis, oves et arménta et animántia divérsi géneris multa nimis.
 \verse{39} Coxerúntque farínam, quam dudum de Ægýpto conspérsam túlerant: et fecérunt subcinerícios panes ázymos: neque enim póterant fermentári, cogéntibus exíre Ægýptiis, et nullam fácere sinéntibus moram: nec pulménti quidquam occúrrerat præparáre.
 \verse{40} Habitátio autem filiórum Israël qua mansérunt in Ægýpto, fuit quadringentórum trigínta annórum.
 \verse{41} Quibus explétis, eádem die egréssus est omnis exércitus Dómini de terra Ægýpti.
 
 \verse{42} Nox ista est observábilis Dómini, quando edúxit eos de terra Ægýpti: hanc observáre debent omnes fílii Israël in generatiónibus suis.
 \verse{43} Dixítque Dóminus ad Móysen et Aaron: Hæc est relígio Phase: omnis alienígena non cómedet ex eo.
 \verse{44} Omnis autem servus emptítius circumcidétur, et sic cómedet.
 \verse{45} Advena et mercenárius non edent ex eo.
 \verse{46} In una domo comedétur, nec efferétis de cárnibus ejus foras, nec os illíus confringétis.
 \verse{47} Omnis cœtus filiórum Israël fáciet illud.
 \verse{48} Quod si quis peregrinórum in vestram volúerit transíre colóniam, et fácere Phase Dómini, circumcidétur prius omne masculínum ejus, et tunc rite celebrábit: erítque sicut indígena terræ: si quis autem circumcísus non fúerit, non vescétur ex eo.
 \verse{49} Eadem lex erit indígenæ et colóno qui peregrinátur apud vos.
 
 \verse{50} Fecerúntque omnes fílii Israël sicut præcéperat Dóminus Móysi et Aaron.
 \verse{51} Et eádem die edúxit Dóminus fílios Israël de terra Ægýpti per turmas suas.
 \chapter{13}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Sanctífica mihi omne primogénitum quod áperit vulvam in fíliis Israël, tam de homínibus quam de juméntis: mea sunt enim ómnia.
 
 \verse{3} Et ait Móyses ad pópulum: Mementóte diéi hujus in qua egréssi estis de Ægýpto et de domo servitútis, quóniam in manu forti edúxit vos Dóminus de loco isto: ut non comedátis fermentátum panem.
 \verse{4} Hódie egredímini mense novárum frugum.
 \verse{5} Cumque introdúxerit te Dóminus in terram Chananǽi, et Hethǽi, et Amorrhǽi, et Hevǽi, et Jebusǽi, quam jurávit pátribus tuis ut daret tibi, terram fluéntem lacte et melle, celebrábis hunc morem sacrórum mense isto.
 \verse{6} Septem diébus vescéris ázymis: et in die séptimo erit solémnitas Dómini.
 \verse{7} Azyma comedétis septem diébus: non apparébit apud te áliquid fermentátum, nec in cunctis fínibus tuis.
 \verse{8} Narrabísque fílio tuo in die illo, dicens: Hoc est quod fecit mihi Dóminus quando egréssus sum de Ægýpto.
 \verse{9} Et erit quasi signum in manu tua, et quasi moniméntum ante óculos tuos: et ut lex Dómini semper sit in ore tuo, in manu enim forti edúxit te Dóminus de Ægýpto.
 \verse{10} Custódies hujuscémodi cultum statúto témpore a diébus in dies.
 
 \verse{11} Cumque introdúxerit te Dóminus in terram Chananǽi, sicut jurávit tibi et pátribus tuis, et déderit tibi eam:
 \verse{12} separábis omne quod áperit vulvam Dómino, et quod primitívum est in pecóribus tuis: quidquid habúeris masculíni sexus, consecrábis Dómino.
 \verse{13} Primogénitum ásini mutábis ove: quod si non redémeris, interfícies. Omne autem primogénitum hóminis de fíliis tuis, prétio rédimes.
 \verse{14} Cumque interrogáverit te fílius tuus cras, dicens: Quid est hoc? respondébis ei: In manu forti edúxit nos Dóminus de terra Ægýpti, de domo servitútis.
 \verse{15} Nam cum indurátus esset Phárao, et nollet nos dimíttere, occídit Dóminus omne primogénitum in terra Ægýpti, a primogénito hóminis usque ad primogénitum jumentórum: idcírco ímmolo Dómino omne quod áperit vulvam masculíni sexus, et ómnia primogénita filiórum meórum rédimo.
 \verse{16} Erit ígitur quasi signum in manu tua, et quasi appénsum quid, ob recordatiónem, inter óculos tuos: eo quod in manu forti edúxit nos Dóminus de Ægýpto.
 
 \verse{17} Igitur cum emisísset Phárao pópulum, non eos duxit Deus per viam terræ Philísthiim quæ vicína est: réputans ne forte pœnitéret eum, si vidísset advérsum se bella consúrgere, et reverterétur in Ægýptum.
 \verse{18} Sed circumdúxit per viam desérti, quæ est juxta mare Rubrum: et armáti ascendérunt fílii Israël de terra Ægýpti.
 \verse{19} Tulit quoque Móyses ossa Joseph secum: eo quod adjurásset fílios Israël, dicens: Visitábit vos Deus; efférte ossa mea hinc vobíscum.
 \verse{20} Profectíque de Socoth castrametáti sunt in Etham, in extrémis fínibus solitúdinis.
 \verse{21} Dóminus autem præcedébat eos ad ostendéndam viam per diem in colúmna nubis, et per noctem in colúmna ignis: ut dux esset itíneris utróque témpore.
 \verse{22} Numquam défuit colúmna nubis per diem, nec colúmna ignis per noctem, coram pópulo.
 \chapter{14}
 Locútus est autem Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere fíliis Israël: Revérsi castrameténtur e regióne Phiháhiroth, quæ est inter Mágdalum et mare contra Beélsephon: in conspéctu ejus castra ponétis super mare.
 \verse{3} Dicturúsque est Phárao super fíliis Israël: Coarctáti sunt in terra; conclúsit eos desértum.
 \verse{4} Et indurábo cor ejus, ac persequétur vos: et glorificábor in Pharaóne, et in omni exércitu ejus; sciéntque Ægýptii quia ego sum Dóminus.
 Fecerúntque ita.
 \verse{5} Et nuntiátum est regi Ægyptiórum quod fugísset pópulus: immutatúmque est cor Pharaónis et servórum ejus super pópulo, et dixérunt: Quid volúimus fácere ut dimitterémus Israël, ne servíret nobis?
 \verse{6} Junxit ergo currum, et omnem pópulum suum assúmpsit secum.
 \verse{7} Tulítque sexcéntos currus eléctos, et quidquid in Ægýpto cúrruum fuit: et duces totíus exércitus.
 \verse{8} Induravítque Dóminus cor Pharaónis regis Ægýpti, et persecútus est fílios Israël: at illi egréssi sunt in manu excélsa.
 \verse{9} Cumque persequeréntur Ægýptii vestígia præcedéntium, reperérunt eos in castris super mare: omnis equitátus et currus Pharaónis, et univérsus exércitus, erant in Phiháhiroth contra Beélsephon.
 \verse{10} Cumque appropinquásset Phárao, levántes fílii Israël óculos, vidérunt Ægýptios post se, et timuérunt valde: clamaverúntque ad Dóminum,
 \verse{11} et dixérunt ad Móysen: Fórsitan non erant sepúlchra in Ægýpto, ídeo tulísti nos ut morerémur in solitúdine: quid hoc fácere voluísti, ut edúceres nos ex Ægýpto?
 \verse{12} nonne iste est sermo, quem loquebámur ad te in Ægýpto, dicéntes: Recéde a nobis, ut serviámus Ægýptiis? multo enim mélius erat servíre eis, quam mori in solitúdine.
 \verse{13} Et ait Móyses ad pópulum: Nolíte timére: state, et vidéte magnália Dómini quæ factúrus est hódie: Ægýptios enim, quos nunc vidétis, nequáquam ultra vidébitis usque in sempitérnum.
 \verse{14} Dóminus pugnábit pro vobis, et vos tacébitis.
 
 \verse{15} Dixítque Dóminus ad Móysen: Quid clamas ad me? lóquere fíliis Israël ut proficiscántur.
 \verse{16} Tu autem éleva virgam tuam, et exténde manum tuam super mare, et dívide illud: ut gradiántur fílii Israël in médio mari per siccum.
 \verse{17} Ego autem indurábo cor Ægyptiórum ut persequántur vos: et glorificábor in Pharaóne, et in omni exércitu ejus, et in cúrribus et in equítibus illíus.
 \verse{18} Et scient Ægýptii quia ego sum Dóminus cum glorificátus fúero in Pharaóne, et in cúrribus atque in equítibus ejus.
 \verse{19} Tollénsque se ángelus Dei, qui præcedébat castra Israël, ábiit post eos: et cum eo páriter colúmna nubis, prióra dimíttens, post tergum
 \verse{20} stetit, inter castra Ægyptiórum et castra Israël: et erat nubes tenebrósa, et illúminans noctem, ita ut ad se ínvicem toto noctis témpore accédere non valérent.
 \verse{21} Cumque extendísset Móyses manum super mare, ábstulit illud Dóminus flante vento veheménti et urénte tota nocte, et vertit in siccum: divisáque est aqua.
 \verse{22} Et ingréssi sunt fílii Israël per médium sicci maris: erat enim aqua quasi murus a dextra eórum et læva.
 
 \verse{23} Persequentésque Ægýptii ingréssi sunt post eos, et omnis equitátus Pharaónis, currus ejus et équites per médium maris.
 \verse{24} Jamque advénerat vigília matutína, et ecce respíciens Dóminus super castra Ægyptiórum per colúmnam ignis et nubis, interfécit exércitum eórum,
 \verse{25} et subvértit rotas cúrruum, ferebantúrque in profúndum. Dixérunt ergo Ægýptii: Fugiámus Israélem: Dóminus enim pugnat pro eis contra nos.
 \verse{26} Et ait Dóminus ad Móysen: Exténde manum tuam super mare, ut revertántur aquæ ad Ægýptios super currus et équites eórum.
 \verse{27} Cumque extendísset Móyses manum contra mare, revérsum est primo dilúculo ad priórem locum: fugientibúsque Ægýptiis occurrérunt aquæ, et invólvit eos Dóminus in médiis flúctibus.
 \verse{28} Reversǽque sunt aquæ, et operuérunt currus et équites cuncti exércitus Pharaónis, qui sequéntes ingréssi fúerant mare: nec unus quidem supérfuit ex eis.
 \verse{29} Fílii autem Israël perrexérunt per médium sicci maris, et aquæ eis erant quasi pro muro a dextris et a sinístris:
 \verse{30} liberavítque Dóminus in die illa Israël de manu Ægyptiórum.
 
 \verse{31} Et vidérunt Ægýptios mórtuos super littus maris, et manum magnam quam exercúerat Dóminus contra eos: timuítque pópulus Dóminum, et credidérunt Dómino, et Móysi servo ejus.
 \chapter{15}
 Tunc cécinit Móyses et fílii Israël carmen hoc Dómino, et dixérunt: Cantémus Dómino: glorióse enim magnificátus est, equum et ascensórem dejécit in mare.
 \verse{2} Fortitúdo mea, et laus mea Dóminus, et factus est mihi in salútem: iste Deus meus, et glorificábo eum: Deus patris mei, et exaltábo eum.
 \verse{3} Dóminus quasi vir pugnátor, Omnípotens nomen ejus,
 \verse{4} currus Pharaónis et exércitum ejus projécit in mare: elécti príncipes ejus submérsi sunt in mari Rubro.
 \verse{5} Abýssi operuérunt eos; descendérunt in profúndum quasi lapis.
 \verse{6} Déxtera tua, Dómine, magnificáta est in fortitúdine: déxtera tua, Dómine, percússit inimícum.
 \verse{7} Et in multitúdine glóriæ tuæ deposuísti adversários tuos: misísti iram tuam, quæ devorávit eos sicut stípulam.
 \verse{8} Et in spíritu furóris tui congregátæ sunt aquæ: stetit unda fluens, congregáta sunt abýssi in médio mari.
 
 \verse{9} Dixit inimícus: Pérsequar et comprehéndam, dívidam spólia, implébitur ánima mea: evaginábo gládium meum, interfíciet eos manus mea.
 \verse{10} Flavit spíritus tuus, et opéruit eos mare: submérsi sunt quasi plumbum in aquis veheméntibus.
 \verse{11} Quis símilis tui in fórtibus, Dómine? quis símilis tui, magníficus in sanctitáte, terríbilis atque laudábilis, fáciens mirabília?
 \verse{12} Extendísti manum tuam, et devorávit eos terra.
 
 \verse{13} Dux fuísti in misericórdia tua pópulo quem redemísti: et portásti eum in fortitúdine tua, ad habitáculum sanctum tuum.
 \verse{14} Ascendérunt pópuli, et iráti sunt: dolóres obtinuérunt habitatóres Philísthiim.
 \verse{15} Tunc conturbáti sunt príncipes Edom, robústos Moab obtínuit tremor: obriguérunt omnes habitatóres Chánaan.
 \verse{16} Irruat super eos formído et pavor, in magnitúdine bráchii tui: fiant immóbiles quasi lapis, donec pertránseat pópulus tuus, Dómine, donec pertránseat pópulus tuus iste, quem possedísti.
 \verse{17} Introdúces eos, et plantábis in monte hæreditátis tuæ, firmíssimo habitáculo tuo quod operátus es, Dómine: sanctuárium tuum, Dómine, quod firmavérunt manus tuæ.
 \verse{18} Dóminus regnábit in ætérnum et ultra.
 \verse{19} Ingréssus est enim eques Phárao cum cúrribus et equítibus ejus in mare: et redúxit super eos Dóminus aquas maris: fílii autem Israël ambulavérunt per siccum in médio ejus.
 
 \verse{20} Sumpsit ergo María prophetíssa, soror Aaron, týmpanum in manu sua: egressǽque sunt omnes mulíeres post eam cum týmpanis et choris,
 \verse{21} quibus præcinébat, dicens: Cantémus Dómino, glorióse enim magnificátus est: equum et ascensórem ejus dejécit in mare.
 
 \verse{22} Tulit autem Móyses Israël de mari Rubro, et egréssi sunt in desértum Sur: ambulaverúntque tribus diébus per solitúdinem, et non inveniébant aquam.
 \verse{23} Et venérunt in Mara, nec póterant bíbere aquas de Mara, eo quod essent amáræ: unde et cóngruum loco nomen impósuit, vocans illum Mara, id est, amaritúdinem.
 \verse{24} Et murmurávit pópulus contra Móysen, dicens: Quid bibémus?
 \verse{25} At ille clamávit ad Dóminum, qui osténdit ei lignum: quod cum misísset in aquas, in dulcédinem versæ sunt: ibi constítuit ei præcépta, atque judícia, et ibi tentávit eum,
 \verse{26} dicens: Si audíeris vocem Dómini Dei tui, et quod rectum est coram eo féceris, et obedíeris mandátis ejus, custodierísque ómnia præcépta illíus, cunctum languórem, quem pósui in Ægýpto, non indúcam super te: ego enim Dóminus sanátor tuus.
 \verse{27} Venérunt autem in Elim fílii Israël, ubi erant duódecim fontes aquárum, et septuagínta palmæ: et castrametáti sunt juxta aquas.
 \chapter{16}
 Profectíque sunt de Elim, et venit omnis multitúdo filiórum Israël in desértum Sin, quod est inter Elim et Sínai, quintodécimo die mensis secúndi, postquam egréssi sunt de terra Ægýpti.
 \verse{2} Et murmurávit omnis congregátio filiórum Israël contra Móysen et Aaron in solitúdine.
 \verse{3} Dixerúntque fílii Israël ad eos: Utinam mórtui essémus per manum Dómini in terra Ægýpti, quando sedebámus super ollas cárnium, et comedebámus panem in saturitáte: cur eduxístis nos in desértum istud, ut occiderétis omnem multitúdinem fame?
 \verse{4} Dixit autem Dóminus ad Móysen: Ecce ego pluam vobis panes de cælo: egrediátur pópulus, et cólligat quæ suffíciunt per síngulos dies: ut tentem eum utrum ámbulet in lege mea, an non.
 \verse{5} Die autem sexto parent quod ínferant: et sit duplum quam collígere solébant per síngulos dies.
 
 \verse{6} Dixerúntque Móyses et Aaron ad omnes fílios Israël: Véspere sciétis quod Dóminus edúxerit vos de terra Ægýpti,
 \verse{7} et mane vidébitis glóriam Dómini: audívit enim murmur vestrum contra Dóminum: nos vero quid sumus, quia mussitástis contra nos?
 \verse{8} Et ait Móyses: Dabit vobis Dóminus véspere carnes édere, et mane panes in saturitáte: eo quod audíerit murmuratiónes vestras quibus murmuráti estis contra eum: nos enim quid sumus? nec contra nos est murmur vestrum, sed contra Dóminum.
 \verse{9} Dixit quoque Móyses ad Aaron: Dic univérsæ congregatióni filiórum Israël: Accédite coram Dómino: audívit enim murmur vestrum.
 \verse{10} Cumque loquerétur Aaron ad omnem cœtum filiórum Israël, respexérunt ad solitúdinem: et ecce glória Dómini appáruit in nube.
 \verse{11} Locútus est autem Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{12} Audívi murmuratiónes filiórum Israël. Lóquere ad eos: Véspere comedétis carnes, et mane saturabímini pánibus: scietísque quod ego sum Dóminus Deus vester.
 
 \verse{13} Factum est ergo véspere, et ascéndens cotúrnix, coopéruit castra: mane quoque ros jácuit per circúitum castrórum.
 \verse{14} Cumque operuísset superfíciem terræ, appáruit in solitúdine minútum, et quasi pilo tusum in similitúdinem pruínæ super terram.
 \verse{15} Quod cum vidíssent fílii Israël, dixérunt ad ínvicem: Manhu? quod signíficat: Quid est hoc? ignorábant enim quid esset. Quibus ait Móyses: Iste est panis quem Dóminus dedit vobis ad vescéndum.
 \verse{16} Hic est sermo, quem præcépit Dóminus: Cólligat unusquísque ex eo quantum súfficit ad vescéndum: gomor per síngula cápita, juxta númerum animárum vestrárum quæ hábitant in tabernáculo sic tollétis.
 \verse{17} Fecerúntque ita fílii Israël: et collegérunt, álius plus, álius minus.
 \verse{18} Et mensi sunt ad mensúram gomor: nec qui plus collégerat, hábuit ámplius: nec qui minus paráverat, réperit minus: sed sínguli juxta id quod édere póterant, congregavérunt.
 \verse{19} Dixítque Móyses ad eos: Nullus relínquat ex eo in mane.
 \verse{20} Qui non audiérunt eum, sed dimisérunt quidam ex eis usque mane, et scatére cœpit vérmibus, atque compútruit: et irátus est contra eos Móyses.
 \verse{21} Colligébant autem mane sínguli, quantum suffícere póterat ad vescéndum: cumque incaluísset sol, liquefiébat.
 
 \verse{22} In die autem sexta collegérunt cibos dúplices, id est, duo gomor per síngulos hómines: venérunt autem omnes príncipes multitúdinis, et narravérunt Móysi.
 \verse{23} Qui ait eis: Hoc est quod locútus est Dóminus: Réquies sábbati sanctificáta est Dómino cras: quodcúmque operándum est, fácite, et quæ coquénda sunt cóquite: quidquid autem réliquum fúerit, repónite usque in mane.
 \verse{24} Fecerúntque ita ut præcéperat Móyses, et non compútruit, neque vermis invéntus est in eo.
 \verse{25} Dixítque Móyses: Comédite illud hódie, quia sábbatum est Dómini: non inveniétur hódie in agro.
 \verse{26} Sex diébus collígite: in die autem séptimo sábbatum est Dómini, idcírco non inveniétur.
 \verse{27} Venítque séptima dies: et egréssi de pópulo ut collígerent, non invenérunt.
 \verse{28} Dixit autem Dóminus ad Móysen: Usquequo non vultis custodíre mandáta mea et legem meam?
 \verse{29} vidéte quod Dóminus déderit vobis sábbatum, et propter hoc die sexta tríbuit vobis cibos dúplices: máneat unusquísque apud semetípsum; nullus egrediátur de loco suo die séptimo.
 \verse{30} Et sabbatizávit pópulus die séptimo.
 
 \verse{31} Appellavítque domus Israël nomen ejus Man: quod erat quasi semen coriándri album, gustúsque ejus quasi símilæ cum melle.
 \verse{32} Dixit autem Móyses: Iste est sermo, quem præcépit Dóminus: Imple gomor ex eo, et custodiátur in futúras retro generatiónes: ut nóverint panem, quo álui vos in solitúdine, quando edúcti estis de terra Ægýpti.
 \verse{33} Dixítque Móyses ad Aaron: Sume vas unum, et mitte ibi man, quantum potest cápere gomor, et repóne coram Dómino ad servándum in generatiónes vestras,
 \verse{34} sicut præcépit Dóminus Móysi. Posuítque illud Aaron in tabernáculo reservándum.
 \verse{35} Fílii autem Israël comedérunt man quadragínta annis, donec venírent in terram habitábilem: hoc cibo áliti sunt, úsquequo tángerent fines terræ Chánaan.
 \verse{36} Gomor autem décima pars est ephi.
 \chapter{17}
 Igitur profécta omnis multitúdo filiórum Israël de desérto Sin per mansiónes suas, juxta sermónem Dómini, castrametáti sunt in Ráphidim, ubi non erat aqua ad bibéndum pópulo.
 \verse{2} Qui jurgátus contra Móysen, ait: Da nobis aquam, ut bibámus. Quibus respóndit Móyses: Quid jurgámini contra me? cur tentátis Dóminum?
 \verse{3} Sitívit ergo ibi pópulus præ aquæ penúria, et murmurávit contra Móysen, dicens: Cur fecísti nos exíre de Ægýpto, ut occíderes nos, et líberos nostros, ac juménta siti?
 \verse{4} Clamávit autem Móyses ad Dóminum, dicens: Quid fáciam pópulo huic? adhuc páululum, et lapidábit me.
 \verse{5} Et ait Dóminus ad Móysen: Antecéde pópulum, et sume tecum de senióribus Israël: et virgam qua percussísti flúvium, tolle in manu tua, et vade.
 \verse{6} En ego stabo ibi coram te, supra petram Horeb: percutiésque petram, et exíbit ex ea aqua, ut bibat pópulus. Fecit Móyses ita coram senióribus Israël:
 \verse{7} et vocávit nomen loci illíus, Tentátio, propter júrgium filiórum Israël, et quia tentavérunt Dóminum, dicéntes: Estne Dóminus in nobis, an non?
 
 \verse{8} Venit autem Amalec, et pugnábat contra Israël in Ráphidim.
 \verse{9} Dixítque Móyses ad Jósue: Elige viros: et egréssus, pugna contra Amalec: cras ego stabo in vértice collis, habens virgam Dei in manu mea.
 \verse{10} Fecit Jósue ut locútus erat Móyses, et pugnávit contra Amalec: Móyses autem et Aaron et Hur ascendérunt super vérticem collis.
 \verse{11} Cumque leváret Móyses manus, vincébat Israël: sin autem páululum remisísset, superábat Amalec.
 \verse{12} Manus autem Móysi erant graves: suméntes ígitur lápidem, posuérunt subter eum, in quo sedit: Aaron autem et Hur sustentábant manus ejus ex utráque parte. Et factum est ut manus illíus non lassaréntur usque ad occásum solis.
 \verse{13} Fugavítque Jósue Amalec, et pópulum ejus in ore gládii.
 \verse{14} Dixit autem Dóminus ad Móysen: Scribe hoc ob moniméntum in libro, et trade áuribus Jósue: delébo enim memóriam Amalec sub cælo.
 \verse{15} Ædificavítque Móyses altáre: et vocávit nomen ejus, Dóminus exaltátio mea, dicens:
 \verse{16} Quia manus sólii Dómini, et bellum Dómini erit contra Amalec, a generatióne in generatiónem.
 \chapter{18}
 Cumque audísset Jethro, sacérdos Mádian, cognátus Móysi, ómnia quæ fécerat Deus Móysi, et Israéli pópulo suo, et quod eduxísset Dóminus Israël de Ægýpto,
 \verse{2} tulit Séphoram uxórem Móysi quam remíserat,
 \verse{3} et duos fílios ejus: quorum unus vocabátur Gersam, dicénte patre: Advena fui in terra aliéna;
 \verse{4} alter vero Eliézer: Deus enim, ait, patris mei adjútor meus, et éruit me de gládio Pharaónis.
 \verse{5} Venit ergo Jethro cognátus Móysi, et fílii ejus, et uxor ejus ad Móysen in desértum, ubi erat castrametátus juxta montem Dei.
 \verse{6} Et mandávit Móysi, dicens: Ego Jethro cognátus tuus vénio ad te, et uxor tua, et duo fílii cum ea.
 \verse{7} Qui egréssus in occúrsum cognáti sui, adorávit, et osculátus est eum: salutaverúntque se mútuo verbis pacíficis. Cumque intrásset tabernáculum,
 \verse{8} narrávit Móyses cognáto suo cuncta quæ fécerat Dóminus Pharaóni et Ægýptiis propter Israël: universúmque labórem, qui accidísset eis in itínere, et quod liberáverat eos Dóminus.
 \verse{9} Lætatúsque est Jethro super ómnibus bonis, quæ fécerat Dóminus Israéli, eo quod eruísset eum de manu Ægyptiórum.
 \verse{10} Et ait: Benedíctus Dóminus, qui liberávit vos de manu Ægyptiórum, et de manu Pharaónis; qui éruit pópulum suum de manu Ægýpti.
 \verse{11} Nunc cognóvi, quia magnus Dóminus super omnes deos: eo quod supérbe égerint contra illos.
 \verse{12} Obtulit ergo Jethro cognátus Móysi holocáusta et hóstias Deo: venerúntque Aaron et omnes senióres Israël, ut coméderent panem cum eo coram Deo.
 
 \verse{13} Altera autem die sedit Móyses ut judicáret pópulum, qui assistébat Móysi a mane usque ad vésperam.
 \verse{14} Quod cum vidísset cognátus ejus, ómnia scílicet quæ agébat in pópulo, ait: Quid est hoc quod facis in plebe? cur solus sedes, et omnis pópulus præstolátur de mane usque ad vésperam?
 \verse{15} Cui respóndit Móyses: Venit ad me pópulus quærens senténtiam Dei:
 \verse{16} cumque accíderit eis áliqua disceptátio, véniunt ad me ut júdicem inter eos, et osténdam præcépta Dei, et leges ejus.
 \verse{17} At ille: Non bonam, inquit, rem facis.
 \verse{18} Stulto labóre consúmeris et tu, et pópulus iste qui tecum est: ultra vires tuas est negótium; solus illud non póteris sustinére.
 \verse{19} Sed audi verba mea atque consília, et erit Deus tecum. Esto tu pópulo in his quæ ad Deum pértinent, ut réferas quæ dicúntur ad eum:
 \verse{20} ostendásque pópulo cæremónias et ritum coléndi, viámque per quam íngredi débeant, et opus quod fácere débeant.
 \verse{21} Próvide autem de omni plebe viros poténtes, et timéntes Deum, in quibus sit véritas, et qui óderint avarítiam, et constítue ex eis tribúnos, et centuriónes, et quinquagenários, et decános,
 \verse{22} qui júdicent pópulum omni témpore: quidquid autem majus fúerit, réferant ad te, et ipsi minóra tantúmmodo júdicent: leviúsque sit tibi, partíto in álios ónere.
 \verse{23} Si hoc féceris, implébis impérium Dei, et præcépta ejus póteris sustentáre: et omnis hic pópulus revertétur ad loca sua cum pace.
 
 \verse{24} Quibus audítis, Móyses fecit ómnia quæ ille suggésserat.
 \verse{25} Et eléctis viris strénuis de cuncto Israël, constítuit eos príncipes pópuli, tribúnos, et centuriónes, et quinquagenários, et decános.
 \verse{26} Qui judicábant plebem omni témpore: quidquid autem grávius erat, referébant ad eum, facilióra tantúmmodo judicántes.
 \verse{27} Dimisítque cognátum suum: qui revérsus ábiit in terram suam.
 \chapter{19}
 Mense tértio egressiónis Israël de terra Ægýpti, in die hac venérunt in solitúdinem Sínai.
 \verse{2} Nam profécti de Ráphidim, et perveniéntes usque in desértum Sínai, castrametáti sunt in eódem loco, ibíque Israël fixit tentória e regióne montis.
 \verse{3} Móyses autem ascéndit ad Deum: vocavítque eum Dóminus de monte, et ait: Hæc dices dómui Jacob, et annuntiábis fíliis Israël:
 \verse{4} Vos ipsi vidístis quæ fécerim Ægýptiis, quómodo portáverim vos super alas aquilárum, et assúmpserim mihi.
 \verse{5} Si ergo audiéritis vocem meam, et custodiéritis pactum meum, éritis mihi in pecúlium de cunctis pópulis: mea est enim omnis terra:
 \verse{6} et vos éritis mihi in regnum sacerdotále, et gens sancta. Hæc sunt verba quæ loquéris ad fílios Israël.
 
 \verse{7} Venit Móyses: et convocátis majóribus natu pópuli, expósuit omnes sermónes quos mandáverat Dóminus.
 \verse{8} Respondítque omnis pópulus simul: Cuncta quæ locútus est Dóminus, faciémus. Cumque retulísset Móyses verba pópuli ad Dóminum,
 \verse{9} ait ei Dóminus: Jam nunc véniam ad te in calígine nubis, ut áudiat me pópulus loquéntem ad te, et credat tibi in perpétuum. Nuntiávit ergo Móyses verba pópuli ad Dóminum.
 \verse{10} Qui dixit ei: Vade ad pópulum, et sanctífica illos hódie, et cras, lavéntque vestiménta sua.
 \verse{11} Et sint paráti in diem tértium: in die enim tértia descéndet Dóminus coram omni plebe super montem Sínai.
 \verse{12} Constituésque términos pópulo per circúitum, et dices ad eos: Cavéte ne ascendátis in montem, nec tangátis fines illíus: omnis qui tetígerit montem, morte moriétur.
 \verse{13} Manus non tanget eum, sed lapídibus opprimétur, aut confodiétur jáculis: sive juméntum fúerit, sive homo, non vivet: cum c\'{œ}perit clángere búccina, tunc ascéndant in montem.
 \verse{14} Descendítque Móyses de monte ad pópulum, et sanctificávit eum. Cumque lavíssent vestiménta sua,
 \verse{15} ait ad eos: Estóte paráti in diem tértium, et ne appropinquétis uxóribus vestris.
 
 \verse{16} Jamque advénerat tértius dies, et mane inclarúerat: et ecce cœpérunt audíri tonítrua, ac micáre fúlgura, et nubes densíssima operíre montem, clangórque búccinæ veheméntius perstrepébat: et tímuit pópulus qui erat in castris.
 \verse{17} Cumque eduxísset eos Móyses in occúrsum Dei de loco castrórum, stetérunt ad radíces montis.
 \verse{18} Totus autem mons Sínai fumábat, eo quod descendísset Dóminus super eum in igne: et ascénderet fumus ex eo quasi de fornáce, erátque omnis mons terríbilis.
 \verse{19} Et sónitus búccinæ paulátim crescébat in majus, et prolíxius tendebátur: Móyses loquebátur, et Deus respondébat ei.
 \verse{20} Descendítque Dóminus super montem Sínai in ipso montis vértice, et vocávit Móysen in cacúmen ejus. Quo cum ascendísset,
 \verse{21} dixit ad eum: Descénde, et contestáre pópulum: ne forte velit transcéndere términos ad vidéndum Dóminum, et péreat ex eis plúrima multitúdo.
 \verse{22} Sacerdótes quoque qui accédunt ad Dóminum, sanctificéntur, ne percútiat eos.
 \verse{23} Dixítque Móyses ad Dóminum: Non póterit vulgus ascéndere in montem Sínai: tu enim testificátus es, et jussísti, dicens: Pone términos circa montem, et sanctífica illum.
 \verse{24} Cui ait Dóminus: Vade, descénde: ascendésque tu, et Aaron tecum: sacerdótes autem et pópulus ne tránseant términos, nec ascéndant ad Dóminum, ne forte interfíciat illos.
 \verse{25} Descendítque Móyses ad pópulum, et ómnia narrávit eis.
 \chapter{20}
 Locutúsque est Dóminus cunctos sermónes hos:
 \verse{2} Ego sum Dóminus Deus tuus, qui edúxi te de terra Ægýpti, de domo servitútis.
 \verse{3} Non habébis deos aliénos coram me.
 \verse{4} Non fácies tibi scúlptile, neque omnem similitúdinem quæ est in cælo désuper, et quæ in terra deórsum, nec eórum quæ sunt in aquis sub terra.
 \verse{5} Non adorábis ea, neque coles: ego sum Dóminus Deus tuus fortis, zelótes, vísitans iniquitátem patrum in fílios, in tértiam et quartam generatiónem eórum qui odérunt me:
 \verse{6} et fáciens misericórdiam in míllia his qui díligunt me, et custódiunt præcépta mea.
 
 \verse{7} Non assúmes nomen Dómini Dei tui in vanum: nec enim habébit insóntem Dóminus eum qui assúmpserit nomen Dómini Dei sui frustra.
 
 \verse{8} Meménto ut diem sábbati sanctífices.
 \verse{9} Sex diébus operáberis, et fácies ómnia ópera tua.
 \verse{10} Séptimo autem die sábbatum Dómini Dei tui est: non fácies omne opus in eo, tu, et fílius tuus et fília tua, servus tuus et ancílla tua, juméntum tuum, et ádvena qui est intra portas tuas.
 \verse{11} Sex enim diébus fecit Dóminus cælum et terram, et mare, et ómnia quæ in eis sunt, et requiévit in die séptimo: idcírco benedíxit Dóminus diéi sábbati, et sanctificávit eum.
 
 \verse{12} Honóra patrem tuum et matrem tuam, ut sis longǽvus super terram, quam Dóminus Deus tuus dabit tibi.
 
 \verse{13} Non occídes.
 
 \verse{14} Non mœcháberis.
 
 \verse{15} Non furtum fácies.
 
 \verse{16} Non loquéris contra próximum tuum falsum testimónium.
 
 \verse{17} Non concupísces domum próximi tui, nec desiderábis uxórem ejus, non servum, non ancíllam, non bovem, non ásinum, nec ómnia quæ illíus sunt.
 
 \verse{18} Cunctus autem pópulus vidébat voces et lámpades, et sónitum búccinæ, montémque fumántem: et pertérriti ac pavóre concússi, stetérunt procul,
 \verse{19} dicéntes Móysi: Lóquere tu nobis, et audiémus: non loquátur nobis Dóminus, ne forte moriámur.
 \verse{20} Et ait Móyses ad pópulum: Nolíte timére: ut enim probáret vos venit Deus, et ut terror illíus esset in vobis, et non peccarétis.
 \verse{21} Stetítque pópulus de longe. Móyses autem accéssit ad calíginem in qua erat Deus.
 
 \verse{22} Dixit prætérea Dóminus ad Móysen: Hæc dices fíliis Israël: Vos vidístis quod de cælo locútus sim vobis.
 \verse{23} Non faciétis deos argénteos, nec deos áureos faciétis vobis.
 \verse{24} Altáre de terra faciétis mihi, et offerétis super eo holocáusta et pacífica vestra, oves vestras et boves in omni loco in quo memória fúerit nóminis mei: véniam ad te, et benedícam tibi.
 \verse{25} Quod si altáre lapídeum féceris mihi, non ædificábis illud de sectis lapídibus: si enim leváveris cultrum super eo, polluétur.
 \verse{26} Non ascéndes per gradus ad altáre meum, ne revelétur turpitúdo tua.
 \chapter{21}
 Hæc sunt judícia quæ propónes eis.
 \verse{2} Si émeris servum hebrǽum, sex annis sérviet tibi: in séptimo egrediétur liber gratis.
 \verse{3} Cum quali veste intráverit, cum tali éxeat: si habens uxórem, et uxor egrediétur simul.
 \verse{4} Sin autem dóminus déderit illi uxórem, et pepérerit fílios et fílias: múlier et líberi ejus erunt dómini sui, ipse vero exíbit cum vestítu suo.
 \verse{5} Quod si díxerit servus: Díligo dóminum meum et uxórem ac líberos; non egrédiar liber:
 \verse{6} ófferet eum dóminus diis, et applicábitur ad óstium et postes, perforabítque aurem ejus súbula: et erit ei servus in sǽculum.
 \verse{7} Si quis vendíderit fíliam suam in fámulam, non egrediétur sicut ancíllæ exíre consuevérunt.
 \verse{8} Si displicúerit óculis dómini sui cui trádita fúerat, dimíttet eam: pópulo autem aliéno vendéndi non habébit potestátem, si spréverit eam.
 \verse{9} Sin autem fílio suo despónderit eam, juxta morem filiárum fáciet illi.
 \verse{10} Quod si álteram ei accéperit, providébit puéllæ núptias, et vestiménta, et prétium pudicítiæ non negábit.
 \verse{11} Si tria ista non fécerit, egrediétur gratis absque pecúnia.
 
 \verse{12} Qui percússerit hóminem volens occídere, morte moriátur.
 \verse{13} Qui autem non est insidiátus, sed Deus illum trádidit in manus ejus, constítuam tibi locum in quem fúgere débeat.
 \verse{14} Si quis per indústriam occíderit próximum suum, et per insídias: ab altári meo evélles eum, ut moriátur.
 \verse{15} Qui percússerit patrem suum aut matrem, morte moriátur.
 \verse{16} Qui furátus fúerit hóminem, et vendíderit eum, convíctus noxæ, morte moriátur.
 \verse{17} Qui maledíxerit patri suo, vel matri, morte moriátur.
 
 \verse{18} Si rixáti fúerint viri, et percússerit alter próximum suum lápide vel pugno, et ille mórtuus non fúerit, sed jacúerit in léctulo:
 \verse{19} si surréxerit, et ambuláverit foris super báculum suum, ínnocens erit qui percússerit, ita tamen ut óperas ejus et impénsas in médicos restítuat.
 \verse{20} Qui percússerit servum suum, vel ancíllam virga, et mórtui fúerint in mánibus ejus, críminis reus erit.
 \verse{21} Sin autem uno die vel duóbus supervíxerit, non subjacébit pœnæ, quia pecúnia illíus est.
 \verse{22} Si rixáti fúerint viri, et percússerit quis mulíerem prægnántem, et abortívum quidem fécerit, sed ipsa víxerit: subjacébit damno quantum marítus mulíeris expetíerit, et árbitri judicáverint.
 \verse{23} Sin autem mors ejus fúerit subsecúta, reddet ánimam pro ánima,
 \verse{24} óculum pro óculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede,
 \verse{25} adustiónem pro adustióne, vulnus pro vúlnere, livórem pro livóre.
 \verse{26} Si percússerit quíspiam óculum servi sui aut ancíllæ, et luscos eos fécerit, dimíttet eos líberos pro óculo quem éruit.
 \verse{27} Dentem quoque si excússerit servo vel ancíllæ suæ, simíliter dimíttet eos líberos.
 
 \verse{28} Si bos cornu percússerit virum aut mulíerem, et mórtui fúerint, lapídibus obruétur: et non comedéntur carnes ejus, dóminus quoque bovis ínnocens erit.
 \verse{29} Quod si bos cornúpeta fúerit ab heri et nudiustértius, et contestáti sunt dóminum ejus, nec reclúserit eum, occiderítque virum aut mulíerem: et bos lapídibus obruétur, et dóminum ejus occídent.
 \verse{30} Quod si prétium fúerit ei impósitum, dabit pro ánima sua quidquid fúerit postulátus.
 \verse{31} Fílium quoque et fíliam si cornu percússerit, símili senténtiæ subjacébit.
 \verse{32} Si servum ancillámque inváserit, trigínta siclos argénti dómino dabit, bos vero lapídibus opprimétur.
 \verse{33} Si quis aperúerit cistérnam, et fóderit, et non operúerit eam, ceciderítque bos aut ásinus in eam,
 \verse{34} reddet dóminus cistérnæ prétium jumentórum: quod autem mórtuum est, ipsíus erit.
 \verse{35} Si bos aliénus bovem altérius vulneráverit, et ille mórtuus fúerit: vendent bovem vivum, et dívident prétium, cadáver autem mórtui inter se dispértient.
 \verse{36} Sin autem sciébat quod bos cornúpeta esset ab heri et nudiustértius, et non custodívit eum dóminus suus: reddet bovem pro bove, et cadáver íntegrum accípiet.
 \chapter{22}
 Si quis furátus fúerit bovem aut ovem, et occíderit vel vendíderit: quinque boves pro uno bove restítuet, et quátuor oves pro una ove.
 
 \verse{2} Si effríngens fur domum sive suffódiens fúerit invéntus, et accépto vúlnere mórtuus fúerit, percússor non erit reus sánguinis.
 \verse{3} Quod si orto sole hoc fécerit, homicídium perpetrávit, et ipse moriétur.
 Si non habúerit quod pro furto reddat, ipse venundábitur.
 
 \verse{4} Si invéntum fúerit apud eum quod furátus est, vivens: sive bos, sive ásinus, sive ovis, duplum restítuet.
 
 \verse{5} Si lǽserit quíspiam agrum vel víneam, et dimíserit juméntum suum ut depascátur aliéna: quidquid óptimum habúerit in agro suo, vel in vínea, pro damni æstimatióne restítuet.
 \verse{6} Si egréssus ignis invénerit spinas, et comprehénderit acérvos frugum, sive stantes ségetes in agris, reddet damnum qui ignem succénderit.
 
 \verse{7} Si quis commendáverit amíco pecúniam aut vas in custódiam, et ab eo, qui suscéperat, furto abláta fúerint: si invenítur fur, duplum reddet:
 \verse{8} si latet fur, dóminus domus applicábitur ad deos, et jurábit quod non exténderit manum in rem próximi sui,
 \verse{9} ad perpetrándam fraudem, tam in bove quam in ásino, et ove ac vestiménto, et quidquid damnum inférre potest: ad deos utriúsque causa pervéniet, et si illi judicáverint, duplum restítuet próximo suo.
 \verse{10} Si quis commendáverit próximo suo ásinum, bovem, ovem, et omne juméntum ad custódiam, et mórtuum fúerit, aut debilitátum, vel captum ab hóstibus, nullúsque hoc víderit:
 \verse{11} jusjurándum erit in médio, quod non exténderit manum ad rem próximi sui: suscipiétque dóminus juraméntum, et ille réddere non cogétur.
 \verse{12} Quod si furto ablátum fúerit, restítuet damnum dómino;
 \verse{13} si coméstum a béstia, déferat ad eum quod occísum est, et non restítuet.
 \verse{14} Qui a próximo suo quidquam horum mútuo postuláverit, et debilitátum aut mórtuum fúerit dómino non præsénte, réddere compellétur.
 \verse{15} Quod si impræsentiárum dóminus fúerit, non restítuet, máxime si condúctum vénerat pro mercéde óperis sui.
 
 \verse{16} Si sedúxerit quis vírginem necdum desponsátam, dormierítque cum ea: dotábit eam, et habébit eam uxórem.
 \verse{17} Si pater vírginis dare nolúerit, reddet pecúniam juxta modum dotis, quam vírgines accípere consuevérunt.
 
 \verse{18} Maléficos non patiéris vívere.
 \verse{19} Qui coíerit cum juménto, morte moriátur.
 \verse{20} Qui ímmolat diis, occidétur, prætérquam Dómino soli.
 
 \verse{21} Advenam non contristábis, neque afflíges eum: ádvenæ enim et ipsi fuístis in terra Ægýpti.
 \verse{22} Víduæ et pupíllo non nocébitis.
 \verse{23} Si læséritis eos, vociferabúntur ad me, et ego áudiam clamórem eórum:
 \verse{24} et indignábitur furor meus, percutiámque vos gládio, et erunt uxóres vestræ víduæ, et fílii vestri pupílli.
 
 \verse{25} Si pecúniam mútuam déderis pópulo meo páuperi qui hábitat tecum, non urgébis eum quasi exáctor, nec usúris ópprimes.
 \verse{26} Si pignus a próximo tuo accéperis vestiméntum, ante solis occásum reddes ei.
 \verse{27} Ipsum enim est solum, quo operítur, induméntum carnis ejus, nec habet áliud in quo dórmiat: si clamáverit ad me, exáudiam eum, quia miséricors sum.
 
 \verse{28} Diis non dátrahes, et príncipi pópuli tui non maledíces.
 
 \verse{29} Décimas tuas et primítias tuas non tardábis réddere: primogénitum filiórum tuórum dabis mihi.
 \verse{30} De bobus quoque, et óvibus simíliter fácies: septem diébus sit cum matre sua, die octáva reddes illum mihi.
 
 \verse{31} Viri sancti éritis mihi: carnem, quæ a béstiis fúerit prægustáta, non comedétis, sed projiciétis cánibus.
 \chapter{23}
 Non suscípies vocem mendácii, nec junges manum tuam ut pro ímpio dicas falsum testimónium.
 \verse{2} Non sequéris turbam ad faciéndum malum: nec in judício, plurimórum acquiésces senténtiæ, ut a vero dévies.
 \verse{3} Páuperis quoque non miseréberis in judício.
 
 \verse{4} Si occúrreris bovi inimíci tui, aut ásino erránti, reduc ad eum.
 \verse{5} Si víderis ásinum odiéntis te jacére sub ónere, non pertransíbis, sed sublevábis cum eo.
 
 \verse{6} Non declinábis in judícium páuperis.
 \verse{7} Mendácium fúgies. Insóntem et justum non occídes: quia avérsor ímpium.
 \verse{8} Nec accípies múnera, quæ étiam excǽcant prudéntes, et subvértunt verba justórum.
 \verse{9} Peregríno moléstus non eris. Scitis enim advenárum ánimas: quia et ipsi peregríni fuístis in terra Ægýpti.
 
 \verse{10} Sex annis seminábis terram tuam, et congregábis fruges ejus:
 \verse{11} anno autem séptimo dimíttes eam, et requiéscere fácies, ut cómedant páuperes pópuli tui: et quidquid réliquum fúerit, edant béstiæ agri: ita fácies in vínea et in olivéto tuo.
 \verse{12} Sex diébus operáberis: séptimo die cessábis, ut requiéscat bos et ásinus tuus, et refrigerétur fílius ancíllæ tuæ, et ádvena.
 
 \verse{13} Omnia quæ dixi vobis, custodíte. Et per nomen externórum deórum non jurábitis, neque audiétur ex ore vestro.
 
 \verse{14} Tribus vícibus per síngulos annos mihi festa celebrábitis.
 \verse{15} Solemnitátem azymórum custódies. Septem diébus cómedes ázyma, sicut præcépi tibi, témpore mensis novórum, quando egréssus es de Ægýpto: non apparébis in conspéctu meo vácuus.
 \verse{16} Et solemnitátem messis primitivórum óperis tui, quæcúmque semináveris in agro: solemnitátem quoque in éxitu anni, quando congregáveris omnes fruges tuas de agro.
 \verse{17} Ter in anno apparébit omne masculínum tuum coram Dómino Deo tuo.
 
 \verse{18} Non immolábis super ferménto sánguinem víctimæ meæ, nec remanébit adeps solemnitátis meæ usque mane.
 \verse{19} Primítias frugum terræ tuæ déferes in domum Dómini Dei tui.
 Non coques hædum in lacte matris suæ.
 
 \verse{20} Ecce ego mittam ángelum meum, qui præcédat te, et custódiat in via, et introdúcat in locum quem parávi.
 \verse{21} Obsérva eum, et audi vocem ejus, nec contemnéndum putes: quia non dimíttet cum peccáveris, et est nomen meum in illo.
 \verse{22} Quod si audíeris vocem ejus, et féceris ómnia quæ loquor, inimícus ero inimícis tuis, et afflígam affligéntes te.
 \verse{23} Præcedétque te ángelus meus, et introdúcet te ad Amorrhǽum, et Hethǽum, et Pherezǽum, Chananæúmque, et Hevǽum, et Jebusǽum, quos ego cónteram.
 \verse{24} Non adorábis deos eórum, nec coles eos: non fácies ópera eórum, sed déstrues eos, et confrínges státuas eórum.
 \verse{25} Servietísque Dómino Deo vestro, ut benedícam pánibus tuis et aquis, et áuferam infirmitátem de médio tui.
 \verse{26} Non erit infœcúnda, nec stérilis in terra tua: númerum diérum tuórum implébo.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{27} Terrórem meum mittam in præcúrsum tuum, et occídam omnem pópulum, ad quem ingrediéris: cunctorúmque inimicórum tuórum coram te terga vertam:
 \verse{28} emíttens crabrónes prius, qui fugábunt Hevǽum, et Chananǽum, et Hethǽum, ántequam intróëas.
 \verse{29} Non ejíciam eos a fácie tua anno uno: ne terra in solitúdinem redigátur, et crescant contra te béstiæ.
 \verse{30} Paulátim expéllam eos de conspéctu tuo, donec augeáris, et possídeas terram.
 \verse{31} Ponam autem términos tuos a mari Rubro usque ad mare Palæstinórum, et a desérto usque ad flúvium: tradam in mánibus vestris habitatóres terræ, et ejíciam eos de conspéctu vestro.
 \verse{32} Non iníbis cum eis fœdus, nec cum diis eórum.
 \verse{33} Non hábitent in terra tua, ne forte peccáre te fáciant in me, si servíeris diis eórum: quod tibi certe erit in scándalum.
 \chapter{24}
 Móysi quoque dixit: Ascénde ad Dóminum tu, et Aaron, Nadab et Abiu, et septuagínta senes ex Israël, et adorábitis procul.
 \verse{2} Solúsque Móyses ascéndet ad Dóminum, et illi non appropinquábunt: nec pópulus ascéndet cum eo.
 \verse{3} Venit ergo Móyses et narrávit plebi ómnia verba Dómini, atque judícia: respondítque omnis pópulus una voce: Omnia verba Dómini, quæ locútus est, faciémus.
 \verse{4} Scripsit autem Móyses univérsos sermónes Dómini: et mane consúrgens, ædificávit altáre ad radíces montis, et duódecim títulos per duódecim tribus Israël.
 \verse{5} Misítque júvenes de fíliis Israël, et obtulérunt holocáusta, immolaverúntque víctimas pacíficas Dómino, vítulos.
 \verse{6} Tulit ítaque Móyses dimídiam partem sánguinis, et misit in cratéras: partem autem resíduam fudit super altáre.
 \verse{7} Assuménsque volúmen f\'{œ}deris, legit audiénte pópulo: qui dixérunt: Omnia quæ locútus est Dóminus, faciémus, et érimus obediéntes.
 \verse{8} Ille vero sumptum sánguinem respérsit in pópulum, et ait: Hic est sanguis f\'{œ}deris quod pépigit Dóminus vobíscum super cunctis sermónibus his.
 
 \verse{9} Ascenderúntque Móyses et Aaron, Nadab et Abiu, et septuagínta de senióribus Israël:
 \verse{10} et vidérunt Deum Israël: et sub pédibus ejus quasi opus lápidis sapphírini, et quasi cælum, cum serénum est.
 \verse{11} Nec super eos qui procul recésserant de fíliis Israël, misit manum suam, viderúntque Deum, et comedérunt, ac bibérunt.
 \verse{12} Dixit autem Dóminus ad Móysen: Ascénde ad me in montem, et esto ibi: dabóque tibi tábulas lapídeas, et legem, ac mandáta quæ scripsi: ut dóceas eos.
 \verse{13} Surrexérunt Móyses et Jósue miníster ejus: ascendénsque Móyses in montem Dei,
 \verse{14} senióribus ait: Expectáte hic donec revertámur ad vos. Habétis Aaron et Hur vobíscum: si quid natum fúerit quæstiónis, referétis ad eos.
 \verse{15} Cumque ascendísset Móyses, opéruit nubes montem,
 \verse{16} et habitávit glória Dómini super Sínai, tegens illum nube sex diébus: séptimo autem die vocávit eum de médio calíginis.
 \verse{17} Erat autem spécies glóriæ Dómini quasi ignis ardens super vérticem montis in conspéctu filiórum Israël.
 \verse{18} Ingressúsque Móyses médium nébulæ, ascéndit in montem: et fuit ibi quadragínta diébus, et quadragínta nóctibus.
 \chapter{25}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere fíliis Israël, ut tollant mihi primítias: ab omni hómine qui ófferet ultróneus, accipiétis eas.
 \verse{3} Hæc sunt autem quæ accípere debeátis: aurum, et argéntum, et æs,
 \verse{4} hyacínthum et púrpuram, coccúmque bis tinctum, et byssum, pilos caprárum,
 \verse{5} et pelles aríetum rubricátas, pellésque jánthinas, et ligna setim:
 \verse{6} óleum ad luminária concinnánda: arómata in unguéntum, et thymiamáta boni odóris:
 \verse{7} lápides onýchinos, et gemmas ad ornándum ephod, ac rationále.
 \verse{8} Faciéntque mihi sanctuárium, et habitábo in médio eórum:
 \verse{9} juxta omnem similitúdinem tabernáculi quod osténdam tibi, et ómnium vasórum in cultum ejus.
 Sicque faciétis illud:
 \verse{10} arcam de lignis setim compíngite, cujus longitúdo hábeat duos et semis cúbitos: latitúdo, cúbitum et dimídium: altitúdo, cúbitum simíliter ac semíssem.
 \verse{11} Et deaurábis eam auro mundíssimo intus et foris: faciésque supra, corónam áuream per circúitum:
 \verse{12} et quátuor círculos áureos, quos pones per quátuor arcæ ángulos: duo círculi sint in látere uno, et duo in áltero.
 \verse{13} Fácies quoque vectes de lignis setim, et opéries eos auro.
 \verse{14} Inducésque per círculos qui sunt in arcæ latéribus, ut portétur in eis:
 \verse{15} qui semper erunt in círculis, nec umquam extrahéntur ab eis.
 \verse{16} Ponésque in arca testificatiónem quam dabo tibi.
 
 \verse{17} Fácies et propitiatórium de auro mundíssimo: duos cúbitos et dimídium tenébit longitúdo ejus, et cúbitum ac semíssem latitúdo.
 \verse{18} Duos quoque chérubim áureos et prodúctiles fácies, ex utráque parte oráculi.
 \verse{19} Cherub unus sit in látere uno, et alter in áltero.
 \verse{20} Utrúmque latus propitiatórii tegant expandéntes alas, et operiéntes oráculum, respiciántque se mútuo versis vúltibus in propitiatórium quo operiénda est arca,
 \verse{21} in qua pones testimónium quod dabo tibi.
 \verse{22} Inde præcípiam, et loquar ad te supra propitiatórium, ac de médio duórum chérubim, qui erunt super arcam testimónii, cuncta quæ mandábo per te fíliis Israël.
 
 \verse{23} Fácies et mensam de lignis setim, habéntem duos cúbitos longitúdinis, et in latitúdine cúbitum, et in altitúdine cúbitum et semíssem.
 \verse{24} Et inaurábis eam auro puríssimo: faciésque illi lábium áureum per circúitum,
 \verse{25} et ipsi lábio corónam interrásilem altam quátuor dígitis: et super illam, álteram corónam auréolam.
 \verse{26} Quátuor quoque círculos áureos præparábis, et pones eis in quátuor ángulis ejúsdem mensæ per síngulos pedes.
 \verse{27} Subter corónam erunt círculi áurei, ut mittántur vectes per eos, et possit mensa portári.
 \verse{28} Ipsos quoque vectes fácies de lignis setim, et circúmdabis auro ad subvehéndam mensam.
 \verse{29} Parábis et acetábula, ac phíalas, thuríbula, et cýathos, in quibus offerénda sunt libámina, ex auro puríssimo.
 \verse{30} Et pones super mensam panes propositiónis in conspéctu meo semper.
 
 \verse{31} Fácies et candelábrum dúctile de auro mundíssimo, hastíle ejus, et cálamos, scyphos, et sphǽrulas, ac lília ex ipso procedéntia.
 \verse{32} Sex cálami egrediéntur de latéribus, tres ex uno látere, et tres ex áltero.
 \verse{33} Tres scyphi quasi in nucis modum per cálamos síngulos, sphæruláque simul, et lílium: et tres simíliter scyphi instar nucis in cálamo áltero, sphæruláque simul et lílium. Hoc erit opus sex calamórum, qui producéndi sunt de hastíli:
 \verse{34} in ipso autem candelábro erunt quátuor scyphi in nucis modum, sphærulǽque per síngulos, et lília.
 \verse{35} Sphǽrulæ sub duóbus cálamis per tria loca, qui simul sex fiunt procedéntes de hastíli uno.
 \verse{36} Et sphǽrulæ ígitur et cálami ex ipso erunt, univérsa ductília de auro puríssimo.
 \verse{37} Fácies et lucérnas septem, et pones eas super candelábrum, ut lúceant ex advérso.
 \verse{38} Emunctória quoque, et ubi quæ emúncta sunt extinguántur, fiant de auro puríssimo.
 \verse{39} Omne pondus candelábri cum univérsis vasis suis habébit taléntum auri puríssimi.
 
 \verse{40} Inspice, et fac secúndum exémplar quod tibi in monte monstrátum est.
 \chapter{26}
 Tabernáculum vero ita fácies: decem cortínas de bysso retórta, et hyacíntho, ac púrpura, coccóque bis tincto, variátas ópere plumário fácies.
 \verse{2} Longitúdo cortínæ uníus habébit vigínti octo cúbitos: latitúdo, quátuor cubitórum erit. Uníus mensúræ fient univérsa tentória.
 \verse{3} Quinque cortínæ sibi jungéntur mútuo, et áliæ quinque nexu símili cohærébunt.
 \verse{4} Ansulas hyacínthinas in latéribus ac summitátibus fácies cortinárum, ut possint ínvicem copulári.
 \verse{5} Quinquagénas ánsulas cortína habébit in utráque parte, ita insértas ut ansa contra ansam véniat, et áltera álteri possit aptári.
 \verse{6} Fácies et quinquagínta círculos áureos quibus cortinárum vela jungénda sunt, ut unum tabernáculum fiat.
 
 \verse{7} Fácies et saga cilicína úndecim, ad operiéndum tectum tabernáculi.
 \verse{8} Longitúdo sagi uníus habébit trigínta cúbitos, et latitúdo, quátuor: æqua erit mensúra sagórum ómnium.
 \verse{9} E quibus quinque junges seórsum, et sex sibi mútuo copulábis, ita ut sextum sagum in fronte tecti dúplices.
 \verse{10} Fácies et quinquagínta ansas in ora sagi uníus, ut conjúngi cum áltero queat, et quinquagínta ansas in ora sagi altérius, ut cum áltero copulétur.
 \verse{11} Fácies et quinquagínta fíbulas ǽneas quibus jungántur ansæ, ut unum ex ómnibus operiméntum fiat.
 \verse{12} Quod autem superfúerit in sagis quæ parántur tecto, id est unum sagum quod ámplius est, ex medietáte ejus opéries posterióra tabernáculi.
 \verse{13} Et cúbitus ex una parte pendébit, et alter ex áltera qui plus est in sagórum longitúdine, utrúmque latus tabernáculi prótegens.
 \verse{14} Fácies et operiméntum áliud tecto de péllibus aríetum rubricátis: et super hoc rursum áliud operiméntum de jánthinis péllibus.
 
 \verse{15} Fácies et tábulas stantes tabernáculi de lignis setim,
 \verse{16} quæ síngulæ denos cúbitos in longitúdine hábeant, et in latitúdine síngulos ac semíssem.
 \verse{17} In latéribus tábulæ, duæ incastratúræ fient, quibus tábula álteri tábulæ connectátur: atque in hunc modum cunctæ tábulæ parabúntur.
 \verse{18} Quarum vigínti erunt in látere meridiáno quod vergit ad austrum.
 \verse{19} Quibus quadragínta bases argénteas fundes, ut binæ bases síngulis tábulis per duos ángulos subjiciántur.
 \verse{20} In látere quoque secúndo tabernáculi quod vergit ad aquilónem, vigínti tábulæ erunt,
 \verse{21} quadragínta habéntes bases argénteas, binæ bases síngulis tábulis supponéntur.
 \verse{22} Ad occidentálem vero plagam tabernáculi fácies sex tábulas,
 \verse{23} et rursum álias duas quæ in ángulis erigántur post tergum tabernáculi.
 \verse{24} Erúntque conjúnctæ a deórsum usque sursum, et una omnes compágo retinébit. Duábus quoque tábulis quæ in ángulis ponéndæ sunt, símilis junctúra servábitur.
 \verse{25} Et erunt simul tábulæ octo, bases eárum argénteæ sédecim, duábus básibus per unam tábulam supputátis.
 
 \verse{26} Fácies et vectes de lignis setim quinque ad continéndas tábulas in uno látere tabernáculi,
 \verse{27} et quinque álios in áltero, et ejúsdem númeri ad occidentálem plagam:
 \verse{28} qui mitténtur per médias tábulas a summo usque ad summum.
 \verse{29} Ipsas quoque tábulas deaurábis, et fundes in eis ánnulos áureos per quos vectes tabuláta contíneant: quos opéries láminis áureis.
 \verse{30} Et ériges tabernáculum juxta exémplar quod tibi in monte monstrátum est.
 
 \verse{31} Fácies et velum de hyacíntho, et púrpura, coccóque bis tincto, et bysso retórta, ópere plumário et pulchra varietáte contéxtum:
 \verse{32} quod appéndes ante quátuor colúmnas de lignis setim, quæ ipsæ quidem deaurátæ erunt, et habébunt cápita áurea, sed bases argénteas.
 \verse{33} Inserétur autem velum per círculos, intra quod pones arcam testimónii, quo et sanctuárium, et sanctuárii sanctuária dividéntur.
 \verse{34} Pones et propitiatórium super arcam testimónii in Sancto sanctórum,
 \verse{35} mensámque extra velum, et contra mensam candelábrum in látere tabernáculi meridiáno: mensa enim stabit in parte aquilónis.
 
 \verse{36} Fácies et tentórium in intróitu tabernáculi de hyacíntho, et púrpura, coccóque bis tincto, et bysso retórta, ópere plumárii.
 \verse{37} Et quinque colúmnas deaurábis lignórum setim, ante quas ducétur tentórium: quarum erunt cápita áurea, et bases ǽneæ.
 \chapter{27}
 Fácies et altáre de lignis setim, quod habébit quinque cúbitus in longitúdine, et tótidem in latitúdine, id est, quadrum, et tres cúbitos in altitúdine.
 \verse{2} Córnua autem per quátuor ángulos ex ipso erunt: et opéries illud áëre.
 \verse{3} Faciésque in usus ejus lebétes ad suscipiéndos cíneres, et fórcipes atque fuscínulas, et ígnium receptácula; ómnia vasa ex áëre fabricábis.
 \verse{4} Craticulámque in modum retis ænéam: per cujus quátuor ángulos erunt quátuor ánnuli ǽnei.
 \verse{5} Quos pones subter árulam altáris: erítque cratícula usque ad altáris médium.
 \verse{6} Fácies et vectes altáris de lignis setim duos, quos opéries láminis ǽneis:
 \verse{7} et indúces per círculos, erúntque ex utróque látere altáris ad portándum.
 \verse{8} Non sólidum, sed ináne et cavum intrínsecus fácies illud, sicut tibi in monte monstrátum est.
 
 \verse{9} Fácies et átrium tabernáculi, in cujus austráli plaga contra merídiem erunt tentória de bysso retórta: centum cúbitos unum latus tenébit in longitúdine.
 \verse{10} Et colúmnas vigínti cum básibus tótidem ǽneis, quæ cápita cum cælatúris suis habébunt argéntea.
 \verse{11} Simíliter et in látere aquilónis per longum erunt tentória centum cubitórum, colúmnæ vigínti, et bases ǽneæ ejúsdem númeri, et cápita eárum cum cælatúris suis argéntea.
 \verse{12} In latitúdine vero átrii, quod réspicit ad occidéntem, erunt tentória per quinquagínta cúbitos, et colúmnæ decem, basésque tótidem.
 \verse{13} In ea quoque átrii latitúdine, quæ réspicit ad oriéntem, quinquagínta cúbiti erunt.
 \verse{14} In quibus quíndecim cubitórum tentória láteri uno deputabúntur, columnǽque tres et bases tótidem:
 \verse{15} et in látere áltero erunt tentória cúbitos obtinéntia quíndecim, colúmnæ tres, et bases tótidem.
 \verse{16} In intróitu vero átrii fiet tentórium cubitórum vigínti ex hyacíntho et púrpura, coccóque bis tincto, et bysso retórta, ópere plumárii: colúmnas habébit quátuor, cum básibus tótidem.
 \verse{17} Omnes colúmnæ átrii per circúitum vestítæ erunt argénteis láminis, capítibus argénteis, et básibus ǽneis.
 \verse{18} In longitúdine occupábit átrium cúbitos centum, in latitúdine quinquagínta, altitúdo quinque cubitórum erit: fiétque de bysso retórta, et habébit bases ǽneas.
 
 \verse{19} Cuncta vasa tabernáculi in omnes usus et cæremónias, tam paxíllos ejus quam átrii, ex áëre fácies.
 
 \verse{20} Prǽcipe fíliis Israël ut áfferant tibi óleum de arbóribus olivárum puríssimum, pilóque contúsum, ut árdeat lucérna semper
 \verse{21} in tabernáculo testimónii, extra velum quod oppánsum est testimónio. Et collocábunt eam Aaron et fílii ejus, ut usque mane lúceat coram Dómino. Perpétuus erit cultus per successiónes eórum a fíliis Israël.
 \chapter{28}
 Applica quoque ad te Aaron fratrem tuum cum fíliis suis de médio filiórum Israël, ut sacerdótio fungántur mihi: Aaron, Nadab, et Abiu, Eleázar, et Ithamar.
 \verse{2} Faciésque vestem sanctam Aaron fratri tuo in glóriam et decórem.
 \verse{3} Et loquéris cunctis sapiéntibus corde quos replévi spíritu prudéntiæ, ut fáciant vestes Aaron, in quibus sanctificátus minístret mihi.
 \verse{4} Hæc autem erunt vestiménta quæ fáciet: rationále et superhumerále, túnicam et líneam strictam, cídarim et bálteum. Fácient vestiménta sancta fratri tuo Aaron et fíliis ejus, ut sacerdótio fungántur mihi.
 
 \verse{5} Accipiéntque aurum, et hyacínthum, et púrpuram, coccúmque bis tinctum, et byssum.
 \verse{6} Fácient autem superhumerále de auro et hyacíntho et púrpura, coccóque bis tincto, et bysso retórta, ópere polýmito.
 \verse{7} Duas oras junctas habébit in utróque látere summitátum, ut in unum rédeant.
 \verse{8} Ipsa quoque textúra et cuncta óperis varíetas erit ex auro et hyacíntho, et púrpura, coccóque bis tincto, et bysso retórta.
 \verse{9} Sumésque duos lápides onýchinos, et sculpes in eis nómina filiórum Israël:
 \verse{10} sex nómina in lápide uno, et sex réliqua in áltero, juxta órdinem nativitátis eórum.
 \verse{11} Opere sculptóris et cælatúra gemmárii, sculpes eos nomínibus filiórum Israël, inclúsos auro atque circúmdatos:
 \verse{12} et pones in utróque látere superhumerális, memoriále fíliis Israël. Portabítque Aaron nómina eórum coram Dómino super utrúmque húmerum, ob recordatiónem.
 
 \verse{13} Fácies et uncínos ex auro,
 \verse{14} et duas caténulas ex auro puríssimo sibi ínvicem cohæréntes, quas ínseres uncínis.
 \verse{15} Rationále quoque judícii fácies ópere polýmito juxta textúram superhumerális, ex auro, hyacíntho, et púrpura, coccóque bis tincto, et bysso retórta.
 \verse{16} Quadrángulum erit et duplex: mensúram palmi habébit tam in longitúdine quam in latitúdine.
 \verse{17} Ponésque in eo quátuor órdines lápidum: in primo versu erit lapis sárdius, et topázius, et smarágdus:
 \verse{18} in secúndo carbúnculus, sapphírus, et jaspis:
 \verse{19} in tértio ligúrius, achátes, et amethýstus:
 \verse{20} in quarto chrysólithus, onýchinus, et berýllus. Inclúsi auro erunt per órdines suos.
 \verse{21} Habebúntque nómina filiórum Israël: duódecim nomínibus cælabúntur, sínguli lápides nomínibus singulórum per duódecim tribus.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{22} Fácies in rationáli caténas sibi ínvicem cohæréntes ex auro puríssimo,
 \verse{23} et duos ánnulos áureos, quos pones in utráque rationális summitáte:
 \verse{24} catenásque áureas junges ánnulis, qui sunt in margínibus ejus,
 \verse{25} et ipsárum catenárum extréma duóbus copulábis uncínis in utróque látere superhumerális quod rationále réspicit.
 \verse{26} Fácies et duos ánnulos áureos, quos pones in summitátibus rationális, in oris, quæ e regióne sunt superhumerális, et posterióra ejus aspíciunt.
 \verse{27} Necnon et álios duos ánnulos áureos, qui ponéndi sunt in utróque látere superhumerális deórsum, quod réspicit contra fáciem junctúræ inferióris, ut aptári possit cum superhumeráli,
 \verse{28} et stringátur rationále ánnulis suis cum ánnulis superhumerális vitta hyacínthina, ut máneat junctúra fabrefácta, et a se ínvicem rationále et superhumerále néqueant separári.
 \verse{29} Portabítque Aaron nómina filiórum Israël in rationáli judícii super pectus suum, quando ingrediétur Sanctuárium, memoriále coram Dómino in ætérnum.
 
 \verse{30} Pones autem in rationáli judícii Doctrínam et Veritátem, quæ erunt in péctore Aaron, quando ingrediétur coram Dómino: et gestábit judícium filiórum Israël in péctore suo, in conspéctu Dómini semper.
 
 \verse{31} Fácies et túnicam superhumerális totam hyacínthinam,
 \verse{32} in cujus médio supra erit capítium, et ora per gyrum ejus téxtilis, sicut fíeri solet in extrémis véstium pártibus, ne fácile rumpátur.
 \verse{33} Deórsum vero, ad pedes ejúsdem túnicæ, per circúitum, quasi mala púnica fácies, ex hyacíntho, et púrpura, et cocco bis tincto, mistis in médio tintinnábulis,
 \verse{34} ita ut tintinnábulum sit áureum et malum púnicum: rursúmque tintinnábulum áliud áureum et malum púnicum.
 \verse{35} Et vestiétur ea Aaron in offício ministérii, ut audiátur sónitus quando ingréditur et egréditur sanctuárium in conspéctu Dómini, et non moriátur.
 
 \verse{36} Fácies et láminam de auro puríssimo, in qua sculpes ópere cælatóris, Sanctum Dómino.
 \verse{37} Ligabísque eam vitta hyacínthina, et erit super tiáram,
 \verse{38} ímminens fronti pontíficis. Portabítque Aaron iniquitátes eórum, quæ obtulérunt et sanctificavérunt fílii Israël, in cunctis munéribus et donáriis suis. Erit autem lámina semper in fronte ejus, ut placátus sit eis Dóminus.
 
 \verse{39} Stringésque túnicam bysso, et tiáram býssinam fácies, et bálteum ópere plumárii.
 \verse{40} Porro fíliis Aaron túnicas líneas parábis et bálteos ac tiáras in glóriam et decórem:
 \verse{41} vestiésque his ómnibus Aaron fratrem tuum et fílios ejus cum eo. Et cunctórum consecrábis manus, sanctificabísque illos, ut sacerdótio fungántur mihi.
 \verse{42} Fácies et feminália línea, ut opériant carnem turpitúdinis suæ, a rénibus usque ad fémora:
 \verse{43} et uténtur eis Aaron et fílii ejus quando ingrediéntur tabernáculum testimónii, vel quando appropínquant ad altáre ut minístrent in sanctuário, ne iniquitátis rei moriántur. Legítimum sempitérnum erit Aaron, et sémini ejus post eum.
 \chapter{29}
 Sed et hoc fácies, ut mihi in sacerdótio consecréntur. Tolle vítulum de arménto, et aríetes duos immaculátos,
 \verse{2} panésque ázymos, et crústulam absque ferménto, quæ conspérsa sit óleo, lágana quoque ázyma óleo lita: de símila tritícea cuncta fácies.
 \verse{3} Et pósita in canístro ófferes: vítulum autem et duos aríetes.
 \verse{4} Et Aaron ac fílios ejus applicábis ad óstium tabernáculi testimónii. Cumque láveris patrem cum fíliis suis aqua,
 \verse{5} índues Aaron vestiméntis suis, id est, línea et túnica, et superhumeráli et rationáli, quod constrínges bálteo.
 \verse{6} Et pones tiáram in cápite ejus, et láminam sanctam super tiáram,
 \verse{7} et óleum unctiónis fundes super caput ejus: atque hoc ritu consecrábitur.
 \verse{8} Fílios quoque illíus applicábis, et índues túnicis líneis, cingésque bálteo,
 \verse{9} Aaron scílicet et líberos ejus, et impónes eis mitras: erúntque sacerdótes mihi religióne perpétua.
 Postquam initiáveris manus eórum,
 \verse{10} applicábis et vítulum coram tabernáculo testimónii. Imponéntque Aaron et fílii ejus manus super caput illíus,
 \verse{11} et mactábis eum in conspéctu Dómini, juxta óstium tabernáculi testimónii.
 \verse{12} Sumptúmque de sánguine vítuli, pones super córnua altáris dígito tuo, réliquum autem sánguinem fundes juxta basim ejus.
 \verse{13} Sumes et ádipem totum qui óperit intestína, et retículum jécoris, ac duos renes, et ádipem qui super eos est, et ófferes incénsum super altáre:
 \verse{14} carnes vero vítuli et córium et fimum combúres foris extra castra, eo quod pro peccáto sit.
 
 \verse{15} Unum quoque aríetem sumes, super cujus caput ponent Aaron et fílii ejus manus.
 \verse{16} Quem cum mactáveris, tolles de sánguine ejus, et fundes circa altáre.
 \verse{17} Ipsum autem aríetem secábis in frustra: lotáque intestína ejus ac pedes, pones super concísas carnes, et super caput illíus.
 \verse{18} Et ófferes totum aríetem in incénsum super altáre: oblátio est Dómino, odor suavíssimus víctimæ Dómini.
 \verse{19} Tolles quoque aríetem álterum, super cujus caput Aaron et fílii ejus ponent manus.
 \verse{20} Quem cum immoláveris, sumes de sánguine ejus, et pones super extrémum aurículæ dextræ Aaron et filiórum ejus, et super póllices manus eórum ac pedis dextri, fundésque sánguinem super altáre per circúitum.
 \verse{21} Cumque túleris de sánguine qui est super altáre, et de óleo unctiónis, aspérges Aaron et vestes ejus, fílios et vestiménta eórum.
 Consecratísque ipsis et véstibus,
 \verse{22} tolles ádipem de aríete, et caudam et arvínam, quæ óperit vitália, ac retículum jécoris, et duos renes, atque ádipem, qui super eos est, armúmque dextrum, eo quod sit áries consecratiónis:
 \verse{23} tortámque panis uníus, crústulam conspérsam óleo, láganum de canístro azymórum, quod pósitum est in conspéctu Dómini:
 \verse{24} ponésque ómnia super manus Aaron et filiórum ejus, et sanctificábis eos élevans coram Dómino.
 \verse{25} Suscipiésque univérsa de mánibus eórum: et incéndes super altáre in holocáustum, odórem suavíssimum in conspéctu Dómini, quia oblátio ejus est.
 \verse{26} Sumes quoque pectúsculum de aríete, quo initiátus est Aaron, sanctificabísque illud elevátum coram Dómino, et cedet in partem tuam.
 
 \verse{27} Sanctificabísque et pectúsculum consecrátum, et armum quem de aríete separásti,
 \verse{28} quo initiátus est Aaron et fílii ejus, cedéntque in partem Aaron et filiórum ejus jure perpétuo a fíliis Israël: quia primitíva sunt et inítia de víctimis eórum pacíficis quæ ófferunt Dómino.
 \verse{29} Vestem autem sanctam, qua utétur Aaron, habébunt fílii ejus post eum, ut ungántur in ea, et consecrántur manus eórum.
 \verse{30} Septem diébus utétur illa qui póntifex pro eo fúerit constitútus de fíliis ejus, et qui ingrediétur tabernáculum testimónii ut minístret in sanctuário.
 \verse{31} Aríetem autem consecratiónis tolles, et coques carnes ejus in loco sancto:
 \verse{32} quibus vescétur Aaron et fílii ejus. Panes quoque, qui sunt in canístro, in vestíbulo tabernáculi testimónii cómedent,
 \verse{33} ut sit placábile sacrifícium, et sanctificéntur offeréntium manus. Alienígena non vescétur ex eis, quia sancti sunt.
 \verse{34} Quod si remánserit de cárnibus consecrátis, sive de pánibus usque mane, combúres relíquias igni: non comedéntur, quia sanctificáta sunt.
 \verse{35} Omnia, quæ præcépi tibi, fácies super Aaron et fíliis ejus. Septem diébus consecrábis manus eórum:
 \verse{36} et vítulum pro peccáto ófferes per síngulos dies ad expiándum. Mundabísque altáre cum immoláveris expiatiónis hóstiam, et unges illud in sanctificatiónem.
 \verse{37} Septem diébus expiábis altáre, et sanctificábis, et erit Sanctum sanctórum: omnis, qui tetígerit illud, sanctificábitur.
 
 \verse{38} Hoc est quod fácies in altári: agnos annículos duos per síngulos dies júgiter,
 \verse{39} unum agnum mane, et álterum véspere,
 \verse{40} décimam partem símilæ conspérsæ óleo tuso, quod hábeat mensúram quartam partem hin, et vinum ad libándum ejúsdem mensúræ in agno uno.
 \verse{41} Alterum vero agnum ófferes ad vésperam juxta ritum matutínæ oblatiónis, et juxta ea quæ díximus, in odórem suavitátis:
 \verse{42} sacrifícium est Dómino, oblatióne perpétua in generatiónes vestras, ad óstium tabernáculi testimónii coram Dómino, ubi constítuam ut loquar ad te.
 \verse{43} Ibíque præcípiam fíliis Israël, et sanctificábitur altáre in glória mea.
 \verse{44} Sanctificábo et tabernáculum testimónii cum altári, et Aaron cum fíliis suis, ut sacerdótio fungántur mihi.
 \verse{45} Et habitábo in médio filiórum Israël, eróque eis Deus,
 \verse{46} et scient quia ego Dóminus Deus eórum, qui edúxi eos de terra Ægýpti, ut manérem inter illos, ego Dóminus Deus ipsórum.
 \chapter{30}
 Fácies quoque altáre ad adoléndum thymiáma, de lignis setim,
 \verse{2} habens cúbitum longitúdinis, et álterum latitúdinis, id est, quadrángulum, et duos cúbitos in altitúdine. Córnua ex ipso procédent.
 \verse{3} Vestiésque illud auro puríssimo, tam cratículam ejus, quam paríetes per circúitum, et córnua. Faciésque ei corónam auréolam per gyrum,
 \verse{4} et duos ánnulos áureos sub coróna per síngula látera, ut mittántur in eos vectes, et altáre portétur.
 \verse{5} Ipsos quoque vectes fácies de lignis setim, et inaurábis.
 \verse{6} Ponésque altáre contra velum, quod ante arcum pendet testimónii coram propitiatório quo tégitur testimónium, ubi loquar tibi.
 \verse{7} Et adolébit incénsum super eo Aaron, suáve fragrans, mane. Quando compónet lucérnas, incéndet illud:
 \verse{8} et quando collocábit eas ad vésperum, uret thymiáma sempitérnum coram Dómino in generatiónes vestras.
 \verse{9} Non offerétis super eo thymiáma compositiónis altérius, nec oblatiónem, et víctimam, nec libábitis libámina.
 \verse{10} Et deprecábitur Aaron super córnua ejus semel per annum, in sánguine quod oblátum est pro peccáto, et placábit super eo in generatiónibus vestris. Sanctum sanctórum erit Dómino.
 
 \verse{11} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{12} Quando túleris summam filiórum Israël juxta númerum, dabunt sínguli prétium pro animábus suis Dómino, et non erit plaga in eis, cum fúerint recensíti.
 \verse{13} Hoc autem dabit omnis qui transit ad nomen, dimídium sicli juxta mensúram templi (siclus vigínti óbolos habet); média pars sicli offerétur Dómino.
 \verse{14} Qui habétur in número, a vigínti annis et supra, dabit prétium.
 \verse{15} Dives non addet ad médium sicli, et pauper nihil mínuet.
 \verse{16} Susceptámque pecúniam, quæ colláta est a fíliis Israël, trades in usus tabernáculi testimónii, ut sit moniméntum eórum coram Dómino, et propitiétur animábus eórum.
 
 \verse{17} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{18} Fácies et labrum ǽneum cum basi sua ad lavándum: ponésque illud inter tabernáculum testimónii et altáre. Et missa aqua,
 \verse{19} lavábunt in ea Aaron et fílii ejus manus suas ac pedes,
 \verse{20} quando ingressúri sunt tabernáculum testimónii, et quando accessúri sunt ad altáre, ut ófferant in eo thymiáma Dómino,
 \verse{21} ne forte moriántur; legítimum sempitérnum erit ipsi, et sémini ejus per successiónes.
 
 \verse{22} Locutúsque est Dóminus ad Móysen,
 \verse{23} dicens: Sume tibi arómata, primæ myrrhæ et eléctæ quingéntos siclos, et cinnamómi médium, id est, ducéntos quinquagínta siclos, cálami simíliter ducéntos quinquagínta,
 \verse{24} cásiæ autem quingéntos siclos, in póndere sanctuárii, ólei de olivétis mensúram hin:
 \verse{25} faciésque unctiónis óleum sanctum, unguéntum compósitum ópere unguentárii,
 \verse{26} et unges ex eo tabernáculum testimónii, et arcam testaménti,
 \verse{27} mensámque cum vasis suis, et candelábrum, et utensília ejus, altária thymiámatis,
 \verse{28} et holocáusti, et univérsam supelléctilem quæ ad cultum eórum pértinet.
 \verse{29} Sanctificabísque ómnia, et erunt Sancta sanctórum; qui tetígerit ea, sanctificábitur.
 \verse{30} Aaron et fílios ejus unges, sanctificabísque eos, ut sacerdótio fungántur mihi.
 
 \verse{31} Fíliis quoque Israël dices: Hoc óleum unctiónis sanctum erit mihi in generatiónes vestras.
 \verse{32} Caro hóminis non ungétur ex eo, et juxta compositiónem ejus non faciétis áliud, quia sanctificátum est, et sanctum erit vobis.
 \verse{33} Homo quicúmque tale composúerit, et déderit ex eo aliéno, exterminábitur de pópulo suo.
 
 \verse{34} Dixítque Dóminus ad Móysen: Sume tibi arómata, stacten et ónycha, gálbanum boni odóris, et thus lucidíssimum; æquális pónderis erunt ómnia:
 \verse{35} faciésque thymiáma compósitum ópere unguentárii, mistum diligénter, et purum, et sanctificatióne digníssimum.
 \verse{36} Cumque in tenuíssimum púlverem univérsa contúderis, pones ex eo coram tabernáculo testimónii, in quo loco apparébo tibi. Sanctum sanctórum erit vobis thymiáma.
 \verse{37} Talem compositiónem non faciétis in usus vestros, quia sanctum est Dómino.
 \verse{38} Homo quicúmque fécerit símile, ut odóre illíus perfruátur, períbit de pópulis suis.
 \chapter{31}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Ecce, vocávi ex nómine Beséleel fílium Uri fílii Hur de tribu Juda,
 \verse{3} et implévi spíritu Dei, sapiéntia, et intelligéntia et sciéntia in omni ópere,
 \verse{4} ad excogitándum quidquid fabrefíeri potest ex auro, et argénto, et áëre,
 \verse{5} mármore, et gemmis, et diversitáte lignórum.
 \verse{6} Dedíque ei sócium Oóliab fílium Achísamech de tribu Dan. Et in corde omnis erudíti pósui sapiéntiam: ut fáciant cuncta quæ præcépi tibi,
 \verse{7} tabernáculum f\'{œ}deris, et arcam testimónii, et propitiatórium, quod super eam est, et cuncta vasa tabernáculi,
 \verse{8} mensámque et vasa ejus, candelábrum puríssimum cum vasis suis, et altáris thymiámatis,
 \verse{9} et holocáusti, et ómnia vasa eórum, labrum cum basi sua,
 \verse{10} vestes sanctas in ministério Aaron sacerdóti, et fíliis ejus, ut fungántur offício suo in sacris:
 \verse{11} óleum unctiónis, et thymiáma arómatum in sanctuário, ómnia quæ præcépi tibi, fácient.
 
 \verse{12} Et locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{13} Lóquere fíliis Israël, et dices ad eos: Vidéte ut sábbatum meum custodiátis: quia signum est inter me et vos in generatiónibus vestris: ut sciátis quia ego Dóminus, qui sanctífico vos.
 \verse{14} Custodíte sábbatum meum, sanctum est enim vobis: qui pollúerit illud, morte moriétur; qui fécerit in eo opus, períbit ánima illíus de médio pópuli sui.
 \verse{15} Sex diébus faciétis opus: in die séptimo sábbatum est, réquies sancta Dómino; omnis qui fécerit opus in hac die, moriétur.
 \verse{16} Custódiant fílii Israël sábbatum, et célebrent illud in generatiónibus suis. Pactum est sempitérnum
 \verse{17} inter me et fílios Israël, signúmque perpétuum; sex enim diébus fecit Dóminus cælum et terram, et in séptimo ab ópere cessávit.
 
 \verse{18} Dedítque Dóminus Móysi, complétis hujuscémodi sermónibus in monte Sínai, duas tábulas testimónii lapídeas, scriptas dígito Dei.
 \chapter{32}
 Videns autem pópulus quod moram fáceret descendéndi de monte Móyses, congregátus advérsus Aaron, dixit: Surge, fac nobis deos, qui nos præcédant: Móysi enim huic viro, qui nos edúxit de terra Ægýpti, ignorámus quid accíderit.
 \verse{2} Dixítque ad eos Aaron: Tóllite ináures áureas de uxórum, filiorúmque et filiárum vestrárum áuribus, et afférte ad me.
 \verse{3} Fecítque pópulus quæ jússerat, déferens ináures ad Aaron.
 \verse{4} Quas cum ille accepísset, formávit ópere fusório, et fecit ex eis vítulum conflátilem: dixerúntque: Hi sunt dii tui Israël, qui te eduxérunt de terra Ægýpti.
 \verse{5} Quod cum vidísset Aaron, ædificávit altáre coram eo, et præcónis voce clamávit dicens: Cras solémnitas Dómini est.
 \verse{6} Surgentésque mane, obtulérunt holocáusta, et hóstias pacíficas, et sedit pópulus manducáre, et bíbere, et surrexérunt lúdere.
 
 \verse{7} Locútus est autem Dóminus ad Móysen, dicens: Vade, descénde: peccávit pópulus tuus, quem eduxísti de terra Ægýpti.
 \verse{8} Recessérunt cito de via, quam ostendísti eis: fecerúntque sibi vítulum conflátilem, et adoravérunt, atque immolántes ei hóstias, dixérunt: Isti sunt dii tui Israël, qui te eduxérunt de terra Ægýpti.
 \verse{9} Rursúmque ait Dóminus ad Móysen: Cerno quod pópulus iste duræ cervícis sit:
 \verse{10} dimítte me, ut irascátur furor meus contra eos, et déleam eos, faciámque te in gentem magnam.
 \verse{11} Móyses autem orábat Dóminum Deum suum, dicens: Cur, Dómine, iráscitur furor tuus contra pópulum tuum, quem eduxísti de terra Ægýpti, in fortitúdine magna, et in manu robústa?
 \verse{12} Ne quæso dicant Ægýptii: Cállide edúxit eos, ut interfíceret in móntibus, et deléret e terra: quiéscat ira tua, et esto placábilis super nequítia pópuli tui.
 \verse{13} Recordáre Abraham, Isaac, et Israël servórum tuórum, quibus jurásti per temetípsum, dicens: Multiplicábo semen vestrum sicut stellas cæli; et univérsam terram hanc, de qua locútus sum, dabo sémini vestro, et possidébitis eam semper.
 \verse{14} Placatúsque est Dóminus ne fáceret malum quod locútus fúerat advérsus pópulum suum.
 
 \verse{15} Et revérsus est Móyses de monte, portans duas tábulas testimónii in manu sua, scriptas ex utráque parte,
 \verse{16} et factas ópere Dei: scriptúra quoque Dei erat sculpta in tábulis.
 \verse{17} Audiens autem Jósue tumúltum pópuli vociferántis, dixit ad Móysen: Ululátus pugnæ audítur in castris.
 \verse{18} Qui respóndit: Non est clamor adhortántium ad pugnam, neque vociferátio compelléntium ad fugam: sed vocem cantántium ego áudio.
 \verse{19} Cumque appropinquásset ad castra, vidit vítulum, et choros: iratúsque valde, projécit de manu tábulas, et confrégit eas ad radícem montis:
 \verse{20} arripiénsque vítulum quem fécerant, combússit, et contrívit usque ad púlverem, quem sparsit in aquam, et dedit ex eo potum fíliis Israël.
 \verse{21} Dixítque ad Aaron: Quid tibi fecit hic pópulus, ut indúceres super eum peccátum máximum?
 \verse{22} Cui ille respóndit: Ne indignétur dóminus meus: tu enim nosti pópulum istum, quod pronus sit ad malum:
 \verse{23} dixérunt mihi: Fac nobis deos, qui nos præcédant: huic enim Móysi, qui nos edúxit de terra Ægýpti, nescímus quid accíderit.
 \verse{24} Quibus ego dixi: Quis vestrum habet aurum? Tulérunt, et dedérunt mihi: et projéci illud in ignem, egressúsque est hic vítulus.
 
 \verse{25} Videns ergo Móyses pópulum quod esset nudátus (spoliáverat enim eum Aaron propter ignomíniam sordis, et inter hostes nudum constitúerat),
 \verse{26} et stans in porta castrórum, ait: Si quis est Dómini, jungátur mihi. Congregatíque sunt ad eum omnes fílii Levi:
 \verse{27} quibus ait: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Ponat vir gládium super femur suum: ite, et redíte de porta usque ad portam per médium castrórum, et occídat unusquísque fratrem, et amícum, et próximum suum.
 \verse{28} Fecerúntque fílii Levi juxta sermónem Móysi, ceciderúntque in die illa quasi vigínti tria míllia hóminum.
 \verse{29} Et ait Móyses: Consecrástis manus vestras hódie Dómino, unusquísque in fílio, et in fratre suo, ut detur vobis benedíctio.
 
 \verse{30} Facto autem áltero die, locútus est Móyses ad pópulum: Peccástis peccátum máximum: ascéndam ad Dóminum, si quómodo quívero eum deprecári pro scélere vestro.
 \verse{31} Reversúsque ad Dóminum, ait: Obsecro, peccávit pópulus iste peccátum máximum, fecerúntque sibi deos áureos: aut dimítte eis hanc noxam,
 \verse{32} aut si non facis, dele me de libro tuo quem scripsísti.
 \verse{33} Cui respóndit Dóminus: Qui peccáverit mihi, delébo eum de libro meo:
 \verse{34} tu autem vade, et duc pópulum istum quo locútus sum tibi: ángelus meus præcédet te. Ego autem in die ultiónis visitábo et hoc peccátum eórum.
 
 \verse{35} Percússit ergo Dóminus pópulum pro reátu vítuli, quem fécerat Aaron.
 \chapter{33}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens: Vade, ascénde de loco isto tu, et pópulus tuus quem eduxísti de terra Ægýpti, in terram quam jurávi Abraham, Isaac et Jacob, dicens: Sémini tuo dabo eam:
 \verse{2} et mittam præcursórem tui ángelum, ut ejíciam Chananǽum, et Amorrhǽum, et Hethǽum, et Pherezǽum, et Hevǽum, et Jebusǽum,
 \verse{3} et intres in terram fluéntem lacte et melle. Non enim ascéndam tecum, quia pópulus duræ cervícis es: ne forte dispérdam te in via.
 
 \verse{4} Audiénsque pópulus sermónem hunc péssimum, luxit: et nullus ex more indútus est cultu suo.
 \verse{5} Dixítque Dóminus ad Móysen: Lóquere fíliis Israël: Pópulus duræ cervícis es: semel ascéndam in médio tui, et delébo te. Jam nunc depóne ornátum tuum, ut sciam quid fáciam tibi.
 \verse{6} Deposuérunt ergo fílii Israël ornátum suum a monte Horeb.
 \verse{7} Móyses quoque tollens tabernáculum, teténdit extra castra procul, vocavítque nomen ejus, Tabernáculum f\'{œ}deris. Et omnis pópulus, qui habébat áliquam quæstiónem, egrediebátur ad tabernáculum f\'{œ}deris, extra castra.
 \verse{8} Cumque egrederétur Móyses ad tabernáculum, surgébat univérsa plebs, et stabat unusquísque in óstio papiliónis sui, aspiciebántque tergum Móysi, donec ingrederétur tentórium.
 \verse{9} Ingrésso autem illo tabernáculum f\'{œ}deris, descendébat colúmna nubis, et stabat ad óstium, loquebatúrque cum Móyse,
 \verse{10} cernéntibus univérsis quod colúmna nubis staret ad óstium tabernáculi. Stabántque ipsi, et adorábant per fores tabernaculórum suórum.
 \verse{11} Loquebátur autem Dóminus ad Móysen fácie ad fáciem, sicut solet loqui homo ad amícum suum. Cumque ille reverterétur in castra, miníster ejus Jósue fílius Nun, puer, non recedébat de tabernáculo.
 
 \verse{12} Dixit autem Móyses ad Dóminum: Prǽcipis ut edúcam pópulum istum: et non índicas mihi quem missúrus es mecum, præsértim cum díxeris: Novi te ex nómine, et invenísti grátiam coram me.
 \verse{13} Si ergo invéni grátiam in conspéctu tuo, osténde mihi fáciem tuam, ut sciam te, et invéniam grátiam ante óculos tuos: réspice pópulum tuum gentem hanc.
 \verse{14} Dixítque Dóminus: Fácies mea præcédet te, et réquiem dabo tibi.
 \verse{15} Et ait Móyses: Si non tu ipse præcédas, ne edúcas nos de loco isto.
 \verse{16} In quo enim scire potérimus ego et pópulus tuus invenísse nos grátiam in conspéctu tuo, nisi ambuláveris nobíscum, ut glorificémur ab ómnibus pópulis qui hábitant super terram?
 \verse{17} Dixit autem Dóminus ad Móysen: Et verbum istud, quod locútus es, fáciam: invenísti enim grátiam coram me, et teípsum novi ex nómine.
 
 \verse{18} Qui ait: Osténde mihi glóriam tuam.
 \verse{19} Respóndit: Ego osténdam omne bonum tibi, et vocábo in nómine Dómini coram te: et miserébor cui volúero, et clemens ero in quem mihi placúerit.
 \verse{20} Rursúmque ait: Non póteris vidére fáciem meam: non enim vidébit me homo et vivet.
 \verse{21} Et íterum: Ecce, inquit, est locus apud me, et stabis supra petram.
 \verse{22} Cumque transíbit glória mea, ponam te in forámine petræ, et prótegam déxtera mea, donec tránseam:
 \verse{23} tollámque manum meam, et vidébis posterióra mea: fáciem autem meam vidére non póteris.
 \chapter{34}
 Ac deínceps: Præcíde, ait, tibi duas tábulas lapídeas instar priórum, et scribam super eas verba, quæ habuérunt tábulæ quas fregísti.
 \verse{2} Esto parátus mane, ut ascéndas statim in montem Sínai, stabísque mecum super vérticem montis.
 \verse{3} Nullus ascéndat tecum, nec videátur quíspiam per totum montem: boves quoque et oves non pascántur e contra.
 \verse{4} Excídit ergo duas tábulas lapídeas, quales ántea fúerant: et de nocte consúrgens ascéndit in montem Sínai, sicut præcéperat ei Dóminus, portans secum tábulas.
 \verse{5} Cumque descendísset Dóminus per nubem, stetit Móyses cum eo, ínvocans nomen Dómini.
 \verse{6} Quo transeúnte coram eo, ait: Dominátor Dómine Deus, miséricors et clemens, pátiens et multæ miseratiónis, ac verax,
 \verse{7} qui custódis misericórdiam in míllia; qui aufers iniquitátem, et scélera, atque peccáta, nullúsque apud te per se ínnocens est; qui reddis iniquitátem patrum fíliis, ac nepótibus in tértiam et quartam progéniem.
 \verse{8} Festinúsque Móyses, curvátus est pronus in terram, et adórans
 \verse{9} ait: Si invéni grátiam in conspéctu tuo, Dómine, óbsecro ut gradiáris nobíscum (pópulus enim duræ cervícis est) et áuferas iniquitátes nostras atque peccáta, nosque possídeas.
 
 \verse{10} Respóndit Dóminus: Ego iníbo pactum vidéntibus cunctis: signa fáciam quæ numquam visa sunt super terram, nec in ullis géntibus, ut cernat pópulus iste, in cujus es médio, opus Dómini terríbile quod factúrus sum.
 
 \verse{11} Obsérva cuncta quæ hódie mando tibi: ego ipse ejíciam ante fáciem tuam Amorrhǽum, et Chananǽum, et Hethǽum, Pherezǽum quoque, et Hevǽum, et Jebusǽum.
 \verse{12} Cave ne umquam cum habitatóribus terræ illíus jungas amicítias, quæ sint tibi in ruínam:
 \verse{13} sed aras eórum déstrue, confrínge státuas, lucósque succíde:
 \verse{14} noli adoráre deum aliénum. Dóminus zelótes nomen ejus; Deus est æmulátor.
 \verse{15} Ne íneas pactum cum homínibus illárum regiónum: ne, cum fornicáti fúerint cum diis suis, et adoráverint simulácra eórum, vocet te quíspiam ut cómedas de immolátis.
 \verse{16} Nec uxórem de filiábus eórum accípies fíliis tuis: ne, postquam ipsæ fúerint fornicátæ, fornicári fáciant et fílios tuos in deos suos.
 \verse{17} Deos conflátiles non fácies tibi.
 
 \verse{18} Solemnitátem azymórum custódies. Septem diébus vescéris ázymis, sicut præcépi tibi, in témpore mensis novórum: mense enim verni témporis egréssus es de Ægýpto.
 
 \verse{19} Omne quod áperit vulvam géneris masculíni, meum erit. De cunctis animántibus, tam de bobus, quam de óvibus, meum erit.
 \verse{20} Primogénitum ásini rédimes ove: sin autem nec prétium pro eo déderis, occidétur. Primogénitum filiórum tuórum rédimes: nec apparébis in conspéctu meo vácuus.
 
 \verse{21} Sex diébus operáberis; die séptimo cessábis aráre et métere.
 
 \verse{22} Solemnitátem hebdomadárum fácies tibi in primítiis frugum messis tuæ tritíceæ, et solemnitátem, quando redeúnte anni témpore cuncta condúntur.
 \verse{23} Tribus tempóribus anni apparébit omne masculínum tuum in conspéctu omnipoténtis Dómini Dei Israël.
 \verse{24} Cum enim túlero gentes a fácie tua, et dilatávero términos tuos, nullus insidiábitur terræ tuæ, ascendénte te, et apparénte in conspéctu Dómini Dei tui ter in anno.
 
 \verse{25} Non immolábis super ferménto sánguinem hóstiæ meæ: neque residébit mane de víctima solemnitátis Phase.
 \verse{26} Primítias frugum terræ tuæ ófferes in domo Dómini Dei tui. Non coques hædum in lacte matris suæ.
 
 \verse{27} Dixítque Dóminus ad Móysen: Scribe tibi verba hæc, quibus et tecum et cum Israël pépigi fœdus.
 \verse{28} Fuit ergo ibi cum Dómino quadragínta dies et quadragínta noctes: panem non comédit, et aquam non bibit, et scripsit in tábulis verba f\'{œ}deris decem.
 \verse{29} Cumque descénderet Móyses de monte Sínai, tenébat duas tábulas testimónii, et ignorábat quod cornúta esset fácies sua ex consórtio sermónis Dómini.
 \verse{30} Vidéntes autem Aaron et fílii Israël cornútam Móysi fáciem, timuérunt prope accédere.
 \verse{31} Vocatíque ab eo, revérsi sunt tam Aaron, quam príncipes synagógæ. Et postquam locútus est ad eos,
 \verse{32} venérunt ad eum étiam omnes fílii Israël: quibus præcépit cuncta quæ audíerat a Dómino in monte Sínai.
 \verse{33} Impletísque sermónibus, pósuit velámen super fáciem suam.
 \verse{34} Quod ingréssus ad Dóminum, et loquens cum eo, auferébat donec exíret, et tunc loquebátur ad fílios Israël ómnia quæ sibi fúerant imperáta.
 \verse{35} Qui vidébant fáciem egrediéntis Móysi esse cornútam, sed operiébat ille rursus fáciem suam, siquándo loquebátur ad eos.
 \chapter{35}
 Igitur congregáta omni turba filiórum Israël, dixit ad eos: Hæc sunt quæ jussit Dóminus fíeri.
 \verse{2} Sex diébus faciétis opus: séptimus dies erit vobis sanctus, sábbatum, et réquies Dómini: qui fécerit opus in eo, occidétur.
 \verse{3} Non succendétis ignem in ómnibus habitáculis vestris per diem sábbati.
 \verse{4} Et ait Móyses ad omnem catérvam filiórum Israël: Iste est sermo quem præcépit Dóminus, dicens:
 \verse{5} Separáte apud vos primítias Dómino. Omnis voluntárius et prono ánimo ófferat eas Dómino: aurum et argéntum, et æs,
 \verse{6} hyacínthum et púrpuram, coccúmque bis tinctum, et byssum, pilos caprárum,
 \verse{7} pellésque aríetum rubricátas, et jánthinas, ligna setim,
 \verse{8} et óleum ad luminária concinnánda, et ut conficiátur unguéntum, et thymiáma suavíssimum,
 \verse{9} lápides onýchinos, et gemmas ad ornátum superhumerális et rationális.
 
 \verse{10} Quisque vestrum sápiens est, véniat, et fáciat quod Dóminus imperávit:
 \verse{11} tabernáculum scílicet, et tectum ejus, atque operiméntum, ánnulos, et tabuláta cum véctibus, paxíllos, et bases:
 \verse{12} arcam et vectes, propitiatórium, et velum, quod ante illud oppánditur:
 \verse{13} mensam cum véctibus et vasis, et propositiónis pánibus:
 \verse{14} candelábrum ad luminária sustentánda, vasa illíus et lucérnas, et óleum ad nutriménta ígnium:
 \verse{15} altáre thymiámatis, et vectes, et óleum unctiónis et thymiáma ex aromátibus: tentórium ad óstium tabernáculi:
 \verse{16} altáre holocáusti, et cratículam ejus ænéam cum véctibus et vasis suis: labrum et basim ejus:
 \verse{17} cortínas átrii cum colúmnis et básibus, tentórium in fóribus vestíbuli,
 \verse{18} paxíllos tabernáculi et átrii cum funículis suis:
 \verse{19} vestiménta, quorum usus est in ministério sanctuárii, vestes Aaron pontíficis ac filiórum ejus, ut sacerdótio fungántur mihi.
 
 \verse{20} Egressáque omnis multitúdo filiórum Israël de conspéctu Móysi,
 \verse{21} obtulérunt mente promptíssima atque devóta primítias Dómino, ad faciéndum opus tabernáculi testimónii. Quidquid ad cultum et ad vestes sanctas necessárium erat,
 \verse{22} viri cum muliéribus præbuérunt, armíllas et ináures, ánnulos et dextrália: omne vas áureum in donária Dómini separátum est.
 \verse{23} Si quis habébat hyacínthum, et púrpuram, coccúmque bis tinctum, byssum et pilos caprárum, pelles aríetum rubricátas, et jánthinas,
 \verse{24} argénti, ærísque metálla, obtulérunt Dómino, lignáque setim in vários usus.
 \verse{25} Sed et mulíeres doctæ, quæ néverant, dedérunt hyacínthum, púrpuram, et vermículum, ac byssum,
 \verse{26} et pilos caprárum, sponte própria cuncta tribuéntes.
 \verse{27} Príncipes vero obtulérunt lápides onýchinos, et gemmas ad superhumerále et rationále,
 \verse{28} aromatáque et óleum ad luminária concinnánda, et ad præparándum unguéntum, ac thymiáma odóris suavíssimi componéndum.
 \verse{29} Omnes viri et mulíeres mente devóta obtulérunt donária, ut fíerent ópera, quæ jússerat Dóminus per manum Móysi. Cuncti fílii Israël voluntária Dómino dedicavérunt.
 
 \verse{30} Dixítque Móyses ad fílios Israël: Ecce, vocávit Dóminus ex nómine Beséleel fílium Uri, fílii Hur de tribu Juda,
 \verse{31} implevítque eum spíritu Dei, sapiéntia et intelligéntia, et sciéntia et omni doctrína,
 \verse{32} ad excogitándum, et faciéndum opus in auro, et argénto, et áëre,
 \verse{33} sculpendísque lapídibus, et ópere carpentário, quidquid fabre adinveníri potest,
 \verse{34} dedit in corde ejus: Oóliab quoque fílium Achísamech de tribu Dan:
 \verse{35} ambos erudívit sapiéntia, ut fáciant ópera abietárii, polymitárii, ac plumárii, de hyacíntho ac púrpura, coccóque bis tincto, et bysso, et texant ómnia, ac nova quæque repériant.
 \chapter{36}
 Fecit ergo Beséleel, et Oóliab, et omnis vir sápiens, quibus dedit Dóminus sapiéntiam et intelléctum, ut scirent fabre operári quæ in usus sanctuárii necessária sunt, et quæ præcépit Dóminus.
 \verse{2} Cumque vocásset eos Móyses et omnem erudítum virum, cui déderat Dóminus sapiéntiam, et qui sponte sua obtúlerant se ad faciéndum opus,
 \verse{3} trádidit eis univérsa donária filiórum Israël. Qui cum instárent óperi, quotídie mane vota pópulus offerébat.
 \verse{4} Unde artífices veníre compúlsi,
 \verse{5} dixérunt Móysi: Plus offert pópulus quam necessárium est.
 \verse{6} Jussit ergo Móyses præcónis voce cantári: Nec vir, nec múlier quidquam ófferat ultra in ópere sanctuárii. Sicque cessátum est a munéribus offeréndis,
 \verse{7} eo quod obláta suffícerent et superabundárent.
 
 \verse{8} Fecerúntque omnes corde sapiéntes ad expléndum opus tabernáculi, cortínas decem de bysso retórta, et hyacíntho, et púrpura, coccóque bis tincto, ópere vário, et arte polýmita:
 \verse{9} quarum una habébat in longitúdine vigínti octo cúbitos, et in latitúdine quátuor; una mensúra erat ómnium cortinárum.
 \verse{10} Conjunxítque cortínas quinque, álteram álteri, et álias quinque sibi ínvicem copulávit.
 \verse{11} Fecit et ansas hyacínthinas in ora cortínæ uníus ex utróque látere, et in ora cortínæ altérius simíliter,
 \verse{12} ut contra se ínvicem venírent ansæ, et mútuo jungeréntur.
 \verse{13} Unde et quinquagínta fudit círculos áureos, qui mordérent cortinárum ansas, et fíeret unum tabernáculum.
 \verse{14} Fecit et saga úndecim de pilis caprárum ad operiéndum tectum tabernáculi:
 \verse{15} unum sagum in longitúdine habébat cúbitos trigínta, et in latitúdine cúbitos quátuor: uníus mensúræ erant ómnia saga:
 \verse{16} quorum quinque junxit seórsum, et sex ália separátim.
 \verse{17} Fecítque ansas quinquagínta in ora sagi uníus, et quinquagínta in ora sagi altérius, ut sibi ínvicem jungeréntur.
 \verse{18} Et fíbulas ǽneas quinquagínta, quibus necterétur tectum, ut unum pállium ex ómnibus sagis fíeret.
 \verse{19} Fecit et opertórium tabernáculi de péllibus aríetum rubricátis: aliúdque désuper velaméntum de péllibus jánthinis.
 
 \verse{20} Fecit et tábulas tabernáculi de lignis setim stantes.
 \verse{21} Decem cubitórum erat longitúdo tábulæ uníus: et unum ac semis cúbitum latitúdo retinébat.
 \verse{22} Binæ incastratúræ erant per síngulas tábulas, ut áltera álteri jungerétur. Sic fecit in ómnibus tabernáculi tábulis.
 \verse{23} E quibus vigínti ad plagam meridiánam erant contra austrum,
 \verse{24} cum quadragínta básibus argénteis. Duæ bases sub una tábula ponebántur ex utráque parte angulórum, ubi incastratúræ láterum in ángulis terminántur.
 \verse{25} Ad plagam quoque tabernáculi, quæ réspicit ad aquilónem, fecit vigínti tábulas,
 \verse{26} cum quadragínta básibus argénteis, duas bases per síngulas tábulas.
 \verse{27} Contra occidéntem vero, id est, ad eam partem tabernáculi quæ mare réspicit, fecit sex tábulas,
 \verse{28} et duas álias per síngulos ángulos tabernáculi retro:
 \verse{29} quæ junctæ erant a deórsum usque sursum, et in unam compáginem páriter ferebántur. Ita fecit ex utráque parte per ángulos:
 \verse{30} ut octo essent simul tábulæ, et habérent bases argénteas sédecim, binas scílicet bases sub síngulis tábulis.
 
 \verse{31} Fecit et vectes de lignis setim, quinque ad continéndas tábulas uníus láteris tabernáculi,
 \verse{32} et quinque álios ad altérius láteris coaptándas tábulas: et extra hos, quinque álios vectes ad occidentálem plagam tabernáculi contra mare.
 \verse{33} Fecit quoque vectem álium, qui per médias tábulas ab ángulo usque ad ángulum perveníret.
 \verse{34} Ipsa autem tabuláta deaurávit, fusis básibus eárum argénteis. Et círculos eórum fecit áureos, per quos vectes indúci possent: quos et ipsos láminis áureis opéruit.
 
 \verse{35} Fecit et velum de hyacíntho, et púrpura, vermículo, ac bysso retórta, ópere polymitário, várium atque distínctum:
 \verse{36} et quátuor colúmnas de lignis setim, quas cum capítibus deaurávit, fusis básibus eárum argénteis.
 \verse{37} Fecit et tentórium in intróitu tabernáculi ex hyacíntho, púrpura, vermículo, byssóque retórta, ópere plumárii:
 \verse{38} et colúmnas quinque cum capítibus suis, quas opéruit auro, basésque eárum fudit ǽneas.
 \chapter{37}
 Fecit autem Beséleel et arcam de lignis setim, habéntem duos semis cúbitos in longitúdine, et cúbitum ac semíssem in latitúdine, altitúdo quoque uníus cúbiti fuit et dimídii: vestivítque eam auro puríssimo intus ac foris.
 \verse{2} Et fecit illi corónam áuream per gyrum,
 \verse{3} conflans quátuor ánnulos áureos per quátuor ángulos ejus: duos ánnulos in látere uno, et duos in áltero.
 \verse{4} Vectes quoque fecit de lignis setim, quos vestívit auro,
 \verse{5} et quos misit in ánnulos, qui erant in latéribus arcæ ad portándum eam.
 
 \verse{6} Fecit et propitiatórium, id est, oráculum, de auro mundíssimo, duórum cubitórum et dimídii in longitúdine, et cúbiti ac semis in latitúdine.
 \verse{7} Duos étiam chérubim ex auro dúctili, quos pósuit ex utráque parte propitiatórii:
 \verse{8} cherub unum in summitáte uníus partis, et cherub álterum in summitáte partis altérius: duos chérubim in síngulis summitátibus propitiatórii,
 \verse{9} extendéntes alas, et tegéntes propitiatórium, seque mútuo et illud respiciéntes.
 
 \verse{10} Fecit et mensam de lignis setim in longitúdine duórum cubitórum, et in latitúdine uníus cúbiti, quæ habébat in altitúdine cúbitum ac semíssem.
 \verse{11} Circumdedítque eam auro mundíssimo, et fecit illi lábium áureum per gyrum,
 \verse{12} ipsíque lábio corónam áuream interrásilem quátuor digitórum, et super eámdem, álteram corónam áuream.
 \verse{13} Fudit et quátuor círculos áureos, quos pósuit in quátuor ángulis per síngulos pedes mensæ
 \verse{14} contra corónam: misítque in eos vectes, ut possit mensa portári.
 \verse{15} Ipsos quoque vectes fecit de lignis setim, et circumdédit eos auro.
 \verse{16} Et vasa ad divérsos usus mensæ, acetábula, phíalas, et cýathos, et thuríbula, ex auro puro, in quibus offerénda sunt libámina.
 
 \verse{17} Fecit et candelábrum dúctile de auro mundíssimo, de cujus vecte cálami, scyphi, sphærulǽque, ac lília procedébant:
 \verse{18} sex in utróque látere, tres cálami ex parte una, et tres ex áltera:
 \verse{19} tres scyphi in nucis modum per cálamos síngulos, sphærulǽque simul et lília: et tres scyphi instar nucis in cálamo áltero, sphærulǽque simul et lília. Æquum erat opus sex calamórum, qui procedébant de stípite candelábri.
 \verse{20} In ipso autem vecte erant quátuor scyphi in nucis modum, sphærulǽque per síngulos simul et lília:
 \verse{21} et sphǽrulæ sub duóbus cálamis per loca tria, qui simul sex fiunt cálami procedéntes de vecte uno.
 \verse{22} Et sphǽrulæ ígitur, et cálami ex ipso erant, univérsa ductília ex auro puríssimo.
 \verse{23} Fecit et lucérnas septem cum emunctóriis suis, et vasa ubi ea, quæ emúncta sunt, extinguántur, de auro mundíssimo.
 \verse{24} Taléntum auri appendébat candelábrum cum ómnibus vasis suis.
 
 \verse{25} Fecit et altáre thymiámatis de lignis setim, per quadrum síngulos habens cúbitos, et in altitúdine duos: e cujus ángulis procedébant córnua.
 \verse{26} Vestivítque illud auro puríssimo cum cratícula ac pariétibus et córnibus.
 \verse{27} Fecítque ei corónam auréolam per gyrum, et duos ánnulos áureos sub coróna per síngula látera, ut mittántur in eos vectes, et possit altáre portári.
 \verse{28} Ipsos autem vectes fecit de lignis setim, et opéruit láminis áureis.
 
 \verse{29} Compósuit et óleum ad sanctificatiónis unguéntum, et thymiáma de aromátibus mundíssimis ópere pigmentárii.
 \chapter{38}
 Fecit et altáre holocáusti de lignis setim, quinque cubitórum per quadrum, et trium in altitúdine:
 \verse{2} cujus córnua de ángulis procedébant, operuítque illum láminis ǽneis.
 \verse{3} Et in usus ejus parávit ex áëre vasa divérsa, lebétes, fórcipes, fuscínulas, uncínos, et ígnium receptácula.
 \verse{4} Craticulámque ejus in modum retis fecit ænéam, et subter eam in altáris médio árulam,
 \verse{5} fusis quátuor ánnulis per tótidem retiáculi summitátes, ad immitténdos vectes ad portándum:
 \verse{6} quos et ipsos fecit de lignis setim, et opéruit láminis ǽneis:
 \verse{7} induxítque in círculos, qui in latéribus altáris eminébant. Ipsum autem altáre non erat sólidum, sed cavum ex tábulis, et intus vácuum.
 
 \verse{8} Fecit et labrum ǽneum cum basi sua de spéculis mulíerum, quæ excubábant in óstio tabernáculi.
 
 \verse{9} Fecit et átrium, in cujus austráli plaga erant tentória de bysso retórta, cubitórum centum,
 \verse{10} colúmnæ ǽneæ vigínti cum básibus suis, cápita columnárum, et tota óperis cælatúra, argéntea.
 \verse{11} Æque ad septentrionálem plagam tentória colúmnæ, basésque et cápita columnárum ejúsdem mensúræ, et óperis ac metálli, erant.
 \verse{12} In ea vero plaga, quæ ad occidéntem réspicit, fuérunt tentória cubitórum quinquagínta, colúmnæ decem cum básibus suis ǽneæ, et cápita columnárum, et tota óperis cælatúra, argéntea.
 \verse{13} Porro contra oriéntem quinquagínta cubitórum parávit tentória:
 \verse{14} e quibus, quíndecim cúbitos columnárum trium, cum básibus suis, unum tenébat latus:
 \verse{15} et in parte áltera (quia inter útraque intróitum tabernáculi fecit) quíndecim æque cubitórum erant tentória, columnǽque tres, et bases tótidem.
 \verse{16} Cuncta átrii tentória byssus retórta texúerat.
 \verse{17} Bases columnárum fuére ǽneæ, cápita autem eárum cum cunctis cælatúris suis argéntea: sed et ipsas colúmnas átrii vestívit argénto.
 \verse{18} Et in intróitu ejus ópere plumário fecit tentórium ex hyacíntho, púrpura, vermículo, ac bysso retórta, quod habébat vigínti cúbitos in longitúdine, altitúdo vero quinque cubitórum erat juxta mensúram, quam cuncta átrii tentória habébant.
 \verse{19} Colúmnæ autem in ingréssu fuére quátuor cum básibus ǽneis, capitáque eárum et cælatúræ argénteæ.
 \verse{20} Paxíllos quoque tabernáculi et átrii per gyrum fecit ǽneos.
 
 \verse{21} Hæc sunt instruménta tabernáculi testimónii, quæ enumeráta sunt juxta præcéptum Móysi in cæremóniis Levitárum per manum Ithamar fílii Aaron sacerdótis:
 \verse{22} quæ Beséleel fílius Uri fílii Hur de tribu Juda, Dómino per Móysen jubénte, compléverat,
 \verse{23} juncto sibi sócio Oóliab fílio Achísamech de tribu Dan: qui et ipse ártifex lignórum egrégius fuit, et polymitárius atque plumárius ex hyacíntho, púrpura, vermículo et bysso.
 \verse{24} Omne aurum quod expénsum est in ópere sanctuárii, et quod oblátum est in donáriis, vigínti novem talentórum fuit, et septingentórum trigínta siclórum ad mensúram sanctuárii.
 \verse{25} Oblátum est autem ab his qui transiérunt ad númerum a vigínti annis et supra, de sexcéntis tribus míllibus et quingéntis quinquagínta armatórum.
 \verse{26} Fuérunt prætérea centum talénta argénti e quibus conflátæ sunt bases sanctuárii, et intróitus, ubi velum pendet.
 \verse{27} Centum bases factæ sunt de taléntis centum, síngulis taléntis per bases síngulas supputátis.
 \verse{28} De mille autem septingéntis et septuagínta quinque, fecit cápita columnárum, quas et ipsas vestívit argénto.
 \verse{29} Aëris quoque obláta sunt talénta septuagínta duo míllia, et quadringénti supra sicli,
 \verse{30} ex quibus fusæ sunt bases in intróitu tabernáculi testimónii, et altáre ǽneum cum cratícula sua, omniáque vasa quæ ad usum ejus pértinent,
 \verse{31} et bases átrii tam in circúitu quam in ingréssu ejus, et paxílli tabernáculi atque átrii per gyrum.
 \chapter{39}
 De hyacíntho vero et púrpura, vermículo ac bysso, fecit vestes, quibus induerétur Aaron quando ministrábat in sanctis, sicut præcépit Dóminus Móysi.
 \verse{2} Fecit ígitur superhumerále de auro, hyacíntho, et púrpura, coccóque bis tincto, et bysso retórta,
 \verse{3} ópere polymitário: incidítque brácteas áureas, et extenuávit in fila, ut possent torquéri cum priórum colórum subtégmine,
 \verse{4} duásque oras sibi ínvicem copulátas in utróque látere summitátum,
 \verse{5} et bálteum ex eísdem colóribus, sicut præcéperat Dóminus Móysi.
 \verse{6} Parávit et duos lápides onýchinos, astríctos et inclúsos auro, et sculptos arte gemmária nomínibus filiórum Israël:
 \verse{7} posuítque eos in latéribus superhumerális in moniméntum filiórum Israël, sicut præcéperat Dóminus Móysi.
 
 \verse{8} Fecit et rationále ópere polýmito juxta opus superhumerális, ex auro, hyacíntho, púrpura, coccóque bis tincto, et bysso retórta:
 \verse{9} quadrángulum, duplex, mensúræ palmi.
 \verse{10} Et pósuit in eo gemmárum órdines quátuor. In primo versu erat sárdius, topázius, smarágdus.
 \verse{11} In secúndo, carbúnculus, sapphírus, et jaspis.
 \verse{12} In tértio, ligúrius, achátes, et amethýstus.
 \verse{13} In quarto, chrysólithus, onýchinus, et berýllus, circúmdati et inclúsi auro per órdines suos.
 \verse{14} Ipsíque lápides duódecim sculpti erant nomínibus duódecim tríbuum Israël, sínguli per nómina singulórum.
 \verse{15} Fecérunt in rationáli et caténulas sibi ínvicem cohæréntes, de auro puríssimo:
 \verse{16} et duos uncínos, totidémque ánnulos áureos. Porro ánnulos posuérunt in utróque látere rationális,
 \verse{17} e quibus pendérent duæ caténæ áureæ, quas inseruérunt uncínis, qui in superhumerális ángulis eminébant.
 \verse{18} Hæc et ante et retro ita conveniébant sibi, ut superhumerále et rationále mútuo necteréntur,
 \verse{19} stricta ad bálteum et ánnulis fórtius copuláta, quos jungébat vitta hyacínthina, ne laxa flúerent, et a se ínvicem moveréntur, sicut præcépit Dóminus Móysi.
 
 \verse{20} Fecerúntque quoque túnicam superhumerális totam hyacínthinam,
 \verse{21} et capítium in superióri parte contra médium, orámque per gyrum capítii téxtilem:
 \verse{22} deórsum autem ad pedes mala púnica ex hyacíntho, púrpura, vermículo, ac bysso retórta:
 \verse{23} et tintinnábula de auro puríssimo, quæ posuérunt inter malogranáta, in extréma parte túnicæ per gyrum:
 \verse{24} tintinnábulum autem áureum, et malum púnicum, quibus ornátus incedébat póntifex quando ministério fungebátur, sicut præcéperat Dóminus Móysi.
 \verse{25} Fecérunt et túnicas býssinas ópere téxtili Aaron et fíliis ejus:
 \verse{26} et mitras cum corónulis suis ex bysso:
 \verse{27} feminália quoque línea, býssina:
 \verse{28} cíngulum vero de bysso retórta, hyacíntho, púrpura, ac vermículo bis tincto, arte plumária, sicut præcéperat Dóminus Móysi.
 \verse{29} Fecérunt et láminam sacræ veneratiónis de auro puríssimo, scripserúntque in ea ópere gemmário, Sanctum Dómini:
 \verse{30} et strinxérunt eam cum mitra vitta hyacínthina, sicut præcéperat Dóminus Móysi.
 
 \verse{31} Perféctum est ígitur omne opus tabernáculi et tecti testimónii: fecerúntque fílii Israël cuncta quæ præcéperat Dóminus Móysi.
 \verse{32} Et obtulérunt tabernáculum et tectum et univérsam supelléctilem, ánnulos, tábulas, vectes, colúmnas ac bases,
 \verse{33} opertórium de péllibus aríetum rubricátis, et áliud operiméntum de jánthinis péllibus,
 \verse{34} velum; arcam, vectes, propitiatórium,
 \verse{35} mensam cum vasis suis et propositiónis pánibus;
 \verse{36} candelábrum, lucérnas, et utensília eárum cum óleo;
 \verse{37} altáre áureum, et unguéntum, et thymiáma ex aromátibus,
 \verse{38} et tentórium in intróitu tabernáculi;
 \verse{39} altáre ǽneum, retiáculum, vectes, et vasa ejus ómnia; labrum cum basi sua; tentória átrii, et colúmnas cum básibus suis;
 \verse{40} tentórium in intróitu átrii, funiculósque illíus et paxíllos. Nihil ex vasis défuit, quæ in ministérium tabernáculi, et in tectum f\'{œ}deris jussa sunt fíeri.
 \verse{41} Vestes quoque, quibus sacerdótes utúntur in sanctuário, Aaron scílicet et fílii ejus,
 \verse{42} obtulérunt fílii Israël, sicut præcéperat Dóminus.
 \verse{43} Quæ postquam Móyses cuncta vidit compléta, benedíxit eis.
 \chapter{40}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Mense primo, prima die mensis, ériges tabernáculum testimónii,
 \verse{3} et pones in eo arcam, dimittésque ante illam velum:
 \verse{4} et illáta mensa, pones super eam quæ rite præcépta sunt. Candelábrum stabit cum lucérnis suis,
 \verse{5} et altáre áureum, in quo adolétur incénsum, coram arca testimónii. Tentórium in intróitu tabernáculi pones,
 \verse{6} et ante illud altáre holocáusti:
 \verse{7} labrum inter altáre et tabernáculum, quod implébis aqua.
 \verse{8} Circumdabísque átrium tentóriis, et ingréssum ejus.
 \verse{9} Et assúmpto unctiónis óleo unges tabernáculum cum vasis suis, ut sanctificéntur:
 \verse{10} altáre holocáusti et ómnia vasa ejus,
 \verse{11} labrum cum basi sua: ómnia unctiónis óleo consecrábis, ut sint Sancta sanctórum.
 \verse{12} Applicabísque Aaron et fílios ejus ad fores tabernáculi testimónii, et lotos aqua
 \verse{13} índues sanctis véstibus, ut minístrent mihi, et únctio eórum in sacerdótium sempitérnum profíciat.
 
 \verse{14} Fecítque Móyses ómnia quæ præcéperat Dóminus.
 \verse{15} Igitur mense primo anni secúndi, prima die mensis, collocátum est tabernáculum.
 \verse{16} Erexítque Móyses illud, et pósuit tábulas ac bases et vectes, statuítque colúmnas,
 \verse{17} et expándit tectum super tabernáculum, impósito désuper operiménto, sicut Dóminus imperáverat.
 \verse{18} Pósuit et testimónium in arca, súbditis infra véctibus, et oráculum désuper.
 \verse{19} Cumque intulísset arcam in tabernáculum, appéndit ante eam velum ut expléret Dómini jussiónem.
 \verse{20} Pósuit et mensam in tabernáculo testimónii ad plagam septentrionálem extra velum,
 \verse{21} ordinátis coram propositiónis pánibus, sicut præcéperat Dóminus Móysi.
 \verse{22} Pósuit et candelábrum in tabernáculo testimónii e regióne mensæ in parte austráli,
 \verse{23} locátis per órdinem lucérnis, juxta præcéptum Dómini.
 \verse{24} Pósuit et altáre áureum sub tecto testimónii contra velum,
 \verse{25} et adolévit super eo incénsum arómatum, sicut jússerat Dóminus Móysi.
 
 \verse{26} Pósuit et tentórium in intróitu tabernáculi testimónii,
 \verse{27} et altáre holocáusti in vestíbulo testimónii, ófferens in eo holocáustum, et sacrifícia, ut Dóminus imperáverat.
 \verse{28} Labrum quoque státuit inter tabernáculum testimónii et altáre, implens illud aqua.
 \verse{29} Laverúntque Móyses et Aaron ac fílii ejus manus suas et pedes,
 \verse{30} cum ingrederéntur tectum f\'{œ}deris, et accéderent ad altáre, sicut præcéperat Dóminus Móysi.
 \verse{31} Eréxit et átrium per gyrum tabernáculi et altáris, ducto in intróitu ejus tentório.
 Postquam ómnia perfécta sunt,
 \verse{32} opéruit nubes tabernáculum testimónii, et glória Dómini implévit illud.
 \verse{33} Nec póterat Móyses íngredi tectum f\'{œ}deris, nube operiénte ómnia, et majestáte Dómini coruscánte, quia cuncta nubes operúerat.
 \verse{34} Siquándo nubes tabernáculum deserébat, proficiscebántur fílii Israël per turmas suas:
 \verse{35} si pendébat désuper, manébant in eódem loco.
 \verse{36} Nubes quippe Dómini incubábat per diem tabernáculo, et ignis in nocte, vidéntibus cunctis pópulis Israël per cunctas mansiónes suas.
 \subbook{Liber Levítici}{Leviticus}
 \chapter{1}
 Vocávit autem Móysen, et locútus est ei Dóminus de tabernáculo testimónii, dicens:
 \verse{2} Lóquere fíliis Israël, et dices ad eos: Homo, qui obtúlerit ex vobis hóstiam Dómino de pecóribus, id est, de bobus et óvibus ófferens víctimas,
 \verse{3} si holocáustum fúerit ejus oblátio, ac de arménto: másculum immaculátum ófferet ad óstium tabernáculi testimónii, ad placándum sibi Dóminum:
 \verse{4} ponétque manum super caput hóstiæ, et acceptábilis erit, atque in expiatiónem ejus profíciens.
 \verse{5} Immolabítque vítulum coram Dómino, et ófferent fílii Aaron sacerdótes sánguinem ejus, fundéntes per altáris circúitum, quod est ante óstium tabernáculi:
 \verse{6} detractáque pelle hóstiæ, artus in frusta concídent.
 \verse{7} Et subjícient in altári ignem, strue lignórum ante compósita:
 \verse{8} et membra quæ sunt cæsa, désuper ordinántes, caput vidélicet, et cuncta quæ adhǽrent jécori,
 \verse{9} intestínis et pédibus lotis aqua: adolebítque ea sacérdos super altáre in holocáustum et suávem odórem Dómino.
 
 \verse{10} Quod si de pecóribus oblátio est, de óvibus sive de capris holocáustum, másculum absque mácula ófferet:
 \verse{11} immolabítque ad latus altáris, quod réspicit ad aquilónem, coram Dómino: sánguinem vero illíus fundent super altáre fílii Aaron per circúitum:
 \verse{12} dividéntque membra, caput, et ómnia quæ adhǽrent jécori, et ponent super ligna, quibus subjiciéndus est ignis:
 \verse{13} intestína vero et pedes lavábunt aqua. Et obláta ómnia adolébit sacérdos super altáre in holocáustum et odórem suavíssimum Dómino.
 
 \verse{14} Si autem de ávibus, holocáusti oblátio fúerit Dómino, de turtúribus, aut pullis colúmbæ,
 \verse{15} ófferet eam sacérdos ad altáre: et retórto ad collum cápite, ac rupto vúlneris loco, decúrrere fáciet sánguinem super crepídinem altáris:
 \verse{16} vesículam vero gútturis, et plumas projíciet prope altáre ad orientálem plagam, in loco in quo cíneres effúndi solent,
 \verse{17} confringétque ascéllas ejus, et non secábit, neque ferro dívidet eam, et adolébit super altáre, lignis igne suppósito. Holocáustum est et oblátio suavíssimi odóris Dómino.
 \chapter{2}
 Anima cum obtúlerit oblatiónem sacrifícii Dómino, símila erit ejus oblátio; fundétque super eam óleum, et ponet thus,
 \verse{2} ac déferet ad fílios Aaron sacerdótes: quorum unus tollet pugíllum plenum símilæ et ólei, ac totum thus, et ponet memoriále super altáre in odórem suavíssimum Dómino.
 \verse{3} Quod autem réliquum fúerit de sacrifício, erit Aaron et filiórum ejus, Sanctum sanctórum de oblatiónibus Dómini.
 
 \verse{4} Cum autem obtúleris sacrifícium coctum in clíbano: de símila, panes scílicet absque ferménto, conspérsos óleo, et lágana ázyma óleo lita.
 \verse{5} Si oblátio tua fúerit de sartágine, símilæ conspérsæ óleo et absque ferménto,
 \verse{6} dívides eam minutátim, et fundes super eam óleum.
 \verse{7} Sin autem de cratícula fúerit sacrifícium, æque símila óleo conspergétur:
 \verse{8} quam ófferens Dómino, trades mánibus sacerdótis.
 \verse{9} Qui cum obtúlerit eam, tollet memoriále de sacrifício, et adolébit super altáre in odórem suavitátis Dómino:
 \verse{10} quidquid autem réliquum est, erit Aaron, et filiórum ejus, Sanctum sanctórum de oblatiónibus Dómini.
 
 \verse{11} Omnis oblátio quæ offerétur Dómino, absque ferménto fiet, nec quidquam ferménti ac mellis adolébitur in sacrifício Dómino.
 \verse{12} Primítias tantum eórum offerétis ac múnera: super altáre vero non imponéntur in odórem suavitátis.
 \verse{13} Quidquid obtúleris sacrifícii, sale cóndies, nec áuferes sal f\'{œ}deris Dei tui de sacrifício tuo: in omni oblatióne tua ófferes sal.
 \verse{14} Si autem obtúleris munus primárum frugum tuárum Dómino de spicis adhuc viréntibus, torrébis igni, et confrínges in morem farris, et sic ófferes primítias tuas Dómino,
 \verse{15} fundens supra óleum, et thus impónens, quia oblátio Dómini est:
 \verse{16} de qua adolébit sacérdos in memóriam múneris partem farris fracti, et ólei, ac totum thus.
 \chapter{3}
 Quod si hóstia pacificórum fúerit ejus oblátio, et de bobus volúerit offérre, marem sive féminam, immaculáta ófferet coram Dómino.
 \verse{2} Ponétque manum super caput víctimæ suæ, quæ immolábitur in intróitu tabernáculi testimónii, fundéntque fílii Aaron sacerdótes sánguinem per altáris circúitum.
 \verse{3} Et ófferent de hóstia pacificórum in oblatiónem Dómino, ádipem qui óperit vitália, et quidquid pinguédinis est intrínsecus:
 \verse{4} duos renes cum ádipe quo tegúntur ília, et retículum jécoris cum renúnculis.
 \verse{5} Adolebúntque ea super altáre in holocáustum, lignis igne suppósito, in oblatiónem suavíssimi odóris Dómino.
 
 \verse{6} Si vero de óvibus fúerit ejus oblátio et pacificórum hóstia, sive másculum obtúlerit, sive féminam, immaculáta erunt.
 \verse{7} Si agnum obtúlerit coram Dómino,
 \verse{8} ponet manum suam super caput víctimæ suæ: quæ immolábitur in vestíbulo tabernáculi testimónii: fundéntque fílii Aaron sánguinem ejus per circúitum altáris.
 \verse{9} Et ófferent de pacificórum hóstia sacrifícium Dómino: ádipem et caudam totam
 \verse{10} cum rénibus, et pinguédinem quæ óperit ventrem atque univérsa vitália, et utrúmque renúnculum cum ádipe qui est juxta ília, reticulúmque jécoris cum renúnculis.
 \verse{11} Et adolébit ea sacérdos super altáre in pábulum ignis et oblatiónis Dómini.
 \verse{12} Si capra fúerit ejus oblátio, et obtúlerit eam Dómino,
 \verse{13} ponet manum suam super caput ejus: immolabítque eam in intróitu tabernáculi testimónii, et fundent fílii Aaron sánguinem ejus per altáris circúitum.
 \verse{14} Tolléntque ex ea in pastum ignis domínici, ádipem qui óperit ventrem, et qui tegit univérsa vitália:
 \verse{15} duos renúnculos cum retículo, quod est super eos juxta ília, et arvínam jécoris cum renúnculis:
 \verse{16} adolebítque ea super altáre sacérdos in alimóniam ignis, et suavíssimi odóris. Omnis adeps, Dómini erit
 \verse{17} jure perpétuo in generatiónibus, et cunctis habitáculis vestris: nec sánguinem nec ádipem omníno comedétis.
 \chapter{4}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere fíliis Israël: Anima, quæ peccáverit per ignorántiam, et de univérsis mandátis Dómini, quæ præcépit ut non fíerent, quíppiam fécerit:
 \verse{3} si sacérdos, qui unctus est, peccáverit, delínquere fáciens pópulum, ófferet pro peccáto suo vítulum immaculátum Dómino:
 \verse{4} et addúcet illum ad óstium tabernáculi testimónii coram Dómino, ponétque manum super caput ejus, et immolábit eum Dómino.
 \verse{5} Háuriet quoque de sánguine vítuli, ínferens illum in tabernáculum testimónii.
 \verse{6} Cumque intínxerit dígitum in sánguine, aspérget eo sépties coram Dómino contra velum sanctuárii.
 \verse{7} Ponétque de eódem sánguine super córnua altáris thymiámatis gratíssimi Dómino, quod est in tabernáculo testimónii: omnem autem réliquum sánguinem fundet in basim altáris holocáusti in intróitu tabernáculi.
 \verse{8} Et ádipem vítuli áuferet pro peccáto, tam eum qui vitália óperit quam ómnia quæ intrínsecus sunt:
 \verse{9} duos renúnculos et retículum quod est super eos juxta ília, et ádipem jécoris cum renúnculis,
 \verse{10} sicut aufértur de vítulo hóstiæ pacificórum: et adolébit ea super altáre holocáusti.
 \verse{11} Pellem vero et omnes carnes, cum cápite et pédibus et intestínis et fimo,
 \verse{12} et réliquo córpore, éfferet extra castra in locum mundum, ubi cíneres effúndi solent: incendétque ea super lignórum struem, quæ in loco effusórum cínerum cremabúntur.
 
 \verse{13} Quod si omnis turba Israël ignoráverit, et per imperítiam fécerit quod contra mandátum Dómini est,
 \verse{14} et póstea intelléxerit peccátum suum, ófferet pro peccáto suo vítulum, adducétque eum ad óstium tabernáculi.
 \verse{15} Et ponent senióres pópuli manus super caput ejus coram Dómino. Immolatóque vítulo in conspéctu Dómini,
 \verse{16} ínferet sacérdos, qui unctus est, de sánguine ejus in tabernáculum testimónii,
 \verse{17} tincto dígito aspérgens sépties contra velum.
 \verse{18} Ponétque de eódem sánguine in córnibus altáris, quod est coram Dómino in tabernáculo testimónii: réliquum autem sánguinem fundet juxta basim altáris holocaustórum, quod est in óstio tabernáculi testimónii.
 \verse{19} Omnémque ejus ádipem tollet, et adolébit super altáre:
 \verse{20} sic fáciens et de hoc vítulo quómodo fecit et prius: et rogánte pro eis sacerdóte, propítius erit eis Dóminus.
 \verse{21} Ipsum autem vítulum éfferet extra castra, atque combúret sicut et priórem vítulum: quia est pro peccáto multitúdinis.
 
 \verse{22} Si peccáverit princeps, et fécerit unum e plúribus per ignorántiam, quod Dómini lege prohibétur:
 \verse{23} et póstea intelléxerit peccátum suum, ófferet hóstiam Dómino, hircum de capris immaculátum.
 \verse{24} Ponétque manum suam super caput ejus: cumque immoláverit eum loco ubi solet mactári holocáustum coram Dómino, quia pro peccáto est,
 \verse{25} tinget sacérdos dígitum in sánguine hóstiæ pro peccáto, tangens córnua altáris holocáusti, et réliquum fundens ad basim ejus.
 \verse{26} Adipem vero adolébit supra, sicut in víctimis pacificórum fíeri solet: rogabítque pro eo sacérdos, et pro peccáto ejus, et dimittétur ei.
 
 \verse{27} Quod si peccáverit ánima per ignorántiam, de pópulo terræ, ut fáciat quidquam de his, quæ Dómini lege prohibéntur, atque delínquat,
 \verse{28} et cognóverit peccátum suum, ófferet capram immaculátam.
 \verse{29} Ponétque manum super caput hóstiæ quæ pro peccáto est, et immolábit eam in loco holocáusti.
 \verse{30} Tollétque sacérdos de sánguine in dígito suo: et tangens córnua altáris holocáusti, réliquum fundet ad basim ejus.
 \verse{31} Omnem autem ádipem áuferens, sicut auférri solet de víctimis pacificórum, adolébit super altáre in odórem suavitátis Dómino: rogabítque pro eo, et dimittétur ei.
 \verse{32} Sin autem de pecóribus obtúlerit víctimam pro peccáto, ovem scílicet immaculátam:
 \verse{33} ponet manum super caput ejus, et immolábit eam in loco ubi solent cædi holocaustórum hóstiæ.
 \verse{34} Sumétque sacérdos de sánguine ejus dígito suo, et tangens córnua altáris holocáusti, réliquum fundet ad basim ejus.
 \verse{35} Omnem quoque ádipem áuferens, sicut auférri solet adeps aríetis, qui immolátur pro pacíficis, cremábit super altáre in incénsum Dómini: rogabítque pro eo, et pro peccáto ejus, et dimittétur ei.
 \chapter{5}
 Si peccáverit ánima, et audíerit vocem jurántis, testísque fúerit quod aut ipse vidit, aut cónscius est: nisi indicáverit, portábit iniquitátem suam.
 
 \verse{2} Anima quæ tetígerit áliquid immúndum, sive quod occísum a béstia est, aut per se mórtuum, aut quódlibet áliud réptile: et oblíta fúerit immundítiæ suæ, rea est, et delíquit:
 \verse{3} et si tetígerit quidquam de immundítia hóminis juxta omnem impuritátem, qua póllui solet, oblitáque cognóverit póstea, subjacébit delícto.
 \verse{4} Anima, quæ juráverit, et protúlerit lábiis suis, ut vel male quid fáceret, vel bene, et idípsum juraménto et sermóne firmáverit, oblitáque póstea intelléxerit delíctum suum,
 \verse{5} agat pœniténtiam pro peccáto,
 \verse{6} et ófferat de grégibus agnam sive capram, orabítque pro ea sacérdos et pro peccáto ejus.
 \verse{7} Sin autem non potúerit offérre pecus, ófferat duos túrtures, vel duos pullos columbárum Dómino, unum pro peccáto, et álterum in holocáustum,
 \verse{8} dabítque eos sacerdóti: qui primum ófferens pro peccáto, retorquébit caput ejus ad pénnulas, ita ut collo hǽreat, et non pénitus abrumpátur.
 \verse{9} Et aspérget de sánguine ejus paríetem altáris; quidquid autem réliquum fúerit, fáciet distilláre ad fundaméntum ejus, quia pro peccáto est.
 \verse{10} Alterum vero adolébit in holocáustum, ut fíeri solet: rogabítque pro eo sacérdos et pro peccáto ejus, et dimittétur ei.
 \verse{11} Quod si non quíverit manus ejus duos offérre túrtures, aut duos pullos columbárum, ófferet pro peccáto suo símilæ partem ephi décimam: non mittet in eam óleum, nec thuris áliquid impónet, quia pro peccáto est.
 \verse{12} Tradétque eam sacerdóti: qui plenum ex ea pugíllum háuriens, cremábit super altáre in moniméntum ejus qui obtúlerit,
 \verse{13} rogans pro illo et éxpians: réliquam vero partem ipse habébit in múnere.
 
 \verse{14} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{15} Anima si præváricans cæremónias, per errórem, in his quæ Dómino sunt sanctificáta, peccáverit, ófferet pro delícto suo aríetem immaculátum de grégibus, qui emi potest duóbus siclis, juxta pondus sanctuárii:
 \verse{16} ipsúmque quod íntulit damni restítuet, et quintam partem ponet supra, tradens sacerdóti, qui rogábit pro eo ófferens aríetem, et dimittétur ei.
 \verse{17} Anima si peccáverit per ignorántiam, fecerítque unum ex his quæ Dómini lege prohibéntur, et peccáti rea intelléxerit iniquitátem suam,
 \verse{18} ófferet aríetem immaculátum de grégibus sacerdóti, juxta mensúram æstimationémque peccáti: qui orábit pro eo, quia nésciens fécerit: et dimittétur ei,
 \verse{19} quia per errórem delíquit in Dóminum.
 \chapter{6}
 Locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Anima quæ peccáverit, et contémpto Dómino, negáverit próximo suo depósitum quod fídei ejus créditum fúerat, vel vi áliquid extórserit, aut calúmniam fécerit,
 \verse{3} sive rem pérditam invénerit, et infícians ínsuper pejeráverit, et quódlibet áliud ex plúribus fécerit, in quibus solent peccáre hómines,
 \verse{4} convícta delícti,
 \verse{5} reddet ómnia, quæ per fraudem vóluit obtinére, íntegra, et quintam ínsuper partem dómino cui damnum intúlerat.
 \verse{6} Pro peccáto autem suo ófferet aríetem immaculátum de grege, et dabit eum sacerdóti, juxta æstimatiónem mensurámque delícti:
 \verse{7} qui rogábit pro eo coram Dómino, et dimittétur illi pro síngulis quæ faciéndo peccávit.
 
 \verse{8} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{9} Prǽcipe Aaron et fíliis ejus: Hæc est lex holocáusti: cremábitur in altári tota nocte usque mane: ignis ex eódem altári erit.
 \verse{10} Vestiétur túnica sacérdos et feminálibus líneis: tollétque cíneres, quos vorans ignis exússit, et ponens juxta altáre,
 \verse{11} spoliábitur prióribus vestiméntis, indutúsque áliis, efférret eos extra castra, et in loco mundíssimo usque ad favíllam consúmi fáciet.
 \verse{12} Ignis autem in altári semper ardébit, quem nútriet sacérdos subjíciens ligna mane per síngulos dies, et impósito holocáusto, désuper adolébit ádipes pacificórum.
 \verse{13} Ignis est iste perpétuus, qui numquam defíciet in altári.
 \verse{14} Hæc est lex sacrifícii et libamentórum, quæ ófferent fílii Aaron coram Dómino, et coram altári.
 \verse{15} Tollet sacérdos pugíllum símilæ, quæ conspérsa est óleo, et totum thus, quod super símilam pósitum est: adolebítque illud in altári in moniméntum odóris suavíssimi Dómino:
 \verse{16} réliquam autem partem símilæ cómedet Aaron cum fíliis suis, absque ferménto: et cómedet in loco sancto átrii tabernáculi.
 \verse{17} Ideo autem non fermentábitur, quia pars ejus in Dómini offértur incénsum. Sanctum sanctórum erit, sicut pro peccáto atque delícto.
 \verse{18} Mares tantum stirpis Aaron cómedent illud. Legítimum ac sempitérnum erit in generatiónibus vestris de sacrifíciis Dómini: omnis qui tetígerit illa, sanctificábitur.
 
 \verse{19} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{20} Hæc est oblátio Aaron, et filiórum ejus, quam offérre debent Dómino in die unctiónis suæ. Décimam partem ephi ófferent símilæ in sacrifício sempitérno, médium ejus mane, et médium ejus véspere:
 \verse{21} quæ in sartágine óleo conspérsa frigétur. Offeret autem eam cálidam in odórem suavíssimum Dómino
 \verse{22} sacérdos, qui jure patri succésserit, et tota cremábitur in altári.
 \verse{23} Omne enim sacrifícium sacerdótum igne consumétur, nec quisquam cómedet ex eo.
 
 \verse{24} Locútus est autem Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{25} Lóquere Aaron et fíliis ejus: Ista est lex hóstiæ pro peccáto: in loco ubi offértur holocáustum, immolábitur coram Dómino. Sanctum sanctórum est.
 \verse{26} Sacérdos, qui offert, cómedet eam in loco sancto, in átrio tabernáculi.
 \verse{27} Quidquid tetígerit carnes ejus, sanctificábitur. Si de sánguine illíus vestis fúerit aspérsa, lavábitur in loco sancto.
 \verse{28} Vas autem fíctile, in quo cocta est, confringétur; quod si vas ǽneum fúerit, defricábitur, et lavábitur aqua.
 \verse{29} Omnis másculus de génere sacerdotáli vescétur de cárnibus ejus, quia Sanctum sanctórum est.
 \verse{30} Hóstia enim quæ cǽditur pro peccáto, cujus sanguis infértur in tabernáculum testimónii ad expiándum in sanctuário, non comedétur, sed comburétur igni.
 \chapter{7}
 Hæc quoque lex hóstiæ pro delícto, Sancta sanctórum est:
 \verse{2} idcírco ubi immolábitur holocáustum, mactábitur et víctima pro delícto: sanguis ejus per gyrum altáris fundétur.
 \verse{3} Offerent ex ea caudam et ádipem qui óperit vitália:
 \verse{4} duos renúnculos, et pinguédinem quæ juxta ília est, reticulúmque jécoris cum renúnculis.
 \verse{5} Et adolébit ea sacérdos super altáre: incénsum est Dómini pro delícto.
 \verse{6} Omnis másculus de sacerdotáli génere, in loco sancto vescétur his cárnibus, quia Sanctum sanctórum est.
 \verse{7} Sicut pro peccáto offértur hóstia, ita et pro delícto: utriúsque hóstiæ lex una erit: ad sacerdótem, qui eam obtúlerit, pertinébit.
 
 \verse{8} Sacérdos qui offert holocáusti víctimam, habébit pellem ejus.
 \verse{9} Et omne sacrifícium símilæ, quod cóquitur in clíbano, et quidquid in cratícula, vel in sartágine præparátur, ejus erit sacerdótis a quo offértur:
 \verse{10} sive óleo conspérsa, sive árida fúerint, cunctis fíliis Aaron mensúra æqua per síngulos dividétur.
 
 \verse{11} Hæc est lex hóstiæ pacificórum quæ offértur Dómino.
 \verse{12} Si pro gratiárum actióne oblátio fúerit, ófferent panes absque ferménto conspérsos óleo, et lágana ázyma uncta óleo, coctámque símilam, et collýridas ólei admistióne conspérsas:
 \verse{13} panes quoque fermentátos cum hóstia gratiárum, quæ immolátur pro pacíficis:
 \verse{14} ex quibus unus pro primítiis offerétur Dómino, et erit sacerdótis qui fundet hóstiæ sánguinem,
 \verse{15} cujus carnes eádem comedéntur die, nec remanébit ex eis quidquam usque mane.
 \verse{16} Si voto, vel sponte quíspiam obtúlerit hóstiam, eádem simíliter edétur die: sed et si quid in crástinum remánserit, vesci lícitum est:
 \verse{17} quidquid autem tértius invénerit dies, ignis absúmet.
 \verse{18} Si quis de cárnibus víctimæ pacificórum die tértio coméderit, írrita fiet oblátio, nec próderit offerénti: quin pótius quæcúmque ánima tali se edúlio contamináverit, prævaricatiónis rea erit.
 \verse{19} Caro, quæ áliquid tetígerit immúndum, non comedétur, sed comburétur igni: qui fúerit mundus, vescétur ex ea.
 \verse{20} Anima pollúta quæ éderit de cárnibus hóstiæ pacificórum, quæ obláta est Dómino, períbit de pópulis suis.
 \verse{21} Et quæ tetígerit immundítiam hóminis, vel juménti, sive omnis rei quæ pollúere potest, et coméderit de hujuscémodi cárnibus, interíbit de pópulis suis.
 
 \verse{22} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{23} Lóquere fíliis Israël: Adipem ovis, et bovis, et capræ non comedétis.
 \verse{24} Adipem cadáveris morticíni, et ejus animális, quod a béstia captum est, habébitis in vários usus.
 \verse{25} Si quis ádipem, qui offérri debet in incénsum Dómini, coméderit, períbit de pópulo suo.
 \verse{26} Sánguinem quoque omnis animális non sumétis in cibo, tam de ávibus quam de pecóribus.
 \verse{27} Omnis ánima, quæ éderit sánguinem, períbit de pópulis suis.
 
 \verse{28} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{29} Lóquere fíliis Israël, dicens: Qui offert víctimam pacificórum Dómino, ófferat simul et sacrifícium, id est, libaménta ejus.
 \verse{30} Tenébit mánibus ádipem hóstiæ, et pectúsculum: cumque ambo obláta Dómino consecráverit, tradet sacerdóti,
 \verse{31} qui adolébit ádipem super altáre, pectúsculum autem erit Aaron et filiórum ejus.
 \verse{32} Armus quoque dexter de pacificórum hóstiis cedet in primítias sacerdótis.
 \verse{33} Qui obtúlerit sánguinem et ádipem filiórum Aaron, ipse habébit et armum dextrum in portióne sua.
 \verse{34} Pectúsculum enim elevatiónis, et armum separatiónis, tuli a fíliis Israël de hóstiis eórum pacíficis, et dedi Aaron sacerdóti, et fíliis ejus, lege perpétua, ab omni pópulo Israël.
 
 \verse{35} Hæc est únctio Aaron et filiórum ejus in cæremóniis Dómini die qua óbtulit eos Móyses, ut sacerdótio fungeréntur,
 \verse{36} et quæ præcépit eis dari Dóminus a fíliis Israël religióne perpétua in generatiónibus suis.
 
 \verse{37} Ista est lex holocáusti, et sacrifícii pro peccáto atque delícto, et pro consecratióne et pacificórum víctimis,
 \verse{38} quam constítuit Dóminus Móysi in monte Sínai, quando mandábit fíliis Israël ut offérrent oblatiónes suas Dómino in desérto Sínai.
 \chapter{8}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Tolle Aaron cum fíliis suis, vestes eórum, et unctiónis óleum, vítulum pro peccáto, duos aríetes, canístrum cum ázymis:
 \verse{3} et congregábis omnem cœtum ad óstium tabernáculi.
 \verse{4} Fecit Móyses ut Dóminus imperáverat. Congregatáque omni turba ante fores tabernáculi,
 \verse{5} ait: Iste est sermo, quem jussit Dóminus fíeri.
 
 \verse{6} Statímque óbtulit Aaron et fílios ejus. Cumque lavísset eos,
 \verse{7} vestívit pontíficem subúcula línea, accíngens eum bálteo, et índuens eum túnica hyacínthina, et désuper humerále impósuit,
 \verse{8} quod astríngens cíngulo aptávit rationáli, in quo erat Doctrína et Véritas.
 \verse{9} Cídari quoque texit caput: et super eam, contra frontem, pósuit láminam áuream consecrátam in sanctificatióne, sicut præcéperat ei Dóminus.
 \verse{10} Tulit et unctiónis óleum, quo linívit tabernáculum cum omni supelléctili sua.
 \verse{11} Cumque sanctíficans aspersísset altáre septem vícibus, unxit illud, et ómnia vasa ejus, labrúmque cum basi sua sanctificávit óleo.
 \verse{12} Quod fundens super caput Aaron, unxit eum, et consecrávit:
 \verse{13} fílios quoque ejus oblátos vestívit túnicis líneis, et cinxit bálteis, imposuítque mitras, ut jússerat Dóminus.
 
 \verse{14} Obtulit et vítulum pro peccáto: cumque super caput ejus posuísset Aaron et fílii ejus manus suas,
 \verse{15} immolávit eum, háuriens sánguinem, et tincto dígito, tétigit córnua altáris per gyrum: quo expiáto et sanctificáto, fudit réliquum sánguinem ad fundaménta ejus.
 \verse{16} Adipem vero qui erat super vitália, et retículum jécoris, duósque renúnculos, cum arvínulis suis, adolévit super altáre:
 \verse{17} vítulum cum pelle, et cárnibus, et fimo, cremans extra castra, sicut præcéperat Dóminus.
 
 \verse{18} Obtulit et aríetem in holocáustum: super cujus caput cum imposuíssent Aaron et fílii ejus manus suas,
 \verse{19} immolávit eum, et fudit sánguinem ejus per circúitum altáris.
 \verse{20} Ipsúmque aríetem in frusta concídens, caput ejus, et artus, et ádipem adolévit igni,
 \verse{21} lotis prius intestínis et pédibus: totúmque simul aríetem incéndit super altáre, eo quod esset holocáustum suavíssimi odóris Dómino, sicut præcéperat ei.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{22} Obtulit et aríetem secúndum in consecratióne sacerdótum, posuerúntque super caput ejus Aaron et fílii ejus manus suas:
 \verse{23} quem cum immolásset Móyses, sumens de sánguine ejus, tétigit extrémum aurículæ dextræ Aaron, et póllicem manus ejus dextræ, simíliter et pedis.
 \verse{24} Obtulit et fílios Aaron: cumque de sánguine aríetis immoláti tetigísset extrémum aurículæ singulórum dextræ, et póllices manus ac pedis dextri, réliquum fudit super altáre per circúitum:
 \verse{25} ádipem vero, et caudam, omnémque pinguédinem quæ óperit intestína, reticulúmque jécoris, et duos renes cum adípibus suis et armo dextro separávit.
 \verse{26} Tollens autem de canístro azymórum, quod erat coram Dómino, panem absque ferménto, et collýridam conspérsam óleo, laganúmque, pósuit super ádipes, et armum dextrum,
 \verse{27} tradens simul ómnia Aaron et fíliis ejus. Qui postquam levavérunt ea coram Dómino,
 \verse{28} rursum suscépta de mánibus eórum, adolévit super altáre holocáusti, eo quod consecratiónis esset oblátio, in odórem suavitátis, sacrifícii Dómino.
 \verse{29} Tulítque pectúsculum, élevans illud coram Dómino, de aríete consecratiónis in partem suam, sicut præcéperat ei Dóminus.
 
 \verse{30} Assuménsque unguéntum, et sánguinem qui erat in altári, aspérsit super Aaron et vestiménta ejus, et super fílios illíus ac vestes eórum.
 \verse{31} Cumque sanctificásset eos in vestítu suo, præcépit eis, dicens: Cóquite carnes ante fores tabernáculi, et ibi comédite eas; panes quoque consecratiónis édite, qui pósiti sunt in canístro, sicut præcépit mihi Dóminus, dicens: Aaron et fílii ejus cómedent eos:
 \verse{32} quidquid autem réliquum fúerit de carne et pánibus, ignis absúmet.
 \verse{33} De óstio quoque tabernáculi non exíbitis septem diébus, usque ad diem quo complébitur tempus consecratiónis vestræ; septem enim diébus fínitur consecrátio:
 \verse{34} sicut et impræsentiárum factum est, ut ritus sacrifícii complerétur.
 \verse{35} Die ac nocte manébitis in tabernáculo observántes custódias Dómini, ne moriámini: sic enim mihi præcéptum est.
 
 \verse{36} Fecerúntque Aaron et fílii ejus cuncta quæ locútus est Dóminus per manum Móysi.
 \chapter{9}
 Facto autem octávo die, vocávit Móyses Aaron, et fílios ejus, ac majóres natu Israël, dixítque ad Aaron:
 \verse{2} Tolle de arménto vítulum pro peccáto, et aríetem in holocáustum, utrúmque immaculátum, et offer illos coram Dómino.
 \verse{3} Et ad fílios Israël loquéris: Tóllite hircum pro peccáto, et vítulum, atque agnum, annículos, et sine mácula in holocáustum,
 \verse{4} bovem et aríetem pro pacíficis: et immoláte eos coram Dómino, in sacrifício singulórum símilam conspérsam óleo offeréntes: hódie enim Dóminus apparébit vobis.
 \verse{5} Tulérunt ergo cuncta quæ jússerat Móyses ad óstium tabernáculi: ubi cum omnis multitúdo astáret,
 \verse{6} ait Móyses: Iste est sermo, quem præcépit Dóminus: fácite, et apparébit vobis glória ejus.
 \verse{7} Et dixit ad Aaron: Accéde ad altáre, et ímmola pro peccáto tuo: offer holocáustum, et deprecáre pro te et pro pópulo: cumque mactáveris hóstiam pópuli, ora pro eo, sicut præcépit Dóminus.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{8} Statímque Aaron accédens ad altáre, immolávit vítulum pro peccáto suo:
 \verse{9} cujus sánguinem obtulérunt ei fílii sui: in quo tingens dígitum, tétigit córnua altáris, et fudit resíduum ad basim ejus.
 \verse{10} Adipémque, et renúnculos, ac retículum jécoris, quæ sunt pro peccáto, adolévit super altáre, sicut præcéperat Dóminus Móysi:
 \verse{11} carnes vero et pellem ejus extra castra combússit igni.
 \verse{12} Immolávit et holocáusti víctimam: obtulerúntque ei fílii sui sánguinem ejus, quem fudit per altáris circúitum.
 \verse{13} Ipsam étiam hóstiam in frusta concísam, cum cápite et membris síngulis obtulérunt; quæ ómnia super altáre cremávit igni,
 \verse{14} lotis aqua prius intestínis et pédibus.
 
 \verse{15} Et pro peccáto pópuli ófferens, mactávit hircum: expiatóque altári,
 \verse{16} fecit holocáustum,
 \verse{17} addens in sacrifício libaménta, quæ páriter offerúntur, et ádolens ea super altáre, absque cæremóniis holocáusti matutíni.
 \verse{18} Immolávit et bovem atque aríetem, hóstias pacíficas pópuli: obtulerúntque ei fílii sui sánguinem, quem fudit super altáre in circúitum.
 \verse{19} Adipem autem bovis, et caudam aríetis, renunculósque cum adípibus suis, et retículum jécoris,
 \verse{20} posuérunt super péctora: cumque cremáti essent ádipes super altáre,
 \verse{21} péctora eórum, et armos dextros separávit Aaron, élevans coram Dómino, sicut præcéperat Móyses.
 \verse{22} Et exténdens manus ad pópulum, benedíxit ei. Sicque complétis hóstiis pro peccáto, et holocáustis, et pacíficis, descéndit.
 
 \verse{23} Ingréssi autem Móyses et Aaron in tabernáculum testimónii, et deínceps egréssi, benedixérunt pópulo. Apparuítque glória Dómini omni multitúdini:
 \verse{24} et ecce egréssus ignis a Dómino, devorávit holocáustum, et ádipes qui erant super altáre. Quod cum vidíssent turbæ, laudavérunt Dóminum, ruéntes in fácies suas.
 \chapter{10}
 Arreptísque Nadab et Abiu fílii Aaron thuríbulis, posuérunt ignem, et incénsum désuper, offeréntes coram Dómino ignem aliénum: quod eis præcéptum non erat.
 \verse{2} Egressúsque ignis a Dómino, devorávit eos, et mórtui sunt coram Dómino.
 \verse{3} Dixítque Móyses ad Aaron: Hoc est quod locútus est Dóminus: Sanctificábor in iis qui appropínquant mihi, et in conspéctu omnis pópuli glorificábor. Quod áudiens tácuit Aaron.
 \verse{4} Vocátis autem Móyses Misaéle et Elísaphan fíliis Oziel, pátrui Aaron, ait ad eos: Ite, et tóllite fratres vestros de conspéctu sanctuárii, et asportáte extra castra.
 \verse{5} Confestímque pergéntes, tulérunt eos sicut jacébant, vestítos líneis túnicis, et ejecérunt foras, ut sibi fúerat imperátum.
 \verse{6} Locutúsque est Móyses ad Aaron, et ad Eleázar, et Ithamar, fílios ejus: Cápita vestra nolíte nudáre, et vestiménta nolíte scíndere, ne forte moriámini, et super omnem cœtum oriátur indignátio. Fratres vestri, et omnis domus Israël, plangant incéndium quod Dóminus suscitávit:
 \verse{7} vos autem non egrediémini fores tabernáculi, alióquin períbitis: óleum quippe sanctæ unctiónis est super vos. Qui fecérunt ómnia juxta præcéptum Móysi.
 \verse{8} Dixit quoque Dóminus ad Aaron:
 \verse{9} Vinum, et omne quod inebriáre potest, non bibétis tu et fílii tui, quando intrátis in tabernáculum testimónii, ne moriámini: quia præcéptum sempitérnum est in generatiónes vestras:
 \verse{10} et ut habeátis sciéntiam discernéndi inter sanctum et profánum, inter pollútum et mundum;
 \verse{11} doceatísque fílios Israël ómnia legítima mea quæ locútus est Dóminus ad eos per manum Móysi.
 
 \verse{12} Locutúsque est Móyses ad Aaron, et ad Eleázar, et Ithamar, fílios ejus, qui erant resídui: Tóllite sacrifícium, quod remánsit de oblatióne Dómini, et comédite illud absque ferménto juxta altáre, quia Sanctum sanctórum est.
 \verse{13} Comedétis autem in loco sancto: quod datum est tibi et fíliis tuis de oblatiónibus Dómini, sicut præcéptum est mihi.
 \verse{14} Pectúsculum quoque quod oblátum est, et armum qui separátus est, edétis in loco mundíssimo tu et fílii tui, et fíliæ tuæ tecum: tibi enim ac líberis tuis repósita sunt de hóstiis salutáribus filiórum Israël:
 \verse{15} eo quod armum et pectus, et ádipes qui cremántur in altári, elevavérunt coram Dómino, et pertíneant ad te, et ad fílios tuos, lege perpétua, sicut præcépit Dóminus.
 
 \verse{16} Inter hæc, hircum, qui oblátus fúerat pro peccáto, cum quǽreret Móyses, exústum réperit: iratúsque contra Eleázar et Ithamar fílios Aaron, qui remánserant, ait:
 \verse{17} Cur non comedístis hóstiam pro peccáto in loco sancto, quæ Sancta sanctórum est, et data vobis ut portétis iniquitátem multitúdinis, et rogétis pro ea in conspéctu Dómini,
 \verse{18} præsértim cum de sánguine illíus non sit illátum intra sancta, et comédere debuéritis eam in Sanctuário, sicut præcéptum est mihi?
 \verse{19} Respóndit Aaron: Obláta est hódie víctima pro peccáto, et holocáustum coram Dómino: mihi autem áccidit quod vides; quómodo pótui comédere eam, aut placére Dómino in cæremóniis mente lúgubri?
 \verse{20} Quod cum audísset Móyses, recépit satisfactiónem.
 \chapter{11}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen et Aaron, dicens:
 \verse{2} Dícite fíliis Israël: Hæc sunt animália quæ comédere debétis de cunctis animántibus terræ:
 \verse{3} omne quod habet divísam úngulam, et rúminat in pecóribus, comedétis.
 \verse{4} Quidquid autem rúminat quidem, et habet úngulam, sed non dívidit eam, sicut camélus et cétera, non comedétis illud, et inter immúnda reputábitis.
 \verse{5} Chœrogrýllus qui rúminat, ungulámque non dívidit, immúndus est.
 \verse{6} Lepus quoque: nam et ipse rúminat, sed úngulam non dívidit.
 \verse{7} Et sus: qui cum úngulam dívidat, non rúminat.
 \verse{8} Horum cárnibus non vescémini, nec cadávera contingétis, quia immúnda sunt vobis.
 
 \verse{9} Hæc sunt quæ gignúntur in aquis, et vesci lícitum est: omne quod habet pínnulas et squamas, tam in mari quam in flumínibus et stagnis, comedétis.
 \verse{10} Quidquid autem pínnulas et squamas non habet, eórum quæ in aquis movéntur et vivunt, abominábile vobis,
 \verse{11} execrandúmque erit: carnes eórum non comedétis, et morticína vitábitis.
 \verse{12} Cuncta quæ non habent pínnulas et squamas in aquis, pollúta erunt.
 
 \verse{13} Hæc sunt quæ de ávibus comédere non debétis, et vitánda sunt vobis: áquilam, et gryphem, et haliǽetum,
 \verse{14} et milvum ac vúlturem juxta genus suum,
 \verse{15} et omne corvíni géneris in similitúdinem suam,
 \verse{16} struthiónem, et nóctuam, et larum, et accípitrem juxta genus suum:
 \verse{17} bubónem, et mérgulum, et ibin,
 \verse{18} et cygnum, et onocrótalum, et porphyriónem,
 \verse{19} herodiónem, et charádrion juxta genus suum, úpupam quoque, et vespertiliónem.
 
 \verse{20} Omne de volúcribus quod gráditur super quátuor pedes, abominábile erit vobis.
 \verse{21} Quidquid autem ámbulat quidem super quátuor pedes, sed habet longióra retro crura, per quæ salit super terram,
 \verse{22} comédere debétis, ut est bruchus in génere suo, et áttacus atque ophiómachus, ac locústa, síngula juxta genus suum.
 \verse{23} Quidquid autem ex volúcribus quátuor tantum habet pedes, execrábile erit vobis:
 \verse{24} et quicúmque morticína eórum tetígerit, polluétur, et erit immúndus usque ad vésperum:
 \verse{25} et si necésse fúerit ut portet quíppiam horum mórtuum, lavábit vestiménta sua, et immúndus erit usque ad occásum solis.
 
 \verse{26} Omne ánimal quod habet quidem úngulam, sed non dívidit eam, nec rúminat, immúndum erit: et qui tetígerit illud, contaminábitur.
 \verse{27} Quod ámbulat super manus ex cunctis animántibus, quæ incédunt quadrupédia, immúndum erit: qui tetígerit morticína eórum, polluétur usque ad vésperum.
 \verse{28} Et qui portáverit hujuscémodi cadávera, lavábit vestiménta sua, et immúndus erit usque ad vésperum: quia ómnia hæc immúnda sunt vobis.
 
 \verse{29} Hæc quoque inter pollúta reputabúntur de his quæ movéntur in terra, mustéla et mus et crocodílus, síngula juxta genus suum,
 \verse{30} mýgale, et chamǽleon, et stéllio, et lacérta, et talpa.
 \verse{31} Omnia hæc immúnda sunt. Qui tetígerit morticína eórum, immúndus erit usque ad vésperum:
 \verse{32} et super quod cecíderit quidquam de morticínis eórum, polluétur, tam vas lígneum et vestiméntum, quam pelles et cilícia: et in quocúmque fit opus, tingéntur aqua, et pollúta erunt usque ad vésperum, et sic póstea mundabúntur.
 \verse{33} Vas autem fíctile, in quod horum quidquam intro cécidit, polluétur, et idcírco frangéndum est.
 \verse{34} Omnis cibus, quem comedétis, si fusa fúerit super eum aqua, immúndus erit: et omne liquens quod bíbitur de univérso vase, immúndum erit.
 \verse{35} Et quidquid de morticínis hujuscémodi cecíderit super illud, immúndum erit: sive clíbani, sive chytrópodes, destruéntur, et immúndi erunt.
 \verse{36} Fontes vero et cistérnæ, et omnis aquárum congregátio munda erit. Qui morticínum eórum tetígerit, polluétur.
 \verse{37} Si cecíderit super seméntem, non pólluet eam.
 \verse{38} Si autem quíspiam aqua seméntem perfúderit, et póstea morticínis tacta fúerit, íllico polluétur.
 
 \verse{39} Si mórtuum fúerit ánimal, quod licet vobis comédere, qui cadáver ejus tetígerit, immúndus erit usque ad vésperum:
 \verse{40} et qui coméderit ex eo quíppiam, sive portáverit, lavábit vestiménta sua, et immúndus erit usque ad vésperum.
 
 \verse{41} Omne quod reptat super terram, abominábile erit, nec assumétur in cibum.
 \verse{42} Quidquid super pectus quádrupes gráditur, et multos habet pedes, sive per humum tráhitur, non comedétis, quia abominábile est.
 \verse{43} Nolíte contamináre ánimas vestras, nec tangátis quidquam eórum, ne immúndi sitis.
 \verse{44} Ego enim sum Dóminus Deus vester: sancti estóte, quia ego sanctus sum. Ne polluátis ánimas vestras in omni réptili quod movétur super terram.
 \verse{45} Ego enim sum Dóminus, qui edúxi vos de terra Ægýpti, ut essem vobis in Deum. Sancti éritis, quia ego sanctus sum.
 
 \verse{46} Ista est lex animántium ac vólucrum, et omnis ánimæ vivéntis, quæ movétur in aqua, et reptat in terra,
 \verse{47} ut differéntias novéritis mundi et immúndi, et sciátis quid comédere et quid respúere debeátis.
 \chapter{12}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere fíliis Israël, et dices ad eos: Múlier, si suscépto sémine pepérerit másculum, immúnda erit septem diébus juxta dies separatiónis ménstruæ.
 \verse{3} Et die octávo circumcidétur infántulus:
 \verse{4} ipsa vero trigínta tribus diébus manébit in sánguine purificatiónis suæ. Omne sanctum non tanget, nec ingrediétur in sanctuárium, donec impleántur dies purificatiónis suæ.
 \verse{5} Sin autem féminam pepérerit, immúnda erit duábus hebdomádibus juxta ritum fluxus ménstrui, et sexagínta sex diébus manébit in sánguine purificatiónis suæ.
 \verse{6} Cumque expléti fúerint dies purificatiónis suæ, pro fílio sive pro fília, déferet agnum annículum in holocáustum, et pullum colúmbæ sive túrturem pro peccáto, ad óstium tabernáculi testimónii, et tradet sacerdóti,
 \verse{7} qui ófferet illa coram Dómino, et orábit pro ea, et sic mundábitur a proflúvio sánguinis sui: ista est lex pariéntis másculum aut féminam.
 \verse{8} Quod si non invénerit manus ejus, nec potúerit offérre agnum, sumet duos túrtures vel duos pullos columbárum, unum in holocáustum, et álterum pro peccáto: orabítque pro ea sacérdos, et sic mundábitur.
 \chapter{13}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, et Aaron, dicens:
 \verse{2} Homo, in cujus cute et carne ortus fúerit divérsus color, sive pústula, aut quasi lucens quíppiam, id est, plaga lepræ, adducétur ad Aaron sacerdótem, vel ad unum quémlibet filiórum ejus.
 \verse{3} Qui cum víderit lepram in cute, et pilos in album mutátos colórem, ipsámque spéciem lepræ humiliórem cute et carne réliqua: plaga lepræ est, et ad arbítrium ejus separábitur.
 \verse{4} Sin autem lucens candor fúerit in cute, nec humílior carne réliqua, et pili colóris prístini, reclúdet eum sacérdos septem diébus:
 \verse{5} et considerábit die séptimo: et si quidem lepra ultra non créverit, nec transíerit in cute prióres términos, rursum reclúdet eum septem diébus áliis.
 \verse{6} Et die séptimo contemplábitur: si obscúrior fúerit lepra, et non créverit in cute, mundábit eum, quia scábies est: lavabítque homo vestiménta sua, et mundus erit.
 \verse{7} Quod si postquam a sacerdóte visus est, et rédditus mundítiæ, íterum lepra créverit: adducétur ad eum,
 \verse{8} et immundítiæ condemnábitur.
 
 \verse{9} Plaga lepræ si fúerit in hómine, adducétur ad sacerdótem,
 \verse{10} et vidébit eum. Cumque color albus in cute fúerit, et capillórum mutáverit aspéctum, ipsa quoque caro viva apparúerit:
 \verse{11} lepra vetustíssima judicábitur, atque inólita cuti. Contaminábit ítaque eum sacérdos, et non reclúdet, quia perspícuæ immundítiæ est.
 \verse{12} Sin autem efflorúerit discúrrens lepra in cute, et operúerit omnem cutem a cápite usque ad pedes, quidquid sub aspéctum oculórum cadit,
 \verse{13} considerábit eum sacérdos, et tenéri lepra mundíssima judicábit: eo quod omnis in candórem versa sit, et idcírco homo mundus erit.
 \verse{14} Quando vero caro vivens in eo apparúerit,
 \verse{15} tunc sacerdótis judício polluétur, et inter immúndos reputábitur: caro enim viva, si lepra aspérgitur, immúnda est.
 \verse{16} Quod si rursum versa fúerit in albórem, et totum hóminem operúerit,
 \verse{17} considerábit eum sacérdos, et mundum esse decérnet.
 
 \verse{18} Caro autem et cutis in qua ulcus natum est, et sanátum,
 \verse{19} et in loco úlceris cicátrix alba apparúerit, sive subrúfa, adducétur homo ad sacerdótem.
 \verse{20} Qui cum víderit locum lepræ humiliórem carne réliqua, et pilos versos in candórem, contaminábit eum: plaga enim lepræ orta est in úlcere.
 \verse{21} Quod si pilus colóris est prístini, et cicátrix subobscúra, et vicína carne non est humílior, reclúdet eum septem diébus:
 \verse{22} et si quidem créverit, adjudicábit eum lepræ;
 \verse{23} sin autem stéterit in loco suo, úlceris est cicátrix, et homo mundus erit.
 
 \verse{24} Caro autem et cutis, quam ignis exússerit, et sanáta albam sive rufam habúerit cicatrícem,
 \verse{25} considerábit eam sacérdos: et ecce versa est in albórem, et locus ejus réliqua cute est humílior, contaminábit eum, quia plaga lepræ in cicatríce orta est.
 \verse{26} Quod si pilórum color non fúerit immutátus, nec humílior plaga carne réliqua, et ipsa lepræ spécies fúerit subobscúra, reclúdet eum septem diébus,
 \verse{27} et die séptimo contemplábitur: si créverit in cute lepra, contaminábit eum.
 \verse{28} Sin autem in loco suo candor stéterit non satis clarus, plaga combustiónis est, et idcírco mundábitur, quia cicátrix est combustúræ.
 
 \verse{29} Vir, sive múlier, in cujus cápite vel barba germináverit lepra, vidébit eos sacérdos.
 \verse{30} Et si quidem humílior fúerit locus carne réliqua, et capíllus flavus, solitóque subtílior, contaminábit eos, quia lepra cápitis ac barbæ est.
 \verse{31} Sin autem víderit locum máculæ æquálem vicínæ carni, et capíllum nigrum: reclúdet eum septem diébus,
 \verse{32} et die séptimo intuébitur. Si non créverit mácula, et capíllus sui colóris est, et locus plagæ carni réliquæ æquális:
 \verse{33} radétur homo absque loco máculæ, et includétur septem diébus áliis.
 \verse{34} Si die séptimo visa fúerit stetísse plaga in loco suo, nec humílior carne réliqua, mundábit eum: lotísque véstibus suis, mundus erit.
 \verse{35} Sin autem post emundatiónem rursus créverit mácula in cute,
 \verse{36} non quæret ámplius utrum capíllus in flavum colórem sit immutátus, quia apérte immúndus est.
 \verse{37} Porro si stéterit mácula, et capílli nigri fúerint, nóverit hóminem sanátum esse, et confidénter eum pronúntiet mundum.
 
 \verse{38} Vir, sive múlier, in cujus cute candor apparúerit,
 \verse{39} intuébitur eos sacérdos. Si deprehénderit subobscúrum albórem lucére in cute, sciat non esse lepram, sed máculam colóris cándidi, et hóminem mundum.
 
 \verse{40} Vir, de cujus cápite capílli fluunt, calvus et mundus est:
 \verse{41} et si a fronte cecíderint pili, recalváster et mundus est.
 \verse{42} Sin autem in calvítio sive in recalvatióne albus vel rufus color fúerit exórtus,
 \verse{43} et hoc sacérdos víderit, condemnábit eum haud dúbie lepræ, quæ orta est in calvítio.
 
 \verse{44} Quicúmque ergo maculátus fúerit lepra, et separátus est ad arbítrium sacerdótis,
 \verse{45} habébit vestiménta dissúta, caput nudum, os veste contéctum, contaminátum ac sórdidum se clamábit.
 \verse{46} Omni témpore quo leprósus est et immúndus, solus habitábit extra castra.
 
 \verse{47} Vestis lánea sive línea, quæ lepram habúerit,
 \verse{48} in stámine atque subtégmine, aut certe pellis, vel quidquid ex pelle conféctum est,
 \verse{49} si alba vel rufa mácula fúerit infécta, lepra reputábitur, ostendetúrque sacerdóti:
 \verse{50} qui considerátam reclúdet septem diébus:
 \verse{51} et die séptimo rursus aspíciens, si deprehénderit crevísse, lepra persevérans est: pollútum judicábit vestiméntum, et omne in quo fúerit invénta:
 \verse{52} et idcírco comburétur flammis.
 \verse{53} Quod si eam víderit non crevísse,
 \verse{54} præcípiet, et lavábunt id in quo lepra est, recludétque illud septem diébus áliis.
 \verse{55} Et cum víderit fáciem quidem prístinam non revérsam, nec tamen crevísse lepram, immúndum judicábit, et igne combúret, eo quod infúsa sit in superfície vestiménti, vel per totum, lepra.
 \verse{56} Sin autem obscúrior fúerit locus lepræ, postquam vestis est lota, abrúmpet eum, et a sólido dívidet.
 \verse{57} Quod si ultra apparúerit in his locis, quæ prius immaculáta erant, lepra volátilis et vaga, debet igne combúri.
 \verse{58} Si cessáverit, lavábit aqua ea, quæ pura sunt, secúndo, et munda erunt.
 \verse{59} Ista est lex lepræ vestiménti lánei et línei, stáminis, atque subtégminis, omnísque supelléctilis pellíceæ, quómodo mundári débeat, vel contaminári.
 \chapter{14}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Hic est ritus leprósi, quando mundándus est. Adducétur ad sacerdótem:
 \verse{3} qui egréssus de castris, cum invénerit lepram esse mundátam,
 \verse{4} præcípiet ei, qui purificátur, ut ófferat duos pásseres vivos pro se, quibus vesci lícitum est, et lignum cédrinum, vermiculúmque et hyssópum.
 \verse{5} Et unum ex passéribus immolári jubébit in vase fíctili super aquas vivéntes:
 \verse{6} álium autem vivum cum ligno cédrino, et cocco et hyssópo, tinget in sánguine pásseris immoláti,
 \verse{7} quo aspérget illum, qui mundándus est, sépties, ut jure purgétur: et dimíttet pásserem vivum, ut in agrum ávolet.
 \verse{8} Cumque láverit homo vestiménta sua, radet omnes pilos córporis, et lavábitur aqua: purificatúsque ingrediétur castra, ita dumtáxat ut máneat extra tabernáculum suum septem diébus.
 
 \verse{9} Et die séptimo radet capíllos cápitis, barbámque et supercília, ac totíus córporis pilos. Et lotis rursum véstibus et córpore,
 \verse{10} die octávo assúmet duos agnos immaculátos, et ovem annículam absque mácula, et tres décimas símilæ in sacrifícium, quæ conspérsa sit óleo, et seórsum ólei sextárium.
 \verse{11} Cumque sacérdos puríficans hóminem, statúerit eum, et hæc ómnia coram Dómino in óstio tabernáculi testimónii,
 \verse{12} tollet agnum et ófferet eum pro delícto, oleíque sextárium: et oblátis ante Dóminum ómnibus,
 \verse{13} immolábit agnum, ubi solet immolári hóstia pro peccáto, et holocáustum, id est, in loco sancto. Sicut enim pro peccáto, ita et pro delícto ad sacerdótem pértinet hóstia: Sancta sanctórum est.
 
 \verse{14} Assuménsque sacérdos de sánguine hóstiæ, quæ immoláta est pro delícto, ponet super extrémum aurículæ dextræ ejus qui mundátur, et super póllices manus dextræ et pedis:
 \verse{15} et de ólei sextário mittet in manum suam sinístram,
 \verse{16} tingétque dígitum dextrum in eo, et aspérget coram Dómino sépties.
 \verse{17} Quod autem réliquum est ólei in læva manu, fundet super extrémum aurículæ dextræ ejus qui mundátur, et super póllices manus ac pedis dextri, et super sánguinem qui effúsus est pro delícto,
 \verse{18} et super caput ejus.
 \verse{19} Rogabítque pro eo coram Dómino, et fáciet sacrifícium pro peccáto: tunc immolábit holocáustum,
 \verse{20} et ponet illud in altári cum libaméntis suis, et homo rite mundábitur.
 
 \verse{21} Quod si pauper est, et non potest manus ejus inveníre quæ dicta sunt pro delícto, assúmet agnum ad oblatiónem, ut roget pro eo sacérdos, decimámque partem símilæ conspérsæ óleo in sacrifícium, et ólei sextárium,
 \verse{22} duósque túrtures sive duos pullos colúmbæ, quorum unus sit pro peccáto, et alter in holocáustum:
 \verse{23} offerétque ea die octávo purificatiónis suæ sacerdóti, ad óstium tabernáculi testimónii coram Dómino.
 \verse{24} Qui suscípiens agnum pro delícto et sextárium ólei, levábit simul:
 \verse{25} immolatóque agno, de sánguine ejus ponet super extrémum aurículæ dextræ illíus qui mundátur, et super póllices manus ejus ac pedis dextri:
 \verse{26} ólei vero partem mittet in manum suam sinístram,
 \verse{27} in quo tingens dígitum dextræ manus aspérget sépties coram Dómino:
 \verse{28} tangétque extrémum dextræ aurículæ illíus qui mundátur, et póllices manus ac pedis dextri, in loco sánguinis qui effúsus est pro delícto:
 \verse{29} réliquam autem partem ólei, quæ est in sinístra manu, mittet super caput purificáti, ut placet pro eo Dóminum:
 \verse{30} et túrturem sive pullum colúmbæ ófferet,
 \verse{31} unum pro delícto, et álterum in holocáustum cum libaméntis suis.
 \verse{32} Hoc est sacrifícium leprósi, qui habére non potest ómnia in emundatiónem sui.
 
 \verse{33} Locutúsque est Dóminus ad Móysen et Aaron, dicens:
 \verse{34} Cum ingréssi fuéritis terram Chánaan, quam ego dabo vobis in possessiónem, si fúerit plaga lepræ in ǽdibus,
 \verse{35} ibit cujus est domus, núntians sacerdóti, et dicet: Quasi plaga lepræ vidétur mihi esse in domo mea.
 \verse{36} At ille præcípiet ut éfferant univérsa de domo, priúsquam ingrediátur eam, et vídeat utrum leprósa sit, ne immúnda fiant ómnia quæ in domo sunt. Intrabítque póstea ut consíderet lepram domus:
 \verse{37} et cum víderit in pariétibus illíus quasi vallículas pallóre sive rubóre defórmes, et humilióres superfície réliqua,
 \verse{38} egrediétur óstium domus, et statim claudet illam septem diébus.
 \verse{39} Reversúsque die séptimo, considerábit eam: si invénerit crevísse lepram,
 \verse{40} jubébit érui lápides in quibus lepra est, et prójici eos extra civitátem in locum immúndum:
 \verse{41} domum autem ipsam radi intrínsecus per circúitum, et spargi púlverem rasúræ extra urbem in locum immúndum,
 \verse{42} lapidésque álios repóni pro his qui abláti fúerint, et luto álio liníri domum.
 
 \verse{43} Sin autem postquam éruti sunt lápides, et pulvis erásus, et ália terra lita,
 \verse{44} ingréssus sacérdos víderit revérsam lepram, et paríetes respérsos máculis, lepra est persevérans, et immúnda domus:
 \verse{45} quam statim déstruent, et lápides ejus ac ligna, atque univérsum púlverem projícient extra óppidum in locum immúndum.
 \verse{46} Qui intráverit domum quando clausa est, immúndus erit usque ad vésperum:
 \verse{47} et qui dormíerit in ea, et coméderit quíppiam, lavábit vestiménta sua.
 
 \verse{48} Quod si intróiens sacérdos víderit lepram non crevísse in domo, postquam dénuo lita fúerit, purificábit eam réddita sanitáte:
 \verse{49} et in purificatiónem ejus sumet duos pásseres, lignúmque cédrinum, et vermículum atque hyssópum:
 \verse{50} et immoláto uno pássere in vase fíctili super aquas vivas,
 \verse{51} tollet lignum cédrinum, et hyssópum, et coccum, et pásserem vivum, et tinget ómnia in sánguine pásseris immoláti, atque in aquis vivéntibus, et aspérget domum sépties,
 \verse{52} purificabítque eam tam in sánguine pásseris quam in aquis vivéntibus, et in pássere vivo, lignóque cédrino et hyssópo atque vermículo.
 \verse{53} Cumque dimíserit pásserem avoláre in agrum líbere, orábit pro domo, et jure mundábitur.
 
 \verse{54} Ista est lex omnis lepræ et percussúræ,
 \verse{55} lepræ véstium et domórum,
 \verse{56} cicatrícis et erumpéntium papulárum, lucéntis máculæ, et in várias spécies, colóribus immutátis,
 \verse{57} ut possit sciri quo témpore mundum quid, vel immúndum sit.
 \chapter{15}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen et Aaron, dicens:
 \verse{2} Loquímini fíliis Israël, et dícite eis: Vir, qui pátitur fluxum séminis, immúndus erit.
 \verse{3} Et tunc judicábitur huic vítio subjacére, cum per síngula moménta adhǽserit carni ejus, atque concréverit fœdus humor.
 \verse{4} Omne stratum, in quo dormíerit, immúndum erit, et ubicúmque séderit.
 \verse{5} Si quis hóminum tetígerit lectum ejus, lavábit vestiménta sua, et ipse lotus aqua, immúndus erit usque ad vésperum.
 \verse{6} Si séderit ubi ille séderat, et ipse lavábit vestiménta sua: et lotus aqua, immúndus erit usque ad vésperum.
 \verse{7} Qui tetígerit carnem ejus, lavábit vestiménta sua: et ipse lotus aqua, immúndus erit usque ad vésperum.
 \verse{8} Si salívam hujuscémodi homo jécerit super eum qui mundus est, lavábit vestiménta sua: et lotus aqua, immúndus erit usque ad vésperum.
 \verse{9} Sagma, super quo séderit, immúndum erit:
 \verse{10} et quidquid sub eo fúerit, qui fluxum séminis pátitur, pollútum erit usque ad vésperum. Qui portáverit horum áliquid, lavábit vestiménta sua: et ipse lotus aqua, immúndus erit usque ad vésperum.
 \verse{11} Omnis, quem tetígerit qui talis est, non lotis ante mánibus, lavábit vestiménta sua, et lotus aqua, immúndus erit usque ad vésperum.
 \verse{12} Vas fíctile quod tetígerit confringétur: vas autem lígneum lavábitur aqua.
 
 \verse{13} Si sanátus fúerit qui hujuscémodi sústinet passiónem, numerábit septem dies post emundatiónem sui, et lotis véstibus et toto córpore in aquis vivéntibus, erit mundus.
 \verse{14} Die autem octávo sumet duos túrtures, aut duos pullos colúmbæ, et véniet in conspéctum Dómini ad óstium tabernáculi testimónii, dabítque eos sacerdóti:
 \verse{15} qui fáciet unum pro peccáto et álterum in holocáustum: rogabítque pro eo coram Dómino, ut emundétur a fluxi séminis sui.
 
 \verse{16} Vir de quo egréditur semen cóitus, lavábit aqua omne corpus suum: et immúndus erit usque ad vésperum.
 \verse{17} Vestem et pellem, quam habúerit, lavábit aqua, et immúnda erit usque ad vésperum.
 \verse{18} Múlier, cum qua coíerit, lavábitur aqua, et immúnda erit usque ad vésperum.
 
 \verse{19} Múlier, quæ redeúnte mense pátitur fluxum sánguinis, septem diébus separábitur.
 \verse{20} Omnis qui tetígerit eam, immúndus erit usque ad vésperum:
 \verse{21} et in quo dormíerit vel séderit diébus separatiónis suæ, polluétur.
 \verse{22} Qui tetígerit lectum ejus, lavábit vestiménta sua: et ipse lotus aqua, immúndus erit usque ad vésperum.
 \verse{23} Omne vas, super quo illa séderit, quisquis attígerit, lavábit vestiménta sua: et ipse lotus aqua, pollútus erit usque ad vésperum.
 \verse{24} Si coíerit cum ea vir témpore sánguinis menstruális, immúndus erit septem diébus: et omne stratum, in quo dormíerit, polluétur.
 
 \verse{25} Múlier, quæ pátitur multis diébus fluxum sánguinis non in témpore menstruáli, vel quæ post ménstruum sánguinem flúere non cessat, quámdiu súbjacet huic passióni, immúnda erit quasi sit in témpore ménstruo.
 \verse{26} Omne stratum, in quo dormíerit, et vas in quo séderit, pollútum erit.
 \verse{27} Quicúmque tetígerit ea, lavábit vestiménta sua: et ipse lotus aqua, immúndus erit usque ad vésperam.
 \verse{28} Si stéterit sanguis, et flúere cessáverit, numerábit septem dies purificatiónis suæ:
 \verse{29} et die octávo ófferet pro se sacerdóti duos túrtures, aut duos pullos columbárum, ad óstium tabernáculi testimónii:
 \verse{30} qui unum fáciet pro peccáto, et álterum in holocáustum, rogabítque pro ea coram Dómino, et pro fluxu immundítiæ ejus.
 
 \verse{31} Docébitis ergo fílios Israël ut cáveant immundítiam, et non moriántur in sórdibus suis, cum pollúerint tabernáculum meum quod est inter eos.
 \verse{32} Ista est lex ejus, qui pátitur fluxum séminis, et qui pollúitur cóitu,
 \verse{33} et quæ ménstruis tempóribus separátur, vel quæ jugi fluit sánguine, et hóminis qui dormíerit cum ea.
 \chapter{16}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen post mortem duórum filiórum Aaron, quando offeréntes ignem aliénum interfécti sunt:
 \verse{2} et præcépit ei, dicens: Lóquere ad Aaron fratrem tuum, ne omni témpore ingrediátur sanctuárium, quod est intra velum coram propitiatório quo tégitur arca, ut non moriátur (quia in nube apparébo super oráculum),
 \verse{3} nisi hæc ante fécerit: vítulum pro peccáto ófferet, et aríetem in holocáustum.
 \verse{4} Túnica línea vestiétur, feminálibus líneis verénda celábit: accingétur zona línea, cídarim líneam impónet cápiti: hæc enim vestiménta sunt sancta: quibus cunctis, cum lotus fúerit, induétur.
 \verse{5} Suscipiétque ab univérsa multitúdine filiórum Israël duos hircos pro peccáto, et unum aríetem in holocáustum.
 
 \verse{6} Cumque obtúlerit vítulum, et oráverit pro se et pro domo sua,
 \verse{7} duos hircos stare fáciet coram Dómino in óstio tabernáculi testimónii:
 \verse{8} mitténsque super utrúmque sortem, unam Dómino, álteram capro emissário:
 \verse{9} cujus exíerit sors Dómino, ófferet illum pro peccáto:
 \verse{10} cujus autem in caprum emissárium, státuet eum vivum coram Dómino, ut fundat preces super eo, et emíttat eum in solitúdinem.
 
 \verse{11} His rite celebrátis, ófferet vítulum, et rogans pro se, et pro domo sua, immolábit eum:
 \verse{12} assumptóque thuríbulo, quod de prunis altáris impléverit, et háuriens manu compósitum thymiáma in incénsum, ultra velum intrábit in sancta:
 \verse{13} ut, pósitis super ignem aromátibus, nébula eórum et vapor opériat oráculum quod est supra testimónium, et non moriátur.
 \verse{14} Tollet quoque de sánguine vítuli, et aspérget dígito sépties contra propitiatórium ad oriéntem.
 \verse{15} Cumque mactáverit hircum pro peccáto pópuli, ínferet sánguinem ejus intra velum, sicut præcéptum est de sánguine vítuli, ut aspérgat e regióne oráculi,
 \verse{16} et éxpiet sanctuárium ab immundítiis filiórum Israël, et a prævaricatiónibus eórum, cunctísque peccátis. Juxta hunc ritum fáciet tabernáculo testimónii, quod fixum est inter eos, in médio sórdium habitatiónis eórum.
 
 \verse{17} Nullus hóminum sit in tabernáculo, quando póntifex sanctuárium ingréditur, ut roget pro se, et pro domo sua, et pro univérso cœtu Israël, donec egrediátur.
 \verse{18} Cum autem exíerit ad altáre quod coram Dómino est, oret pro se, et sumptum sánguinem vítuli atque hirci fundat super córnua ejus per gyrum:
 \verse{19} aspergénsque dígito sépties, éxpiet, et sanctíficet illud ab immundítiis filiórum Israël.
 
 \verse{20} Postquam emundáverit sanctuárium, et tabernáculum, et altáre, tunc ófferat hircum vivéntem:
 \verse{21} et pósita utráque manu super caput ejus, confiteátur omnes iniquitátes filiórum Israël, et univérsa delícta atque peccáta eórum: quæ ímprecans cápiti ejus, emíttet illum per hóminem parátum, in desértum.
 
 \verse{22} Cumque portáverit hircus omnes iniquitátes eórum in terram solitáriam, et dimíssus fúerit in desérto,
 \verse{23} revertétur Aaron in tabernáculum testimónii, et depósitis véstibus, quibus prius indútus erat, cum intráret sanctuárium, relictísque ibi,
 \verse{24} lavábit carnem suam in loco sancto, induetúrque véstibus suis. Et postquam egréssus obtúlerit holocáustum suum, ac plebis, rogábit tam pro se quam pro pópulo:
 \verse{25} et ádipem, qui oblátus est pro peccátis, adolébit super altáre.
 \verse{26} Ille vero, qui dimíserit caprum emissárium, lavábit vestiménta sua, et corpus aqua, et sic ingrediétur in castra.
 \verse{27} Vítulum autem, et hircum, qui pro peccáto fúerant immoláti, et quorum sanguis illátus est in sanctuárium, ut expiátio complerétur, asportábunt foras castra, et combúrent igni tam pelles quam carnes eórum, ac fimum:
 \verse{28} et quicúmque combússerit ea, lavábit vestiménta sua et carnem aqua, et sic ingrediétur in castra.
 
 \verse{29} Erítque vobis hoc legítimum sempitérnum: mense séptimo, décima die mensis, affligétis ánimas vestras, nullúmque opus faciétis, sive indígena, sive ádvena qui peregrinátur inter vos.
 \verse{30} In hac die expiátio erit vestri, atque mundátio ab ómnibus peccátis vestris: coram Dómino mundabímini.
 \verse{31} Sábbatum enim requietiónis est, et affligétis ánimas vestras religióne perpétua.
 \verse{32} Expiábit autem sacérdos, qui unctus fúerit, et cujus manus initiátæ sunt ut sacerdótio fungátur pro patre suo: induetúrque stola línea et véstibus sanctis,
 \verse{33} et expiábit sanctuárium et tabernáculum testimónii atque altáre, sacerdótes quoque et univérsum pópulum.
 \verse{34} Erítque vobis hoc legítimum sempitérnum, ut orétis pro fíliis Israël, et pro cunctis peccátis eórum semel in anno.
 Fecit ígitur sicut præcéperat Dóminus Móysi.
 \chapter{17}
 Et locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere Aaron et fíliis ejus, et cunctis fíliis Israël, dicens ad eos: Iste est sermo quem mandávit Dóminus, dicens:
 \verse{3} Homo quílibet de domo Israël, si occíderit bovem aut ovem, sive capram, in castris vel extra castra,
 \verse{4} et non obtúlerit ad óstium tabernáculi oblatiónem Dómino, sánguinis reus erit: quasi si sánguinem fúderit, sic períbit de médio pópuli sui.
 \verse{5} Ideo sacerdóti offérre debent fílii Israël hóstias suas, quas occídent in agro, ut sanctificéntur Dómino ante óstium tabernáculi testimónii, et ímmolent eas hóstias pacíficas Dómino.
 \verse{6} Fundétque sacérdos sánguinem super altáre Dómini ad óstium tabernáculi testimónii, et adolébit ádipem in odórem suavitátis Dómino:
 \verse{7} et nequáquam ultra immolábunt hóstias suas dæmónibus, cum quibus fornicáti sunt. Legítimum sempitérnum erit illis et pósteris eórum.
 \verse{8} Et ad ipsos dices: Homo de domo Israël, et de ádvenis qui peregrinántur apud vos, qui obtúlerit holocáustum sive víctimam,
 \verse{9} et ad óstium tabernáculi testimónii non addúxerit eam, ut offerátur Dómino, interíbit de pópulo suo.
 
 \verse{10} Homo quílibet de domo Israël et de ádvenis qui peregrinántur inter eos, si coméderit sánguinem, obfirmábo fáciem meam contra ánimam illíus, et dispérdam eam de pópulo suo,
 \verse{11} quia ánima carnis in sánguine est: et ego dedi illum vobis, ut super altáre in eo expiétis pro animábus vestris, et sanguis pro ánimæ piáculo sit.
 \verse{12} Idcírco dixi fíliis Israël: Omnis ánima ex vobis non cómedet sánguinem, nec ex ádvenis qui peregrinántur apud vos.
 \verse{13} Homo quicúmque de fíliis Israël, et de ádvenis qui peregrinántur apud vos, si venatióne atque aucúpio céperit feram, vel avem, quibus vesci lícitum est, fundat sánguinem ejus, et opériat illum terra.
 \verse{14} Anima enim omnis carnis in sánguine est: unde dixi fíliis Israël: Sánguinem univérsæ carnis non comedétis, quia ánima carnis in sánguine est: et quicúmque coméderit illum, interíbit.
 \verse{15} Anima, quæ coméderit morticínum, vel captum a béstia, tam de indígenis, quam de ádvenis, lavábit vestiménta sua et semetípsum aqua, et contaminátus erit usque ad vésperum: et hoc órdine mundus fiet.
 \verse{16} Quod si non láverit vestiménta sua et corpus, portábit iniquitátem suam.
 \chapter{18}
 Locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere fíliis Israël, et dices ad eos: Ego Dóminus Deus vester:
 \verse{3} juxta consuetúdinem terræ Ægýpti, in qua habitástis, non faciétis: et juxta morem regiónis Chánaan, ad quam ego introductúrus sum vos, non agétis, nec in legítimis eórum ambulábitis.
 \verse{4} Faciétis judícia mea, et præcépta mea servábitis, et ambulábitis in eis. Ego Dóminus Deus vester.
 \verse{5} Custodíte leges meas atque judícia, quæ fáciens homo, vivet in eis. Ego Dóminus.
 \verse{6} Omnis homo ad próximam sánguinis sui non accédet, ut revélet turpitúdinem ejus. Ego Dóminus.
 
 \verse{7} Turpitúdinem patris tui et turpitúdinem matris tuæ non discoopéries: mater tua est: non revelábis turpitúdinem ejus.
 \verse{8} Turpitúdinem uxóris patris tui non discoopéries: turpitúdo enim patris tui est.
 \verse{9} Turpitúdinem soróris tuæ ex patre sive ex matre, quæ domi vel foris génita est, non revelábis.
 \verse{10} Turpitúdinem fíliæ fílii tui vel neptis ex fília non revelábis: quia turpitúdo tua est.
 \verse{11} Turpitúdinem fíliæ uxóris patris tui, quam péperit patri tuo, et est soror tua, non revelábis.
 \verse{12} Turpitúdinem soróris patris tui non discoopéries: quia caro est patris tui.
 \verse{13} Turpitúdinem soróris matris tuæ non revelábis, eo quod caro sit matris tuæ.
 \verse{14} Turpitúdinem pátrui tui non revelábis, nec accédes ad uxórem ejus, quæ tibi affinitáte conjúngitur.
 \verse{15} Turpitúdinem nurus tuæ non revelábis, quia uxor fílii tui est: nec discoopéries ignomíniam ejus.
 \verse{16} Turpitúdinem uxóris fratris tui non revelábis: quia turpitúdo fratris tui est.
 \verse{17} Turpitúdinem uxóris tuæ et fíliæ ejus non revelábis. Fíliam fílii ejus, et fíliam fíliæ illíus non sumes, ut revéles ignomíniam ejus: quia caro illíus sunt, et talis cóitus incéstus est.
 \verse{18} Sorórem uxóris tuæ in pellicátum illíus non accípies, nec revelábis turpitúdinem ejus adhuc illa vivénte.
 \verse{19} Ad mulíerem quæ pátitur ménstrua non accédes, nec revelábis fœditátem ejus.
 \verse{20} Cum uxóre próximi tui non coíbis, nec séminis commistióne maculáberis.
 
 \verse{21} De sémine tuo non dabis ut consecrétur idólo Moloch, nec póllues nomen Dei tui. Ego Dóminus.
 \verse{22} Cum másculo non commisceáris cóitu femíneo, quia abominátio est.
 \verse{23} Cum omni pécore non coíbis, nec maculáberis cum eo. Múlier non succúmbet juménto, nec miscébitur ei, quia scelus est.
 
 \verse{24} Nec polluámini in ómnibus his quibus contaminátæ sunt univérsæ gentes, quas ego ejíciam ante conspéctum vestrum,
 \verse{25} et quibus pollúta est terra: cujus ego scélera visitábo, ut évomat habitatóres suos.
 \verse{26} Custodíte legítima mea atque judícia, et non faciátis ex ómnibus abominatiónibus istis, tam indígena quam colónus qui peregrinántur apud vos.
 \verse{27} Omnes enim execratiónes istas fecérunt áccolæ terræ qui fuérunt ante vos, et polluérunt eam.
 \verse{28} Cavéte ergo ne et vos simíliter évomat, cum pária fecéritis, sicut evómuit gentem, quæ fuit ante vos.
 \verse{29} Omnis ánima, quæ fécerit de abominatiónibus his quíppiam, períbit de médio pópuli sui.
 \verse{30} Custodíte mandáta mea. Nolíte fácere quæ fecérunt hi qui fuérunt ante vos, et ne polluámini in eis. Ego Dóminus Deus vester.
 \chapter{19}
 Locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere ad omnem cœtum filiórum Israël, et dices ad eos: Sancti estóte, quia ego sanctus sum, Dóminus Deus vester.
 \verse{3} Unusquísque patrem suum, et matrem suam tímeat. Sábbata mea custodíte. Ego Dóminus Deus vester.
 \verse{4} Nolíte convérti ad idóla, nec deos conflátiles faciátis vobis. Ego Dóminus Deus vester.
 
 \verse{5} Si immolavéritis hóstiam pacificórum Dómino, ut sit placábilis,
 \verse{6} eo die quo fúerit immoláta, comedétis eam, et die áltero: quidquid autem resíduum fúerit in diem tértium, igne comburétis.
 \verse{7} Si quis post bíduum coméderit ex ea, profánus erit, et impietátis reus:
 \verse{8} portabítque iniquitátem suam, quia sanctum Dómini pólluit, et períbit ánima illa de pópulo suo.
 
 \verse{9} Cumque messúeris ségetes terræ tuæ, non tondébis usque ad solum superfíciem terræ, nec remanéntes spicas cólliges,
 \verse{10} neque in vínea tua racémos et grana decidéntia congregábis: sed paupéribus et peregrínis carpénda dimíttes. Ego Dóminus Deus vester.
 
 \verse{11} Non faciétis furtum. Non mentiémini, nec decípiet unusquísque próximum suum.
 \verse{12} Non perjurábis in nómine meo, nec póllues nomen Dei tui. Ego Dóminus.
 \verse{13} Non fácies calúmniam próximo tuo nec vi ópprimes eum. Non morábitur opus mercenárii tui apud te usque mane.
 \verse{14} Non maledíces surdo, nec coram cæco pones offendículum: sed timébis Dóminum Deum tuum, quia ego sum Dóminus.
 \verse{15} Non fácies quod iníquum est, nec injúste judicábis. Non consíderes persónam páuperis, nec honóres vultum poténtis. Juste júdica próximo tuo.
 \verse{16} Non eris criminátor, nec susúrro in pópulo. Non stabis contra sánguinem próximi tui. Ego Dóminus.
 \verse{17} Non óderis fratrem tuum in corde tuo, sed públice árgue eum, ne hábeas super illo peccátum.
 \verse{18} Non quæras ultiónem, nec memor eris injúriæ cívium tuórum. Díliges amícum tuum sicut teípsum. Ego Dóminus.
 
 \verse{19} Leges meas custodíte. Juméntum tuum non fácies coíre cum altérius géneris animántibus. Agrum tuum non seres divérso sémine. Veste, quæ ex duóbus texta est, non induéris.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{20} Homo, si dormíerit cum mulíere cóitu séminis, quæ sit ancílla étiam núbilis, et tamen prétio non redémpta, nec libertáte donáta: vapulábunt ambo, et non moriéntur, quia non fuit líbera.
 \verse{21} Pro delícto autem suo ófferet Dómino ad óstium tabernáculi testimónii aríetem:
 \verse{22} orabítque pro eo sacérdos, et pro peccáto ejus coram Dómino, et repropitiábitur ei, dimittetúrque peccátum.
 
 \verse{23} Quando ingréssi fuéritis terram, et plantavéritis in ea ligna pomífera, auferétis præpútia eórum: poma, quæ gérminant, immúnda erunt vobis, nec edétis ex eis.
 \verse{24} Quarto autem anno omnis fructus eórum sanctificábitur, laudábilis Dómino.
 \verse{25} Quinto autem anno comedétis fructus, congregántes poma, quæ proférunt. Ego Dóminus Deus vester.
 \verse{26} Non comedétis cum sánguine.
 Non augurabímini, nec observábitis sómnia.
 \verse{27} Neque in rotúndum attondébitis comam, nec radétis barbam.
 \verse{28} Et super mórtuo non incidétis carnem vestram, neque figúras áliquas aut stígmata faciétis vobis. Ego Dóminus.
 \verse{29} Ne prostítuas fíliam tuam, ne contaminétur terra et impleátur piáculo.
 \verse{30} Sábbata mea custodíte, et sanctuárium meum metúite. Ego Dóminus.
 \verse{31} Non declinétis ad magos, nec ab aríolis áliquid sciscitémini, ut polluámini per eos. Ego Dóminus Deus vester.
 
 \verse{32} Coram cano cápite consúrge, et honóra persónam senis: et time Dóminum Deum tuum. Ego sum Dóminus.
 \verse{33} Si habitáverit ádvena in terra vestra, et morátus fúerit inter vos, non exprobrétis ei:
 \verse{34} sed sit inter vos quasi indígena, et diligétis eum quasi vosmetípsos: fuístis enim et vos ádvenæ in terra Ægýpti. Ego Dóminus Deus vester.
 \verse{35} Nolíte fácere iníquum áliquid in judício, in régula, in póndere, in mensúra.
 \verse{36} Statéra justa, et æqua sint póndera, justus módius, æquúsque sextárius. Ego Dóminus Deus vester, qui edúxi vos de terra Ægýpti.
 
 \verse{37} Custodíte ómnia præcépta mea, et univérsa judícia, et fácite ea. Ego Dóminus.
 \chapter{20}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Hæc loquéris fíliis Israël: Homo de fíliis Israël, et de ádvenis qui hábitant in Israël, si quis déderit de sémine suo idólo Moloch, morte moriátur: pópulus terræ lapidábit eum.
 \verse{3} Et ego ponam fáciem meam contra illum: succidámque eum de médio pópuli sui, eo quod déderit de sémine suo Moloch, et contamináverit sanctuárium meum, ac pollúerit nomen sanctum meum.
 \verse{4} Quod si négligens pópulus terræ, et quasi parvipéndens impérium meum, dimíserit hóminem qui dedit de sémine suo Moloch, nec volúerit eum occídere:
 \verse{5} ponam fáciem meam super hóminem illum, et super cognatiónem ejus, succidámque et ipsum, et omnes qui consensérunt ei ut fornicaréntur cum Moloch, de médio pópuli sui.
 \verse{6} Anima, quæ declináverit ad magos et aríolos, et fornicáta fúerit cum eis, ponam fáciem meam contra eam, et interfíciam illam de médio pópuli sui.
 \verse{7} Sanctificámini et estóte sancti, quia ego sum Dóminus Deus vester.
 \verse{8} Custodíte præcépta mea, et fácite ea: ego Dóminus qui sanctífico vos.
 
 \verse{9} Qui maledíxerit patri suo, aut matri, morte moriátur: patri matríque maledíxit: sanguis ejus sit super eum.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{10} Si mœchátus quis fúerit cum uxóre altérius, et adultérium perpetráverit cum cónjuge próximi sui, morte moriántur et mœchus et adúltera.
 \verse{11} Qui dormíerit cum novérca sua, et reveláverit ignomíniam patris sui, morte moriántur ambo: sanguis eórum sit super eos.
 \verse{12} Si quis dormíerit cum nuru sua, utérque moriátur, quia scelus operáti sunt: sanguis eórum sit super eos.
 \verse{13} Qui dormíerit cum másculo cóitu femíneo, utérque operátus est nefas: morte moriántur: sit sanguis eórum super eos.
 \verse{14} Qui supra uxórem fíliam, dúxerit matrem ejus, scelus operátus est: vivus ardébit cum eis, nec permanébit tantum nefas in médio vestri.
 \verse{15} Qui cum juménto et pécore coíerit, morte moriátur: pecus quoque occídite.
 \verse{16} Múlier, quæ succubúerit cuílibet juménto, simul interficiétur cum eo: sanguis eórum sit super eos.
 \verse{17} Qui accéperit sorórem suam fíliam patris sui, vel fíliam matris suæ, et víderit turpitúdinem ejus, illáque conspéxerit fratris ignomíniam, nefáriam rem operáti sunt: occidéntur in conspéctu pópuli sui, eo quod turpitúdinem suam mútuo reveláverint, et portábunt iniquitátem suam.
 \verse{18} Qui coíerit cum mulíere in fluxu ménstruo, et reveláverit turpitúdinem ejus, ipsáque aperúerit fontem sánguinis sui, interficiéntur ambo de médio pópuli sui.
 
 \verse{19} Turpitúdinem matérteræ et ámitæ tuæ non discoopéries: qui hoc fécerit, ignomíniam carnis suæ nudávit; portábunt ambo iniquitátem suam.
 \verse{20} Qui coíerit cum uxóre pátrui vel avúnculi sui, et reveláverit ignomíniam cognatiónis suæ, portábunt ambo peccátum suum: absque líberis moriéntur.
 \verse{21} Qui dúxerit uxórem fratris sui, rem facit illícitam: turpitúdinem fratris sui revelávit: absque líberis erunt.
 
 \verse{22} Custodíte leges meas, atque judícia, et fácite ea: ne et vos évomat terra quam intratúri estis et habitatúri.
 \verse{23} Nolíte ambuláre in legítimis natiónum, quas ego expulsúrus sum ante vos. Omnia enim hæc fecérunt, et abominátus sum eas.
 \verse{24} Vobis autem loquor. Possidéte terram eórum, quam dabo vobis in hæreditátem, terram fluéntem lacte et melle. Ego Dóminus Deus vester, qui separávi vos a céteris pópulis.
 \verse{25} Separáte ergo et vos juméntum mundum ab immúndo, et avem mundam ab immúnda: ne polluátis ánimas vestras in pécore, et ávibus, et cunctis quæ movéntur in terra, et quæ vobis osténdi esse pollúta.
 \verse{26} Eritis mihi sancti, quia sanctus sum ego Dóminus, et separávi vos a céteris pópulis, ut essétis mei.
 
 \verse{27} Vir, sive múlier, in quibus pythónicus, vel divinatiónis fúerit spíritus, morte moriántur: lapídibus óbruent eos: sanguis eórum sit super illos.
 \chapter{21}
 Dixit quoque Dóminus ad Móysen: Lóquere ad sacerdótes fílios Aaron, et dices ad eos: Ne contaminétur sacérdos in mórtibus cívium suórum,
 \verse{2} nisi tantum in consanguíneis, ac propínquis, id est, super patre et matre, et fílio, et fília, fratre quoque,
 \verse{3} et soróre vírgine quæ non est nupta viro:
 \verse{4} sed nec in príncipe pópuli sui contaminábitur.
 
 \verse{5} Non radent caput, nec barbam, neque in cárnibus suis fácient incisúras.
 \verse{6} Sancti erunt Deo suo, et non pólluent nomen ejus: incénsum enim Dómini, et panes Dei sui ófferunt, et ídeo sancti erunt.
 \verse{7} Scortum et vile prostíbulum non ducent uxórem, nec eam quæ repudiáta est a maríto: quia consecráti sunt Deo suo,
 \verse{8} et panes propositiónis ófferunt. Sint ergo sancti, quia et ego sanctus sum, Dóminus qui sanctífico eos.
 \verse{9} Sacerdótis fília si deprehénsa fúerit in stupro, et violáverit nomen patris sui, flammis exurétur.
 
 \verse{10} Póntifex, id est, sacérdos máximus inter fratres suos, super cujus caput fusum est unctiónis óleum, et cujus manus in sacerdótio consecrátæ sunt, vestitúsque est sanctis véstibus, caput suum non discoopériet, vestiménta non scindet:
 \verse{11} et ad omnem mórtuum non ingrediétur omníno: super patre quoque suo et matre non contaminábitur.
 \verse{12} Nec egrediétur de sanctis, ne pólluat sanctuárium Dómini, quia óleum sanctæ unctiónis Dei sui super eum est. Ego Dóminus.
 \verse{13} Vírginem ducet uxórem:
 \verse{14} víduam autem et repudiátam, et sórdidam, atque meretrícem non accípiet, sed puéllam de pópulo suo:
 \verse{15} ne commísceat stirpem géneris sui vulgo gentis suæ: quia ego Dóminus, qui sanctífico eum.
 
 \verse{16} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{17} Lóquere ad Aaron: Homo de sémine tuo per famílias qui habúerit máculam, non ófferet panes Deo suo,
 \verse{18} nec accédet ad ministérium ejus: si cæcus fúerit, si claudus, si parvo vel grandi, vel torto naso,
 \verse{19} si fracto pede, si manu,
 \verse{20} si gibbus, si lippus, si albúginem habens in óculo, si jugem scábiem, si impetíginem in córpore, vel herniósus.
 \verse{21} Omnis qui habúerit máculam de sémine Aaron sacerdótis, non accédet offérre hóstias Dómino, nec panes Deo suo:
 \verse{22} vescétur tamen pánibus qui offerúntur in sanctuário,
 \verse{23} ita dumtáxat, ut intra velum non ingrediátur, nec accédat ad altáre, quia máculam habet, et contamináre non debet sanctuárium meum. Ego Dóminus qui sanctífico eos.
 
 \verse{24} Locútus est ergo Móyses ad Aaron, et ad fílios ejus, et ad omnem Israël cuncta quæ fúerant sibi imperáta.
 \chapter{22}
 Locútus quoque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere ad Aaron et ad fílios ejus, ut cáveant ab his quæ consecráta sunt filiórum Israël, et non contáminent nomen sanctificatórum mihi, quæ ipsi ófferunt. Ego Dóminus.
 \verse{3} Dic ad eos, et ad pósteros eórum: Omnis homo qui accésserit de stirpe vestra ad ea quæ consecráta sunt, et quæ obtulérunt fílii Israël Dómino, in quo est immundítia, períbit coram Dómino. Ego sum Dóminus.
 \verse{4} Homo de sémine Aaron, qui fúerit leprósus, aut pátiens fluxum séminis, non vescétur de his quæ sanctificáta sunt mihi, donec sanétur. Qui tetígerit immúndum super mórtuo, et ex quo egréditur semen quasi cóitus,
 \verse{5} et qui tangit réptile, et quódlibet immúndum cujus tactus est sórdidus,
 \verse{6} immúndus erit usque ad vésperum, et non vescétur his quæ sanctificáta sunt: sed cum láverit carnem suam aqua,
 \verse{7} et occubúerit sol, tunc mundátus vescétur de sanctificátis, quia cibus illíus est.
 \verse{8} Morticínum et captum a béstia non cómedent, nec polluéntur in eis. Ego sum Dóminus.
 \verse{9} Custódiant præcépta mea, ut non subjáceant peccáto, et moriántur in sanctuário, cum pollúerint illud. Ego Dóminus qui sanctífico eos.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{10} Omnis alienígena non cómedet de sanctificátis; inquilínus sacerdótis et mercenárius non vescéntur ex eis.
 \verse{11} Quem autem sacérdos émerit, et qui vernáculus domus ejus fúerit, his cómedent ex eis.
 \verse{12} Si fília sacerdótis cuílibet ex pópulo nupta fúerit, de his quæ sanctificáta sunt, et de primítiis non vescétur.
 \verse{13} Sin autem vídua, vel repudiáta, et absque líberis revérsa fúerit ad domum patris sui: sicut puélla consuéverat, alétur cibis patris sui. Omnis alienígena comedéndi ex eis non habet potestátem.
 \verse{14} Qui coméderit de sanctificátis per ignorántiam, addet quintam partem cum eo quod comédit, et dabit sacerdóti in sanctuárium.
 \verse{15} Nec contaminábunt sanctificáta filiórum Israël, quæ ófferunt Dómino:
 \verse{16} ne forte sustíneant iniquitátem delícti sui, cum sanctificáta coméderint. Ego Dóminus qui sanctífico eos.
 
 \verse{17} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{18} Lóquere ad Aaron et fílios ejus, et ad omnes fílios Israël, dicésque ad eos: Homo de domo Israël, et de ádvenis qui hábitant apud vos, qui obtúlerit oblatiónem suam, vel vota solvens, vel sponte ófferens, quidquid illud obtúlerit in holocáustum Dómini,
 \verse{19} ut offerátur per vos, másculus immaculátus erit ex bobus, et óvibus, et ex capris:
 \verse{20} si máculam habúerit, non offerétis, neque erit acceptábile.
 \verse{21} Homo qui obtúlerit víctimam pacificórum Dómino, vel vota solvens, vel sponte ófferens, tam de bobus quam de óvibus, immaculátum ófferet ut acceptábile sit: omnis mácula non erit in eo.
 \verse{22} Si cæcum fúerit, si fractum, si cicatrícem habens, si pápulas, aut scábiem, aut impetíginem: non offerétis ea Dómino, nec adolébitis ex eis super altáre Dómini.
 \verse{23} Bovem et ovem, aure et cauda amputátis, voluntárie offérre potes, votum autem ex eis solvi non potest.
 \verse{24} Omne ánimal, quod vel contrítis, vel tusis, vel sectis ablatísque testículis est, non offerétis Dómino, et in terra vestra hoc omníno ne faciátis.
 \verse{25} De manu alienígenæ non offerétis panes Deo vestro, et quidquid áliud dare volúerit, quia corrúpta, et maculáta sunt ómnia: non suscipiétis ea.
 
 \verse{26} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{27} Bos, ovis et capra, cum génita fúerint, septem diébus erunt sub úbere matris suæ: die autem octávo, et deínceps, offérri póterunt Dómino.
 \verse{28} Sive illa bos, sive ovis, non immolabúntur una die cum f\'{œ}tibus suis.
 \verse{29} Si immolavéritis hóstiam pro gratiárum actióne Dómino, ut possit esse placábilis,
 \verse{30} eódem die comedétis eam: non remanébit quidquam in mane altérius diéi. Ego Dóminus.
 \verse{31} Custodíte mandáta mea, et fácite ea. Ego Dóminus.
 \verse{32} Ne polluátis nomen meum sanctum, ut sanctíficer in médio filiórum Israël. Ego Dóminus qui sanctífico vos,
 \verse{33} et edúxi de terra Ægýpti, ut essem vobis in Deum. Ego Dóminus.
 \chapter{23}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere fíliis Israël, et dices ad eos: Hæ sunt fériæ Dómini, quas vocábitis sanctas.
 \verse{3} Sex diébus faciétis opus: dies séptimus, quia sábbati réquies est, vocábitur sanctus: omne opus non faciétis in eo: sábbatum Dómini est in cunctis habitatiónibus vestris.
 \verse{4} Hæ sunt ergo fériæ Dómini sanctæ, quas celebráre debétis tempóribus suis.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{5} Mense primo, quartadécima die mensis ad vésperum, Phase Dómini est:
 \verse{6} et quintadécima die mensis hujus, solémnitas azymórum Dómini est. Septem diébus ázyma comedétis.
 \verse{7} Dies primus erit vobis celebérrimus, sanctúsque: omne opus servíle non faciétis in eo,
 \verse{8} sed offerétis sacrifícium in igne Dómino septem diébus. Dies autem séptimus erit celébrior et sánctior: nullúmque servíle opus faciétis in eo.
 
 \verse{9} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{10} Lóquere fíliis Israël, et dices ad eos: Cum ingréssi fuéritis terram, quam ego dabo vobis, et messuéritis ségetem, ferétis manípulos spicárum, primítias messis vestræ, ad sacerdótem:
 \verse{11} qui elevábit fascículum coram Dómino, ut acceptábile sit pro vobis, áltero die sábbati, et sanctificábit illum.
 \verse{12} Atque in eódem die quo manípulus consecrátur, cædétur agnus immaculátus annículus in holocáustum Dómini.
 \verse{13} Et libaménta offeréntur cum eo, duæ décimæ símilæ conspérsæ óleo in incénsum Dómini, odorémque suavíssimum: liba quoque vini, quarta pars hin.
 \verse{14} Panem, et poléntam, et pultes non comedétis ex ségete, usque ad diem qua offerétis ex ea Deo vestro. Præcéptum est sempitérnum in generatiónibus, cunctísque habitáculis vestris.
 
 \verse{15} Numerábitis ergo ab áltero die sábbati, in quo obtulístis manípulum primitiárum, septem hebdómadas plenas,
 \verse{16} usque ad álteram diem expletiónis hebdómadæ séptimæ, id est, quinquagínta dies: et sic offerétis sacrifícium novum Dómino
 \verse{17} ex ómnibus habitáculis vestris, panes primitiárum duos de duábus décimis símilæ fermentátæ, quos coquétis in primítias Dómini.
 \verse{18} Offeretísque cum pánibus septem agnos immaculátos annículos, et vítulum de arménto unum, et aríetes duos, et erunt in holocáustum cum libaméntis suis, in odórem suavíssimum Dómini.
 \verse{19} Faciétis et hircum pro peccáto, duósque agnos annículos hóstias pacificórum.
 \verse{20} Cumque eleváverit eos sacérdos cum pánibus primitiárum coram Dómino, cedent in usum ejus.
 \verse{21} Et vocábitis hunc diem celebérrimum, atque sanctíssimum: omne opus servíle non faciétis in eo. Legítimum sempitérnum erit in cunctis habitáculis, et generatiónibus vestris.
 \verse{22} Postquam autem messuéritis ségetem terræ vestræ, nec secábitis eam usque ad solum, nec remanéntes spicas colligétis: sed paupéribus et peregrínis dimittétis eas. Ego sum Dóminus Deus vester.
 
 \verse{23} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{24} Lóquere fíliis Israël: Mense séptimo, prima die mensis, erit vobis sábbatum, memoriále, clangéntibus tubis, et vocábitur sanctum:
 \verse{25} omne opus servíle non faciétis in eo, et offerétis holocáustum Dómino.
 \verse{26} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{27} Décimo die mensis hujus séptimi, dies expiatiónum erit celebérrimus, et vocábitur sanctus: affligetísque ánimas vestras in eo, et offerétis holocáustum Dómino.
 \verse{28} Omne opus servíle non faciétis in témpore diéi hujus: quia dies propitiatiónis est, ut propitiétur vobis Dóminus Deus vester.
 \verse{29} Omnis ánima, quæ afflícta non fúerit die hac, períbit de pópulis suis:
 \verse{30} et quæ óperis quíppiam fécerit, delébo eam de pópulo suo.
 \verse{31} Nihil ergo óperis faciétis in eo: legítimum sempitérnum erit vobis in cunctis generatiónibus, et habitatiónibus vestris.
 \verse{32} Sábbatum requietiónis est, et affligétis ánimas vestras die nono mensis: a véspera usque ad vésperam celebrábitis sábbata vestra.
 
 \verse{33} Et locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{34} Lóquere fíliis Israël: A quintodécimo die mensis hujus séptimi, erunt fériæ tabernaculórum septem diébus Dómino.
 \verse{35} Dies primus vocábitur celebérrimus atque sanctíssimus: omne opus servíle non faciétis in eo.
 \verse{36} Et septem diébus offerétis holocáusta Dómino. Dies quoque octávus erit celebérrimus, atque sanctíssimus, et offerétis holocáustum Dómino: est enim cœtus atque colléctæ: omne opus servíle non faciétis in eo.
 
 \verse{37} Hæ sunt fériæ Dómini, quas vocábitis celebérrimas atque sanctíssimas, offeretísque in eis oblatiónes Dómino, holocáusta et libaménta juxta ritum uniuscujúsque diéi:
 \verse{38} excéptis sábbatis Dómini, donísque vestris, et quæ offerétis ex voto, vel quæ sponte tribuétis Dómino.
 
 \verse{39} A quintodécimo ergo die mensis séptimi, quando congregavéritis omnes fructus terræ vestræ, celebrábitis férias Dómini septem diébus: die primo et die octávo erit sábbatum, id est, réquies.
 \verse{40} Sumetísque vobis die primo fructus árboris pulchérrimæ, spatulásque palmárum, et ramos ligni densárum fróndium, et sálices de torrénte, et lætabímini coram Dómino Deo vestro.
 \verse{41} Celebrabitísque solemnitátem ejus septem diébus per annum: legítimum sempitérnum erit in generatiónibus vestris. Mense séptimo festa celebrábitis,
 \verse{42} et habitábitis in umbráculis septem diébus: omnis, qui de génere est Israël, manébit in tabernáculis,
 \verse{43} ut discant pósteri vestri quod in tabernáculis habitáre fécerim fílios Israël, cum edúcerem eos de terra Ægýpti. Ego Dóminus Deus vester.
 
 \verse{44} Locutúsque est Móyses super solemnitátibus Dómini ad fílios Israël.
 \chapter{24}
 Et locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Prǽcipe fíliis Israël, ut áfferant tibi óleum de olívis puríssimum, ac lúcidum, ad concinnándas lucérnas júgiter,
 \verse{3} extra velum testimónii in tabernáculo f\'{œ}deris. Ponétque eas Aaron a véspere usque ad mane coram Dómino, cultu ritúque perpétuo in generatiónibus vestris.
 \verse{4} Super candelábrum mundíssimum ponéntur semper in conspéctu Dómini.
 
 \verse{5} Accípies quoque símilam, et coques ex ea duódecim panes, qui sínguli habébunt duas décimas:
 \verse{6} quorum senos altrínsecus super mensam puríssimam coram Dómino státues:
 \verse{7} et pones super eos thus lucidíssimum, ut sit panis in moniméntum oblatiónis Dómini.
 \verse{8} Per síngula sábbata mutabúntur coram Dómino suscépti a fíliis Israël f\'{œ}dere sempitérno:
 \verse{9} erúntque Aaron et filiórum ejus, ut cómedant eos in loco sancto: quia Sanctum sanctórum est de sacrifíciis Dómini jure perpétuo.
 
 \verse{10} Ecce autem egréssus fílius mulíeris Israëlítidis, quem pepérerat de viro ægýptio inter fílios Israël, jurgátus est in castris cum viro Israëlíta.
 \verse{11} Cumque blasphemásset nomen, et maledixísset ei, addúctus est ad Móysen. (Vocabátur autem mater ejus Salúmith, fília Dabri de tribu Dan.)
 \verse{12} Miserúntque eum in cárcerem, donec nossent quid jubéret Dóminus.
 
 \verse{13} Qui locútus est ad Móysen,
 \verse{14} dicens: Educ blasphémum extra castra, et ponant omnes qui audiérunt, manus suas super caput ejus, et lápidet eum pópulus univérsus.
 \verse{15} Et ad fílios Israël loquéris: Homo, qui maledíxerit Deo suo, portábit peccátum suum;
 \verse{16} et qui blasphemáverit nomen Dómini, morte moriátur: lapídibus ópprimet eum omnis multitúdo, sive ille civis, sive peregrínus fúerit. Qui blasphemáverit nomen Dómini, morte moriátur.
 \verse{17} Qui percússerit, et occíderit hóminem, morte moriátur.
 \verse{18} Qui percússerit ánimal, reddet vicárium, id est, ánimam pro ánima.
 \verse{19} Qui irrogáverit máculam cuílibet cívium suórum, sicut fecit, sic fiet ei:
 \verse{20} fractúram pro fractúra, óculum pro óculo, dentem pro dente restítuet: qualem inflíxerit máculam, talem sustinére cogétur.
 \verse{21} Qui percússerit juméntum, reddet áliud. Qui percússerit hóminem, puniétur.
 \verse{22} Æquum judícium sit inter vos, sive peregrínus, sive civis peccáverit: quia ego sum Dóminus Deus vester.
 
 \verse{23} Locutúsque est Móyses ad fílios Israël: et eduxérunt eum, qui blasphemáverat, extra castra, ac lapídibus oppressérunt. Fecerúntque fílii Israël sicut præcéperat Dóminus Móysi.
 \chapter{25}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen in monte Sínai, dicens:
 \verse{2} Lóquere fíliis Israël, et dices ad eos: Quando ingréssi fuéritis terram quam ego dabo vobis, sabbatízes sábbatum Dómino.
 \verse{3} Sex annis seres agrum tuum, et sex annis putábis víneam tuam, colligésque fructus ejus:
 \verse{4} séptimo autem anno sábbatum erit terræ, requietiónis Dómini: agrum non seres, et víneam non putábis.
 \verse{5} Quæ sponte gignet humus, non metes: et uvas primitiárum tuárum non cólliges quasi vindémiam: annus enim requietiónis terræ est:
 \verse{6} sed erunt vobis in cibum, tibi et servo tuo, ancíllæ et mercenário tuo, et ádvenæ qui peregrinántur apud te:
 \verse{7} juméntis tuis et pecóribus, ómnia quæ nascúntur præbébunt cibum.
 
 \verse{8} Numerábis quoque tibi septem hebdómadas annórum, id est, sépties septem, quæ simul fáciunt annos quadragínta novem:
 \verse{9} et clanges búccina mense séptimo, décima die mensis, propitiatiónis témpore, in univérsa terra vestra.
 \verse{10} Sanctificabísque annum quinquagésimum, et vocábis remissiónem cunctis habitatóribus terræ tuæ: ipse est enim jubilǽus. Revertétur homo ad possessiónem suam, et unusquísque rédiet ad famíliam prístinam:
 \verse{11} quia jubilǽus est, et quinquagésimus annus. Non serétis neque metétis sponte in agro nascéntia, et primítias vindémiæ non colligétis,
 \verse{12} ob sanctificatiónem jubilǽi: sed statim obláta comedétis.
 
 \verse{13} Anno jubilǽi, rédient omnes ad possessiónes suas.
 \verse{14} Quando vendes quíppiam civi tuo, vel emes ab eo, ne contrístes fratrem tuum, sed juxta númerum annórum jubilǽi emes ab eo,
 \verse{15} et juxta supputatiónem frugum vendet tibi.
 \verse{16} Quanto plures anni remánserint post jubilǽum, tanto crescet et prétium: et quanto minus témporis numeráveris, tanto minóris et émptio constábit: tempus enim frugum vendet tibi.
 \verse{17} Nolíte afflígere contribúles vestros, sed tímeat unusquísque Deum suum, quia ego Dóminus Deus vester.
 
 \verse{18} Fácite præcépta mea, et judícia custodíte, et impléte ea: ut habitáre possítis in terra absque ullo pavóre,
 \verse{19} et gignat vobis humus fructus suos, quibus vescámini usque ad saturitátem, nullíus ímpetum formidántes.
 \verse{20} Quod si dixéritis: Quid comedémus anno séptimo, si non sevérimus, neque collegérimus fruges nostras?
 \verse{21} dabo benedictiónem meam vobis anno sexto, et fáciet fructus trium annórum:
 \verse{22} seretísque anno octávo, et comedétis véteres fruges usque ad nonum annum: donec nova nascántur, edétis vétera.
 
 \verse{23} Terra quoque non vendétur in perpétuum, quia mea est, et vos ádvenæ et colóni mei estis:
 \verse{24} unde cuncta régio possessiónis vestræ sub redemptiónis conditióne vendétur.
 \verse{25} Si attenuátus frater tuus vendíderit possessiúnculam suam, et volúerit propínquus ejus, potest redímere quod ille vendíderat.
 \verse{26} Sin autem non habúerit próximum, et ipse prétium ad rediméndum potúerit inveníre,
 \verse{27} computabúntur fructus ex eo témpore quo véndidit: et quod réliquum est, reddet emptóri, sicque recípiet possessiónem suam.
 \verse{28} Quod si non invénerit manus ejus ut reddat prétium, habébit emptor quod émerat, usque ad annum jubilǽum. In ipso enim omnis vendítio redíbit ad dóminum et ad possessórem prístinum.
 
 \verse{29} Qui vendíderit domum intra urbis muros, habébit licéntiam rediméndi, donec unus impleátur annus.
 \verse{30} Si non redémerit, et anni círculus fúerit evolútus, emptor possidébit eam, et pósteri ejus in perpétuum, et rédimi non póterit, étiam in jubilǽo.
 \verse{31} Sin autem in villa domus, quæ muros non habet, agrórum jure vendétur: si ante redémpta non fúerit, in jubilǽo revertétur ad dóminum.
 \verse{32} Ædes Levitárum quæ in úrbibus sunt, semper possunt rédimi:
 \verse{33} si redémptæ non fúerint, in jubilǽo reverténtur ad dóminos, quia domus úrbium Levitárum pro possessiónibus sunt inter fílios Israël.
 \verse{34} Suburbána autem eórum non véneant, quia posséssio sempitérna est.
 
 \verse{35} Si attenuátus fúerit frater tuus, et infírmus manu, et suscéperis eum quasi ádvenam et peregrínum, et víxerit tecum,
 \verse{36} ne accípias usúras ab eo, nec ámplius quam dedísti: time Deum tuum, ut vívere possit frater tuus apud te.
 \verse{37} Pecúniam tuam non dabis ei ad usúram, et frugum superabundántiam non éxiges.
 \verse{38} Ego Dóminus Deus vester, qui edúxi vos de terra Ægýpti, ut darem vobis terram Chánaan, et essem vester Deus.
 
 \verse{39} Si paupertáte compúlsus vendíderit se tibi frater tuus, non eum ópprimes servitúte famulórum,
 \verse{40} sed quasi mercenárius et colónus erit: usque ad annum jubilǽum operábitur apud te,
 \verse{41} et póstea egrediétur cum líberis suis, et revertétur ad cognatiónem, ad possessiónem patrum suórum.
 \verse{42} Mei enim servi sunt, et ego edúxi eos de terra Ægýpti: non véneant conditióne servórum:
 \verse{43} ne afflígas eum per poténtiam, sed metúito Deum tuum.
 \verse{44} Servus et ancílla sint vobis de natiónibus quæ in circúitu vestro sunt:
 \verse{45} et de ádvenis qui peregrinántur apud vos, vel qui ex his nati fúerint in terra vestra, hos habébitis fámulos:
 \verse{46} et hæreditário jure transmittétis ad pósteros, ac possidébitis in ætérnum: fratres autem vestros fílios Israël ne opprimátis per poténtiam.
 
 \verse{47} Si invalúerit apud vos manus ádvenæ atque peregríni, et attenuátus frater tuus vendíderit se ei, aut cuíquam de stirpe ejus:
 \verse{48} post venditiónem potest rédimi. Qui volúerit ex frátribus suis, rédimet eum,
 \verse{49} et pátruus, et patruélis, et consanguíneus, et affínis. Sin autem et ipse potúerit, rédimet se,
 \verse{50} supputátis dumtáxat annis a témpore venditiónis suæ usque ad annum jubilǽum: et pecúnia, qua vénditus fúerat, juxta annórum númerum, et ratiónem mercenárii supputáta.
 \verse{51} Si plures fúerint anni qui rémanent usque ad jubilǽum, secúndum hos reddet et prétium:
 \verse{52} si pauci, ponet ratiónem cum eo juxta annórum númerum, et reddet emptóri quod réliquum est annórum,
 \verse{53} quibus ante servívit mercédibus imputátis: non afflíget eum violénter in conspéctu tuo.
 \verse{54} Quod si per hæc rédimi non potúerit, anno jubilǽo egrediétur cum líberis suis.
 \verse{55} Mei enim sunt servi fílii Israël, quos edúxi de terra Ægýpti.
 \chapter{26}
 Ego Dóminus Deus vester: non faciétis vobis idólum, et scúlptile, nec títulos erigétis, nec insígnem lápidem ponétis in terra vestra, ut adorétis eum. Ego enim sum Dóminus Deus vester.
 \verse{2} Custodíte sábbata mea, et pavéte ad sanctuárium meum. Ego Dóminus.
 \verse{3} Si in præcéptis meis ambulavéritis, et mandáta mea custodiéritis, et fecéritis ea, dabo vobis plúvias tempóribus suis,
 \verse{4} et terra gignet germen suum, et pomis árbores replebúntur.
 \verse{5} Apprehéndet méssium tritúra vindémiam, et vindémia occupábit seméntem: et comedétis panem vestrum in saturitáte, et absque pavóre habitábitis in terra vestra.
 \verse{6} Dabo pacem in fínibus vestris: dormiétis, et non erit qui extérreat. Auferam malas béstias, et gládius non transíbit términos vestros.
 \verse{7} Persequémini inimícos vestros, et córruent coram vobis.
 \verse{8} Persequéntur quinque de vestris centum aliénos, et centum de vobis decem míllia: cadent inimíci vestri gládio in conspéctu vestro.
 \verse{9} Respíciam vos, et créscere fáciam: multiplicabímini, et firmábo pactum meum vobíscum.
 \verse{10} Comedétis vetustíssima véterum, et vétera novis superveniéntibus projiciétis.
 \verse{11} Ponam tabernáculum meum in médio vestri, et non abjíciet vos ánima mea.
 \verse{12} Ambulábo inter vos, et ero Deus vester, vosque éritis pópulus meus.
 \verse{13} Ego Dóminus Deus vester, qui edúxi vos de terra Ægyptiórum, ne servirétis eis: et qui confrégi caténas cervícum vestrárum, ut incederétis erécti.
 
 \verse{14} Quod si non audiéritis me, nec fecéritis ómnia mandáta mea,
 \verse{15} si sprevéritis leges meas, et judícia mea contempséritis, ut non faciátis ea quæ a me constitúta sunt, et ad írritum perducátis pactum meum:
 \verse{16} ego quoque hæc fáciam vobis: visitábo vos velóciter in egestáte, et ardóre, qui confíciat óculos vestros, et consúmat ánimas vestras. Frustra serétis seméntem, quæ ab hóstibus devorábitur.
 \verse{17} Ponam fáciem meam contra vos, et corruétis coram hóstibus vestris, et subjiciémini his qui odérunt vos: fugiétis, némine persequénte.
 
 \verse{18} Sin autem nec sic obediéritis mihi, addam correptiónes vestras séptuplum propter peccáta vestra,
 \verse{19} et cónteram supérbiam durítiæ vestræ. Dabóque vobis cælum désuper sicut ferrum, et terram ænéam.
 \verse{20} Consumétur incássum labor vester, non próferet terra germen, nec árbores poma præbébunt.
 \verse{21} Si ambulavéritis ex advérso mihi, nec voluéritis audíre me, addam plagas vestras in séptuplum propter peccáta vestra:
 \verse{22} immittámque in vos béstias agri, quæ consúmant vos, et pécora vestra, et ad paucitátem cuncta rédigant, desertǽque fiant viæ vestræ.
 \verse{23} Quod si nec sic voluéritis recípere disciplínam, sed ambulavéritis ex advérso mihi:
 \verse{24} ego quoque contra vos advérsus incédam, et percútiam vos sépties propter peccáta vestra,
 \verse{25} inducámque super vos gládium ultórem f\'{œ}deris mei. Cumque confugéritis in urbes, mittam pestiléntiam in médio vestri, et tradémini in mánibus hóstium,
 \verse{26} postquam confrégero báculum panis vestri: ita ut decem mulíeres in uno clíbano coquant panes, et reddant eos ad pondus: et comedétis, et non saturabímini.
 
 \verse{27} Sin autem nec per hæc audiéritis me, sed ambulavéritis contra me:
 \verse{28} et ego incédam advérsus vos in furóre contrário, et corrípiam vos septem plagis propter peccáta vestra:
 \verse{29} ita ut comedátis carnes filiórum vestrórum et filiárum vestrárum.
 \verse{30} Déstruam excélsa vestra, et simulácra confríngam. Cadétis inter ruínas idolórum vestrórum, et abominábitur vos ánima mea,
 \verse{31} in tantum ut urbes vestras rédigam in solitúdinem, et desérta fáciam sanctuária vestra, nec recípiam ultra odórem suavíssimum.
 \verse{32} Disperdámque terram vestram, et stupébunt super ea inimíci vestri, cum habitatóres illíus fúerint.
 \verse{33} Vos autem dispérgam in gentes, et evaginábo post vos gládium, erítque terra vestra desérta, et civitátes vestræ dírutæ.
 \verse{34} Tunc placébunt terræ sábbata sua cunctis diébus solitúdinis suæ: quando fuéritis
 \verse{35} in terra hostíli, sabbatizábit, et requiéscet in sábbatis solitúdinis suæ, eo quod non requiéverit in sábbatis vestris quando habitabátis in ea.
 \verse{36} Et qui de vobis remánserint, dabo pavórem in córdibus eórum in regiónibus hóstium, terrébit eos sónitus fólii volántis, et ita fúgient quasi gládium: cadent, nullo persequénte,
 \verse{37} et córruent sínguli super fratres suos, quasi bella fugiéntes, nemo vestrum inimícis audébit resístere.
 \verse{38} Períbitis inter gentes, et hostílis vos terra consúmet.
 \verse{39} Quod si et de iis áliqui remánserint, tabéscent in iniquitátibus suis, in terra inimicórum suórum, et propter peccáta patrum suórum et sua affligéntur:
 \verse{40} donec confiteántur iniquitátes suas, et majórum suórum, quibus prævaricáti sunt in me, et ambulavérunt ex advérso mihi.
 \verse{41} Ambulábo ígitur et ego contra eos, et indúcam illos in terram hostílem, donec erubéscat incircumcísa mens eórum: tunc orábunt pro impietátibus suis.
 
 \verse{42} Et recordábor f\'{œ}deris mei, quod pépigi cum Jacob, et Isaac, et Abraham. Terræ quoque memor ero:
 \verse{43} quæ cum relícta fúerit ab eis, complacébit sibi in sábbatis suis, pátiens solitúdinem propter illos. Ipsi vero rogábunt pro peccátis suis, eo quod abjécerint judícia mea, et leges meas despéxerint.
 \verse{44} Et tamen étiam cum essent in terra hostíli, non pénitus abjéci eos, neque sic despéxi ut consumeréntur, et írritum fácerent pactum meum cum eis. Ego enim sum Dóminus Deus eórum,
 \verse{45} et recordábor f\'{œ}deris mei prístini, quando edúxi eos de terra Ægýpti in conspéctu géntium, ut essem Deus eórum. Ego Dóminus.
 Hæc sunt judícia atque præcépta et leges quas dedit Dóminus inter se et fílios Israël in monte Sínai per manum Móysi.
 \chapter{27}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere fíliis Israël, et dices ad eos: Homo qui votum fécerit, et spopónderit Deo ánimam suam, sub æstimatióne dabit prétium.
 \verse{3} Si fúerit másculus a vigésimo anno usque ad sexagésimum annum, dabit quinquagínta siclos argénti ad mensúram sanctuárii:
 \verse{4} si múlier, trigínta.
 \verse{5} A quinto autem anno usque ad vigésimum, másculus dabit vigínti siclos: fémina, decem.
 \verse{6} Ab uno mense usque ad annum quintum, pro másculo dabúntur quinque sicli: pro fémina, tres.
 \verse{7} Sexagenárius et ultra másculus dabit quíndecim siclos: fémina, decem.
 \verse{8} Si pauper fúerit, et æstimatiónem réddere non valébit, stabit coram sacerdóte: et quantum ille æstimáverit, et víderit eum posse réddere, tantum dabit.
 
 \verse{9} Animal autem, quod immolári potest Dómino, si quis vóverit, sanctum erit,
 \verse{10} et mutári non póterit, id est, nec mélius malo, nec pejus bono: quod si mutáverit, et ipsum quod mutátum est, et illud pro quo mutátum est, consecrátum erit Dómino.
 \verse{11} Animal immúndum, quod immolári Dómino non potest, si quis vóverit, adducétur ante sacerdótem:
 \verse{12} qui júdicans utrum bonum an malum sit, státuet prétium.
 \verse{13} Quod si dare volúerit is qui offert, addet supra æstimatiónem quintam partem.
 
 \verse{14} Homo si vóverit domum suam, et sanctificáverit Dómino, considerábit eam sacérdos utrum bona an mala sit, et juxta prétium, quod ab eo fúerit constitútum, venundábitur:
 \verse{15} sin autem ille qui vóverat, volúerit redímere eam, dabit quintam partem æstimatiónis supra, et habébit domum.
 
 \verse{16} Quod si agrum possessiónis suæ vóverit, et consecráverit Dómino, juxta mensúram seméntis æstimábitur prétium: si trigínta módiis hórdei séritur terra, quinquagínta siclis venundétur argénti.
 \verse{17} Si statim ab anno incipiéntis jubilǽi vóverit agrum, quanto valére potest, tanto æstimábitur.
 \verse{18} Sin autem post aliquántum témporis, supputábit sacérdos pecúniam juxta annórum, qui réliqui sunt, númerum usque ad jubilǽum, et detrahétur ex prétio.
 \verse{19} Quod si volúerit redímere agrum ille qui vóverat, addet quintam partem æstimátæ pecúniæ, et possidébit eum.
 \verse{20} Sin autem nolúerit redímere, sed álteri cuílibet fúerit venúndatus, ultra eum qui vóverat redímere non póterit.
 \verse{21} Quia cum jubilǽi vénerit dies, sanctificátus erit Dómino, et posséssio consecráta ad jus pértinet sacerdótum.
 \verse{22} Si ager emptus est, et non de possessióne majórum sanctificátus fúerit Dómino,
 \verse{23} supputábit sacérdos juxta annórum númerum usque ad jubilǽum, prétium: et dabit ille qui vóverat eum, Dómino.
 \verse{24} In jubilǽo autem revertétur ad priórem dóminum, qui vendíderat eum, et habúerat in sorte possessiónis suæ.
 \verse{25} Omnis æstimátio siclo sanctuárii ponderábitur. Siclus vigínti óbolos habet.
 
 \verse{26} Primogénita, quæ ad Dóminum pértinent, nemo sanctificáre póterit et vovére: sive bos, sive ovis fúerit, Dómini sunt.
 \verse{27} Quod si immúndum est ánimal, rédimet qui óbtulit, juxta æstimatiónem tuam, et addet quintam partem prétii: si redímere nolúerit, vendétur álteri quantocúmque a te fúerit æstimátum.
 
 \verse{28} Omne quod Dómino consecrátur, sive homo fúerit, sive ánimal, sive ager, non vendétur, nec rédimi póterit. Quidquid semel fúerit consecrátum, Sanctum sanctórum erit Dómino:
 \verse{29} et omnis consecrátio, quæ offértur ab hómine, non redimétur, sed morte moriétur.
 
 \verse{30} Omnes décimæ terræ, sive de frúgibus, sive de pomis árborum, Dómini sunt, et illi sanctificántur.
 \verse{31} Si quis autem volúerit redímere décimas suas, addet quintam partem eárum.
 \verse{32} Omnium decimárum bovis et ovis et capræ, quæ sub pastóris virga tránseunt, quidquid décimum vénerit, sanctificábitur Dómino.
 \verse{33} Non eligétur nec bonum nec malum, nec áltero commutábitur, si quis mutáverit: et quod mutátum est, et pro quo mutátum est, sanctificábitur Dómino, et non redimétur.
 
 \verse{34} Hæc sunt præcépta, quæ mandávit Dóminus Móysi ad fílios Israël in monte Sínai.
 \subbook{Liber Numerórum}{Numeri}
 \chapter{1}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen in desérto Sínai in tabernáculo f\'{œ}deris, prima die mensis secúndi, anno áltero egressiónis eórum ex Ægýpto, dicens:
 \verse{2} Tóllite summam univérsæ congregatiónis filiórum Israël per cognatiónes et domos suas, et nómina singulórum, quidquid sexus est masculíni
 \verse{3} a vigésimo anno et supra, ómnium virórum fórtium ex Israël, et numerábitis eos per turmas suas, tu et Aaron.
 \verse{4} Erúntque vobíscum príncipes tríbuum ac domórum in cognatiónibus suis,
 \verse{5} quorum ista sunt nómina: de Ruben, Elisur, fílius Sédeur;
 \verse{6} de Símeon, Salámiel fílius Surisáddai;
 \verse{7} de Juda, Nahásson fílius Amínadab;
 \verse{8} de Issachar, Nathánaël fílius Suar;
 \verse{9} de Zábulon, Eliab fílius Helon;
 \verse{10} filiórum autem Joseph, de Ephraim, Elísama fílius Ammiud; de Manásse, Gamáliel fílius Phadássur;
 \verse{11} de Bénjamin, Abidan fílius Gedeónis;
 \verse{12} de Dan, Ahiézer fílius Ammisáddai;
 \verse{13} de Aser, Phégiel fílius Ochran;
 \verse{14} de Gad, Elíasaph fílius Duel;
 \verse{15} de Néphthali, Ahíra fílius Enan.
 \verse{16} Hi nobilíssimi príncipes multitúdinis per tribus et cognatiónes suas, et cápita exércitus Israël,
 \verse{17} quos tulérunt Móyses et Aaron cum omni vulgi multitúdine:
 \verse{18} et congregavérunt primo die mensis secúndi, recenséntes eos per cognatiónes, et domos, ac famílias, et cápita, et nómina singulórum a vigésimo anno et supra,
 \verse{19} sicut præcéperat Dóminus Móysi. Numeratíque sunt in desérto Sínai.
 
 \verse{20} De Ruben primogénito Israélis per generatiónes et famílias ac domos suas, et nómina cápitum singulórum, omne quod sexus est masculíni a vigésimo anno et supra, procedéntium ad bellum,
 \verse{21} quadragínta sex míllia quingénti.
 \verse{22} De fíliis Símeon per generatiónes et famílias ac domos cognatiónum suárum recensíti sunt per nómina et cápita singulórum, omne quod sexus est masculíni a vigésimo anno et supra, procedéntium ad bellum,
 \verse{23} quinquagínta novem míllia trecénti.
 \verse{24} De fíliis Gad per generatiónes et famílias ac domos cognatiónum suárum recensíti sunt per nómina singulórum a vigínti annis et supra, omnes qui ad bella procéderent,
 \verse{25} quadragínta quinque míllia sexcénti quinquagínta.
 \verse{26} De fíliis Juda per generatiónes et famílias ac domos cognatiónum suárum, per nómina singulórum a vigésimo anno et supra, omnes qui póterant ad bella procédere,
 \verse{27} recensíti sunt septuagínta quátuor míllia sexcénti.
 \verse{28} De fíliis Issachar, per generatiónes et famílias ac domos cognatiónum suárum, per nómina singulórum a vigésimo anno et supra, omnes qui ad bella procéderent,
 \verse{29} recensíti sunt quinquagínta quátuor míllia quadringénti.
 \verse{30} De fíliis Zábulon per generatiónes et famílias ac domos cognatiónum suárum recensíti sunt per nómina singulórum a vigésimo anno et supra, omnes qui póterant ad bella procédere,
 \verse{31} quinquagínta septem míllia quadringénti.
 \verse{32} De fíliis Joseph, filiórum Ephraim per generatiónes et famílias ac domos cognatiónum suárum recensíti sunt per nómina singulórum a vigésimo anno et supra, omnes qui póterant ad bella procédere,
 \verse{33} quadragínta míllia quingénti.
 \verse{34} Porro filiórum Manásse per generatiónes et famílias ac domos cognatiónum suárum recensíti sunt per nómina singulórum a vigínti annis et supra, omnes qui póterant ad bella procédere,
 \verse{35} trigínta duo míllia ducénti.
 \verse{36} De fíliis Bénjamin per generatiónes et famílias ac domos cognatiónum suárum recensíti sunt nomínibus singulórum a vigésimo anno et supra, omnes qui póterant ad bella procédere,
 \verse{37} trigínta quinque míllia quadringénti.
 \verse{38} De fíliis Dan per generatiónes et famílias ac domos cognatiónum suárum recensíti sunt nomínibus singulórum a vigésimo anno et supra, omnes qui póterant ad bella procédere,
 \verse{39} sexagínta duo míllia septingénti.
 \verse{40} De fíliis Aser per generatiónes et famílias ac domos cognatiónum suárum recensíti sunt per nómina singulórum a vigésimo anno et supra, omnes qui póterant ad bella procédere,
 \verse{41} quadragínta míllia et mille quingénti.
 \verse{42} De fíliis Néphthali per generatiónes et famílias ac domos cognatiónum suárum recensíti sunt nomínibus singulórum a vigésimo anno et supra, omnes qui póterant ad bella procédere,
 \verse{43} quinquagínta tria míllia quadringénti.
 \verse{44} Hi sunt, quos numeravérunt Móyses et Aaron, et duódecim príncipes Israël, síngulos per domos cognatiónum suárum.
 \verse{45} Fuerúntque omnis númerus filiórum Israël per domos et famílias suas a vigésimo anno et supra, qui póterant ad bella procédere,
 \verse{46} sexcénta tria míllia virórum quingénti quinquagínta.
 
 Levítæ autem in tribu familiárum suárum non sunt numeráti cum eis.
 \verse{48} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{49} Tribum Levi noli numeráre, neque pones summam eórum cum fíliis Israël:
 \verse{50} sed constítue eos super tabernáculum testimónii et cuncta vasa ejus, et quidquid ad cæremónias pértinet. Ipsi portábunt tabernáculum et ómnia utensília ejus: et erunt in ministério, ac per gyrum tabernáculi metabúntur.
 \verse{51} Cum proficiscéndum fúerit, depónent Levítæ tabernáculum; cum castrametándum, érigent. Quisquis externórum accésserit, occidétur.
 \verse{52} Metabúntur autem castra fílii Israël unusquísque per turmas et cúneos atque exércitum suum.
 \verse{53} Porro Levítæ per gyrum tabernáculi figent tentória, ne fiat indignátio super multitúdinem filiórum Israël, et excubábunt in custódiis tabernáculi testimónii.
 \verse{54} Fecérunt ergo fílii Israël juxta ómnia quæ præcéperat Dóminus Móysi.
 \chapter{2}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen et Aaron, dicens:
 \verse{2} Sínguli per turmas, signa, atque vexílla, et domos cognatiónum suárum, castrametabúntur fílii Israël, per gyrum tabernáculi f\'{œ}deris.
 \verse{3} Ad oriéntem Judas figet tentória per turmas exércitus sui: erítque princeps filiórum ejus Nahásson fílius Amínadab.
 \verse{4} Et omnis de stirpe ejus summa pugnántium, septuagínta quátuor míllia sexcénti.
 \verse{5} Juxta eum castrametáti sunt de tribu Issachar, quorum princeps fuit Nathánaël fílius Suar.
 \verse{6} Et omnis númerus pugnatórum ejus quinquagínta quátuor míllia quadringénti.
 \verse{7} In tribu Zábulon princeps fuit Eliab fílius Helon.
 \verse{8} Omnis de stirpe ejus exércitus pugnatórum, quinquagínta septem míllia quadringénti.
 \verse{9} Univérsi qui in castris Judæ enumeráti sunt, fuérunt centum octogínta sex míllia quadringénti: et per turmas suas primi egrediéntur.
 
 \verse{10} In castris filiórum Ruben ad meridiánam plagam erit princeps Elisur fílius Sédeur.
 \verse{11} Et cunctus exércitus pugnatórum ejus qui numeráti sunt, quadragínta sex míllia quingénti.
 \verse{12} Juxta eum castrametáti sunt de tribu Símeon: quorum princeps fuit Salámiel fílius Surisáddai.
 \verse{13} Et cunctus exércitus pugnatórum ejus qui numeráti sunt, quinquagínta novem míllia trecénti.
 \verse{14} In tribu Gad princeps fuit Elíasaph fílius Duel.
 \verse{15} Et cunctus exércitus pugnatórum ejus, qui numeráti sunt, quadragínta quinque míllia sexcénti quinquagínta.
 \verse{16} Omnes qui recensíti sunt in castris Ruben, centum quinquagínta míllia et mille quadringénti quinquagínta per turmas suas: in secúndo loco proficiscéntur.
 \verse{17} Levábitur autem tabernáculum testimónii per offícia Levitárum, et turmas eórum: quómodo erigétur, ita et deponétur. Sínguli per loca et órdines suos proficiscéntur.
 \verse{18} Ad occidentálem plagam erunt castra filiórum Ephraim, quorum princeps fuit Elísama fílius Ammiud.
 \verse{19} Cunctus exércitus pugnatórum ejus, qui numeráti sunt, quadragínta míllia quingénti.
 \verse{20} Et cum eis tribus filiórum Manásse, quorum princeps fuit Gamáliel fílius Phadássur.
 \verse{21} Cunctúsque exércitus pugnatórum ejus, qui numeráti sunt, trigínta duo míllia ducénti.
 \verse{22} In tribu filiórum Bénjamin princeps fuit Abidan fílius Gedeónis.
 \verse{23} Et cunctus exércitus pugnatórum ejus, qui recensíti sunt, trigínta quinque míllia quadringénti.
 \verse{24} Omnes qui numeráti sunt in castris Ephraim, centum octo míllia centum per turmas suas: tértii proficiscéntur.
 \verse{25} Ad aquilónis partem castrametáti sunt fílii Dan: quorum princeps fuit Ahiézer fílius Ammisáddai.
 \verse{26} Cunctus exércitus pugnatórum ejus, qui numeráti sunt, sexagínta duo míllia septingénti.
 \verse{27} Juxta eum fixére tentória de tribu Aser: quorum princeps fuit Phégiel fílius Ochran.
 \verse{28} Cunctus exércitus pugnatórum ejus, qui numeráti sunt, quadragínta míllia et mille quingénti.
 \verse{29} De tribu filiórum Néphthali princeps fuit Ahíra fílius Enan.
 \verse{30} Cunctus exércitus pugnatórum ejus, quinquagínta tria míllia quadringénti.
 \verse{31} Omnes qui numeráti sunt in castris Dan, fuérunt centum quinquagínta septem míllia sexcénti: et novíssimi proficiscéntur.
 \verse{32} Hic númerus filiórum Israël, per domos cognatiónum suárum et turmas divísi exércitus, sexcénta tria míllia quingénti quinquagínta.
 \verse{33} Levítæ autem non sunt numeráti inter fílios Israël: sic enim præcéperat Dóminus Móysi.
 \verse{34} Fecerúntque fílii Israël juxta ómnia quæ mandáverat Dóminus. Castrametáti sunt per turmas suas, et profécti per famílias ac domos patrum suórum.
 \chapter{3}
 Hæ sunt generatiónes Aaron et Móysi in die qua locútus est Dóminus ad Móysen in monte Sínai.
 \verse{2} Et hæc nómina filiórum Aaron: primogénitus ejus Nadab, deínde Abiu, et Eleázar, et Ithamar.
 \verse{3} Hæc nómina filiórum Aaron sacerdótum qui uncti sunt, et quorum replétæ et consecrátæ manus ut sacerdótio fungeréntur.
 \verse{4} Mórtui sunt enim Nadab et Abiu cum offérrent ignem aliénum in conspéctu Dómini in desérto Sínai, absque líberis: functíque sunt sacerdótio Eleázar et Ithamar coram Aaron patre suo.
 
 \verse{5} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{6} Applica tribum Levi, et fac stare in conspéctu Aaron sacerdótis ut minístrent ei, et éxcubent,
 \verse{7} et obsérvent quidquid ad cultum pértinet multitúdinis coram tabernáculo testimónii,
 \verse{8} et custódiant vasa tabernáculi, serviéntes in ministério ejus.
 \verse{9} Dabísque dono Levítas
 \verse{10} Aaron et fíliis ejus, quibus tráditi sunt a fíliis Israël. Aaron autem et fílios ejus constítues super cultum sacerdótii. Extérnus, qui ad ministrándum accésserit, moriétur.
 \verse{11} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{12} Ego tuli Levítas a fíliis Israël pro omni primogénito, qui áperit vulvam in fíliis Israël, erúntque Levítæ mei.
 \verse{13} Meum est enim omne primogénitum: ex quo percússi primogénitos in terra Ægýpti, sanctificávi mihi quidquid primum náscitur in Israël: ab hómine usque ad pecus, mei sunt. Ego Dóminus.
 
 \verse{14} Locutúsque est Dóminus ad Móysen in desérto Sínai, dicens:
 \verse{15} Númera fílios Levi per domos patrum suórum et famílias, omnem másculum ab uno mense et supra.
 \verse{16} Numerávit Móyses, ut præcéperat Dóminus,
 \verse{17} et invénti sunt fílii Levi per nómina sua, Gerson et Caath et Merári.
 \verse{18} Fílii Gerson: Lebni et Sémei.
 \verse{19} Fílii Caath: Amram et Jésaar, Hebron et Oziel.
 \verse{20} Fílii Merári: Móholi et Musi.
 \verse{21} De Gerson fuére famíliæ duæ, Lebnítica, et Semeítica:
 \verse{22} quarum numerátus est pópulus sexus masculíni ab uno mense et supra, septem míllia quingénti.
 \verse{23} Hi post tabernáculum metabúntur ad occidéntem,
 \verse{24} sub príncipe Elíasaph fílio Laël.
 \verse{25} Et habébunt excúbias in tabernáculo f\'{œ}deris,
 \verse{26} ipsum tabernáculum et operiméntum ejus, tentórium quod tráhitur ante fores tecti f\'{œ}deris, et cortínas átrii: tentórium quoque quod appénditur in intróitu átrii tabernáculi, et quidquid ad ritum altáris pértinet, funes tabernáculi et ómnia utensília ejus.
 
 \verse{27} Cognátio Caath habébit pópulos Amramítas et Jesaarítas et Hebronítas et Ozielítas. Hæ sunt famíliæ Caathitárum recensítæ per nómina sua.
 \verse{28} Omnes géneris masculíni ab uno mense et supra, octo míllia sexcénti habébunt excúbias sanctuárii,
 \verse{29} et castrametabúntur ad meridiánam plagam.
 \verse{30} Princépsque eórum erit Elísaphan fílius Oziel:
 \verse{31} et custódient arcam, mensámque et candelábrum, altária et vasa sanctuárii, in quibus ministrátur, et velum, cunctámque hujuscémodi supelléctilem.
 \verse{32} Princeps autem príncipum Levitárum Eleázar fílius Aaron sacerdótis, erit super excubitóres custódiæ sanctuárii.
 \verse{33} At vero de Merári erunt pópuli Moholítæ et Musítæ recensíti per nómina sua:
 \verse{34} omnes géneris masculíni ab uno mense et supra, sex míllia ducénti.
 \verse{35} Princeps eórum Súriel fílius Abiháiel: in plaga septentrionáli castrametabúntur.
 \verse{36} Erunt sub custódia eórum tábulæ tabernáculi et vectes, et colúmnæ ac bases eárum, et ómnia quæ ad cultum hujuscémodi pértinent:
 \verse{37} columnǽque átrii per circúitum cum básibus suis, et paxílli cum fúnibus.
 \verse{38} Castrametabúntur ante tabernáculum f\'{œ}deris, id est, ad orientálem plagam, Móyses et Aaron cum fíliis suis, habéntes custódiam sanctuárii in médio filiórum Israël. Quisquis aliénus accésserit, moriétur.
 \verse{39} Omnes Levítæ, quos numeravérunt Móyses et Aaron juxta præcéptum Dómini per famílias suas in génere masculíno a mense uno et supra, fuérunt vigínti duo míllia.
 
 \verse{40} Et ait Dóminus ad Móysen: Númera primogénitos sexus masculíni de fíliis Israël ab uno mense et supra, et habébis summam eórum.
 \verse{41} Tollésque Levítas mihi pro omni primogénito filiórum Israël: ego sum Dóminus: et pécora eórum pro univérsis primogénitis pécorum filiórum Israël.
 \verse{42} Recénsuit Móyses, sicut præcéperat Dóminus, primogénitos filiórum Israël:
 \verse{43} et fuérunt másculi per nómina sua, a mense uno et supra, vigínti duo míllia ducénti septuagínta tres.
 \verse{44} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{45} Tolle Levítas pro primogénitis filiórum Israël, et pécora Levitárum pro pecóribus eórum, erúntque Levítæ mei. Ego sum Dóminus.
 \verse{46} In prétio autem ducentórum septuagínta trium, qui excédunt númerum Levitárum de primogénitis filiórum Israël,
 \verse{47} accípies quinque siclos per síngula cápita ad mensúram sanctuárii (siclus habet vigínti óbolos):
 \verse{48} dabísque pecúniam Aaron et fíliis ejus prétium eórum qui supra sunt.
 \verse{49} Tulit ígitur Móyses pecúniam eórum, qui fúerant ámplius, et quos redémerant a Levítis,
 \verse{50} pro primogénitis filiórum Israël, mille trecentórum sexagínta quinque siclórum juxta pondus sanctuárii:
 \verse{51} et dedit eam Aaron et fíliis ejus juxta verbum quod præcéperat sibi Dóminus.
 \chapter{4}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen et Aaron, dicens:
 \verse{2} Tolle summam filiórum Caath de médio Levitárum per domos et famílias suas,
 \verse{3} a trigésimo anno et supra, usque ad quinquagésimum annum, ómnium qui ingrediúntur ut stent et minístrent in tabernáculo f\'{œ}deris.
 \verse{4} Hic est cultus filiórum Caath: tabernáculum f\'{œ}deris, et Sanctum sanctórum
 \verse{5} ingrediéntur Aaron et fílii ejus, quando movénda sunt castra, et depónent velum quod pendet ante fores, involvéntque eo arcam testimónii,
 \verse{6} et opérient rursum velámine janthinárum péllium, extendéntque désuper pállium totum hyacínthinum, et indúcent vectes.
 \verse{7} Mensam quoque propositiónis invólvent hyacínthino pállio, et ponent cum ea thuríbula et mortaríola, cýathos et cratéras ad liba fundénda: panes semper in ea erunt:
 \verse{8} extendéntque désuper pállium coccíneum, quod rursum opérient velaménto janthinárum péllium, et indúcent vectes.
 \verse{9} Sument et pállium hyacínthinum, quo opérient candelábrum cum lucérnis et forcípibus suis et emunctóriis et cunctis vasis ólei, quæ ad concinnándas lucérnas necessária sunt:
 \verse{10} et super ómnia ponent operiméntum janthinárum péllium, et indúcent vectes.
 \verse{11} Necnon et altáre áureum invólvent hyacínthino vestiménto, et exténdent désuper operiméntum janthinárum péllium, inducéntque vectes.
 \verse{12} Omnia vasa, quibus ministrátur in sanctuário, invólvent hyacínthino pállio, et exténdent désuper operiméntum janthinárum péllium, inducéntque vectes.
 \verse{13} Sed et altáre mundábunt cínere, et invólvent illud purpúreo vestiménto,
 \verse{14} ponéntque cum eo ómnia vasa, quibus in ministério ejus utúntur, id est, ígnium receptácula, fuscínulas ac tridéntes, uncínos et batílla. Cuncta vasa altáris opérient simul velámine janthinárum péllium, et indúcent vectes.
 \verse{15} Cumque invólverint Aaron et fílii ejus sanctuárium et ómnia vasa ejus in commotióne castrórum, tunc intrábunt fílii Caath ut portent involúta: et non tangent vasa sanctuárii, ne moriántur. Ista sunt ónera filiórum Caath in tabernáculo f\'{œ}deris:
 \verse{16} super quos erit Eleázar fílius Aaron sacerdótis, ad cujus curam pértinet óleum ad concinnándas lucérnas, et compositiónis incénsum, et sacrifícium, quod semper offértur, et óleum unctiónis, et quidquid ad cultum tabernáculi pértinet, omniúmque vasórum, quæ in sanctuário sunt.
 \verse{17} Locutúsque est Dóminus ad Móysen et Aaron, dicens:
 \verse{18} Nolíte pérdere pópulum Caath de médio Levitárum:
 \verse{19} sed hoc fácite eis, ut vivant, et non moriántur, si tetígerint Sancta sanctórum. Aaron et fílii ejus intrábunt, ipsíque dispónent ópera singulórum, et dívident quid portáre quis débeat.
 \verse{20} Alii nulla curiositáte vídeant quæ sunt in sanctuário priúsquam involvántur, alióquin moriéntur.
 
 \verse{21} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{22} Tolle summam étiam filiórum Gerson per domos ac famílias et cognatiónes suas,
 \verse{23} a trigínta annis et supra, usque ad annos quinquagínta. Númera omnes qui ingrediúntur et minístrant in tabernáculo f\'{œ}deris.
 \verse{24} Hoc est offícium famíliæ Gersonitárum,
 \verse{25} ut portent cortínas tabernáculi et tectum f\'{œ}deris, operiméntum áliud, et super ómnia velámen jánthinum tentoriúmque quod pendet in intróitu tabernáculi f\'{œ}deris,
 \verse{26} cortínas átrii, et velum in intróitu quod est ante tabernáculum. Omnia quæ ad altáre pértinent, funículos, et vasa ministérii,
 \verse{27} jubénte Aaron et fíliis ejus, portábunt fílii Gerson: et scient sínguli cui débeant óneri mancipári.
 \verse{28} Hic est cultus famíliæ Gersonitárum in tabernáculo f\'{œ}deris, erúntque sub manu Ithamar fílii Aaron sacerdótis.
 \verse{29} Fílios quoque Merári per famílias et domos patrum suórum recensébis,
 \verse{30} a trigínta annis et supra, usque ad annos quinquagínta, omnes qui ingrediúntur ad offícium ministérii sui et cultum f\'{œ}deris testimónii.
 \verse{31} Hæc sunt ónera eórum: portábunt tábulas tabernáculi et vectes ejus, colúmnas ac bases eárum,
 \verse{32} colúmnas quoque átrii per circúitum cum básibus et paxíllis et fúnibus suis. Omnia vasa et supelléctilem ad númerum accípient, sicque portábunt.
 \verse{33} Hoc est offícium famíliæ Meraritárum et ministérium in tabernáculo f\'{œ}deris: erúntque sub manu Ithamar fílii Aaron sacerdótis.
 
 \verse{34} Recensuérunt ígitur Móyses et Aaron et príncipes synagógæ fílios Caath per cognatiónes et domos patrum suórum,
 \verse{35} a trigínta annis et supra, usque ad annum quinquagésimum, omnes qui ingrediúntur ad ministérium tabernáculi f\'{œ}deris:
 \verse{36} et invénti sunt duo míllia septingénti quinquagínta.
 \verse{37} Hic est númerus pópuli Caath qui intrant tabernáculum f\'{œ}deris: hos numerávit Móyses et Aaron juxta sermónem Dómini per manum Móysi.
 \verse{38} Numeráti sunt et fílii Gerson per cognatiónes et domos patrum suórum,
 \verse{39} a trigínta annos et supra, usque ad quinquagésimum annum, omnes qui ingrediúntur ut minístrent in tabernáculo f\'{œ}deris:
 \verse{40} et invénti sunt duo míllia sexcénti trigínta.
 \verse{41} Hic est pópulus Gersonitárum, quos numeravérunt Móyses et Aaron juxta verbum Dómini.
 \verse{42} Numeráti sunt et fílii Merári per cognatiónes et domos patrum suórum,
 \verse{43} a trigínta annis et supra, usque ad annum quinquagésimum, omnes qui ingrediúntur ad expléndos ritus tabernáculi f\'{œ}deris:
 \verse{44} et invénti sunt tria míllia ducénti.
 \verse{45} Hic est númerus filiórum Merári, quos recensuérunt Móyses et Aaron juxta impérium Dómini per manum Móysi.
 \verse{46} Omnes qui recensíti sunt de Levítis, et quos recenséri fecit ad nomen Móyses et Aaron, et príncipes Israël per cognatiónes et domos patrum suórum,
 \verse{47} a trigínta annis et supra, usque ad annum quinquagésimum, ingrediéntes ad ministérium tabernáculi, et ónera portánda,
 \verse{48} fuérunt simul octo míllia quingénti octogínta.
 \verse{49} Juxta verbum Dómini recénsuit eos Móyses, unumquémque juxta offícium et ónera sua, sicut præcéperat ei Dóminus.
 \chapter{5}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Prǽcipe fíliis Israël, ut ejíciant de castris omnem leprósum, et qui sémine fluit, pollutúsque est super mórtuo:
 \verse{3} tam másculum quam féminam ejícite de castris, ne contáminent ea cum habitáverint vobíscum.
 \verse{4} Fecerúntque ita fílii Israël, et ejecérunt eos extra castra, sicut locútus erat Dóminus Móysi.
 
 \verse{5} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{6} Lóquere ad fílios Israël: Vir, sive múlier, cum fécerint ex ómnibus peccátis, quæ solent homínibus accídere, et per negligéntiam transgréssi fúerint mandátum Dómini, atque delíquerint,
 \verse{7} confitebúntur peccátum suum, et reddent ipsum caput, quintámque partem désuper, ei in quem peccáverint.
 \verse{8} Sin autem non fúerit qui recípiat, dabunt Dómino, et erit sacerdótis, excépto aríete, qui offértur pro expiatióne, ut sit placábilis hóstia.
 \verse{9} Omnes quoque primítiæ, quas ófferunt fílii Israël, ad sacerdótem pértinent:
 \verse{10} et quidquid in sanctuárium offértur a síngulis, et tráditur mánibus sacerdótis, ipsíus erit.
 
 \verse{11} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{12} Lóquere ad fílios Israël, et dices ad eos: Vir cujus uxor erráverit, maritúmque contémnens
 \verse{13} dormíerit cum áltero viro, et hoc marítus deprehéndere non quíverit, sed latet adultérium, et téstibus árgui non potest, quia non est invénta in stupro:
 \verse{14} si spíritus zelotýpiæ concitáverit virum contra uxórem suam, quæ vel pollúta est, vel falsa suspicióne appétitur:
 \verse{15} addúcet eam ad sacerdótem, et ófferet oblatiónem pro illa, décimam partem sati farínæ hordeáceæ: non fundet super eam óleum, nec impónet thus: quia sacrifícium zelotýpiæ est, et oblátio investígans adultérium.
 \verse{16} Offeret ígitur eam sacérdos, et státuet coram Dómino,
 \verse{17} assumétque aquam sanctam in vase fíctili, et pauxíllum terræ de paviménto tabernáculi mittet in eam.
 \verse{18} Cumque stéterit múlier in conspéctu Dómini, discoopériet caput ejus, et ponet super manus illíus sacrifícium recordatiónis, et oblatiónem zelotýpiæ: ipse autem tenébit aquas amaríssimas, in quibus cum execratióne maledícta congéssit.
 \verse{19} Adjurabítque eam, et dicet: Si non dormívit vir aliénus tecum, et si non pollúta es desérto maríti thoro, non te nocébunt aquæ istæ amaríssimæ, in quas maledícta congéssi.
 \verse{20} Sin autem declinásti a viro tuo, atque pollúta es, et concubuísti cum áltero viro:
 \verse{21} his maledictiónibus subjacébis: det te Dóminus in maledictiónem, exemplúmque cunctórum in pópulo suo: putréscere fáciat femur tuum, et tumens úterus tuus disrumpátur.
 \verse{22} Ingrediántur aquæ maledíctæ in ventrem tuum, et útero tumescénte putréscat femur. Et respondébit múlier: Amen, amen.
 \verse{23} Scribétque sacérdos in libéllo ista maledícta, et delébit ea aquis amaríssimis, in quas maledícta congéssit,
 \verse{24} et dabit ei bíbere. Quas cum exháuserit,
 \verse{25} tollet sacérdos de manu ejus sacrifícium zelotýpiæ, et elevábit illud coram Dómino, imponétque illud super altáre, ita dumtáxat ut prius:
 \verse{26} pugíllum sacrifícii tollat de eo, quod offértur, et incéndat super altáre: et sic potum det mulíeri aquas amaríssimas.
 
 \verse{27} Quas cum bíberit, si pollúta est, et contémpto viro adultérii rea, pertransíbunt eam aquæ maledictiónis, et infláto ventre, computréscet femur: erítque múlier in maledictiónem, et in exémplum omni pópulo.
 \verse{28} Quod si pollúta non fúerit, erit innóxia, et fáciet líberos.
 \verse{29} Ista est lex zelotýpiæ. Si declináverit múlier a viro suo, et si pollúta fúerit,
 \verse{30} maritúsque zelotýpiæ spíritu concitátus addúxerit eam in conspéctu Dómini, et fécerit ei sacérdos juxta ómnia quæ scripta sunt:
 \verse{31} marítus absque culpa erit, et illa recípiet iniquitátem suam.
 \chapter{6}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere ad fílios Israël, et dices ad eos: Vir, sive múlier, cum fécerint votum ut sanctificéntur, et se volúerint Dómino consecráre:
 \verse{3} a vino, et omni quod inebriáre potest, abstinébunt. Acétum ex vino, et ex quálibet ália potióne, et quidquid de uva exprímitur, non bibent: uvas recéntes siccásque non cómedent
 \verse{4} cunctis diébus quibus ex voto Dómino consecrántur: quidquid ex vínea esse potest, ab uva passa usque ad ácinum non cómedent.
 
 \verse{5} Omni témpore separatiónis suæ novácula non transíbit per caput ejus usque ad complétum diem, quo Dómino consecrátur. Sanctus erit, crescénte cæsárie cápitis ejus.
 \verse{6} Omni témpore consecratiónis suæ, super mórtuum non ingrediétur,
 \verse{7} nec super patris quidem et matris et fratris sororísque fúnere contaminábitur, quia consecrátio Dei sui super caput ejus est.
 \verse{8} Omnibus diébus separatiónis suæ sanctus erit Dómino.
 \verse{9} Sin autem mórtuus fúerit súbito quíspiam coram eo, polluétur caput consecratiónis ejus: quod radet íllico in eádem die purgatiónis suæ, et rursum séptima.
 \verse{10} In octáva autem die ófferet duos túrtures, vel duos pullos colúmbæ sacerdóti in intróitu f\'{œ}deris testimónii.
 \verse{11} Faciétque sacérdos unum pro peccáto, et álterum in holocáustum, et deprecábitur pro eo, quia peccávit super mórtuo: sanctificabítque caput ejus in die illo:
 \verse{12} et consecrábit Dómino dies separatiónis illíus, ófferens agnum annículum pro peccáto: ita tamen ut dies prióres írriti fiant, quóniam pollúta est sanctificátio ejus.
 
 \verse{13} Ista est lex consecratiónis. Cum dies, quos ex voto decréverat, complebúntur, addúcet eum ad óstium tabernáculi f\'{œ}deris,
 \verse{14} et ófferet oblatiónes ejus Dómino, agnum annículum immaculátum in holocáustum, et ovem annículam immaculátam pro peccáto, et aríetem immaculátum, hóstiam pacíficam,
 \verse{15} canístrum quoque panum azymórum qui conspérsi sint óleo, et lágana absque ferménto uncta óleo, ac libámina singulórum:
 \verse{16} quæ ófferet sacérdos coram Dómino, et fáciet tam pro peccáto, quam in holocáustum.
 \verse{17} Aríetem vero immolábit hóstiam pacíficam Dómino, ófferens simul canístrum azymórum, et libaménta quæ ex more debéntur.
 \verse{18} Tunc radétur nazarǽus ante óstium tabernáculi f\'{œ}deris cæsárie consecratiónis suæ: tollétque capíllos ejus, et ponet super ignem, qui est suppósitus sacrifício pacificórum:
 \verse{19} et armum coctum aríetis, tortámque absque ferménto unam de canístro, et láganum ázymum unum, et tradet in manus nazarǽi, postquam rasum fúerit caput ejus.
 \verse{20} Susceptáque rursum ab eo, elevábit in conspéctu Dómini: et sanctificáta sacerdótis erunt, sicut pectúsculum, quod separári jussum est, et femur. Post hæc, potest bíbere nazarǽus vinum.
 \verse{21} Ista est lex nazarǽi, cum vóverit oblatiónem suam Dómino témpore consecratiónis suæ, excéptis his, quæ invénerit manus ejus: juxta quod mente devóverat, ita fáciet ad perfectiónem sanctificatiónis suæ.
 
 \verse{22} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{23} Lóquere Aaron et fíliis ejus: Sic benedicétis fíliis Israël, et dicétis eis:
 \verse{24} Benedícat tibi Dóminus, et custódiat te.
 \verse{25} Osténdat Dóminus fáciem suam tibi, et misereátur tui.
 \verse{26} Convértat Dóminus vultum suum ad te, et det tibi pacem.
 \verse{27} Invocabúntque nomen meum super fílios Israël, et ego benedícam eis.
 \chapter{7}
 Factum est autem in die qua complévit Móyses tabernáculum, et eréxit illud, unxítque et sanctificávit cum ómnibus vasis suis, altáre simíliter et ómnia vasa ejus:
 \verse{2} obtulérunt príncipes Israël et cápita familiárum, qui erant per síngulas tribus, præfectíque eórum, qui numeráti fúerant,
 \verse{3} múnera coram Dómino sex plaustra tecta cum duódecim bobus. Unum plaustrum obtulére duo duces, et unum bovem sínguli, obtulerúntque ea in conspéctu tabernáculi.
 \verse{4} Ait autem Dóminus ad Móysen:
 \verse{5} Súscipe ab eis ut sérviant in ministério tabernáculi, et trades ea Levítis juxta órdinem ministérii sui.
 \verse{6} Itaque cum suscepísset Móyses plaustra et boves, trádidit eos Levítis.
 \verse{7} Duo plaustra et quátuor boves dedit fíliis Gerson, juxta id quod habébant necessárium.
 \verse{8} Quátuor ália plaustra et octo boves dedit fíliis Merári secúndum offícia et cultum suum, sub manu Ithamar fílii Aaron sacerdótis.
 \verse{9} Fíliis autem Caath non dedit plaustra et boves: quia in sanctuário sérviunt, et ónera própriis portant húmeris.
 
 \verse{10} Igitur obtulérunt duces in dedicatiónem altáris, die qua unctum est, oblatiónem suam ante altáre.
 \verse{11} Dixítque Dóminus ad Móysen: Sínguli duces per síngulos dies ófferant múnera in dedicatiónem altáris.
 \verse{12} Primo die óbtulit oblatiónem suam Nahásson fílius Amínadab de tribu Juda:
 \verse{13} fuerúntque in ea acetábulum argénteum pondo centum trigínta siclórum, phíala argéntea habens septuagínta siclos, juxta pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila conspérsa óleo in sacrifícium:
 \verse{14} mortaríolum ex decem siclis áureis plenum incénso:
 \verse{15} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{16} hircúmque pro peccáto:
 \verse{17} et in sacrifício pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc est oblátio Nahásson fílii Amínadab.
 \verse{18} Secúndo die óbtulit Nathánaël fílius Suar, dux de tribu Issachar,
 \verse{19} acetábulum argénteum appéndens centum trigínta siclos, phíalam argénteam habéntem septuagínta siclos, juxta pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila conspérsa óleo in sacrifícium:
 \verse{20} mortaríolum áureum habens decem siclos plenum incénso:
 \verse{21} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{22} hircúmque pro peccáto:
 \verse{23} et in sacrifício pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc fuit oblátio Nathánaël fílii Suar.
 \verse{24} Tértio die princeps filiórum Zábulon, Eliab fílius Helon,
 \verse{25} óbtulit acetábulum argénteum appéndens centum trigínta siclos, phíalam argénteam habéntem septuagínta siclos, ad pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila conspérsa óleo in sacrifícium:
 \verse{26} mortaríolum áureum appéndens decem siclos, plenum incénso:
 \verse{27} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{28} hircúmque pro peccáto:
 \verse{29} et in sacrifício pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc est oblátio Eliab fílii Helon.
 \verse{30} Die quarto princeps filiórum Ruben, Elisur fílius Sédeur,
 \verse{31} óbtulit acetábulum argénteum appéndens centum trigínta siclos, phíalam argénteam habéntem septuagínta siclos, ad pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila conspérsa óleo in sacríficum:
 \verse{32} mortaríolum áureum appéndens decem siclos, plenum incénso:
 \verse{33} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{34} hircúmque pro peccáto:
 \verse{35} et in hóstias pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc fuit oblátio Elisur fílii Sédeur.
 \verse{36} Die quinto princeps filiórum Símeon, Salámiel fílius Surisáddai,
 \verse{37} óbtulit acetábulum argénteum appéndens centum trigínta siclos, phíalam argénteam habéntem septuagínta siclos, ad pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila conspérsa óleo in sacríficum:
 \verse{38} mortaríolum áureum appéndens decem siclos, plenum incénso:
 \verse{39} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{40} hircúmque pro peccáto:
 \verse{41} et in hóstias pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc fuit oblátio Salámiel fílii Surisáddai.
 \verse{42} Die sexto princeps filiórum Gad, Elíasaph fílius Duel,
 \verse{43} óbtulit acetábulum argénteum appéndens centum trigínta siclos, phíalam argénteam habéntem septuagínta siclos, ad pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila conspérsa óleo in sacríficum:
 \verse{44} mortaríolum áureum appéndens decem siclos, plenum incénso:
 \verse{45} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{46} hircúmque pro peccáto:
 \verse{47} et in hóstias pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc fuit oblátio Elíasaph fílii Duel.
 \verse{48} Die séptimo princeps filiórum Ephraim, Elísama fílius Ammiud,
 \verse{49} óbtulit acetábulum argénteum appéndens centum trigínta siclos, phíalam argénteam habéntem septuagínta siclos, ad pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila conspérsa óleo in sacríficum:
 \verse{50} mortaríolum áureum appéndens decem siclos, plenum incénso:
 \verse{51} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{52} hircúmque pro peccáto:
 \verse{53} et in hóstias pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc fuit oblátio Elísama fílii Ammiud.
 \verse{54} Die octávo, princeps filiórum Manásse, Gamáliel fílius Phadássur,
 \verse{55} óbtulit acetábulum argénteum appéndens centum trigínta siclos, phíalam argénteam habéntem septuagínta siclos, ad pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila conspérsa óleo in sacríficum:
 \verse{56} mortaríolum áureum appéndens decem siclos, plenum incénso:
 \verse{57} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{58} hircúmque pro peccáto:
 \verse{59} et in hóstias pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc fuit oblátio Gamáliel fílii Phadássur.
 \verse{60} Die nono princeps filiórum Bénjamin, Abidan fílius Gedeónis,
 \verse{61} óbtulit acetábulum argénteum appéndens centum trigínta siclos, phíalam argénteam habéntem septuagínta siclos, ad pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila conspérsa óleo in sacríficum:
 \verse{62} et mortaríolum áureum appéndens decem siclos, plenum incénso:
 \verse{63} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{64} hircúmque pro peccáto:
 \verse{65} et in hóstias pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc fuit oblátio Abidan fílii Gedeónis.
 \verse{66} Die décimo princeps filiórum Dan, Ahiézer fílius Ammisáddai,
 \verse{67} óbtulit acetábulum argénteum appéndens centum trigínta siclos, phíalam argénteam habéntem septuagínta siclos, ad pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila conspérsa óleo in sacríficum:
 \verse{68} mortaríolum áureum appéndens decem siclos, plenum incénso:
 \verse{69} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{70} hircúmque pro peccáto:
 \verse{71} et in hóstias pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc fuit oblátio Ahiézer fílii Ammisáddai.
 \verse{72} Die undécimo princeps filiórum Aser, Phégiel fílius Ochran,
 \verse{73} óbtulit acetábulum argénteum appéndens centum trigínta siclos, phíalam argénteam habéntem septuagínta siclos, ad pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila conspérsa óleo in sacríficum:
 \verse{74} mortaríolum áureum appéndens decem siclos, plenum incénso:
 \verse{75} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{76} hircúmque pro peccáto:
 \verse{77} et in hóstias pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc fuit oblátio Phégiel fílii Ochran.
 \verse{78} Die duodécimo princeps filiórum Néphthali, Ahíra fílius Enan,
 \verse{79} óbtulit acetábulum argénteum appéndens centum trigínta siclos, phíalam argénteam habéntem septuagínta siclos, ad pondus sanctuárii, utrúmque plenum símila óleo conspérsa in sacríficum:
 \verse{80} mortaríolum áureum appéndens decem siclos, plenum incénso:
 \verse{81} bovem de arménto, et aríetem, et agnum annículum in holocáustum:
 \verse{82} hircúmque pro peccáto:
 \verse{83} et in hóstias pacificórum boves duos, aríetes quinque, hircos quinque, agnos annículos quinque. Hæc fuit oblátio Ahíra fílii Enan.
 
 \verse{84} Hæc in dedicatióne altáris obláta sunt a princípibus Israël, in die qua consecrátum est: acetábula argéntea duódecim: phíalæ argénteæ duódecim: mortaríola áurea duódecim:
 \verse{85} ita ut centum trigínta siclos argénti habéret unum acetábulum, et septuagínta siclos habéret una phíala: id est, in commúne vasórum ómnium ex argénto sicli duo míllia quadringénti, póndere sanctuárii:
 \verse{86} mortaríola áurea duódecim plena incénso, denos siclos appendéntia póndere sanctuárii: id est, simul auri sicli centum vigínti:
 \verse{87} boves de arménto in holocáustum duódecim, aríetes duódecim, agni annículi duódecim, et libaménta eórum: hirci duódecim pro peccáto.
 \verse{88} In hóstias pacificórum, boves vigínti quátuor, aríetes sexagínta, hirci sexagínta, agni annículi sexagínta. Hæc obláta sunt in dedicatióne altáris, quando unctum est.
 
 \verse{89} Cumque ingrederétur Móyses tabernáculum f\'{œ}deris, ut consúleret oráculum, audiébat vocem loquéntis ad se de propitiatório quod erat super arcam testimónii inter duos chérubim, unde et loquebátur ei.
 \chapter{8}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere Aaron, et dices ad eum: Cum posúeris septem lucérnas, candelábrum in austráli parte erigátur. Hoc ígitur prǽcipe ut lucérnæ contra bóream e regióne respíciant ad mensam panum propositiónis, contra eam partem, quam candelábrum réspicit, lucére debébunt.
 \verse{3} Fecítque Aaron, et impósuit lucérnas super candelábrum, ut præcéperat Dóminus Móysi.
 \verse{4} Hæc autem erat factúra candelábri, ex auro dúctili, tam médius stipes, quam cuncta quæ ex utróque calamórum látere nascebántur: juxta exémplum quod osténdit Dóminus Móysi, ita operátus est candelábrum.
 
 \verse{5} Et locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{6} Tolle Levítas de médio filiórum Israël, et purificábis eos
 \verse{7} juxta hunc ritum: aspergántur aqua lustratiónis, et radant omnes pilos carnis suæ. Cumque láverint vestiménta sua, et mundáti fúerint,
 \verse{8} tollent bovem de arméntis, et libaméntum ejus símilam óleo conspérsam: bovem autem álterum de arménto tu accípies pro peccáto:
 \verse{9} et applicábis Levítas coram tabernáculo f\'{œ}deris, convocáta omni multitúdine filiórum Israël.
 \verse{10} Cumque Levítæ fúerint coram Dómino, ponent fílii Israël manus suas super eos.
 \verse{11} Et ófferet Aaron Levítas, munus in conspéctu Dómini a fíliis Israël, ut sérviant in ministério ejus.
 \verse{12} Levítæ quoque ponent manus suas super cápita boum, e quibus unum fácies pro peccáto, et álterum in holocáustum Dómini, ut deprecéris pro eis.
 \verse{13} Statuésque Levítas in conspéctu Aaron et filiórum ejus, et consecrábis oblátos Dómino,
 \verse{14} ac separábis de médio filiórum Israël, ut sint mei.
 \verse{15} Et póstea ingrediéntur tabernáculum f\'{œ}deris, ut sérviant mihi. Sicque purificábis et consecrábis eos in oblatiónem Dómini: quóniam dono donáti sunt mihi a fíliis Israël.
 \verse{16} Pro primogénitis quæ apériunt omnem vulvam in Israël, accépi eos.
 \verse{17} Mea sunt enim ómnia primogénita filiórum Israël, tam ex homínibus quam ex juméntis. Ex die quo percússi omne primogénitum in terra Ægýpti, sanctificávi eos mihi:
 \verse{18} et tuli Levítas pro cunctis primogénitis filiórum Israël,
 \verse{19} tradidíque eos dono Aaron et fíliis ejus de médio pópuli, ut sérviant mihi pro Israël in tabernáculo f\'{œ}deris, et orent pro eis ne sit in pópulo plaga, si ausi fúerint accédere ad sanctuárium.
 \verse{20} Fecerúntque Móyses et Aaron et omnis multitúdo filiórum Israël super Levítas quæ præcéperat Dóminus Móysi:
 \verse{21} purificatíque sunt, et lavérunt vestiménta sua. Elevavítque eos Aaron in conspéctu Dómini, et orávit pro eis,
 \verse{22} ut purificáti ingrederéntur ad offícia sua in tabernáculum f\'{œ}deris coram Aaron et fíliis ejus. Sicut præcéperat Dóminus Móysi de Levítis, ita factum est.
 
 \verse{23} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{24} Hæc est lex Levitárum: a vigínti quinque annis et supra, ingrediéntur ut minístrent in tabernáculo f\'{œ}deris.
 \verse{25} Cumque quinquagésimum annum ætátis impléverint, servíre cessábunt,
 \verse{26} erúntque minístri fratrum suórum in tabernáculo f\'{œ}deris, ut custódiant quæ sibi fuérunt commendáta: ópera autem ipsa non fáciant. Sic dispónes Levítis in custódiis suis.
 \chapter{9}
 Locútus est Dóminus ad Móysen in desérto Sínai anno secúndo, postquam egréssi sunt de terra Ægýpti, mense primo, dicens:
 \verse{2} Fáciant fílii Israël Phase in témpore suo,
 \verse{3} quartadécima die mensis hujus ad vésperam, juxta omnes cæremónias et justificatiónes ejus.
 \verse{4} Præcepítque Móyses fíliis Israël ut fácerent Phase.
 \verse{5} Qui fecérunt témpore suo, quartadécima die mensis ad vésperam, in monte Sínai. Juxta ómnia quæ mandáverat Dóminus Móysi, fecérunt fílii Israël.
 \verse{6} Ecce autem quidam immúndi super ánima hóminis, qui non póterant fácere Phase in die illo, accedéntes ad Móysen et Aaron,
 \verse{7} dixérunt eis: Immúndi sumus super ánima hóminis: quare fraudámur ut non valeámus oblatiónem offérre Dómino in témpore suo inter fílios Israël?
 \verse{8} Quibus respóndit Móyses: State ut cónsulam quid præcípiat Dóminus de vobis.
 
 \verse{9} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{10} Lóquere fíliis Israël: Homo, qui fúerit immúndus super ánima, sive in via procul in gente vestra, fáciat Phase Dómino
 \verse{11} in mense secúndo, quartadécima die mensis ad vésperam. Cum ázymis et lactúcis agréstibus cómedent illud:
 \verse{12} non relínquent ex eo quíppiam usque mane, et os ejus non confríngent: omnem ritum Phase observábunt.
 \verse{13} Si quis autem et mundus est, et in itínere non fuit, et tamen non fecit Phase, exterminábitur ánima illa de pópulis suis, quia sacrifícium Dómino non óbtulit témpore suo: peccátum suum ipse portábit.
 \verse{14} Peregrínus quoque et ádvena si fúerint apud vos, fácient Phase Dómino juxta cæremónias et justificatiónes ejus. Præcéptum idem erit apud vos tam ádvenæ quam indígenæ.
 
 \verse{15} Igitur die qua eréctum est tabernáculum, opéruit illud nubes. A véspere autem super tentórium erat quasi spécies ignis usque mane.
 \verse{16} Sic fiébat júgiter: per diem operiébat illud nubes, et per noctem quasi spécies ignis.
 \verse{17} Cumque abláta fuísset nubes, quæ tabernáculum protegébat, tunc proficiscebántur fílii Israël: et in loco ubi stetísset nubes, ibi castrametabántur.
 \verse{18} Ad impérium Dómini proficiscebántur, et ad impérium illíus figébant tabernáculum. Cunctis diébus quibus stabat nubes super tabernáculum, manébant in eódem loco:
 \verse{19} et si evenísset ut multo témpore manéret super illud, erant fílii Israël in excúbiis Dómini, et non proficiscebántur
 \verse{20} quot diébus fuísset nubes super tabernáculum. Ad impérium Dómini erigébant tentória, et ad impérium illíus deponébant.
 \verse{21} Si fuísset nubes a véspere usque mane, et statim dilúculo tabernáculum reliquísset, proficiscebántur: et si post diem et noctem recessísset, dissipábant tentória.
 \verse{22} Si vero bíduo aut uno mense vel longióri témpore fuísset super tabernáculum, manébant fílii Israël in eódem loco, et non proficiscebántur: statim autem ut recessísset, movébant castra.
 \verse{23} Per verbum Dómini figébant tentória, et per verbum illíus proficiscebántur: erántque in excúbiis Dómini juxta impérium ejus per manum Móysi.
 \chapter{10}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Fac tibi duas tubas argénteas dúctiles, quibus convocáre possis multitúdinem quando movénda sunt castra.
 \verse{3} Cumque increpúeris tubis, congregábitur ad te omnis turba ad óstium tabernáculi f\'{œ}deris.
 \verse{4} Si semel clangúeris, vénient ad te príncipes, et cápita multitúdinis Israël.
 \verse{5} Si autem prolíxior atque concísus clangor increpúerit, movébunt castra primi qui sunt ad orientálem plagam.
 \verse{6} In secúndo autem sónitu et pari ululátu tubæ, levábunt tentória qui hábitant ad merídiem; et juxta hunc modum réliqui fácient, ululántibus tubis in profectiónem.
 \verse{7} Quando autem congregándus est pópulus, simplex tubárum clangor erit, et non concíse ululábunt.
 \verse{8} Fílii autem Aaron sacerdótes clangent tubis: erítque hoc legítimum sempitérnum in generatiónibus vestris.
 \verse{9} Si exiéritis ad bellum de terra vestra contra hostes qui dímicant advérsum vos, clangétis ululántibus tubis, et erit recordátio vestri coram Dómino Deo vestro, ut eruámini de mánibus inimicórum vestrórum.
 \verse{10} Siquándo habébitis épulum, et dies festos, et caléndas, canétis tubis super holocáustis, et pacíficis víctimis, ut sint vobis in recordatiónem Dei vestri. Ego Dóminus Deus vester.
 
 \verse{11} Anno secúndo, mense secúndo, vigésima die mensis, eleváta est nubes de tabernáculo f\'{œ}deris:
 \verse{12} profectíque sunt fílii Israël per turmas suas de desérto Sínai, et recúbuit nubes in solitúdine Pharan.
 \verse{13} Moverúntque castra primi juxta impérium Dómini in manu Móysi.
 \verse{14} Fílii Juda per turmas suas: quorum princeps erat Nahásson fílius Amínadab.
 \verse{15} In tribu filiórum Issachar fuit princeps Nathánaël fílius Suar.
 \verse{16} In tribu Zábulon erat princeps Eliab fílius Helon.
 \verse{17} Depositúmque est tabernáculum, quod portántes egréssi sunt fílii Gerson et Merári.
 \verse{18} Profectíque sunt et fílii Ruben, per turmas et órdinem suum: quorum princeps erat Hélisur fílius Sédeur.
 \verse{19} In tribu autem filiórum Símeon, princeps fuit Salámiel fílius Surisáddai.
 \verse{20} Porro in tribu Gad erat princeps Elíasaph fílius Duel.
 \verse{21} Profectíque sunt et Caathítæ portántes sanctuárium. Támdiu tabernáculum portabátur, donec venírent ad erectiónis locum.
 \verse{22} Movérunt castra et fílii Ephraim per turmas suas, in quorum exércitu princeps erat Elísama fílius Ammiud.
 \verse{23} In tribu autem filiórum Manásse princeps fuit Gamáliel fílius Phadássur.
 \verse{24} Et in tribu Bénjamin erat dux Abidan fílius Gedeónis.
 \verse{25} Novíssimi castrórum ómnium profécti sunt fílii Dan per turmas suas, in quorum exércitu princeps fuit Ahiézer fílius Ammisáddai.
 \verse{26} In tribu autem filiórum Aser erat princeps Phégiel fílius Ochran.
 \verse{27} Et in tribu filiórum Néphthali princeps fuit Ahíra fílius Enan.
 \verse{28} Hæc sunt castra, et profectiónes filiórum Israël per turmas suas quando egrediebántur.
 
 \verse{29} Dixítque Móyses Hobab fílio Ráguel Madianítæ, cognáto suo: Proficíscimur ad locum quem Dóminus datúrus est nobis: veni nobíscum, ut benefaciámus tibi, quia Dóminus bona promísit Israéli.
 \verse{30} Cui ille respóndit: Non vadam tecum, sed revértar in terram meam, in qua natus sum.
 \verse{31} Et ille: Noli, inquit, nos relínquere: tu enim nosti in quibus locis per desértum castra pónere debeámus, et eris ductor noster.
 \verse{32} Cumque nobíscum véneris, quidquid óptimum fúerit ex ópibus, quas nobis traditúrus est Dóminus, dábimus tibi.
 
 \verse{33} Profécti sunt ergo de monte Dómini viam trium diérum, arcáque f\'{œ}deris Dómini præcedébat eos, per dies tres próvidens castrórum locum.
 \verse{34} Nubes quoque Dómini super eos erat per diem cum incéderent.
 \verse{35} Cumque elevarétur arca, dicébat Móyses: Surge, Dómine, et dissipéntur inimíci tui, et fúgiant qui odérunt te, a fácie tua.
 \verse{36} Cum autem deponerétur, aiébat: Revértere, Dómine, ad multitúdinem exércitus Israël.
 \chapter{11}
 Intérea ortum est murmur pópuli, quasi doléntium pro labóre, contra Dóminum. Quod cum audísset Dóminus, irátus est. Et accénsus in eos ignis Dómini, devorávit extrémam castrórum partem.
 \verse{2} Cumque clamásset pópulus ad Móysen, orávit Móyses ad Dóminum, et absórptus est ignis.
 \verse{3} Vocavítque nomen loci illíus, Incénsio: eo quod incénsus fuísset contra eos ignis Dómini.
 
 \verse{4} Vulgus quippe promíscuum, quod ascénderat cum eis, flagrávit desidério, sedens et flens, junctis sibi páriter fíliis Israël, et ait: Quis dabit nobis ad vescéndum carnes?
 \verse{5} recordámur píscium quos comedebámus in Ægýpto gratis: in mentem nobis véniunt cucúmeres, et pépones, porríque, et cæpe, et állia.
 \verse{6} Anima nostra árida est: nihil áliud respíciunt óculi nostri nisi man.
 \verse{7} Erat autem man quasi semen coriándri, colóris bdéllii.
 \verse{8} Circuibátque pópulus, et cólligens illud, frangébat mola, sive terébat in mortário, coquens in olla, et fáciens ex eo tórtulas sapóris quasi panis oleáti.
 \verse{9} Cumque descénderet nocte super castra ros, descendébat páriter et man.
 
 \verse{10} Audívit ergo Móyses flentem pópulum per famílias, síngulos per óstia tentórii sui. Iratúsque est furor Dómini valde: sed et Móysi intoleránda res visa est,
 \verse{11} et ait ad Dóminum: Cur afflixísti servum tuum? quare non invénio grátiam coram te? et cur imposuísti pondus univérsi pópuli hujus super me?
 \verse{12} Numquid ego concépi omnem hanc multitúdinem, vel génui eam, ut dicas mihi: Porta eos in sinu tuo sicut portáre solet nutrix infántulum, et defer in terram, pro qua jurásti pátribus eórum?
 \verse{13} Unde mihi carnes ut dem tantæ multitúdini? flent contra me, dicéntes: Da nobis carnes ut comedámus.
 \verse{14} Non possum solus sustinére omnem hunc pópulum, quia gravis est mihi.
 \verse{15} Sin áliter tibi vidétur, óbsecro ut interfícias me, et invéniam grátiam in óculis tuis, ne tantis affíciar malis.
 
 \verse{16} Et dixit Dóminus ad Móysen: Cóngrega mihi septuagínta viros de sénibus Israël, quos tu nosti quod senes pópuli sint ac magístri: et duces eos ad óstium tabernáculi f\'{œ}deris, faciésque ibi stare tecum,
 \verse{17} ut descéndam et loquar tibi: et áuferam de spíritu tuo, tradámque eis, ut susténtent tecum onus pópuli, et non tu solus gravéris.
 \verse{18} Pópulo quoque dices: Sanctificámini (cras comedétis carnes: ego enim audívi vos dícere: Quis dabit nobis escas cárnium? bene nobis erat in Ægýpto), ut det vobis Dóminus carnes, et comedátis:
 \verse{19} non uno die, nec duóbus, vel quinque aut decem, nec vigínti quidem,
 \verse{20} sed usque ad mensem diérum, donec éxeat per nares vestras, et vertátur in náuseam, eo quod repuléritis Dóminum, qui in médio vestri est, et flevéritis coram eo, dicéntes: Quare egréssi sumus ex Ægýpto?
 \verse{21} Et ait Móyses: Sexcénta míllia péditum hujus pópuli sunt: et tu dicis: Dabo eis esum cárnium mense íntegro?
 \verse{22} numquid óvium et boum multitúdo cædétur, ut possit suffícere ad cibum? vel omnes pisces maris in unum congregabúntur, ut eos sátient?
 \verse{23} Cui respóndit Dóminus: Numquid manus Dómini inválida est? jam nunc vidébis utrum meus sermo ópere compleátur.
 
 \verse{24} Venit ígitur Móyses, et narrávit pópulo verba Dómini, cóngregans septuagínta viros de sénibus Israël, quos stare fecit circa tabernáculum.
 \verse{25} Descendítque Dóminus per nubem, et locútus est ad eum, áuferens de spíritu qui erat in Móyse, et dans septuagínta viris. Cumque requievísset in eis spíritus, prophetavérunt, nec ultra cessavérunt.
 \verse{26} Remánserat autem in castris duo viri, quorum unus vocabátur Eldad, et alter Medad, super quos requiévit spíritus. Nam et ipsi descrípti fúerant, et non exíerant ad tabernáculum.
 \verse{27} Cumque prophetárent in castris, cucúrrit puer, et nuntiávit Móysi, dicens: Eldad et Medad prophétant in castris.
 \verse{28} Statim Jósue fílius Nun, miníster Móysi, et eléctus e plúribus, ait: Dómine mi Móyses, próhibe eos.
 \verse{29} At ille: Quid, inquit æmuláris pro me? quis tríbuat ut omnis pópulus prophétet, et det eis Dóminus spíritum suum?
 \verse{30} Reversúsque est Móyses, et majóres natu Israël in castra.
 
 \verse{31} Ventus autem egrédiens a Dómino, arréptans trans mare coturníces détulit, et demísit in castra itínere quantum uno die cónfici potest, ex omni parte castrórum per circúitum, volabántque in áëre duóbus cúbitis altitúdine super terram.
 \verse{32} Surgens ergo pópulus toto die illo, et nocte, ac die áltero, congregávit coturnícum: qui parum, decem coros: et siccavérunt eas per gyrum castrórum.
 \verse{33} Adhuc carnes erant in déntibus eórum, nec defécerat hujuscémodi cibus: et ecce furor Dómini concitátus in pópulum, percússit eum plaga magna nimis.
 \verse{34} Vocatúsque est ille locus, Sepúlchra concupiscéntiæ: ibi enim sepeliérunt pópulum qui desideráverat. Egréssi autem de Sepúlchris concupiscéntiæ, venérunt in Háseroth, et mansérunt ibi.
 \chapter{12}
 Locutáque est María et Aaron contra Móysen propter uxórem ejus Æthiopíssam,
 \verse{2} et dixérunt: Num per solum Móysen locútus est Dóminus? nonne et nobis simíliter est locútus? Quod cum audísset Dóminus
 \verse{3} (erat enim Móyses vir mitíssimus super omnes hómines qui morabántur in terra),
 \verse{4} statim locútus est ad eum, et ad Aaron et Maríam: Egredímini vos tantum tres ad tabernáculum f\'{œ}deris. Cumque fuíssent egréssi,
 \verse{5} descéndit Dóminus in colúmna nubis, et stetit in intróitu tabernáculi, vocans Aaron et Maríam. Qui cum issent,
 \verse{6} dixit ad eos: Audíte sermónes meos: si quis fúerit inter vos prophéta Dómini, in visióne apparébo ei, vel per sómnium loquar ad illum.
 \verse{7} At non talis servus meus Móyses, qui in omni domo mea fidelíssimus est:
 \verse{8} ore enim ad os loquor ei: et palam, et non per ænígmata et figúras Dóminum videt. Quare ergo non timuístis detráhere servo meo Móysi?
 \verse{9} Iratúsque contra eos, ábiit:
 \verse{10} nubes quoque recéssit quæ erat super tabernáculum: et ecce María appáruit candens lepra quasi nix. Cumque respexísset eam Aaron, et vidísset perfúsam lepra,
 \verse{11} ait ad Móysen: Obsecro, dómine mi, ne impónas nobis hoc peccátum quod stulte commísimus,
 \verse{12} ne fiat hæc quasi mórtua, et ut abortívum quod projícitur de vulva matris suæ: ecce jam médium carnis ejus devorátum est a lepra.
 \verse{13} Clamavítque Móyses ad Dóminum, dicens: Deus, óbsecro, sana eam.
 \verse{14} Cui respóndit Dóminus: Si pater ejus spuísset in fáciem illíus, nonne debúerat saltem septem diébus rubóre suffúndi? separétur septem diébus extra castra, et póstea revocábitur.
 \verse{15} Exclúsa est ítaque María extra castra septem diébus: et pópulus non est motus de loco illo, donec revocáta est María.
 \chapter{13}
 Profectúsque est pópulus de Háseroth, fixis tentóriis in desérto Pharan.
 \verse{2} Ibíque locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{3} Mitte viros, qui consíderent terram Chánaan, quam datúrus sum fíliis Israël, síngulos de síngulis tríbubus, ex princípibus.
 \verse{4} Fecit Móyses quod Dóminus imperáverat, de desérto Pharan mittens príncipes viros, quorum ista sunt nómina.
 \verse{5} De tribu Ruben, Sámmua fílium Zechur.
 \verse{6} De tribu Símeon, Saphat fílium Huri.
 \verse{7} De tribu Juda, Caleb fílium Jéphone.
 \verse{8} De tribu Issachar, Igal fílium Joseph.
 \verse{9} De tribu Ephraim, Osée fílium Nun.
 \verse{10} De tribu Bénjamin, Phalti fílium Raphu.
 \verse{11} De tribu Zábulon, Géddiel fílium Sodi.
 \verse{12} De tribu Joseph, sceptri Manásse, Gaddi fílium Susi.
 \verse{13} De tribu Dan, Ammiel fílium Gemálli.
 \verse{14} De tribu Aser, Sthur fílium Míchaël.
 \verse{15} De tribu Néphthali, Náhabi fílium Vapsi.
 \verse{16} De tribu Gad, Guel fílium Machi.
 \verse{17} Hæc sunt nómina virórum, quos misit Móyses ad considerándam terram: vocavítque Osée fílium Nun, Jósue.
 
 \verse{18} Misit ergo eos Móyses ad considerándam terram Chánaan, et dixit ad eos: Ascéndite per meridiánam plagam. Cumque venéritis ad montes,
 \verse{19} consideráte terram, qualis sit: et pópulum qui habitátor est ejus, utrum fortis sit an infírmus: si pauci número an plures:
 \verse{20} ipsa terra, bona an mala: urbes quales, murátæ an absque muris:
 \verse{21} humus, pinguis an stérilis, nemorósa an absque arbóribus. Confortámini, et afférte nobis de frúctibus terræ. Erat autem tempus quando jam prǽcoquæ uvæ vesci possunt.
 
 \verse{22} Cumque ascendíssent, exploravérunt terram a desérto Sin, usque Rohob intrántibus Emath.
 \verse{23} Ascenderúntque ad merídiem, et venérunt in Hebron, ubi erant Achiman et Sísai et Thólmai fílii Enac: nam Hebron septem annis ante Tanim urbem Ægýpti cóndita est.
 \verse{24} Pergentésque usque ad Torréntem botri, abscidérunt pálmitem cum uva sua, quem portavérunt in vecte duo viri. De malis quoque granátis et de ficis loci illíus tulérunt:
 \verse{25} qui appellátus est Neheléscol, id est Torrens botri, eo quod botrum portássent inde fílii Israël.
 
 \verse{26} Reversíque exploratóres terræ post quadragínta dies, omni regióne circúita,
 \verse{27} venérunt ad Móysen et Aaron et ad omnem cœtum filiórum Israël in desértum Pharan, quod est in Cades. Locutíque eis et omni multitúdini ostendérunt fructus terræ:
 \verse{28} et narravérunt, dicéntes: Vénimus in terram, ad quam misísti nos, quæ revéra fluit lacte et melle, ut ex his frúctibus cognósci potest:
 \verse{29} sed cultóres fortíssimos habet, et urbes grandes atque murátas. Stirpem Enac vídimus ibi.
 \verse{30} Amalec hábitat in merídie, Hethǽus et Jebusǽus et Amorrhǽus in montánis: Chananǽus vero morátur juxta mare et circa fluénta Jordánis.
 \verse{31} Inter hæc Caleb compéscens murmur pópuli, qui oriebátur contra Móysen, ait: Ascendámus, et possideámus terram, quóniam potérimus obtinére eam.
 \verse{32} Alii vero, qui fúerant cum eo, dicébant: Nequáquam ad hunc pópulum valémus ascéndere, quia fórtior nobis est.
 \verse{33} Detraxerúntque terræ, quam inspéxerant, apud fílios Israël, dicéntes: Terra, quam lustrávimus, dévorat habitatóres suos: pópulus, quem aspéximus, procéræ statúræ est.
 \verse{34} Ibi vídimus monstra quædam filiórum Enac de génere gigánteo: quibus comparáti, quasi locústæ videbámur.
 \chapter{14}
 Igitur vocíferans omnis turba flevit nocte illa,
 \verse{2} et murmuráti sunt contra Móysen et Aaron cuncti fílii Israël, dicéntes:
 \verse{3} Utinam mórtui essémus in Ægýpto: et in hac vasta solitúdine útinam pereámus, et non indúcat nos Dóminus in terram istam, ne cadámus gládio, et uxóres ac líberi nostri ducántur captívi. Nonne mélius est revérti in Ægýptum?
 \verse{4} Dixerúntque alter ad álterum: Constituámus nobis ducem, et revertámur in Ægýptum.
 \verse{5} Quo audíto, Móyses et Aaron cecidérunt proni in terram coram omni multitúdine filiórum Israël.
 \verse{6} At vero Jósue fílius Nun et Caleb fílius Jéphone, qui et ipsi lustráverant terram, scidérunt vestiménta sua,
 \verse{7} et ad omnem multitúdinem filiórum Israël locúti sunt: Terra, quam circuívimus, valde bona est.
 \verse{8} Si propítius fúerit Dóminus, indúcet nos in eam, et tradet humum lacte et melle manántem.
 \verse{9} Nolíte rebélles esse contra Dóminum: neque timeátis pópulum terræ hujus, quia sicut panem ita eos póssumus devoráre. Recéssit ab eis omne præsídium: Dóminus nobíscum est, nolíte metúere.
 
 \verse{10} Cumque clamáret omnis multitúdo, et lapídibus eos vellet opprímere, appáruit glória Dómini super tectum f\'{œ}deris cunctis fíliis Israël.
 \verse{11} Et dixit Dóminus ad Móysen: Usquequo dátrahet mihi pópulus iste? quoúsque non credent mihi, in ómnibus signis quæ feci coram eis?
 \verse{12} Fériam ígitur eos pestiléntia, atque consúmam: te autem fáciam príncipem super gentem magnam, et fortiórem quam hæc est.
 
 \verse{13} Et ait Móyses ad Dóminum: Ut áudiant Ægýptii, de quorum médio eduxísti pópulum istum,
 \verse{14} et habitatóres terræ hujus, qui audiérunt quod tu, Dómine, in pópulo isto sis, et fácie videáris ad fáciem, et nubes tua prótegat illos, et in colúmna nubis præcédas eos per diem, et in colúmna ignis per noctem:
 \verse{15} quod occíderis tantam multitúdinem quasi unum hóminem, et dicant:
 \verse{16} Non póterat introdúcere pópulum in terram pro qua juráverat: idcírco occídit eos in solitúdine?
 \verse{17} Magnificétur ergo fortitúdo Dómini sicut jurásti, dicens:
 \verse{18} Dóminus pátiens et multæ misericórdiæ, áuferens iniquitátem et scélera, nullúmque innóxium derelínquens, qui vísitas peccáta patrum in fílios in tértiam et quartam generatiónem.
 \verse{19} Dimítte, óbsecro, peccátum pópuli hujus secúndum magnitúdinem misericórdiæ tuæ, sicut propítius fuísti egrediéntibus de Ægýpto usque ad locum istum.
 
 \verse{20} Dixítque Dóminus: Dimísi juxta verbum tuum.
 \verse{21} Vivo ego: et implébitur glória Dómini univérsa terra.
 \verse{22} Attamen omnes hómines qui vidérunt majestátem meam, et signa quæ feci in Ægýpto et in solitúdine, et tentavérunt me jam per decem vices, nec obediérunt voci meæ,
 \verse{23} non vidébunt terram pro qua jurávi pátribus eórum, nec quisquam ex illis qui detráxit mihi, intuébitur eam.
 \verse{24} Servum meum Caleb, qui plenus álio spíritu secútus est me, indúcam in terram hanc, quam circuívit; et semen ejus possidébit eam.
 \verse{25} Quóniam Amalecítes et Chananǽus hábitant in vállibus. Cras movéte castra, et revertímini in solitúdinem per viam maris Rubri.
 
 \verse{26} Locutúsque est Dóminus ad Móysen et Aaron, dicens:
 \verse{27} Usquequo multitúdo hæc péssima múrmurat contra me? querélas filiórum Israël audívi.
 \verse{28} Dic ergo eis: Vivo ego, ait Dóminus: sicut locúti estis audiénte me, sic fáciam vobis.
 \verse{29} In solitúdine hac jacébunt cadávera vestra. Omnes qui numeráti estis a vigínti annis et supra, et murmurástis contra me,
 \verse{30} non intrábitis terram, super quam levávi manum meam ut habitáre vos fácerem, præter Caleb fílium Jéphone, et Jósue fílium Nun.
 \verse{31} Párvulos autem vestros, de quibus dixístis quod prædæ hóstibus forent, introdúcam, ut vídeant terram, quæ vobis displícuit.
 \verse{32} Vestra cadávera jacébunt in solitúdine.
 \verse{33} Fílii vestri erunt vagi in desérto annis quadragínta, et portábunt fornicatiónem vestram, donec consumántur cadávera patrum in desérto,
 \verse{34} juxta númerum quadragínta diérum, quibus considerástis terram: annus pro die imputábitur. Et quadragínta annis recipiétis iniquitátes vestras, et sciétis ultiónem meam:
 \verse{35} quóniam sicut locútus sum, ita fáciam omni multitúdini huic péssimæ, quæ consurréxit advérsum me: in solitúdine hac defíciet, et moriétur.
 
 \verse{36} Igitur omnes viri, quos míserat Móyses ad contemplándam terram, et qui revérsi murmuráre fécerant contra eum omnem multitúdinem, detrahéntes terræ quod esset mala,
 \verse{37} mórtui sunt atque percússi in conspéctu Dómini.
 \verse{38} Jósue autem fílius Nun, et Caleb fílius Jéphone, vixérunt ex ómnibus qui perréxerant ad considerándam terram.
 
 \verse{39} Locutúsque est Móyses univérsa verba hæc ad omnes fílios Israël, et luxit pópulus nimis.
 \verse{40} Et ecce mane primo surgéntes ascendérunt vérticem montis, atque dixérunt: Paráti sumus ascéndere ad locum, de quo Dóminus locútus est: quia peccávimus.
 \verse{41} Quibus Móyses: Cur, inquit, transgredímini verbum Dómini, quod vobis non cedet in prósperum?
 \verse{42} nolíte ascéndere: non enim est Dóminus vobíscum: ne corruátis coram inimícis vestris.
 \verse{43} Amalecítes et Chananǽus ante vos sunt, quorum gládio corruétis, eo quod noluéritis acquiéscere Dómino: nec erit Dóminus vobíscum.
 \verse{44} At illi contenebráti ascendérunt in vérticem montis. Arca autem testaménti Dómini et Móyses non recessérunt de castris.
 \verse{45} Descendítque Amalecítes et Chananǽus, qui habitábat in monte: et percútiens eos atque concídens, persecútus est eos usque Horma.
 \chapter{15}
 Locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere ad fílios Israël, et dices ad eos: Cum ingréssi fuéritis terram habitatiónis vestræ, quam ego dabo vobis,
 \verse{3} et fecéritis oblatiónem Dómino in holocáustum, aut víctimam, vota solvéntes, vel sponte offeréntes múnera, aut in solemnitátibus vestris adoléntes odórem suavitátis Dómino, de bobus sive de óvibus:
 \verse{4} ófferet quicúmque immoláverit víctimam, sacrifícium símilæ, décimam partem ephi, conspérsæ óleo, quod mensúram habébit quartam partem hin:
 \verse{5} et vinum ad liba fundénda ejúsdem mensúræ dabit in holocáustum sive in víctimam. Per agnos síngulos
 \verse{6} et aríetes erit sacrifícium símilæ duárum decimárum, quæ conspérsa sit óleo tértiæ partis hin:
 \verse{7} et vinum ad libaméntum tértiæ partis ejúsdem mensúræ ófferet in odórem suavitátis Dómino.
 \verse{8} Quando vero de bobus féceris holocáustum aut hóstiam, ut ímpleas votum vel pacíficas víctimas,
 \verse{9} dabis per síngulos boves símilæ tres décimas conspérsæ óleo, quod hábeat médium mensúræ hin:
 \verse{10} et vinum ad liba fundénda ejúsdem mensúræ in oblatiónem suavíssimi odóris Dómino.
 \verse{11} Sic fácies
 \verse{12} per síngulos boves et aríetis et agnos et hædos.
 \verse{13} Tam indígenæ quam peregríni
 \verse{14} eódem ritu ófferent sacrifícia.
 \verse{15} Unum præcéptum erit atque judícium tam vobis quam ádvenis terræ.
 
 \verse{16} Locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{17} Lóquere fíliis Israël, et dices ad eos:
 \verse{18} Cum venéritis in terram, quam dabo vobis,
 \verse{19} et comedéritis de pánibus regiónis illíus, separábitis primítias Dómino
 \verse{20} de cibis vestris. Sicut de áreis primítias separátis,
 \verse{21} ita et de pulméntis dábitis primitíva Dómino.
 
 \verse{22} Quod si per ignorántiam præteriéritis quidquam horum, quæ locútus est Dóminus ad Móysen,
 \verse{23} et mandávit per eum ad vos, a die qua cœpit jubére et ultra,
 \verse{24} oblitáque fúerit fácere multitúdo: ófferet vítulum de arménto, holocáustum in odórem suavíssimum Dómino, et sacríficum ejus ac liba, ut cæremóniæ póstulant, hircúmque pro peccáto:
 \verse{25} et rogábit sacérdos pro omni multitúdine filiórum Israël, et dimittétur eis, quóniam non sponte peccavérunt, nihilóminus offeréntes incénsum Dómino pro se et pro peccáto atque erróre suo:
 \verse{26} et dimittétur univérsæ plebi filiórum Israël, et ádvenis qui peregrinántur inter eos: quóniam culpa est omnis pópuli per ignorántiam.
 \verse{27} Quod si ánima una nésciens peccáverit, ófferet capram annículam pro peccáto suo:
 \verse{28} et deprecábitur pro ea sacérdos, quod ínscia peccáverit coram Dómino: impetrabítque ei véniam, et dimittétur illi.
 \verse{29} Tam indígenis quam ádvenis una lex erit ómnium, qui peccáverint ignorántes.
 \verse{30} Anima vero, quæ per supérbiam áliquid commíserit, sive civis sit ille, sive peregrínus (quóniam advérsus Dóminum rebéllis fuit), períbit de pópulo suo:
 \verse{31} verbum enim Dómini contémpsit, et præcéptum illíus fecit írritum: idcírco delébitur, et portábit iniquitátem suam.
 
 \verse{32} Factum est autem, cum essent fílii Israël in solitúdine, et inveníssent hóminem colligéntem ligna in die sábbati,
 \verse{33} obtulérunt eum Móysi et Aaron et univérsæ multitúdini.
 \verse{34} Qui reclusérunt eum in cárcerem, nesciéntes quid super eo fácere debérent.
 \verse{35} Dixítque Dóminus ad Móysen: Morte moriátur homo iste: óbruat eum lapídibus omnis turba extra castra.
 \verse{36} Cumque eduxíssent eum foras, obruérunt lapídibus, et mórtuus est, sicut præcéperat Dóminus.
 
 \verse{37} Dixit quoque Dóminus ad Móysen:
 \verse{38} Lóquere fíliis Israël, et dices ad eos ut fáciant sibi fímbrias per ángulos palliórum, ponéntes in eis vittas hyacínthinas:
 \verse{39} quas cum víderint, recordéntur ómnium mandatórum Dómini, nec sequántur cogitatiónes suas et óculos per res várias fornicántes,
 \verse{40} sed magis mémores præceptórum Dómini fáciant ea, sintque sancti Deo suo.
 \verse{41} Ego Dóminus Deus vester, qui edúxi vos de terra Ægýpti, ut essem Deus vester.
 \chapter{16}
 Ecce autem Core fílius Isaar, fílii Caath, fílii Levi, et Dathan atque Abíron fílii Eliab, Hon quoque fílius Pheleth de fíliis Ruben,
 \verse{2} surrexérunt contra Móysen, aliíque filiórum Israël ducénti quinquagínta viri próceres synagógæ, et qui témpore concílii per nómina vocabántur.
 \verse{3} Cumque stetíssent advérsum Móysen et Aaron, dixérunt: Suffíciat vobis, quia omnis multitúdo sanctórum est, et in ipsis est Dóminus: cur elevámini super pópulum Dómini?
 
 \verse{4} Quod cum audísset Móyses, cécidit pronus in fáciem:
 \verse{5} locutúsque ad Core et ad omnem multitúdinem: Mane, inquit, notum fáciet Dóminus qui ad se pertíneant, et sanctos applicábit sibi: et quos elégerit, appropinquábunt ei.
 \verse{6} Hoc ígitur fácite: tollat unusquísque thuríbula sua, tu Core, et omne concílium tuum:
 \verse{7} et hausto cras igne, pónite désuper thymiáma coram Dómino: et quemcúmque elégerit, ipse erit sanctus: multum erigímini fílii Levi.
 \verse{8} Dixítque rursum ad Core: Audíte, fílii Levi:
 \verse{9} num parum vobis est quod separávit vos Deus Israël ab omni pópulo, et junxit sibi, ut servirétis ei in cultu tabernáculi, et starétis coram frequéntia pópuli, et ministrarétis ei?
 \verse{10} idcírco ad se fecit accédere te et omnes fratres tuos fílios Levi, ut vobis étiam sacerdótium vindicétis,
 \verse{11} et omnis globus tuus stet contra Dóminum? quid est enim Aaron ut murmurétis contra eum?
 
 \verse{12} Misit ergo Móyses ut vocáret Dathan et Abíron fílios Eliab. Qui respondérunt: Non venímus.
 \verse{13} Numquid parum est tibi quod eduxísti nos de terra, quæ lacte et melle manábat, ut occíderes in desérto, nisi et dominátus fúeris nostri?
 \verse{14} Revéra induxísti nos in terram, quæ fluit rivis lactis et mellis, et dedísti nobis possessiónes agrórum et vineárum: an et óculos nostros vis erúere? non venímus.
 \verse{15} Iratúsque Móyses valde, ait ad Dóminum: Ne respícias sacrifícia eórum: tu scis quod ne aséllum quidem umquam accéperim ab eis, nec afflíxerim quémpiam eórum.
 \verse{16} Dixítque ad Core: Tu, et omnis congregátio tua, state seórsum coram Dómino, et Aaron die crástino separátim.
 \verse{17} Tóllite sínguli thuríbula vestra, et pónite super ea incénsum, offeréntes Dómino ducénta quinquagínta thuríbula: Aaron quoque téneat thuríbulum suum.
 
 \verse{18} Quod cum fecíssent, stántibus Móyses et Aaron,
 \verse{19} et coacervássent advérsum eos omnem multitúdinem ad óstium tabernáculi, appáruit cunctis glória Dómini.
 \verse{20} Locutúsque Dóminus ad Móysen et Aaron, ait:
 \verse{21} Separámini de médio congregatiónis hujus, ut eos repénte dispérdam.
 \verse{22} Qui cecidérunt proni in fáciem, atque dixérunt: Fortíssime Deus spirítuum univérsæ carnis, num uno peccánte, contra omnes ira tua desǽviet?
 \verse{23} Et ait Dóminus ad Móysen:
 \verse{24} Prǽcipe univérso pópulo ut separétur a tabernáculis Core et Dathan et Abíron.
 \verse{25} Surrexítque Móyses, et ábiit ad Dathan et Abíron: et sequéntibus eum senióribus Israël,
 \verse{26} dixit ad turbam: Recédite a tabernáculis hóminum impiórum, et nolíte tángere quæ ad eos pértinent, ne involvámini in peccátis eórum.
 \verse{27} Cumque recessíssent a tentóriis eórum per circúitum, Dathan et Abíron egréssi stabant in intróitu papiliónum suórum cum uxóribus et líberis, omníque frequéntia.
 \verse{28} Et ait Móyses: In hoc sciétis quod Dóminus míserit me ut fácerem univérsa quæ cérnitis, et non ex próprio ea corde protúlerim:
 \verse{29} si consuéta hóminum morte interíerint, et visitáverit eos plaga, qua et céteri visitári solent, non misit me Dóminus:
 \verse{30} sin autem novam rem fécerit Dóminus, ut apériens terra os suum deglútiat eos et ómnia quæ ad illos pértinent, descenderíntque vivéntes in inférnum, sciétis quod blasphemáverint Dóminum.
 
 \verse{31} Conféstim ígitur ut cessávit loqui, dirúpta est terra sub pédibus eórum:
 \verse{32} et apériens os suum, devorávit illos cum tabernáculis suis et univérsa substántia eórum,
 \verse{33} descenderúntque vivi in inférnum opérti humo, et periérunt de médio multitúdinis.
 \verse{34} At vero omnis Israël, qui stabat per gyrum, fugit ad clamórem pereúntium, dicens: Ne forte et nos terra deglútiat.
 \verse{35} Sed et ignis egréssus a Dómino interfécit ducéntos quinquagínta viros, qui offerébant incénsum.
 \verse{36} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{37} Prǽcipe Eleázaro fílio Aaron sacerdóti ut tollat thuríbula quæ jacent in incéndio, et ignem huc illúcque dispérgat: quóniam sanctificáta sunt
 \verse{38} in mórtibus peccatórum: producátque ea in láminas, et affígat altári, eo quod oblátum sit in eis incénsum Dómino, et sanctificáta sint, ut cernant ea pro signo et moniménto fílii Israël.
 \verse{39} Tulit ergo Eleázar sacérdos thuríbula ænéa, in quibus obtúlerant hi quos incéndium devorávit, et prodúxit ea in láminas, affígens altári:
 \verse{40} ut habérent póstea fílii Israël, quibus commoneréntur ne quis accédat alienígena, et qui non est de sémine Aaron ad offeréndum incénsum Dómino, ne patiátur sicut passus est Core, et omnis congregátio ejus, loquénte Dómino ad Móysen.
 
 \verse{41} Murmurávit autem omnis multitúdo filiórum Israël sequénti die contra Móysen et Aaron, dicens: Vos interfecístis pópulum Dómini.
 \verse{42} Cumque orirétur sedítio, et tumúltus incrésceret,
 \verse{43} Móyses et Aaron fugérunt ad tabernáculum f\'{œ}deris. Quod, postquam ingréssi sunt, opéruit nubes, et appáruit glória Dómini.
 \verse{44} Dixítque Dóminus ad Móysen:
 \verse{45} Recédite de médio hujus multitúdinis, étiam nunc delébo eos. Cumque jacérent in terra,
 \verse{46} dixit Móyses ad Aaron: Tolle thuríbulum, et hausto igne de altári, mitte incénsum désuper, pergens cito ad pópulum, ut roges pro eis: jam enim egréssa est ira a Dómino, et plaga desǽvit.
 \verse{47} Quod cum fecísset Aaron, et cucurrísset ad médiam multitúdinem, quam jam vastábat incéndium, óbtulit thymiáma:
 \verse{48} et stans inter mórtuos ac vivéntes, pro pópulo deprecátus est, et plaga cessávit.
 \verse{49} Fuérunt autem qui percússi sunt, quatuórdecim míllia hóminum, et septingénti, absque his qui períerant in seditióne Core.
 \verse{50} Reversúsque est Aaron ad Móysen ad óstium tabernáculi f\'{œ}deris postquam quiévit intéritus.
 \chapter{17}
 Et locútus est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Lóquere ad fílios Israël, et áccipe ab eis virgas síngulas per cognatiónes suas, a cunctis princípibus tríbuum, virgas duódecim, et uniuscujúsque nomen superscríbes virgæ suæ.
 \verse{3} Nomen autem Aaron erit in tribu Levi, et una virga cunctas seórsum famílias continébit:
 \verse{4} ponésque eas in tabernáculo f\'{œ}deris coram testimónio, ubi loquar ad te.
 \verse{5} Quem ex his elégero, germinábit virga ejus: et cohibébo a me querimónias filiórum Israël, quibus contra vos múrmurant.
 
 \verse{6} Locutúsque est Móyses ad fílios Israël: et dedérunt ei omnes príncipes virgas per síngulas tribus: fuerúntque virgæ duódecim absque virga Aaron.
 \verse{7} Quas cum posuísset Móyses coram Dómino in tabernáculo testimónii,
 \verse{8} sequénti die regréssus invénit germinásse virgam Aaron in domo Levi: et turgéntibus gemmis erúperant flores, qui, fóliis dilatátis, in amýgdalas deformáti sunt.
 \verse{9} Prótulit ergo Móyses omnes virgas de conspéctu Dómini ad cunctos fílios Israël: viderúntque, et recepérunt sínguli virgas suas.
 \verse{10} Dixítque Dóminus ad Móysen: Refer virgam Aaron in tabernáculum testimónii, ut servétur ibi in signum rebéllium filiórum Israël, et quiéscant querélæ eórum a me, ne moriántur.
 \verse{11} Fecítque Móyses sicut præcéperat Dóminus.
 \verse{12} Dixérunt autem fílii Israël ad Móysen: Ecce consúmpti sumus, omnes perívimus.
 \verse{13} Quicúmque accédit ad tabernáculum Dómini, móritur. Num usque ad interneciónem cuncti deléndi sumus?
 \chapter{18}
 Dixítque Dóminus ad Aaron: Tu, et fílii tui, et domus patris tui tecum, portábitis iniquitátem sanctuárii: et tu et fílii tui simul sustinébitis peccáta sacerdótii vestri.
 \verse{2} Sed et fratres tuos de tribu Levi, et sceptrum patris tui sume tecum, præstóque sint, et minístrent tibi: tu autem et fílii tui ministrábitis in tabernáculo testimónii.
 \verse{3} Excubabúntque Levítæ ad præcépta tua, et ad cuncta ópera tabernáculi: ita dumtáxat ut ad vasa sanctuárii et ad altáre non accédant, ne et illi moriántur, et vos pereátis simul.
 \verse{4} Sint autem tecum, et éxcubent in custódiis tabernáculi, et in ómnibus cæremóniis ejus. Alienígena non miscébitur vobis.
 \verse{5} Excubáte in custódia sanctuárii, et in ministério altáris: ne oriátur indignátio super fílios Israël.
 \verse{6} Ego dedi vobis fratres vestros Levítas de médio filiórum Israël, et trádidi donum Dómino, ut sérviant in ministériis tabernáculi ejus.
 \verse{7} Tu autem et fílii tui custodíte sacerdótium vestrum: et ómnia quæ ad cultum altáris pértinent, et intra velum sunt, per sacerdótes administrabúntur: si quis extérnus accésserit, occidétur.
 
 \verse{8} Locutúsque est Dóminus ad Aaron: Ecce dedi tibi custódiam primitiárum meárum. Omnia quæ sanctificántur a fíliis Israël, trádidi tibi et fíliis tuis pro offício sacerdotáli legítima sempitérna.
 \verse{9} Hæc ergo accípies de his, quæ sanctificántur et obláta sunt Dómino. Omnis oblátio, et sacrifícium, et quidquid pro peccáto atque delícto rédditur mihi, et cedit in Sancta sanctórum, tuum erit, et filiórum tuórum.
 \verse{10} In sanctuário cómedes illud: mares tantum edent ex eo, quia consecrátum est tibi.
 \verse{11} Primítias autem, quas vóverint et obtúlerint fílii Israël, tibi dedi, et fíliis tuis, ac filiábus tuis, jure perpétuo: qui mundus est in domo tua, vescétur eis.
 \verse{12} Omnem medúllam ólei, et vini, ac fruménti, quidquid ófferunt primitiárum Dómino, tibi dedi.
 \verse{13} Univérsa frugum inítia, quas gignit humus, et Dómino deportántur, cedent in usus tuos: qui mundus est in domo tua, vescétur eis.
 \verse{14} Omne quod ex voto reddíderint fílii Israël, tuum erit.
 \verse{15} Quidquid primum erúmpit e vulva cunctæ carnis, quam ófferunt Dómino, sive ex homínibus, sive de pecóribus fúerit, tui juris erit: ita dumtáxat ut pro hóminis primogénito prétium accípias, et omne ánimal quod immúndum est rédimi fácias,
 \verse{16} cujus redémptio erit post unum mensem, siclis argénti quinque, póndere sanctuárii. Siclus vigínti óbolos habet.
 \verse{17} Primogénitum autem bovis, et ovis, et capræ, non fácies rédimi, quia sanctificáta sunt Dómino. Sánguinem tantum eórum fundes super altáre, et ádipes adolébis in suavíssimum odórem Dómino.
 \verse{18} Carnes vero in usum tuum cedent, sicut pectúsculum consecrátum, et armus dexter: tua erunt.
 \verse{19} Omnes primítias sanctuárii, quas ófferunt fílii Israël Dómino, tibi dedi, et fíliis, ac filiábus tuis, jure perpétuo. Pactum salis est sempitérnum coram Dómino, tibi ac fíliis tuis.
 
 \verse{20} Dixítque Dóminus ad Aaron: In terra eórum nihil possidébitis, nec habébitis partem inter eos: ego pars et hæréditas tua in médio filiórum Israël.
 \verse{21} Fíliis autem Levi dedi omnes décimas Israélis in possessiónem, pro ministério, quo sérviunt mihi in tabernáculo f\'{œ}deris:
 \verse{22} ut non accédant ultra fílii Israël ad tabernáculum, nec commíttant peccátum mortíferum,
 \verse{23} solis fíliis Levi mihi in tabernáculo serviéntibus, et portántibus peccáta pópuli. Legítimum sempitérnum erit in generatiónibus vestris. Nihil áliud possidébunt,
 \verse{24} decimárum oblatióne conténti, quas in usus eórum et necessária separávi.
 
 \verse{25} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{26} Prǽcipe Levítis, atque denúntia: Cum accepéritis a fíliis Israël décimas, quas dedi vobis, primítias eárum offérte Dómino, id est, décimam partem décimæ,
 \verse{27} ut reputétur vobis in oblatiónem primitivórum, tam de áreis quam de torculáribus:
 \verse{28} et univérsis quorum accípitis primítias, offérte Dómino, et date Aaron sacerdóti.
 \verse{29} Omnia quæ offerétis ex décimis, et in donária Dómini separábitis, óptima et elécta erunt.
 \verse{30} Dicésque ad eos: Si præclára et melióra quæque obtuléritis ex décimis, reputábitur vobis quasi de área, et torculári dedéritis primítias:
 \verse{31} et comedétis eas in ómnibus locis vestris, tam vos quam famíliæ vestræ: quia prétium est pro ministério, quo servítis in tabernáculo testimónii.
 \verse{32} Et non peccábitis super hoc, egrégia vobis et pínguia reservántes, ne polluátis oblatiónes filiórum Israël, et moriámini.
 \chapter{19}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen et Aaron, dicens:
 \verse{2} Ista est relígio víctimæ, quam constítuit Dóminus. Prǽcipe fíliis Israël, ut addúcant ad te vaccam rufam ætátis íntegræ, in qua nulla sit mácula, nec portáverit jugum:
 \verse{3} tradetísque eam Eleázaro sacerdóti, qui edúctam extra castra, immolábit in conspéctu ómnium:
 \verse{4} et tingens dígitum in sánguine ejus, aspérget contra fores tabernáculi septem vícibus,
 \verse{5} comburétque eam cunctis vidéntibus, tam pelle et cárnibus ejus quam sánguine et fimo flammæ tráditis.
 \verse{6} Lignum quoque cédrinum, et hyssópum, coccúmque bis tinctum sacérdos mittet in flammam, quæ vaccam vorat.
 \verse{7} Et tunc demum, lotis véstibus et córpore suo, ingrediétur in castra, commaculatúsque erit usque ad vésperum.
 \verse{8} Sed et ille qui combússerit eam, lavábit vestiménta sua et corpus, et immúndus erit usque ad vésperum.
 \verse{9} Cólliget autem vir mundus cíneres vaccæ, et effúndet eos extra castra in loco puríssimo, ut sint multitúdini filiórum Israël in custódiam, et in aquam aspersiónis: quia pro peccáto vacca combústa est.
 \verse{10} Cumque láverit qui vaccæ portáverat cíneres vestiménta sua, immúndus erit usque ad vésperum. Habébunt hoc fílii Israël, et ádvenæ qui hábitant inter eos, sanctum jure perpétuo.
 
 \verse{11} Qui tetígerit cadáver hóminis, et propter hoc septem diébus fúerit immúndus,
 \verse{12} aspergétur ex hac aqua die tértio et séptimo, et sic mundábitur. Si die tértio aspérsus non fúerit, séptimo non póterit emundári.
 \verse{13} Omnis qui tetígerit humánæ ánimæ morticínum, et aspérsus hac commistióne non fúerit, pólluet tabernáculum Dómini et períbit ex Israël: quia aqua expiatiónis non est aspérsus, immúndus erit, et manébit spurcítia ejus super eum.
 
 \verse{14} Ista est lex hóminis qui móritur in tabernáculo: omnes qui ingrediúntur tentórium illíus, et univérsa vasa quæ ibi sunt, pollúta erunt septem diébus.
 \verse{15} Vas, quod non habúerit opérculum nec ligatúram désuper, immúndum erit.
 \verse{16} Si quis in agro tetígerit cadáver occísi hóminis, aut per se mórtui, sive os illíus, vel sepúlchrum, immúndus erit septem diébus.
 \verse{17} Tolléntque de cinéribus combustiónis atque peccáti, et mittent aquas vivas super eos in vas:
 \verse{18} in quibus cum homo mundus tínxerit hyssópum, aspérget ex eo omne tentórium, et cunctam supelléctilem, et hómines hujuscémodi contagióne pollútos:
 \verse{19} atque hoc modo mundus lustrábit immúndum tértio et séptimo die: expiatúsque die séptimo, lavábit et se et vestiménta sua, et immúndus erit usque ad vésperum.
 \verse{20} Si quis hoc ritu non fúerit expiátus, períbit ánima illíus de médio ecclésiæ: quia sanctuárium Dómini pólluit, et non est aqua lustratiónis aspérsus.
 \verse{21} Erit hoc præcéptum legítimum sempitérnum. Ipse quoque qui aspérgit aquas, lavábit vestiménta sua. Omnis qui tetígerit aquas expiatiónis, immúndus erit usque ad vésperum.
 \verse{22} Quidquid tetígerit immúndus, immúndum fáciet: et ánima, quæ horum quíppiam tetígerit, immúnda erit usque ad vésperum.
 \chapter{20}
 Venerúntque fílii Israël et omnis multitúdo in desértum Sin, mense primo, et mansit pópulus in Cades. Mortuáque est ibi María, et sepúlta in eódem loco.
 \verse{2} Cumque indigéret aqua pópulus, convenérunt advérsum Móysen et Aaron:
 \verse{3} et versi in seditiónem, dixérunt: Utinam periissémus inter fratres nostros coram Dómino.
 \verse{4} Cur eduxístis ecclésiam Dómini in solitúdinem, ut et nos et nostra juménta moriámur?
 \verse{5} quare nos fecístis ascéndere de Ægýpto, et adduxístis in locum istum péssimum, qui seri non potest, qui nec ficum gignit, nec víneas, nec malogranáta, ínsuper et aquam non habet ad bibéndum?
 
 \verse{6} Ingressúsque Móyses et Aaron, dimíssa multitúdine, tabernáculum f\'{œ}deris, corruérunt proni in terram, clamaverúntque ad Dóminum, atque dixérunt: Dómine Deus, audi clamórem hujus pópuli, et áperi eis thesáurum tuum fontem aquæ vivæ, ut satiáti, cesset murmurátio eórum. Et appáruit glória Dómini super eos.
 \verse{7} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{8} Tolle virgam, et cóngrega pópulum, tu et Aaron frater tuus, et loquímini ad petram coram eis, et illa dabit aquas. Cumque edúxeris aquam de petra, bibet omnis multitúdo et juménta ejus.
 \verse{9} Tulit ígitur Móyses virgam, quæ erat in conspéctu Dómini, sicut præcéperat ei,
 \verse{10} congregáta multitúdine ante petram: dixítque eis: Audíte, rebélles et incréduli: num de petra hac vobis aquam potérimus ejícere?
 \verse{11} Cumque elevásset Móyses manum, percútiens virga bis sílicem, egréssæ sunt aquæ largíssimæ, ita ut pópulus bíberet et juménta.
 \verse{12} Dixítque Dóminus ad Móysen et Aaron: Quia non credidístis mihi, ut sanctificarétis me coram fíliis Israël, non introducétis hos pópulos in terram, quam dabo eis.
 \verse{13} Hæc est aqua contradictiónis, ubi jurgáti sunt fílii Israël contra Dóminum, et sanctificátus est in eis.
 
 \verse{14} Misit intérea núntios Móyses de Cades ad regem Edom, qui dícerent: Hæc mandat frater tuus Israël: Nosti omnem labórem qui apprehéndit nos,
 \verse{15} quómodo descénderint patres nostri in Ægýptum, et habitavérimus ibi multo témpore, afflixeríntque nos Ægýptii, et patres nostros:
 \verse{16} et quómodo clamavérimus ad Dóminum, et exaudíerit nos, miserítque ángelum, qui edúxerit nos de Ægýpto. Ecce in urbe Cades, quæ est in extrémis fínibus tuis, pósiti,
 \verse{17} obsecrámus ut nobis transíre líceat per terram tuam. Non íbimus per agros, nec per víneas; non bibémus aquas de púteis tuis: sed gradiémur via pública, nec ad déxteram nec ad sinístram declinántes, donec transeámus términos tuos.
 \verse{18} Cui respóndit Edom: Non transíbis per me, alióquin armátus occúrram tibi.
 \verse{19} Dixerúntque fílii Israël: Per tritam gradiémur viam: et si bibérimus aquas tuas, nos et pécora nostra, dábimus quod justum est: nulla erit in prétio difficúltas, tantum velóciter transeámus.
 \verse{20} At ille respóndit: Non transíbis. Statímque egréssus est óbvius, cum infiníta multitúdo, et manu forti,
 \verse{21} nec vóluit acquiéscere deprecánti, ut concéderet tránsitum per fines suos. Quam ob rem divértit ab eo Israël.
 
 \verse{22} Cumque castra movíssent de Cades, venérunt in montem Hor, qui est in fínibus terræ Edom:
 \verse{23} ubi locútus est Dóminus ad Móysen:
 \verse{24} Pergat, inquit, Aaron ad pópulos suos: non enim intrábit terram, quam dedi fíliis Israël, eo quod incrédulus fúerit ori meo, ad aquas contradictiónis.
 \verse{25} Tolle Aaron et fílium ejus cum eo, et duces eos in montem Hor.
 \verse{26} Cumque nudáveris patrem veste sua, índues ea Eleázarum fílium ejus: Aaron colligétur, et moriétur ibi.
 \verse{27} Fecit Móyses ut præcéperat Dóminus: et ascendérunt in montem Hor coram omni multitúdine.
 \verse{28} Cumque Aaron spoliásset véstibus suis, índuit eis Eleázarum fílium ejus.
 \verse{29} Illo mórtuo in montis supercílio, descéndit cum Eleázaro.
 \verse{30} Omnis autem multitúdo videns occubuísse Aaron, flevit super eo trigínta diébus per cunctas famílias suas.
 \chapter{21}
 Quod cum audísset Chananǽus rex Arad, qui habitábat ad merídiem, venísse scílicet Israël per exploratórum viam, pugnávit contra illum, et victor exístens, duxit ex eo prædam.
 \verse{2} At Israël voto se Dómino óbligans, ait: Si tradíderis pópulum istum in manu mea, delébo urbes ejus.
 \verse{3} Exaudivítque Dóminus preces Israël, et trádidit Chananǽum, quem ille interfécit subvérsis úrbibus ejus: et vocávit nomen loci illíus Horma, id est, anáthema.
 
 \verse{4} Profécti sunt autem et de monte Hor, per viam quæ ducit ad mare Rubrum, ut circumírent terram Edom. Et tædére cœpit pópulum itíneris ac labóris:
 \verse{5} locutúsque contra Deum et Móysen, ait: Cur eduxísti nos de Ægýpto, ut morerémur in solitúdine? deest panis, non sunt aquæ: ánima nostra jam náuseat super cibo isto levíssimo.
 \verse{6} Quam ob rem misit Dóminus in pópulum ignítos serpéntes, ad quorum plagas et mortes plurimórum,
 \verse{7} venérunt ad Móysen, atque dixérunt: Peccávimus, quia locúti sumus contra Dóminum et te: ora ut tollat a nobis serpéntes. Oravítque Móyses pro pópulo,
 \verse{8} et locútus est Dóminus ad eum: Fac serpéntem ǽneum, et pone eum pro signo: qui percússus aspéxerit eum, vivet.
 \verse{9} Fecit ergo Móyses serpéntem ǽneum, et pósuit eum pro signo: quem cum percússi aspícerent, sanabántur.
 
 \verse{10} Profectíque fílii Israël castrametáti sunt in Oboth.
 \verse{11} Unde egréssi fixére tentória in Jeábarim, in solitúdine quæ réspicit Moab contra orientálem plagam.
 \verse{12} Et inde movéntes, venérunt ad torréntem Zared.
 \verse{13} Quem relinquéntes castrametáti sunt contra Arnon, quæ est in desérto, et próminet in fínibus Amorrhǽi. Síquidem Arnon términus est Moab, dívidens Moabítas et Amorrhǽos.
 \verse{14} Unde dícitur in libro bellórum Dómini: Sicut fecit in mari Rubro, sic fáciet in torréntibus Arnon.
 \verse{15} Scópuli torréntium inclináti sunt, ut requiéscerent in Ar, et recúmberent in fínibus Moabitárum.
 \verse{16} Ex eo loco appáruit púteus, super quo locútus est Dóminus ad Móysen: Cóngrega pópulum, et dabo ei aquam.
 \verse{17} Tunc cécinit Israël carmen istud: Ascéndat púteus. Concinébant:
 \verse{18} Púteus, quem fodérunt príncipes et paravérunt duces multitúdinis in datóre legis, et in báculis suis. De solitúdine, Matthána.
 \verse{19} De Matthána in Naháliel: de Naháliel in Bamoth.
 \verse{20} De Bamoth, vallis est in regióne Moab, in vértice Phasga, quod réspicit contra desértum.
 
 \verse{21} Misit autem Israël núntios ad Sehon regem Amorrhæórum, dicens:
 \verse{22} Obsecro ut transíre mihi líceat per terram tuam: non declinábimus in agros et víneas; non bibémus aquas ex púteis: via régia gradiémur, donec transeámus términos tuos.
 \verse{23} Qui concédere nóluit ut transíret Israël per fines suos: quin pótius exércitu congregáto, egréssus est óbviam in desértum, et venit in Jasa, pugnavítque contra eum.
 \verse{24} A quo percússus est in ore gládii, et posséssa est terra ejus ab Arnon usque Jeboc, et fílios Ammon: quia forti præsídio tenebántur términi Ammonitárum.
 \verse{25} Tulit ergo Israël omnes civitátes ejus, et habitávit in úrbibus Amorrhǽi, in Hésebon scílicet, et vículis ejus.
 \verse{26} Urbs Hésebon fuit Sehon regis Amorrhǽi, qui pugnávit contra regem Moab: et tulit omnem terram, quæ ditiónis illíus fúerat usque Arnon.
 
 \verse{27} Idcírco dícitur in provérbio: Veníte in Hésebon: ædificétur, et construátur cívitas Sehon:
 \verse{28} ignis egréssus est de Hésebon, flamma de óppido Sehon, et devorávit Ar Moabitárum, et habitatóres excelsórum Arnon.
 \verse{29} Væ tibi Moab; perísti pópule Chamos. Dedit fílios ejus in fugam, et fílias in captivitátem regi Amorrhæórum Sehon.
 \verse{30} Jugum ipsórum dispériit ad Hésebon usque Dibon: lassi pervenérunt in Nophe, et usque Médaba.
 
 \verse{31} Habitávit ítaque Israël in terra Amorrhǽi.
 \verse{32} Misítque Móyses qui explorárent Jazer: cujus cepérunt vículos, et possedérunt habitatóres.
 \verse{33} Verterúntque se, et ascendérunt per viam Basan, et occúrrit eis Og, rex Basan, cum omni pópulo suo, pugnatúrus in Edrai.
 \verse{34} Dixítque Dóminus ad Móysen: Ne tímeas eum, quia in manu tua trádidi illum, et omnem pópulum ac terram ejus: faciésque illi sicut fecísti Sehon, regi Amorrhæórum habitatóri Hésebon.
 \verse{35} Percussérunt ígitur et hunc cum fíliis suis, universúmque pópulum ejus usque ad interneciónem, et possedérunt terram illíus.
 \chapter{22}
 Profectíque castrametáti sunt in campéstribus Moab, ubi trans Jordánem Jéricho sita est.
 
 \verse{2} Videns autem Balac fílius Sephor ómnia quæ fécerat Israël Amorrhǽo,
 \verse{3} et quod pertimuíssent eum Moabítæ, et ímpetum ejus ferre non possent,
 \verse{4} dixit ad majóres natu Mádian: Ita delébit hic pópulus omnes, qui in nostris fínibus commorántur, quómodo solet bos herbas usque ad radíces cárpere. Ipse erat eo témpore rex in Moab.
 \verse{5} Misit ergo núntios ad Bálaam fílium Beor aríolum, qui habitábat super flumen terræ filiórum Ammon, ut vocárent eum, et dícerent: Ecce egréssus est pópulus ex Ægýpto, qui opéruit superfíciem terræ, sedens contra me.
 \verse{6} Veni ígitur, et máledic pópulo huic, quia fórtior me est: si quómodo possim percútere et ejícere eum de terra mea. Novi enim quod benedíctus sit cui benedíxeris, et maledíctus in quem maledícta congésseris.
 
 \verse{7} Perrexerúntque senióres Moab, et majóres natu Mádian, habéntes divinatiónis prétium in mánibus. Cumque veníssent ad Bálaam, et narrássent ei ómnia verba Balac,
 \verse{8} ille respóndit: Manéte hic nocte, et respondébo quidquid mihi díxerit Dóminus. Manéntibus illis apud Bálaam, venit Deus, et ait ad eum:
 \verse{9} Quid sibi volunt hómines isti apud te?
 \verse{10} Respóndit: Balac fílius Sephor rex Moabitárum misit ad me,
 \verse{11} dicens: Ecce pópulus qui egréssus est de Ægýpto, opéruit superfíciem terræ: veni, et máledic ei, si quómodo possim pugnans abígere eum.
 \verse{12} Dixítque Deus ad Bálaam: Noli ire cum eis, neque maledícas pópulo: quia benedíctus est.
 \verse{13} Qui mane consúrgens dixit ad príncipes: Ite in terram vestram, quia prohíbuit me Dóminus veníre vobíscum.
 \verse{14} Revérsi príncipes dixérunt ad Balac: Nóluit Bálaam veníre nobíscum.
 \verse{15} Rursum ille multo plures et nobilióres quam ante míserat, misit.
 \verse{16} Qui cum veníssent ad Bálaam, dixérunt: Sic dicit Balac fílius Sephor: Ne cunctéris veníre ad me:
 \verse{17} parátus sum honoráre te, et quidquid volúeris, dabo tibi: veni, et máledic pópulo isti.
 \verse{18} Respóndit Bálaam: Si déderit mihi Balac plenam domum suam argénti et auri, non pótero immutáre verbum Dómini Dei mei, ut vel plus, vel minus loquar.
 \verse{19} Obsecro ut hic maneátis étiam hac nocte, et scire queam quid mihi rursum respóndeat Dóminus.
 \verse{20} Venit ergo Deus ad Bálaam nocte, et ait ei: Si vocáre te venérunt hómines isti, surge, et vade cum eis: ita dumtáxat, ut quod tibi præcépero, fácias.
 
 \verse{21} Surréxit Bálaam mane, et strata ásina sua proféctus est cum eis.
 \verse{22} Et irátus est Deus. Stetítque ángelus Dómini in via contra Bálaam, qui insidébat ásinæ, et duos púeros habébat secum.
 \verse{23} Cernens ásina ángelum stantem in via, evagináto gládio, avértit se de itínere, et ibat per agrum. Quam cum verberáret Bálaam, et vellet ad sémitam redúcere,
 \verse{24} stetit ángelus in angústiis duárum maceriárum, quibus víneæ cingebántur.
 \verse{25} Quem videns ásina, junxit se paríeti, et attrívit sedéntis pedem. At ille íterum verberábat eam:
 \verse{26} et nihilóminus ángelus ad locum angústum tránsiens, ubi nec ad déxteram, nec ad sinístram póterat deviáre, óbvius stetit.
 \verse{27} Cumque vidísset ásina stantem ángelum, cóncidit sub pédibus sedéntis: qui irátus, veheméntius cædébat fuste látera ejus.
 \verse{28} Aperuítque Dóminus os ásinæ, et locúta est: Quid feci tibi? cur pércutis me ecce jam tértio?
 \verse{29} Respóndit Bálaam: Quia commeruísti, et illusísti mihi: útinam habérem gládium, ut te percúterem!
 \verse{30} Dixit ásina: Nonne ánimal tuum sum, cui semper sedére consuevísti usque in præséntem diem? dic quid símile umquam fécerim tibi. At ille ait: Numquam.
 \verse{31} Prótinus apéruit Dóminus óculos Bálaam, et vidit ángelum stantem in via, evagináto gládio, adoravítque eum pronus in terram.
 
 \verse{32} Cui ángelus: Cur, inquit, tértio vérberas ásinam tuam? ego veni ut adversárer tibi, quia pervérsa est via tua, mihíque contrária:
 \verse{33} et nisi ásina declinásset de via, dans locum resisténti, te occidíssem, et illa víveret.
 \verse{34} Dixit Bálaam: Peccávi, nésciens quod tu stares contra me: et nunc si dísplicet tibi ut vadam, revértar.
 \verse{35} Ait ángelus: Vade cum istis, et cave ne áliud quam præcépero tibi loquáris. Ivit ígitur cum princípibus.
 \verse{36} Quod cum audísset Balac, egréssus est in occúrsum ejus in óppido Moabitárum, quod situm est in extrémis fínibus Arnon.
 \verse{37} Dixítque ad Bálaam: Misi núntios ut vocárent te: cur non statim venísti ad me? an quia mercédem advéntui tuo réddere néqueo?
 \verse{38} Cui ille respóndit: Ecce adsum: numquid loqui pótero áliud, nisi quod Deus posúerit in ore meo?
 \verse{39} Perrexérunt ergo simul, et venérunt in urbem, quæ in extrémis regni ejus fínibus erat.
 \verse{40} Cumque occidísset Balac boves et oves, misit ad Bálaam, et príncipes qui cum eo erant, múnera.
 \verse{41} Mane autem facto, duxit eum ad excélsa Baal, et intúitus est extrémam partem pópuli.
 \chapter{23}
 Dixítque Bálaam ad Balac: Ædífica mihi hic septem aras, et para tótidem vítulos, ejusdémque númeri aríetes.
 \verse{2} Cumque fecísset juxta sermónem Bálaam, imposuérunt simul vítulum et aríetem super aram.
 \verse{3} Dixítque Bálaam ad Balac: Sta paulísper juxta holocáustum tuum, donec vadam, si forte occúrrat mihi Dóminus, et quodcúmque imperáverit, loquar tibi.
 \verse{4} Cumque abiísset velóciter, occúrrit illi Deus. Locutúsque ad eum Bálaam: Septem, inquit, aras eréxi, et impósui vítulum et aríetem désuper.
 \verse{5} Dóminus autem pósuit verbum in ore ejus, et ait: Revértere ad Balac, et hæc loquéris.
 \verse{6} Revérsus invénit stantem Balac juxta holocáustum suum, et omnes príncipes Moabitárum.
 
 \verse{7} Assumptáque parábola sua, dixit: De Aram addúxit me Balac rex Moabitárum, de móntibus oriéntis: Veni, inquit, et máledic Jacob; própera, et detestáre Israël.
 \verse{8} Quómodo maledícam, cui non maledíxit Deus? qua ratióne detéster, quem Dóminus non detestátur?
 \verse{9} De summis silícibus vidébo eum, et de cóllibus considerábo illum. Pópulus solus habitábit, et inter gentes non reputábitur.
 \verse{10} Quis dinumeráre possit púlverem Jacob, et nosse númerum stirpis Israël? Moriátur ánima mea morte justórum, et fiant novíssima mea horum simília.
 
 \verse{11} Dixítque Balac ad Bálaam: Quid est hoc quod agis? ut maledíceres inimícis meis vocávi te, et tu e contrário benedícis eis.
 \verse{12} Cui ille respóndit: Num áliud possum loqui, nisi quod jússerit Dóminus?
 \verse{13} Dixit ergo Balac: Veni mecum in álterum locum unde partem Israël vídeas, et totum vidére non possis: inde maledícito ei.
 \verse{14} Cumque duxísset eum in locum sublímem, super vérticem montis Phasga, ædificávit Bálaam septem aras, et impósitis supra vítulo atque aríete,
 \verse{15} dixit ad Balac: Sta hic juxta holocáustum tuum, donec ego óbvius pergam.
 \verse{16} Cui cum Dóminus occurrísset, posuissétque verbum in ore ejus, ait: Revértere ad Balac, et hæc loquéris ei.
 \verse{17} Revérsus invénit eum stantem juxta holocáustum suum, et príncipes Moabitárum cum eo. Ad quem Balac: Quid, inquit, locútus est Dóminus?
 
 \verse{18} At ille, assúmpta parábola sua, ait: Sta, Balac, et auscúlta; audi, fili Sephor:
 \verse{19} non est Deus quasi homo, ut mentiátur, nec ut fílius hóminis, ut mutétur. Dixit ergo, et non fáciet? locútus est, et non implébit?
 \verse{20} Ad benedicéndum addúctus sum: benedictiónem prohibére non váleo.
 \verse{21} Non est idólum in Jacob, nec vidétur simulácrum in Israël. Dóminus Deus ejus cum eo est, et clangor victóriæ regis in illo.
 \verse{22} Deus edúxit illum de Ægýpto, cujus fortitúdo símilis est rhinocerótis.
 \verse{23} Non est augúrium in Jacob, nec divinátio in Israël: tempóribus suis dicétur Jacob et Israéli quid operátus sit Deus.
 \verse{24} Ecce pópulus ut leǽna consúrget, et quasi leo erigétur: non accubábit donec dévoret prædam, et occisórum sánguinem bibat.
 
 \verse{25} Dixítque Balac ad Bálaam: Nec maledícas ei, nec benedícas.
 \verse{26} Et ille ait: Nonne dixi tibi quod quidquid mihi Deus imperáret, hoc fácerem?
 \verse{27} Et ait Balac ad eum: Veni, et ducam te ad álium locum: si forte pláceat Deo ut inde maledícas eis.
 \verse{28} Cumque duxísset eum super vérticem montis Phogor, qui réspicit solitúdinem,
 \verse{29} dixit ei Bálaam: Ædífica mihi hic septem aras, et para tótidem vítulos, ejusdémque númeri aríetes.
 \verse{30} Fecit Balac ut Bálaam díxerat: imposuítque vítulos et aríetes per síngulas aras.
 \chapter{24}
 Cumque vidísset Bálaam quod placéret Dómino ut benedíceret Israéli, nequáquam ábiit ut ante perréxerat, ut augúrium quǽreret: sed dírigens contra desértum vultum suum,
 \verse{2} et élevans óculos, vidit Israël in tentóriis commorántem per tribus suas: et irruénte in se spíritu Dei,
 \verse{3} assúmpta parábola, ait: Dixit Bálaam fílius Beor: dixit homo, cujus obturátus est óculus:
 \verse{4} dixit audítor sermónum Dei, qui visiónem Omnipoténtis intúitus est, qui cadit, et sic aperiúntur óculi ejus:
 \verse{5} Quam pulchra tabernácula tua, Jacob, et tentória tua, Israël!
 \verse{6} ut valles nemorósæ, ut horti juxta flúvios irrígui, ut tabernácula quæ fixit Dóminus, quasi cedri prope aquas.
 \verse{7} Fluet aqua de sítula ejus, et semen illíus erit in aquas multas. Tollétur propter Agag, rex ejus, et auferétur regnum illíus.
 \verse{8} Deus edúxit illum de Ægýpto, cujus fortitúdo símilis est rhinocerótis. Devorábunt gentes hostes illíus, ossáque eórum confríngent, et perforábunt sagíttis.
 \verse{9} Accubans dormívit ut leo, et quasi leǽna, quam suscitáre nullus audébit. Qui benedíxerit tibi, erit et ipse benedíctus: qui maledíxerit, in maledictióne reputábitur.
 
 \verse{10} Iratúsque Balac contra Bálaam, complósis mánibus ait: Ad maledicéndum inimícis meis vocávi te, quibus e contrário tértio benedixísti:
 \verse{11} revértere ad locum tuum. Decréveram quidem magnífice honoráre te, sed Dóminus privávit te honóre dispósito.
 \verse{12} Respóndit Bálaam ad Balac: Nonne núntiis tuis, quos misísti ad me, dixi:
 \verse{13} Si déderit mihi Balac plenam domum suam argénti et auri, non pótero præteríre sermónem Dómini Dei mei, ut vel boni quid vel mali próferam ex corde meo: sed quidquid Dóminus díxerit, hoc loquar?
 \verse{14} verúmtamen pergens ad pópulum meum, dabo consílium, quid pópulus tuus pópulo huic fáciat extrémo témpore.
 
 \verse{15} Sumpta ígitur parábola, rursum ait: Dixit Bálaam fílius Beor: dixit homo, cujus obturátus est óculus:
 \verse{16} dixit audítor sermónum Dei, qui novit doctrínam Altíssimi, et visiónes Omnipoténtis videt, qui cadens apértos habet óculos:
 \verse{17} Vidébo eum, sed non modo: intuébor illum, sed non prope. Oriétur stella ex Jacob, et consúrget virga de Israël: et percútiet duces Moab, vastabítque omnes fílios Seth.
 \verse{18} Et erit Idumǽa posséssio ejus: hæréditas Seir cedet inimícis suis: Israël vero fórtiter aget.
 \verse{19} De Jacob erit qui dominétur, et perdat relíquias civitátis.
 \verse{20} Cumque vidísset Amalec, assúmens parábolam, ait: Princípium géntium Amalec, cujus extréma perdéntur.
 \verse{21} Vidit quoque Cinǽum: et assúmpta parábola, ait: Robústum quidem est habitáculum tuum: sed si in petra posúeris nidum tuum,
 \verse{22} et fúeris eléctus de stirpe Cin, quámdiu póteris permanére? Assur enim cápiet te.
 \verse{23} Assumptáque parábola íterum locútus est: Heu! quis victúrus est, quando ista fáciet Deus?
 \verse{24} Vénient in triéribus de Itália: superábunt Assýrios, vastabúntque Hebrǽos, et ad extrémum étiam ipsi períbunt.
 
 \verse{25} Surrexítque Bálaam, et revérsus est in locum suum: Balac quoque via, qua vénerat, rédiit.
 \chapter{25}
 Morabátur autem eo témpore Israël in Settim, et fornicátus est pópulus cum filiábus Moab,
 \verse{2} quæ vocavérunt eos ad sacrifícia sua. At ille comedérunt et adoravérunt deos eárum.
 \verse{3} Initiatúsque est Israël Beélphegor: et irátus Dóminus,
 \verse{4} ait ad Móysen: Tolle cunctos príncipes pópuli, et suspénde eos contra solem in patíbulis, ut avertátur furor meus ab Israël.
 \verse{5} Dixítque Móyses ad júdices Israël: Occídat unusquísque próximos suos, qui initiáti sunt Beélphegor.
 
 \verse{6} Et ecce unus de fíliis Israël intrávit coram frátribus suis ad scortum Madianítidem, vidénte Móyse, et omni turba filiórum Israël, qui flebant ante fores tabernáculi.
 \verse{7} Quod cum vidísset Phínees fílius Eleázari fílii Aaron sacerdótis, surréxit de médio multitúdinis, et arrépto pugióne,
 \verse{8} ingréssus est post virum Israëlítem in lupánar, et perfódit ambos simul, virum scílicet et mulíerem in locis genitálibus. Cessavítque plaga a fíliis Israël:
 \verse{9} et occísi sunt vigínti quátuor míllia hóminum.
 \verse{10} Dixítque Dóminus ad Móysen:
 \verse{11} Phínees fílius Eleázari fílii Aaron sacerdótis avértit iram meam a fíliis Israël: quia zelo meo commótus est contra eos, ut non ipse delérem fílios Israël in zelo meo.
 \verse{12} Idcírco lóquere ad eum: Ecce do ei pacem f\'{œ}deris mei,
 \verse{13} et erit tam ipsi quam sémini ejus pactum sacerdótii sempitérnum: quia zelátus est pro Deo suo, et expiávit scelus filiórum Israël.
 \verse{14} Erat autem nomen viri Israëlítæ, qui occísus est cum Madianítide, Zambri fílius Salu, dux de cognatióne et tribu Simeónis.
 \verse{15} Porro múlier Madianítis, quæ páriter interfécta est, vocabátur Cozbi fília Sur príncipis nobilíssimi Madianitárum.
 
 \verse{16} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{17} Hostes vos séntiant Madianítæ, et percútite eos:
 \verse{18} quia et ipsi hostíliter egérunt contra vos, et decepére insídiis per idólum Phogor, et Cozbi fíliam ducis Mádian sorórem suam, quæ percússa est in die plagæ pro sacrilégio Phogor.
 \chapter{26}
 Postquam noxiórum sanguis effúsus est, dixit Dóminus ad Móysen et Eleázarum fílium Aaron sacerdótem:
 \verse{2} Numeráte omnem summam filiórum Israël a vigínti annis et supra, per domos et cognatiónes suas, cunctos qui possunt ad bella procédere.
 \verse{3} Locúti sunt ítaque Móyses et Eleázar sacérdos, in campéstribus Moab super Jordánem contra Jéricho, ad eos qui erant
 \verse{4} a vigínti annis et supra, sicut Dóminus imperáverat, quorum iste est númerus.
 
 \verse{5} Ruben primogénitus Israël: hujus fílius, Henoch, a quo família Henochitárum: et Phallu, a quo família Phalluitárum:
 \verse{6} et Hesron, a quo família Hesronitárum: et Charmi, a quo família Charmitárum.
 \verse{7} Hæ sunt famíliæ de stirpe Ruben: quarum númerus invéntus est quadragínta tria míllia, et septingénti trigínta.
 \verse{8} Fílius Phallu, Eliab:
 \verse{9} hujus fílii, Námuel et Dathan et Abíron: isti sunt Dathan et Abíron príncipes pópuli, qui surrexérunt contra Móysen et Aaron in seditióne Core, quando advérsus Dóminum rebellavérunt:
 \verse{10} et apériens terra os suum devorávit Core, moriéntibus plúrimis, quando combússit ignis ducéntos quinquagínta viros. Et factum est grande miráculum,
 \verse{11} ut, Core pereúnte, fílii illíus non perírent.
 
 \verse{12} Fílii Símeon per cognatiónes suas: Námuel, ab hoc família Namuelitárum: Jamin, ab hoc família Jaminitárum: Jachin, ab hoc família Jachinitárum:
 \verse{13} Zare, ab hoc família Zareitárum: Saul, ab hoc família Saulitárum.
 \verse{14} Hæ sunt famíliæ de stirpe Símeon, quarum omnis númerus fuit vigínti duo míllia ducénti.
 \verse{15} Fílii Gad per cognatiónes suas: Sephon, ab hoc família Sephonitárum: Aggi, ab hoc família Aggitárum: Suni, ab hoc família Sunitárum:
 \verse{16} Ozni, ab hoc família Oznitárum: Her, ab hoc família Heritárum:
 \verse{17} Arod, ab hoc família Aroditárum: Ariel, ab hoc família Arielitárum.
 \verse{18} Istæ sunt famíliæ Gad, quarum omnis númerus fuit quadragínta míllia quingénti.
 \verse{19} Fílii Juda, Her et Onan, qui ambo mórtui sunt in terra Chánaan.
 \verse{20} Fuerúntque fílii Juda per cognatiónes suas: Sela, a quo família Selaitárum: Phares, a quo família Pharesitárum: Zare, a quo família Zareitárum.
 \verse{21} Porro fílii Phares: Hesron, a quo família Hesronitárum: et Hamul, a quo família Hamulitárum.
 \verse{22} Istæ sunt famíliæ Juda, quarum omnis númerus fuit septuagínta sex míllia quingénti.
 \verse{23} Fílii Issachar per cognatiónes suas: Thola, a quo família Tholaitárum: Phua, a quo família Phuaitárum:
 \verse{24} Jasub, a quo família Jasubitárum: Semran, a quo família Semranitárum.
 \verse{25} Hæ sunt cognatiónes Issachar, quarum númerus fuit sexagínta quátuor míllia trecénti.
 \verse{26} Fílii Zábulon per cognatiónes suas: Sared, a quo família Sareditárum: Elon, a quo família Elonitárum: Jalel, a quo família Jalelitárum.
 \verse{27} Hæ sunt cognatiónes Zábulon, quarum númerus fuit sexagínta míllia quingénti.
 \verse{28} Fílii Joseph per cognatiónes suas, Manásse et Ephraim.
 \verse{29} De Manásse ortus est Machir, a quo família Machiritárum. Machir génuit Gálaad, a quo família Galaaditárum.
 \verse{30} Gálaad hábuit fílios: Jezer, a quo família Jezeritárum: et Helec, a quo família Helecitárum:
 \verse{31} et Asriel, a quo família Asrielitárum: et Sechem, a quo família Sechemitárum:
 \verse{32} et Semída, a quo família Semidaitárum: et Hepher, a quo família Hepheritárum.
 \verse{33} Fuit autem Hepher pater Sálphaad, qui fílios non habébat, sed tantum fílias: quarum ista sunt nómina: Máala, et Noa, et Hegla, et Melcha, et Thersa.
 \verse{34} Hæ sunt famíliæ Manásse, et númerus eárum quinquagínta duo míllia septingénti.
 \verse{35} Fílii autem Ephraim per cognatiónes suas fuérunt hi: Súthala, a quo família Suthalaitárum: Becher, a quo família Becheritárum: Thehen, a quo família Thehenitárum.
 \verse{36} Porro fílius Súthala fuit Heran, a quo família Heranitárum.
 \verse{37} Hæ sunt cognatiónes filiórum Ephraim: quarum númerus fuit trigínta duo míllia quingénti.
 \verse{38} Isti sunt fílii Joseph per famílias suas. Fílii Bénjamin in cognatiónibus suis: Bela, a quo família Belaitárum: Asbel, a quo família Asbelitárum: Ahíram, a quo família Ahiramitárum:
 \verse{39} Supham, a quo família Suphamitárum: Hupham, a quo família Huphamitárum.
 \verse{40} Fílii Bela: Hered, et Nóeman. De Hered, família Hereditárum: de Nóeman, família Noëmanitárum.
 \verse{41} Hi sunt fílii Bénjamin per cognatiónes suas: quorum númerus fuit quadragínta quinque míllia sexcénti.
 
 \verse{42} Fílii Dan per cognatiónes suas: Suham, a quo família Suhamitárum. Hæ sunt cognatiónes Dan per famílias suas.
 \verse{43} Omnes fuére Suhamítæ, quorum númerus erat sexagínta quátuor míllia quadringénti.
 \verse{44} Fílii Aser per cognatiónes suas: Jemna, a quo família Jemnaitárum: Jéssui, a quo família Jessuitárum: Brie, a quo família Brieitárum.
 \verse{45} Fílii Brie: Heber, a quo família Heberitárum: et Mélchiel, a quo família Melchielitárum.
 \verse{46} Nomen autem fíliæ Aser fuit Sara.
 \verse{47} Hæ cognatiónes filiórum Aser, et númerus eórum quinquagínta tria míllia quadringénti.
 \verse{48} Fílii Néphthali per cognatiónes suas: Jésiel, a quo família Jesielitárum: Guni, a quo família Gunitárum:
 \verse{49} Jeser, a quo família Jeseritárum: Sellem, a quo família Sellemitárum.
 \verse{50} Hæ sunt cognatiónes filiórum Néphthali per famílias suas: quorum númerus quadragínta quinque míllia quadringénti.
 \verse{51} Ista est summa filiórum Israël, qui recensíti sunt, sexcénta míllia, et mille septingénti trigínta.
 
 \verse{52} Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{53} Istis dividétur terra juxta númerum vocabulórum in possessiónes suas.
 \verse{54} Plúribus majórem partem dabis, et paucióribus minórem: síngulis, sicut nunc recensíti sunt, tradétur posséssio:
 \verse{55} ita dumtáxat ut sors terram tríbubus dívidat et famíliis.
 \verse{56} Quidquid sorte contígerit, hoc vel plures accípiant, vel paucióres.
 
 \verse{57} Hic quoque est númerus filiórum Levi per famílias suas: Gerson, a quo família Gersonitárum: Caath, a quo família Caathitárum: Merári, a quo família Meraritárum.
 \verse{58} Hæ sunt famíliæ Levi: família Lobni, família Hebróni, família Móholi, família Musi, família Core. At vero Caath génuit Amram:
 \verse{59} qui hábuit uxórem Jóchabed fíliam Levi, quæ nata est ei in Ægýpto. Hæc génuit Amram viro suo fílios, Aaron, et Móysen, et Maríam sorórem eórum.
 \verse{60} De Aaron orti sunt Nadab et Abiu, et Eleázar et Ithamar:
 \verse{61} quorum Nadab et Abiu mórtui sunt, cum obtulíssent ignem aliénum coram Dómino.
 \verse{62} Fuerúntque omnes qui numeráti sunt, vigínti tria míllia géneris masculíni ab uno mense et supra: quia non sunt recensíti inter fílios Israël, nec eis cum céteris data posséssio est.
 
 \verse{63} Hic est númerus filiórum Israël, qui descrípti sunt a Móyse et Eleázaro sacerdóte, in campéstribus Moab supra Jordánem contra Jéricho:
 \verse{64} inter quos, nullus fuit eórum qui ante numeráti sunt a Móyse et Aaron in desérto Sínai:
 \verse{65} prædíxerat enim Dóminus quod omnes moreréntur in solitúdine. Nullúsque remánsit ex eis, nisi Caleb fílius Jéphone, et Jósue fílius Nun.
 \chapter{27}
 Accessérunt autem fíliæ Sálphaad, fílii Hepher, fílii Gálaad, fílii Machir, fílii Manásse, qui fuit fílius Joseph: quarum sunt nómina, Máala, et Noa, et Hegla, et Melcha, et Thersa.
 \verse{2} Steterúntque coram Móyse et Eleázaro sacerdóte et cunctis princípibus pópuli ad óstium tabernáculi f\'{œ}deris, atque dixérunt:
 \verse{3} Pater noster mórtuus est in desérto, nec fuit in seditióne, quæ concitáta est contra Dóminum sub Core, sed in peccáto suo mórtuus est: hic non hábuit mares fílios. Cur tóllitur nomen illíus de família sua, quia non hábuit fílium? date nobis possessiónem inter cognátos patris nostri.
 \verse{4} Retulítque Móyses causam eárum ad judícium Dómini.
 \verse{5} Qui dixit ad eum:
 \verse{6} Justam rem póstulant fíliæ Sálphaad: da eis possessiónem inter cognátos patris sui, et ei in hæreditátem succédant.
 \verse{7} Ad fílios autem Israël loquéris hæc:
 \verse{8} Homo cum mórtuus fúerit absque fílio, ad fíliam ejus transíbit hæréditas.
 \verse{9} Si fíliam non habúerit, habébit successóres fratres suos.
 \verse{10} Quod si et fratres non fúerint, dábitis hæreditátem frátribus patris ejus.
 \verse{11} Sin autem nec pátruos habúerit, dábitur hæréditas his qui ei próximi sunt. Erítque hoc fíliis Israël sanctum lege perpétua, sicut præcépit Dóminus Móysi.
 
 \verse{12} Dixit quoque Dóminus ad Móysen: Ascénde in montem istum Abarim, et contempláre inde terram, quam datúrus sum fíliis Israël.
 \verse{13} Cumque víderis eam, ibis et tu ad pópulum tuum, sicut ivit frater tuus Aaron:
 \verse{14} quia offendístis me in desérto Sin in contradictióne multitúdinis, nec sanctificáre me voluístis coram ea super aquas. Hæ sunt aquæ contradictiónis in Cades desérti Sin.
 \verse{15} Cui respóndit Móyses:
 \verse{16} Provídeat Dóminus Deus spirítuum omnis carnis hóminem, qui sit super multitúdinem hanc:
 \verse{17} et possit exíre et intráre ante eos, et edúcere eos vel introdúcere: ne sit pópulus Dómini sicut oves absque pastóre.
 \verse{18} Dixítque Dóminus ad eum: Tolle Jósue fílium Nun, virum in quo est spíritus, et pone manum tuam super eum.
 \verse{19} Qui stabit coram Eleázaro sacerdóte et omni multitúdine:
 \verse{20} et dabis ei præcépta cunctis vidéntibus, et partem glóriæ tuæ, ut áudiat eum omnis synagóga filiórum Israël.
 \verse{21} Pro hoc, si quid agéndum erit, Eleázar sacérdos cónsulet Dóminum. Ad verbum ejus egrediétur et ingrediétur ipse, et omnes fílii Israël cum eo, et cétera multitúdo.
 \verse{22} Fecit Móyses ut præcéperat Dóminus: cumque tulísset Jósue, státuit eum coram Eleázaro sacerdóte et omni frequéntia pópuli.
 \verse{23} Et impósitis cápiti ejus mánibus, cuncta replicávit quæ mandáverat Dóminus.
 \chapter{28}
 Dixit quoque Dóminus ad Móysen:
 \verse{2} Prǽcipe fíliis Israël, et dices ad eos: Oblatiónem meam et panes, et incénsum odóris suavíssimi offérte per témpora sua.
 \verse{3} Hæc sunt sacrifícia quæ offérre debétis: agnos annículos immaculátos duos quotídie in holocáustum sempitérnum:
 \verse{4} unum offerétis mane, et álterum ad vésperum:
 \verse{5} décimam partem ephi símilæ, quæ conspérsa sit óleo puríssimo, et hábeat quartam partem hin.
 \verse{6} Holocáustum juge est quod obtulístis in monte Sínai in odórem suavíssimum incénsi Dómini.
 \verse{7} Et libábitis vini quartam partem hin per agnos síngulos in sanctuário Dómini.
 \verse{8} Alterúmque agnum simíliter offerétis ad vésperam juxta omnem ritum sacrifícii matutíni, et libamentórum ejus, oblatiónem suavíssimi odóris Dómino.
 
 \verse{9} Die autem sábbati offerétis duos agnos annículos immaculátos, et duas décimas símilæ óleo conspérsæ in sacrifício, et liba:
 \verse{10} quæ rite fundúntur per síngula sábbata in holocáustum sempitérnum.
 \verse{11} In caléndis autem offerétis holocáustum Dómino, vítulos de arménto duos, aríetem unum, agnos annículos septem immaculátos,
 \verse{12} et tres décimas símilæ óleo conspérsæ in sacrifício per síngulos vítulos: et duas décimas símilæ óleo conspérsæ per síngulos aríetes:
 \verse{13} et décimam décimæ símilæ ex óleo in sacrifício per agnos síngulos: holocáustum suavíssimi odóris atque incénsi est Dómino.
 \verse{14} Libaménta autem vini, quæ per síngulas fundénda sunt víctimas, ista erunt: média pars hin per síngulos vítulos, tértia per aríetem, quarta per agnum. Hoc erit holocáustum per omnes menses, qui sibi anno verténte succédunt.
 \verse{15} Hircus quoque offerétur Dómino pro peccátis in holocáustum sempitérnum cum libaméntis suis.
 
 \verse{16} Mense autem primo, quartadécima die mensis, Phase Dómini erit,
 \verse{17} et quintadécima die solémnitas: septem diébus vescéntur ázymis.
 \verse{18} Quarum dies prima venerábilis et sancta erit: omne opus servíle non faciétis in ea.
 \verse{19} Offeretísque incénsum holocáustum Dómino, vítulos de arménto duos, aríetem unum, agnos annículos immaculátos septem:
 \verse{20} et sacrifícia singulórum ex símila quæ conspérsa sit óleo, tres décimas per síngulos vítulos, et duas décimas per aríetem,
 \verse{21} et décimam décimæ per agnos síngulos, id est, per septem agnos.
 \verse{22} Et hircum pro peccáto unum, ut expiétur pro vobis,
 \verse{23} præter holocáustum matutínum, quod semper offerétis.
 \verse{24} Ita faciétis per síngulos dies septem diérum in fómitem ignis, et in odórem suavíssimum Dómino, qui surget de holocáusto, et de libatiónibus singulórum.
 \verse{25} Dies quoque séptimus celebérrimus et sanctus erit vobis: omne opus servíle non faciétis in eo.
 
 \verse{26} Dies étiam primitivórum, quando offerétis novas fruges Dómino, explétis hebdomádibus, venerábilis et sancta erit: omne opus servíle non faciétis in ea.
 \verse{27} Offeretísque holocáustum in odórem suavíssimum Dómino, vítulos de arménto duos, aríetem unum, et agnos annículos immaculátos septem:
 \verse{28} atque in sacrifíciis eórum, símilæ óleo conspérsæ tres décimas per síngulos vítulos, per aríetes duas,
 \verse{29} per agnos décimam décimæ, qui simul sunt agni septem. Hircum quoque,
 \verse{30} qui mactátur pro expiatióne: præter holocáustum sempitérnum et liba ejus.
 \verse{31} Immaculáta offerétis ómnia cum libatiónibus suis.
 \chapter{29}
 Mensis étiam séptimi prima dies venerábilis et sancta erit vobis. Omne opus servíle non faciétis in ea, quia dies clangóris est et tubárum.
 \verse{2} Offeretísque holocáustum in odórem suavíssimum Dómino, vítulum de arménto unum, aríetem unum, et agnos annículos immaculátos septem:
 \verse{3} et in sacrifíciis eórum, símilæ óleo conspérsæ tres décimas per síngulos vítulos, duas décimas per aríetem,
 \verse{4} unam décimam per agnum, qui simul sunt agni septem:
 \verse{5} et hircum pro peccáto, qui offértur in expiatiónem pópuli,
 \verse{6} præter holocáustum calendárum cum sacrifíciis suis, et holocáustum sempitérnum cum libatiónibus sólitis: eísdem cæremóniis offerétis in odórem suavíssimum incénsum Dómino.
 
 \verse{7} Décima quoque dies mensis hujus séptimi erit vobis sancta atque venerábilis, et affligétis ánimas vestras: omne opus servíle non faciétis in ea.
 \verse{8} Offeretísque holocáustum Dómino in odórem suavíssimum, vítulum de arménto unum, aríetem unum, agnos annículos immaculátos septem:
 \verse{9} et in sacrifíciis eórum símilæ óleo conspérsæ tres décimas per síngulos vítulos, duas décimas per aríetem,
 \verse{10} décimam décimæ per agnos síngulos, qui sunt simul agni septem:
 \verse{11} et hircum pro peccáto, absque his quæ offérri pro delícto solent in expiatiónem, et holocáustum sempitérnum, cum sacrifício et libamínibus eórum.
 
 \verse{12} Quintadécima vero die mensis séptimi, quæ vobis sancta erit atque venerábilis, omne opus servíle non faciétis in ea, sed celebrábitis solemnitátem Dómino septem diébus.
 \verse{13} Offeretísque holocáustum in odórem suavíssimum Dómino, vítulos de arménto trédecim, aríetes duos, agnos annículos immaculátos quatuórdecim:
 \verse{14} et in libaméntis eórum, símilæ óleo conspérsæ tres décimas per vítulos síngulos, qui sunt simul vítuli trédecim, et duas décimas aríeti uno, id est, simul ariétibus duóbus,
 \verse{15} et décimam décimæ agnis síngulis, qui sunt simul agni quatuórdecim:
 \verse{16} et hircum pro peccáto, absque holocáusto sempitérno, et sacrifício, et libámine ejus.
 \verse{17} In die áltero offerétis vítulos de arménto duódecim, aríetes duos, agnos annículos immaculátos quatuórdecim:
 \verse{18} sacrificiáque et libámina singulórum, per vítulos, et aríetes, et agnos rite celebrábitis:
 \verse{19} et hircum pro peccáto, absque holocáusto sempitérno, sacrificióque et libámine ejus.
 \verse{20} Die tértio offerétis vítulos úndecim, aríetes duos, agnos annículos immaculátos quatuórdecim:
 \verse{21} sacrificiáque et libámina singulórum, per vítulos, et aríetes, et agnos rite celebrábitis:
 \verse{22} et hircum pro peccáto, absque holocáusto sempitérno, sacrificióque et libámine ejus.
 \verse{23} Die quarto offerétis vítulos decem, aríetes duos, agnos annículos immaculátos quatuórdecim:
 \verse{24} sacrificiáque et libámina singulórum, per vítulos, et aríetes, et agnos rite celebrábitis:
 \verse{25} et hircum pro peccáto, absque holocáusto sempitérno, sacrificióque ejus et libámine.
 \verse{26} Die quinto offerétis vítulos novem, aríetes duos, agnos annículos immaculátos quatuórdecim:
 \verse{27} sacrificiáque et libámina singulórum, per vítulos, et aríetes, et agnos rite celebrábitis:
 \verse{28} et hircum pro peccáto, absque holocáusto sempitérno, sacrificióque ejus et libámine.
 \verse{29} Die sexto offerétis vítulos octo, aríetes duos, agnos annículos immaculátos quatuórdecim:
 \verse{30} sacrificiáque et libámina singulórum, per vítulos, et aríetes, et agnos rite celebrábitis:
 \verse{31} et hircum pro peccáto, absque holocáusto sempitérno, sacrificióque ejus et libámine.
 \verse{32} Die séptimo offerétis vítulos septem, et aríetes duos, agnos annículos immaculátos quatuórdecim:
 \verse{33} sacrificiáque et libámina singulórum, per vítulos, et aríetes, et agnos rite celebrábitis:
 \verse{34} et hircum pro peccáto, absque holocáusto sempitérno, sacrificióque ejus et libámine.
 \verse{35} Die octávo, qui est celebérrimus, omne opus servíle non faciétis,
 \verse{36} offeréntes holocáustum in odórem suavíssimum Dómino, vítulum unum, aríetem unum, agnos annículos immaculátos septem:
 \verse{37} sacrificiáque et libámina singulórum, per vítulos, et aríetes, et agnos rite celebrábitis:
 \verse{38} et hircum pro peccáto, absque holocáusto sempitérno, sacrificióque ejus et libámine.
 \verse{39} Hæc offerétis Dómino in solemnitátibus vestris: præter vota et oblatiónes spontáneas in holocáusto, in sacrifício, in libámine, et in hóstiis pacíficis.
 \chapter{30}
 Narravítque Móyses fíliis Israël ómnia quæ ei Dóminus imperárat.
 \verse{2} Et locútus est ad príncipes tríbuum filiórum Israël: Iste est sermo quem præcépit Dóminus:
 \verse{3} Si quis virórum votum Dómino vóverit, aut se constrínxerit juraménto: non fáciet írritum verbum suum, sed omne quod promísit, implébit.
 \verse{4} Múlier si quíppiam vóverit, et se constrínxerit juraménto, quæ est in domo patris sui, et in ætáte adhuc puellári: si cognóverit pater votum quod pollícita est, et juraméntum quo obligávit ánimam suam, et tacúerit, voti rea erit:
 \verse{5} quidquid pollícita est, et jurávit, ópere complébit.
 \verse{6} Sin autem statim ut audíerit, contradíxerit pater: et vota et juraménta ejus írrita erunt, nec obnóxia tenébitur sponsióni, eo quod contradíxerit pater.
 \verse{7} Si marítum habúerit, et vóverit áliquid, et semel de ore ejus verbum egrédiens ánimam ejus obligáverit juraménto:
 \verse{8} quo die audíerit vir, et non contradíxerit, voti rea erit, reddétque quodcúmque promíserat.
 \verse{9} Sin autem áudiens statim contradíxerit, et írritas fécerit pollicitatiónes ejus, verbáque quibus obstrínxerat ánimam suam, propítius erit ei Dóminus.
 \verse{10} Vídua et repudiáta quidquid vóverint, reddent.
 \verse{11} Uxor in domo viri cum se voto constrínxerit et juraménto,
 \verse{12} si audíerit vir, et tacúerit, nec contradíxerit sponsióni, reddet quodcúmque promíserat.
 \verse{13} Sin autem extémplo contradíxerit, non tenébitur promissiónis rea: quia marítus contradíxit, et Dóminus ei propítius erit.
 
 \verse{14} Si vóverit, et juraménto se constrínxerit, ut per jejúnium, vel ceterárum rerum abstinéntiam afflígat ánimam suam, in arbítrio viri erit ut fáciat, sive non fáciat.
 \verse{15} Quod si áudiens vir tacúerit, et in álteram diem distúlerit senténtiam, quidquid vóverat atque promíserat, reddet: quia statim ut audívit, tácuit.
 \verse{16} Sin autem contradíxerit postquam rescívit, portábit ipse iniquitátem ejus.
 
 \verse{17} Istæ sunt leges, quas constítuit Dóminus Móysi inter virum et uxórem, inter patrem et fíliam, quæ in puellári adhuc ætáte est, vel quæ manet in paréntis domo.
 \chapter{31}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Ulcíscere prius fílios Israël de Madianítis, et sic colligéris ad pópulum tuum.
 \verse{3} Statímque Móyses: Armáte, inquit, ex vobis viros ad pugnam, qui possint ultiónem Dómini expétere de Madianítis.
 \verse{4} Mille viri de síngulis tríbubus eligántur ex Israël qui mittántur ad bellum.
 \verse{5} Dederúntque millénos de síngulis tríbubus, id est, duódecim míllia expeditórum ad pugnam:
 \verse{6} quos misit Móyses cum Phínees fílio Eleázari sacerdótis, vasa quoque sancta, et tubas ad clangéndum trádidit ei.
 \verse{7} Cumque pugnássent contra Madianítas atque vicíssent, omnes mares occidérunt,
 \verse{8} et reges eórum, Evi, et Recem, et Sur, et Hur, et Rebe, quinque príncipes gentis: Bálaam quoque fílium Beor interfecérunt gládio.
 \verse{9} Ceperúntque mulíeres eórum, et párvulos, omniáque pécora, et cunctam supelléctilem: quidquid habére potúerant depopuláti sunt:
 \verse{10} tam urbes quam vículos et castélla flamma consúmpsit.
 \verse{11} Et tulérunt prædam, et univérsa quæ céperant tam ex homínibus quam ex juméntis,
 \verse{12} et adduxérunt ad Móysen, et Eleázarum sacerdótem, et ad omnem multitúdinem filiórum Israël: réliqua autem utensília portavérunt ad castra in campéstribus Moab juxta Jordánem contra Jéricho.
 
 \verse{13} Egréssi sunt autem Móyses et Eleázar sacérdos, et omnes príncipes synagógæ, in occúrsum eórum extra castra.
 \verse{14} Iratúsque Móyses princípibus exércitus, tribúnis, et centuriónibus qui vénerant de bello,
 \verse{15} ait: Cur féminas reservástis?
 \verse{16} nonne istæ sunt, quæ decepérunt fílios Israël ad suggestiónem Bálaam, et prævaricári vos fecérunt in Dómino super peccáto Phogor, unde et percússus est pópulus?
 \verse{17} ergo cunctos interfícite quidquid est géneris masculíni, étiam in párvulis: et mulíeres, quæ novérunt viros in cóitu, juguláte:
 \verse{18} puéllas autem et omnes féminas vírgines reserváte vobis.
 
 \verse{19} Et manéte extra castra septem diébus. Qui occíderit hóminem, vel occísum tetígerit, lustrábitur die tértio et séptimo.
 \verse{20} Et de omni præda, sive vestiméntum fúerit, sive vas, et áliquid in utensília præparátum, de caprárum péllibus, et pilis, et ligno, expiábitur.
 \verse{21} Eleázar quoque sacérdos ad viros exércitus, qui pugnavérunt, sic locútus est: Hoc est præcéptum legis, quod mandávit Dóminus Móysi:
 \verse{22} aurum, et argéntum, et æs, et ferrum, et plumbum, et stannum,
 \verse{23} et omne, quod potest transíre per flammas, igne purgábitur: quidquid autem ignem non potest sustinére, aqua expiatiónis sanctificábitur:
 \verse{24} et lavábitis vestiménta vestra die séptimo, et purificáti póstea castra intrábitis.
 
 \verse{25} Dixit quoque Dóminus ad Móysen:
 \verse{26} Tóllite summam eórum quæ capta sunt, ab hómine usque ad pecus, tu et Eleázar sacérdos et príncipes vulgi:
 \verse{27} dividésque ex æquo prædam inter eos qui pugnavérunt egressíque sunt ad bellum, et inter omnem réliquam multitúdinem.
 \verse{28} Et separábis partem Dómino ab his qui pugnavérunt et fuérunt in bello, unam ánimam de quingéntis, tam ex homínibus quam ex bobus et ásinis et óvibus,
 \verse{29} et dabis eam Eleázaro sacerdóti, quia primítiæ Dómini sunt.
 \verse{30} Ex média quoque parte filiórum Israël accípies quinquagésimum caput hóminum, et boum, et asinórum, et óvium, cunctórum animántium, et dabis ea Levítis, qui éxcubant in custódiis tabernáculi Dómini.
 
 \verse{31} Fecerúntque Móyses et Eleázar sicut præcéperat Dóminus.
 \verse{32} Fuit autem præda, quam exércitus céperat, óvium sexcénta septuagínta quinque míllia,
 \verse{33} boum septuagínta duo míllia,
 \verse{34} asinórum sexagínta míllia et mille:
 \verse{35} ánimæ hóminum sexus femínei, quæ non cognóverant viros, trigínta duo míllia.
 \verse{36} Datáque est média pars his qui in pr\'{œ}lio fúerant, óvium trecénta trigínta septem míllia quingéntæ:
 \verse{37} e quibus in partem Dómini supputátæ sunt oves sexcéntæ septuagínta quinque:
 \verse{38} et de bobus trigínta sex míllibus, boves septuagínta et duo:
 \verse{39} de ásinis trigínta míllibus quingéntis, ásini sexagínta unus:
 \verse{40} de animábus hóminum sédecim míllibus, cessérunt in partem Dómini trigínta duæ ánimæ.
 \verse{41} Tradidítque Móyses númerum primitiárum Dómini Eleázaro sacerdóti, sicut fúerat ei imperátum,
 \verse{42} ex média parte filiórum Israël, quam separáverat his qui in pr\'{œ}lio fúerant.
 \verse{43} De média vero parte, quæ contígerat réliquæ multitúdini, id est, de óvibus trecéntis trigínta septem míllibus quingéntis,
 \verse{44} et de bobus trigínta sex míllibus,
 \verse{45} et de ásinis trigínta míllibus quingéntis,
 \verse{46} et de homínibus sédecim míllibus,
 \verse{47} tulit Móyses quinquagésimum caput, et dedit Levítis, qui excubábant in tabernáculo Dómini, sicut præcéperat Dóminus.
 
 \verse{48} Cumque accessíssent príncipes exércitus ad Móysen, et tribúni, centurionésque, dixérunt:
 \verse{49} Nos servi tui recensúimus númerum pugnatórum, quos habúimus sub manu nostra: et ne unus quidem défuit.
 \verse{50} Ob hanc causam offérimus in donáriis Dómini sínguli quod in præda auri potúimus inveníre, periscélides et armíllas, ánnulos et dextrália, ac murǽnulas, ut deprecéris pro nobis Dóminum.
 \verse{51} Susceperúntque Móyses et Eleázar sacérdos omne aurum in divérsis speciébus,
 \verse{52} pondo sédecim míllia septingéntos quinquagínta siclos, a tribúnis et centuriónibus.
 \verse{53} Unusquísque enim quod in præda rapúerat, suum erat.
 \verse{54} Et suscéptum intulérunt in tabernáculum testimónii, in moniméntum filiórum Israël coram Dómino.
 \chapter{32}
 Fílii autem Ruben et Gad habébant pécora multa, et erat illis in juméntis infiníta substántia. Cumque vidíssent Jazer et Gálaad aptas animálibus aléndis terras,
 \verse{2} venérunt ad Móysen, et ad Eleázarum sacerdótem, et príncipes multitúdinis, atque dixérunt:
 \verse{3} Ataroth, et Dibon, et Jazer, et Nemra, Hésebon, et Eleále, et Saban, et Nebo, et Beon,
 \verse{4} terra, quam percússit Dóminus in conspéctu filiórum Israël, régio ubérrima est ad pastum animálium: et nos servi tui habémus juménta plúrima,
 \verse{5} precamúrque si invénimus grátiam coram te, ut des nobis fámulis tuis eam in possessiónem, nec fácias nos transíre Jordánem.
 
 \verse{6} Quibus respóndit Móyses: Numquid fratres vestri ibunt ad pugnam, et vos hic sedébitis?
 \verse{7} cur subvértitis mentes filiórum Israël, ne transíre áudeant in locum, quem eis datúrus est Dóminus?
 \verse{8} Nonne ita egérunt patres vestri, quando misi de Cadesbárne ad explorándam terram?
 \verse{9} cumque veníssent usque ad Vallem botri, lustráta omni regióne, subvertérunt cor filiórum Israël, ut non intrárent fines, quos eis Dóminus dedit.
 \verse{10} Qui irátus jurávit, dicens:
 \verse{11} Si vidébunt hómines isti, qui ascendérunt ex Ægýpto a vigínti annis et supra, terram, quam sub juraménto pollícitus sum Abraham, Isaac, et Jacob: et noluérunt sequi me,
 \verse{12} præter Caleb fílium Jéphone Cenezǽum, et Jósue fílium Nun: isti implevérunt voluntátem meam.
 \verse{13} Iratúsque Dóminus advérsum Israël, circumdúxit eum per desértum quadragínta annis, donec consumerétur univérsa generátio, quæ fécerat malum in conspéctu ejus.
 \verse{14} Et ecce, inquit, vos surrexístis pro pátribus vestris, increménta et alúmni hóminum peccatórum, ut augerétis furórem Dómini contra Israël.
 \verse{15} Quod si noluéritis sequi eum, in solitúdine pópulum derelínquet, et vos causa éritis necis ómnium.
 
 \verse{16} At illi prope accedéntes, dixérunt: Caulas óvium fabricábimus, et stábula jumentórum, párvulis quoque nostris urbes munítas:
 \verse{17} nos autem ipsi armáti et accíncti pergémus ad pr\'{œ}lium ante fílios Israël, donec introducámus eos ad loca sua. Párvuli nostri, et quidquid habére póssumus, erunt in úrbibus murátis, propter habitatórum insídias.
 \verse{18} Non revertémur in domos nostras, usque dum possídeant fílii Israël hæreditátem suam:
 \verse{19} nec quidquam quærémus trans Jordánem, quia jam habémus nostram possessiónem in orientáli ejus plaga.
 \verse{20} Quibus Móyses ait: Si fácitis quod promíttitis, expedíti pérgite coram Dómino ad pugnam:
 \verse{21} et omnis vir bellátor armátus Jordánem tránseat, donec subvértat Dóminus inimícos suos,
 \verse{22} et subjiciátur ei omnis terra: tunc éritis inculpábiles apud Dóminum et apud Israël, et obtinébitis regiónes, quas vultis, coram Dómino.
 \verse{23} Sin autem quod dícitis, non fecéritis, nulli dúbium est quin peccétis in Deum: et scitóte quóniam peccátum vestrum apprehéndet vos.
 \verse{24} Ædificáte ergo urbes párvulis vestris, et caulas, et stábula óvibus ac juméntis: et quod pollíciti estis, impléte.
 \verse{25} Dixerúntque fílii Gad et Ruben ad Móysen: Servi tui sumus: faciémus quod jubet dóminus noster.
 \verse{26} Párvulos nostros, et mulíeres, et pécora, ac juménta relinquémus in úrbibus Gálaad:
 \verse{27} nos autem fámuli tui omnes expedíti pergémus ad bellum, sicut tu, dómine, loquéris.
 
 \verse{28} Præcépit ergo Móyses Eleázaro sacerdóti, et Jósue fílio Nun, et princípibus familiárum per tribus Israël, et dixit ad eos:
 \verse{29} Si transíerint fílii Gad et fílii Ruben vobíscum Jordánem omnes armáti ad bellum coram Dómino, et vobis fúerit terra subjécta, date eis Gálaad in possessiónem.
 \verse{30} Sin autem nolúerint transíre armáti vobíscum in terram Chánaan, inter vos habitándi accípiant loca.
 \verse{31} Responderúntque fílii Gad et fílii Ruben: Sicut locútus est Dóminus servis suis, ita faciémus:
 \verse{32} ipsi armáti pergémus coram Dómino in terram Chánaan, et possessiónem jam suscepísse nos confitémur trans Jordánem.
 \verse{33} Dedit ítaque Móyses fíliis Gad et Ruben, et dimídiæ tríbui Manásse fílii Joseph, regnum Sehon regis Amorrhǽi, et regnum Og regis Basan, et terram eórum cum úrbibus suis per circúitum.
 \verse{34} Igitur exstruxérunt fílii Gad, Dibon, et Ataroth, et Aroër,
 \verse{35} et Etroth, et Sophan, et Jazer, et Jégbaa,
 \verse{36} et Bethnémra, et Bétharan, urbes munítas, et caulas pecóribus suis.
 \verse{37} Fílii vero Ruben ædificavérunt Hésebon, et Eleále, et Cariáthaim,
 \verse{38} et Nabo, et Baálmeon versis nomínibus, Sábama quoque: imponéntes vocábula úrbibus, quas exstruxérunt.
 \verse{39} Porro fílii Machir fílii Manásse, perrexérunt in Gálaad, et vastavérunt eam interfécto Amorrhǽo habitatóre ejus.
 \verse{40} Dedit ergo Móyses terram Gálaad Machir fílio Manásse, qui habitávit in ea.
 \verse{41} Jair autem fílius Manásse ábiit, et occupávit vicos ejus, quos appellávit Havoth Jair, id est, Villas Jair.
 \verse{42} Nobe quoque perréxit, et apprehéndit Chanath cum vículis suis: vocavítque eam ex nómine suo Nobe.
 \chapter{33}
 Hæ sunt mansiónes filiórum Israël, qui egréssi sunt de Ægýpto per turmas suas in manu Móysi et Aaron,
 \verse{2} quas descrípsit Móyses juxta castrórum loca, quæ Dómini jussióne mutábant.
 \verse{3} Profécti ígitur de Ramésse mense primo, quintadécima die mensis primi, áltera die Phase, fílii Israël in manu excélsa, vidéntibus cunctis Ægýptiis,
 \verse{4} et sepeliéntibus primogénitos, quos percússerat Dóminus (nam et in diis eórum exercúerat ultiónem),
 \verse{5} castrametáti sunt in Soccoth.
 
 \verse{6} Et de Soccoth venérunt in Etham, quæ est in extrémis fínibus solitúdinis.
 \verse{7} Inde egréssi venérunt contra Phiháhiroth, quæ réspicit Beélsephon, et castrametáti sunt ante Mágdalum.
 \verse{8} Profectíque de Phiháhiroth, transiérunt per médium mare in solitúdinem: et ambulántes tribus diébus per desértum Etham, castrametáti sunt in Mara.
 \verse{9} Profectíque de Mara, venérunt in Elim, ubi erant duódecim fontes aquárum, et palmæ septuagínta: ibíque castrametáti sunt.
 \verse{10} Sed et inde egréssi, fixérunt tentória super mare Rubrum. Profectíque de mari Rubro,
 \verse{11} castrametáti sunt in desérto Sin.
 \verse{12} Unde egréssi, venérunt in Daphca.
 \verse{13} Profectíque de Daphca, castrametáti sunt in Alus.
 \verse{14} Egressíque de Alus, in Ráphidim fixére tentória, ubi pópulo défuit aqua ad bibéndum.
 \verse{15} Profectíque de Ráphidim, castrametáti sunt in desérto Sínai.
 \verse{16} Sed et de solitúdine Sínai egréssi, venérunt ad sepúlchra concupiscéntiæ.
 \verse{17} Profectíque de sepúlchris concupiscéntiæ, castrametáti sunt in Háseroth.
 \verse{18} Et de Háseroth venérunt in Rethma.
 \verse{19} Profectíque de Rethma, castrametáti sunt in Remmómphares.
 \verse{20} Unde egréssi venérunt in Lebna.
 \verse{21} De Lebna castrametáti sunt in Ressa.
 \verse{22} Egressíque de Ressa, venérunt in Ceélatha.
 \verse{23} Unde profécti, castrametáti sunt in monte Sepher.
 \verse{24} Egréssi de monte Sepher, venérunt in Aráda.
 \verse{25} Inde proficiscéntes, castrametáti sunt in Máceloth.
 \verse{26} Profectíque de Máceloth, venérunt in Thahath.
 \verse{27} De Thahath, castrametáti sunt in Thare.
 \verse{28} Unde egréssi, fixére tentória in Methca.
 \verse{29} Et de Methca, castrametáti sunt in Hésmona.
 \verse{30} Profectíque de Hésmona, venérunt in Móseroth.
 \verse{31} Et de Móseroth, castrametáti sunt in Benejáacan.
 \verse{32} Profectíque de Benejáacan, venérunt in montem Gadgad.
 \verse{33} Unde profécti, castrametáti sunt in Jetébatha.
 \verse{34} Et de Jetébatha venérunt in Hebróna.
 \verse{35} Egressíque de Hebróna, castrametáti sunt in Asióngaber.
 \verse{36} Inde profécti, venérunt in desértum Sin, hæc est Cades.
 \verse{37} Egressíque de Cades, castrametáti sunt in monte Hor, in extrémis fínibus terræ Edom.
 \verse{38} Ascendítque Aaron sacérdos in montem Hor jubénte Dómino: et ibi mórtuus est anno quadragésimo egressiónis filiórum Israël ex Ægýpto, mense quinto, prima die mensis,
 \verse{39} cum esset annórum centum vigínti trium.
 \verse{40} Audivítque Chananǽus rex Arad, qui habitábat ad merídiem, in terram Chánaan venísse fílios Israël.
 
 \verse{41} Et profécti de monte Hor, castrametáti sunt in Salmóna.
 \verse{42} Unde egréssi, venérunt in Phunon.
 \verse{43} Profectíque de Phunon, castrametáti sunt in Oboth.
 \verse{44} Et de Oboth venérunt in Ijeábarim, quæ est in fínibus Moabitárum.
 \verse{45} Profectíque de Ijeábarim, fixére tentória in Dibóngad.
 \verse{46} Unde egréssi, castrametáti sunt in Helmondebláthaim.
 \verse{47} Egressíque de Helmondebláthaim, venérunt ad montes Abarim contra Nabo.
 \verse{48} Profectíque de móntibus Abarim, transiérunt ad campéstria Moab, supra Jordánem, contra Jéricho.
 \verse{49} Ibíque castrametáti sunt de Béthsimoth usque ad Abélsatim in planióribus locis Moabitárum.
 
 \verse{50} Ubi locútus est Dóminus ad Móysen:
 \verse{51} Prǽcipe fíliis Israël, et dic ad eos: Quando transiéritis Jordánem, intrántes terram Chánaan,
 \verse{52} dispérdite cunctos habitatóres terræ illíus: confríngite títulos, et státuas comminúite, atque ómnia excélsa vastáte,
 \verse{53} mundántes terram, et habitántes in ea. Ego enim dedi vobis illam in possessiónem,
 \verse{54} quam dividétis vobis sorte. Plúribus dábitis latiórem, et paucis angustiórem. Síngulis ut sors cecíderit, ita tribuétur hæréditas. Per tribus et famílias posséssio dividétur.
 \verse{55} Sin autem noluéritis interfícere habitatóres terræ: qui remánserint, erunt vobis quasi clavi in óculis, et lánceæ in latéribus, et adversabúntur vobis in terra habitatiónis vestræ:
 \verse{56} et quidquid illis cogitáveram fácere, vobis fáciam.
 \chapter{34}
 Locutúsque est Dóminus ad Móysen, dicens:
 \verse{2} Prǽcipe fíliis Israël, et dices ad eos: Cum ingréssi fuéritis terram Chánaan, et in possessiónem vobis sorte cecíderit, his fínibus terminábitur.
 \verse{3} Pars meridiána incípiet a solitúdine Sin, quæ est juxta Edom: et habébit términos contra oriéntem mare salsíssimum.
 \verse{4} Qui circuíbunt austrálem plagam per ascénsum Scorpiónis, ita ut tránseant in Senna, et pervéniant a merídie usque ad Cadesbárne, unde egrediéntur confínia ad villam nómine Adar, et tendent usque ad Asemóna.
 \verse{5} Ibítque per gyrum términus ab Asemóna usque ad torréntem Ægýpti, et maris magni líttore finiétur.
 \verse{6} Plaga autem occidentális a mari magno incípiet, et ipso fine claudétur.
 \verse{7} Porro ad septentrionálem plagam a mari magno términi incípient, perveniéntes usque ad montem altíssimum,
 \verse{8} a quo vénient in Emath usque ad términos Sedáda:
 \verse{9} ibúntque confínia usque ad Zephróna, et villam Enan. Hi erunt términi in parte aquilónis.
 \verse{10} Inde metabúntur fines contra orientálem plagam de villa Enan usque Sepháma,
 \verse{11} et de Sepháma descéndent términi in Rebla contra fontem Daphnim: inde pervénient contra oriéntem ad mare Cénereth,
 \verse{12} et tendent usque ad Jordánem, et ad últimum salsíssimo claudéntur mari. Hanc habébitis terram per fines suos in circúitu.
 
 \verse{13} Præcepítque Móyses fíliis Israël, dicens: Hæc erit terra, quam possidébitis sorte, et quam jussit Dóminus dari novem tríbubus, et dimídiæ tríbui.
 \verse{14} Tribus enim filiórum Ruben per famílias suas, et tribus filiórum Gad juxta cognatiónum númerum, média quoque tribus Manásse,
 \verse{15} id est, duæ semis tribus, accepérunt partem suam trans Jordánem contra Jéricho ad orientálem plagam.
 
 \verse{16} Et ait Dóminus ad Móysen:
 \verse{17} Hæc sunt nómina virórum qui terram vobis dívident, Eleázar sacérdos, et Jósue fílius Nun,
 \verse{18} et sínguli príncipes de tríbubus síngulis,
 \verse{19} quorum ista sunt vocábula. De tribu Juda, Caleb fílius Jéphone.
 \verse{20} De tribu Símeon, Sámuel fílius Ammiud.
 \verse{21} De tribu Bénjamin, Elídad fílius Cháselon.
 \verse{22} De tribu filiórum Dan, Bocci fílius Jogli.
 \verse{23} Filiórum Joseph de tribu Manásse, Hánniel fílius Ephod.
 \verse{24} De tribu Ephraim, Cámuel fílius Sephthan.
 \verse{25} De tribu Zábulon, Elísaphan fílius Pharnach.
 \verse{26} De tribu Issachar, dux Pháltiel fílius Ozan.
 \verse{27} De tribu Aser, Ahiud fílius Salómi.
 \verse{28} De tribu Néphthali, Phédaël fílius Ammiud.
 \verse{29} Hi sunt, quibus præcépit Dóminus ut divíderent fíliis Israël terram Chánaan.
 \chapter{35}
 Hæc quoque locútus est Dóminus ad Móysen in campéstribus Moab supra Jordánem, contra Jéricho:
 \verse{2} Prǽcipe fíliis Israël ut dent Levítis de possessiónibus suis
 \verse{3} urbes ad habitándum, et suburbána eárum per circúitum: ut ipsi in óppidis máneant, et suburbána sint pecóribus ac juméntis:
 \verse{4} quæ a muris civitátum forínsecus, per circúitum, mille pássuum spátio tendéntur.
 \verse{5} Contra oriéntem duo míllia erunt cúbiti, et contra merídiem simíliter erunt duo míllia: ad mare quoque, quod réspicit ad occidéntem, éadem mensúra erit, et septentrionális plaga æquáli término finiétur, erúntque urbes in médio, et foris suburbána.
 \verse{6} De ipsis autem óppidis, quæ Levítis dábitis, sex erunt in fugitivórum auxília separáta, ut fúgiat ad ea qui fúderit sánguinem: et excéptis his, ália quadragínta duo óppida,
 \verse{7} id est, simul quadragínta octo cum suburbánis suis.
 \verse{8} Ipsǽque urbes, quæ dabúntur de possessiónibus filiórum Israël, ab his qui plus habent, plures auferéntur: et qui minus, paucióres: sínguli juxta mensúram hæreditátis suæ dabunt óppida Levítis.
 
 \verse{9} Ait Dóminus ad Móysen:
 \verse{10} Lóquere fíliis Israël, et dices ad eos: Quando transgréssi fuéritis Jordánem in terram Chánaan,
 \verse{11} decérnite quæ urbes esse débeant in præsídia fugitivórum, qui noléntes sánguinem fúderint:
 \verse{12} in quibus cum fúerit prófugus, cognátus occísi non póterit eum occídere, donec stet in conspéctu multitúdinis, et causa illíus judicétur.
 \verse{13} De ipsis autem úrbibus, quæ ad fugitivórum subsídia separántur,
 \verse{14} tres erunt trans Jordánem, et tres in terra Chánaan,
 \verse{15} tam fíliis Israël quam ádvenis atque peregrínis, ut confúgiat ad eas qui nolens sánguinem fúderit.
 
 \verse{16} Si quis ferro percússerit, et mórtuus fúerit qui percússus est, reus erit homicídii, et ipse moriétur.
 \verse{17} Si lápidem jécerit, et ictus occubúerit, simíliter puniétur.
 \verse{18} Si ligno percússus interíerit, percussóris sánguine vindicábitur.
 \verse{19} Propínquus occísi, homicídam interfíciet: statim ut apprehénderit eum, interfíciet.
 \verse{20} Si per ódium quis hóminem impúlerit, vel jécerit quíppiam in eum per insídias:
 \verse{21} aut cum esset inimícus, manu percússerit, et ille mórtuus fúerit: percússor homicídii reus erit: cognátus occísi statim ut invénerit eum, jugulábit.
 \verse{22} Quod si fortúitu, et absque ódio
 \verse{23} et inimicítiis quidquam horum fécerit,
 \verse{24} et hoc audiénte pópulo fúerit comprobátum, atque inter percussórem et propínquum sánguinis quǽstio ventiláta:
 \verse{25} liberábitur ínnocens de ultóris manu, et reducétur per senténtiam in urbem, ad quam confúgerat, manebítque ibi, donec sacérdos magnus, qui óleo sancto unctus est, moriátur.
 \verse{26} Si interféctor extra fines úrbium, quæ exúlibus deputátæ sunt,
 \verse{27} fúerit invéntus, et percússus ab eo qui ultor est sánguinis: absque noxa erit qui eum occíderit.
 \verse{28} Debúerat enim prófugus usque ad mortem pontíficis in urbe residére. Postquam autem ille obíerit, homicída revertétur in terram suam.
 \verse{29} Hæc sempitérna erunt, et legítima in cunctis habitatiónibus vestris.
 
 \verse{30} Homicída sub téstibus puniétur: ad uníus testimónium nullus condemnábitur.
 \verse{31} Non accipiétis prétium ab eo qui reus est sánguinis, statim et ipse moriétur.
 \verse{32} Exules et prófugi ante mortem pontíficis nullo modo in urbes suas revérti póterunt,
 \verse{33} ne polluátis terram habitatiónis vestræ, quæ insóntium cruóre maculátur: nec áliter expiári potest, nisi per ejus sánguinem, qui altérius sánguinem fúderit.
 \verse{34} Atque ita emundábitur vestra posséssio me commoránte vobíscum. Ego enim sum Dóminus qui hábito inter fílios Israël.
 \chapter{36}
 Accessérunt autem et príncipes familiárum Gálaad fílii Machir fílii Manásse, de stirpe filiórum Joseph: locutíque sunt Móysi coram princípibus Israël, atque dixérunt:
 \verse{2} Tibi dómino nostro præcépit Dóminus ut terram sorte divíderes fíliis Israël, et ut filiábus Sálphaad fratris nostri dares possessiónem débitam patri:
 \verse{3} quas si altérius tribus hómines uxóres accéperint, sequétur posséssio sua, et transláta ad áliam tribum, de nostra hæreditáte minuétur.
 \verse{4} Atque ita fiet, ut cum jubilǽus, id est, quinquagésimus annus remissiónis advénerit, confundátur sórtium distribútio, et aliórum posséssio ad álios tránseat.
 
 \verse{5} Respóndit Móyses fíliis Israël, et Dómino præcipiénte ait: Recte tribus filiórum Joseph locúta est.
 \verse{6} Et hæc lex super filiábus Sálphaad a Dómino promulgáta est: nubant quibus volunt, tantum ut suæ tribus homínibus:
 \verse{7} ne commisceátur posséssio filiórum Israël de tribu in tribum. Omnes enim viri ducent uxóres de tribu et cognatióne sua:
 \verse{8} et cunctæ féminæ de eádem tribu marítos accípient: ut hæréditas permáneat in famíliis,
 \verse{9} nec sibi misceántur tribus, sed ita máneant
 \verse{10} ut a Dómino separátæ sunt. Fecerúntque fíliæ Sálphaad ut fúerat imperátum:
 \verse{11} et nupsérunt Máala, et Thersa, et Hegla, et Melcha, et Noa, fíliis pátrui sui
 \verse{12} de família Manásse, qui fuit fílius Joseph: et posséssio, quæ illis fúerat attribúta, mansit in tribu et família patris eárum.
 
 \verse{13} Hæc sunt mandáta atque judícia, quæ mandávit Dóminus per manum Móysi ad fílios Israël, in campéstribus Moab supra Jordánem contra Jéricho.
 \subbook{Liber Deuteronómii}{Deuteronomium}
 \chapter{1}
 Hæc sunt verba quæ locútus est Móyses ad omnem Israël trans Jordánem in solitúdine campéstri, contra mare Rubrum, inter Pharan et Tophel et Laban et Háseroth, ubi auri est plúrimum:
 \verse{2} úndecim diébus de Horeb per viam montis Seir usque ad Cadesbárne.
 \verse{3} Quadragésimo anno, undécimo mense, prima die mensis, locútus est Móyses ad fílios Israël ómnia quæ præcéperat illi Dóminus, ut díceret eis,
 \verse{4} postquam percússit Sehon regem Amorrhæórum, qui habitábat in Hésebon, et Og regem Basan, qui mansit in Astaroth, et in Edrai,
 \verse{5} trans Jordánem in terra Moab.
 Cœpítque Móyses explanáre legem, et dícere:
 \verse{6} Dóminus Deus noster locútus est ad nos in Horeb, dicens: Súfficit vobis quod in hoc monte mansístis:
 \verse{7} revertímini, et veníte ad montem Amorrhæórum, et ad cétera quæ ei próxima sunt campéstria atque montána et humilióra loca contra merídiem, et juxta littus maris, terram Chananæórum, et Líbani usque ad flumen magnum Euphráten.
 \verse{8} En, inquit, trádidi vobis: ingredímini et possidéte eam, super qua jurávit Dóminus pátribus vestris Abraham, Isaac, et Jacob, ut daret illam eis, et sémini eórum post eos.
 
 \verse{9} Dixíque vobis illo in témpore:
 \verse{10} Non possum solus sustinére vos: quia Dóminus Deus vester multiplicávit vos, et estis hódie sicut stellæ cæli, plúrimi.
 \verse{11} (Dóminus Deus patrum vestrórum addat ad hunc númerum multa míllia, et benedícat vobis sicut locútus est.)
 \verse{12} Non váleo solus negótia vestra sustinére, et pondus ac júrgia.
 \verse{13} Date ex vobis viros sapiéntes et gnaros, et quorum conversátio sit probáta in tríbubus vestris, ut ponam eos vobis príncipes.
 \verse{14} Tunc respondístis mihi: Bona res est, quam vis fácere.
 \verse{15} Tulíque de tríbubus vestris viros sapiéntes et nóbiles, et constítui eos príncipes, tribúnos, et centuriónes, et quinquagenários ac decános, qui docérent vos síngula.
 \verse{16} Præcepíque eis, dicens: Audíte illos, et quod justum est judicáte: sive civis sit ille, sive peregrínus.
 \verse{17} Nulla erit distántia personárum: ita parvum audiétis ut magnum, nec accipiétis cujúsquam persónam, quia Dei judícium est. Quod si diffícile vobis visum áliquid fúerit, reférte ad me, et ego áudiam.
 \verse{18} Præcepíque ómnia quæ fácere deberétis.
 
 \verse{19} Profécti autem de Horeb, transívimus per erémum terríbilem et máximam, quam vidístis, per viam montis Amorrhǽi, sicut præcéperat Dóminus Deus noster nobis. Cumque venissémus in Cadesbárne,
 \verse{20} dixi vobis: Venístis ad montem Amorrhǽi, quem Dóminus Deus noster datúrus est nobis:
 \verse{21} vide terram, quam Dóminus Deus tuus dat tibi: ascénde et pósside eam, sicut locútus est Dóminus Deus noster pátribus tuis: noli timére, nec quidquam páveas.
 \verse{22} Et accessístis ad me omnes, atque dixístis: Mittámus viros qui consíderent terram: et renúntient per quod iter debeámus ascéndere, et ad quas pérgere civitátes.
 \verse{23} Cumque mihi sermo placuísset, misi ex vobis duódecim viros, síngulos de tríbubus suis.
 \verse{24} Qui cum perrexíssent, et ascendíssent in montána, venérunt usque ad Vallem botri: et consideráta terra,
 \verse{25} suméntes de frúctibus ejus, ut osténderent ubertátem, attulérunt ad nos, atque dixérunt: Bona est terra, quam Dóminus Deus noster datúrus est nobis.
 
 \verse{26} Et noluístis ascéndere, sed incréduli ad sermónem Dómini Dei nostri,
 \verse{27} murmurástis in tabernáculis vestris, atque dixístis: Odit nos Dóminus, et idcírco edúxit nos de terra Ægýpti, ut tráderet nos in manu Amorrhǽi, atque deléret.
 \verse{28} Quo ascendémus? núntii terruérunt cor nostrum, dicéntes: Máxima multitúdo est, et nobis statúra procérior; urbes magnæ, et ad cælum usque munítæ: fílios Enacim vídimus ibi.
 \verse{29} Et dixi vobis: Nolíte metúere, nec timeátis eos:
 \verse{30} Dóminus Deus, qui ductor est vester, pro vobis ipse pugnábit, sicut fecit in Ægýpto cunctis vidéntibus.
 \verse{31} Et in solitúdine (ipse vidísti) portávit te Dóminus Deus tuus, ut solet homo gestáre párvulum fílium suum, in omni via per quam ambulástis, donec venirétis ad locum istum.
 \verse{32} Et nec sic quidem credidístis Dómino Deo vestro,
 \verse{33} qui præcéssit vos in via, et metátus est locum in quo tentória fígere deberétis, nocte osténdens vobis iter per ignem, et die per colúmnam nubis.
 
 \verse{34} Cumque audísset Dóminus vocem sermónum vestrórum, irátus jurávit, et ait:
 \verse{35} Non vidébit quíspiam de homínibus generatiónis hujus péssimæ terram bonam, quam sub juraménto pollícitus sum pátribus vestris,
 \verse{36} præter Caleb fílium Jéphone: ipse enim vidébit eam, et ipsi dabo terram, quam calcávit, et fíliis ejus, quia secútus est Dóminum.
 \verse{37} Nec miránda indignátio in pópulum, cum mihi quoque irátus Dóminus propter vos díxerit: Nec tu ingrediéris illuc:
 \verse{38} sed Jósue fílius Nun miníster tuus, ipse intrábit pro te. Hunc exhortáre et róbora, et ipse sorte terram dívidet Israéli.
 \verse{39} Párvuli vestri, de quibus dixístis quod captívi duceréntur, et fílii qui hódie boni ac mali ignórant distántiam, ipsi ingrediéntur: et ipsis dabo terram, et possidébunt eam.
 \verse{40} Vos autem revertímini, et abíte in solitúdinem per viam maris Rubri.
 
 \verse{41} Et respondístis mihi: Peccávimus Dómino: ascendémus et pugnábimus, sicut præcépit Dóminus Deus noster. Cumque instrúcti armis pergerétis in montem,
 \verse{42} ait mihi Dóminus: Dic ad eos: Nolíte ascéndere, neque pugnétis: non enim sum vobíscum: ne cadátis coram inimícis vestris.
 \verse{43} Locútus sum, et non audístis: sed adversántes império Dómini, et tuméntes supérbia, ascendístis in montem.
 \verse{44} Itaque egréssus Amorrhǽus, qui habitábat in móntibus, et óbviam véniens, persecútus est vos, sicut solent apes pérsequi: et cécidit de Seir usque Horma.
 \verse{45} Cumque revérsi plorarétis coram Dómino, non audívit vos, nec voci vestræ vóluit acquiéscere.
 \verse{46} Sedístis ergo in Cadesbárne multo témpore.
 \chapter{2}
 Profectíque inde, vénimus in solitúdinem, quæ ducit ad mare Rubrum, sicut mihi díxerat Dóminus: et circuívimus montem Seir longo témpore.
 \verse{2} Dixítque Dóminus ad me:
 \verse{3} Súfficit vobis circuíre montem istum: ite contra aquilónem:
 \verse{4} et pópulo prǽcipe, dicens: Transíbitis per términos fratrum vestrórum filiórum Esau, qui hábitant in Seir, et timébunt vos.
 \verse{5} Vidéte ergo diligénter ne moveámini contra eos. Neque enim dabo vobis de terra eórum quantum potest uníus pedis calcáre vestígium, quia in possessiónem Esau dedi montem Seir.
 \verse{6} Cibos emétis ab eis pecúnia, et comedétis: aquam emptam hauriétis, et bibétis.
 \verse{7} Dóminus Deus tuus benedíxit tibi in omni ópere mánuum tuárum: novit iter tuum, quómodo transíeris solitúdinem hanc magnam, per quadragínta annos hábitans tecum Dóminus Deus tuus, et nihil tibi défuit.
 
 \verse{8} Cumque transissémus fratres nostros fílios Esau, qui habitábant in Seir, per viam campéstrem de Elath, et de Asióngaber, vénimus ad iter quod ducit in desértum Moab.
 \verse{9} Dixítque Dóminus ad me: Non pugnes contra Moabítas, nec íneas advérsus eos pr\'{œ}lium: non enim dabo tibi quidquam de terra eórum, quia fíliis Loth trádidi Ar in possessiónem.
 \verse{10} Emim primi fuérunt habitatóres ejus, pópulus magnus, et válidus, et tam excélsus ut de Enacim stirpe,
 \verse{11} quasi gigántes crederéntur, et essent símiles filiórum Enacim. Dénique Moabítæ appéllant eos Emim.
 \verse{12} In Seir autem prius habitavérunt Horrhǽi: quibus expúlsis atque delétis, habitavérunt fílii Esau, sicut fecit Israël in terra possessiónis suæ, quam dedit illi Dóminus.
 
 \verse{13} Surgéntes ergo ut transirémus torréntem Zared, vénimus ad eum.
 \verse{14} Tempus autem, quo ambulávimus de Cadesbárne usque ad tránsitum torréntis Zared, trigínta et octo annórum fuit: donec consumerétur omnis generátio hóminum bellatórum de castris, sicut juráverat Dóminus:
 \verse{15} cujus manus fuit advérsum eos, ut interírent de castrórum médio.
 \verse{16} Postquam autem univérsi cecidérunt pugnatóres,
 \verse{17} locútus est Dóminus ad me, dicens:
 \verse{18} Tu transíbis hódie términos Moab, urbem nómine Ar:
 \verse{19} et accédens in vicína filiórum Ammon, cave ne pugnes contra eos, nec moveáris ad pr\'{œ}lium: non enim dabo tibi de terra filiórum Ammon, quia fíliis Loth dedi eam in possessiónem.
 \verse{20} Terra gigántum reputáta est: et in ipsa olim habitavérunt gigántes, quos Ammonítæ vocant Zomzómmim,
 \verse{21} pópulus magnus, et multus, et procéræ longitúdinis, sicut Enacim, quos delévit Dóminus a fácie eórum: et fecit illos habitáre pro eis,
 \verse{22} sicut fécerat fíliis Esau, qui hábitant in Seir, delens Horrhǽos, et terram eórum illis tradens, quam póssident usque in præsens.
 \verse{23} Hevǽos quoque, qui habitábant in Háserim usque Gazan, Cappádoces expulérunt: qui egréssi de Cappadócia delevérunt eos, et habitavérunt pro illis.
 \verse{24} Súrgite, et transíte torréntem Arnon: ecce trádidi in manu tua Sehon regem Hésebon Amorrhǽum, et terram ejus íncipe possidére, et commítte advérsus eum pr\'{œ}lium.
 \verse{25} Hódie incípiam míttere terrórem atque formídinem tuam in pópulos, qui hábitant sub omni cælo: ut audíto nómine tuo páveant, et in morem parturiéntium contremíscant, et dolóre teneántur.
 
 \verse{26} Misi ergo núntios de solitúdine Cádemoth ad Sehon regem Hésebon verbis pacíficis, dicens:
 \verse{27} Transíbimus per terram tuam: pública gradiémur via; non declinábimus neque ad déxteram, neque ad sinístram.
 \verse{28} Aliménta prétio vende nobis, ut vescámur: aquam pecúnia tríbue, et sic bibémus. Tantum est ut nobis concédas tránsitum,
 \verse{29} sicut fecérunt fílii Esau, qui hábitant in Seir, et Moabítæ, qui morántur in Ar: donec veniámus ad Jordánem, et transeámus ad terram, quam Dóminus Deus noster datúrus est nobis.
 \verse{30} Noluítque Sehon rex Hésebon dare nobis tránsitum: quia induráverat Dóminus Deus tuus spíritum ejus, et obfirmáverat cor illíus, ut traderétur in manus tuas, sicut nunc vides.
 \verse{31} Dixítque Dóminus ad me: Ecce cœpi tibi trádere Sehon, et terram ejus: íncipe possidére eam.
 \verse{32} Egressúsque est Sehon óbviam nobis cum omni pópulo suo ad pr\'{œ}lium in Jasa.
 \verse{33} Et trádidit eum Dóminus Deus noster nobis: percussimúsque eum cum fíliis suis et omni pópulo suo.
 \verse{34} Cunctásque urbes in témpore illo cépimus, interféctis habitatóribus eárum, viris ac muliéribus et párvulis: non relíquimus in eis quidquam,
 \verse{35} absque juméntis, quæ in partem venére prædántium: et spóliis úrbium, quas cépimus
 \verse{36} ab Aroër, quæ est super ripam torréntis Arnon, óppido quod in valle situm est, usque Gálaad. Non fuit vicus et cívitas, quæ nostras effúgeret manus: omnes trádidit Dóminus Deus noster nobis,
 \verse{37} absque terra filiórum Ammon, ad quam non accéssimus: et cunctis quæ ádjacent torrénti Jeboc, et úrbibus montánis, universísque locis, a quibus nos prohíbuit Dóminus Deus noster.
 \chapter{3}
 Itaque convérsi ascéndimus per iter Basan: egressúsque est Og rex Basan in occúrsum nobis cum pópulo suo ad bellándum in Edrai.
 \verse{2} Dixítque Dóminus ad me: Ne tímeas eum: quia in manu tua tráditus est cum omni pópulo ac terra sua: faciésque ei sicut fecísti Sehon regi Amorrhæórum, qui habitávit in Hésebon.
 \verse{3} Trádidit ergo Dóminus Deus noster in mánibus nostris étiam Og regem Basan, et univérsum pópulum ejus: percussimúsque eos usque ad interneciónem,
 \verse{4} vastántes cunctas civitátes illíus uno témpore. Non fuit óppidum, quod nos effúgeret: sexagínta urbes, omnem regiónem Argob regni Og in Basan.
 \verse{5} Cunctæ urbes erant munítæ muris altíssimis, portísque et véctibus, absque óppidis innúmeris, quæ non habébant muros.
 \verse{6} Et delévimus eos, sicut fecerámus Sehon regi Hésebon, disperdéntes omnem civitátem, virósque ac mulíeres et párvulos:
 \verse{7} juménta autem et spólia úrbium diripúimus.
 \verse{8} Tulimúsque illo in témpore terram de manu duórum regum Amorrhæórum, qui erant trans Jordánem: a torrénte Arnon usque ad montem Hermon,
 \verse{9} quem Sidónii Sárion vocant, et Amorrhǽi Sanir:
 \verse{10} omnes civitátes, quæ sitæ sunt in planítie, et univérsam terram Gálaad et Basan usque ad Selcha, et Edrai civitátes regni Og in Basan.
 \verse{11} Solus quippe Og rex Basan restíterat de stirpe gigántum. Monstrátur lectus ejus férreus, qui est in Rabbath filiórum Ammon, novem cúbitos habens longitúdinis, et quátuor latitúdinis ad mensúram cúbiti virílis manus.
 
 \verse{12} Terrámque possédimus témpore illo ab Aroër, quæ est super ripam torréntis Arnon, usque ad médiam partem montis Gálaad: et civitátes illíus dedi Ruben et Gad.
 \verse{13} Réliquam autem partem Gálaad, et omnem Basan regni Og, trádidi médiæ tríbui Manásse, omnem regiónem Argob: cunctáque Basan vocátur Terra gigántum.
 \verse{14} Jair fílius Manásse possédit omnem regiónem Argob usque ad términos Géssuri et Macháti. Vocavítque ex nómine suo Basan, Havoth Jair, id est, Villas Jair, usque in præséntem diem.
 \verse{15} Machir quoque dedi Gálaad.
 \verse{16} Et tríbubus Ruben et Gad dedi de terra Gálaad usque ad torréntem Arnon médium torréntis, et confínium usque ad torréntem Jeboc, qui est términus filiórum Ammon:
 \verse{17} et planítiem solitúdinis, atque Jordánem, et términos Cénereth usque ad mare desérti, quod est salsíssimum, ad radíces montis Phasga contra oriéntem.
 \verse{18} Præcepíque vobis in témpore illo, dicens: Dóminus Deus vester dat vobis terram hanc in hæreditátem: expedíti præcédite fratres vestros fílios Israël omnes viri robústi,
 \verse{19} absque uxóribus, et párvulis, atque juméntis. Novi enim quod plura habeátis pécora, et in úrbibus remanére debébunt, quas trádidi vobis,
 \verse{20} donec réquiem tríbuat Dóminus frátribus vestris, sicut vobis tríbuit: et possídeant ipsi étiam terram, quam datúrus est eis trans Jordánem: tunc revertétur unusquísque in possessiónem suam, quam dedi vobis.
 
 \verse{21} Jósue quoque in témpore illo præcépi, dicens: Oculi tui vidérunt quæ fecit Dóminus Deus vester duóbus his régibus: sic fáciet ómnibus regnis, ad quæ transitúrus es.
 \verse{22} Ne tímeas eos: Dóminus enim Deus vester pugnábit pro vobis.
 
 \verse{23} Precatúsque sum Dóminum in témpore illo, dicens:
 \verse{24} Dómine Deus, tu cœpísti osténdere servo tuo magnitúdinem tuam, manúmque fortíssimam: neque enim est álius deus vel in cælo, vel in terra, qui possit fácere ópera tua, et comparári fortitúdini tuæ.
 \verse{25} Transíbo ígitur, et vidébo terram hanc óptimam trans Jordánem, et montem istum egrégium, et Líbanum.
 \verse{26} Iratúsque est Dóminus mihi propter vos, nec exaudívit me, sed dixit mihi: Súfficit tibi: nequáquam ultra loquáris de hac re ad me.
 \verse{27} Ascénde cacúmen Phasgæ, et óculos tuos circúmfer ad occidéntem, et ad aquilónem, austrúmque et oriéntem, et áspice; nec enim transíbis Jordánem istum.
 \verse{28} Prǽcipe Jósue, et corróbora eum atque confórta: quia ipse præcédet pópulum istum, et dívidet eis terram quam visúrus es.
 \verse{29} Mansimúsque in valle contra fanum Phogor.
 \chapter{4}
 Et nunc, Israël, audi præcépta et judícia, quæ ego dóceo te: ut fáciens ea, vivas, et ingrédiens possídeas terram, quam Dóminus Deus patrum vestrórum datúrus est vobis.
 \verse{2} Non addétis ad verbum, quod vobis loquor, nec auferétis ex eo: custodíte mandáta Dómini Dei vestri, quæ ego præcípio vobis.
 \verse{3} Oculi vestri vidérunt ómnia quæ fecit Dóminus contra Beélphegor, quómodo contríverit omnes cultóres ejus de médio vestri.
 \verse{4} Vos autem qui adhærétis Dómino Deo vestro, vívitis univérsi usque in præséntem diem.
 \verse{5} Scitis quod docúerim vos præcépta atque justítias, sicut mandávit mihi Dóminus Deus meus: sic faciétis ea in terra, quam possessúri estis:
 \verse{6} et observábitis et implébitis ópere. Hæc est enim vestra sapiéntia, et intelléctus coram pópulis, ut audiéntes univérsa præcépta hæc, dicant: En pópulus sápiens et intélligens, gens magna.
 \verse{7} Nec est ália nátio tam grandis, quæ hábeat deos appropinquántes sibi, sicut Deus noster adest cunctis obsecratiónibus nostris.
 \verse{8} Quæ est enim ália gens sic ínclyta, ut hábeat cæremónias, justáque judícia, et univérsam legem, quam ego propónam hódie ante óculos vestros?
 
 \verse{9} Custódi ígitur temetípsum, et ánimam tuam sollícite. Ne obliviscáris verbórum, quæ vidérunt óculi tui, et ne éxcidant de corde tuo cunctis diébus vitæ tuæ. Docébis ea fílios ac nepótes tuos,
 \verse{10} a die in quo stetísti coram Dómino Deo tuo in Horeb, quando Dóminus locútus est mihi, dicens: Cóngrega ad me pópulum, ut áudiant sermónes meos, et discant timére me omni témpore quo vivunt in terra, doceántque fílios suos.
 \verse{11} Et accessístis ad radíces montis, qui ardébat usque ad cælum: erántque in eo ténebræ, et nubes, et calígo.
 \verse{12} Locutúsque est Dóminus ad vos de médio ignis. Vocem verbórum ejus audístis, et formam pénitus non vidístis.
 \verse{13} Et osténdit vobis pactum suum, quod præcépit ut facerétis, et decem verba, quæ scripsit in duábus tábulis lapídeis.
 \verse{14} Mihíque mandávit in illo témpore ut docérem vos cæremónias et judícia, quæ fácere deberétis in terra, quam possessúri estis.
 
 \verse{15} Custodíte ígitur sollícite ánimas vestras. Non vidístis áliquam similitúdinem in die, qua locútus est vobis Dóminus in Horeb de médio ignis:
 \verse{16} ne forte decépti faciátis vobis sculptam similitúdinem, aut imáginem másculi vel féminæ:
 \verse{17} similitúdinem ómnium jumentórum, quæ sunt super terram, vel ávium sub cælo volántium,
 \verse{18} atque reptílium, quæ movéntur in terra, sive píscium qui sub terra morántur in aquis:
 \verse{19} ne forte elevátis óculis ad cælum, vídeas solem et lunam, et ómnia astra cæli, et erróre decéptus adóres ea, et colas quæ creávit Dóminus Deus tuus in ministérium cunctis géntibus, quæ sub cælo sunt.
 \verse{20} Vos autem tulit Dóminus, et edúxit de fornáce férrea Ægýpti, ut habéret pópulum hæreditárium, sicut est in præsénti die.
 
 \verse{21} Iratúsque est Dóminus contra me propter sermónes vestros, et jurávit ut non transírem Jordánem, nec ingréderer terram óptimam, quam datúrus est vobis.
 \verse{22} Ecce mórior in hac humo; non transíbo Jordánem: vos transíbitis, et possidébitis terram egrégiam.
 \verse{23} Cave nequándo obliviscáris pacti Dómini Dei tui, quod pépigit tecum, et fácias tibi sculptam similitúdinem eórum, quæ fíeri Dóminus prohíbuit:
 \verse{24} quia Dóminus Deus tuus ignis consúmens est, Deus æmulátor.
 \verse{25} Si genuéritis fílios ac nepótes, et moráti fuéritis in terra, deceptíque fecéritis vobis áliquam similitúdinem, patrántes malum coram Dómino Deo vestro, ut eum ad iracúndiam provocétis:
 \verse{26} testes ínvoco hódie cælum et terram, cito peritúros vos esse de terra, quam transíto Jordáne possessúri estis: non habitábitis in ea longo témpore, sed delébit vos Dóminus,
 \verse{27} atque dispérget in omnes gentes, et remanébitis pauci in natiónibus, ad quas vos ductúrus est Dóminus.
 \verse{28} Ibíque serviétis diis, qui hóminum manu fabricáti sunt, ligno et lápidi qui non vident, nec áudiunt, nec cómedunt, nec odorántur.
 \verse{29} Cumque quæsíeris ibi Dóminum Deum tuum, invénies eum: si tamen toto corde quæsíeris, et tota tribulatióne ánimæ tuæ.
 \verse{30} Postquam te invénerint ómnia quæ prædícta sunt, novíssimo témpore revertéris ad Dóminum Deum tuum, et áudies vocem ejus.
 \verse{31} Quia Deus miséricors Dóminus Deus tuus est: non dimíttet te, nec omníno delébit, neque obliviscétur pacti, in quo jurávit pátribus tuis.
 
 \verse{32} Intérroga de diébus antíquis, qui fuérunt ante te ex die quo creávit Deus hóminem super terram, a summo cælo usque ad summum ejus, si facta est aliquándo hujuscémodi res, aut umquam cógnitum est,
 \verse{33} ut audíret pópulus vocem Dei loquéntis de médio ignis, sicut tu audísti, et vixísti:
 \verse{34} si fecit Deus ut ingrederétur, et tólleret sibi gentem de médio natiónum, per tentatiónes, signa atque porténta, per pugnam et robústam manum, extentúmque bráchium, et horríbiles visiónes juxta ómnia quæ fecit pro vobis Dóminus Deus vester in Ægýpto, vidéntibus óculis tuis:
 \verse{35} ut scires quóniam Dóminus ipse est Deus, et non est álius præter eum.
 \verse{36} De cælo te fecit audíre vocem suam, ut docéret te, et in terra osténdit tibi ignem suum máximum, et audísti verba illíus de médio ignis:
 \verse{37} quia diléxit patres tuos, et elégit semen eórum post eos. Eduxítque te præcédens in virtúte sua magna ex Ægýpto,
 \verse{38} ut deléret natiónes máximas et fortióres te in intróitu tuo: et introdúceret te, darétque tibi terram eárum in possessiónem, sicut cernis in præsénti die.
 \verse{39} Scito ergo hódie, et cogitáto in corde tuo quod Dóminus ipse sit Deus in cælo sursum, et in terra deórsum, et non sit álius.
 \verse{40} Custódi præcépta ejus atque mandáta, quæ ego præcípio tibi: ut bene sit tibi, et fíliis tuis post te, et permáneas multo témpore super terram, quam Dóminus Deus tuus datúrus est tibi.
 
 \verse{41} Tunc separávit Móyses tres civitátes trans Jordánem ad orientálem plagam,
 \verse{42} ut confúgiat ad eas qui occíderit nolens próximum suum, nec sibi fúerit inimícus ante unum et álterum diem, et ad harum áliquam úrbium possit evádere:
 \verse{43} Bosor in solitúdine, quæ sita est in terra campéstri de tribu Ruben: et Ramoth in Gálaad, quæ est in tribu Gad: et Golan in Basan, quæ est in tribu Manásse.
 
 \verse{44} Ista est lex, quam propósuit Móyses coram fíliis Israël:
 \verse{45} et hæc testimónia et cæremóniæ atque judícia, quæ locútus est ad fílios Israël, quando egréssi sunt de Ægýpto,
 \verse{46} trans Jordánem in valle contra fanum Phogor in terra Sehon regis Amorrhǽi, qui habitávit in Hésebon, quem percússit Móyses. Fílii quoque Israël egréssi ex Ægýpto
 \verse{47} possedérunt terram ejus, et terram Og regis Basan, duórum regum Amorrhæórum, qui erant trans Jordánem ad solis ortum:
 \verse{48} ab Aroër, quæ sita est super ripam torréntis Arnon, usque ad montem Sion, qui est et Hermon,
 \verse{49} omnem planítiem trans Jordánem ad orientálem plagam, usque ad mare solitúdinis, et usque ad radíces montis Phasga.
 \chapter{5}
 Vocavítque Móyses omnem Israélem, et dixit ad eum: Audi, Israël, cæremónias atque judícia, quæ ego loquor in áuribus vestris hódie: díscite ea, et ópere compléte.
 \verse{2} Dóminus Deus noster pépigit nobíscum fœdus in Horeb.
 \verse{3} Non cum pátribus nostris íniit pactum, sed nobíscum qui in præsentiárum sumus, et vívimus.
 \verse{4} Fácie ad fáciem locútus est nobis in monte de médio ignis.
 \verse{5} Ego sequéster et médius fui inter Dóminum et vos in témpore illo, ut annuntiárem vobis verba ejus: timuístis enim ignem, et non ascendístis in montem.
 Et ait:
 \verse{6} Ego Dóminus Deus tuus, qui edúxi te de terra Ægýpti, de domo servitútis.
 \verse{7} Non habébis deos aliénos in conspéctu meo.
 \verse{8} Non fácies tibi scúlptile, nec similitúdinem ómnium, quæ in cælo sunt désuper, et quæ in terra deórsum, et quæ versántur in aquis sub terra.
 \verse{9} Non adorábis ea, et non coles. Ego enim sum Dóminus Deus tuus: Deus æmulátor, reddens iniquitátem patrum super fílios in tértiam et quartam generatiónem his qui odérunt me:
 \verse{10} et fáciens misericórdiam in multa míllia diligéntibus me, et custodiéntibus præcépta mea.
 
 \verse{11} Non usurpábis nomen Dómini Dei tui frustra: quia non erit impunítus qui super re vana nomen ejus assúmpserit.
 
 \verse{12} Obsérva diem sábbati, ut sanctífices eum, sicut præcépit tibi Dóminus Deus tuus.
 \verse{13} Sex diébus operáberis, et fácies ómnia ópera tua.
 \verse{14} Séptimus dies sábbati est, id est, réquies Dómini Dei tui. Non fácies in eo quidquam óperis tu, et fílius tuus, et fília, servus et ancílla, et bos, et ásinus, et omne juméntum tuum, et peregrínus qui est intra portas tuas: ut requiéscat servus tuus, et ancílla tua, sicut et tu.
 \verse{15} Meménto quod et ipse servíeris in Ægýpto, et edúxerit te inde Dóminus Deus tuus in manu forti, et bráchio exténto. Idcírco præcépit tibi ut observáres diem sábbati.
 
 \verse{16} Honóra patrem tuum et matrem, sicut præcépit tibi Dóminus Deus tuus, ut longo vivas témpore, et bene sit tibi in terra, quam Dóminus Deus tuus datúrus est tibi.
 
 \verse{17} Non occídes,
 \verse{18} neque mœcháberis,
 \verse{19} furtúmque non fácies:
 \verse{20} nec loquéris contra próximum tuum falsum testimónium.
 
 \verse{21} Non concupísces uxórem próximi tui: non domum, non agrum, non servum, non ancíllam, non bovem, non ásinum, et univérsa quæ illíus sunt.
 
 \verse{22} Hæc verba locútus est Dóminus ad omnem multitúdinem vestram in monte de médio ignis et nubis, et calíginis, voce magna, nihil addens ámplius: et scripsit ea in duábus tábulis lapídeis, quas trádidit mihi.
 \verse{23} Vos autem postquam audístis vocem de médio tenebrárum, et montem ardére vidístis, accessístis ad me omnes príncipes tríbuum et majóres natu, atque dixístis:
 \verse{24} Ecce osténdit nobis Dóminus Deus noster majestátem et magnitúdinem suam: vocem ejus audívimus de médio ignis, et probávimus hódie, quod loquénte Deo cum hómine, víxerit homo.
 \verse{25} Cur ergo moriémur, et devorábit nos ignis hic máximus? si enim audiérimus ultra vocem Dómini Dei nostri, moriémur.
 \verse{26} Quid est omnis caro, ut áudiat vocem Dei vivéntis, qui de médio ignis lóquitur sicut nos audívimus, et possit vívere?
 \verse{27} Tu magis accéde: et audi cuncta quæ díxerit Dóminus Deus noster tibi: loquerísque ad nos, et nos audiéntes faciémus ea.
 
 \verse{28} Quod cum audísset Dóminus, ait ad me: Audívi vocem verbórum pópuli hujus quæ locúti sunt tibi: bene ómnia sunt locúti.
 \verse{29} Quis det talem eos habére mentem, ut tímeant me, et custódiant univérsa mandáta mea in omni témpore, ut bene sit eis et fíliis eórum in sempitérnum?
 \verse{30} Vade et dic eis: Revertímini in tentória vestra.
 \verse{31} Tu vero hic sta mecum, et loquar tibi ómnia mandáta mea, et cæremónias atque judícia: quæ docébis eos, ut fáciant ea in terra, quam dabo illis in possessiónem.
 
 \verse{32} Custodíte ígitur et fácite quæ præcépit Dóminus Deus vobis: non declinábitis neque ad déxteram, neque ad sinístram:
 \verse{33} sed per viam, quam præcépit Dóminus Deus vester, ambulábitis, ut vivátis, et bene sit vobis, et proteléntur dies in terra possessiónis vestræ.
 \chapter{6}
 Hæc sunt præcépta, et cæremóniæ, atque judícia, quæ mandávit Dóminus Deus vester ut docérem vos, et faciátis ea in terra, ad quam transgredímini possidéndam:
 \verse{2} ut tímeas Dóminum Deum tuum, et custódias ómnia mandáta et præcépta ejus, quæ ego præcípio tibi, et fíliis, ac nepótibus tuis, cunctis diébus vitæ tuæ, ut prolongéntur dies tui.
 \verse{3} Audi, Israël, et obsérva ut fácias quæ præcépit tibi Dóminus, et bene sit tibi, et multiplicéris ámplius, sicut pollícitus est Dóminus Deus patrum tuórum tibi terram lacte et melle manántem.
 
 \verse{4} Audi, Israël: Dóminus Deus noster, Dóminus unus est.
 \verse{5} Díliges Dóminum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota ánima tua, et ex tota fortitúdine tua.
 \verse{6} Erúntque verba hæc, quæ ego præcípio tibi hódie, in corde tuo:
 \verse{7} et narrábis ea fíliis tuis, et meditáberis in eis sedens in domo tua, et ámbulans in itínere, dórmiens atque consúrgens.
 \verse{8} Et ligábis ea quasi signum in manu tua, erúntque et movebúntur inter óculos tuos,
 \verse{9} scribésque ea in límine, et óstiis domus tuæ.
 
 \verse{10} Cumque introdúxerit te Dóminus Deus tuus in terram, pro qua jurávit pátribus tuis Abraham, Isaac, et Jacob, et déderit tibi civitátes magnas et óptimas, quas non ædificásti,
 \verse{11} domos plenas cunctárum opum, quas non exstruxísti, cistérnas, quas non fodísti, vinéta et olivéta, quæ non plantásti,
 \verse{12} et coméderis, et saturátus fúeris:
 \verse{13} cave diligénter ne obliviscáris Dómini, qui edúxit te de terra Ægýpti, de domo servitútis. Dóminum Deum tuum timébis, et illi soli sérvies, ac per nomen illíus jurábis.
 \verse{14} Non íbitis post deos aliénos cunctárum géntium, quæ in circúitu vestro sunt:
 \verse{15} quóniam Deus æmulátor Dóminus Deus tuus in médio tui: nequándo irascátur furor Dómini Dei tui contra te, et áuferat te de superfície terræ.
 \verse{16} Non tentábis Dóminum Deum tuum, sicut tentásti in loco tentatiónis.
 \verse{17} Custódi præcépta Dómini Dei tui, ac testimónia et cæremónias, quas præcépit tibi:
 \verse{18} et fac quod plácitum est et bonum in conspéctu Dómini, ut bene sit tibi: et ingréssus possídeas terram óptimam, de qua jurávit Dóminus pátribus tuis,
 \verse{19} ut deléret omnes inimícos tuos coram te, sicut locútus est.
 
 \verse{20} Cumque interrogáverit te fílius tuus cras, dicens: Quid sibi volunt testimónia hæc, et cæremóniæ, atque judícia, quæ præcépit Dóminus Deus noster nobis?
 \verse{21} dices ei: Servi erámus Pharaónis in Ægýpto, et edúxit nos Dóminus de Ægýpto in manu forti:
 \verse{22} fecítque signa atque prodígia magna et péssima in Ægýpto contra Pharaónem, et omnem domum illíus in conspéctu nostro,
 \verse{23} et edúxit nos inde, ut introdúctis daret terram, super qua jurávit pátribus nostris.
 \verse{24} Præcepítque nobis Dóminus ut faciámus ómnia legítima hæc, et timeámus Dóminum Deum nostrum, ut bene sit nobis cunctis diébus vitæ nostræ, sicut est hódie.
 \verse{25} Erítque nostri miséricors, si custodiérimus et fecérimus ómnia præcépta ejus coram Dómino Deo nostro, sicut mandávit nobis.
 \chapter{7}
 Cum introdúxerit te Dóminus Deus tuus in terram, quam possessúrus ingredéris, et deléverit gentes multas coram te, Hethǽum, et Gergezǽum, et Amorrhǽum, Chananǽum, et Pherezǽum, et Hevǽum, et Jebusǽum, septem gentes multo majóris númeri quam tu es, et robustióres te:
 \verse{2} tradiderítque eas Dóminus Deus tuus tibi, percúties eas usque ad interneciónem. Non iníbis cum eis fœdus, nec miseréberis eárum,
 \verse{3} neque sociábis cum eis conjúgia. Fíliam tuam non dabis fílio ejus, nec fíliam illíus accípies fílio tuo:
 \verse{4} quia sedúcet fílium tuum, ne sequátur me, et ut magis sérviat diis aliénis: irascetúrque furor Dómini, et delébit te cito.
 
 \verse{5} Quin pótius hæc faciétis eis: aras eórum subvértite, et confríngite státuas, lucósque succídite, et sculptília combúrite:
 \verse{6} quia pópulus sanctus es Dómino Deo tuo. Te elégit Dóminus Deus tuus, ut sis ei pópulus peculiáris de cunctis pópulis, qui sunt super terram.
 \verse{7} Non quia cunctas gentes número vincebátis, vobis junctus est Dóminus, et elégit vos, cum ómnibus sitis pópulis paucióres:
 \verse{8} sed quia diléxit vos Dóminus, et custodívit juraméntum, quod jurávit pátribus vestris: eduxítque vos in manu forti, et redémit de domo servitútis, de manu Pharaónis regis Ægýpti.
 \verse{9} Et scies, quia Dóminus Deus tuus, ipse est Deus fortis et fidélis, custódiens pactum et misericórdiam diligéntibus se, et his qui custódiunt præcépta ejus in mille generatiónes:
 \verse{10} et reddens odiéntibus se statim, ita ut dispérdat eos, et ultra non dífferat, prótinus eis restítuens quod meréntur.
 
 \verse{11} Custódi ergo præcépta et cæremónias atque judícia, quæ ego mando tibi hódie ut fácias.
 \verse{12} Si postquam audíeris hæc judícia, custodíeris ea, et féceris, custódiet et Dóminus Deus tuus pactum tibi, et misericórdiam quam jurávit pátribus tuis:
 \verse{13} et díliget te, ac multiplicábit, benedicétque frúctui ventris tui, et frúctui terræ tuæ, fruménto tuo, atque vindémiæ, óleo, et arméntis, grégibus óvium tuárum super terram, pro qua jurávit pátribus tuis ut daret eam tibi.
 \verse{14} Benedíctus eris inter omnes pópulos. Non erit apud te stérilis utriúsque sexus, tam in homínibus quam in grégibus tuis.
 \verse{15} Auferet Dóminus a te omnem languórem: et infirmitátes Ægýpti péssimas, quas novísti, non ínferet tibi, sed cunctis hóstibus tuis.
 \verse{16} Devorábis omnes pópulos, quos Dóminus Deus tuus datúrus est tibi. Non parcet eis óculus tuus, nec sérvies diis eórum, ne sint in ruínam tui.
 
 \verse{17} Si díxeris in corde tuo: Plures sunt gentes istæ quam ego: quómodo pótero delére eas?
 \verse{18} noli metúere, sed recordáre quæ fécerit Dóminus Deus tuus Pharaóni, et cunctis Ægýptiis,
 \verse{19} plagas máximas, quas vidérunt óculi tui, et signa atque porténta, manúmque robústam, et exténtum bráchium, ut edúceret te Dóminus Deus tuus: sic fáciet cunctis pópulis, quos métuis.
 \verse{20} Insuper et crabrónes mittet Dóminus Deus tuus in eos, donec déleat omnes atque dispérdat qui te fúgerint, et látere potúerint.
 \verse{21} Non timébis eos, quia Dóminus Deus tuus in médio tui est, Deus magnus et terríbilis:
 \verse{22} ipse consúmet natiónes has in conspéctu tuo paulátim atque per partes. Non póteris eas delére páriter: ne forte multiplicéntur contra te béstiæ terræ.
 \verse{23} Dabítque eos Dóminus Deus tuus in conspéctu tuo: et interfíciet illos, donec pénitus deleántur.
 \verse{24} Tradétque reges eórum in manus tuas, et dispérdes nómina eórum sub cælo: nullus póterit resístere tibi, donec cónteras eos.
 
 \verse{25} Sculptília eórum igne combúres: non concupísces argéntum et aurum, de quibus facta sunt, neque assúmes ex eis tibi quidquam, ne offéndas, proptérea quia abominátio est Dómini tui:
 \verse{26} nec ínferes quíppiam ex idólo in domum tuam, ne fias anáthema, sicut et illud est. Quasi spurcítiam detestáberis, et velut inquinaméntum ac sordes abominatióni habébis, quia anáthema est.
 \chapter{8}
 Omne mandátum, quod ego præcípio tibi hódie, cave diligénter ut fácias, ut possítis vívere, et multiplicémini, ingressíque possideátis terram, pro qua jurávit Dóminus pátribus vestris.
 \verse{2} Et recordáberis cuncti itíneris, per quod addúxit te Dóminus Deus tuus quadragínta annis per desértum, ut afflígeret te, atque tentáret, et nota fíerent quæ in tuo ánimo versabántur, utrum custodíres mandáta illíus, an non.
 \verse{3} Afflíxit te penúria, et dedit tibi cibum manna, quod ignorábas tu et patres tui: ut osténderet tibi quod non in solo pane vivat homo, sed in omni verbo quod egréditur de ore Dei.
 \verse{4} Vestiméntum tuum, quo operiebáris, nequáquam vetustáte defécit, et pes tuus non est subtrítus, en quadragésimus annus est:
 \verse{5} ut recógites in corde tuo, quia sicut érudit fílium suum homo, sic Dóminus Deus tuus erudívit te,
 \verse{6} ut custódias mandáta Dómini Dei tui, et ámbules in viis ejus, et tímeas eum.
 
 \verse{7} Dóminus enim Deus tuus introdúcet te in terram bonam, terram rivórum, aquarúmque et fóntium, in cujus campis et móntibus erúmpunt fluviórum abýssi:
 \verse{8} terram fruménti, hórdei ac vineárum, in qua ficus, et malogranáta, et olivéta nascúntur: terram ólei ac mellis,
 \verse{9} ubi absque ulla penúria cómedes panem tuum, et rerum ómnium abundántia perfruéris: cujus lápides ferrum sunt, et de móntibus ejus æris metálla fodiúntur:
 \verse{10} ut cum coméderis, et satiátus fúeris, benedícas Dómino Deo tuo pro terra óptima, quam dedit tibi.
 \verse{11} Obsérva, et cave nequándo obliviscáris Dómini Dei tui, et négligas mandáta ejus atque judícia et cæremónias, quas ego præcípio tibi hódie:
 \verse{12} ne postquam coméderis et satiátus fúeris, domos pulchras ædificáveris, et habitáveris in eis,
 \verse{13} habuerísque arménta boum, et óvium greges, argénti et auri, cunctarúmque rerum cópiam,
 \verse{14} elevétur cor tuum, et non reminiscáris Dómini Dei tui, qui edúxit te de terra Ægýpti, de domo servitútis,
 \verse{15} et ductor tuus fuit in solitúdine magna atque terríbili, in qua erat serpens flatu adúrens, et scórpio, ac dipsas, et nullæ omníno aquæ: qui edúxit rivos de petra duríssima,
 \verse{16} et cibávit te manna in solitúdine, quod nesciérunt patres tui. Et postquam afflíxit ac probávit, ad extrémum misértus est tui,
 \verse{17} ne díceres in corde tuo: Fortitúdo mea, et robur manus meæ, hæc mihi ómnia præstitérunt:
 \verse{18} sed recordéris Dómini Dei tui, quod ipse vires tibi præbúerit, ut impléret pactum suum, super quo jurávit pátribus tuis, sicut præsens índicat dies.
 \verse{19} Sin autem oblítus Dómini Dei tui, secútus fúeris deos aliénos, coluerísque illos et adoráveris: ecce nunc prǽdico tibi quod omníno dispéreas.
 \verse{20} Sicut gentes, quas delévit Dóminus in intróitu tuo, ita et vos períbitis, si inobediéntes fuéritis voci Dómini Dei vestri.
 \chapter{9}
 Audi, Israël: tu transgrediéris hódie Jordánem, ut possídeas natiónes máximas et fortióres te, civitátes ingéntes, et ad cælum usque murátas,
 \verse{2} pópulum magnum atque sublímem, fílios Enacim, quos ipse vidísti et audísti, quibus nullus potest ex advérso resístere.
 \verse{3} Scies ergo hódie quod Dóminus Deus tuus ipse transíbit ante te, ignis dévorans atque consúmens, qui cónterat eos, et déleat atque dispérdat ante fáciem tuam velóciter, sicut locútus est tibi:
 \verse{4} ne dicas in corde tuo, cum deléverit eos Dóminus Deus tuus in conspéctu tuo: Propter justítiam meam introdúxit me Dóminus ut terram hanc possidérem, cum propter impietátes suas istæ delétæ sint natiónes.
 \verse{5} Neque enim propter justítias tuas, et æquitátem cordis tui ingrediéris, ut possídeas terras eárum: sed quia illæ egérunt ímpie, introëúnte te delétæ sunt: et ut compléret verbum suum Dóminus, quod sub juraménto pollícitus est pátribus tuis, Abraham, Isaac, et Jacob.
 \verse{6} Scito ergo quod non propter justítias tuas Dóminus Deus tuus déderit tibi terram hanc óptimam in possessiónem, cum duríssimæ cervícis sis pópulus.
 
 \verse{7} Meménto, et ne obliviscáris, quómodo ad iracúndiam provocáveris Dóminum Deum tuum in solitúdine. Ex eo die, quo egréssus es ex Ægýpto usque ad locum istum, semper advérsum Dóminum contendísti.
 \verse{8} Nam et in Horeb provocásti eum, et irátus delére te vóluit,
 \verse{9} quando ascéndi in montem, ut accíperem tábulas lapídeas, tábulas pacti quod pépigit vobíscum Dóminus: et perseverávi in monte quadragínta diébus ac nóctibus, panem non cómedens, et aquam non bibens.
 \verse{10} Dedítque mihi Dóminus duas tábulas lapídeas scriptas dígito Dei, et continéntes ómnia verba quæ vobis locútus est in monte de médio ignis, quando cóncio pópuli congregáta est.
 \verse{11} Cumque transíssent quadragínta dies, et tótidem noctes, dedit mihi Dóminus duas tábulas lapídeas, tábulas f\'{œ}deris,
 \verse{12} dixítque mihi: Surge, et descénde hinc cito: quia pópulus tuus, quem eduxísti de Ægýpto, deseruérunt velóciter viam, quam demonstrásti eis, fecerúntque sibi conflátile.
 \verse{13} Rursúmque ait Dóminus ad me: Cerno quod pópulus iste duræ cervícis sit:
 \verse{14} dimítte me ut cónteram eum, et déleam nomen ejus de sub cælo, et constítuam te super gentem, quæ hac major et fórtior sit.
 
 \verse{15} Cumque de monte ardénte descénderem, et duas tábulas f\'{œ}deris utráque tenérem manu,
 \verse{16} vidissémque vos peccásse Dómino Deo vestro, et fecísse vobis vítulum conflátilem, ac deseruísse velóciter viam ejus, quam vobis osténderat:
 \verse{17} projéci tábulas de mánibus meis, confregíque eas in conspéctu vestro.
 \verse{18} Et prócidi ante Dóminum sicut prius, quadragínta diébus et nóctibus panem non cómedens, et aquam non bibens, propter ómnia peccáta vestra quæ gessístis contra Dóminum, et eum ad iracúndiam provocástis:
 \verse{19} tímui enim indignatiónem et iram illíus, qua advérsum vos concitátus, delére vos vóluit. Et exaudívit me Dóminus étiam hac vice.
 \verse{20} Advérsum Aaron quoque veheménter irátus, vóluit eum contérere, et pro illo simíliter deprecátus sum.
 \verse{21} Peccátum autem vestrum quod fecerátis, id est, vítulum, arrípiens, igne combússi, et in frusta commínuens, omninóque in púlverem rédigens, projéci in torréntem, qui de monte descéndit.
 
 \verse{22} In incéndio quoque, et in tentatióne, et in Sepúlchris concupiscéntiæ provocástis Dóminum:
 \verse{23} et quando misit vos de Cadesbárne, dicens: Ascéndite, et possidéte terram, quam dedi vobis, et contempsístis impérium Dómini Dei vestri, et non credidístis ei, neque vocem ejus audíre voluístis:
 \verse{24} sed semper fuístis rebélles a die qua nosse vos cœpi.
 \verse{25} Et jácui coram Dómino quadragínta diébus ac nóctibus, quibus eum supplíciter deprecábar, ne deléret vos ut fúerat comminátus:
 \verse{26} et orans dixi: Dómine Deus, ne dispérdas pópulum tuum, et hæreditátem tuam, quam redemísti in magnitúdine tua, quos eduxísti de Ægýpto in manu forti.
 \verse{27} Recordáre servórum tuórum Abraham, Isaac, et Jacob: ne aspícias durítiam pópuli hujus, et impietátem atque peccátum:
 \verse{28} ne forte dicant habitatóres terræ, de qua eduxísti nos: Non póterat Dóminus introdúcere eos in terram, quam pollícitus est eis, et óderat illos: idcírco edúxit, ut interfíceret eos in solitúdine:
 \verse{29} qui sunt pópulus tuus et hæréditas tua, quos eduxísti in fortitúdine tua magna, et in bráchio tuo exténto.
 \chapter{10}
 In témpore illo dixit Dóminus ad me: Dola tibi duas tábulas lapídeas, sicut prióres fuérunt, et ascénde ad me in montem: faciésque arcam lígneam,
 \verse{2} et scribam in tábulis verba quæ fuérunt in his qui ante confregísti: ponésque eas in arca.
 \verse{3} Feci ígitur arcam de lignis setim. Cumque dolássem duas tábulas lapídeas instar priórum, ascéndi in montem, habens eas in mánibus.
 \verse{4} Scripsítque in tábulis, juxta id quod prius scrípserat, verba decem, quæ locútus est Dóminus ad vos in monte de médio ignis, quando pópulus congregátus est: et dedit eas mihi.
 \verse{5} Reversúsque de monte, descéndi, et pósui tábulas in arcam, quam féceram, quæ hucúsque ibi sunt, sicut mihi præcépit Dóminus.
 \verse{6} Fílii autem Israël movérunt castra ex Beroth filiórum Jacan in Moséra, ubi Aaron mórtuus ac sepúltus est, pro quo sacerdótio functus est Eleázar fílius ejus.
 \verse{7} Inde venérunt in Gadgad: de quo loco profécti, castrametáti sunt in Jetébatha, in terra aquárum atque torréntium.
 \verse{8} Eo témpore separávit tribum Levi, ut portáret arcam f\'{œ}deris Dómini, et staret coram eo in ministério, ac benedíceret in nómine illíus usque in præséntem diem.
 \verse{9} Quam ob rem non hábuit Levi partem, neque possessiónem cum frátribus suis: quia ipse Dóminus posséssio ejus est, sicut promísit ei Dóminus Deus tuus.
 \verse{10} Ego autem steti in monte, sicut prius, quadragínta diébus ac nóctibus: exaudivítque me Dóminus étiam hac vice, et te pérdere nóluit.
 \verse{11} Dixítque mihi: Vade, et præcéde pópulum, ut ingrediátur, et possídeat terram, quam jurávi pátribus eórum ut tráderem eis.
 
 \verse{12} Et nunc Israël, quid Dóminus Deus tuus petit a te, nisi ut tímeas Dóminum Deum tuum, et ámbules in viis ejus, et díligas eum, ac sérvias Dómino Deo tuo in toto corde tuo, et in tota ánima tua:
 \verse{13} custodiásque mandáta Dómini, et cæremónias ejus, quas ego hódie præcípio tibi, ut bene sit tibi?
 \verse{14} En Dómini Dei tui cælum est, et cælum cæli, terra, et ómnia quæ in ea sunt:
 \verse{15} et tamen pátribus tuis conglutinátus est Dóminus, et amávit eos, elegítque semen eórum post eos, id est, vos, de cunctis géntibus, sicut hódie comprobátur.
 \verse{16} Circumcídite ígitur præpútium cordis vestri, et cervícem vestram ne indurétis ámplius:
 \verse{17} quia Dóminus Deus vester ipse est Deus deórum, et Dóminus dominántium, Deus magnus, et potens, et terríbilis, qui persónam non áccipit, nec múnera.
 \verse{18} Facit judícium pupíllo et víduæ; amat peregrínum, et dat ei victum atque vestítum.
 \verse{19} Et vos ergo amáte peregrínos, quia et ipsi fuístis ádvenæ in terra Ægýpti.
 
 \verse{20} Dóminum Deum tuum timébis, et ei soli sérvies: ipsi adhærébis, jurabísque in nómine illíus.
 \verse{21} Ipse est laus tua, et Deus tuus, qui fecit tibi hæc magnália et terribília, quæ vidérunt óculi tui.
 \verse{22} In septuagínta animábus descendérunt patres tui in Ægýptum, et ecce nunc multiplicávit te Dóminus Deus tuus sicut astra cæli.
 \chapter{11}
 Ama ítaque Dóminum Deum tuum, et obsérva præcépta ejus et cæremónias, judícia atque mandáta, omni témpore.
 \verse{2} Cognóscite hódie quæ ignórant fílii vestri, qui non vidérunt disciplínam Dómini Dei vestri, magnália ejus et robústam manum, extentúmque bráchium,
 \verse{3} signa et ópera quæ fecit in médio Ægýpti Pharaóni regi, et univérsæ terræ ejus,
 \verse{4} omníque exercítui Ægyptiórum, et equis ac cúrribus: quómodo operúerint eos aquæ maris Rubri, cum vos persequeréntur, et deléverit eos Dóminus usque in præséntem diem:
 \verse{5} vobísque quæ fécerit in solitúdine donec venirétis ad hunc locum:
 \verse{6} et Dathan atque Abíron fíliis Eliab, qui fuit fílius Ruben: quos apérto ore suo terra absórbuit, cum dómibus et tabernáculis, et univérsa substántia eórum, quam habébant in médio Israël.
 \verse{7} Oculi vestri vidérunt ópera Dómini magna quæ fecit,
 \verse{8} ut custodiátis univérsa mandáta illíus, quæ ego hódie præcípio vobis, et possítis introíre, et possidére terram, ad quam ingredímini,
 \verse{9} multóque in ea vivátis témpore: quam sub juraménto pollícitus est Dóminus pátribus vestris, et sémini eórum, lacte et melle manántem.
 
 \verse{10} Terra enim, ad quam ingréderis possidéndam, non est sicut terra Ægýpti, de qua exísti, ubi jacto sémine in hortórum morem aquæ ducúntur irríguæ:
 \verse{11} sed montuósa est et campéstris, de cælo expéctans plúvias,
 \verse{12} quam Dóminus Deus tuus semper invísit, et óculi illíus in ea sunt a princípio anni usque ad finem ejus.
 \verse{13} Si ergo obediéritis mandátis meis, quæ ego hódie præcípio vobis, ut diligátis Dóminum Deum vestrum, et serviátis ei in toto corde vestro, et in tota ánima vestra:
 \verse{14} dabit plúviam terræ vestræ temporáneam et serótinam, ut colligátis fruméntum, et vinum, et óleum,
 \verse{15} fœnúmque ex agris ad pascénda juménta, et ut ipsi comedátis ac saturémini.
 \verse{16} Cavéte ne forte decipiátur cor vestrum, et recedátis a Dómino, serviatísque diis aliénis, et adorétis eos:
 \verse{17} iratúsque Dóminus claudat cælum, et plúviæ non descéndant, nec terra det germen suum, pereatísque velóciter de terra óptima, quam Dóminus datúrus est vobis.
 
 \verse{18} Pónite hæc verba mea in córdibus et in ánimis vestris, et suspéndite ea pro signo in mánibus, et inter óculos vestros collocáte.
 \verse{19} Docéte fílios vestros ut illa mediténtur: quando séderis in domo tua, et ambuláveris in via, et accubúeris atque surréxeris.
 \verse{20} Scribes ea super postes et jánuas domus tuæ,
 \verse{21} ut multiplicéntur dies tui, et filiórum tuórum in terra, quam jurávit Dóminus pátribus tuis, ut daret eis quámdiu cælum ímminet terræ.
 \verse{22} Si enim custodiéritis mandáta quæ ego præcípio vobis, et fecéritis ea, ut diligátis Dóminum Deum vestrum, et ambulétis in ómnibus viis ejus, adhæréntes ei,
 \verse{23} dispérdet Dóminus omnes gentes istas ante fáciem vestram, et possidébitis eas, quæ majóres et fortióres vobis sunt.
 \verse{24} Omnis locus, quem calcáverit pes vester, vester erit. A desérto, et a Líbano, a flúmine magno Euphráte usque ad mare occidentále erunt términi vestri.
 \verse{25} Nullus stabit contra vos: terrórem vestrum et formídinem dabit Dóminus Deus vester super omnem terram quam calcatúri estis, sicut locútus est vobis.
 
 \verse{26} En propóno in conspéctu vestro hódie benedictiónem et maledictiónem:
 \verse{27} benedictiónem, si obediéritis mandátis Dómini Dei vestri, quæ ego hódie præcípio vobis:
 \verse{28} maledictiónem, si non obediéritis mandátis Dómini Dei vestri, sed recesséritis de via, quam ego nunc osténdo vobis, et ambulavéritis post deos aliénos, quos ignorátis.
 \verse{29} Cum vero introdúxerit te Dóminus Deus tuus in terram, ad quam pergis habitándam, pones benedictiónem super montem Garízim, maledictiónem super montem Hebal:
 \verse{30} qui sunt trans Jordánem, post viam quæ vergit ad solis occúbitum in terra Chananǽi, qui hábitat in campéstribus contra Gálgalam, quæ est juxta vallem tendéntem et intrántem procul.
 \verse{31} Vos enim transíbitis Jordánem, ut possideátis terram quam Dóminus Deus vester datúrus est vobis, ut habeátis et possideátis illam.
 \verse{32} Vidéte ergo ut impleátis cæremónias atque judícia, quæ ego hódie ponam in conspéctu vestro.
 \chapter{12}
 Hæc sunt præcépta atque judícia, quæ fácere debétis in terra, quam Dóminus Deus patrum tuórum datúrus est tibi, ut possídeas eam cunctis diébus, quibus super humum gradiéris.
 \verse{2} Subvértite ómnia loca, in quibus coluérunt gentes, quas possessúri estis, deos suos super montes excélsos, et colles, et subter omne lignum frondósum.
 \verse{3} Dissipáte aras eórum, et confríngite státuas: lucos igne combúrite, et idóla comminúite: dispérdite nómina eórum de locis illis.
 \verse{4} Non faciétis ita Dómino Deo vestro:
 \verse{5} sed ad locum, quem elégerit Dóminus Deus vester de cunctis tríbubus vestris, ut ponat nomen suum ibi, et hábitet in eo, veniétis:
 \verse{6} et offerétis in loco illo holocáusta et víctimas vestras, décimas et primítias mánuum vestrárum, et vota atque donária, primogénita boum et óvium.
 \verse{7} Et comedétis ibi in conspéctu Dómini Dei vestri: ac lætabímini in cunctis, ad quæ miséritis manum vos et domus vestræ, in quibus benedíxerit vobis Dóminus Deus vester.
 
 \verse{8} Non faciétis ibi quæ nos hic fácimus hódie, sínguli quod sibi rectum vidétur:
 \verse{9} neque enim usque in præsens tempus venístis ad réquiem, et possessiónem, quam Dóminus Deus vester datúrus est vobis.
 \verse{10} Transíbitis Jordánem, et habitábitis in terra, quam Dóminus Deus vester datúrus est vobis, ut requiescátis a cunctis hóstibus per circúitum: et absque ullo timóre habitétis
 \verse{11} in loco, quem elégerit Dóminus Deus vester, ut sit nomen ejus in eo: illuc ómnia, quæ præcípio, conferétis, holocáusta, et hóstias, ac décimas, et primítias mánuum vestrárum: et quidquid præcípuum est in munéribus, quæ vovébitis Dómino.
 \verse{12} Ibi epulabímini coram Dómino Deo vestro, vos et fílii ac fíliæ vestræ, fámuli et fámulæ, atque Levítes qui in úrbibus vestris commorátur: neque enim habet áliam partem et possessiónem inter vos.
 
 \verse{13} Cave ne ófferas holocáusta tua in omni loco, quem víderis:
 \verse{14} sed in eo, quem elégerit Dóminus, in una tríbuum tuárum ófferes hóstias, et fácies quæcúmque præcípio tibi.
 \verse{15} Sin autem comédere volúeris, et te esus cárnium delectáverit, occíde, cómede juxta benedictiónem Dómini Dei tui, quam dedit tibi in úrbibus tuis: sive immúndum fúerit, hoc est, maculátum et débile: sive mundum, hoc est, íntegrum et sine mácula, quod offérri licet, sicut cápream et cervum, cómedes:
 \verse{16} absque esu dumtáxat sánguinis, quem super terram quasi aquam effúndes.
 \verse{17} Non póteris comédere in óppidis tuis décimam fruménti, et vini, et ólei tui, primogénita armentórum et pécorum, et ómnia quæ vóveris, et sponte offérre volúeris, et primítias mánuum tuárum:
 \verse{18} sed coram Dómino Deo tuo cómedes ea in loco, quem elégerit Dóminus Deus tuus, tu et fílius tuus, et fília tua, et servus et fámula, atque Levítes qui manet in úrbibus tuis: et lætáberis et reficiéris coram Dómino Deo tuo in cunctis ad quæ exténderis manum tuam.
 \verse{19} Cave ne derelínquas Levítem in omni témpore quo versáris in terra.
 
 \verse{20} Quando dilatáverit Dóminus Deus tuus términos tuos, sicut locútus est tibi, et volúeris vesci cárnibus, quas desíderat ánima tua:
 \verse{21} locus autem, quem elégerit Dóminus Deus tuus ut sit nomen ejus ibi, si procul fúerit, occídes de arméntis et pecóribus, quæ habúeris, sicut præcépi tibi, et cómedes in óppidis tuis, ut tibi placet.
 \verse{22} Sicut coméditur cáprea et cervus, ita vescéris eis: et mundus et immúndus in commúne vescéntur.
 \verse{23} Hoc solum cave, ne sánguinem cómedas: sanguis enim eórum pro ánima est, et idcírco non debes ánimam comédere cum cárnibus:
 \verse{24} sed super terram fundes quasi aquam,
 \verse{25} ut bene sit tibi et fíliis tuis post te, cum féceris quod placet in conspéctu Dómini.
 \verse{26} Quæ autem sanctificáveris, et vóveris Dómino, tolles, et vénies ad locum, quem elégerit Dóminus:
 \verse{27} et ófferes oblatiónes tuas carnem et sánguinem super altáre Dómini Dei tui: sánguinem hostiárum fundes in altári; cárnibus autem ipse vescéris.
 \verse{28} Obsérva et audi ómnia quæ ego præcípio tibi, ut bene sit tibi et fíliis tuis post te in sempitérnum, cum féceris quod bonum est et plácitum in conspéctu Dómini Dei tui.
 
 \verse{29} Quando disperdíderit Dóminus Deus tuus ante fáciem tuam gentes, ad quas ingrediéris possidéndas, et posséderis eas, atque habitáveris in terra eárum:
 \verse{30} cave ne imitéris eas, postquam te fúerint introëúnte subvérsæ, et requíras cæremónias eárum, dicens: Sicut coluérunt gentes istæ deos suos, ita et ego colam.
 \verse{31} Non fácies simíliter Dómino Deo tuo. Omnes enim abominatiónes, quas aversátur Dóminus, fecérunt diis suis, offeréntes fílios et fílias, et comburéntes igni.
 \verse{32} Quod præcípio tibi, hoc tantum fácito Dómino: nec addas quidquam, nec mínuas.
 \chapter{13}
 Si surréxerit in médio tui prophétes, aut qui sómnium vidísse se dicat, et prædíxerit signum atque porténtum,
 \verse{2} et evénerit quod locútus est, et díxerit tibi: Eámus, et sequámur deos aliénos quos ignóras, et serviámus eis:
 \verse{3} non áudies verba prophétæ illíus aut somniatóris: quia tentat vos Dóminus Deus vester, ut palam fiat utrum diligátis eum an non, in toto corde, et in tota ánima vestra.
 \verse{4} Dóminum Deum vestrum sequímini, et ipsum timéte, et mandáta illíus custodíte, et audíte vocem ejus: ipsi serviétis, et ipsi adhærébitis.
 \verse{5} Prophéta autem ille aut fictor somniórum interficiétur: quia locútus est ut vos avérteret a Dómino Deo vestro, qui edúxit vos de terra Ægýpti, et redémit vos de domo servitútis: ut erráre te fáceret de via, quam tibi præcépit Dóminus Deus tuus: et áuferes malum de médio tui.
 
 \verse{6} Si tibi volúerit persuadére frater tuus fílius matris tuæ, aut fílius tuus vel fília, sive uxor quæ est in sinu tuo, aut amícus, quem díligis ut ánimam tuam, clam dicens: Eámus, et serviámus diis aliénis, quos ignóras tu, et patres tui,
 \verse{7} cunctárum in circúitu géntium, quæ juxta vel procul sunt, ab inítio usque ad finem terræ,
 \verse{8} non acquiéscas ei, nec áudias, neque parcat ei óculus tuus ut misereáris et occúltes eum,
 \verse{9} sed statim interfícies: sit primum manus tua super eum, et póstea omnis pópulus mittat manum.
 \verse{10} Lapídibus óbrutus necábitur: quia vóluit te abstráhere a Dómino Deo tuo, qui edúxit te de terra Ægýpti, de domo servitútis:
 \verse{11} ut omnis Israël áudiens tímeat, et nequáquam ultra fáciat quíppiam hujus rei símile.
 
 \verse{12} Si audíeris in una úrbium tuárum, quas Dóminus Deus tuus dabit tibi ad habitándum, dicéntes áliquos:
 \verse{13} Egréssi sunt fílii Bélial de médio tui, et avertérunt habitatóres urbis suæ, atque dixérunt: Eámus, et serviámus diis aliénis quos ignorátis:
 \verse{14} quære sollícite et diligénter, rei veritáte perspécta, si invéneris certum esse quod dícitur, et abominatiónem hanc ópere perpetrátam,
 \verse{15} statim percúties habitatóres urbis illíus in ore gládii, et delébis eam ac ómnia quæ in illa sunt, usque ad pécora.
 \verse{16} Quidquid étiam supelléctilis fúerit, congregábis in médio plateárum ejus, et cum ipsa civitáte succéndes, ita ut univérsa consúmas Dómino Deo tuo, et sit túmulus sempitérnus. Non ædificábitur ámplius,
 \verse{17} et non adhærébit de illo anathémate quidquam in manu tua: ut avertátur Dóminus ab ira furóris sui, et misereátur tui, multiplicétque te sicut jurávit pátribus tuis,
 \verse{18} quando audíeris vocem Dómini Dei tui custódiens ómnia præcépta ejus, quæ ego præcípio tibi hódie, ut fácias quod plácitum est in conspéctu Dómini Dei tui.
 \chapter{14}
 Fílii estóte Dómini Dei vestri: non vos incidétis, nec faciétis calvítium super mórtuo:
 \verse{2} quóniam pópulus sanctus es Dómino Deo tuo, et te elégit ut sis ei in pópulum peculiárem de cunctis géntibus, quæ sunt super terram.
 \verse{3} Ne comedátis quæ immúnda sunt.
 \verse{4} Hoc est ánimal quod comédere debétis: bovem, et ovem, et capram,
 \verse{5} cervum et cápream, búbalum, tragélaphum, pygárgum, órygem, camelopárdalum.
 \verse{6} Omne ánimal, quod in duas partes findit úngulam, et rúminat, comedétis.
 \verse{7} De his autem, quæ rúminant, et úngulam non findunt, comédere non debétis, ut camélum, léporem, chœrogrýllum: hæc, quia rúminant et non dívidunt úngulam, immúnda erunt vobis.
 \verse{8} Sus quoque, quóniam dívidat úngulam et non rúminat, immúnda erit. Cárnibus eórum non vescémini, et cadávera non tangétis.
 
 \verse{9} Hæc comedétis ex ómnibus quæ morántur in aquis: quæ habent pínnulas et squamas, comédite:
 \verse{10} quæ absque pínnulis et squamis sunt, ne comedátis, quia immúnda sunt.
 \verse{11} Omnes aves mundas comédite.
 \verse{12} Immúndas ne comedátis: áquilam scílicet, et gryphem, et haliǽetum,
 \verse{13} íxion et vúlturem ac milvum juxta genus suum:
 \verse{14} et omne corvíni géneris,
 \verse{15} et struthiónem, ac nóctuam, et larum, atque accípitrem juxta genus suum:
 \verse{16} heródium ac cygnum, et ibin,
 \verse{17} ac mérgulum, porphyriónem, et nycticóracem,
 \verse{18} onocrótalum, et charádrium, síngula in génere suo: úpupam quoque et vespertiliónem.
 \verse{19} Et omne quod reptat et pénnulas habet, immúndum erit, et non comedétur.
 \verse{20} Omne quod mundum est, comédite.
 \verse{21} Quidquid autem morticínum est, ne vescámini ex eo. Peregríno, qui intra portas tuas est, da ut cómedat, aut vende ei: quia tu pópulus sanctus Dómini Dei tui es.
 Non coques hædum in lacte matris suæ.
 
 \verse{22} Décimam partem separábis de cunctis frúctibus tuis qui nascúntur in terra per annos síngulos,
 \verse{23} et cómedes in conspéctu Dómini Dei tui in loco quem elégerit, ut in eo nomen illíus invocétur, décimam fruménti tui, et vini, et ólei, et primogénita de arméntis et óvibus tuis: ut discas timére Dóminum Deum tuum omni témpore.
 \verse{24} Cum autem lóngior fúerit via, et locus quem elégerit Dóminus Deus tuus, tibíque benedíxerit, nec potúeris ad eum hæc cuncta portáre,
 \verse{25} vendes ómnia, et in prétium rédiges, portabísque manu tua, et proficiscéris ad locum quem elégerit Dóminus Deus tuus:
 \verse{26} et emes ex eádem pecúnia quidquid tibi placúerit, sive ex arméntis, sive ex óvibus, vinum quoque et síceram, et omne quod desíderat ánima tua: et cómedes coram Dómino Deo tuo, et epuláberis tu et domus tua:
 \verse{27} et Levítes qui intra portas tuas est, cave ne derelínquas eum, quia non habet áliam partem in possessióne tua.
 \verse{28} Anno tértio separábis áliam décimam ex ómnibus quæ nascúntur tibi eo témpore, et repónes intra jánuas tuas.
 \verse{29} Veniétque Levítes qui áliam non habet partem nec possessiónem tecum, et peregrínus ac pupíllus et vídua, qui intra portas tuas sunt, et cómedent et saturabúntur: ut benedícat tibi Dóminus Deus tuus in cunctis opéribus mánuum tuárum quæ féceris.
 \chapter{15}
 Séptimo anno fácies remissiónem,
 \verse{2} quæ hoc órdine celebrábitur. Cui debétur áliquid ab amíco vel próximo ac fratre suo, repétere non póterit, quia annus remissiónis est Dómini.
 \verse{3} A peregríno et ádvena éxiges: civem et propínquum repeténdi non habébis potestátem.
 \verse{4} Et omníno índigens et mendícus non erit inter vos: ut benedícat tibi Dóminus Deus tuus in terra, quam traditúrus est tibi in possessiónem.
 \verse{5} Si tamen audíeris vocem Dómini Dei tui, et custodíeris univérsa quæ jussit, et quæ ego hódie præcípio tibi, benedícet tibi, ut pollícitus est.
 \verse{6} Fœnerábis géntibus multis, et ipse a nullo accípies mútuum. Domináberis natiónibus plúrimis, et tui nemo dominábitur.
 
 \verse{7} Si unus de frátribus tuis, qui morántur intra portas civitátis tuæ in terra quam Dóminus Deus tuus datúrus est tibi, ad paupertátem vénerit, non obdurábis cor tuum, nec cóntrahes manum,
 \verse{8} sed apéries eam páuperi, et dabis mútuum, quo eum indigére perspéxeris.
 \verse{9} Cave ne forte subrépat tibi ímpia cogitátio, et dicas in corde tuo: Appropínquat séptimus annus remissiónis: et avértas óculos tuos a páupere fratre tuo, nolens ei quod póstulat mútuum commodáre: ne clamet contra te ad Dóminum, et fiat tibi in peccátum.
 \verse{10} Sed dabis ei: nec ages quíppiam cállide in ejus necessitátibus sublevándis, ut benedícat tibi Dóminus Deus tuus in omni témpore, et in cunctis ad quæ manum míseris.
 \verse{11} Non déerunt páuperes in terra habitatiónis tuæ: idcírco ego præcípio tibi, ut apérias manum fratri tuo egéno et páuperi, qui tecum versátur in terra.
 
 \verse{12} Cum tibi vénditus fúerit frater tuus Hebrǽus aut Hebrǽa, et sex annis servíerit tibi, in séptimo anno dimíttes eum líberum:
 \verse{13} et quem libertáte donáveris, nequáquam vácuum abíre patiéris:
 \verse{14} sed dabis viáticum de grégibus, et de área, et torculári tuo, quibus Dóminus Deus tuus benedíxerit tibi.
 \verse{15} Meménto quod et ipse servíeris in terra Ægýpti, et liberáverit te Dóminus Deus tuus, et idcírco ego nunc præcípio tibi.
 \verse{16} Sin autem díxerit: Nolo égredi: eo quod díligat te, et domum tuam, et bene sibi apud te esse séntiat:
 \verse{17} assúmes súbulam, et perforábis aurem ejus in jánua domus tuæ, et sérviet tibi usque in ætérnum. Ancíllæ quoque simíliter fácies.
 \verse{18} Non avértas ab eis óculos tuos, quando dimíseris eos líberos, quóniam juxta mercédem mercenárii per sex annos servívit tibi: ut benedícat tibi Dóminus Deus tuus in cunctis opéribus quæ agis.
 
 \verse{19} De primogénitis, quæ nascúntur in arméntis, et in óvibus tuis, quidquid est sexus masculíni, sanctificábis Dómino Deo tuo. Non operáberis in primogénito bovis, et non tondébis primogénita óvium.
 \verse{20} In conspéctu Dómini Dei tui cómedes ea per annos síngulos in loco quem elégerit Dóminus, tu et domus tua.
 \verse{21} Sin autem habúerit máculam, vel claudum fúerit, vel cæcum, aut in áliqua parte defórme vel débile, non immolábitur Dómino Deo tuo:
 \verse{22} sed intra portas urbis tuæ cómedes illud: tam mundus quam immúndus simíliter vescéntur eis, quasi cáprea et cervo.
 \verse{23} Hoc solum observábis, ut sánguinem eórum non cómedas, sed effúndes in terram quasi aquam.
 \chapter{16}
 Obsérva mensem novárum frugum, et verni primum témporis, ut fácias Phase Dómino Deo tuo: quóniam in isto mense edúxit te Dóminus Deus tuus de Ægýpto nocte.
 \verse{2} Immolabísque Phase Dómino Deo tuo de óvibus, et de bobus, in loco quem elégerit Dóminus Deus tuus, ut hábitet nomen ejus ibi.
 \verse{3} Non cómedes in eo panem fermentátum: septem diébus cómedes absque ferménto afflictiónis panem, quóniam in pavóre egréssus es de Ægýpto: ut memíneris diéi egressiónis tuæ de Ægýpto, ómnibus diébus vitæ tuæ.
 \verse{4} Non apparébit ferméntum in ómnibus términis tuis septem diébus, et non remanébit de cárnibus ejus, quod immolátum est véspere in die primo, usque mane.
 \verse{5} Non póteris immoláre Phase in quálibet úrbium tuárum, quas Dóminus Deus tuus datúrus est tibi,
 \verse{6} sed in loco quem elégerit Dóminus Deus tuus, ut hábitet nomen ejus ibi: immolábis Phase véspere ad solis occásum, quando egréssus es de Ægýpto.
 \verse{7} Et coques, et cómedes in loco quem elégerit Dóminus Deus tuus, manéque consúrgens vades in tabernácula tua.
 \verse{8} Sex diébus cómedes ázyma: et in die séptima, quia collécta est Dómini Dei tui, non fácies opus.
 
 \verse{9} Septem hebdómadas numerábis tibi ab ea die qua falcem in ségetem míseris.
 \verse{10} Et celebrábis diem festum hebdomadárum Dómino Deo tuo, oblatiónem spontáneam manus tuæ, quam ófferes juxta benedictiónem Dómini Dei tui:
 \verse{11} et epuláberis coram Dómino Deo tuo, tu, fílius tuus et fília tua, servus tuus et ancílla tua, et Levítes qui est intra portas tuas, ádvena ac pupíllus et vídua, qui morántur vobíscum: in loco quem elégerit Dóminus Deus tuus, ut hábitet nomen ejus ibi.
 \verse{12} Et recordáberis quóniam servus fúeris in Ægýpto: custodiésque ac fácies quæ præcépta sunt.
 
 \verse{13} Solemnitátem quoque tabernaculórum celebrábis per septem dies, quando collégeris de área et torculári fruges tuas:
 \verse{14} et epuláberis in festivitáte tua, tu, fílius tuus et fília, servus tuus et ancílla, Levítes quoque et ádvena, pupíllus et vídua qui intra portas tuas sunt.
 \verse{15} Septem diébus Dómino Deo tuo festa celebrábis in loco quem elégerit Dóminus: benedicétque tibi Dóminus Deus tuus in cunctis frúgibus tuis, et in omni ópere mánuum tuárum, erísque in lætítia.
 \verse{16} Tribus vícibus per annum apparébit omne masculínum tuum in conspéctu Dómini Dei tui in loco quem elégerit: in solemnitáte azymórum, in solemnitáte hebdomadárum, et in solemnitáte tabernaculórum. Non apparébit ante Dóminum vácuus:
 \verse{17} sed ófferet unusquísque secúndum quod habúerit juxta benedictiónem Dómini Dei sui, quam déderit ei.
 
 \verse{18} Júdices et magístros constítues in ómnibus portis tuis, quas Dóminus Deus tuus déderit tibi, per síngulas tribus tuas: ut júdicent pópulum justo judício,
 \verse{19} nec in álteram partem declínent. Non accípies persónam, nec múnera: quia múnera excǽcant óculos sapiéntum, et mutant verba justórum.
 \verse{20} Juste quod justum est persequéris: ut vivas, et possídeas terram, quam Dóminus Deus tuus déderit tibi.
 
 \verse{21} Non plantábis lucum, et omnem árborem juxta altáre Dómini Dei tui.
 \verse{22} Nec fácies tibi, neque constítues státuam: quæ odit Dóminus Deus tuus.
 \chapter{17}
 Non immolábis Dómino Deo tuo ovem, et bovem, in quo est mácula, aut quíppiam vítii: quia abominátio est Dómino Deo tuo.
 
 \verse{2} Cum repérti fúerint apud te intra unam portárum tuárum, quas Dóminus Deus tuus dabit tibi, vir aut múlier qui fáciant malum in conspéctu Dómini Dei tui, et transgrediántur pactum illíus,
 \verse{3} ut vadant et servant diis aliénis, et adórent eos, solem et lunam, et omnem milítiam cæli, quæ non præcépi:
 \verse{4} et hoc tibi fúerit nuntiátum, audiénsque inquisíeris diligénter et verum esse repéreris, et abominátio facta est in Israël:
 \verse{5} edúces virum ac mulíerem, qui rem sceleratíssimam perpetrárunt, ad portas civitátis tuæ, et lapídibus obruéntur.
 \verse{6} In ore duórum aut trium téstium períbit qui interficiétur. Nemo occidátur, uno contra se dicénte testimónium.
 \verse{7} Manus téstium prima interfíciet eum, et manus réliqui pópuli extréma mittétur: ut áuferas malum de médio tui.
 
 \verse{8} Si diffícile et ambíguum apud te judícium esse perspéxeris inter sánguinem et sánguinem, causam et causam, lepram et lepram: et júdicum intra portas tuas víderis verba variári: surge, et ascénde ad locum, quem elégerit Dóminus Deus tuus.
 \verse{9} Veniésque ad sacerdótes Levítici géneris, et ad júdicem qui fúerit illo témpore: quærésque ab eis, qui indicábunt tibi judícii veritátem.
 \verse{10} Et fácies quodcúmque díxerint qui præsunt loco quem elégerit Dóminus, et docúerint te
 \verse{11} juxta legem ejus, sequerísque senténtiam eórum, nec declinábis ad déxteram neque ad sinístram.
 \verse{12} Qui autem superbíerit, nolens obedíre sacerdótis império, qui eo témpore minístrat Dómino Deo tuo, et decréto júdicis, moriétur homo ille, et áuferes malum de Israël:
 \verse{13} cunctúsque pópulus áudiens timébit, ut nullus deínceps intuméscat supérbia.
 
 \verse{14} Cum ingréssus fúeris terram, quam Dóminus Deus tuus dabit tibi, et posséderis eam, habitaverísque in illa, et díxeris: Constítuam super me regem, sicut habent omnes per circúitum natiónes:
 \verse{15} eum constítues, quem Dóminus Deus tuus elégerit de número fratrum tuórum. Non póteris altérius gentis hóminem regem fácere, qui non sit frater tuus.
 \verse{16} Cumque fúerit constitútus, non multiplicábit sibi equos, nec redúcet pópulum in Ægýptum, equitátus número sublevátus, præsértim cum Dóminus præcéperit vobis ut nequáquam ámplius per eámdem viam revertámini.
 \verse{17} Non habébit uxóres plúrimas, quæ allíciant ánimum ejus, neque argénti et auri imménsa póndera.
 \verse{18} Postquam autem séderit in sólio regni sui, descríbet sibi Deuteronómium legis hujus in volúmine, accípiens exémplar a sacerdótibus Levíticæ tribus,
 \verse{19} et habébit secum, legétque illud ómnibus diébus vitæ suæ, ut discat timére Dóminum Deum suum, et custodíre verba et cæremónias ejus, quæ in lege præcépta sunt.
 \verse{20} Nec elevétur cor ejus in supérbiam super fratres suos, neque declínet in partem déxteram vel sinístram, ut longo témpore regnet ipse et fílii ejus super Israël.
 \chapter{18}
 Non habébunt sacerdótes et Levítæ, et omnes qui de eádem tribu sunt, partem et hæreditátem cum réliquo Israël, quia sacrifícia Dómini, et oblatiónes ejus cómedent,
 \verse{2} et nihil áliud accípient de possessióne fratrum suórum: Dóminus enim ipse est hæréditas eórum, sicut locútus est illis.
 \verse{3} Hoc erit judícium sacerdótum a pópulo, et ab his qui ófferunt víctimas: sive bovem, sive ovem immoláverint, dabunt sacerdóti armum ac ventrículum:
 \verse{4} primítias fruménti, vini, et ólei, et lanárum partem ex óvium tonsióne.
 \verse{5} Ipsum enim elégit Dóminus Deus tuus de cunctis tríbubus tuis, ut stet, et minístret nómini Dómini, ipse, et fílii ejus in sempitérnum.
 \verse{6} Si exíerit Levítes ex una úrbium tuárum ex omni Israël in qua hábitat, et volúerit veníre, desíderans locum quem elégerit Dóminus,
 \verse{7} ministrábit in nómine Dómini Dei sui, sicut omnes fratres ejus Levítæ, qui stabunt eo témpore coram Dómino.
 \verse{8} Partem cibórum eámdem accípiet, quam et céteri: excépto eo, quod in urbe sua ex patérna ei successióne debétur.
 
 \verse{9} Quando ingréssus fúeris terram, quam Dóminus Deus tuus dabit tibi, cave ne imitári velis abominatiónes illárum géntium.
 \verse{10} Nec inveniátur in te qui lustret fílium suum, aut fíliam, ducens per ignem: aut qui aríolos sciscitétur, et obsérvet sómnia atque augúria, nec sit maléficus,
 \verse{11} nec incantátor, nec qui pythónes cónsulat, nec divínos, aut quærat a mórtuis veritátem.
 \verse{12} Omnia enim hæc abominátur Dóminus, et propter istiúsmodi scélera delébit eos in intróitu tuo.
 \verse{13} Perféctus eris, et absque mácula cum Dómino Deo tuo.
 \verse{14} Gentes istæ, quarum possidébis terram, áugures et divínos áudiunt: tu autem a Dómino Deo tuo áliter institútus es.
 \verse{15} Prophétam de gente tua et de frátribus tuis, sicut me, suscitábit tibi Dóminus Deus tuus: ipsum áudies,
 \verse{16} ut petísti a Dómino Deo tuo in Horeb, quando cóncio congregáta est, atque dixísti: Ultra non áudiam vocem Dómini Dei mei, et ignem hunc máximum ámplius non vidébo, ne móriar.
 \verse{17} Et ait Dóminus mihi: Bene ómnia sunt locúti.
 \verse{18} Prophétam suscitábo eis de médio fratrum suórum símilem tui: et ponam verba mea in ore ejus, loquetúrque ad eos ómnia quæ præcépero illi.
 \verse{19} Qui autem verba ejus, quæ loquétur in nómine meo, audíre nolúerit, ego ultor exístam.
 \verse{20} Prophéta autem qui arrogántia depravátus volúerit loqui in nómine meo, quæ ego non præcépi illi ut díceret, aut ex nómine alienórum deórum, interficiétur.
 
 \verse{21} Quod si tácita cogitatióne respónderis: Quómodo possum intellígere verbum, quod Dóminus non est locútus?
 \verse{22} hoc habébis signum: quod in nómine Dómini prophéta ille prædíxerit, et non evénerit: hoc Dóminus non est locútus, sed per tumórem ánimi sui prophéta confínxit: et idcírco non timébis eum.
 \chapter{19}
 Cum disperdíderit Dóminus Deus tuus gentes, quarum tibi traditúrus est terram, et posséderis eam, habitaverísque in úrbibus ejus et in ǽdibus:
 \verse{2} tres civitátes separábis tibi in médio terræ, quam Dóminus Deus tuus dabit tibi in possessiónem,
 \verse{3} sternens diligénter viam: et in tres æquáliter partes totam terræ tuæ provínciam dívides: ut hábeat e vicíno qui propter homicídium prófugus est, quo possit evádere.
 \verse{4} Hæc erit lex homicídæ fugiéntis, cujus vita servánda est: qui percússerit próximum suum nésciens, et qui heri et nudiustértius nullum contra eum ódium habuísse comprobátur:
 \verse{5} sed abiísse cum eo simplíciter in silvam ad ligna cædénda, et in succisióne lignórum secúris fúgerit manu, ferrúmque lapsum de manúbrio amícum ejus percússerit, et occíderit: hic ad unam supradictárum úrbium confúgiet, et vivet:
 \verse{6} ne fórsitan próximus ejus, cujus effúsus est sanguis, dolóre stimulátus, persequátur, et apprehéndat eum si lóngior via fúerit, et percútiat ánimam ejus, qui non est reus mortis: quia nullum contra eum, qui occísus est, ódium prius habuísse monstrátur.
 \verse{7} Idcírco præcípio tibi, ut tres civitátes æquális inter se spátii dívidas.
 \verse{8} Cum autem dilatáverit Dóminus Deus tuus términos tuos, sicut jurávit pátribus tuis, et déderit tibi cunctam terram, quam eis pollícitus est
 \verse{9} (si tamen custodíeris mandáta ejus, et féceris, quæ hódie præcípio tibi, ut díligas Dóminum Deum tuum, et ámbules in viis ejus omni témpore), addes tibi tres álias civitátes, et supradictárum trium úrbium númerum duplicábis:
 \verse{10} ut non effundátur sanguis innóxius in médio terræ, quam Dóminus Deus tuus dabit tibi possidéndam, ne sis sánguinis reus.
 
 \verse{11} Si quis autem, ódio habens próximum suum, insidiátus fúerit vitæ ejus, surgénsque percússerit illum, et mórtuus fúerit, fugerítque ad unam de supradíctis úrbibus,
 \verse{12} mittent senióres civitátis illíus, et arrípient eum de loco effúgii, tradéntque in manu próximi, cujus sanguis effúsus est, et moriétur.
 \verse{13} Non miseráberis ejus, et áuferes innóxium sánguinem de Israël, ut bene sit tibi.
 
 \verse{14} Non assúmes, et tránsferes términos próximi tui, quos fixérunt prióres in possessióne tua, quam Dóminus Deus tuus dabit tibi in terra quam accéperis possidéndam.
 
 \verse{15} Non stabit testis unus contra áliquem, quidquid illud peccáti, et facínoris fúerit: sed in ore duórum aut trium téstium stabit omne verbum.
 \verse{16} Si stéterit testis mendax contra hóminem, accúsans eum prævaricatiónis,
 \verse{17} stabunt ambo, quorum causa est, ante Dóminum in conspéctu sacerdótum et júdicum qui fúerint in diébus illis.
 \verse{18} Cumque diligentíssime perscrutántes, invénerint falsum testem dixísse contra fratrem suum mendácium,
 \verse{19} reddent ei sicut fratri suo fácere cogitávit, et áuferes malum de médio tui:
 \verse{20} ut audiéntes céteri timórem hábeant, et nequáquam tália áudeant fácere.
 \verse{21} Non miseréberis ejus, sed ánimam pro ánima, óculum pro óculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede éxiges.
 \chapter{20}
 Si exíeris ad bellum contra hostes tuos, et víderis equitátus et currus, et majórem quam tu hábeas adversárii exércitus multitúdinem, non timébis eos: quia Dóminus Deus tuus tecum est, qui edúxit te de terra Ægýpti.
 \verse{2} Appropinquánte autem jam pr\'{œ}lio, stabit sacérdos ante áciem, et sic loquétur ad pópulum:
 \verse{3} Audi, Israël: vos hódie contra inimícos vestros pugnam commíttitis: non pertiméscat cor vestrum, nolíte metúere, nolíte cédere, nec formidétis eos:
 \verse{4} quia Dóminus Deus vester in médio vestri est, et pro vobis contra adversários dimicábit, ut éruat vos de perículo.
 \verse{5} Duces quoque per síngulas turmas audiénte exércitu proclamábunt: Quis est homo qui ædificávit domum novam, et non dedicávit eam? vadat, et revertátur in domum suam, ne forte moriátur in bello, et álius dédicet eam.
 \verse{6} Quis est homo qui plantávit víneam, et necdum fecit eam esse commúnem, de qua vesci ómnibus líceat? vadat, et revertátur in domum suam, ne forte moriátur in bello, et álius homo ejus fungátur offício.
 \verse{7} Quis est homo, qui despóndit uxórem, et non accépit eam? vadat, et revertátur in domum suam, ne forte moriátur in bello, et álius homo accípiat eam.
 \verse{8} His dictis addent réliqua, et loquéntur ad pópulum: Quis est homo formidolósus, et corde pávido? vadat, et revertátur in domum suam, ne pavére fáciat corda fratrum suórum, sicut ipse timóre pertérritus est.
 \verse{9} Cumque silúerint duces exércitus, et finem loquéndi fécerint, unusquísque suos ad bellándum cúneos præparábit.
 
 \verse{10} Siquándo accésseris ad expugnándam civitátem, ófferes ei primum pacem.
 \verse{11} Si recéperit, et aperúerit tibi portas, cunctus pópulus, qui in ea est, salvábitur, et sérviet tibi sub tribúto.
 \verse{12} Sin autem fœdus iníre nolúerit, et c\'{œ}perit contra te bellum, oppugnábis eam.
 \verse{13} Cumque tradíderit Dóminus Deus tuus illam in manu tua, percúties omne quod in ea géneris masculíni est, in ore gládii,
 \verse{14} absque muliéribus et infántibus, juméntis et céteris quæ in civitáte sunt. Omnem prædam exercítui dívides, et cómedes de spóliis hóstium tuórum, quæ Dóminus Deus tuus déderit tibi.
 \verse{15} Sic fácies cunctis civitátibus, quæ a te procul valde sunt, et non sunt de his úrbibus, quas in possessiónem acceptúrus es.
 \verse{16} De his autem civitátibus, quæ dabúntur tibi, nullum omníno permíttes vívere:
 \verse{17} sed interfícies in ore gládii, Hethǽum vidélicet, et Amorrhǽum, et Chananǽum, Pherezǽum, et Hevǽum, et Jebusǽum, sicut præcépit tibi Dóminus Deus tuus:
 \verse{18} ne forte dóceant vos fácere cunctas abominatiónes, quas ipsi operáti sunt diis suis, et peccétis in Dóminum Deum vestrum.
 
 \verse{19} Quando obséderis civitátem multo témpore, et munitiónibus circumdéderis ut expúgnes eam, non succídes árbores, de quibus vesci potest, nec secúribus per circúitum debes vastáre regiónem: quóniam lignum est, et non homo, nec potest bellántium contra te augére númerum.
 \verse{20} Si qua autem ligna non sunt pomífera, sed agréstia, et in céteros apta usus, succíde, et ínstrue máchinas, donec cápias civitátem, quæ contra te dímicat.
 \chapter{21}
 Quando invéntum fúerit in terra, quam Dóminus Deus tuus datúrus est tibi, hóminis cadáver occísi, et ignorábitur cædis reus,
 \verse{2} egrediéntur majóres natu, et júdices tui, et metiéntur a loco cadáveris singulárum per circúitum spátia civitátum:
 \verse{3} et quam viciniórem céteris esse perspéxerint, senióres civitátis illíus tollent vítulam de arménto, quæ non traxit jugum, nec terram scidit vómere,
 \verse{4} et ducent eam ad vallem ásperam atque saxósam, quæ numquam aráta est, nec seméntem recépit: et cædent in ea cervíces vítulæ:
 \verse{5} accedéntque sacerdótes fílii Levi, quos elégerit Dóminus Deus tuus ut minístrent ei, et benedícant in nómine ejus, et ad verbum eórum omne negótium, et quidquid mundum, vel immúndum est, judicétur.
 \verse{6} Et vénient majóres natu civitátis illíus ad interféctum, lavabúntque manus suas super vítulam, quæ in valle percússa est,
 \verse{7} et dicent: Manus nostræ non effudérunt sánguinem hunc, nec óculi vidérunt:
 \verse{8} propítius esto pópulo tuo Israël, quem redemísti, Dómine, et ne réputes sánguinem innocéntem in médio pópuli tui Israël. Et auferétur ab eis reátus sánguinis:
 \verse{9} tu autem aliénus eris ab innocéntis cruóre, qui fusus est, cum féceris quod præcépit Dóminus.
 
 \verse{10} Si egréssus fúeris ad pugnam contra inimícos tuos, et tradíderit eos Dóminus Deus tuus in manu tua, captivósque dúxeris,
 \verse{11} et víderis in número captivórum mulíerem pulchram, et adamáveris eam, voluerísque habére uxórem,
 \verse{12} introdúces eam in domum tuam: quæ radet cæsáriem, et circumcídet ungues,
 \verse{13} et depónet vestem, in qua capta est: sedénsque in domo tua, flebit patrem et matrem suam uno mense: et póstea intrábis ad eam, dormiésque cum illa, et erit uxor tua.
 \verse{14} Si autem póstea non séderit ánimo tuo, dimíttes eam líberam, nec véndere póteris pecúnia, nec opprímere per poténtiam: quia humiliásti eam.
 
 \verse{15} Si habúerit homo uxóres duas, unam diléctam, et álteram odiósam, genueríntque ex eo líberos, et fúerit fílius odiósæ primogénitus,
 \verse{16} voluerítque substántiam inter fílios suos divídere, non póterit fílium diléctæ fácere primogénitum, et præférre fílio odiósæ:
 \verse{17} sed fílium odiósæ agnóscet primogénitum, dabítque ei de his quæ habúerit cuncta duplícia: iste est enim princípium liberórum ejus, et huic debéntur primogénita.
 
 \verse{18} Si genúerit homo fílium contumácem et protérvum, qui non áudiat patris aut matris impérium, et coércitus obedíre contémpserit:
 \verse{19} apprehéndent eum, et ducent ad senióres civitátis illíus, et ad portam judícii,
 \verse{20} dicéntque ad eos: Fílius noster iste protérvus et cóntumax est: mónita nostra audíre contémnit, comessatiónibus vacat, et luxúriæ atque convíviis:
 \verse{21} lapídibus eum óbruet pópulus civitátis, et moriétur, ut auferátis malum de médio vestri, et univérsus Israël áudiens pertiméscat.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{22} Quando peccáverit homo quod morte plecténdum est, et adjudicátus morti appénsus fúerit in patíbulo:
 \verse{23} non permanébit cadáver ejus in ligno, sed in eádem die sepeliétur: quia maledíctus a Deo est qui pendet in ligno: et nequáquam contaminábis terram tuam, quam Dóminus Deus tuus déderit tibi in possessiónem.
 \chapter{22}
 Non vidébis bovem fratris tui, aut ovem errántem, et præteríbis: sed redúces fratri tuo,
 \verse{2} etiámsi non est propínquus frater tuus, nec nosti eum: duces in domum tuam, et erunt apud te quámdiu quærat ea frater tuus, et recípiat.
 \verse{3} Simíliter fácies de ásino, et de vestiménto, et de omni re fratris tui, quæ períerit: si invéneris eam, ne négligas quasi aliénam.
 \verse{4} Si víderis ásinum fratris tui aut bovem cecidísse in via, non despícies, sed sublevábis cum eo.
 
 \verse{5} Non induétur múlier veste viríli, nec vir utétur veste femínea: abominábilis enim apud Deum est qui facit hæc.
 
 \verse{6} Si ámbulans per viam, in árbore vel in terra nidum avis invéneris, et matrem pullis vel ovis désuper incubántem: non tenébis eam cum fíliis,
 \verse{7} sed abíre patiéris, captos tenens fílios: ut bene sit tibi, et longo vivas témpore.
 
 \verse{8} Cum ædificáveris domum novam, fácies murum tecti per circúitum: ne effundátur sanguis in domo tua, et sis reus labénte álio, et in præceps ruénte.
 
 \verse{9} Non seres víneam tuam áltero sémine: ne et seméntis quam sevísti, et quæ nascúntur ex vínea, páriter sanctificéntur.
 \verse{10} Non arábis in bove simul et ásino.
 \verse{11} Non induéris vestiménto, quod ex lana linóque contéxtum est.
 
 \verse{12} Funículos in fímbriis fácies per quátuor ángulos pállii tui, quo operiéris.
 
 \verse{13} Si dúxerit vir uxórem, et póstea ódio habúerit eam,
 \verse{14} quæsierítque occasiónes quibus dimíttat eam, objíciens ei nomen péssimum, et díxerit: Uxórem hanc accépi, et ingréssus ad eam non invéni vírginem:
 \verse{15} tollent eam pater et mater ejus, et ferent secum signa virginitátis ejus ad senióres urbis qui in porta sunt:
 \verse{16} et dicet pater: Fíliam meam dedi huic uxórem: quam quia odit,
 \verse{17} impónit ei nomen péssimum, ut dicat: Non invéni fíliam tuam vírginem: et ecce hæc sunt signa virginitátis fíliæ meæ. Expándent vestiméntum coram senióribus civitátis:
 \verse{18} apprehendéntque senes urbis illíus virum, et verberábunt illum,
 \verse{19} condemnántes ínsuper centum siclis argénti, quos dabit patri puéllæ, quóniam diffamávit nomen péssimum super vírginem Israël: habebítque eam uxórem, et non póterit dimíttere eam ómnibus diébus vitæ suæ.
 \verse{20} Quod si verum est quod óbjicit, et non est in puélla invénta virgínitas,
 \verse{21} ejícient eam extra fores domus patris sui, et lapídibus óbruent viri civitátis illíus, et moriétur: quóniam fecit nefas in Israël, ut fornicarétur in domo patris sui: et áuferes malum de médio tui.
 
 \verse{22} Si dormíerit vir cum uxóre altérius, utérque moriétur, id est, adúlter et adúltera: et áuferes malum de Israël.
 
 \verse{23} Si puéllam vírginem despónderit vir, et invénerit eam áliquis in civitáte, et concubúerit cum ea,
 \verse{24} edúces utrúmque ad portam civitátis illíus, et lapídibus obruéntur: puélla, quia non clamávit, cum esset in civitáte: vir, quia humiliávit uxórem próximi sui: et áuferes malum de médio tui.
 \verse{25} Sin autem in agro repérerit vir puéllam, quæ desponsáta est, et apprehéndens concubúerit cum ea, ipse moriétur solus:
 \verse{26} puélla nihil patiétur, nec est rea mortis: quóniam sicut latro consúrgit contra fratrem suum, et occídit ánimam ejus, ita et puélla perpéssa est.
 \verse{27} Sola erat in agro: clamávit, et nullus áffuit qui liberáret eam.
 
 \verse{28} Si invénerit vir puéllam vírginem, quæ non habet sponsum, et apprehéndens concubúerit cum illa, et res ad judícium vénerit:
 \verse{29} dabit qui dormívit cum ea, patri puéllæ quinquagínta siclos argénti, et habébit eam uxórem, quia humiliávit illam: non póterit dimíttere eam cunctis diébus vitæ suæ.
 
 \verse{30} Non accípiet homo uxórem patris sui, nec revelábit operiméntum ejus.
 \chapter{23}
 Non intrávit eunúchus, attrítis vel amputátis testículis et abscísso verétro, ecclésiam Dómini.
 \verse{2} Non ingrediétur mamzer, hoc est, de scorto natus, in ecclésiam Dómini, usque ad décimam generatiónem.
 \verse{3} Ammonítes et Moabítes étiam post décimam generatiónem non intrábunt ecclésiam Dómini in ætérnum:
 \verse{4} quia noluérunt vobis occúrrere cum pane et aqua in via quando egréssi estis de Ægýpto: et quia conduxérunt contra te Bálaam fílium Beor de Mesopotámia Sýriæ, ut maledíceret tibi:
 \verse{5} et nóluit Dóminus Deus tuus audíre Bálaam, vertítque maledictiónem ejus in benedictiónem tuam, eo quod dilígeret te.
 \verse{6} Non fácies cum eis pacem, nec quæras eis bona cunctis diébus vitæ tuæ in sempitérnum.
 \verse{7} Non abomináberis Idumǽum, quia frater tuus est: nec Ægýptium, quia ádvena fuísti in terra ejus.
 \verse{8} Qui nati fúerint ex eis, tértia generatióne intrábunt in ecclésiam Dómini.
 
 \verse{9} Quando egréssus fúeris advérsus hostes tuos in pugnam, custódies te ab omni re mala.
 \verse{10} Si fúerit inter vos homo, qui noctúrno pollútus sit sómnio, egrediétur extra castra,
 \verse{11} et non revertétur, priúsquam ad vésperam lavétur aqua: et post solis occásum regrediétur in castra.
 \verse{12} Habébis locum extra castra, ad quem egrediáris ad requisíta natúræ,
 \verse{13} gerens paxíllum in bálteo: cumque séderis, fódies per circúitum, et egésta humo opéries
 \verse{14} quo revelátus es: Dóminus enim Deus tuus ámbulat in médio castrórum, ut éruat te, et tradat tibi inimícos tuos: et sint castra tua sancta, et nihil in eis appáreat fœditátis, ne derelínquat te.
 
 \verse{15} Non trades servum dómino suo, qui ad te confúgerit.
 \verse{16} Habitábit tecum in loco, qui ei placúerit, et in una úrbium tuárum requiéscet: ne contrístes eum.
 
 \verse{17} Non erit méretrix de filiábus Israël, nec scortátor de fíliis Israël.
 \verse{18} Non ófferes mercédem prostíbuli, nec prétium canis in domo Dómini Dei tui, quidquid illud est quod vóveris: quia abominátio est utrúmque apud Dóminum Deum tuum.
 
 \verse{19} Non fœnerábis fratri tuo ad usúram pecúniam, nec fruges, nec quámlibet áliam rem:
 \verse{20} sed aliéno. Fratri autem tuo absque usúra id quo índiget, commodábis: ut benedícat tibi Dóminus Deus tuus in omni ópere tuo in terra, ad quam ingrediéris possidéndam.
 
 \verse{21} Cum votum vóveris Dómino Deo tuo, non tardábis réddere: quia requíret illud Dóminus Deus tuus, et si morátus fúeris, reputábitur tibi in peccátum.
 \verse{22} Si nolúeris pollicéri, absque peccáto eris.
 \verse{23} Quod autem semel egréssum est de lábiis tuis, observábis, et fácies sicut promisísti Dómino Deo tuo, et própria voluntáte et ore tuo locútus es.
 
 \verse{24} Ingréssus víneam próximi tui, cómede uvas, quantum tibi placúerit: foras autem ne éfferas tecum.
 \verse{25} Si intráveris in ségetem amíci tui, franges spicas, et manu cónteres: falce autem non metes.
 \chapter{24}
 Si accéperit homo uxórem, et habúerit eam, et non invénerit grátiam ante óculos ejus propter áliquam fœditátem: scribet libéllum repúdii, et dabit in manu illíus, et dimíttet eam de domo sua.
 \verse{2} Cumque egréssa álterum marítum dúxerit,
 \verse{3} et ille quoque óderit eam, dederítque ei libéllum repúdii, et dimíserit de domo sua, vel certe mórtuus fúerit:
 \verse{4} non póterit prior marítus recípere eam in uxórem: quia pollúta est, et abominábilis facta est coram Dómino: ne peccáre fácias terram tuam, quam Dóminus Deus tuus tradíderit tibi possidéndam.
 
 \verse{5} Cum accéperit homo nuper uxórem, non procédet ad bellum, nec ei quíppiam necessitátis injungétur públicæ, sed vacábit absque culpa domi suæ, ut uno anno lætétur cum uxóre sua.
 
 \verse{6} Non accípies loco pígnoris inferiórem, et superiórem molam: quia ánimam suam oppósuit tibi.
 
 \verse{7} Si deprehénsus fúerit homo sollícitans fratrem suum de fíliis Israël, et véndito eo accéperit prétium, interficiétur, et áuferes malum de médio tui.
 
 \verse{8} Obsérva diligénter ne incúrras plagam lepræ, sed fácies quæcúmque docúerint te sacerdótes Levítici géneris, juxta id quod præcépi eis, et imple sollícite.
 \verse{9} Mementóte quæ fécerit Dóminus Deus vester Maríæ in via cum egrederémini de Ægýpto.
 
 \verse{10} Cum répetes a próximo tuo rem áliquam, quam debet tibi, non ingrediéris domum ejus ut pignus áuferas:
 \verse{11} sed stabis foris, et ille tibi próferet quod habúerit.
 \verse{12} Sin autem pauper est, non pernoctábit apud te pignus,
 \verse{13} sed statim reddes ei ante solis occásum: ut dórmiens in vestiménto suo, benedícat tibi, et hábeas justítiam coram Dómino Deo tuo.
 \verse{14} Non negábis mercédem indigéntis, et páuperis fratris tui, sive ádvenæ, qui tecum morátur in terra, et intra portas tuas est:
 \verse{15} sed eádem die reddes ei prétium labóris sui ante solis occásum, quia pauper est, et ex eo susténtat ánimam suam: ne clamet contra te ad Dóminum, et reputétur tibi in peccátum.
 
 \verse{16} Non occidéntur patres pro fíliis, nec fílii pro pátribus, sed unusquísque pro peccáto suo moriétur.
 
 \verse{17} Non pervértes judícium ádvenæ et pupílli, nec áuferes pígnoris loco víduæ vestiméntum.
 \verse{18} Meménto quod servíeris in Ægýpto, et erúerit te Dóminus Deus tuus inde. Idcírco præcípio tibi ut fácias hanc rem.
 
 \verse{19} Quando messúeris ségetem in agro tuo, et oblítus manípulum relíqueris, non revertéris, ut tollas illum: sed ádvenam, et pupíllum, et víduam auférre patiéris, ut benedícat tibi Dóminus Deus tuus in omni ópere mánuum tuárum.
 \verse{20} Si fruges collégeris olivárum, quidquid remánserit in arbóribus, non revertéris ut cólligas: sed relínques ádvenæ, pupíllo, ac víduæ.
 \verse{21} Si vindemiáveris víneam tuam, non cólliges remanéntes racémos: sed cedent in usus ádvenæ, pupílli, ac víduæ.
 \verse{22} Meménto quod et tu servíeris in Ægýpto, et idcírco præcípio tibi ut fácias hanc rem.
 \chapter{25}
 Si fúerit causa inter áliquos, et interpelláverint júdices: quem justum esse perspéxerint, illi justítiæ palmam dabunt: quem ímpium, condemnábunt impietátis.
 \verse{2} Sin autem eum, qui peccávit, dignum víderint plagis: prostérnent, et coram se fácient verberári. Pro mensúra peccáti erit et plagárum modus:
 \verse{3} ita dumtáxat, ut quadragenárium númerum non excédant: ne fœde lacerátus ante óculos tuos ábeat frater tuus.
 
 \verse{4} Non ligábis os bovis teréntis in área fruges tuas.
 
 \verse{5} Quando habitáverint fratres simul, et unus ex eis absque líberis mórtuus fúerit, uxor defúncti non nubet álteri: sed accípiet eam frater ejus, et suscitábit semen fratris sui:
 \verse{6} et primogénitum ex ea fílium nómine illíus appellábit, ut non deleátur nomen ejus ex Israël.
 \verse{7} Sin autem nolúerit accípere uxórem fratris sui, quæ ei lege debétur, perget múlier ad portam civitátis, et interpellábit majóres natu, dicétque: Non vult frater viri mei suscitáre nomen fratris sui in Israël, nec me in cónjugem súmere.
 \verse{8} Statímque accersíri eum fácient, et interrogábunt. Si respónderit: Nolo eam uxórem accípere:
 \verse{9} accédet múlier ad eum coram senióribus, et tollet calceaméntum de pede ejus, spuétque in fáciem illíus, et dicet: Sic fiet hómini, qui non ædíficat domum fratris sui.
 \verse{10} Et vocábitur nomen illíus in Israël, Domus discalceáti.
 
 \verse{11} Si habúerint inter se júrgium viri duo, et unus contra álterum rixári c\'{œ}perit, volénsque uxor altérius erúere virum suum de manu fortióris, miserítque manum, et apprehénderit verénda ejus:
 \verse{12} abscídes manum illíus, nec flectéris super eam ulla misericórdia.
 
 \verse{13} Non habébis in sácculo divérsa póndera, majus et minus:
 \verse{14} nec erit in domo tua módius major, et minor.
 \verse{15} Pondus habébis justum et verum, et módius æquális et verus erit tibi: ut multo vivas témpore super terram, quam Dóminus Deus tuus déderit tibi.
 \verse{16} Abominátur enim Dóminus tuus eum qui facit hæc, et aversátur omnem injustítiam.
 
 \verse{17} Meménto quæ fécerit tibi Amalec in via quando egrediebáris ex Ægýpto:
 \verse{18} quómodo occúrrerit tibi, et extrémos ágminis tui, qui lassi residébant, cecíderit, quando tu eras fame et labóre conféctus: et non timúerit Deum.
 \verse{19} Cum ergo Dóminus Deus tuus déderit tibi réquiem, et subjécerit cunctas per circúitum natiónes in terra, quam tibi pollícitus est: delébis nomen ejus sub cælo. Cave ne obliviscáris.
 \chapter{26}
 Cumque intráveris terram, quam Dóminus Deus tuus tibi datúrus est possidéndam, et obtinúeris eam, atque habitáveris in ea:
 \verse{2} tolles de cunctis frúgibus tuis primítias, et pones in cartállo, pergésque ad locum quem Dóminus Deus tuus elégerit, ut ibi invocétur nomen ejus:
 \verse{3} accedésque ad sacerdótem, qui fúerit in diébus illis, et dices ad eum: Profíteor hódie coram Dómino Deo tuo, quod ingréssus sum in terram, pro qua jurávit pátribus nostris, ut daret eam nobis.
 \verse{4} Suscipiénsque sacérdos cartállum de manu tua, ponet ante altáre Dómini Dei tui:
 \verse{5} et loquéris in conspéctu Dómini Dei tui: Syrus persequebátur patrem meum, qui descéndit in Ægýptum, et ibi peregrinátus est in paucíssimo número: crevítque in gentem magnam ac robústam et infinítæ multitúdinis.
 \verse{6} Afflixerúntque nos Ægýptii, et persecúti sunt, imponéntes ónera gravíssima:
 \verse{7} et clamávimus ad Dóminum Deum patrum nostrórum: qui exaudívit nos, et respéxit humilitátem nostram, et labórem, atque angústiam:
 \verse{8} et edúxit nos de Ægýpto in manu forti, et bráchio exténto, in ingénti pavóre, in signis atque porténtis:
 \verse{9} et introdúxit ad locum istum, et trádidit nobis terram lacte et melle manántem.
 \verse{10} Et idcírco nunc óffero primítias frugum terræ, quam Dóminus dedit mihi. Et dimíttes eas in conspéctu Dómini Dei tui, et adoráto Dómino Deo tuo.
 \verse{11} Et epuláberis in ómnibus bonis, quæ Dóminus Deus tuus déderit tibi et dómui tuæ, tu et Levítes, et ádvena qui tecum est.
 
 \verse{12} Quando compléveris décimam cunctárum frugum tuárum, anno decimárum tértio, dabis Levítæ, et ádvenæ, et pupíllo et víduæ, ut cómedant intra portas tuas, et saturéntur:
 \verse{13} loquerísque in conspéctu Dómini Deo tui: Abstuli quod sanctificátum est de domo mea, et dedi illud Levítæ et ádvenæ, et pupíllo ac víduæ, sicut jussísti mihi: non præterívi mandáta tua, nec sum oblítus impérii tui.
 \verse{14} Non comédi ex eis in luctu meo, nec separávi ea in quálibet immundítia, nec expéndi ex his quidquam in re fúnebri. Obedívi voci Dómini Dei mei, et feci ómnia sicut præcepísti mihi.
 \verse{15} Réspice de sanctuário tuo, et de excélso cælórum habitáculo, et bénedic pópulo tuo Israël, et terræ, quam dedísti nobis, sicut jurásti pátribus nostris, terræ lacte et melle manánti.
 
 \verse{16} Hódie Dóminus Deus tuus præcépit tibi ut fácias mandáta hæc atque judícia: et custódias et ímpleas ex toto corde tuo, et ex tota ánima tua.
 \verse{17} Dóminum elegísti hódie, ut sit tibi Deus, et ámbules in viis ejus, et custódias cæremónias illíus, et mandáta atque judícia, et obédias ejus império.
 \verse{18} Et Dóminus elégit te hódie ut sis ei pópulus peculiáris, sicut locútus est tibi, et custódias ómnia præcépta illíus:
 \verse{19} et fáciat te excelsiórem cunctis géntibus quas creávit, in laudem, et nomen, et glóriam suam: ut sis pópulus sanctus Dómini Dei tui, sicut locútus est.
 \chapter{27}
 Præcépit autem Móyses et senióres Israël pópulo, dicéntes: Custodíte omne mandátum quod præcípio vobis hódie.
 \verse{2} Cumque transiéritis Jordánem in terram, quam Dóminus Deus tuus dabit tibi, ériges ingéntes lápides, et calce lævigábis eos,
 \verse{3} ut possis in eis scríbere ómnia verba legis hujus, Jordáne transmísso: ut intróëas terram, quam Dóminus Deus tuus dabit tibi, terram lacte et melle manántem, sicut jurávit pátribus tuis.
 \verse{4} Quando ergo transiéritis Jordánem, erígite lápides, quos ego hódie præcípio vobis in monte Hebal, et lævigábis eos calce:
 \verse{5} et ædificábis ibi altáre Dómino Deo tuo de lapídibus, quos ferrum non tétigit,
 \verse{6} et de saxis infórmibus et impolítis: et ófferes super eo holocáusta Dómino Deo tuo,
 \verse{7} et immolábis hóstias pacíficas, comedésque ibi, et epuláberis coram Dómino Deo tuo.
 \verse{8} Et scribes super lápides ómnia verba legis hujus plane et lúcide.
 
 \verse{9} Dixerúntque Móyses et sacerdótes Levítici géneris ad omnem Israélem: Atténde, et audi, Israël: hódie factus es pópulus Dómini Dei tui:
 \verse{10} áudies vocem ejus, et fácies mandáta atque justítias, quas ego præcípio tibi.
 
 \verse{11} Præcepítque Móyses pópulo in die illo, dicens:
 \verse{12} Hi stabunt ad benedicéndum pópulo super montem Garízim, Jordáne transmísso: Símeon, Levi, Judas, Issachar, Joseph, et Bénjamin.
 \verse{13} Et e regióne isti stabunt ad maledicéndum in monte Hebal: Ruben, Gad, et Aser, et Zábulon, Dan, et Néphthali.
 \verse{14} Et pronuntiábunt Levítæ, dicéntque ad omnes viros Israël excélsa voce:
 \verse{15} Maledíctus homo qui facit scúlptile et conflátile, abominatiónem Dómini, opus mánuum artíficum, ponétque illud in abscóndito: et respondébit omnis pópulus, et dicet: Amen.
 \verse{16} Maledíctus qui non honórat patrem suum, et matrem: et dicet omnis pópulus: Amen.
 \verse{17} Maledíctus qui transfert términos próximi sui: et dicet omnis pópulus: Amen.
 \verse{18} Maledíctus qui erráre facit cæcum in itínere: et dicet omnis pópulus: Amen.
 \verse{19} Maledíctus qui pervértit judícium ádvenæ, pupílli et víduæ: et dicet omnis pópulus: Amen.
 \verse{20} Maledíctus qui dormit cum uxóre patris sui, et revélat operiméntum léctuli ejus: et dicet omnis pópulus: Amen.
 \verse{21} Maledíctus qui dormit cum omni juménto: et dicet omnis pópulus: Amen.
 \verse{22} Maledíctus qui dormit cum soróre sua, fília patris sui, vel matris suæ: et dicet omnis pópulus: Amen.
 \verse{23} Maledíctus qui dormit cum socru sua: et dicet omnis pópulus: Amen.
 \verse{24} Maledíctus qui clam percússerit próximum suum: et dicet omnis pópulus: Amen.
 \verse{25} Maledíctus qui áccipit múnera, ut percútiat ánimam sánguinis innocéntis: et dicet omnis pópulus: Amen.
 \verse{26} Maledíctus qui non pérmanet in sermónibus legis hujus, nec eos ópere pérficit: et dicet omnis pópulus: Amen.
 \chapter{28}
 Si autem audíeris vocem Dómini Dei tui, ut fácias atque custódias ómnia mandáta ejus, quæ ego præcípio tibi hódie, fáciet te Dóminus Deus tuus excelsiórem cunctis géntibus, quæ versántur in terra.
 \verse{2} Veniéntque super te univérsæ benedictiónes istæ, et apprehéndent te: si tamen præcépta ejus audíeris.
 \verse{3} Benedíctus tu in civitáte, et benedíctus in agro.
 \verse{4} Benedíctus fructus ventris tui, et fructus terræ tuæ, fructúsque jumentórum tuórum, greges armentórum tuórum, et caulæ óvium tuárum.
 \verse{5} Benedícta hórrea tua, et benedíctæ relíquiæ tuæ.
 \verse{6} Benedíctus eris tu ingrédiens et egrédiens.
 \verse{7} Dabit Dóminus inimícos tuos, qui consúrgunt advérsum te, corruéntes in conspéctu tuo: per unam viam vénient contra te, et per septem fúgient a fácie tua.
 \verse{8} Emíttet Dóminus benedictiónem super cellária tua, et super ómnia ópera mánuum tuárum: benedicétque tibi in terra, quam accéperis.
 
 \verse{9} Suscitábit te Dóminus sibi in pópulum sanctum, sicut jurávit tibi: si custodíeris mandáta Dómini Dei tui, et ambuláveris in viis ejus.
 \verse{10} Videbúntque omnes terrárum pópuli quod nomen Dómini invocátum sit super te, et timébunt te.
 \verse{11} Abundáre te fáciet Dóminus ómnibus bonis, fructu úteri tui, et fructu jumentórum tuórum, fructu terræ tuæ, quam jurávit Dóminus pátribus tuis ut daret tibi.
 \verse{12} Apériet Dóminus thesáurum suum óptimum, cælum, ut tríbuat plúviam terræ tuæ in témpore suo: benedicétque cunctis opéribus mánuum tuárum. Et fœnerábis géntibus multis, et ipse a nullo fœnus accípies.
 \verse{13} Constítuet te Dóminus in caput, et non in caudam: et eris semper supra, et non subter: si tamen audíeris mandáta Dómini Dei tui quæ ego præcípio tibi hódie, et custodíeris et féceris,
 \verse{14} ac non declináveris ab eis nec ad déxteram, nec ad sinístram, nec secútus fúeris deos aliénos, neque colúeris eos.
 
 \verse{15} Quod si audíre nolúeris vocem Dómini Dei tui, ut custódias, et fácias ómnia mandáta ejus et cæremónias, quas ego præcípio tibi hódie, vénient super te omnes maledictiónes istæ, et apprehéndent te.
 \verse{16} Maledíctus eris in civitáte, maledíctus in agro.
 \verse{17} Maledíctum hórreum tuum, et maledíctæ relíquiæ tuæ.
 \verse{18} Maledíctus fructus ventris tui, et fructus terræ tuæ, arménta boum tuórum, et greges óvium tuárum.
 \verse{19} Maledíctus eris ingrédiens, et maledíctus egrédiens.
 \verse{20} Mittet Dóminus super te famem et esúriem, et increpatiónem in ómnia ópera tua, quæ tu fácies: donec cónterat te, et perdat velóciter, propter adinventiónes tuas péssimas in quibus reliquísti me.
 \verse{21} Adjúngat tibi Dóminus pestiléntiam, donec consúmat te de terra ad quam ingrediéris possidéndam.
 \verse{22} Percútiat te Dóminus egestáte, febri et frígore, ardóre et æstu, et áëre corrúpto ac rubígine, et persequátur donec péreas.
 \verse{23} Sit cælum, quod supra te est, ǽneum: et terra, quam calcas, férrea.
 \verse{24} Det Dóminus imbrem terræ tuæ púlverem, et de cælo descéndat super te cinis, donec conteráris.
 \verse{25} Tradat te Dóminus corruéntem ante hostes tuos: per unam viam egrediáris contra eos, et per septem fúgias, et dispergáris per ómnia regna terræ,
 \verse{26} sitque cadáver tuum in escam cunctis volatílibus cæli, et béstiis terræ, et non sit qui ábigat.
 
 \verse{27} Percútiat te Dóminus úlcere Ægýpti, et partem córporis, per quam stércora egerúntur, scábie quoque et prurígine: ita ut curári néqueas.
 \verse{28} Percútiat te Dóminus améntia et cæcitáte ac furóre mentis,
 \verse{29} et palpes in merídie sicut palpáre solet cæcus in ténebris, et non dírigas vias tuas. Omníque témpore calúmniam sustíneas, et opprimáris violéntia, nec hábeas qui líberet te.
 \verse{30} Uxórem accípias, et álius dórmiat cum ea. Domum ædífices, et non hábites in ea. Plantes víneam, et non vindémies eam.
 \verse{31} Bos tuus immolétur coram te, et non cómedas ex eo. Asinus tuus rapiátur in conspéctu tuo, et non reddátur tibi. Oves tuæ dentur inimícis tuis, et non sit qui te ádjuvet.
 \verse{32} Fílii tui et fíliæ tuæ tradántur álteri pópulo, vidéntibus óculis tuis, et deficiéntibus ad conspéctum eórum tota die, et non sit fortitúdo in manu tua.
 \verse{33} Fructus terræ tuæ, et omnes labóres tuos, cómedat pópulus quem ignóras: et sis semper calúmniam sústinens, et oppréssus cunctis diébus,
 \verse{34} et stupens ad terrórem eórum quæ vidébunt óculi tui.
 
 \verse{35} Percútiat te Dóminus úlcere péssimo in génibus et in suris, sanaríque non possis a planta pedis usque ad vérticem tuum.
 \verse{36} Ducet te Dóminus, et regem tuum, quem constitúeris super te, in gentem, quam ignóras tu et patres tui: et sérvies ibi diis aliénis, ligno et lápidi.
 \verse{37} Et eris pérditus in provérbium ac fábulam ómnibus pópulis, ad quos te introdúxerit Dóminus.
 \verse{38} Seméntem multam jácies in terram, et módicum congregábis: quia locústæ devorábunt ómnia.
 \verse{39} Víneam plantábis, et fódies: et vinum non bibes, nec cólliges ex ea quíppiam: quóniam vastábitur vérmibus.
 \verse{40} Olívas habébis in ómnibus términis tuis, et non ungéris óleo: quia défluent, et períbunt.
 \verse{41} Fílios generábis et fílias, et non fruéris eis: quóniam ducéntur in captivitátem.
 \verse{42} Omnes árbores tuas et fruges terræ tuæ rubígo consúmet.
 \verse{43} Advena, qui tecum versátur in terra, ascéndet super te, erítque sublímior: tu autem descéndes, et eris inférior.
 \verse{44} Ipse fœnerábit tibi, et tu non fœnerábis ei. Ipse erit in caput, et tu eris in caudam.
 
 \verse{45} Et vénient super te omnes maledictiónes istæ, et persequéntes apprehéndent te, donec intéreas: quia non audísti vocem Dómini Dei tui, nec servásti mandáta ejus et cæremónias, quas præcépit tibi.
 \verse{46} Et erunt in te signa atque prodígia, et in sémine tuo usque in sempitérnum:
 \verse{47} eo quod non servíeris Dómino Deo tuo in gáudio, cordísque lætítia, propter rerum ómnium abundántiam.
 \verse{48} Sérvies inimíco tuo, quem immíttet tibi Dóminus, in fame, et siti, et nuditáte, et omni penúria: et ponet jugum férreum super cervícem tuam, donec te cónterat.
 \verse{49} Addúcet Dóminus super te gentem de longínquo, et de extrémis terræ fínibus in similitúdinem áquilæ volántis cum ímpetu, cujus linguam intellígere non possis:
 \verse{50} gentem procacíssimam, quæ non déferat seni, nec misereátur párvuli,
 \verse{51} et dévoret fructum jumentórum tuórum, ac fruges terræ tuæ: donec intéreas, et non relínquat tibi tríticum, vinum, et óleum, arménta boum, et greges óvium: donec te dispérdat,
 \verse{52} et cónterat in cunctis úrbibus tuis, et destruántur muri tui firmi atque sublímes, in quibus habébas fidúciam in omni terra tua. Obsidéberis intra portas tuas in omni terra tua, quam dabit tibi Dóminus Deus tuus:
 \verse{53} et cómedes fructum úteri tui, et carnes filiórum tuórum et filiárum tuárum, quas déderit tibi Dóminus Deus tuus, in angústia et vastitáte qua ópprimet te hostis tuus.
 \verse{54} Homo delicátus in te, et luxuriósus valde, invidébit fratri suo, et uxóri, quæ cubat in sinu suo,
 \verse{55} ne det eis de cárnibus filiórum suórum, quas cómedet: eo quod nihil áliud hábeat in obsidióne et penúria, qua vastáverint te inimíci tui intra omnes portas tuas.
 \verse{56} Ténera múlier et delicáta, quæ super terram íngredi non valébat, nec pedis vestígium fígere, propter mollítiem et teneritúdinem nímiam, invidébit viro suo, qui cubat in sinu ejus, super fílii et fíliæ cárnibus,
 \verse{57} et illúvie secundárum, quæ egrediúntur de médio féminum ejus, et super líberis qui eádem hora nati sunt. Cómedent enim eos clam propter rerum ómnium penúriam in obsidióne et vastitáte, qua ópprimet te inimícus tuus intra portas tuas.
 
 \verse{58} Nisi custodíeris et féceris ómnia verba legis hujus, quæ scripta sunt in hoc volúmine, et timúeris nomen ejus gloriósum et terríbile, hoc est, Dóminum Deum tuum:
 \verse{59} augébit Dóminus plagas tuas, et plagas séminis tui, plagas magnas et perseverántes, infirmitátes péssimas et perpétuas:
 \verse{60} et convértet in te omnes afflictiónes Ægýpti, quas timuísti, et adhærébunt tibi.
 \verse{61} Insuper et univérsos languóres, et plagas, quæ non sunt scriptæ in volúmine legis hujus, indúcet Dóminus super te, donec te cónterat:
 \verse{62} et remanébitis pauci número, qui prius erátis sicut astra cæli præ multitúdine, quóniam non audísti vocem Dómini Dei tui.
 
 \verse{63} Et sicut ante lætátus est Dóminus super vos, bene vobis fáciens, vosque multíplicans: sic lætábitur dispérdens vos atque subvértens, ut auferámini de terra, ad quam ingrediéris possidéndam.
 \verse{64} Dispérget te Dóminus in omnes pópulos, a summitáte terræ usque ad términos ejus: et sérvies ibi diis aliénis, quos et tu ignóras et patres tui, lignis et lapídibus.
 \verse{65} In géntibus quoque illis non quiésces, neque erit réquies vestígio pedis tui. Dabit enim tibi Dóminus ibi cor pávidum, et deficiéntes óculos, et ánimam consúmptam mœróre:
 \verse{66} et erit vita tua quasi pendens ante te. Timébis nocte et die, et non credes vitæ tuæ.
 \verse{67} Mane dices: Quis mihi det vésperum? et véspere: Quis mihi det mane? propter cordis tui formídinem, qua terréberis, et propter ea, quæ tuis vidébis óculis.
 \verse{68} Redúcet te Dóminus clássibus in Ægýptum per viam de qua dixit tibi ut eam ámplius non vidéres. Ibi vendéris inimícis tuis in servos et ancíllas, et non erit qui emat.
 \chapter{29}
 Hæc sunt verba f\'{œ}deris quod præcépit Dóminus Móysi ut feríret cum fíliis Israël in terra Moab: præter illud fœdus, quod cum eis pépigit in Horeb.
 \verse{2} Vocavítque Móyses omnem Israël, et dixit ad eos: Vos vidístis univérsa, quæ fecit Dóminus coram vobis in terra Ægýpti Pharaóni, et ómnibus servis ejus, universǽque terræ illíus,
 \verse{3} tentatiónes magnas, quas vidérunt óculi tui, signa illa, portentáque ingéntia,
 \verse{4} et non dedit vobis Dóminus cor intélligens, et óculos vidéntes, et aures quæ possunt audíre, usque in præséntem diem.
 \verse{5} Addúxit vos quadragínta annis per desértum: non sunt attríta vestiménta vestra, nec calceaménta pedum vestrórum vetustáte consúmpta sunt.
 \verse{6} Panem non comedístis, vinum et síceram non bibístis: ut scirétis quia ego sum Dóminus Deus vester.
 \verse{7} Et venístis ad hunc locum: egressúsque est Sehon rex Hésebon, et Og rex Basan, occurréntes nobis ad pugnam. Et percússimus eos,
 \verse{8} et túlimus terram eórum, ac tradídimus possidéndam Ruben et Gad, et dimídiæ tríbui Manásse.
 \verse{9} Custodíte ergo verba pacti hujus, et impléte ea: ut intelligátis univérsa quæ fácitis.
 
 \verse{10} Vos statis hódie cuncti coram Dómino Deo vestro, príncipes vestri, et tribus, ac majóres natu, atque doctóres, omnis pópulus Israël,
 \verse{11} líberi et uxóres vestræ, et ádvena qui tecum morátur in castris, excéptis lignórum cæsóribus, et his qui compórtant aquas:
 \verse{12} ut tránseas in f\'{œ}dere Dómini Dei tui, et in jurejurándo quod hódie Dóminus Deus tuus pércutit tecum:
 \verse{13} ut súscitet te sibi in pópulum, et ipse sit Deus tuus sicut locútus est tibi, et sicut jurávit pátribus tuis, Abraham, Isaac, et Jacob.
 \verse{14} Nec vobis solis ego hoc fœdus fério, et hæc juraménta confírmo,
 \verse{15} sed cunctis præséntibus et abséntibus.
 
 \verse{16} Vos enim nostis quómodo habitavérimus in terra Ægýpti, et quómodo transiérimus per médium natiónum, quas transeúntes
 \verse{17} vidístis abominatiónes et sordes, id est, idóla eórum, lignum et lápidem, argéntum et aurum, quæ colébant.
 \verse{18} Ne forte sit inter vos vir aut múlier, família aut tribus, cujus cor avérsum est hódie a Dómino Deo nostro, ut vadat et sérviat diis illárum géntium: et sit inter vos radix gérminans fel et amaritúdinem.
 \verse{19} Cumque audíerit verba juraménti hujus, benedícat sibi in corde suo, dicens: Pax erit mihi, et ambulábo in pravitáte cordis mei: et absúmat ébria sitiéntem,
 \verse{20} et Dóminus non ignóscat ei: sed tunc quam máxime furor ejus fumet, et zelus contra hóminem illum, et sédeant super eum ómnia maledícta, quæ scripta sunt in hoc volúmine: et déleat Dóminus nomen ejus sub cælo,
 \verse{21} et consúmat eum in perditiónem ex ómnibus tríbubus Israël, juxta maledictiónes, quæ in libro legis hujus ac f\'{œ}deris continéntur.
 
 \verse{22} Dicétque sequens generátio, et fílii qui nascéntur deínceps, et peregríni qui de longe vénerint, vidéntes plagas terræ illíus, et infirmitátes, quibus eam afflíxerit Dóminus,
 \verse{23} súlphure, et salis ardóre combúrens, ita ut ultra non serátur, nec virens quíppiam gérminet, in exémplum subversiónis Sódomæ et Gomórrhæ, Adamæ et Séboim, quas subvértit Dóminus in ira et furóre suo.
 \verse{24} Et dicent omnes gentes: Quare sic fecit Dóminus terræ huic? quæ est hæc ira furóris ejus imménsa?
 \verse{25} Et respondébunt: Quia dereliquérunt pactum Dómini, quod pépigit cum pátribus eórum, quando edúxit eos de terra Ægýpti:
 \verse{26} et serviérunt diis aliénis, et adoravérunt eos, quos nesciébant, et quibus non fúerant attribúti:
 \verse{27} idcírco irátus est furor Dómini contra terram istam, ut indúceret super eam ómnia maledícta, quæ in hoc volúmine scripta sunt:
 \verse{28} et ejécit eos de terra sua in ira et in furóre, et in indignatióne máxima, projecítque in terram aliénam, sicut hódie comprobátur.
 
 \verse{29} Abscóndita, Dómino Deo nostro; quæ manifésta sunt, nobis et fíliis nostris usque in sempitérnum, ut faciámus univérsa verba legis hujus.
 \chapter{30}
 Cum ergo vénerint super te omnes sermónes isti, benedíctio sive maledíctio, quam propósui in conspéctu tuo: et ductus pœnitúdine cordis tui in univérsis géntibus, in quas dispérserit te Dóminus Deus tuus,
 \verse{2} et revérsus fúeris ad eum, et obedíeris ejus impériis, sicut ego hódie præcípio tibi, cum fíliis tuis, in toto corde tuo, et in tota ánima tua:
 \verse{3} redúcet Dóminus Deus tuus captivitátem tuam, ac miserébitur tui, et rursum congregábit te de cunctis pópulis, in quos te ante dispérsit.
 \verse{4} Si ad cárdines cæli fúeris dissipátus, inde te rétrahet Dóminus Deus tuus,
 \verse{5} et assúmet, atque introdúcet in terram, quam possedérunt patres tui, et obtinébis eam: et benedícens tibi, majóris númeri te esse fáciat quam fuérunt patres tui.
 \verse{6} Circumcídet Dóminus Deus tuus cor tuum, et cor séminis tui, ut díligas Dóminum Deum tuum in toto corde tuo, et in tota ánima tua, ut possis vívere.
 \verse{7} Omnes autem maledictiónes has convértet super inimícos tuos, et eos qui odérunt te et persequúntur.
 \verse{8} Tu autem revertéris, et áudies vocem Dómini Dei tui, faciésque univérsa mandáta quæ ego præcípio tibi hódie:
 \verse{9} et abundáre te fáciet Dóminus Deus tuus in cunctis opéribus mánuum tuárum, in sóbole úteri tui, et in fructu jumentórum tuórum, in ubertáte terræ tuæ, et in rerum ómnium largitáte. Revertétur enim Dóminus, ut gáudeat super te in ómnibus bonis, sicut gavísus est in pátribus tuis:
 \verse{10} si tamen audíeris vocem Dómini Dei tui, et custodíeris præcépta ejus et cæremónias, quæ in hac lege conscrípta sunt: et revertáris ad Dóminum Deum tuum in toto corde tuo, et in tota ánima tua.
 
 \verse{11} Mandátum hoc, quod ego præcípio tibi hódie, non supra te est, neque procul pósitum,
 \verse{12} nec in cælo situm, ut possis dícere: Quis nostrum valet ad cælum ascéndere, ut déferat illud ad nos, et audiámus atque ópere compleámus?
 \verse{13} neque trans mare pósitum: ut causéris, et dicas: Quis ex nobis póterit transfretáre mare, et illud ad nos usque deférre, ut possímus audíre et fácere quod præcéptum est?
 \verse{14} sed juxta te est sermo valde, in ore tuo, et in corde tuo, ut fácias illum.
 
 \verse{15} Consídera quod hódie proposúerim in conspéctu tuo, vitam et bonum, et e contrário mortem et malum:
 \verse{16} ut díligas Dóminum Deum tuum, et ámbules in viis ejus, et custódias mandáta illíus ac cæremónias atque judícia: et vivas, atque multíplicet te, benedicátque tibi in terra, ad quam ingrediéris possidéndam.
 \verse{17} Si autem avérsum fúerit cor tuum, et audíre nolúeris, atque erróre decéptus adoráveris deos aliénos, et servíeris eis:
 \verse{18} prǽdico tibi hódie quod péreas, et parvo témpore moréris in terra, ad quam, Jordáne transmísso, ingrediéris possidéndam.
 \verse{19} Testes ínvoco hódie cælum et terram, quod proposúerim vobis vitam et mortem, benedictiónem et maledictiónem. Elige ergo vitam, ut et tu vivas, et semen tuum:
 \verse{20} et díligas Dóminum Deum tuum, atque obédias voci ejus, et illi adhǽreas (ipse est enim vita tua, et longitúdo diérum tuórum), ut hábites in terra, pro qua jurávit Dóminus pátribus tuis, Abraham, Isaac, et Jacob, ut daret eam illis.
 \chapter{31}
 Abiit ítaque Móyses, et locútus est ómnia verba hæc ad univérsum Israël,
 \verse{2} et dixit ad eos: Centum vigínti annórum sum hódie; non possum ultra égredi et íngredi, præsértim cum et Dóminus díxerit mihi: Non transíbis Jordánem istum.
 \verse{3} Dóminus ergo Deus tuus transíbit ante te: ipse delébit omnes gentes has in conspéctu tuo, et possidébis eas: et Jósue iste transíbit ante te, sicut locútus est Dóminus.
 \verse{4} Faciétque Dóminus eis sicut fecit Sehon et Og régibus Amorrhæórum, et terræ eórum, delebítque eos.
 \verse{5} Cum ergo et hos tradíderit vobis, simíliter faciétis eis, sicut præcépi vobis.
 \verse{6} Viríliter ágite, et confortámini: nolíte timére, nec paveátis ad conspéctum eórum: quia Dóminus Deus tuus ipse est ductor tuus, et non dimíttet, nec derelínquet te.
 \verse{7} Vocavítque Móyses Jósue, et dixit ei coram omni Israël: Confortáre, et esto robústus: tu enim introdúces pópulum istum in terram, quam datúrum se pátribus eórum jurávit Dóminus, et tu eam sorte dívides.
 \verse{8} Et Dóminus qui ductor est vester, ipse erit tecum: non dimíttet, nec derelínquet te: noli timére, nec páveas.
 
 \verse{9} Scripsit ítaque Móyses legem hanc, et trádidit eam sacerdótibus fíliis Levi, qui portábant arcam f\'{œ}deris Dómini, et cunctis senióribus Israël.
 \verse{10} Præcepítque eis, dicens: Post septem annos, anno remissiónis, in solemnitáte tabernaculórum,
 \verse{11} conveniéntibus cunctis ex Israël, ut appáreant in conspéctu Dómini Dei tui in loco quem elégerit Dóminus, leges verba legis hujus coram omni Israël, audiéntibus eis,
 \verse{12} et in unum omni pópulo congregáto, tam viris quam muliéribus, párvulis, et ádvenis, qui sunt intra portas tuas: ut audiéntes discant, et tímeant Dóminum Deum vestrum, et custódiant, impleántque omnes sermónes legis hujus.
 \verse{13} Fílii quoque eórum qui nunc ignórant, ut audíre possint, et tímeant Dóminum Deum suum cunctis diébus quibus versántur in terra, ad quam vos, Jordáne transmísso, pérgitis obtinéndam.
 
 \verse{14} Et ait Dóminus ad Móysen: Ecce prope sunt dies mortis tuæ: voca Jósue, et state in tabernáculo testimónii, ut præcípiam ei. Abiérunt ergo Móyses et Jósue, et stetérunt in tabernáculo testimónii:
 \verse{15} apparuítque Dóminus ibi in colúmna nubis, quæ stetit in intróitu tabernáculi.
 \verse{16} Dixítque Dóminus ad Móysen: Ecce tu dórmies cum pátribus tuis, et pópulus iste consúrgens fornicábitur post deos aliénos in terra, ad quam ingréditur ut hábitet in ea: ibi derelínquet me, et írritum fáciet fœdus, quod pépigi cum eo.
 \verse{17} Et irascétur furor meus contra eum in die illo: et derelínquam eum, et abscóndam fáciem meam ab eo, et erit in devoratiónem: invénient eum ómnia mala et afflictiónes, ita ut dicat in illo die: Vere quia non est Deus mecum, invenérunt me hæc mala.
 \verse{18} Ego autem abscóndam, et celábo fáciem meam in die illo propter ómnia mala, quæ fecit, quia secútus est deos aliénos.
 \verse{19} Nunc ítaque scríbite vobis cánticum istud, et docéte fílios Israël: ut memóriter téneant, et ore decántent, et sit mihi carmen istud pro testimónio inter fílios Israël.
 \verse{20} Introdúcam enim eum in terram, pro qua jurávi pátribus ejus, lacte et melle manántem. Cumque coméderint, et saturáti, crassíque fúerint, averténtur ad deos aliénos, et sérvient eis: detrahéntque mihi, et írritum fácient pactum meum.
 \verse{21} Postquam invénerint eum mala multa et afflictiónes, respondébit ei cánticum istud pro testimónio, quod nulla delébit oblívio ex ore séminis sui. Scio enim cogitatiónes ejus, quæ factúrus sit hódie, ántequam introdúcam eum in terram, quam ei pollícitus sum.
 \verse{22} Scripsit ergo Móyses cánticum, et dócuit fílios Israël.
 
 \verse{23} Præcepítque Dóminus Jósue fílio Nun, et ait: Confortáre, et esto robústus: tu enim introdúces fílios Israël in terram, quam pollícitus sum, et ego ero tecum.
 
 \verse{24} Postquam ergo scripsit Móyses verba legis hujus in volúmine, atque complévit,
 \verse{25} præcépit Levítis, qui portábant arcam f\'{œ}deris Dómini, dicens:
 \verse{26} Tóllite librum istum, et pónite eum in látere arcæ f\'{œ}deris Dómini Dei vestri: ut sit ibi contra te in testimónium.
 \verse{27} Ego enim scio contentiónem tuam, et cervícem tuam duríssimam. Adhuc vivénte me et ingrediénte vobíscum, semper contentióse egístis contra Dóminum: quanto magis cum mórtuus fúero?
 \verse{28} Congregáte ad me omnes majóres natu per tribus vestras, atque doctóres, et loquar audiéntibus eis sermónes istos, et invocábo contra eos cælum et terram.
 \verse{29} Novi enim quod post mortem meam iníque agétis, et declinábitis cito de via, quam præcépi vobis: et occúrrent vobis mala in extrémo témpore, quando fecéritis malum in conspéctu Dómini, ut irritétis eum per ópera mánuum vestrárum.
 
 \verse{30} Locútus est ergo Móyses, audiénte univérso cœtu Israël, verba cárminis hujus, et ad finem usque complévit.
 \chapter{32}
 Audíte, cæli, quæ loquor: áudiat terra verba oris mei.
 \verse{2} Concréscat ut plúvia doctrína mea, fluat ut ros elóquium meum, quasi imber super herbam, et quasi stillæ super grámina.
 \verse{3} Quia nomen Dómini invocábo: date magnificéntiam Deo nostro.
 \verse{4} Dei perfécta sunt ópera, et omnes viæ ejus judícia: Deus fidélis, et absque ulla iniquitáte, justus et rectus.
 \verse{5} Peccavérunt ei, et non fílii ejus in sórdibus: generátio prava atque pervérsa.
 \verse{6} Hǽccine reddis Dómino, pópule stulte et insípiens? numquid non ipse est pater tuus, qui possédit te, et fecit, et creávit te?
 \verse{7} Meménto diérum antiquórum, cógita generatiónes síngulas: intérroga patrem tuum, et annuntiábit tibi: majóres tuos, et dicent tibi.
 \verse{8} Quando dividébat Altíssimus gentes, quando separábat fílios Adam, constítuit términos populórum juxta númerum filiórum Israël.
 \verse{9} Pars autem Dómini, pópulus ejus: Jacob funículus hæreditátis ejus.
 
 \verse{10} Invénit eum in terra desérta, in loco horróris, et vastæ solitúdinis: circumdúxit eum, et dócuit: et custodívit quasi pupíllam óculi sui.
 \verse{11} Sicut áquila próvocans ad volándum pullos suos, et super eos vólitans, expándit alas suas, et assúmpsit eum, atque portávit in húmeris suis.
 \verse{12} Dóminus solus dux ejus fuit, et non erat cum eo deus aliénus:
 \verse{13} constítuit eum super excélsam terram, ut coméderet fructus agrórum: ut súgeret mel de petra, oleúmque de saxo duríssimo;
 \verse{14} butýrum de arménto, et lac de óvibus cum ádipe agnórum, et aríetum filiórum Basan: et hircos cum medúlla trítici, et sánguinem uvæ bíberet meracíssimum.
 
 \verse{15} Incrassátus est diléctus, et recalcitrávit: incrassátus, impinguátus, dilatátus, derelíquit Deum factórem suum, et recéssit a Deo salutári suo.
 \verse{16} Provocavérunt eum in diis aliénis, et in abominatiónibus ad iracúndiam concitavérunt.
 \verse{17} Immolavérunt dæmóniis et non Deo, diis quos ignorábant: novi recentésque venérunt, quos non coluérunt patres eórum:
 \verse{18} Deum qui te génuit dereliquísti, et oblítus es Dómini creatóris tui.
 \verse{19} Vidit Dóminus, et ad iracúndiam concitátus est: quia provocavérunt eum fílii sui et fíliæ.
 \verse{20} Et ait: Abscóndam fáciem meam ab eis, et considerábo novíssima eórum: generátio enim pervérsa est, et infidéles fílii.
 \verse{21} Ipsi me provocavérunt in eo qui non erat Deus, et irritavérunt in vanitátibus suis: et ego provocábo eos in eo qui non est pópulus, et in gente stulta irritábo illos.
 
 \verse{22} Ignis succénsus est in furóre meo, et ardébit usque ad inférni novíssima: devorabítque terram cum gérmine suo, et móntium fundaménta combúret.
 \verse{23} Congregábo super eos mala, et sagíttas meas complébo in eis.
 \verse{24} Consuméntur fame, et devorábunt eos aves morsu amaríssimo: dentes bestiárum immíttam in eos, cum furóre trahéntium super terram, atque serpéntium.
 \verse{25} Foris vastábit eos gládius, et intus pavor, júvenem simul ac vírginem, lacténtem cum hómine sene.
 \verse{26} Dixi: Ubinam sunt? cessáre fáciam ex homínibus memóriam eórum.
 \verse{27} Sed propter iram inimicórum dístuli: ne forte superbírent hostes eórum, et dícerent: Manus nostra excélsa, et non Dóminus, fecit hæc ómnia.
 
 \verse{28} Gens absque consílio est, et sine prudéntia.
 \verse{29} Utinam sáperent, et intellígerent, ac novíssima providérent.
 \verse{30} Quómodo persequátur unus mille, et duo fugent decem míllia? nonne ídeo, quia Deus suus véndidit eos, et Dóminus conclúsit illos?
 \verse{31} Non enim est Deus noster ut dii eórum: et inimíci nostri sunt júdices.
 \verse{32} De vínea Sodomórum, vínea eórum, et de suburbánis Gomórrhæ: uva eórum, uva fellis, et botri amaríssimi.
 \verse{33} Fel dracónum vinum eórum, et venénum áspidum insanábile.
 \verse{34} Nonne hæc cóndita sunt apud me, et signáta in thesáuris meis?
 \verse{35} Mea est últio, et ego retríbuam in témpore, ut labátur pes eórum: juxta est dies perditiónis, et adésse festínans témpora.
 
 \verse{36} Judicábit Dóminus pópulum suum, et in servis suis miserébitur: vidébit quod infirmáta sit manus, et clausi quoque defecérunt, residuíque consúmpti sunt.
 \verse{37} Et dicet: Ubi sunt dii eórum, in quibus habébant fidúciam?
 \verse{38} de quorum víctimis comedébant ádipes, et bibébant vinum libáminum: surgant, et opituléntur vobis, et in necessitáte vos prótegant.
 \verse{39} Vidéte quod ego sim solus, et non sit álius deus præter me: ego occídam, et ego vívere fáciam: percútiam, et ego sanábo, et non est qui de manu mea possit erúere.
 \verse{40} Levábo ad cælum manum meam, et dicam: Vivo ego in ætérnum.
 \verse{41} Si acúero ut fulgur gládium meum, et arripúerit judícium manus mea: reddam ultiónem hóstibus meis, et his qui odérunt me retríbuam.
 \verse{42} Inebriábo sagíttas meas sánguine, et gládius meus devorábit carnes; de cruóre occisórum et de captivitáte, nudáti inimicórum cápitis.
 \verse{43} Laudáte, gentes, pópulum ejus, quia sánguinem servórum suórum ulciscétur: et vindíctam retríbuet in hostes eórum, et propítius erit terræ pópuli sui.
 
 \verse{44} Venit ergo Móyses, et locútus est ómnia verba cántici hujus in áuribus pópuli, ipse et Jósue fílius Nun.
 \verse{45} Complevítque omnes sermónes istos, loquens ad univérsum Israël,
 \verse{46} et dixit ad eos: Pónite corda vestra in ómnia verba, quæ ego testíficor vobis hódie: ut mandétis ea fíliis vestris custodíre et fácere, et implére univérsa quæ scripta sunt legis hujus:
 \verse{47} quia non incássum præcépta sunt vobis, sed ut sínguli in eis víverent: quæ faciéntes longo perseverétis témpore in terra, ad quam, Jordáne transmísso, ingredímini possidéndam.
 
 \verse{48} Locutúsque est Dóminus ad Móysen in eádem die, dicens:
 \verse{49} Ascénde in montem istum Abarim, id est, tránsitum, in montem Nebo, qui est in terra Moab contra Jéricho: et vide terram Chánaan, quam ego tradam fíliis Israël obtinéndam, et mórere in monte.
 \verse{50} Quem conscéndens jungéris pópulis tuis, sicut mórtuus est Aaron frater tuus in monte Hor, et appósitus pópulis suis:
 \verse{51} quia prævaricáti estis contra me in médio filiórum Israël ad aquas contradictiónis in Cades desérti Sin: et non sanctificástis me inter fílios Israël.
 \verse{52} E contra vidébis terram, et non ingrediéris in eam, quam ego dabo fíliis Israël.
 \chapter{33}
 Hæc est benedíctio, qua benedíxit Móyses, homo Dei, fíliis Israël ante mortem suam.
 \verse{2} Et ait: Dóminus de Sínai venit, et de Seir ortus est nobis: appáruit de monte Pharan, et cum eo sanctórum míllia. In déxtera ejus ígnea lex.
 \verse{3} Diléxit pópulos, omnes sancti in manu illíus sunt: et qui appropínquant pédibus ejus, accípient de doctrína illíus.
 \verse{4} Legem præcépit nobis Móyses, hæreditátem multitúdinis Jacob.
 \verse{5} Erit apud rectíssimum rex, congregátis princípibus pópuli cum tríbubus Israël.
 
 \verse{6} Vivat Ruben, et non moriátur, et sit parvus in número.
 
 \verse{7} Hæc est Judæ benedíctio: Audi, Dómine, vocem Judæ, et ad pópulum suum intróduc eum: manus ejus pugnábunt pro eo, et adjútor illíus contra adversários ejus erit.
 
 \verse{8} Levi quoque ait: Perféctio tua, et doctrína tua viro sancto tuo, quem probásti in tentatióne, et judicásti ad aquas contradictiónis.
 \verse{9} Qui dixit patri suo et matri suæ: Néscio vos: et frátribus suis: Ignóro vos: et nesciérunt fílios suos. Hi custodiérunt elóquium tuum, et pactum tuum servavérunt.
 \verse{10} Judícia tua, o Jacob, et legem tuam, o Israël: ponent thymiáma in furóre tuo, et holocáustum super altáre tuum.
 \verse{11} Bénedic, Dómine, fortitúdini ejus: et ópera mánuum illíus súscipe. Pércute dorsa inimicórum ejus: et qui odérunt eum, non consúrgant.
 
 \verse{12} Et Bénjamin ait: Amantíssimus Dómini habitábit confidénter in eo: quasi in thálamo tota die morábitur, et inter húmeros illíus requiéscet.
 
 \verse{13} Joseph quoque ait: De benedictióne Dómini terra ejus, de pomis cæli, et rore, atque abýsso subjacénte.
 \verse{14} De pomis frúctuum solis ac lunæ,
 \verse{15} de vértice antiquórum móntium, de pomis cóllium æternórum:
 \verse{16} et de frúgibus terræ, et de plenitúdine ejus. Benedíctio illíus qui appáruit in rubo, véniat super caput Joseph, et super vérticem nazarǽi inter fratres suos.
 \verse{17} Quasi primogéniti táuri pulchritúdo ejus, córnua rhinocerótis córnua illíus: in ipsis ventilábit gentes usque ad términos terræ. Hæ sunt multitúdines Ephraim: et hæc míllia Manásse.
 
 \verse{18} Et Zábulon ait: Lætáre, Zábulon, in éxitu tuo, et Issachar in tabernáculis tuis.
 \verse{19} Pópulos vocábunt ad montem: ibi immolábunt víctimas justítiæ. Qui inundatiónem maris quasi lac sugent, et thesáuros abscónditos arenárum.
 
 \verse{20} Et Gad ait: Benedíctus in latitúdine Gad: quasi leo requiévit, cepítque bráchium et vérticem.
 \verse{21} Et vidit principátum suum, quod in parte sua doctor esset repósitus: qui fuit cum princípibus pópuli, et fecit justítias Dómini, et judícium suum cum Israël.
 
 \verse{22} Dan quoque ait: Dan cátulus leónis, fluet lárgiter de Basan.
 
 \verse{23} Et Néphthali dixit: Néphthali abundántia perfruétur, et plenus erit benedictiónibus Dómini: mare et merídiem possidébit.
 
 \verse{24} Aser quoque ait: Benedíctus in fíliis Aser, sit placens frátribus suis, et tingat in óleo pedem suum:
 \verse{25} ferrum et æs calceaméntum ejus. Sicut dies juventútis tuæ, ita et senéctus tua.
 
 \verse{26} Non est deus álius ut Deus rectíssimi, ascénsor cæli, auxiliátor tuus. Magnificéntia ejus discúrrunt nubes,
 \verse{27} habitáculum ejus sursum, et subter bráchia sempitérna ejíciet a fácie tua inimícum, dicétque: Contérere.
 \verse{28} Habitábit Israël confidénter, et solus. Oculus Jacob in terra fruménti et vini, cælíque caligábunt rore.
 \verse{29} Beátus es tu, Israël: quis símilis tui, pópule, qui salváris in Dómino? Scutum auxílii tui, et gládius glóriæ tuæ: negábunt te inimíci tui, et tu eórum colla calcábis.
 \chapter{34}
 Ascéndit ergo Móyses de campéstribus Moab super montem Nebo, in vérticem Phasga contra Jéricho: ostendítque ei Dóminus omnem terram Gálaad usque Dan,
 \verse{2} et univérsum Néphthali, terrámque Ephraim et Manásse, et omnem terram Juda usque ad mare novíssimum,
 \verse{3} et austrálem partem, et latitúdinem campi Jéricho civitátis palmárum usque Segor.
 \verse{4} Dixítque Dóminus ad eum: Hæc est terra, pro qua jurávi Abraham, Isaac, et Jacob, dicens: Sémini tuo dabo eam. Vidísti eam óculis tuis, et non transíbis ad illam.
 
 \verse{5} Mortuúsque est ibi Móyses servus Dómini, in terra Moab, jubénte Dómino:
 \verse{6} et sepelívit eum in valle terræ Moab contra Phogor: et non cognóvit homo sepúlchrum ejus usque in præséntem diem.
 \verse{7} Móyses centum et vigínti annórum erat quando mórtuus est: non caligávit óculus ejus, nec dentes illíus moti sunt.
 \verse{8} Fleverúntque eum fílii Israël in campéstribus Moab trigínta diébus: et compléti sunt dies planctus lugéntium Móysen.
 
 \verse{9} Jósue vero fílius Nun replétus est spíritu sapiéntiæ, quia Móyses pósuit super eum manus suas. Et obediérunt ei fílii Israël, fecerúntque sicut præcépit Dóminus Móysi.
 \verse{10} Et non surréxit ultra prophéta in Israël sicut Móyses, quem nosset Dóminus fácie ad fáciem,
 \verse{11} in ómnibus signis atque porténtis, quæ misit per eum, ut fáceret in terra Ægýpti Pharaóni, et ómnibus servis ejus, universǽque terræ illíus,
 \verse{12} et cunctam manum robústam, magnáque mirabília, quæ fecit Móyses coram univérso Israël.
 \subbook{Liber Jósue}{Josue}
 \chapter{1}
 Et factum est post mortem Móysi servi Dómini, ut loquerétur Dóminus ad Jósue fílium Nun, minístrum Móysi, et díceret ei:
 \verse{2} Móyses servus meus mórtuus est: surge, et transi Jordánem istum tu, et omnis pópulus tecum, in terram quam ego dabo fíliis Israël.
 \verse{3} Omnem locum, quem calcáverit vestígium pedis vestri, vobis tradam, sicut locútus sum Móysi.
 \verse{4} A desérto et Líbano usque ad flúvium magnum Euphráten, omnis terra Hethæórum usque ad mare magnum contra solis occásum erit términus vester.
 \verse{5} Nullus póterit vobis resístere cunctis diébus vitæ tuæ: sicut fui cum Móyse, ita ero tecum: non dimíttam, nec derelínquam te.
 \verse{6} Confortáre, et esto robústus: tu enim sorte dívides pópulo huic terram, pro qua jurávi pátribus suis, ut tráderem eam illis.
 \verse{7} Confortáre ígitur, et esto robústus valde, ut custódias, et fácias omnem legem, quam præcépit tibi Móyses servus meus: ne declínes ab ea ad déxteram vel ad sinístram, ut intélligas cuncta quæ agis.
 \verse{8} Non recédat volúmen legis hujus ab ore tuo: sed meditáberis in eo diébus ac nóctibus, ut custódias et fácias ómnia quæ scripta sunt in eo: tunc díriges viam tuam, et intélliges eam.
 \verse{9} Ecce præcípio tibi: confortáre, et esto robústus. Noli metúere, et noli timére: quóniam tecum est Dóminus Deus tuus in ómnibus ad quæcúmque perréxeris.
 
 \verse{10} Præcepítque Jósue princípibus pópuli, dicens: Transíte per médium castrórum, et imperáte pópulo, ac dícite:
 \verse{11} Præparáte vobis cibária: quóniam post diem tértium transíbitis Jordánem, et intrábitis ad possidéndam terram quam Dóminus Deus vester datúrus est vobis.
 \verse{12} Rubenítis quoque et Gadítis, et dimídiæ tríbui Manásse, ait:
 \verse{13} Mementóte sermónis, quem præcépit vobis Móyses fámulus Dómini, dicens: Dóminus Deus vester dedit vobis réquiem, et omnem terram.
 \verse{14} Uxóres vestræ, et fílii, ac juménta manébunt in terra, quam trádidit vobis Móyses trans Jordánem: vos autem transíte armáti ante fratres vestros, omnes fortes manu, et pugnáte pro eis,
 \verse{15} donec det Dóminus réquiem frátribus vestris sicut et vobis dedit, et possídeant ipsi quoque terram quam Dóminus Deus vester datúrus est eis: et sic revertímini in terram possessiónis vestræ, et habitábitis in ea, quam vobis dedit Móyses fámulus Dómini trans Jordánem contra solis ortum.
 \verse{16} Responderúntque ad Jósue, atque dixérunt: Omnia quæ præcepísti nobis, faciémus: et quocúmque míseris, íbimus.
 \verse{17} Sicut obedívimus in cunctis Móysi, ita obediémus et tibi: tantum sit Dóminus Deus tuus tecum, sicut fuit cum Móyse.
 \verse{18} Qui contradíxerit ori tuo, et non obedíerit cunctis sermónibus, quos præcéperis ei, moriátur. Tu tantum confortáre, et viríliter age.
 \chapter{2}
 Misit ígitur Jósue fílius Nun de Setim duos viros exploratóres in abscóndito: et dixit eis: Ite, et consideráte terram, urbémque Jéricho. Qui pergéntes ingréssi sunt domum mulíeris meretrícis, nómine Rahab, et quievérunt apud eam.
 \verse{2} Nuntiatúmque est regi Jéricho, et dictum: Ecce viri ingréssi sunt huc per noctem de fíliis Israël, ut explorárent terram.
 \verse{3} Misítque rex Jéricho ad Rahab, dicens: Educ viros, qui venérunt ad te, et ingréssi sunt domum tuam: exploratóres quippe sunt, et omnem terram consideráre venérunt.
 \verse{4} Tollénsque múlier viros, abscóndit, et ait: Fáteor, venérunt ad me, sed nesciébam unde essent:
 \verse{5} cumque porta clauderétur in ténebris, et illi páriter exiérunt; néscio quo abiérunt: persequímini cito, et comprehendétis eos.
 \verse{6} Ipsa autem fecit ascéndere viros in solárium domus suæ, operuítque eos stípula lini, quæ ibi erat.
 \verse{7} Hi autem, qui missi fúerant, secúti sunt eos per viam, quæ ducit ad vadum Jordánis: illísque egréssis statim porta clausa est.
 
 \verse{8} Necdum obdormíerant qui latébant, et ecce múlier ascéndit ad eos, et ait:
 \verse{9} Novi quod Dóminus tradíderit vobis terram: étenim írruit in nos terror vester, et elanguérunt omnes habitatóres terræ.
 \verse{10} Audívimus quod siccáverit Dóminus aquas maris Rubri ad vestrum intróitum, quando egréssi estis ex Ægýpto: et quæ fecéritis duóbus Amorrhæórum régibus, qui erant trans Jordánem, Sehon et Og, quos interfecístis.
 \verse{11} Et hæc audiéntes pertimúimus, et elánguit cor nostrum, nec remánsit in nobis spíritus ad intróitum vestrum: Dóminus enim Deus vester ipse est Deus in cælo sursum et in terra deórsum.
 \verse{12} Nunc ergo juráte mihi per Dóminum, ut quómodo ego misericórdiam feci vobíscum, ita et vos faciátis cum domo patris mei: detísque mihi verum signum,
 \verse{13} ut salvétis patrem meum et matrem, et fratres ac soróres meas, et ómnia quæ illórum sunt, et eruátis ánimas nostras a morte.
 \verse{14} Qui respondérunt ei: Anima nostra sit pro vobis in mortem, si tamen non prodíderis nos: cumque tradíderit nobis Dóminus terram, faciémus in te misericórdiam et veritátem.
 \verse{15} Demísit ergo eos per funem de fenéstra: domus enim ejus hærébat muro.
 \verse{16} Dixítque ad eos: Ad montána conscéndite, ne forte occúrrant vobis reverténtes: ibíque latitáte tribus diébus, donec rédeant, et sic íbitis per viam vestram.
 
 \verse{17} Qui dixérunt ad eam: Innóxii érimus a juraménto hoc, quo adjurásti nos:
 \verse{18} si ingrediéntibus nobis terram, signum fúerit funículus iste coccíneus, et ligáveris eum in fenéstra, per quam demisísti nos: et patrem tuum ac matrem, fratrésque et omnem cognatiónem tuam congregáveris in domum tuam.
 \verse{19} Qui óstium domus tuæ egréssus fúerit, sanguis ipsíus erit in caput ejus, et nos érimus aliéni. Cunctórum autem sanguis, qui tecum in domo fúerint, redundábit in caput nostrum, si eos áliquis tetígerit.
 \verse{20} Quod si nos pródere volúeris, et sermónem istum proférre in médium, érimus mundi ab hoc juraménto, quo adjurásti nos.
 \verse{21} Et illa respóndit: Sicut locúti estis, ita fiat: dimitténsque eos ut pérgerent, appéndit funículum coccíneum in fenéstra.
 
 \verse{22} Illi vero ambulántes pervenérunt ad montána, et mansérunt ibi tres dies, donec reverteréntur qui fúerant persecúti: quæréntes enim per omnem viam, non reperérunt eos.
 \verse{23} Quibus urbem ingréssis, revérsi sunt, et descendérunt exploratóres de monte: et, transmísso Jordáne, venérunt ad Jósue fílium Nun, narraverúntque ei ómnia quæ accíderant sibi,
 \verse{24} atque dixérunt: Trádidit Dóminus omnem terram hanc in manus nostras, et timóre prostráti sunt cuncti habitatóres ejus.
 \chapter{3}
 Igitur Jósue de nocte consúrgens movit castra: egredientésque de Setim, venérunt ad Jordánem ipse et omnes fílii Israël, et moráti sunt ibi tres dies.
 \verse{2} Quibus evolútis transiérunt præcónes per castrórum médium,
 \verse{3} et clamáre cœpérunt: Quando vidéritis arcam f\'{œ}deris Dómini Dei vestri, et sacerdótes stirpis Levíticæ portántes eam, vos quoque consúrgite, et sequímini præcedéntes:
 \verse{4} sitque inter vos et arcam spátium cubitórum duum míllium: ut procul vidére possítis, et nosse per quam viam ingrediámini: quia prius non ambulástis per eam: et cavéte ne appropinquétis ad arcam.
 \verse{5} Dixítque Jósue ad pópulum: Sanctificámini: cras enim fáciet Dóminus inter vos mirabília.
 \verse{6} Et ait ad sacerdótes: Tóllite arcam f\'{œ}deris, et præcédite pópulum. Qui jussa compléntes, tulérunt, et ambulavérunt ante eos.
 \verse{7} Dixítque Dóminus ad Jósue: Hódie incípiam exaltáre te coram omni Israël: ut sciant quod sicut cum Móyse fui, ita et tecum sim.
 \verse{8} Tu autem prǽcipe sacerdótibus, qui portant arcam f\'{œ}deris, et dic eis: Cum ingréssi fuéritis partem aquæ Jordánis, state in ea.
 
 \verse{9} Dixítque Jósue ad fílios Israël: Accédite huc, et audíte verbum Dómini Dei vestri.
 \verse{10} Et rursum: In hoc, inquit, sciétis quod Dóminus Deus vivens in médio vestri est, et dispérdet in conspéctu vestro Chananǽum et Hethǽum, Hevǽum et Pherezǽum, Gergesǽum quoque et Jebusǽum, et Amorrhǽum.
 \verse{11} Ecce arca f\'{œ}deris Dómini omnis terræ antecédet vos per Jordánem.
 \verse{12} Paráte duódecim viros de tríbubus Israël, síngulos per síngulas tribus.
 \verse{13} Et cum posúerint vestígia pedum suórum sacerdótes qui portant arcam Dómini Dei univérsæ terræ in aquis Jordánis, aquæ quæ inferióres sunt, decúrrent atque defícient: quæ autem désuper véniunt, in una mole consístent.
 
 \verse{14} Igitur egréssus est pópulus de tabernáculis suis, ut transíret Jordánem: et sacerdótes, qui portábant arcam f\'{œ}deris, pergébant ante eum.
 \verse{15} Ingressísque eis Jordánem, et pédibus eórum in parte aquæ tinctis (Jordánis autem ripas álvei sui témpore messis impléverat),
 \verse{16} stetérunt aquæ descendéntes in loco uno, et ad instar montis intumescéntes apparébant procul, ab urbe quæ vocátur Adom usque ad locum Sarthan: quæ autem inferióres erant, in mare Solitúdinis (quod nunc vocátur Mórtuum) descendérunt, úsquequo omníno defícerent.
 \verse{17} Pópulus autem incedébat contra Jéricho: et sacerdótes qui portábant arcam f\'{œ}deris Dómini, stabant super siccam humum in médio Jordánis accíncti, omnísque pópulus per aréntem álveum transíbat.
 \chapter{4}
 Quibus transgréssis, dixit Dóminus ad Jósue:
 \verse{2} Elige duódecim viros síngulos per síngulas tribus:
 \verse{3} et prǽcipe eis ut tollant de médio Jordánis álveo, ubi stetérunt pedes sacerdótum, duódecim duríssimos lápides, quos ponétis in loco castrórum, ubi fixéritis hac nocte tentória.
 \verse{4} Vocavítque Jósue duódecim viros, quos elégerat de fíliis Israël, síngulos de síngulis tríbubus,
 \verse{5} et ait ad eos: Ite ante arcam Dómini Dei vestri ad Jordánis médium, et portáte inde sínguli síngulos lápides in húmeris vestris, juxta númerum filiórum Israël,
 \verse{6} ut sit signum inter vos: et quando interrogáverint vos fílii vestri cras, dicéntes: Quid sibi volunt isti lápides?
 \verse{7} respondébitis eis: Defecérunt aquæ Jordánis ante arcam f\'{œ}deris Dómini, cum transíret eum: idcírco pósiti sunt lápides isti in moniméntum filiórum Israël usque in ætérnum.
 \verse{8} Fecérunt ergo fílii Israël sicut præcépit eis Jósue, portántes de médio Jordánis álveo duódecim lápides, ut Dóminus ei imperárat, juxta númerum filiórum Israël, usque ad locum in quo castrametáti sunt, ibíque posuérunt eos.
 \verse{9} Alios quoque duódecim lápides pósuit Jósue in médio Jordánis álveo, ubi stetérunt sacerdótes qui portábant arcam f\'{œ}deris: et sunt ibi usque in præséntem diem.
 
 \verse{10} Sacerdótes autem qui portábant arcam, stabant in Jordánis médio, donec ómnia compleréntur, quæ Jósue, ut loquerétur ad pópulum, præcéperat Dóminus, et díxerat ei Móyses. Festinavítque pópulus, et tránsiit.
 \verse{11} Cumque transíssent omnes, transívit et arca Dómini, sacerdotésque pergébant ante pópulum.
 \verse{12} Fílii quoque Ruben, et Gad, et dimídia tribus Manásse, armáti præcedébant fílios Israël, sicut eis præcéperat Móyses:
 \verse{13} et quadragínta pugnatórum míllia per turmas, et cúneos, incedébant per plana atque campéstria urbis Jéricho.
 \verse{14} In die illo magnificávit Dóminus Jósue coram omni Israël, ut timérent eum, sicut timúerant Móysen, dum advíveret.
 \verse{15} Dixítque ad eum:
 \verse{16} Prǽcipe sacerdótibus, qui portant arcam f\'{œ}deris, ut ascéndant de Jordáne.
 \verse{17} Qui præcépit eis, dicens: Ascéndite de Jordáne.
 \verse{18} Cumque ascendíssent portántes arcam f\'{œ}deris Dómini, et siccam humum calcáre cœpíssent, revérsæ sunt aquæ in álveum suum, et fluébant sicut ante consuéverant.
 
 \verse{19} Pópulus autem ascéndit de Jordáne décimo die mensis primi, et castrametáti sunt in Gálgalis contra orientálem plagam urbis Jéricho.
 \verse{20} Duódecim quoque lápides, quos de Jordánis álveo súmpserant, pósuit Jósue in Gálgalis,
 \verse{21} et dixit ad fílios Israël: Quando interrogáverint fílii vestri cras patres suos, et díxerint eis: Quid sibi volunt lápides isti?
 \verse{22} docébitis eos, atque dicétis: Per aréntem álveum transívit Israël Jordánem istum,
 \verse{23} siccánte Dómino Deo vestro aquas ejus in conspéctu vestro, donec transirétis,
 \verse{24} sicut fécerat prius in mari Rubro, quod siccávit donec transirémus:
 \verse{25} ut discant omnes terrárum pópuli fortíssimam Dómini manum, ut et vos timeátis Dóminum Deum vestrum omni témpore.
 \chapter{5}
 Postquam ergo audiérunt omnes reges Amorrhæórum, qui habitábant trans Jordánem ad occidentálem plagam, et cuncti reges Chánaan, qui propínqua possidébant magni maris loca, quod siccásset Dóminus fluénta Jordánis coram fíliis Israël donec transírent, dissolútum est cor eórum, et non remánsit in eis spíritus, timéntium intróitum filiórum Israël.
 
 \verse{2} Eo témpore ait Dóminus ad Jósue: Fac tibi cultros lapídeos, et circumcíde secúndo fílios Israël.
 \verse{3} Fecit quod jússerat Dóminus, et circumcídit fílios Israël in colle præputiórum.
 \verse{4} Hæc autem causa est secúndæ circumcisiónis: omnis pópulus, qui egréssus est de Ægýpto géneris masculíni, univérsi bellatóres viri, mórtui sunt in desérto per longíssimos viæ circúitus,
 \verse{5} qui omnes circumcísi erant. Pópulus autem qui natus est in desérto,
 \verse{6} per quadragínta annos itíneris latíssimæ solitúdinis incircumcísus fuit: donec consumeréntur qui non audíerant vocem Dómini, et quibus ante juráverat ut non osténderet eis terram lacte et melle manántem.
 \verse{7} Horum fílii in locum successérunt patrum, et circumcísi sunt a Jósue: quia sicut nati fúerant, in præpútio erant, nec eos in via áliquis circumcíderat.
 \verse{8} Postquam autem omnes circumcísi sunt, mansérunt in eódem castrórum loco, donec sanaréntur.
 \verse{9} Dixítque Dóminus ad Jósue: Hódie ábstuli oppróbrium Ægýpti a vobis. Vocatúmque est nomen loci illíus Gálgala, usque in præséntem diem.
 
 \verse{10} Manserúntque fílii Israël in Gálgalis, et fecérunt Phase quartadécima die mensis ad vésperum in campéstribus Jéricho:
 \verse{11} et comedérunt de frúgibus terræ die áltero, ázymos panes, et poléntam ejúsdem anni.
 \verse{12} Defecítque manna postquam comedérunt de frúgibus terræ, nec usi sunt ultra cibo illo fílii Israël, sed comedérunt de frúgibus præséntis anni terræ Chánaan.
 
 \verse{13} Cum autem esset Jósue in agro urbis Jéricho, levávit óculos, et vidit virum stantem contra se, evaginátum tenéntem gládium: perrexítque ad eum, et ait: Noster es, an adversariórum?
 \verse{14} Qui respóndit: Nequáquam: sed sum princeps exércitus Dómini, et nunc vénio.
 \verse{15} Cécidit Jósue pronus in terram, et adórans ait: Quid dóminus meus lóquitur ad servum suum?
 \verse{16} Solve, inquit, calceaméntum tuum de pédibus tuis: locus enim, in quo stas, sanctus est. Fecítque Jósue ut sibi fúerat imperátum.
 \chapter{6}
 Jéricho autem clausa erat atque muníta, timóre filiórum Israël, et nullus égredi audébat aut íngredi.
 \verse{2} Dixítque Dóminus ad Jósue: Ecce dedi in manu tua Jéricho, et regem ejus, omnésque fortes viros.
 \verse{3} Circuíte urbem cuncti bellatóres semel per diem: sic faciétis sex diébus.
 \verse{4} Séptimo autem die, sacerdótes tollant septem búccinas, quarum usus est in jubilǽo, et præcédant arcam f\'{œ}deris: septiésque circuíbitis civitátem, et sacerdótes clangent búccinis.
 \verse{5} Cumque insonúerit vox tubæ lóngior atque concísior, et in áuribus vestris increpúerit, conclamábit omnis pópulus vociferatióne máxima, et muri fúnditus córruent civitátis, ingredientúrque sínguli per locum contra quem stéterint.
 
 \verse{6} Vocávit ergo Jósue fílius Nun sacerdótes, et dixit ad eos: Tóllite arcam f\'{œ}deris: et septem álii sacerdótes tollant septem jubilæórum búccinas, et incédant ante arcam Dómini.
 \verse{7} Ad pópulum quoque ait: Ite, et circuíte civitátem, armáti, præcedéntes arcam Dómini.
 \verse{8} Cumque Jósue verba finísset, et septem sacerdótes septem búccinis clángerent ante arcam f\'{œ}deris Dómini,
 \verse{9} omnísque præcéderet armátus exércitus, réliquum vulgus arcam sequebátur, ac búccinis ómnia concrepábant.
 \verse{10} Præcéperat autem Jósue pópulo, dicens: Non clamábitis, nec audiétur vox vestra, neque ullus sermo ex ore vestro egrediétur, donec véniat dies in quo dicam vobis: Clamáte, et vociferámini.
 \verse{11} Circuívit ergo arca Dómini civitátem semel per diem, et revérsa in castra mansit ibi.
 \verse{12} Igitur Jósue de nocte consurgénte, tulérunt sacerdótes arcam Dómini,
 \verse{13} et septem ex eis septem búccinas, quarum in jubilǽo usus est: præcedebántque arcam Dómini ambulántes atque clangéntes: et armátus pópulus ibat ante eos, vulgus autem réliquum sequebátur arcam, et búccinis personábat.
 \verse{14} Circuierúntque civitátem secúndo die semel, et revérsi sunt in castra. Sic fecérunt sex diébus.
 
 \verse{15} Dies autem séptimo, dilúculo consurgéntes, circuiérunt urbem, sicut dispósitum erat, sépties.
 \verse{16} Cumque séptimo circúitu clángerent búccinis sacerdótes, dixit Jósue ad omnem Israël: Vociferámini: trádidit enim vobis Dóminus civitátem.
 \verse{17} Sitque cívitas hæc anáthema, et ómnia quæ in ea sunt, Dómino: sola Rahab méretrix vivat, cum univérsis qui cum ea in domo sunt: abscóndit enim núntios quos diréximus.
 \verse{18} Vos autem cavéte ne de his, quæ præcépta sunt, quíppiam contingátis, et sitis prævaricatiónis rei, et ómnia castra Israël sub peccáto sint atque turbéntur.
 \verse{19} Quidquid autem auri et argénti fúerit, et vasórum æneórum ac ferri, Dómino consecrétur, repósitum in thesáuris ejus.
 
 \verse{20} Igitur omni pópulo vociferánte, et clangéntibus tubis, postquam in aures multitúdinis vox sonitúsque incrépuit, muri íllico corruérunt: et ascéndit unusquísque per locum qui contra se erat: ceperúntque civitátem,
 \verse{21} et interfecérunt ómnia quæ erant in ea, a viro usque ad mulíerem, ab infánte usque ad senem. Boves quoque et oves et ásinos in ore gládii percussérunt.
 \verse{22} Duóbus autem viris, qui exploratóres missi fúerant, dixit Jósue: Ingredímini domum mulíeris meretrícis, et prodúcite eam, et ómnia quæ illíus sunt, sicut illi juraménto firmástis.
 \verse{23} Ingressíque júvenes eduxérunt Rahab, et paréntes ejus, fratres quoque, et cunctam supelléctilem ac cognatiónem illíus, et extra castra Israël manére fecérunt.
 \verse{24} Urbem autem, et ómnia quæ erant in ea, succendérunt, absque auro et argénto, et vasis ǽneis, ac ferro, quæ in ærárium Dómini consecrárunt.
 \verse{25} Rahab vero meretrícem, et domum patris ejus, et ómnia quæ habébat, fecit Jósue vívere, et habitavérunt in médio Israël, usque in præséntem diem: eo quod abscónderit núntios, quos míserat ut explorárent Jéricho.
 In témpore illo, imprecátus est Jósue, dicens:
 \verse{26} Maledíctus vir coram Dómino, qui suscitáverit et ædificáverit civitátem Jéricho. In primogénito suo fundaménta illíus jáciat, et in novíssimo liberórum ponat portas ejus.
 
 \verse{27} Fuit ergo Dóminus cum Jósue, et nomen ejus vulgátum est in omni terra.
 \chapter{7}
 Fílii autem Israël prævaricáti sunt mandátum, et usurpavérunt de anathémate. Nam Achan fílius Charmi fílii Zabdi fílii Zare de tribu Juda tulit áliquid de anathémate: iratúsque est Dóminus contra fílios Israël.
 \verse{2} Cumque mítteret Jósue de Jéricho viros contra Hai, quæ est juxta Betháven, ad orientálem plagam óppidi Bethel, dixit eis: Ascéndite, et exploráte terram. Qui præcépta compléntes exploravérunt Hai.
 \verse{3} Et revérsi dixérunt ei: Non ascéndat omnis pópulus, sed duo vel tria míllia virórum pergant, et déleant civitátem: quare omnis pópulus frustra vexábitur contra hostes paucíssimos?
 \verse{4} Ascendérunt ergo tria míllia pugnatórum. Qui statim terga verténtes,
 \verse{5} percússi sunt a viris urbis Hai, et corruérunt ex eis trigínta sex hómines: persecutíque sunt eos adversárii de porta usque ad Sabárim, et cecidérunt per prona fugiéntes.
 Pertimuítque cor pópuli, et instar aquæ liquefáctum est.
 \verse{6} Jósue vero scidit vestiménta sua, et pronus cécidit in terram coram arca Dómini usque ad vésperam, tam ipse quam omnes senes Israël: miserúntque púlverem super cápita sua,
 \verse{7} et dixit Jósue: Heu Dómine Deus, quid voluísti tradúcere pópulum istum Jordánem flúvium, ut tráderes nos in manus Amorrhǽi, et pérderes? útinam ut c\'{œ}pimus, mansissémus trans Jordánem.
 \verse{8} Mi Dómine Deus, quid dicam, videns Israélem hóstibus suis terga verténtem?
 \verse{9} Audient Chananǽi, et omnes habitatóres terræ, et páriter conglobáti circúmdabunt nos, atque delébunt nomen nostrum de terra: et quid fácies magno nómini tuo?
 
 \verse{10} Dixítque Dóminus ad Jósue: Surge: cur jaces pronus in terra?
 \verse{11} Peccávit Israël, et prævaricátus est pactum meum: tulerúntque de anathémate, et furáti sunt atque mentíti, et abscondérunt inter vasa sua.
 \verse{12} Nec póterit Israël stare ante hostes suos, eósque fúgiet: quia pollútus est anathémate. Non ero ultra vobíscum, donec conterátis eum qui hujus scéleris reus est.
 \verse{13} Surge, sanctífica pópulum, et dic eis: Sanctificámini in crástinum: hæc enim dicit Dóminus Deus Israël: Anáthema in médio tui est, Israël: non póteris stare coram hóstibus tuis, donec deleátur ex te qui hoc contaminátus est scélere.
 \verse{14} Accedetísque mane sínguli per tribus vestras: et quamcúmque tribum sors invénerit, accédet per cognatiónes suas, et cognátio per domos, domúsque per viros.
 \verse{15} Et quicúmque ille in hoc facínore fúerit deprehénsus, comburétur igni cum omni substántia sua: quóniam prævaricátus est pactum Dómini, et fecit nefas in Israël.
 
 \verse{16} Surgens ítaque Jósue mane, applícuit Israël per tribus suas, et invénta est tribus Juda.
 \verse{17} Quæ cum juxta famílias suas esset obláta, invénta est família Zare. Illam quoque per domos ófferens, réperit Zabdi:
 \verse{18} cujus domum in síngulos dívidens viros, invénit Achan fílium Charmi fílii Zabdi fílii Zare de tribu Juda.
 \verse{19} Et ait Jósue ad Achan: Fili mi, da glóriam Dómino Deo Israël, et confitére, atque índica mihi quid féceris, ne abscóndas.
 \verse{20} Respondítque Achan Jósue, et dixit ei: Vere ego peccávi Dómino Deo Israël, et sic et sic feci.
 \verse{21} Vidi enim inter spólia pállium coccíneum valde bonum, et ducéntos siclos argénti, regulámque áuream quinquagínta siclórum: et concupíscens ábstuli, et abscóndi in terra contra médium tabernáculi mei, argentúmque fossa humo opérui.
 
 \verse{22} Misit ergo Jósue minístros: qui curréntes ad tabernáculum illíus, reperérunt cuncta abscóndita in eódem loco, et argéntum simul.
 \verse{23} Auferentésque de tentório, tulérunt ea ad Jósue, et ad omnes fílios Israël, projecerúntque ante Dóminum.
 \verse{24} Tollens ítaque Jósue Achan fílium Zare, argentúmque et pállium, et áuream régulam, fílios quoque et fílias ejus, boves et ásinos et oves, ipsúmque tabernáculum, et cunctam supelléctilem (et omnis Israël cum eo), duxérunt eos ad vallem Achor:
 \verse{25} ubi dixit Jósue: Quia turbásti nos, extúrbet te Dóminus in die hac. Lapidavítque eum omnis Israël: et cuncta quæ illíus erant, igne consúmpta sunt.
 \verse{26} Congregaverúntque super eum acérvum magnum lápidum, qui pérmanet usque in præséntem diem. Et avérsus est furor Dómini ab eis. Vocatúmque est nomen loci illíus, vallis Achor, usque hódie.
 \chapter{8}
 Dixit autem Dóminus ad Jósue: Ne tímeas, neque formídes: tolle tecum omnem multitúdinem pugnatórum, et consúrgens ascénde in óppidum Hai. Ecce trádidi in manu tua regem ejus et pópulum, urbémque et terram.
 \verse{2} Faciésque urbi Hai, et regi ejus, sicut fecísti Jéricho, et regi illíus: prædam vero, et ómnia animántia diripiétis vobis: pone insídias urbi post eam.
 
 \verse{3} Surrexítque Jósue, et omnis exércitus bellatórum cum eo, ut ascénderent in Hai: et elécta trigínta míllia virórum fórtium misit nocte,
 \verse{4} præcepítque eis, dicens: Pónite insídias post civitátem, nec lóngius recedátis: et éritis omnes paráti.
 \verse{5} Ego autem, et réliqua multitúdo, quæ mecum est, accedémus ex advérso contra urbem. Cumque exíerint contra nos, sicut ante fécimus, fugiémus, et terga vertémus,
 \verse{6} donec persequéntes ab urbe lóngius protrahántur: putábunt enim nos fúgere sicut prius.
 \verse{7} Nobis ergo fugiéntibus, et illis persequéntibus, consurgétis de insídiis, et vastábitis civitátem: tradétque eam Dóminus Deus vester in manus vestras.
 \verse{8} Cumque cepéritis, succéndite eam, et sic ómnia faciétis, ut jussi.
 
 \verse{9} Dimisítque eos, et perrexérunt ad locum insidiárum, sederúntque inter Bethel et Hai, ad occidentálem plagam urbis Hai: Jósue autem nocte illa in médio mansit pópuli,
 \verse{10} surgénsque dilúculo recénsuit sócios, et ascéndit cum senióribus in fronte exércitus, vallátus auxílio pugnatórum.
 \verse{11} Cumque veníssent et ascendíssent ex advérso civitátis, stetérunt ad septentrionálem urbis plagam, inter quam et eos erat vallis média.
 \verse{12} Quinque autem míllia viros elégerat, et posúerat in insídiis inter Bethel et Hai ex occidentáli parte ejúsdem civitátis:
 \verse{13} omnis vero réliquus exércitus ad aquilónem áciem dirigébat, ita ut novíssimi illíus multitúdinis occidentálem plagam urbis attíngerent. Abiit ergo Jósue nocte illa, et stetit in vallis médio.
 
 \verse{14} Quod cum vidísset rex Hai, festinávit mane, et egréssus est cum omni exércitu civitátis, direxítque áciem contra desértum, ignórans quod post tergum latérent insídiæ.
 \verse{15} Jósue vero et omnis Israël cessérunt loco, simulántes metum, et fugiéntes per solitúdinis viam.
 \verse{16} At illi vociferántes páriter, et se mútuo cohortántes, persecúti sunt eos. Cumque recessíssent a civitáte,
 \verse{17} et ne unus quidem in urbe Hai et Bethel remansísset qui non persequerétur Israël (sicut erúperant apérta óppida relinquéntes),
 \verse{18} dixit Dóminus ad Jósue: Leva clýpeum, qui in manu tua est, contra urbem Hai, quóniam tibi tradam eam.
 \verse{19} Cumque elevásset clýpeum ex advérso civitátis, insídiæ, quæ latébant, surrexérunt conféstim: et pergéntes ad civitátem, cepérunt, et succendérunt eam.
 
 \verse{20} Viri autem civitátis, qui persequebántur Jósue, respiciéntes et vidéntes fumum urbis ad cælum usque conscéndere, non potuérunt ultra huc illúcque diffúgere: præsértim cum hi qui simuláverant fugam, et tendébant ad solitúdinem, contra persequéntes fortíssime restitíssent.
 \verse{21} Vidénsque Jósue et omnis Israël quod capta esset cívitas, et fumus urbis ascénderet, revérsus percússit viros Hai.
 \verse{22} Síquidem et illi qui céperant et succénderant civitátem, egréssi ex urbe contra suos, médios hóstium feríre cœpérunt. Cum ergo ex utráque parte adversárii cæderéntur, ita ut nullus de tanta multitúdine salvarétur,
 \verse{23} regem quoque urbis Hai apprehendérunt vivéntem, et obtulérunt Jósue.
 \verse{24} Igitur ómnibus interféctis, qui Israélem ad desérta tendéntem fúerant persecúti, et in eódem loco gládio corruéntibus, revérsi fílii Israël percussérunt civitátem.
 \verse{25} Erant autem qui in eódem die concíderant a viro usque ad mulíerem, duódecim míllia hóminum, omnes urbis Hai.
 \verse{26} Jósue vero non contráxit manum, quam in sublíme porréxerat, tenens clýpeum donec interficeréntur omnes habitatóres Hai.
 \verse{27} Juménta autem et prædam civitátis divisérunt sibi fílii Israël, sicut præcéperat Dóminus Jósue.
 \verse{28} Qui succéndit urbem, et fecit eam túmulum sempitérnum:
 \verse{29} regem quoque ejus suspéndit in patíbulo usque ad vésperam et solis occásum. Præcepítque Jósue, et deposuérunt cadáver ejus de cruce: projecerúntque in ipso intróitu civitátis, congésto super eum magno acérvo lápidum, qui pérmanet usque in præséntem diem.
 
 \verse{30} Tunc ædificávit Jósue altáre Dómino Deo Israël in monte Hebal,
 \verse{31} sicut præcéperat Móyses fámulus Dómini fíliis Israël, et scriptum est in volúmine legis Móysi: altáre vero de lapídibus impolítis, quos ferrum non tétigit: et óbtulit super eo holocáusta Dómino, immolavítque pacíficas víctimas.
 \verse{32} Et scripsit super lápides Deuteronómium legis Móysi, quod ille digésserat coram fíliis Israël.
 \verse{33} Omnis autem pópulus, et majóres natu, ducésque ac júdices, stabant ex utráque parte arcæ, in conspéctu sacerdótum qui portábant arcam f\'{œ}deris Dómini, ut ádvena, ita et indígena. Média pars eórum juxta montem Garízim, et média juxta montem Hebal, sicut præcéperat Móyses fámulus Dómini. Et primum quidem benedíxit pópulo Israël.
 \verse{34} Post hæc legit ómnia verba benedictiónis et maledictiónis, et cuncta quæ scripta erant in legis volúmine.
 \verse{35} Nihil ex his quæ Móyses jússerat, relíquit intáctum, sed univérsa replicávit coram omni multitúdine Israël, muliéribus ac párvulis, et ádvenis qui inter eos morabántur.
 \chapter{9}
 Quibus audítis, cuncti reges trans Jordánem, qui versabántur in montánis et campéstribus, in marítimis ac líttore magni maris, hi quoque qui habitábant juxta Líbanum, Hethǽus et Amorrhǽus, Chananǽus, Pherezǽus, et Hevǽus, et Jebusǽus,
 \verse{2} congregáti sunt páriter, ut pugnárent contra Jósue et Israël uno ánimo, eadémque senténtia.
 \verse{3} At hi qui habitábant in Gábaon, audiéntes cuncta quæ fécerat Jósue Jéricho, et Hai,
 \verse{4} et cállide cogitántes, tulérunt sibi cibária, saccos véteres ásinis imponéntes, et utres vinários scissos atque consútos,
 \verse{5} calceamentáque perantíqua quæ ad indícium vetustátis pittáciis consúta erant, indúti vetéribus vestiméntis: panes quoque, quos portábant ob viáticum, duri erant, et in frustra comminúti.
 
 \verse{6} Perrexerúntque ad Jósue, qui tunc morabátur in castris Gálgalæ, et dixérunt ei, atque simul omni Israéli: De terra longínqua vénimus, pacem vobíscum fácere cupiéntes. Responderúntque viri Israël ad eos, atque dixérunt:
 \verse{7} Ne forte in terra, quæ nobis sorte debétur, habitétis, et non possímus fœdus iníre vobíscum.
 \verse{8} At illi ad Jósue: Servi, ínquiunt, tui sumus. Quibus Jósue ait: Quinam estis vos? et unde venístis?
 \verse{9} Respondérunt: De terra longínqua valde venérunt servi tui in nómine Dómini Dei tui. Audívimus enim famam poténtiæ ejus, cuncta quæ fecit in Ægýpto,
 \verse{10} et duóbus régibus Amorrhæórum qui fuérunt trans Jordánem, Sehon regi Hésebon, et Og regi Basan, qui erat in Astaroth:
 \verse{11} dixerúntque nobis senióres, et omnes habitatóres terræ nostræ: Tóllite in mánibus cibária ob longíssimam viam, et occúrrite eis, et dícite: Servi vestri sumus: fœdus iníte nobíscum.
 \verse{12} En panes quando egréssi sumus de dómibus nostris, ut venirémus ad vos, cálidos súmpsimus; nunc sicci facti sunt, et vetustáte nímia comminúti.
 \verse{13} Utres vini novos implévimus; nunc rupti sunt et solúti. Vestes et calceaménta quibus indúimur, et quæ habémus in pédibus, ob longitúdinem longióris viæ trita sunt, et pene consúmpta.
 
 \verse{14} Suscepérunt ígitur de cibáriis eórum, et os Dómini non interrogavérunt.
 \verse{15} Fecítque Jósue cum eis pacem, et ínito f\'{œ}dere pollícitus est quod non occideréntur: príncipes quoque multitúdinis juravérunt eis.
 \verse{16} Post dies autem tres íniti f\'{œ}deris, audiérunt quod in vicíno habitárent, et inter eos futúri essent.
 \verse{17} Moverúntque castra fílii Israël, et venérunt in civitátes eórum die tértio, quarum hæc vocábula sunt: Gábaon, et Caphíra, et Beroth, et Cariathíarim.
 \verse{18} Et non percussérunt eos, eo quod jurássent eis príncipes multitúdinis in nómine Dómini Dei Israël. Murmurávit ítaque omne vulgus contra príncipes.
 \verse{19} Qui respondérunt eis: Jurávimus illis in nómine Dómini Dei Israël, et idcírco non póssumus eos contíngere.
 \verse{20} Sed hoc faciémus eis: reservéntur quidem ut vivant, ne contra nos ira Dómini concitétur, si pejeravérimus:
 \verse{21} sed sic vivant, ut in usus univérsæ multitúdinis ligna cædant, aquásque compórtent.
 Quibus hæc loquéntibus,
 \verse{22} vocávit Gabaonítas Jósue, et dixit eis: Cur nos decípere fraude voluístis, ut dicerétis: Procul valde habitámus a vobis, cum in médio nostri sitis?
 \verse{23} ítaque sub maledictióne éritis, et non defíciet de stirpe vestra ligna cædens, aquásque compórtans in domum Dei mei.
 \verse{24} Qui respondérunt: Nuntiátum est nobis servis tuis, quod promisísset Dóminus Deus tuus Móysi servo suo ut tráderet vobis omnem terram, et dispérderet cunctos habitatóres ejus. Timúimus ígitur valde, et provídimus animábus nostris, vestro terróre compúlsi, et hoc consílium inívimus.
 \verse{25} Nunc autem in manu tua sumus: quod tibi bonum et rectum vidétur, fac nobis.
 \verse{26} Fecit ergo Jósue ut díxerat, et liberávit eos de manu filiórum Israël, ut non occideréntur.
 \verse{27} Decrevítque in illo die eos esse in ministério cuncti pópuli, et altáris Dómini, cædéntes ligna, et aquas comportántes, usque in præsens tempus, in loco quem Dóminus elegísset.
 \chapter{10}
 Quæ cum audísset Adonísedec rex Jerúsalem, quod scílicet cepísset Jósue Hai, et subvertísset eam (sicut enim fécerat Jéricho et regi ejus, sic fecit Hai et regi illíus), et quod transfugíssent Gabaonítæ ad Israël, et essent fœderáti eórum,
 \verse{2} tímuit valde. Urbs enim magna erat Gábaon, et una civitátum regálium, et major óppido Hai, omnésque bellatóres ejus fortíssimi.
 \verse{3} Misit ergo Adonísedec rex Jerúsalem ad Oham regem Hebron, et ad Pharam regem Jérimoth, ad Jáphia quoque regem Lachis, et ad Dabir regem Eglon, dicens:
 \verse{4} Ad me ascéndite, et ferte præsídium, ut expugnémus Gábaon, quare transfúgerit ad Jósue, et ad fílios Israël.
 \verse{5} Congregáti ígitur ascendérunt quinque reges Amorrhæórum: rex Jerúsalem, rex Hebron, rex Jérimoth, rex Lachis, rex Eglon, simul cum exercítibus suis: et castrametáti sunt circa Gábaon, oppugnántes eam.
 \verse{6} Habitatóres autem Gábaon urbis obséssæ misérunt ad Jósue, qui tunc morabátur in castris apud Gálgalam, et dixérunt ei: Ne rétrahas manus tuas ab auxílio servórum tuórum: ascénde cito, et líbera nos, ferque præsídium: convenérunt enim advérsum nos omnes reges Amorrhæórum, qui hábitant in montánis.
 
 \verse{7} Ascendítque Jósue de Gálgalis, et omnis exércitus bellatórum cum eo, viri fortíssimi.
 \verse{8} Dixítque Dóminus ad Jósue: Ne tímeas eos: in manus enim tuas trádidi illos: nullus ex eis tibi resístere póterit.
 \verse{9} Irruit ítaque Jósue super eos repénte, tota nocte ascéndens de Gálgalis.
 \verse{10} Et conturbávit eos Dóminus a fácie Israël: contrivítque plaga magna in Gábaon, ac persecútus est eos per viam ascénsus Béthoron, et percússit usque Azéca et Macéda.
 \verse{11} Cumque fúgerent fílios Israël, et essent in descénsu Béthoron, Dóminus misit super eos lápides magnos de cælo usque ad Azéca: et mórtui sunt multo plures lapídibus grándinis, quam quos gládio percússerant fílii Israël.
 
 \verse{12} Tunc locútus est Jósue Dómino, in die qua trádidit Amorrhǽum in conspéctu filiórum Israël, dixítque coram eis: Sol, contra Gábaon ne moveáris, et luna contra vallem Ajalon.
 \verse{13} Steterúntque sol et luna, donec ulciscerétur se gens de inimícis suis. Nonne scriptum est hoc in libro justórum? Stetit ítaque sol in médio cæli, et non festinávit occúmbere spátio uníus diéi.
 \verse{14} Non fuit ántea nec póstea tam longa dies, obediénte Dómino voci hóminis, et pugnánte pro Israël.
 \verse{15} Reversúsque est Jósue cum omni Israël in castra Gálgalæ.
 
 \verse{16} Fúgerant enim quinque reges et se abscónderant in spelúnca urbis Macéda.
 \verse{17} Nuntiatúmque est Jósue quod invénti essent quinque reges laténtes in spelúnca urbis Macéda.
 \verse{18} Qui præcépit sóciis, et ait: Vólvite saxa ingéntia ad os spelúncæ, et pónite viros indústrios, qui clausos custódiant:
 \verse{19} vos autem nolíte stare, sed persequímini hostes, et extrémos quosque fugiéntium cǽdite: nec dimittátis eos úrbium suárum intráre præsídia, quos trádidit Dóminus Deus in manus vestras.
 \verse{20} Cæsis ergo adversáriis plaga magna, et usque ad interneciónem pene consúmptis, hi qui Israël effúgere potuérunt, ingréssi sunt civitátes munítas.
 \verse{21} Reversúsque est omnis exércitus ad Jósue in Macéda, ubi tunc erant castra, sani et íntegro número: nullúsque contra fílios Israël mutíre ausus est.
 \verse{22} Præcepítque Jósue, dicens: Aperíte os spelúncæ, et prodúcite ad me quinque reges, qui in ea látitant.
 \verse{23} Fecerúntque minístri ut sibi fúerat imperátum: et eduxérunt ad eum quinque reges de spelúnca, regem Jerúsalem, regem Hebron, regem Jérimoth, regem Lachis, regem Eglon.
 \verse{24} Cumque edúcti essent ad eum, vocávit omnes viros Israël, et ait ad príncipes exércitus qui secum erant: Ite, et pónite pedes super colla regum istórum. Qui cum perrexíssent, et subjectórum colla pédibus calcárent,
 \verse{25} rursum ait ad eos: Nolíte timére, nec paveátis: confortámini, et estóte robústi: sic enim fáciet Dóminus cunctis hóstibus vestris, advérsum quos dimicátis.
 \verse{26} Percussítque Jósue, et interfécit eos, atque suspéndit super quinque stípites: fuerúntque suspénsi usque ad vésperum.
 \verse{27} Cumque occúmberet sol, præcépit sóciis ut depónerent eos de patíbulis. Qui depósitos projecérunt in spelúncam in qua latúerant, et posuérunt super os ejus saxa ingéntia, quæ pérmanent usque in præsens.
 
 \verse{28} Eódem quoque die, Macédam cepit Jósue, et percússit eam in ore gládii, regémque illíus interfécit, et omnes habitatóres ejus: non dimísit in ea saltem parvas relíquias. Fecítque regi Macéda sicut fécerat regi Jéricho.
 \verse{29} Transívit autem cum omni Israël de Macéda in Lebna, et pugnábat contra eam:
 \verse{30} quam trádidit Dóminus cum rege suo in manus Israël: percusserúntque urbem in ore gládii, et omnes habitatóres ejus: non dimisérunt in ea ullas relíquias. Fecerúntque regi Lebna sicut fécerant regi Jéricho.
 \verse{31} De Lebna transívit in Lachis cum omni Israël: et exércitu per gyrum dispósito, oppugnábat eam.
 \verse{32} Tradidítque Dóminus Lachis in manus Israël, et cepit eam die áltero, atque percússit in ore gládii, omnémque ánimam quæ fúerat in ea, sicut fécerat Lebna.
 \verse{33} Eo témpore ascéndit Horam rex Gazer, ut auxiliarétur Lachis: quem percússit Jósue cum omni pópulo ejus usque ad interneciónem.
 \verse{34} Transivítque de Lachis in Eglon, et circumdédit,
 \verse{35} atque expugnávit eam eádem die: percussítque in ore gládii omnes ánimas quæ erant in ea, juxta ómnia quæ fécerat Lachis.
 \verse{36} Ascéndit quoque cum omni Israël de Eglon in Hebron, et pugnávit contra eam:
 \verse{37} cepit eam, et percússit in ore gládii, regem quoque ejus, et ómnia óppida regiónis illíus, universásque ánimas quæ in ea fúerant commorátæ: non relíquit in ea ullas relíquias: sicut fécerat Eglon, sic fecit et Hebron, cuncta quæ in ea réperit consúmens gládio.
 \verse{38} Inde revérsus in Dabir,
 \verse{39} cepit eam atque vastávit: regem quoque ejus atque ómnia per circúitum óppida percússit in ore gládii: non dimísit in ea ullas relíquias: sicut fécerat Hebron et Lebna et régibus eárum, sic fecit Dabir et regi illíus.
 
 \verse{40} Percússit ítaque Jósue omnem terram montánam et meridiánam atque campéstrem, et Asedoth, cum régibus suis: non dimísit in ea ullas relíquias, sed omne quod spiráre póterat interfécit, sicut præcéperat ei Dóminus Deus Israël,
 \verse{41} a Cadesbárne usque Gazam. Omnem terram Gosen usque Gábaon,
 \verse{42} universósque reges, et regiónes eórum uno ímpetu cepit atque vastávit: Dóminus enim Deus Israël pugnávit pro eo.
 \verse{43} Reversúsque est cum omni Israël ad locum castrórum in Gálgala.
 \chapter{11}
 Quæ cum audísset Jabin rex Asor, misit ad Jobab regem Madon, et ad regem Sémeron, atque ad regem Achsaph:
 \verse{2} ad reges quoque aquilónis, qui habitábant in montánis et in planítie contra merídiem Céneroth, in campéstribus quoque et in regiónibus Dor juxta mare:
 \verse{3} Chananǽum quoque ab oriénte et occidénte, et Amorrhǽum atque Hethǽum ac Pherezǽum et Jebusǽum in montánis: Hevǽum quoque qui habitábat ad radíces Hermon in terra Maspha.
 \verse{4} Egressíque sunt omnes cum turmis suis, pópulus multus nimis sicut aréna quæ est in líttore maris, equi quoque et currus imménsæ multitúdinis.
 \verse{5} Convenerúntque omnes reges isti in unum ad aquas Merom, ut pugnárent contra Israël.
 
 \verse{6} Dixítque Dóminus ad Jósue: Ne tímeas eos: cras enim hac eádem hora ego tradam omnes istos vulnerándos in conspéctu Israël: equos eórum subnervábis, et currus igne combúres.
 \verse{7} Venítque Jósue, et omnis exércitus cum eo, advérsus illos ad aquas Merom súbito, et irruérunt super eos,
 \verse{8} tradidítque illos Dóminus in manus Israël. Qui percussérunt eos, et persecúti sunt usque ad Sidónem magnam, et aquas Masérephoth, campúmque Masphe, qui est ad orientálem illíus partem. Ita percússit omnes, ut nullas dimítteret ex eis relíquias:
 \verse{9} fecítque sicut præcéperat ei Dóminus: equos eórum subnervávit, currúsque combússit igni.
 \verse{10} Reversúsque statim cepit Asor, et regem ejus percússit gládio. Asor enim antíquitus inter ómnia regna hæc principátum tenébat.
 \verse{11} Percussítque omnes ánimas quæ ibídem morabántur: non dimísit in ea ullas relíquias, sed usque ad interneciónem univérsa vastávit, ipsámque urbem perémit incéndio.
 \verse{12} Et omnes per circúitum civitátes, regésque eárum, cepit, percússit atque delévit, sicut præcéperat ei Móyses fámulus Dómini.
 \verse{13} Absque úrbibus, quæ erant in cóllibus et in túmulis sitæ, céteras succéndit Israël: unam tantum Asor munitíssimam flamma consúmpsit.
 \verse{14} Omnémque prædam istárum úrbium ac juménta divisérunt sibi fílii Israël, cunctis homínibus interféctis.
 \verse{15} Sicut præcéperat Dóminus Móysi servo suo, ita præcépit Móyses Jósue, et ille univérsa complévit: non prætériit de univérsis mandátis, nec unum quidem verbum quod jússerat Dóminus Móysi.
 
 \verse{16} Cepit ítaque Jósue omnem terram montánam et meridiánam, terrámque Gosen, et planítiem, et occidentálem plagam, montémque Israël, et campéstria ejus,
 \verse{17} et partem montis, quæ ascéndit Seir usque Baálgad, per planítiem Líbani subter montem Hermon: omnes reges eórum cepit, percússit, et occídit.
 \verse{18} Multo témpore pugnávit Jósue contra reges istos.
 \verse{19} Non fuit cívitas quæ se tráderet fíliis Israël, præter Hevǽum, qui habitábat in Gábaon: omnes enim bellándo cepit.
 \verse{20} Dómini enim senténtia fúerat, ut induraréntur corda eórum, et pugnárent contra Israël, et cáderent, et non mereréntur ullam cleméntiam, ac perírent, sicut præcéperat Dóminus Móysi.
 
 \verse{21} In illo témpore venit Jósue, et interfécit Enacim de montánis, Hebron, et Dabir, et Anab, et de omni monte Juda et Israël, urbésque eórum delévit.
 \verse{22} Non relíquit ullum de stirpe Enacim, in terra filiórum Israël: absque civitátibus Gaza, et Geth, et Azóto, in quibus solis relícti sunt.
 \verse{23} Cepit ergo Jósue omnem terram, sicut locútus est Dóminus ad Móysen, et trádidit eam in possessiónem fíliis Israël secúndum partes et tribus suas: quievítque terra a pr\'{œ}liis.
 \chapter{12}
 Hi sunt reges, quos percussérunt fílii Israël, et possedérunt terram eórum trans Jordánem ad solis ortum, a torrénte Arnon usque ad montem Hermon, et omnem orientálem plagam, quæ réspicit solitúdinem.
 \verse{2} Sehon rex Amorrhæórum, qui habitávit in Hésebon, dominátus est ab Aroër, quæ sita est super ripam torréntis Arnon, et médiæ partis in valle, dimidiǽque Gálaad, usque ad torréntem Jaboc, qui est términus filiórum Ammon.
 \verse{3} Et a solitúdine usque ad mare Céneroth contra oriéntem, et usque ad mare desérti, quod est mare salsíssimum, ad orientálem plagam per viam quæ ducit Béthsimoth: et ab austráli parte, quæ súbjacet Asedoth, Phasga.
 \verse{4} Términus Og regis Basan, de relíquiis Ráphaim, qui habitávit in Astaroth, et in Edrai, et dominátus est in monte Hermon, et in Sálecha, atque in univérsa Basan, usque ad términos
 \verse{5} Géssuri, et Macháti, et dimídiæ partis Gálaad: términos Sehon regis Hésebon.
 \verse{6} Móyses fámulus Dómini et fílii Israël percussérunt eos, tradidítque terram eórum Móyses in possessiónem Rubenítis, et Gadítis, et dimídiæ tríbui Manásse.
 
 \verse{7} Hi sunt reges terræ, quos percússit Jósue et fílii Israël trans Jordánem ad occidentálem plagam, a Baálgad in campo Líbani, usque ad montem cujus pars ascéndit in Seir: tradidítque eam Jósue in possessiónem tríbubus Israël, síngulis partes suas,
 \verse{8} tam in montánis quam in planis atque campéstribus. In Asedoth, et in solitúdine, ac in merídie, Hethǽus fuit et Amorrhǽus, Chananǽus, et Pherezǽus, Hevǽus et Jebusǽus.
 \verse{9} Rex Jéricho unus: rex Hai, quæ est ex látere Bethel, unus:
 \verse{10} rex Jerúsalem unus, rex Hebron unus,
 \verse{11} rex Jérimoth unus, rex Lachis unus,
 \verse{12} rex Eglon unus, rex Gazer unus,
 \verse{13} rex Dabir unus, rex Gader unus,
 \verse{14} rex Herma unus, rex Hered unus,
 \verse{15} rex Lebna unus, rex Odúllam unus,
 \verse{16} rex Macéda unus, rex Bethel unus,
 \verse{17} rex Táphua unus, rex Opher unus,
 \verse{18} rex Aphec unus, rex Saron unus,
 \verse{19} rex Madon unus, rex Asor unus,
 \verse{20} rex Sémeron unus, rex Achsaph unus,
 \verse{21} rex Thenac unus, rex Magéddo unus,
 \verse{22} rex Cades unus, rex Jáchanan Carméli unus,
 \verse{23} rex Dor et provínciæ Dor unus, rex géntium Galgal unus,
 \verse{24} rex Thersa unus: omnes reges trigínta unus.
 \chapter{13}
 Jósue senex provectǽque ætátis erat, et dixit Dóminus ad eum: Senuísti, et longǽvus es, terráque latíssima derelícta est, quæ necdum sorte divísa est:
 \verse{2} omnis vidélicet Galilǽa, Philísthiim, et univérsa Géssuri.
 \verse{3} A flúvio túrbido, qui írrigat Ægýptum, usque ad términos Accaron contra aquilónem: terra Chánaan, quæ in quinque régulos Philísthiim divíditur, Gazǽos, et Azótios, Ascalonítas, Gethǽos, et Accaronítas.
 \verse{4} Ad merídiem vero sunt Hevǽi, omnis terra Chánaan, et Maára Sidoniórum, usque Aphéca et términos Amorrhǽi,
 \verse{5} ejúsque confínia. Líbani quoque régio contra oriéntem, a Baálgad sub monte Hermon, donec ingrediáris Emath;
 \verse{6} ómnium qui hábitant in monte a Líbano usque ad aquas Masérephoth, universíque Sidónii. Ego sum qui delébo eos a fácie filiórum Israël. Véniat ergo in partem hæreditátis Israël, sicut præcépi tibi.
 
 \verse{7} Et nunc dívide terram in possessiónem novem tríbubus, et dimídiæ tríbui Manásse,
 \verse{8} cum qua Ruben et Gad possedérunt terram, quam trádidit eis Móyses fámulus Dómini trans fluénta Jordánis, ad orientálem plagam.
 \verse{9} Ab Aroër, quæ sita est in ripa torréntis Arnon, et in vallis médio, universáque campéstria Médaba, usque Dibon,
 \verse{10} et cunctas civitátes Sehon regis Amorrhǽi, qui regnávit in Hésebon, usque ad términos filiórum Ammon,
 \verse{11} et Gálaad, ac términum Géssuri et Macháti, et omnem montem Hermon, et univérsam Basan, usque ad Sálecha,
 \verse{12} omne regnum Og in Basan, qui regnávit in Astaroth et Edrai, ipse fuit de relíquiis Ráphaim: percussítque eos Móyses, atque delévit.
 \verse{13} Noluerúntque dispérdere fílii Israël Géssuri et Macháti: et habitavérunt in médio Israël usque in præséntem diem.
 
 \verse{14} Tríbui autem Levi non dedit possessiónem: sed sacrifícia et víctimæ Dómini Dei Israël, ipsa est ejus hæréditas, sicut locútus est illi.
 \verse{15} Dedit ergo Móyses possessiónem tríbui filiórum Ruben juxta cognatiónes suas.
 \verse{16} Fuítque términus eórum ab Aroër, quæ sita est in ripa torréntis Arnon, et in valle ejúsdem torréntis média: univérsam planítiem, quæ ducit Médaba,
 \verse{17} et Hésebon, cunctósque vículos eárum, qui sunt in campéstribus: Dibon quoque et Bamóthbaal, et óppidum Baálmaon,
 \verse{18} et Jassa, et Cédimoth, et Méphaath,
 \verse{19} et Cariáthaim, et Sábama, et Saráthasar in monte convállis.
 \verse{20} Béthphogor et Asedoth, Phasga et Bethiésimoth,
 \verse{21} et omnes urbes campéstres, universáque regna Sehon regis Amorrhǽi, qui regnávit in Hésebon, quem percússit Móyses cum princípibus Mádian: Hevǽum, et Recem, et Sur, et Hur, et Rebe duces Sehon habitatóres terræ.
 \verse{22} Et Bálaam fílium Beor aríolum occidérunt fílii Israël gládio cum céteris interféctis.
 \verse{23} Factúsque est términus filiórum Ruben Jordánis flúvius. Hæc est posséssio Rubenitárum per cognatiónes suas úrbium et viculórum.
 
 \verse{24} Dedítque Móyses tríbui Gad et fíliis ejus per cognatiónes suas possessiónem, cujus hæc divísio est.
 \verse{25} Términus Jaser, et omnes civitátes Gálaad, et dimídiam partem terræ filiórum Ammon, usque ad Aroër, quæ est contra Rabba,
 \verse{26} et ab Hésebon usque Ramoth, Masphe et Bétonim: et a Mánaim usque ad términos Dabir.
 \verse{27} In valle quoque Bétharan, et Bethnémra, et Socoth, et Saphon réliquam partem regni Sehon regis Hésebon: hujus quoque finis, Jordánis est, usque ad extrémam partem maris Cénereth trans Jordánem ad orientálem plagam.
 \verse{28} Hæc est posséssio filiórum Gad per famílias suas, civitátes et villæ eárum.
 
 \verse{29} Dedit et dimídiæ tríbui Manásse, filiísque ejus juxta cognatiónes suas, possessiónem,
 \verse{30} cujus hoc princípium est: a Mánaim univérsam Basan, et cuncta regna Og regis Basan, omnésque vicos Jair, qui sunt in Basan, sexagínta óppida:
 \verse{31} et dimídiam partem Gálaad, et Astaroth, et Edrai, urbes regni Og in Basan: fíliis Machir, fílii Manásse, dimídiæ parti filiórum Machir juxta cognatiónes suas.
 \verse{32} Hanc possessiónem divísit Móyses in campéstribus Moab trans Jordánem contra Jéricho ad orientálem plagam.
 \verse{33} Tríbui autem Levi non dedit possessiónem: quóniam Dóminus Deus Israël ipse est posséssio ejus, ut locútus est illi.
 \chapter{14}
 Hoc est quod possedérunt fílii Israël in terra Chánaan, quam dedérunt eis Eleázar sacérdos, et Jósue fílius Nun, et príncipes familiárum per tribus Israël:
 \verse{2} sorte ómnia dividéntes, sicut præcéperat Dóminus in manu Móysi, novem tríbubus, et dimídiæ tríbui.
 \verse{3} Duábus enim tríbubus, et dimídiæ, déderat Móyses trans Jordánem possessiónem: absque Levítis, qui nihil terræ accepérunt inter fratres suos:
 \verse{4} sed in eórum successérunt locum fílii Joseph in duas divísi tribus, Manásse et Ephraim: nec accepérunt Levítæ áliam in terra partem, nisi urbes ad habitándum, et suburbána eárum ad alénda juménta et pécora sua.
 \verse{5} Sicut præcéperat Dóminus Móysi, ita fecérunt fílii Israël, et divisérunt terram.
 
 \verse{6} Accessérunt ítaque fílii Juda ad Jósue in Gálgala, locutúsque est ad eum Caleb fílius Jéphone Cenezǽus: Nosti quid locútus sit Dóminus ad Móysen hóminem Dei de me et te in Cadesbárne.
 \verse{7} Quadragínta annórum eram quando misit me Móyses fámulus Dómini de Cadesbárne, ut considerárem terram, nuntiavíque ei quod mihi verum videbátur.
 \verse{8} Fratres autem mei, qui ascénderant mecum, dissolvérunt cor pópuli: et nihilóminus ego secútus sum Dóminum Deum meum.
 \verse{9} Juravítque Móyses in die illo, dicens: Terra, quam calcávit pes tuus, erit posséssio tua, et filiórum tuórum in ætérnum: quia secútus es Dóminum Deum meum.
 \verse{10} Concéssit ergo Dóminus vitam mihi, sicut pollícitus est, usque in præséntem diem. Quadragínta et quinque anni sunt, ex quo locútus est Dóminus verbum istud ad Móysen, quando ambulábat Israël per solitúdinem: hódie octogínta quinque annórum sum,
 \verse{11} sic valens ut eo valébam témpore quando ad explorándum missus sum: illíus in me témporis fortitúdo usque hódie perséverat, tam ad bellándum quam ad gradiéndum.
 \verse{12} Da ergo mihi montem istum, quem pollícitus est Dóminus, te quoque audiénte, in quo Enacim sunt, et urbes magnæ atque munítæ: si forte sit Dóminus mecum, et potúero delére eos, sicut promísit mihi.
 \verse{13} Benedixítque ei Jósue, et trádidit ei Hebron in possessiónem:
 \verse{14} atque ex eo fuit Hebron Caleb fílio Jéphone Cenezǽo usque in præséntem diem, quia secútus est Dóminum Deum Israël.
 \verse{15} Nomen Hebron ante vocabátur Cáriath Arbe: Adam máximus ibi inter Enacim situs est: et terra cessávit a pr\'{œ}liis.
 \chapter{15}
 Igitur sors filiórum Judæ per cognatiónes suas ista fuit: a término Edom, desértum Sin, contra merídiem, et usque ad extrémam partem austrális plagæ.
 \verse{2} Inítium ejus a summitáte maris salsíssimi, et a lingua ejus, quæ réspicit merídiem.
 \verse{3} Egreditúrque contra ascénsum Scorpiónis, et pertránsit in Sina: ascendítque in Cadesbárne, et pervénit in Esron, ascéndens ad Addar, et circúiens Cárcaa,
 \verse{4} atque inde pertránsiens in Asemóna, et pervéniens ad torréntem Ægýpti: erúntque términi ejus mare magnum. Hic erit finis meridiánæ plagæ.
 \verse{5} Ab oriénte vero erit inítium, mare salsíssimum usque ad extréma Jordánis: et ea quæ respíciunt ad aquilónem, a lingua maris usque ad eúmdem Jordánis flúvium.
 \verse{6} Ascendítque términus in Beth Hagla, et transit ab aquilóne in Beth Araba, ascéndens ad lápidem Boën fílii Ruben:
 \verse{7} et tendens usque ad términos Débera de valle Achor, contra aquilónem respíciens Gálgala, quæ est ex advérso ascensiónis Adómmim, ab austráli parte torréntis: transítque aquas, quæ vocántur fons solis: et erunt éxitus ejus ad fontem Rogel.
 \verse{8} Ascendítque per convállem fílii Ennom ex látere Jebusǽi ad merídiem, hæc est Jerúsalem: et inde se érigens ad vérticem montis, qui est contra Geénnom ad occidéntem in summitáte vallis Ráphaim contra aquilónem:
 \verse{9} pertransítque a vértice montis usque ad fontem aquæ Néphtoa: et pervénit usque ad vicos montis Ephron: inclinatúrque in Báala, quæ est Cariathíarim, id est, urbs silvárum.
 \verse{10} Et círcuit de Báala contra occidéntem, usque ad montem Seir: transítque juxta latus montis Jarim ad aquilónem in Cheslon: et descéndit in Béthsames, transítque in Thamna.
 \verse{11} Et pervénit contra aquilónem partis Accaron ex látere: inclinatúrque Sechróna, et transit montem Báala: pervenítque in Jébneel, et magni maris contra occidéntem fine conclúditur.
 \verse{12} Hi sunt términi filiórum Juda per circúitum in cognatiónibus suis.
 
 \verse{13} Caleb vero fílio Jéphone dedit partem in médio filiórum Juda, sicut præcéperat ei Dóminus: Cáriath Arbe patris Enac, ipsa est Hebron.
 \verse{14} Delevítque ex ea Caleb tres fílios Enac, Sésai et Ahiman et Thólmai de stirpe Enac.
 \verse{15} Atque inde conscéndens venit ad habitatóres Dabir, quæ prius vocabátur Cáriath Sepher, id est, cívitas litterárum.
 \verse{16} Dixítque Caleb: Qui percússerit Cáriath Sepher, et céperit eam, dabo ei Axam fíliam meam uxórem.
 \verse{17} Cepítque eam Othóniel fílius Cenez frater Caleb júnior: dedítque ei Axam fíliam suam uxórem.
 \verse{18} Quæ, cum pérgerent simul, suása est a viro suo ut péteret a patre suo agrum. Suspiravítque ut sedébat in ásino: cui Caleb: Quid habes? inquit.
 \verse{19} At illa respóndit: Da mihi benedictiónem: terram austrálem et aréntem dedísti mihi; junge et irríguam. Dedit ítaque ei Caleb irríguum supérius et inférius.
 
 \verse{20} Hæc est posséssio tribus filiórum Juda per cognatiónes suas.
 \verse{21} Erántque civitátes ab extrémis pártibus filiórum Juda juxta términos Edom a merídie: Cábseel et Eder et Jagur,
 \verse{22} et Cyna et Dimóna et Adada,
 \verse{23} et Cades et Asor et Jethnam,
 \verse{24} Ziph et Telem et Baloth,
 \verse{25} Asor nova et Cárioth, Hesron, hæc est Asor;
 \verse{26} Amam, Sama, et Mólada,
 \verse{27} et Asergádda et Hássemon et Béthphelet,
 \verse{28} et Hasérsual et Bersabée et Baziothía,
 \verse{29} et Báala et Jim et Esem,
 \verse{30} et Elthólad et Cesil et Harma,
 \verse{31} et Síceleg et Medeména et Sensénna,
 \verse{32} Lébaoth et Selim et Aën et Remon. Omnes civitátes vigínti novem, et villæ eárum.
 
 \verse{33} In campéstribus vero: Estaol et Saréa et Asena,
 \verse{34} et Zánoë et Engánnim et Táphua et Enaim,
 \verse{35} et Jérimoth et Adúllam, Socho et Azéca,
 \verse{36} et Sáraim et Adíthaim et Gedéra et Gederóthaim: urbes quatuórdecim, et villæ eárum.
 \verse{37} Sanan et Hadássa et Magdálgad,
 \verse{38} Délean et Másepha et Jecthel,
 \verse{39} Lachis et Bascath et Eglon,
 \verse{40} Chebbon et Léheman et Cethlis,
 \verse{41} et Gíderoth et Béthdagon et Náama et Macéda: civitátes sédecim, et villæ eárum.
 \verse{42} Lábana et Ether et Asan,
 \verse{43} Jephtha et Esna et Nesib,
 \verse{44} et Ceíla et Achzib et Marésa: civitátes novem, et villæ eárum.
 \verse{45} Accaron cum vicis et víllulis suis.
 \verse{46} Ab Accaron usque ad mare: ómnia quæ vergunt ad Azótum et vículos ejus.
 \verse{47} Azótus cum vicis et víllulis suis. Gaza cum vicis et víllulis suis, usque ad torréntem Ægýpti, et mare magnum términus ejus.
 
 \verse{48} Et in monte: Samir et Jether et Socoth
 \verse{49} et Danna et Cariathsénna, hæc est Dabir:
 \verse{50} Anab et Istemo et Anim,
 \verse{51} Gosen et Olon et Gilo: civitátes úndecim et villæ eárum.
 \verse{52} Arab et Ruma et Esaan,
 \verse{53} et Janum et Beththaphúa et Aphéca,
 \verse{54} Athmatha, et Cáriath Arbe, hæc est Hebron, et Sior: civitátes novem, et villæ eárum.
 \verse{55} Maon et Carmel et Ziph et Jota,
 \verse{56} Jézraël et Júcadam et Zánoë,
 \verse{57} Accain, Gábaa et Thamna: civitátes decem et villæ eárum.
 \verse{58} Halhul, et Besur, et Gedor,
 \verse{59} Mareth, et Béthanoth, et Eltecon: civitátes sex et villæ eárum.
 \verse{60} Cariáthbaal, hæc est Cariathíarim urbs silvárum, et Arébba: civitátes duæ, et villæ eárum.
 
 \verse{61} In desérto Betháraba, Meddin, et Sáchacha,
 \verse{62} et Nebsan, et cívitas salis, et Engáddi: civitátes sex, et villæ eárum.
 
 \verse{63} Jebusǽum autem habitatórem Jerúsalem non potuérunt fílii Juda delére: habitavítque Jebusǽus cum fíliis Juda in Jerúsalem usque in præséntem diem.
 \chapter{16}
 Cécidit quoque sors filiórum Joseph ab Jordáne contra Jéricho et aquas ejus ab oriénte: solitúdo quæ ascéndit de Jéricho ad montem Bethel:
 \verse{2} et egréditur de Bethel Luza: transítque términum Archi, Ataroth:
 \verse{3} et descéndit ad occidéntem juxta términum Jephléti, usque ad términos Beth-horon inferióris, et Gazer: finiuntúrque regiónes ejus mari magno:
 \verse{4} possederúntque fílii Joseph, Manásses et Ephraim.
 \verse{5} Et factus est términus filiórum Ephraim per cognatiónes suas: et posséssio eórum contra oriéntem Ataroth Addar usque Beth-horon superiórem.
 \verse{6} Egrediuntúrque confínia in mare: Máchmethath vero aquilónem réspicit, et círcuit términos contra oriéntem in Thanáthselo: et pertránsit ab oriénte Jánoë.
 \verse{7} Descendítque de Jánoë in Ataroth et Naarátha: et pervénit in Jéricho, egreditúrque ad Jordánem.
 \verse{8} De Táphua pertránsit contra mare in vallem arundinéti, suntque egréssus ejus in mare salsíssimum. Hæc est posséssio tribus filiórum Ephraim per famílias suas.
 \verse{9} Urbésque separátæ sunt fíliis Ephraim in médio possessiónis filiórum Manásse, et villæ eárum.
 \verse{10} Et non interfecérunt fílii Ephraim Chananǽum, qui habitábat in Gazer: habitavítque Chananǽus in médio Ephraim usque in diem hanc tributárius.
 \chapter{17}
 Cécidit autem sors tríbui Manásse (ipse enim est primogénitus Joseph): Machir primogénito Manásse patri Gálaad, qui fuit vir pugnátor, habuítque possessiónem Gálaad et Basan:
 \verse{2} et réliquis filiórum Manásse juxta famílias suas, fíliis Abiézer, et fíliis Helec, et fíliis Esriel, et fíliis Sechem, et fíliis Hepher, et fíliis Semída. Isti sunt fílii Manásse fílii Joseph, mares, per cognatiónes suas.
 \verse{3} Sálphaad vero fílio Hepher fílii Gálaad fílii Machir fílii Manásse non erant fílii, sed solæ fíliæ: quarum ista sunt nómina: Máala et Noa et Hegla et Melcha et Thersa.
 \verse{4} Venerúntque in conspéctu Eleázari sacerdótis, et Jósue fílii Nun, et príncipum, dicéntes: Dóminus præcépit per manum Móysi, ut darétur nobis posséssio in médio fratrum nostrórum. Dedítque eis juxta impérium Dómini possessiónem in médio fratrum patris eárum.
 \verse{5} Et cecidérunt funículi Manásse, decem, absque terra Gálaad et Basan trans Jordánem.
 \verse{6} Fíliæ enim Manásse possedérunt hæreditátem in médio filiórum ejus. Terra autem Gálaad cécidit in sortem filiórum Manásse qui réliqui erant.
 
 \verse{7} Fuítque términus Manásse ab Aser, Máchmethath quæ réspicit Sichem: et egréditur ad déxteram juxta habitatóres fontis Táphuæ.
 \verse{8} Etenim in sorte Manásse cecíderat terra Táphuæ, quæ est juxta términos Manásse filiórum Ephraim.
 \verse{9} Descendítque términus vallis arundinéti in merídiem torréntis civitátum Ephraim, quæ in médio sunt úrbium Manásse: términus Manásse ab aquilóne torréntis, et éxitus ejus pergit ad mare:
 \verse{10} ita ut posséssio Ephraim sit ab austro, et ab aquilóne Manásse, et utrámque claudat mare, et conjungántur sibi in tribu Aser ab aquilóne, et in tribu Issachar ab oriénte.
 \verse{11} Fuítque hæréditas Manásse in Issachar et in Aser, Bethsan et vículi ejus, et Jéblaam cum vículis suis, et habitatóres Dor cum óppidis suis, habitatóres quoque Endor cum vículis suis: similitérque habitatóres Thenac cum vículis suis, et habitatóres Magéddo cum vículis suis, et tértia pars urbis Nopheth.
 \verse{12} Nec potuérunt fílii Manásse has civitátes subvértere, sed cœpit Chananǽus habitáre in terra sua.
 \verse{13} Postquam autem convaluérunt fílii Israël, subjecérunt Chananǽos, et fecérunt sibi tributários, nec interfecérunt eos.
 
 \verse{14} Locutíque sunt fílii Joseph ad Jósue, et dixérunt: Quare dedísti mihi possessiónem sortis et funículi uníus, cum sim tantæ multitúdinis, et benedíxerit mihi Dóminus?
 \verse{15} Ad quos Jósue ait: Si pópulus multus es, ascénde in silvam, et succíde tibi spátia in terra Pherezǽi et Ráphaim: quia angústa est tibi posséssio montis Ephraim.
 \verse{16} Cui respondérunt fílii Joseph: Non potérimus ad montána conscéndere, cum férreis cúrribus utántur Chananǽi, qui hábitant in terra campéstri, in qua sitæ sunt Bethsan cum vículis suis, et Jézraël médiam póssidens vallem.
 \verse{17} Dixítque Jósue ad domum Joseph, Ephraim et Manásse: Pópulus multus es, et magnæ fortitúdinis: non habébis sortem unam,
 \verse{18} sed transíbis ad montem, et succídes tibi, atque purgábis ad habitándum spátia: et póteris ultra procédere cum subvérteris Chananǽum, quem dicis férreos habére currus, et esse fortíssimum.
 \chapter{18}
 Congregatíque sunt omnes fílii Israël in Silo, ibíque fixérunt tabernáculum testimónii, et fuit eis terra subjécta.
 \verse{2} Remánserant autem filiórum Israël septem tribus, quæ necdum accéperant possessiónes suas.
 \verse{3} Ad quos Jósue ait: Usquequo marcétis ignávia, et non intrátis ad possidéndam terram, quam Dóminus Deus patrum vestrórum dedit vobis?
 \verse{4} Elígite de síngulis tríbubus ternos viros, ut mittam eos, et pergant atque circúmeant terram, et descríbant eam juxta númerum uniuscujúsque multitúdinis: referántque ad me quod descrípserint.
 \verse{5} Divídite vobis terram in septem partes: Judas sit in términis suis ab austráli plaga, et domus Joseph ab aquilóne.
 \verse{6} Médiam inter hos terram in septem partes descríbite: et huc veniétis ad me, ut coram Dómino Deo vestro mittam vobis hic sortem:
 \verse{7} quia non est inter vos pars Levitárum, sed sacerdótium Dómini est eórum hæréditas. Gad autem et Ruben, et dimídia tribus Manásse, jam accéperant possessiónes suas trans Jordánem ad orientálem plagam, quas dedit eis Móyses fámulus Dómini.
 \verse{8} Cumque surrexíssent viri, ut pérgerent ad describéndam terram, præcépit eis Jósue, dicens: Circuíte terram, et descríbite eam, ac revertímini ad me: ut hic coram Dómino, in Silo, mittam vobis sortem.
 \verse{9} Itaque perrexérunt: et lustrántes eam, in septem partes divisérunt, scribéntes in volúmine. Reversíque sunt ad Jósue in castra Silo.
 \verse{10} Qui misit sortes coram Dómino in Silo, divisítque terram fíliis Israël in septem partes.
 
 \verse{11} Et ascéndit sors prima filiórum Bénjamin per famílias suas, ut possidérent terram inter fílios Juda et fílios Joseph.
 \verse{12} Fuítque términus eórum contra aquilónem a Jordáne: pergens juxta latus Jéricho septentrionális plagæ, et inde contra occidéntem ad montána conscéndens et pervéniens ad solitúdinem Betháven,
 \verse{13} atque pertránsiens juxta Luzam ad merídiem, ipsa est Bethel: descendítque in Ataroth Addar, in montem qui est ad merídiem Beth-horon inferióris:
 \verse{14} et inclinátur circúiens contra mare ad merídiem montis qui réspicit Beth-horon contra Africum: suntque éxitus ejus in Cáriath-baal, quæ vocátur et Cariathíarim, urbem filiórum Juda. Hæc est plaga contra mare, ad occidéntem.
 \verse{15} A merídie autem ex parte Cariathíarim egréditur términus contra mare, et pervénit usque ad fontem aquárum Néphtoa.
 \verse{16} Descendítque in partem montis, qui réspicit vallem filiórum Ennom: et est contra septentrionálem plagam in extréma parte vallis Ráphaim. Descendítque in Geénnom (id est, vallem Ennom) juxta latus Jebusǽi ad austrum: et pervénit ad fontem Rogel,
 \verse{17} tránsiens ad aquilónem, et egrédiens ad Ensemes, id est, fontem solis:
 \verse{18} et pertránsit usque ad túmulos, qui sunt e regióne ascénsus Adómmim: descendítque ad Abénboën, id est, lápidem Boën fílii Ruben: et pertránsit ex látere aquilónis ad campéstria: descendítque in planítiem,
 \verse{19} et prætergréditur contra aquilónem Beth Hagla: suntque éxitus ejus contra linguam maris salsíssimi ab aquilóne in fine Jordánis ad austrálem plagam:
 \verse{20} qui est términus illíus ab oriénte. Hæc est posséssio filiórum Bénjamin per términos suos in circúitu, et famílias suas.
 
 \verse{21} Fuerúntque civitátes ejus, Jéricho et Beth Hagla et vallis Casis,
 \verse{22} Beth Araba et Samáraim et Bethel
 \verse{23} et Avim et Aphara et Ophera,
 \verse{24} villa Emóna et Ophni et Gabée: civitátes duódecim, et villæ eárum.
 \verse{25} Gábaon et Rama et Beroth,
 \verse{26} et Mesphe et Cáphara, et Amósa
 \verse{27} et Recem, Járephel et Thárela,
 \verse{28} et Sela, Eleph, et Jebus, quæ est Jerúsalem, Gábaath et Cáriath: civitátes quatuórdecim, et villæ eárum. Hæc est posséssio filiórum Bénjamin juxta famílias suas.
 \chapter{19}
 Et egréssa est sors secúnda filiórum Símeon per cognatiónes suas: fuítque hæréditas
 \verse{2} eórum in médio possessiónis filiórum Juda: Bersabée et Sabée et Mólada
 \verse{3} et Hasérsual, Bala et Asem
 \verse{4} et Elthólad, Bethul et Harma
 \verse{5} et Síceleg et Bethmárchaboth et Hasérsusa
 \verse{6} et Bethlébaoth et Sárohen: civitátes trédecim, et villæ eárum.
 \verse{7} Ain et Remmon et Athar et Asan: civitátes quátuor, et villæ eárum:
 \verse{8} omnes vículi per circúitum úrbium istárum usque ad Báalath Beer Ramath contra austrálem plagam. Hæc est hæréditas filiórum Símeon juxta cognatiónes suas,
 \verse{9} in possessióne et funículo filiórum Juda: quia major erat, et idcírco fílii Símeon possedérunt in médio hæreditátis eórum.
 
 \verse{10} Cecidítque sors tértia filiórum Zábulon per cognatiónes suas: factus est términus possessiónis eórum usque Sarid.
 \verse{11} Ascendítque de mari et Mérala, et pervénit in Débbaseth, usque ad torréntem qui est contra Jéconam.
 \verse{12} Et revértitur de Sared contra oriéntem in fines Ceseléththabor: et egréditur ad Dábereth, ascendítque contra Jáphie.
 \verse{13} Et inde pertránsit usque ad orientálem plagam Géthepher et Thácasin: et egréditur in Remmon, Amthar et Noa.
 \verse{14} Et círcuit ad aquilónem Hánathon: suntque egréssus ejus vallis Jéphthaël,
 \verse{15} et Cateth et Náalol et Sémeron et Jérala et Béthlehem: civitátes duódecim, et villæ eárum.
 \verse{16} Hæc est hæréditas tribus filiórum Zábulon per cognatiónes suas, urbes et vículi eárum.
 
 \verse{17} Issachar egréssa est sors quarta per cognatiónes suas:
 \verse{18} fuítque ejus hæréditas Jézraël et Cásaloth et Sunem
 \verse{19} et Hapháraim et Seon, et Anáharath
 \verse{20} et Rabboth et Césion, Abes,
 \verse{21} et Rameth, et Engánnim, et Enhádda et Béthpheses.
 \verse{22} Et pervénit términus ejus usque Thabor et Sehesíma et Béthsames, erúntque éxitus ejus Jordánis: civitátes sédecim, et villæ eárum.
 \verse{23} Hæc est posséssio filiórum Issachar per cognatiónes suas, urbes et vículi eárum.
 
 \verse{24} Cecidítque sors quinta tríbui filiórum Aser per cognatiónes suas:
 \verse{25} fuítque términus eórum Halcath et Chali et Beten et Axaph
 \verse{26} et Elmelech et Amaad et Messal: et pervénit usque ad Carmélum maris et Sihor et Lábanath,
 \verse{27} ac revértitur contra oriéntem Béthdagon: et pertránsit usque Zábulon et vallem Jéphthaël contra aquilónem in Béthemec et Néhiel. Egreditúrque ad lævam Cabul,
 \verse{28} et Abran et Rohob et Hamon et Cana, usque ad Sidónem magnam.
 \verse{29} Revertitúrque in Horma usque ad civitátem munitíssimam Tyrum, et usque Hosa: erúntque éxitus ejus in mare de funículo Achzíba:
 \verse{30} et Amma et Aphec et Rohob: civitátes vigínti duæ, et villæ eárum.
 \verse{31} Hæc est posséssio filiórum Aser per cognatiónes suas, urbésque et vículi eárum.
 
 \verse{32} Filiórum Néphthali sexta sors cécidit per famílias suas:
 \verse{33} et cœpit términus de Heleph et Elon in Saánanim, et Adami, quæ est Neceb, et Jébnaël usque Lecum: et egréssus eórum usque ad Jordánem:
 \verse{34} revertitúrque términus contra occidéntem in Azanótthabor, atque inde egréditur in Húcuca, et pertránsit in Zábulon contra merídiem, et in Aser contra occidéntem, et in Juda ad Jordánem contra ortum solis:
 \verse{35} civitátes munitíssimæ, Assedim, Ser, et Emath, et Reccath et Cénereth,
 \verse{36} et Edema et Arama, Asor
 \verse{37} et Cedes et Edrai, Enhasor,
 \verse{38} et Jeron et Mágdalel, Horem et Béthanath et Béthsames: civitátes decem et novem, et villæ eárum.
 \verse{39} Hæc est posséssio tribus filiórum Néphthali per cognatiónes suas, urbes et vículi eárum.
 
 \verse{40} Tríbui filiórum Dan per famílias suas egréssa est sors séptima:
 \verse{41} et fuit términus possessiónis ejus Sara et Esthaol, et Hírsemes, id est, cívitas solis.
 \verse{42} Sélebin et Ajalon et Jéthela,
 \verse{43} Elon et Themna et Acron,
 \verse{44} Elthece, Gébbethon et Bálaath,
 \verse{45} et Jud et Bane et Barach et Gethrémmon:
 \verse{46} et Mejárcon et Arecon, cum término qui réspicit Joppen,
 \verse{47} et ipso fine conclúditur. Ascenderúntque fílii Dan, et pugnavérunt contra Lesem, ceperúntque eam: et percussérunt eam in ore gládii, et possedérunt, et habitavérunt in ea, vocántes nomen ejus Lesem Dan, ex nómine Dan patris sui.
 \verse{48} Hæc est posséssio tribus filiórum Dan, per cognatiónes suas, urbes et vículi eárum.
 
 \verse{49} Cumque complésset sorte divídere terram síngulis per tribus suas, dedérunt fílii Israël possessiónem Jósue fílio Nun in médio sui,
 \verse{50} juxta præcéptum Dómini, urbem quam postulávit Thamnath Sáraa in monte Ephraim: et ædificávit civitátem, habitavítque in ea.
 \verse{51} Hæ sunt possessiónes, quas sorte divisérunt Eleázar sacérdos, et Jósue fílius Nun, et príncipes familiárum ac tríbuum filiórum Israël in Silo, coram Dómino ad óstium tabernáculi testimónii: partitíque sunt terram.
 \chapter{20}
 Et locútus est Dóminus ad Jósue, dicens: Lóquere fíliis Israël, et dic eis:
 \verse{2} Separáte urbes fugitivórum, de quibus locútus sum ad vos per manum Móysi:
 \verse{3} ut confúgiat ad eas quicúmque ánimam percússerit néscius, et possit evádere iram próximi, qui ultor est sánguinis:
 \verse{4} cum ad unam harum confúgerit civitátum, stabit ante portam civitátis, et loquétur senióribus urbis illíus ea quæ se cómprobent innocéntem: sicque suscípient eum, et dabunt ei locum ad habitándum.
 \verse{5} Cumque ultor sánguinis eum fúerit persecútus, non tradent in manus ejus: quia ignórans percússit próximum ejus, nec ante bíduum triduúmve ejus probátur inimícus.
 \verse{6} Et habitábit in civitáte illa, donec stet ante judícium, causam reddens facti sui, et moriátur sacérdos magnus, qui fúerit in illo témpore: tunc revertétur homicída, et ingrediétur civitátem et domum suam de qua fúgerat.
 
 \verse{7} Decreverúntque Cedes in Galilǽa montis Néphthali, et Sichem in monte Ephraim, et Cariathárbe, ipsa est Hebron in monte Juda.
 \verse{8} Et trans Jordánem contra orientálem plagam Jéricho, statuérunt Bosor, quæ sita est in campéstri solitúdine de tribu Ruben, et Ramoth in Gálaad de tribu Gad, et Gaulon in Basan de tribu Manásse.
 \verse{9} Hæ civitátes constitútæ sunt cunctis fíliis Israël, et ádvenis qui habitábant inter eos, ut fúgeret ad eas qui ánimam néscius percussísset, et non morerétur in manu próximi, effúsum sánguinem vindicáre cupiéntis, donec staret ante pópulum expositúrus causam suam.
 \chapter{21}
 Accesserúntque príncipes familiárum Levi ad Eleázarum sacerdótem, et Jósue fílium Nun, et ad duces cognatiónum per síngulas tribus filiórum Israël:
 \verse{2} locutíque sunt ad eos in Silo terræ Chánaan, atque dixérunt: Dóminus præcépit per manum Móysi, ut daréntur nobis urbes ad habitándum, et suburbána eárum ad alénda juménta.
 \verse{3} Dederúntque fílii Israël de possessiónibus suis juxta impérium Dómini, civitátes et suburbána eárum.
 
 \verse{4} Egressáque est sors in famíliam Caath filiórum Aaron sacerdótis, de tríbubus Juda, et Símeon, et Bénjamin, civitátes trédecim:
 \verse{5} et réliquis filiórum Caath, id est Levítis, qui superfúerant, de tríbubus Ephraim, et Dan, et dimídia tribu Manásse, civitátes decem.
 \verse{6} Porro fílii Gerson egréssa est sors, ut accíperent de tríbubus Issachar et Aser et Néphthali, dimidiáque tribu Manásse in Basan, civitátes número trédecim.
 \verse{7} Et fíliis Merári per cognatiónes suas de tríbubus Ruben et Gad et Zábulon urbes duódecim.
 \verse{8} Dederúntque fílii Israël Levítis civitátes et suburbána eárum, sicut præcépit Dóminus per manum Móysi, síngulis sorte tribuéntes.
 
 \verse{9} De tríbubus filiórum Juda et Símeon dedit Jósue civitátes, quarum ista sunt nómina,
 \verse{10} fíliis Aaron per famílias Caath Levítici géneris (prima enim sors illis egréssa est),
 \verse{11} Cariathárbe patris Enac, quæ vocátur Hebron, in monte Juda, et suburbána ejus per circúitum.
 \verse{12} Agros vero et villas ejus déderat Caleb fílio Jéphone ad possidéndum.
 \verse{13} Dedit ergo fíliis Aaron sacerdótis Hebron confúgii civitátem, ac suburbána ejus: et Lobnam cum suburbánis suis:
 \verse{14} et Jether, et Esthemo,
 \verse{15} et Holon, et Dabir,
 \verse{16} et Ain, et Jeta, et Béthsames, cum suburbánis suis: civitátes novem de tríbubus, ut dictum est, duábus.
 \verse{17} De tribu autem filiórum Bénjamin, Gábaon, et Gabæ,
 \verse{18} et Anathoth et Almon, cum suburbánis suis: civitátes quátuor.
 \verse{19} Omnes simul civitátes filiórum Aaron sacerdótis, trédecim, cum suburbánis suis.
 \verse{20} Réliquis vero per famílias filiórum Caath Levítici géneris, hæc est data posséssio.
 \verse{21} De tribu Ephraim urbes confúgii, Sichem cum suburbánis suis in monte Ephraim, et Gazer
 \verse{22} et Cíbsaim et Beth-horon, cum suburbánis suis, civitátes quátuor.
 \verse{23} De tribu quoque Dan, Eltheco et Gábathon,
 \verse{24} et Ajalon et Gethrémmon, cum suburbánis suis, civitátes quátuor.
 \verse{25} Porro de dimídia tribu Manásse, Thanach et Gethrémmon, cum suburbánis suis, civitátes duæ.
 \verse{26} Omnes civitátes decem, et suburbána eárum, datæ sunt fíliis Caath inferióris gradus.
 
 \verse{27} Fíliis quoque Gerson Levítici géneris dedit de dimídia tribu Manásse confúgii civitátes, Gaulon in Basan, et Bosram, cum suburbánis suis, civitátes duas.
 \verse{28} Porro de tribu Issachar, Césion, et Dábereth,
 \verse{29} et Járamoth, et Engánnim, cum suburbánis suis, civitátes quátuor.
 \verse{30} De tribu autem Aser, Masal et Abdon,
 \verse{31} et Helcath, et Rohob, cum suburbánis suis, civitátes quátuor.
 \verse{32} De tribu quoque Néphthali civitátes confúgii, Cedes in Galilǽa, et Hammoth Dor, et Carthan, cum suburbánis suis, civitátes tres.
 \verse{33} Omnes urbes familiárum Gerson, trédecim, cum suburbánis suis.
 
 \verse{34} Fíliis autem Merári Levítis inferióris gradus per famílias suas data est de tribu Zábulon, Jecnam, et Cartha
 \verse{35} et Damna et Náalol, civitátes quátuor cum suburbánis suis.
 \verse{36} De tribu Ruben ultra Jordánem contra Jéricho civitátes refúgii, Bosor in solitúdine, Misor et Jaser et Jethson et Méphaath, civitátes quátuor cum suburbánis suis.
 \verse{37} De tribu Gad civitátes confúgii, Ramoth in Gálaad, et Mánaim et Hésebon et Jazer, civitátes quátuor cum suburbánis suis.
 \verse{38} Omnes urbes filiórum Merári per famílias et cognatiónes suas, duódecim.
 
 \verse{39} Itaque civitátes univérsæ Levitárum in médio possessiónis filiórum Israël fuérunt quadragínta octo
 \verse{40} cum suburbánis suis, síngulæ per famílias distribútæ.
 
 \verse{41} Dedítque Dóminus Deus Israéli omnem terram, quam traditúrum se pátribus eórum juráverat: et possedérunt illam, atque habitavérunt in ea.
 \verse{42} Datáque est ab eo pax in omnes per circúitum natiónes: nullúsque eis hóstium resístere ausus est, sed cuncti in eórum ditiónem redácti sunt.
 \verse{43} Ne unum quidem verbum, quod illis præstitúrum se esse promíserat, írritum fuit, sed rebus expléta sunt ómnia.
 \chapter{22}
 Eódem témpore vocávit Jósue Rubenítas, et Gadítas, et dimídiam tribum Manásse,
 \verse{2} dixítque ad eos: Fecístis ómnia quæ præcépit vobis Móyses fámulus Dómini: mihi quoque in ómnibus obedístis,
 \verse{3} nec reliquístis fratres vestros longo témpore, usque in præséntem diem, custodiéntes impérium Dómini Dei vestri.
 \verse{4} Quia ígitur dedit Dóminus Deus vester frátribus vestris quiétem et pacem, sicut pollícitus est: revertímini, et ite in tabernácula vestra, et in terram possessiónis, quam trádidit vobis Móyses fámulus Dómini trans Jordánem:
 \verse{5} ita dumtáxat ut custodiátis atténte, et ópere compleátis mandátum et legem quam præcépit vobis Móyses fámulus Dómini, ut diligátis Dóminum Deum vestrum, et ambulétis in ómnibus viis ejus, et observétis mandáta illíus, adhæreatísque ei, ac serviátis in omni corde, et in omni ánima vestra.
 \verse{6} Benedixítque eis Jósue, et dimísit eos. Qui revérsi sunt in tabernácula sua.
 \verse{7} Dimídiæ autem tríbui Manásse possessiónem Móyses déderat in Basan: et idcírco médiæ, quæ supérfuit, dedit Jósue sortem inter céteros fratres suos trans Jordánem ad occidentálem plagam.
 Cumque dimítteret eos in tabernácula sua, et benedixísset eis,
 \verse{8} dixit ad eos: In multa substántia atque divítiis revertímini ad sedes vestras, cum argénto et auro, áëre ac ferro, et veste multíplici: divídite prædam hóstium cum frátribus vestris.
 \verse{9} Reversíque sunt, et abiérunt fílii Ruben, et fílii Gad, et dimídia tribus Manásse, a fíliis Israël de Silo, quæ sita est in Chánaan, ut intrárent Gálaad terram possessiónis suæ, quam obtinúerant juxta impérium Dómini in manu Móysi.
 \verse{10} Cumque veníssent ad túmulos Jordánis in terram Chánaan, ædificavérunt juxta Jordánem altáre infinítæ magnitúdinis.
 
 \verse{11} Quod cum audíssent fílii Israël, et ad eos certi núntii detulíssent, ædificásse fílios Ruben, et Gad, et dimídiæ tribus Manásse, altáre in terra Chánaan, super Jordánis túmulos, contra fílios Israël:
 \verse{12} convenérunt omnes in Silo, ut ascénderent, et dimicárent contra eos.
 \verse{13} Et ínterim misérunt ad illos in terram Gálaad Phínees fílium Eleázari sacerdótis,
 \verse{14} et decem príncipes cum eo, síngulos de síngulis tríbubus.
 \verse{15} Qui venérunt ad fílios Ruben, et Gad, et dimídiæ tribus Manásse in terram Gálaad, dixerúntque ad eos:
 \verse{16} Hæc mandat omnis pópulus Dómini: Quæ est ista transgréssio? cur reliquístis Dóminum Deum Israël, ædificántes altáre sacrílegum, et a cultu illíus recedéntes?
 \verse{17} an parum vobis est quod peccástis in Beélphegor, et usque in præséntem diem mácula hujus scéleris in nobis pérmanet, multíque de pópulo corruérunt?
 \verse{18} Et vos hódie reliquístis Dóminum, et cras in univérsum Israël ira ejus desǽviet.
 \verse{19} Quod si putátis immúndam esse terram possessiónis vestræ, transíte ad terram, in qua tabernáculum Dómini est, et habitáte inter nos: tantum ut a Dómino et a nostro consórtio non recedátis, ædificáto altári præter altáre Dómini Dei nostri.
 \verse{20} Nonne Achan fílius Zare prætériit mandátum Dómini, et super omnem pópulum Israël ira ejus incúbuit? et ille erat unus homo, atque útinam solum periísset in scélere suo.
 
 \verse{21} Responderúntque fílii Ruben et Gad, et dimídia tribus Manásse, princípibus legatiónis Israël:
 \verse{22} Fortíssimus Deus Dóminus, fortíssimus Deus Dóminus, ipse novit, et Israël simul intélliget: si prævaricatiónis ánimo hoc altáre constrúximus, non custódiat nos, sed púniat nos in præsénti:
 \verse{23} et si ea mente fécimus ut holocáusta, et sacrifícium, et pacíficas víctimas super eo imponerémus, ipse quærat et júdicet:
 \verse{24} et non ea magis cogitatióne atque tractátu, ut dicerémus: Cras dicent fílii vestri fíliis nostris: Quid vobis et Dómino Deo Israël?
 \verse{25} términum pósuit Dóminus inter nos et vos, o fílii Ruben, et fílii Gad, Jordánem flúvium, et idcírco partem non habétis in Dómino: et per hanc occasiónem avértent fílii vestri fílios nostros a timóre Dómini. Putávimus ítaque mélius,
 \verse{26} et díximus: Exstruámus nobis altáre, non in holocáusta, neque ad víctimas offeréndas,
 \verse{27} sed in testimónium inter nos et vos, et sóbolem nostram vestrámque progéniem, ut serviámus Dómino, et juris nostri sit offérre et holocáusta, et víctimas, et pacíficas hóstias: et nequáquam dicant cras fílii vestri fíliis nostris: Non est vobis pars in Dómino.
 \verse{28} Quod si volúerint dícere, respondébunt eis: Ecce altáre Dómini, quod fecérunt patres nostri, non in holocáusta, neque in sacrifícium, sed in testimónium nostrum ac vestrum.
 \verse{29} Absit a nobis hoc scelus, ut recedámus a Dómino, et ejus vestígia relinquámus, exstrúcto altári ad holocáusta, et sacrifícia, et víctimas offeréndas, præter altáre Dómini Dei nostri, quod exstrúctum est ante tabernáculum ejus.
 
 \verse{30} Quibus audítis, Phínees sacérdos, et príncipes legatiónis Israël, qui erant cum eo, placáti sunt: et verba filiórum Ruben, et Gad, et dimídiæ tribus Manásse, libentíssime suscepérunt.
 \verse{31} Dixítque Phínees fílius Eleázari sacérdos ad eos: Nunc scimus quod nobíscum sit Dóminus, quóniam aliéni estis a prævaricatióne hac, et liberástis fílios Israël de manu Dómini.
 \verse{32} Reversúsque est cum princípibus a fíliis Ruben et Gad de terra Gálaad, fínium Chánaan, ad fílios Israël, et rétulit eis.
 \verse{33} Placuítque sermo cunctis audiéntibus. Et laudavérunt Deum fílii Israël, et nequáquam ultra dixérunt, ut ascénderent contra eos, atque pugnárent, et delérent terram possessiónis eórum.
 \verse{34} Vocaverúntque fílii Ruben, et fílii Gad, altáre quod exstrúxerant, Testimónium nostrum, quod Dóminus ipse sit Deus.
 \chapter{23}
 Evolúto autem multo témpore, postquam pacem déderat Dóminus Israéli, subjéctis in gyro natiónibus univérsis, et Jósue jam longǽvo, et persenílis ætátis,
 \verse{2} vocávit Jósue omnem Israélem, majorésque natu, et príncipes ac duces, et magístros, dixítque ad eos: Ego sénui, et progressióris ætátis sum:
 \verse{3} vosque cérnitis ómnia, quæ fécerit Dóminus Deus vester cunctis per circúitum natiónibus, quómodo pro vobis ipse pugnáverit:
 \verse{4} et nunc quia vobis sorte divísit omnem terram, ab orientáli parte Jordánis usque ad mare magnum, multǽque adhuc supérsunt natiónes:
 \verse{5} Dóminus Deus vester dispérdet eas et áuferet a fácie vestra, et possidébitis terram, sicut vobis pollícitus est.
 
 \verse{6} Tantum confortámini, et estóte sollíciti, ut custodiátis cuncta quæ scripta sunt in volúmine legis Móysi: et non declinétis ab eis neque ad déxteram neque ad sinístram:
 \verse{7} ne postquam intravéritis ad gentes quæ inter vos futúræ sunt, jurétis in nómine deórum eárum, et serviátis eis, et adorétis illos:
 \verse{8} sed adhæreátis Dómino Deo vestro: quod fecístis usque in diem hanc.
 \verse{9} Et tunc áuferet Dóminus Deus in conspéctu vestro gentes magnas et robustíssimas, et nullus vobis resístere póterit.
 \verse{10} Unus e vobis persequétur hóstium mille viros: quia Dóminus Deus vester pro vobis ipse pugnábit, sicut pollícitus est.
 \verse{11} Hoc tantum diligentíssime præcavéte: ut diligátis Dóminum Deum vestrum.
 \verse{12} Quod si voluéritis géntium harum, quæ inter vos hábitant, erróribus adhærére, et cum eis miscére connúbia, atque amicítias copuláre:
 \verse{13} jam nunc scitóte quod Dóminus Deus vester non eas déleat ante fáciem vestram, sed sint vobis in fóveam ac láqueum, et offendículum ex látere vestro, et sudes in óculis vestris, donec vos áuferat atque dispérdat de terra hac óptima, quam trádidit vobis.
 
 \verse{14} En ego hódie ingrédior viam univérsæ terræ, et toto ánimo cognoscétis quod de ómnibus verbis, quæ se Dóminus præstitúrum vobis esse pollícitus est, unum non præteríerit incássum.
 \verse{15} Sicut ergo implévit ópere quod promísit, et próspera cuncta venérunt: sic addúcet super vos quidquid malórum comminátus est, donec vos áuferat atque dispérdat de terra hac óptima, quam trádidit vobis,
 \verse{16} eo quod præteriéritis pactum Dómini Dei vestri, quod pépigit vobíscum, et serviéritis diis aliénis, et adoravéritis eos: cito atque velóciter consúrget in vos furor Dómini, et auferémini ab hac terra óptima, quam trádidit vobis.
 \chapter{24}
 Congregavítque Jósue omnes tribus Israël in Sichem, et vocávit majóres natu, ac príncipes, et júdices, et magístros: steterúntque in conspéctu Dómini,
 \verse{2} et ad pópulum sic locútus est: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Trans flúvium habitavérunt patres vestri ab inítio, Thare pater Abraham et Nachor: servierúntque diis aliénis.
 \verse{3} Tuli ergo patrem vestrum Abraham de Mesopotámiæ fínibus, et addúxi eum in terram Chánaan, multiplicavíque semen ejus,
 \verse{4} et dedi ei Isaac: illíque rursum dedi Jacob et Esau. E quibus, Esau dedi montem Seir ad possidéndum: Jacob vero et fílii ejus descendérunt in Ægýptum.
 \verse{5} Misíque Móysen et Aaron, et percússi Ægýptum multis signis atque porténtis.
 \verse{6} Eduxíque vos et patres vestros de Ægýpto, et venístis ad mare: persecutíque sunt Ægýptii patres vestros cum cúrribus et equitátu, usque ad mare Rubrum.
 \verse{7} Clamavérunt autem ad Dóminum fílii Israël: qui pósuit ténebras inter vos et Ægýptios, et addúxit super eos mare, et opéruit eos. Vidérunt óculi vestri cuncta quæ in Ægýpto fécerim, et habitástis in solitúdine multo témpore.
 
 \verse{8} Et introdúxi vos in terram Amorrhǽi, qui habitábat trans Jordánem. Cumque pugnárent contra vos, trádidi eos in manus vestras, et possedístis terram eórum, atque interfecístis eos.
 \verse{9} Surréxit autem Balac fílius Sephor rex Moab, et pugnávit contra Israélem. Misítque et vocávit Bálaam fílium Beor, ut maledíceret vobis:
 \verse{10} et ego nólui audíre eum, sed e contrário per illum benedíxi vobis, et liberávi vos de manu ejus.
 \verse{11} Transistísque Jordánem, et venístis ad Jéricho. Pugnaverúntque contra vos viri civitátis ejus, Amorrhǽus et Pherezǽus, et Chananǽus, et Hethǽus, et Gergezǽus, et Hevǽus, et Jebusǽus: et trádidi illos in manus vestras.
 \verse{12} Misíque ante vos crabrónes: et ejéci eos de locis suis, duos reges Amorrhæórum, non in gládio nec in arcu tuo.
 \verse{13} Dedíque vobis terram, in qua non laborástis, et urbes quas non ædificástis, ut habitarétis in eis: víneas, et olivéta, quæ non plantástis.
 
 \verse{14} Nunc ergo timéte Dóminum, et servíte ei perfécto corde atque veríssimo: et auférte deos quibus serviérunt patres vestri in Mesopotámia et in Ægýpto, ac servíte Dómino.
 \verse{15} Sin autem malum vobis vidétur ut Dómino serviátis, óptio vobis datur: elígite hódie quod placet, cui servíre potíssimum debeátis: utrum diis, quibus serviérunt patres vestri in Mesopotámia, an diis Amorrhæórum, in quorum terra habitátis: ego autem et domus mea serviémus Dómino.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{16} Respondítque pópulus, et ait: Absit a nobis ut relinquámus Dóminum, et serviámus diis aliénis.
 \verse{17} Dóminus Deus noster, ipse edúxit nos et patres nostros de terra Ægýpti, de domo servitútis: fecítque vidéntibus nobis signa ingéntia, et custodívit nos in omni via per quam ambulávimus, et in cunctis pópulis per quos transívimus.
 \verse{18} Et ejécit univérsas gentes, Amorrhǽum habitatórem terræ quam nos intrávimus. Serviémus ígitur Dómino, quia ipse est Deus noster.
 \verse{19} Dixítque Jósue ad pópulum: Non potéritis servíre Dómino: Deus enim sanctus et fortis æmulátor est, nec ignóscet sceléribus vestris atque peccátis.
 \verse{20} Si dimiséritis Dóminum, et serviéritis diis aliénis, convértet se, et afflíget vos atque subvértet, postquam vobis præstíterit bona.
 \verse{21} Dixítque pópulus ad Jósue: Nequáquam ita ut loquéris erit, sed Dómino serviémus.
 \verse{22} Et Jósue ad pópulum: Testes, inquit, vos estis, quia ipsi elegéritis vobis Dóminum ut serviátis ei. Responderúntque: Testes.
 \verse{23} Nunc ergo, ait, auférte deos aliénos de médio vestri, et inclináte corda vestra ad Dóminum Deum Israël.
 \verse{24} Dixítque pópulus ad Jósue: Dómino Deo nostro serviémus, et obediéntes érimus præcéptis ejus.
 \verse{25} Percússit ergo Jósue in die illo fœdus, et propósuit pópulo præcépta atque judícia in Sichem.
 \verse{26} Scripsit quoque ómnia verba hæc in volúmine legis Dómini: et tulit lápidem pergrándem, posuítque eum subter quercum, quæ erat in sanctuário Dómini:
 \verse{27} et dixit ad omnem pópulum: En lapis iste erit vobis in testimónium, quod audíerit ómnia verba Dómini, quæ locútus est vobis: ne forte póstea negáre velítis, et mentíri Dómino Deo vestro.
 \verse{28} Dimisítque pópulum, síngulos in possessiónem suam.
 
 \verse{29} Et post hæc mórtuus est Jósue fílius Nun servus Dómini, centum et decem annórum:
 \verse{30} sepelierúntque eum in fínibus possessiónis suæ in Thamnáthsare, quæ est sita in monte Ephraim, a septentrionáli parte montis Gaas.
 \verse{31} Servivítque Israël Dómino cunctis diébus Jósue et seniórum, qui longo vixérunt témpore post Jósue, et qui novérunt ómnia ópera Dómini quæ fécerat in Israël.
 
 \verse{32} Ossa quoque Joseph, quæ túlerant fílii Israël de Ægýpto, sepeliérunt in Sichem, in parte agri quem émerat Jacob a fíliis Hemor patris Sichem, centum novéllis óvibus, et fuit in possessiónem filiórum Joseph.
 
 \verse{33} Eleázar quoque fílius Aaron mórtuus est: et sepeliérunt eum in Gábaath Phínees fílii ejus, quæ data est ei in monte Ephraim.
 \subbook{Liber Júdicum}{Judici}
 \chapter{1}
 Post mortem Jósue, consuluérunt fílii Israël Dóminum, dicéntes: Quis ascéndet ante nos contra Chananǽum, et erit dux belli?
 \verse{2} Dixítque Dóminus: Judas ascéndet: ecce trádidi terram in manus ejus.
 \verse{3} Et ait Judas Simeóni fratri suo: Ascénde mecum in sortem meam, et pugna contra Chananǽum, ut et ego pergam tecum in sortem tuam. Et ábiit cum eo Símeon.
 \verse{4} Ascendítque Judas, et trádidit Dóminus Chananǽum ac Pherezǽum in manus eórum: et percussérunt in Bezec decem míllia virórum.
 \verse{5} Invenerúntque Adoníbezec in Bezec, et pugnavérunt contra eum, ac percussérunt Chananǽum et Pherezǽum.
 \verse{6} Fugit autem Adoníbezec: quem persecúti comprehendérunt, cæsis summitátibus mánuum ejus ac pedum.
 \verse{7} Dixítque Adoníbezec: Septuagínta reges amputátis mánuum ac pedum summitátibus colligébant sub mensa mea cibórum relíquias: sicut feci, ita réddidit mihi Deus. Adduxerúntque eum in Jerúsalem, et ibi mórtuus est.
 \verse{8} Oppugnántes ergo fílii Juda Jerúsalem, cepérunt eam, et percussérunt in ore gládii, tradéntes cunctam incéndio civitátem.
 
 \verse{9} Et póstea descendéntes pugnavérunt contra Chananǽum, qui habitábat in montánis, et ad merídiem, et in campéstribus.
 \verse{10} Pergénsque Judas contra Chananǽum, qui habitábat in Hebron (cujus nomen fuit antíquitus Cáriath Arbe), percússit Sésai, et Ahiman, et Thólmai:
 \verse{11} atque inde proféctus ábiit ad habitatóres Dabir, cujus nomen vetus erat Cáriath Sepher, id est, cívitas litterárum.
 \verse{12} Dixítque Caleb: Qui percússerit Cáriath Sepher, et vastáverit eam, dabo ei Axam fíliam meam uxórem.
 \verse{13} Cumque cepísset eam Othóniel fílius Cenez frater Caleb minor, dedit ei Axam fíliam suam cónjugem.
 \verse{14} Quam pergéntem in itínere mónuit vir suus ut péteret a patre suo agrum. Quæ cum suspirásset sedens in ásino, dixit ei Caleb: Quid habes?
 \verse{15} At illa respóndit: Da mihi benedictiónem, quia terram aréntem dedísti mihi: da et irríguam aquis. Dedit ergo ei Caleb irríguum supérius, et irríguum inférius.
 \verse{16} Fílii autem Cinǽi cognáti Móysi ascendérunt de civitáte palmárum cum fíliis Juda, in desértum sortis ejus, quod est ad merídiem Arad, et habitavérunt cum eo.
 \verse{17} Abiit autem Judas cum Simeóne fratre suo, et percussérunt simul Chananǽum qui habitábat in Séphaath, et interfecérunt eum. Vocatúmque est nomen urbis, Horma, id est, anáthema.
 \verse{18} Cepítque Judas Gazam cum fínibus suis, et Ascalónem, atque Accaron cum términis suis.
 \verse{19} Fuítque Dóminus cum Juda, et montána possédit: nec pótuit delére habitatóres vallis, quia falcátis cúrribus abundábant.
 \verse{20} Dederúntque Caleb Hebron, sicut díxerat Móyses, qui delévit ex ea tres fílios Enac.
 \verse{21} Jebusǽum autem habitatórem Jerúsalem non delevérunt fílii Bénjamin: habitavítque Jebusǽus cum fíliis Bénjamin in Jerúsalem, usque in præséntem diem.
 
 \verse{22} Domus quoque Joseph ascéndit in Bethel, fuítque Dóminus cum eis.
 \verse{23} Nam cum obsidérent urbem, quæ prius Luza vocabátur,
 \verse{24} vidérunt hóminem egrediéntem de civitáte, dixerúntque ad eum: Osténde nobis intróitum civitátis, et faciémus tecum misericórdiam.
 \verse{25} Qui cum ostendísset eis, percussérunt urbem in ore gládii: hóminem autem illum, et omnem cognatiónem ejus, dimisérunt.
 \verse{26} Qui dimíssus, ábiit in terram Hetthim, et ædificávit ibi civitátem, vocavítque eam Luzam: quæ ita appellátur usque in præséntem diem.
 \verse{27} Manásses quoque non delévit Bethsan, et Thanac cum vículis suis, et habitatóres Dor, et Jéblaam, et Magéddo cum vículis suis, cœpítque Chananǽus habitáre cum eis.
 \verse{28} Postquam autem confortátus est Israël, fecit eos tributários, et delére nóluit.
 \verse{29} Ephraim étiam non interfécit Chananǽum, qui habitábat in Gazer, sed habitávit cum eo.
 \verse{30} Zábulon non delévit habitatóres Cetron, et Náalol: sed habitávit Chananǽus in médio ejus, factúsque est ei tributárius.
 \verse{31} Aser quoque non delévit habitatóres Accho, et Sidónis, Ahalab, et Achazib, et Helba, et Aphec, et Rohob:
 \verse{32} habitavítque in médio Chananǽi habitatóris illíus terræ, nec interfécit eum.
 \verse{33} Néphthali quoque non delévit habitatóres Béthsames, et Béthanath: et habitávit inter Chananǽum habitatórem terræ, fuerúntque ei Bethsamítæ et Bethanítæ tributárii.
 \verse{34} Arctavítque Amorrhǽus fílios Dan in monte, nec dedit eis locum ut ad planióra descénderent:
 \verse{35} habitavítque in monte Hares, quod interpretátur testáceo, in Ajalon et Sálebim. Et aggraváta est manus domus Joseph, factúsque est ei tributárius.
 \verse{36} Fuit autem términus Amorrhǽi ab ascénsu Scorpiónis, petra, et superióra loca.
 \chapter{2}
 Ascendítque ángelus Dómini de Gálgalis ad Locum fléntium, et ait: Edúxi vos de Ægýpto, et introdúxi in terram, pro qua jurávi pátribus vestris: et pollícitus sum ut non fácerem írritum pactum meum vobíscum in sempitérnum,
 \verse{2} ita dumtáxat ut non ferirétis fœdus cum habitatóribus terræ hujus, sed aras eórum subverterétis: et noluístis audíre vocem meam: cur hoc fecístis?
 \verse{3} Quam ob rem nólui delére eos a fácie vestra: ut habeátis hostes, et dii eórum sint vobis in ruínam.
 \verse{4} Cumque loquerétur ángelus Dómini hæc verba ad omnes fílios Israël, elevavérunt ipsi vocem suam, et flevérunt.
 \verse{5} Et vocátum est nomen loci illíus, Locus fléntium, sive lacrimárum: immolaverúntque ibi hóstias Dómini.
 
 \verse{6} Dimísit ergo Jósue pópulum, et abiérunt fílii Israël unusquísque in possessiónem suam, ut obtinérent eam:
 \verse{7} servierúntque Dómino cunctis diébus ejus, et seniórum, qui longo post eum vixérunt témpore, et nóverant ómnia ópera Dómini quæ fécerat cum Israël.
 \verse{8} Mórtuus est autem Jósue fílius Nun, fámulus Dómini, centum et decem annórum,
 \verse{9} et sepeliérunt eum in fínibus possessiónis suæ in Thamnáthsare in monte Ephraim, a septentrionáli plaga montis Gaas.
 \verse{10} Omnísque illa generátio congregáta est ad patres suos: et surrexérunt álii, qui non nóverant Dóminum, et ópera quæ fécerat cum Israël.
 \verse{11} Fecerúntque fílii Israël malum in conspéctu Dómini, et serviérunt Báalim.
 \verse{12} Ac dimisérunt Dóminum Deum patrum suórum, qui edúxerat eos de terra Ægýpti, et secúti sunt deos aliénos, deósque populórum, qui habitábant in circúitu eórum, et adoravérunt eos: et ad iracúndiam concitavérunt Dóminum,
 \verse{13} dimitténtes eum, et serviéntes Baal et Astaroth.
 
 \verse{14} Iratúsque Dóminus contra Israël, trádidit eos in manus diripiéntium: qui cepérunt eos, et vendidérunt hóstibus qui habitábant per gyrum: nec potuérunt resístere adversáriis suis,
 \verse{15} sed quocúmque pérgere voluíssent, manus Dómini super eos erat, sicut locútus est, et jurávit eis, et veheménter afflícti sunt.
 \verse{16} Suscitavítque Dóminus júdices, qui liberárent eos de vastántium mánibus: sed nec eos audíre voluérunt,
 \verse{17} fornicántes cum diis aliénis, et adorántes eos. Cito deseruérunt viam, per quam ingréssi fúerant patres eórum: et audiéntes mandáta Dómini, ómnia fecére contrária.
 \verse{18} Cumque Dóminus júdices suscitáret, in diébus eórum flectebátur misericórdia, et audiébat afflictórum gémitus, et liberábat eos de cæde vastántium.
 \verse{19} Postquam autem mórtuus esset judex, revertebántur, et multo faciébant pejóra quam fécerant patres eórum, sequéntes deos aliénos, serviéntes eis, et adorántes illos. Non dimisérunt adinventiónes suas, et viam duríssimam per quam ambuláre consuevérunt.
 \verse{20} Iratúsque est furor Dómini in Israël, et ait: Quia írritum fecit gens ista pactum meum, quod pepígeram cum pátribus eórum, et vocem meam audíre contémpsit:
 \verse{21} et ego non delébo gentes, quas dimísit Jósue, et mórtuus est:
 \verse{22} ut in ipsis expériar Israël, utrum custódiant viam Dómini, et ámbulent in ea, sicut custodiérunt patres eórum, an non.
 
 \verse{23} Dimísit ergo Dóminus omnes natiónes has, et cito subvértere nóluit, nec trádidit in manus Jósue.
 \chapter{3}
 Hæ sunt gentes quas Dóminus derelíquit, ut erudíret in eis Israélem, et omnes qui non nóverant bella Chananæórum:
 \verse{2} ut póstea díscerent fílii eórum certáre cum hóstibus, et habére consuetúdinem prœliándi:
 \verse{3} quinque sátrapas Philisthinórum, omnémque Chananǽum, et Sidónium, atque Hevǽum, qui habitábat in monte Líbano, de monte Baal Hermon usque ad intróitum Emath.
 \verse{4} Dimisítque eos, ut in ipsis experirétur Israélem, utrum audíret mandáta Dómini quæ præcéperat pátribus eórum per manum Móysi, an non.
 
 \verse{5} Itaque fílii Israël habitavérunt in médio Chananǽi, et Hethǽi, et Amorrhǽi, et Pherezǽi, et Hevǽi, et Jebusǽi:
 \verse{6} et duxérunt uxóres fílias eórum, ipsíque fílias suas fíliis eórum tradidérunt, et serviérunt diis eórum.
 \verse{7} Fecerúntque malum in conspéctu Dómini, et oblíti sunt Dei sui, serviéntes Báalim et Astaroth.
 \verse{8} Iratúsque contra Israël Dóminus, trádidit eos in manus Chusan Rasáthaim regis Mesopotámiæ, servierúntque ei octo annis.
 \verse{9} Et clamavérunt ad Dóminum, qui suscitávit eis salvatórem, et liberávit eos, Othóniel vidélicet fílium Cenez, fratrem Caleb minórem:
 \verse{10} fuítque in eo spíritus Dómini, et judicávit Israël. Egressúsque est ad pugnam, et trádidit Dóminus in manus ejus Chusan Rasáthaim regem Sýriæ, et oppréssit eum.
 \verse{11} Quievítque terra quadragínta annis, et mórtuus est Othóniel fílius Cenez.
 
 \verse{12} Addidérunt autem fílii Israël fácere malum in conspéctu Dómini: qui confortávit advérsum eos Eglon regem Moab, quia fecérunt malum in conspéctu ejus.
 \verse{13} Et copulávit ei fílios Ammon, et Amalec: abiítque et percússit Israël, atque possédit urbem palmárum.
 \verse{14} Servierúntque fílii Israël Eglon regi Moab decem et octo annis.
 
 \verse{15} Et póstea clamavérunt ad Dóminum, qui suscitávit eis salvatórem vocábulo Aod, fílium Gera, fílii Jémini, qui utráque manu pro déxtera utebátur. Miserúntque fílii Israël per illum múnera Eglon regi Moab.
 \verse{16} Qui fecit sibi gládium ancípitem, habéntem in médio cápulum longitúdinis palmæ manus, et accínctus est eo subter sagum in dextro fémore.
 \verse{17} Obtulítque múnera Eglon regi Moab. Erat autem Eglon crassus nimis.
 \verse{18} Cumque obtulísset ei múnera, prosecútus est sócios, qui cum eo vénerant.
 \verse{19} Et revérsus de Gálgalis, ubi erant idóla, dixit ad regem: Verbum secrétum hábeo ad te, o rex. Et ille imperávit siléntium: egressísque ómnibus qui circa eum erant,
 \verse{20} ingréssus est Aod ad eum: sedébat autem in æstívo cœnáculo solus: dixítque: Verbum Dei hábeo ad te. Qui statim surréxit de throno.
 \verse{21} Extendítque Aod sinístram manum, et tulit sicam de dextro fémore suo, infixítque eam in ventre ejus
 \verse{22} tam válide, ut cápulus sequerétur ferrum in vúlnere, ac pinguíssimo ádipe stringerétur. Nec edúxit gládium, sed ita ut percússerat, relíquit in córpore: statímque per secréta natúræ alvi stércora prorupérunt.
 \verse{23} Aod autem clausis diligentíssime óstiis cœnáculi, et obfirmátis sera,
 \verse{24} per postícum egréssus est.
 Servíque regis ingréssi vidérunt clausas fores cœnáculi, atque dixérunt: Fórsitan purgat alvum in æstívo cubículo.
 \verse{25} Expectantésque diu donec erubéscerent, et vidéntes quod nullus aperíret, tulérunt clavem: et aperiéntes invenérunt dóminum suum in terra jacéntem mórtuum.
 \verse{26} Aod autem, dum illi turbaréntur, effúgit, et pertránsiit locum idolórum, unde revérsus fúerat. Venítque in Séirath:
 \verse{27} et statim insónuit búccina in monte Ephraim, descenderúntque cum eo fílii Israël, ipso in fronte gradiénte.
 \verse{28} Qui dixit ad eos: Sequímini me: trádidit enim Dóminus inimícos nostros Moabítas in manus nostras. Descenderúntque post eum, et occupavérunt vada Jordánis quæ transmíttunt in Moab: et non dimisérunt transíre quemquam:
 \verse{29} sed percussérunt Moabítas in témpore illo, círciter decem míllia, omnes robústos et fortes viros. Nullus eórum evádere pótuit.
 \verse{30} Humiliatúsque est Moab in die illo sub manu Israël: et quiévit terra octogínta annis.
 
 \verse{31} Post hunc fuit Samgar fílius Anath, qui percússit de Philísthiim sexcéntos viros vómere: et ipse quoque deféndit Israël.
 \chapter{4}
 Addiderúntque fílii Israël fácere malum in conspéctu Dómini post mortem Aod,
 \verse{2} et trádidit illos Dóminus in manus Jabin regis Chánaan, qui regnávit in Asor: habuítque ducem exércitus sui nómine Sísaram, ipse autem habitábat in Hároseth géntium.
 \verse{3} Clamaverúntque fílii Israël ad Dóminum: nongéntos enim habébat falcátos currus, et per vigínti annos veheménter opprésserat eos.
 
 \verse{4} Erat autem Débbora prophétis uxor Lápidoth, quæ judicábat pópulum in illo témpore.
 \verse{5} Et sedébat sub palma, quæ nómine illíus vocabátur, inter Rama et Bethel in monte Ephraim: ascendebántque ad eam fílii Israël in omne judícium.
 \verse{6} Quæ misit et vocávit Barac fílium Abínoëm de Cedes Néphthali: dixítque ad eum: Præcépit tibi Dóminus Deus Israël: Vade, et duc exércitum in montem Thabor, tollésque tecum decem míllia pugnatórum de fíliis Néphthali, et de fíliis Zábulon:
 \verse{7} ego autem addúcam ad te in loco torréntis Cison, Sísaram príncipem exércitus Jabin, et currus ejus, atque omnem multitúdinem, et tradam eos in manu tua.
 
 \verse{8} Dixítque ad eam Barac: Si venis mecum, vadam: si nolúeris veníre mecum, non pergam.
 \verse{9} Quæ dixit ad eum: Ibo quidem tecum, sed in hac vice victória non reputábitur tibi, quia in manu mulíeris tradétur Sísara. Surréxit ítaque Débbora, et perréxit cum Barac in Cedes.
 \verse{10} Qui, accítis Zábulon et Néphthali, ascéndit cum decem míllibus pugnatórum, habens Débboram in comitátu suo.
 \verse{11} Haber autem Cinǽus recésserat quondam a céteris Cinǽis frátribus suis, fíliis Hobab cognáti Móysi: et teténderat tabernácula usque ad vallem, quæ vocátur Sennim, et erat juxta Cedes.
 
 \verse{12} Nuntiatúmque est Sísaræ quod ascendísset Barac fílius Abínoëm in montem Thabor:
 \verse{13} et congregávit nongéntos falcátos currus, et omnem exércitum de Hároseth géntium ad torréntem Cison.
 \verse{14} Dixítque Débbora ad Barac: Surge, hæc est enim dies, in qua trádidit Dóminus Sísaram in manus tuas: en ipse ductor est tuus. Descéndit ítaque Barac de monte Thabor, et decem míllia pugnatórum cum eo.
 \verse{15} Perterruítque Dóminus Sísaram, et omnes currus ejus, universámque multitúdinem in ore gládii ad conspéctum Barac: in tantum, ut Sísara de curru desíliens, pédibus fúgeret,
 \verse{16} et Barac persequerétur fugiéntes currus, et exércitum usque ad Hároseth géntium, et omnis hóstium multitúdo usque ad interneciónem cáderet.
 \verse{17} Sísara autem fúgiens pervénit ad tentórium Jahel uxóris Haber Cinǽi. Erat enim pax inter Jabin regem Asor, et domum Haber Cinǽi.
 \verse{18} Egréssa ígitur Jahel in occúrsum Sísaræ, dixit ad eum: Intra ad me, dómine mi: intra, ne tímeas. Qui ingréssus tabernáculum ejus, et opértus ab ea pállio,
 \verse{19} dixit ad eam: Da mihi, óbsecro, páululum aquæ, quia sítio valde. Quæ apéruit utrem lactis, et dedit ei bíbere, et opéruit illum.
 \verse{20} Dixítque Sísara ad eam: Sta ante óstium tabernáculi: et cum vénerit áliquis intérrogans te, et dicens: Numquid hic est áliquis? respondébis: Nullus est.
 \verse{21} Tulit ítaque Jahel uxor Haber clavum tabernáculi, assúmens páriter et málleum: et ingréssa abscóndite et cum siléntio, pósuit supra tempus cápitis ejus clavum, percussúmque málleo defíxit in cérebrum usque ad terram: qui sopórem morti consócians defécit, et mórtuus est.
 
 \verse{22} Et ecce Barac sequens Sísaram veniébat: egressáque Jahel in occúrsum ejus, dixit ei: Veni, et osténdam tibi virum quem quæris. Qui cum intrásset ad eam, vidit Sísaram jacéntem mórtuum, et clavum infíxum in témpore ejus.
 \verse{23} Humiliávit ergo Deus in die illo Jabin regem Chánaan coram fíliis Israël:
 \verse{24} qui crescébant quotídie, et forti manu opprimébant Jabin regem Chánaan, donec delérent eum.
 \chapter{5}
 Cecinerúntque Débbora et Barac fílius Abínoëm in illo die, dicéntes:
 \verse{2} Qui sponte obtulístis de Israël ánimas vestras ad perículum, benedícite Dómino.
 \verse{3} Audíte, reges; áuribus percípite, príncipes: ego sum, ego sum, quæ Dómino canam, psallam Dómino Deo Israël.
 \verse{4} Dómine, cum exíres de Seir, et transíres per regiónes Edom, terra mota est, cælíque ac nubes distillavérunt aquis.
 \verse{5} Montes fluxérunt a fácie Dómini, et Sínai a fácie Dómini Dei Israël.
 
 \verse{6} In diébus Samgar fílii Anath, in diébus Jahel quievérunt sémitæ: et qui ingrediebántur per eas, ambulavérunt per calles dévios.
 \verse{7} Cessavérunt fortes in Israël, et quievérunt: donec súrgeret Débbora, súrgeret mater in Israël.
 \verse{8} Nova bella elégit Dóminus, et portas hóstium ipse subvértit: clýpeus et hasta si apparúerint in quadragínta míllibus Israël.
 
 \verse{9} Cor meum díligit príncipes Israël: qui própria voluntáte obtulístis vos discrímini, benedícite Dómino.
 \verse{10} Qui ascénditis super niténtes ásinos, et sedétis in judício, et ambulátis in via, loquímini.
 \verse{11} Ubi collísi sunt currus, et hóstium suffocátus est exércitus, ibi narréntur justítiæ Dómini, et cleméntia in fortes Israël: tunc descéndit pópulus Dómini ad portas, et obtínuit principátum.
 
 \verse{12} Surge, surge Débbora; surge, surge, et lóquere cánticum: surge Barac, et apprehénde captívos tuos, fili Abínoëm.
 \verse{13} Salvátæ sunt relíquiæ pópuli: Dóminus in fórtibus dimicávit.
 \verse{14} Ex Ephraim delévit eos in Amalec, et post eum ex Bénjamin in pópulos tuos, o Amalec: de Machir príncipes descendérunt, et de Zábulon qui exércitum dúcerent ad bellándum.
 \verse{15} Duces Issachar fuére cum Débbora, et Barac vestígia sunt secúti, qui quasi in præceps ac bárathrum se discrímini dedit: divíso contra se Ruben, magnanimórum repérta est conténtio.
 \verse{16} Quare hábitas inter duos términos, ut áudias síbilos gregum? divíso contra se Ruben, magnanimórum repérta est conténtio.
 \verse{17} Gálaad trans Jordánem quiescébat, et Dan vacábat návibus: Aser habitábat in líttore maris, et in pórtubus morabátur.
 \verse{18} Zábulon vero et Néphthali obtulérunt ánimas suas morti in regióne Meróme.
 
 \verse{19} Venérunt reges et pugnavérunt: pugnavérunt reges Chánaan in Thanach juxta aquas Magéddo, et tamen nihil tulére prædántes.
 \verse{20} De cælo dimicátum est contra eos: stellæ manéntes in órdine et cursu suo, advérsus Sísaram pugnavérunt.
 \verse{21} Torrens Cison traxit cadávera eórum, torrens Cádumim, torrens Cison: concúlca, ánima mea, robústos.
 \verse{22} Ungulæ equórum cecidérunt, fugiéntibus ímpetu, et per præceps ruéntibus fortíssimis hóstium.
 
 \verse{23} Maledícite terræ Meroz, dixit ángelus Dómini: maledícite habitatóribus ejus, quia non venérunt ad auxílium Dómini, in adjutórium fortissimórum ejus.
 \verse{24} Benedícta inter mulíeres Jahel uxor Haber Cinǽi, et benedicátur in tabernáculo suo.
 \verse{25} Aquam peténti lac dedit, et in phíala príncipum óbtulit butýrum.
 \verse{26} Sinístram manum misit ad clavum, et déxteram ad fabrórum málleos. Percussítque Sísaram quærens in cápite vúlneri locum, et tempus válide pérforans:
 \verse{27} inter pedes ejus ruit; defécit, et mórtuus est: volvebátur ante pedes ejus, et jacébat exánimis et miserábilis.
 \verse{28} Per fenéstram respíciens, ululábat mater ejus: et de cœnáculo loquebátur: Cur morátur régredi currus ejus? quare tardavérunt pedes quadrigárum illíus?
 
 \verse{29} Una sapiéntior céteris uxóribus ejus, hæc sócrui verba respóndit:
 \verse{30} Fórsitan nunc dívidit spólia, et pulchérrima feminárum elígitur ei: vestes diversórum colórum Sísaræ tradúntur in prædam, et supéllex vária ad ornánda colla congéritur.
 
 \verse{31} Sic péreant omnes inimíci tui, Dómine: qui autem díligunt te, sicut sol in ortu suo splendet, ita rútilent.
 
 \verse{32} Quievítque terra per quadragínta annos.
 \chapter{6}
 Fecérunt autem fílii Israël malum in conspéctu Dómini: qui trádidit illos in manu Mádian septem annis,
 \verse{2} et oppréssi sunt valde ab eis. Fecerúntque sibi antra et spelúncas in móntibus, et munitíssima ad repugnándum loca.
 \verse{3} Cumque sevísset Israël, ascendébat Mádian et Amalec, ceteríque orientálium natiónum:
 \verse{4} et apud eos figéntes tentória, sicut erant in herbis cuncta vastábant usque ad intróitum Gazæ: nihílque omníno ad vitam pértinens relinquébant in Israël, non oves, non boves, non ásinos.
 \verse{5} Ipsi enim et univérsi greges eórum veniébant cum tabernáculis suis, et instar locustárum univérsa complébant, innúmera multitúdo hóminum et camelórum, quidquid tetígerant devastántes.
 \verse{6} Humiliatúsque est Israël valde in conspéctu Mádian.
 \verse{7} Et clamávit ad Dóminum póstulans auxílium contra Madianítas.
 \verse{8} Qui misit ad eos virum prophétam, et locútus est: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Ego vos feci conscéndere de Ægýpto, et edúxi vos de domo servitútis,
 \verse{9} et liberávi de manu Ægyptiórum, et ómnium inimicórum qui affligébant vos: ejecíque eos ad intróitum vestrum, et trádidi vobis terram eórum.
 \verse{10} Et dixi: Ego Dóminus Deus vester: ne timeátis deos Amorrhæórum, in quorum terra habitátis. Et noluístis audíre vocem meam.
 
 \verse{11} Venit autem ángelus Dómini, et sedit sub quercu, quæ erat in Ephra, et pertinébat ad Joas patrem famíliæ Ezri. Cumque Gédeon fílius ejus excúteret atque purgáret fruménta in torculári, ut fúgeret Mádian,
 \verse{12} appáruit ei ángelus Dómini, et ait: Dóminus tecum, virórum fortíssime.
 \verse{13} Dixítque ei Gédeon: Obsecro, mi dómine, si Dóminus nobíscum est, cur apprehendérunt nos hæc ómnia? ubi sunt mirabília ejus, quæ narravérunt patres nostri, atque dixérunt: De Ægýpto edúxit nos Dóminus? nunc autem derelíquit nos Dóminus, et trádidit in manu Mádian.
 \verse{14} Respexítque ad eum Dóminus, et ait: Vade in hac fortitúdine tua, et liberábis Israël de manu Mádian: scito quod míserim te.
 \verse{15} Qui respóndens ait: Obsecro, mi dómine, in quo liberábo Israël? ecce família mea ínfima est in Manásse, et ego mínimus in domo patris mei.
 \verse{16} Dixítque ei Dóminus: Ego ero tecum: et percúties Mádian quasi unum virum.
 
 \verse{17} Et ille: Si invéni, inquit, grátiam coram te, da mihi signum quod tu sis qui loquéris ad me:
 \verse{18} nec recédas hinc, donec revértar ad te, portans sacrifícium, et ófferens tibi. Qui respóndit: Ego præstolábor advéntum tuum.
 \verse{19} Ingréssus est ítaque Gédeon, et coxit hædum, et de farínæ módio ázymos panes: carnésque ponens in canístro, et jus cárnium mittens in ollam, tulit ómnia sub quercu, et óbtulit ei.
 \verse{20} Cui dixit ángelus Dómini: Tolle carnes et ázymos panes, et pone supra petram illam, et jus désuper funde. Cumque fecísset ita,
 \verse{21} exténdit ángelus Dómini summitátem virgæ, quam tenébat in manu, et tétigit carnes et panes ázymos: ascendítque ignis de petra, et carnes azymósque panes consúmpsit: ángelus autem Dómini evánuit ex óculis ejus.
 \verse{22} Vidénsque Gédeon quod esset ángelus Dómini, ait: Heu mi Dómine Deus: quia vidi ángelum Dómini fácie ad fáciem.
 \verse{23} Dixítque ei Dóminus: Pax tecum: ne tímeas, non moriéris.
 \verse{24} Ædificávit ergo ibi Gédeon altáre Dómino, vocavítque illud, Dómini pax, usque in præséntem diem.
 Cumque adhuc esset in Ephra, quæ est famíliæ Ezri,
 \verse{25} nocte illa dixit Dóminus ad eum: Tolle táurum patris tui, et álterum táurum annórum septem, destruésque aram Baal, quæ est patris tui, et nemus, quod circa aram est, succíde.
 \verse{26} Et ædificábis altáre Dómino Deo tuo in summitáte petræ hujus, super quam ante sacrifícium posuísti: tollésque táurum secúndum, et ófferes holocáustum super struem lignórum, quæ de némore succíderis.
 \verse{27} Assúmptis ergo Gédeon decem viris de servis suis, fecit sicut præcéperat ei Dóminus. Timens autem domum patris sui, et hómines illíus civitátis, per diem nóluit id fácere, sed ómnia nocte complévit.
 \verse{28} Cumque surrexíssent viri óppidi ejus mane, vidérunt destrúctam aram Baal, lucúmque succísum, et táurum álterum impósitum super altáre, quod tunc ædificátum erat.
 \verse{29} Dixerúntque ad ínvicem: Quis hoc fecit? Cumque perquírerent auctórem facti, dictum est: Gédeon fílius Joas fecit hæc ómnia.
 \verse{30} Et dixérunt ad Joas: Produc fílium tuum huc, ut moriátur: quia destrúxit aram Baal, et succídit nemus.
 \verse{31} Quibus ille respóndit: Numquid ultóres estis Baal, ut pugnétis pro eo? qui adversárius est ejus, moriátur ántequam lux crástina véniat: si deus est, víndicet se de eo, qui suffódit aram ejus.
 \verse{32} Ex illo die vocátus est Gédeon Jeróbaal, eo quod dixísset Joas: Ulciscátur se de eo Baal, qui suffódit aram ejus.
 
 \verse{33} Igitur omnis Mádian, et Amalec, et orientáles pópuli, congregáti sunt simul: et transeúntes Jordánem, castrametáti sunt in valle Jézraël.
 \verse{34} Spíritus autem Dómini índuit Gédeon, qui clangens búccina convocávit domum Abiézer, ut sequerétur se.
 \verse{35} Misítque núntios in univérsum Manássen, qui et ipse secútus est eum: et álios núntios in Aser et Zábulon et Néphthali, qui occurrérunt ei.
 \verse{36} Dixítque Gédeon ad Deum: Si salvum facis per manum meam Israël, sicut locútus es,
 \verse{37} ponam hoc vellus lanæ in área: si ros in solo véllere fúerit, et in omni terra síccitas, sciam quod per manum meam, sicut locútus es, liberábis Israël.
 \verse{38} Factúmque est ita. Et de nocte consúrgens exprésso véllere, concham rore implévit.
 \verse{39} Dixítque rursus ad Deum: Ne irascátur furor tuus contra me si adhuc semel tentávero, signum quærens in véllere. Oro ut solum vellus siccum sit, et omnis terra rore madens.
 \verse{40} Fecítque Deus nocte illa ut postuláverat: et fuit síccitas in solo véllere, et ros in omni terra.
 \chapter{7}
 Igitur Jeróbaal qui et Gédeon, de nocte consúrgens, et omnis pópulus cum eo, venit ad fontem qui vocátur Harad. Erant autem castra Mádian in valle ad septentrionálem plagam collis excélsi.
 \verse{2} Dixítque Dóminus ad Gédeon: Multus tecum est pópulus, nec tradétur Mádian in manus ejus: ne gloriétur contra me Israël, et dicat: Meis víribus liberátus sum.
 \verse{3} Lóquere ad pópulum, et cunctis audiéntibus prǽdica: Qui formidolósus et tímidus est, revertátur. Recesserúntque de monte Gálaad, et revérsi sunt de pópulo vigínti duo míllia virórum, et tantum decem míllia remansérunt.
 \verse{4} Dixítque Dóminus ad Gédeon: Adhuc pópulus multus est: duc eos ad aquas et ibi probábo illos: et de quo díxero tibi ut tecum vadat, ipse pergat; quem ire prohibúero, revertátur.
 \verse{5} Cumque descendísset pópulus ad aquas, dixit Dóminus ad Gédeon: Qui lingua lambúerint aquas, sicut solent canes lámbere, separábis eos seórsum: qui autem curvátis génibus bíberint, in áltera parte erunt.
 \verse{6} Fuit ítaque númerus eórum qui manu ad os projiciénte lambuérunt aquas, trecénti viri: omnis autem réliqua multitúdo flexo póplite bíberat.
 \verse{7} Et ait Dóminus ad Gédeon: In trecéntis viris qui lambuérunt aquas, liberábo vos, et tradam in manu tua Mádian: omnis autem réliqua multitúdo revertátur in locum suum.
 \verse{8} Sumptis ítaque pro número cibáriis et tubis, omnem réliquam multitúdinem abíre præcépit ad tabernácula sua: et ipse cum trecéntis viris se certámini dedit.
 Castra autem Mádian erant subter in valle.
 \verse{9} Eádem nocte dixit Dóminus ad eum: Surge, et descénde in castra: quia trádidi eos in manu tua.
 \verse{10} Sin autem solus ire formídas, descéndat tecum Phara puer tuus.
 \verse{11} Et cum audíeris quid loquántur, tunc confortabúntur manus tuæ, et secúrior ad hóstium castra descéndes. Descéndit ergo ipse et Phara puer ejus in partem castrórum, ubi erant armatórum vigíliæ.
 \verse{12} Mádian autem et Amalec, et omnes orientáles pópuli, fusi jacébant in valle, ut locustárum multitúdo: caméli quoque innumerábiles erant, sicut aréna quæ jacet in líttore maris.
 \verse{13} Cumque venísset Gédeon, narrábat áliquis sómnium próximo suo: et in hunc modum referébat quod víderat: Vidi sómnium, et videbátur mihi quasi subcinerícius panis ex hórdeo volvi, et in castra Mádian descéndere: cumque pervenísset ad tabernáculum, percússit illud, atque subvértit, et terræ fúnditus coæquávit.
 \verse{14} Respóndit is, cui loquebátur: Non est hoc áliud, nisi gládius Gedeónis fílii Joas viri Israëlítæ: trádidit enim Dóminus in manus ejus Mádian, et ómnia castra ejus.
 
 \verse{15} Cumque audísset Gédeon sómnium, et interpretatiónem ejus, adorávit: et revérsus est ad castra Israël, et ait: Súrgite, trádidit enim Dóminus in manus nostras castra Mádian.
 \verse{16} Divisítque trecéntos viros in tres partes, et dedit tubas in mánibus eórum, lagenásque vácuas, ac lámpades in médio lagenárum.
 \verse{17} Et dixit ad eos: Quod me fácere vidéritis, hoc fácite: ingrédiar partem castrórum, et quod fécero, sectámini.
 \verse{18} Quando personúerit tuba in manu mea, vos quoque per castrórum circúitum clángite, et conclamáte: Dómino et Gedeóni.
 \verse{19} Ingressúsque est Gédeon, et trecénti viri qui erant cum eo, in partem castrórum, incipiéntibus vigíliis noctis médiæ: et custódibus suscitátis, cœpérunt búccinis clángere, et complódere inter se lagénas.
 \verse{20} Cumque per gyrum castrórum in tribus personárent locis, et hýdrias confregíssent, tenuérunt sinístris mánibus lámpades, et dextris sonántes tubas, clamaverúntque: Gládius Dómini et Gedeónis:
 \verse{21} stantes sínguli in loco suo per circúitum castrórum hostílium.
 Omnia ítaque castra turbáta sunt, et vociferántes ululantésque fugérunt:
 \verse{22} et nihilóminus insistébant trecénti viri búccinis personántes. Immisítque Dóminus gládium ómnibus castris, et mútua se cæde truncábant,
 \verse{23} fugiéntes usque ad Bethsétta, et crepídinem Abelméhula in Tebbath. Conclamántes autem viri Israël de Néphthali, et Aser, et omni Manásse, persequebántur Mádian.
 \verse{24} Misítque Gédeon núntios in omnem montem Ephraim, dicens: Descéndite in occúrsum Mádian, et occupáte aquas usque Béthbera atque Jordánem. Clamavítque omnis Ephraim, et præoccupávit aquas atque Jordánem usque Béthbera.
 \verse{25} Apprehensósque duos viros Mádian, Oreb et Zeb, interfécit Oreb in petra Oreb, Zeb vero in torculári Zeb. Et persecúti sunt Mádian, cápita Oreb et Zeb portántes ad Gédeon trans fluénta Jordánis.
 \chapter{8}
 Dixerúntque ad eum viri Ephraim: Quid est hoc quod fácere voluísti, ut nos non vocáres, cum ad pugnam pérgeres contra Mádian? jurgántes fórtiter, et prope vim inferéntes.
 \verse{2} Quibus ille respóndit: Quod enim tale fácere pótui, quale vos fecístis? nonne mélior est racémus Ephraim, vindémiis Abiézer?
 \verse{3} In manus vestras Dóminus trádidit príncipes Mádian, Oreb et Zeb: quid tale fácere pótui, quale vos fecístis? Quod cum locútus esset, requiévit spíritus eórum, quo tumébant contra eum.
 
 \verse{4} Cumque venísset Gédeon ad Jordánem, transívit eum cum trecéntis viris, qui secum erant: et præ lassitúdine, fugiéntes pérsequi non póterant.
 \verse{5} Dixítque ad viros Soccoth: Date, óbsecro, panes pópulo qui mecum est, quia valde defecérunt: ut possímus pérsequi Zébee et Sálmana reges Mádian.
 \verse{6} Respondérunt príncipes Soccoth: Fórsitan palmæ mánuum Zébee et Sálmana in manu tua sunt, et idcírco póstulas ut demus exercítui tuo panes.
 \verse{7} Quibus ille ait: Cum ergo tradíderit Dóminus Zébee et Sálmana in manus meas, cónteram carnes vestras cum spinis tribulísque desérti.
 \verse{8} Et inde conscéndens, venit in Phánuel: locutúsque est ad viros loci illíus simília. Cui et illi respondérunt, sicut respónderant viri Soccoth.
 \verse{9} Dixit ítaque et eis: Cum revérsus fúero victor in pace, déstruam turrim hanc.
 
 \verse{10} Zébee autem et Sálmana requiescébant cum omni exércitu suo. Quíndecim enim míllia viri remánserant ex ómnibus turmis orientálium populórum, cæsis centum vigínti míllibus bellatórum educéntium gládium.
 \verse{11} Ascendénsque Gédeon per viam eórum, qui in tabernáculis morabántur, ad orientálem partem Nobe et Jégbaa, percússit castra hóstium, qui secúri erant, et nihil advérsi suspicabántur.
 \verse{12} Fugerúntque Zébee et Sálmana, quos pérsequens Gédeon comprehéndit, turbáto omni exércitu eórum.
 \verse{13} Reverténsque de bello ante solis ortum,
 \verse{14} apprehéndit púerum de viris Soccoth: interrogavítque eum nómina príncipum et seniórum Soccoth, et descrípsit septuagínta septem viros.
 \verse{15} Venítque ad Soccoth, et dixit eis: En Zébee et Sálmana, super quibus exprobrástis mihi, dicéntes: Fórsitan manus Zébee et Sálmana in mánibus tuis sunt, et idcírco póstulas ut demus viris, qui lassi sunt et defecérunt, panes.
 \verse{16} Tulit ergo senióres civitátis et spinas desérti ac tríbulos, et contrívit cum eis atque commínuit viros Soccoth.
 \verse{17} Turrim quoque Phánuel subvértit, occísis habitatóribus civitátis.
 
 \verse{18} Dixítque ad Zébee et Sálmana: Quales fuérunt viri, quos occidístis in Thabor? Qui respondérunt: Símiles tui, et unus ex eis quasi fílius regis.
 \verse{19} Quibus ille respóndit: Fratres mei fuérunt, fílii matris meæ. Vivit Dóminus, quia si servassétis eos, non vos occíderem.
 \verse{20} Dixítque Jether primogénito suo: Surge, et intérfice eos. Qui non edúxit gládium: timébat enim, quia adhuc puer erat.
 \verse{21} Dixerúntque Zébee et Sálmana: Tu surge, et írrue in nos: quia juxta ætátem robur est hóminis. Surréxit Gédeon, et interfécit Zébee et Sálmana: et tulit ornaménta ac bullas quibus colla regálium camelórum decorári solent.
 
 \verse{22} Dixerúntque omnes viri Israël ad Gédeon: Domináre nostri tu, et fílius tuus, et fílius fílii tui: quia liberásti nos de manu Mádian.
 \verse{23} Quibus ille ait: Non dominábor vestri, nec dominábitur in vos fílius meus, sed dominábitur vobis Dóminus.
 \verse{24} Dixítque ad eos: Unam petitiónem póstulo a vobis: date mihi ináures ex præda vestra. Ináures enim áureas Ismaëlítæ habére consuéverant.
 \verse{25} Qui respondérunt: Libentíssime dábimus. Expandentésque super terram pállium, projecérunt in eo ináures de præda:
 \verse{26} et fuit pondus postulatárum ináurium, mille septingénti auri sicli, absque ornaméntis, et monílibus, et veste purpúrea, quibus reges Mádian uti sóliti erant, et præter torques áureas camelórum.
 \verse{27} Fecítque ex eo Gédeon ephod, et pósuit illud in civitáte sua Ephra. Fornicatúsque est omnis Israël in eo, et factum est Gedeóni et omni dómui ejus in ruínam.
 \verse{28} Humiliátus est autem Mádian coram fíliis Israël, nec potuérunt ultra cervíces eleváre: sed quiévit terra per quadragínta annos, quibus Gédeon prǽfuit.
 
 \verse{29} Abiit ítaque Jeróbaal fílius Joas, et habitávit in domo sua:
 \verse{30} habuítque septuagínta fílios, qui egréssi sunt de fémore ejus: eo quod plures habéret uxóres.
 \verse{31} Concubína autem illíus, quam habébat in Sichem, génuit ei fílium nómine Abímelech.
 \verse{32} Mortuúsque est Gédeon fílius Joas in senectúte bona, et sepúltus est in sepúlchro Joas patris sui in Ephra de família Ezri.
 \verse{33} Postquam autem mórtuus est Gédeon, avérsi sunt fílii Israël, et fornicáti sunt cum Báalim. Percusserúntque cum Baal fœdus, ut esset eis in deum:
 \verse{34} nec recordáti sunt Dómini Dei sui, qui éruit eos de mánibus inimicórum suórum ómnium per circúitum:
 \verse{35} nec fecérunt misericórdiam cum domo Jeróbaal Gédeon, juxta ómnia bona quæ fécerat Israéli.
 \chapter{9}
 Abiit autem Abímelech fílius Jeróbaal in Sichem ad fratres matris suæ, et locútus est ad eos, et ad omnem cognatiónem domus patris matris suæ, dicens:
 \verse{2} Loquímini ad omnes viros Sichem: Quid vobis est mélius, ut dominéntur vestri septuagínta viri omnes fílii Jeróbaal, an ut dominétur unus vir? simúlque consideráte quod os vestrum et caro vestra sum.
 
 \verse{3} Locutíque sunt fratres matris ejus de eo ad omnes viros Sichem univérsos sermónes istos, et inclinavérunt cor eórum post Abímelech, dicéntes: Frater noster est.
 \verse{4} Dederúntque illi septuagínta pondo argénti de fano Baálberit. Qui condúxit sibi ex eo viros ínopes et vagos, secutíque sunt eum.
 \verse{5} Et venit in domum patris sui in Ephra, et occídit fratres suos fílios Jeróbaal, septuagínta viros super lápidem unum: remansítque Jóatham fílius Jeróbaal mínimus, et abscónditus est.
 \verse{6} Congregáti sunt autem omnes viri Sichem, et univérsæ famíliæ urbis Mello: abierúntque et constituérunt regem Abímelech, juxta quercum quæ stabat in Sichem.
 
 \verse{7} Quod cum nuntiátum esset Jóatham, ivit, et stetit in vértice montis Garízim: elevatáque voce, clamávit, et dixit: Audíte me, viri Sichem; ita áudiat vos Deus.
 \verse{8} Iérunt ligna, ut úngerent super se regem: dixerúntque olívæ: Impera nobis.
 \verse{9} Quæ respóndit: Numquid possum desérere pinguédinem meam, qua et dii utúntur et hómines, et veníre ut inter ligna promóvear?
 \verse{10} Dixerúntque ligna ad árborem ficum: Veni, et super nos regnum áccipe.
 \verse{11} Quæ respóndit eis: Numquid possum desérere dulcédinem meam, fructúsque suavíssimos, et ire ut inter cétera ligna promóvear?
 \verse{12} Locutáque sunt ligna ad vitem: Veni, et ímpera nobis.
 \verse{13} Quæ respóndit eis: Numquid possum desérere vinum meum, quod lætíficat Deum et hómines, et inter ligna cétera promovéri?
 \verse{14} Dixerúntque ómnia ligna ad rhamnum: Veni, et ímpera super nos.
 \verse{15} Quæ respóndit eis: Si vere me regem vobis constitúitis, veníte, et sub umbra mea requiéscite: si autem non vultis, egrediátur ignis de rhamno, et dévoret cedros Líbani.
 
 \verse{16} Nunc ígitur, si recte et absque peccáto constituístis super vos regem Abímelech, et bene egístis cum Jeróbaal, et cum domo ejus, et reddidístis vicem benefíciis ejus, qui pugnávit pro vobis,
 \verse{17} et ánimam suam dedit perículis, ut erúeret vos de manu Mádian,
 \verse{18} qui nunc surrexístis contra domum patris mei, et interfecístis fílios ejus septuagínta viros super unum lápidem, et constituístis regem Abímelech fílium ancíllæ ejus super habitatóres Sichem, eo quod frater vester sit:
 \verse{19} si ergo recte et absque vítio egístis cum Jeróbaal et domo ejus, hódie lætámini in Abímelech, et ille lætétur in vobis.
 \verse{20} Sin autem pervérse: egrediátur ignis ex eo, et consúmat habitatóres Sichem, et óppidum Mello: egrediatúrque ignis de viris Sichem, et de óppido Mello, et dévoret Abímelech.
 \verse{21} Quæ cum dixísset, fugit, et ábiit in Bera: habitavítque ibi ob metum Abímelech fratris sui.
 
 \verse{22} Regnávit ítaque Abímelech super Israël tribus annis.
 \verse{23} Misítque Dóminus spíritum péssimum inter Abímelech et habitatóres Sichem: qui cœpérunt eum detestári,
 \verse{24} et scelus interfectiónis septuagínta filiórum Jeróbaal, et effusiónem sánguinis eórum conférre in Abímelech fratrem suum, et in céteros Sichimórum príncipes, qui eum adjúverant.
 \verse{25} Posuerúntque insídias advérsus eum in summitáte móntium: et dum illíus præstolabántur advéntum, exercébant latrocínia, agéntes prædas de prætereúntibus: nuntiatúmque est Abímelech.
 \verse{26} Venit autem Gaal fílius Obed cum frátribus suis, et transívit in Síchimam. Ad cujus advéntum erécti habitatóres Sichem,
 \verse{27} egréssi sunt in agros, vastántes víneas, uvásque calcántes: et factis cantántium choris, ingréssi sunt fanum dei sui, et inter épulas et pócula maledicébant Abímelech,
 \verse{28} clamánte Gaal fílio Obed: Quis est Abímelech, et quæ est Sichem, ut serviámus ei? numquid non est fílius Jeróbaal, et constítuit príncipem Zebul servum suum super viros Emor patris Sichem? cur ergo serviémus ei?
 \verse{29} útinam daret áliquis pópulum istum sub manu mea, ut auférrem de médio Abímelech.
 Dictúmque est Abímelech: Cóngrega exércitus multitúdinem, et veni.
 \verse{30} Zebul enim princeps civitátis, audítis sermónibus Gaal fílii Obed, irátus est valde,
 \verse{31} et misit clam ad Abímelech núntios, dicens: Ecce Gaal fílius Obed venit in Síchimam cum frátribus suis, et oppúgnat advérsum te civitátem.
 \verse{32} Surge ítaque nocte cum pópulo qui tecum est, et látita in agro:
 \verse{33} et primo mane, oriénte sole, írrue super civitátem. Illo autem egrediénte advérsum te cum pópulo suo, fac ei quod potúeris.
 \verse{34} Surréxit ítaque Abímelech cum omni exércitu suo nocte, et teténdit insídias juxta Síchimam in quátuor locis.
 
 \verse{35} Egressúsque est Gaal fílius Obed, et stetit in intróitu portæ civitátis. Surréxit autem Abímelech, et omnis exércitus cum eo, de insidiárum loco.
 \verse{36} Cumque vidísset pópulum Gaal, dixit ad Zebul: Ecce de móntibus multitúdo descéndit. Cui ille respóndit: Umbras móntium vides quasi cápita hóminum, et hoc erróre decíperis.
 \verse{37} Rursúmque Gaal ait: Ecce pópulus de umbilíco terræ descéndit, et unus cúneus venit per viam quæ réspicit quercum.
 \verse{38} Cui dixit Zebul: Ubi est nunc os tuum, quo loquebáris: Quis est Abímelech ut serviámus ei? nonne hic pópulus est, quem despiciébas? egrédere, et pugna contra eum.
 \verse{39} Abiit ergo Gaal, spectánte Sichimórum pópulo, et pugnávit contra Abímelech,
 \verse{40} qui persecútus est eum fugiéntem, et in urbem cómpulit: ceciderúntque ex parte ejus plúrimi, usque ad portam civitátis.
 \verse{41} Et Abímelech sedit in Ruma: Zebul autem Gaal et sócios ejus éxpulit de urbe, nec in ea passus est commorári.
 
 \verse{42} Sequénti ergo die, egréssus est pópulus in campum. Quod cum nuntiátum esset Abímelech,
 \verse{43} tulit exércitum suum, et divísit in tres turmas, tendens insídias in agris. Vidénsque quod egrederétur pópulus de civitáte, surréxit, et írruit in eos
 \verse{44} cum cúneo suo, oppúgnans et óbsidens civitátem: duæ autem turmæ palántes per campum adversários persequebántur.
 \verse{45} Porro Abímelech omni die illo oppugnábat urbem: quam cepit, interféctis habitatóribus ejus, ipsáque destrúcta, ita ut sal in ea dispérgeret.
 
 \verse{46} Quod cum audíssent qui habitábant in turre Sichimórum, ingréssi sunt fanum dei sui Berith, ubi fœdus cum eo pepígerant, et ex eo locus nomen accéperat: qui erat munítus valde.
 \verse{47} Abímelech quoque áudiens viros turris Sichimórum páriter conglobátos,
 \verse{48} ascéndit in montem Selmon cum omni pópulo suo: et arrépta secúri, præcídit árboris ramum, impositúmque ferens húmero, dixit ad sócios: Quod me vidétis fácere, cito fácite.
 \verse{49} Igitur certátim ramos de arbóribus præcidéntes, sequebántur ducem. Qui circumdántes præsídium, succendérunt: atque ita factum est, ut fumo et igne mille hómines necaréntur, viri páriter et mulíeres, habitatórum turris Sichem.
 
 \verse{50} Abímelech autem inde proficíscens venit ad óppidum Thebes, quod circúmdans obsidébat exércitu.
 \verse{51} Erat autem turris excélsa in média civitáte, ad quam confúgerant simul viri ac mulíeres, et omnes príncipes civitátis, clausa firmíssime jánua, et super turris tectum stantes per propugnácula.
 \verse{52} Accedénsque Abímelech juxta turrim, pugnábat fórtiter: et appropínquans óstio, ignem suppónere nitebátur:
 \verse{53} et ecce una múlier fragmen molæ désuper jáciens, illísit cápiti Abímelech, et confrégit cérebrum ejus.
 \verse{54} Qui vocávit cito armígerum suum, et ait ad eum: Evagína gládium tuum, et pércute me, ne forte dicátur quod a fémina interféctus sim. Qui jussa perfíciens, interfécit eum.
 \verse{55} Illóque mórtuo, omnes qui cum eo erant de Israël, revérsi sunt in sedes suas:
 \verse{56} et réddidit Deus malum quod fécerat Abímelech contra patrem suum, interféctis septuagínta frátribus suis.
 \verse{57} Sichimítis quoque quod operáti erant, retribútum est, et venit super eos maledíctio Jóatham fílii Jeróbaal.
 \chapter{10}
 Post Abímelech surréxit dux in Israël Thola fílius Phua pátrui Abímelech, vir de Issachar, qui habitávit in Samir montis Ephraim:
 \verse{2} et judicávit Israélem vigínti et tribus annis, mortuúsque est, ac sepúltus in Samir.
 \verse{3} Huic succéssit Jair Galaadítes, qui judicávit Israël per vigínti et duos annos,
 \verse{4} habens trigínta fílios sedéntes super trigínta pullos asinárum, et príncipes trigínta civitátum, quæ ex nómine ejus sunt appellátæ Havoth Jair, id est, óppida Jair, usque in præséntem diem, in terra Gálaad.
 \verse{5} Mortuúsque est Jair, ac sepúltus in loco cui est vocábulum Camon.
 
 \verse{6} Fílii autem Israël peccátis vetéribus jungéntes nova, fecérunt malum in conspéctu Dómini, et serviérunt idólis, Báalim et Astaroth, et diis Sýriæ ac Sidónis et Moab et filiórum Ammon et Philísthiim: dimiserúntque Dóminum, et non coluérunt eum.
 \verse{7} Contra quos Dóminus irátus, trádidit eos in manus Philísthiim et filiórum Ammon.
 \verse{8} Afflictíque sunt, et veheménter oppréssi per annos decem et octo, omnes qui habitábant trans Jordánem in terra Amorrhǽi, qui est in Gálaad:
 \verse{9} in tantum ut fílii Ammon, Jordáne transmísso, vastárent Judam et Bénjamin et Ephraim: afflictúsque est Israël nimis.
 \verse{10} Et clamántes ad Dóminum, dixérunt: Peccávimus tibi, quia derelíquimus Dóminum Deum nostrum, et servívimus Báalim.
 \verse{11} Quibus locútus est Dóminus: Numquid non Ægýptii et Amorrhǽi, filiíque Ammon et Philísthiim,
 \verse{12} Sidónii quoque et Amalec et Chánaan oppressérunt vos, et clamástis ad me, et érui vos de manu eórum?
 \verse{13} Et tamen reliquístis me, et coluístis deos aliénos: idcírco non addam ut ultra vos líberem:
 \verse{14} ite, et invocáte deos quos elegístis: ipsi vos líberent in témpore angústiæ.
 \verse{15} Dixerúntque fílii Israël ad Dóminum: Peccávimus, redde tu nobis quidquid tibi placet: tantum nunc líbera nos.
 \verse{16} Quæ dicéntes, ómnia de fínibus suis alienórum deórum idóla projecérunt, et serviérunt Dómino Deo: qui dóluit super misériis eórum.
 
 \verse{17} Itaque fílii Ammon conclamántes in Gálaad fixére tentória, contra quos congregáti fílii Israël in Maspha castrametáti sunt.
 \verse{18} Dixerúntque príncipes Gálaad sínguli ad próximos suos: Qui primus ex nobis contra fílios Ammon c\'{œ}perit dimicáre, erit dux pópuli Gálaad.
 \chapter{11}
 Fuit illo témpore Jephte Galaadítes vir fortíssimus atque pugnátor, fílius mulíeris meretrícis, qui natus est de Gálaad.
 \verse{2} Hábuit autem Gálaad uxórem, de qua suscépit fílios: qui postquam créverant, ejecérunt Jephte, dicéntes: Hæres in domo patris nostri esse non póteris, quia de áltera matre natus es.
 \verse{3} Quos ille fúgiens atque devítans, habitávit in terra Tob: congregatíque sunt ad eum viri ínopes, et latrocinántes, et quasi príncipem sequebántur.
 \verse{4} In illis diébus pugnábant fílii Ammon contra Israël.
 \verse{5} Quibus ácriter instántibus perrexérunt majóres natu de Gálaad, ut tóllerent in auxílium sui Jephte de terra Tob:
 \verse{6} dixerúntque ad eum: Veni et esto princeps noster, et pugna contra fílios Ammon.
 \verse{7} Quibus ille respóndit: Nonne vos estis, qui odístis me, et ejecístis de domo patris mei? et nunc venístis ad me necessitáte compúlsi.
 
 \verse{8} Dixerúntque príncipes Gálaad ad Jephte: Ob hanc ígitur causam nunc ad te venímus, ut proficiscáris nobíscum, et pugnes contra fílios Ammon, sisque dux ómnium qui hábitant in Gálaad.
 \verse{9} Jephte quoque dixit eis: Si vere venístis ad me, ut pugnem pro vobis contra fílios Ammon, tradiderítque eos Dóminus in manus meas, ego ero vester princeps?
 \verse{10} Qui respondérunt ei: Dóminus, qui hæc audit, ipse mediátor ac testis est quod nostra promíssa faciémus.
 \verse{11} Abiit ítaque Jephte cum princípibus Gálaad, fecítque eum omnis pópulus príncipem sui. Locutúsque est Jephte omnes sermónes suos coram Dómino in Maspha.
 \verse{12} Et misit núntios ad regem filiórum Ammon, qui ex persóna sua dícerent: Quid mihi et tibi est, quia venísti contra me, ut vastáres terram meam?
 \verse{13} Quibus ille respóndit: Quia tulit Israël terram meam, quando ascéndit de Ægýpto, a fínibus Arnon usque Jaboc atque Jordánem: nunc ergo cum pace redde mihi eam.
 
 \verse{14} Per quos rursum mandávit Jephte, et imperávit eis ut dícerent regi Ammon:
 \verse{15} Hæc dicit Jephte: Non tulit Israël terram Moab, nec terram filiórum Ammon:
 \verse{16} sed quando de Ægýpto conscendérunt, ambulávit per solitúdinem usque ad mare Rubrum, et venit in Cades.
 \verse{17} Misítque núntios ad regem Edom, dicens: Dimítte me ut tránseam per terram tuam. Qui nóluit acquiéscere précibus ejus. Misit quoque ad regem Moab, qui et ipse tránsitum præbére contémpsit. Mansit ítaque in Cades,
 \verse{18} et circuívit ex látere terram Edom et terram Moab: venítque contra orientálem plagam terræ Moab, et castrametátus est trans Arnon: nec vóluit intráre términos Moab. (Arnon quippe confínium est terræ Moab.)
 \verse{19} Misit ítaque Israël núntios ad Sehon regem Amorrhæórum, qui habitábat in Hésebon, et dixérunt ei: Dimítte ut tránseam per terram tuam usque ad flúvium.
 \verse{20} Qui et ipse Israël verba despíciens, non dimísit eum transíre per términos suos: sed infiníta multitúdine congregáta, egréssus est contra eum in Jasa, et fórtiter resistébat.
 
 \verse{21} Tradidítque eum Dóminus in manus Israël cum omni exércitu suo: qui percússit eum, et possédit omnem terram Amorrhǽi habitatóris regiónis illíus,
 \verse{22} et univérsos fines ejus, de Arnon usque Jaboc, et de solitúdine usque ad Jordánem.
 \verse{23} Dóminus ergo Deus Israël subvértit Amorrhǽum, pugnánte contra illum pópulo suo Israël, et tu nunc vis possidére terram ejus?
 
 \verse{24} Nonne ea quæ póssidet Chamos deus tuus, tibi jure debéntur? quæ autem Dóminus Deus noster victor obtínuit, in nostram cedent possessiónem:
 \verse{25} nisi forte mélior es Balac fílio Sephor rege Moab; aut docére potes, quod jurgátus sit contra Israël, et pugnáverit contra eum,
 \verse{26} quando habitávit in Hésebon et vículis ejus, et in Aroër et villis illíus, vel in cunctis civitátibus juxta Jordánem, per trecéntos annos. Quare tanto témpore nihil super hac repetitióne tentástis?
 \verse{27} Igitur non ego pecco in te, sed tu contra me male agis, índicens mihi bella non justa. Júdicet Dóminus árbiter hujus diéi inter Israël, et inter fílios Ammon.
 
 \verse{28} Noluítque acquiéscere rex filiórum Ammon verbis Jephte, quæ per núntios mandáverat.
 \verse{29} Factus est ergo super Jephte spíritus Dómini, et circúiens Gálaad et Manásse, Maspha quoque Gálaad, et inde tránsiens ad fílios Ammon,
 \verse{30} votum vovit Dómino, dicens: Si tradíderis fílios Ammon in manus meas,
 \verse{31} quicúmque primus fúerit egréssus de fóribus domus meæ, mihíque occúrrerit reverténti cum pace a fíliis Ammon, eum holocáustum ófferam Dómino.
 
 \verse{32} Transivítque Jephte ad fílios Ammon, ut pugnáret contra eos: quos trádidit Dóminus in manus ejus.
 \verse{33} Percussítque ab Aroër usque dum vénias in Mennith, vigínti civitátes, et usque ad Abel, quæ est víneis cónsita, plaga magna nimis: humiliatíque sunt fílii Ammon a fíliis Israël.
 
 \verse{34} Reverténte autem Jephte in Maspha domum suam, occúrrit ei unigénita fília sua cum týmpanis et choris: non enim habébat álios líberos.
 \verse{35} Qua visa, scidit vestiménta sua, et ait: Heu me, fília mea! decepísti me, et ipsa decépta es: apérui enim os meum ad Dóminum, et áliud fácere non pótero.
 \verse{36} Cui illa respóndit: Pater mi, si aperuísti os tuum ad Dóminum, fac mihi quodcúmque pollícitus es, concéssa tibi ultióne atque victória de hóstibus tuis.
 \verse{37} Dixítque ad patrem: Hoc solum mihi præsta quod déprecor: dimítte me ut duóbus ménsibus circúmeam montes, et plangam virginitátem meam cum sodálibus meis.
 \verse{38} Cui ille respóndit: Vade. Et dimísit eam duóbus ménsibus. Cumque abiísset cum sóciis ac sodálibus suis, flebat virginitátem suam in móntibus.
 \verse{39} Expletísque duóbus ménsibus, revérsa est ad patrem suum, et fecit ei sicut vóverat, quæ ignorábat virum. Exínde mos incrébruit in Israël, et consuetúdo serváta est,
 \verse{40} ut post anni círculum convéniant in unum fíliæ Israël, et plangant fíliam Jephte Galaadítæ diébus quátuor.
 \chapter{12}
 Ecce autem in Ephraim orta est sedítio: nam transeúntes contra aquilónem, dixérunt ad Jephte: Quare vadens ad pugnam contra fílios Ammon, vocáre nos noluísti, ut pergerémus tecum? ígitur incendémus domum tuam.
 \verse{2} Quibus ille respóndit: Disceptátio erat mihi et pópulo meo contra fílios Ammon véhemens: vocavíque vos, ut præberétis mihi auxílium, et fácere noluístis.
 \verse{3} Quod cernens, pósui ánimam meam in mánibus meis, transivíque ad fílios Ammon, et trádidit eos Dóminus in manus meas. Quid commérui, ut advérsum me consurgátis in pr\'{œ}lium?
 \verse{4} Vocátis ítaque ad se cunctis viris Gálaad, pugnábat contra Ephraim: percusserúntque viri Gálaad Ephraim, quia díxerat: Fugitívus est Gálaad de Ephraim, et hábitat in médio Ephraim et Manásse.
 \verse{5} Occupaverúntque Galaadítæ vada Jordánis, per quæ Ephraim reversúrus erat. Cumque venísset ad ea de Ephraim número, fúgiens, atque dixísset: Obsecro ut me transíre permittátis: dicébant ei Galaadítæ: Numquid Ephrathǽus es? quo dicénte: Non sum:
 \verse{6} interrogábant eum: Dic ergo Scíbboleth, quod interpretátur Spica. Qui respondébat: Síbboleth: eádem líttera spicam exprímere non valens. Statímque apprehénsum jugulábant in ipso Jordánis tránsitu. Et cecidérunt in illo témpore de Ephraim quadragínta duo míllia.
 
 \verse{7} Judicávit ítaque Jephte Galaadítes Israël sex annis: et mórtuus est, ac sepúltus in civitáte sua Gálaad.
 \verse{8} Post hunc judicávit Israël Abesan de Béthlehem:
 \verse{9} qui hábuit trigínta fílios, et tótidem fílias, quas emíttens foras, marítis dedit, et ejúsdem númeri fíliis suis accépit uxóres, introdúcens in domum suam. Qui septem annis judicávit Israël:
 \verse{10} mortuúsque est, ac sepúltus in Béthlehem.
 \verse{11} Cui succéssit Ahíalon Zabulonítes: et judicávit Israël decem annis:
 \verse{12} mortuúsque est, ac sepúltus in Zábulon.
 \verse{13} Post hunc judicávit Israël Abdon fílius Illel Pharathonítes:
 \verse{14} qui hábuit quadragínta fílios, et trigínta ex eis nepótes, ascendéntes super septuagínta pullos asinárum. Et judicávit Israël octo annis:
 \verse{15} mortuúsque est, ac sepúltus in Phárathon terræ Ephraim, in monte Amalec.
 \chapter{13}
 Rursúmque fílii Israël fecérunt malum in conspéctu Dómini: qui trádidit eos in manus Philisthinórum quadragínta annis.
 \verse{2} Erat autem quidam vir de Sáraa, et de stirpe Dan, nómine Mánue, habens uxórem stérilem.
 \verse{3} Cui appáruit ángelus Dómini, et dixit ad eam: Stérilis es et absque líberis: sed concípies, et páries fílium.
 \verse{4} Cave ergo ne bibas vinum ac síceram, nec immúndum quidquam cómedas:
 \verse{5} quia concípies, et páries fílium, cujus non tanget caput novácula: erit enim nazarǽus Dei ab infántia sua et ex matris útero, et ipse incípiet liberáre Israël de manu Philisthinórum.
 \verse{6} Quæ cum venísset ad marítum suum, dixit ei: Vir Dei venit ad me, habens vultum angélicum, terríbilis nimis. Quem cum interrogássem quis esset, et unde venísset, et quo nómine vocarétur, nóluit mihi dícere:
 \verse{7} sed hoc respóndit: Ecce concípies et páries fílium: cave ne vinum bibas, nec síceram, et ne áliquo vescáris immúndo: erit enim puer nazarǽus Dei ab infántia sua, ex útero matris suæ usque ad diem mortis suæ.
 
 \verse{8} Orávit ítaque Mánue Dóminum, et ait: Obsecro, Dómine, ut vir Dei, quem misísti, véniat íterum, et dóceat nos quid debeámus fácere de púero, qui nascitúrus est.
 \verse{9} Exaudivítque Dóminus deprecántem Mánue, et appáruit rursum ángelus Dei uxóri ejus sedénti in agro: Mánue autem marítus ejus non erat cum ea. Quæ cum vidísset ángelum,
 \verse{10} festinávit, et cucúrrit ad virum suum: nuntiavítque ei, dicens: Ecce appáruit mihi vir, quem ante víderam.
 \verse{11} Qui surréxit, et secútus est uxórem suam: veniénsque ad virum, dixit ei: Tu es qui locútus es mulíeri? Et ille respóndit: Ego sum.
 \verse{12} Cui Mánue: Quando, inquit, sermo tuus fúerit explétus, quid vis ut fáciat puer? aut a quo se observáre debébit?
 \verse{13} Dixítque ángelus Dómini ad Mánue: Ab ómnibus, quæ locútus sum uxóri tuæ, abstíneat se,
 \verse{14} et quidquid ex vínea náscitur, non cómedat: vinum et síceram non bibat; nullo vescátur immúndo: et quod ei præcépi, ímpleat atque custódiat.
 \verse{15} Dixítque Mánue ad ángelum Dómini: Obsecro te ut acquiéscas précibus meis, et faciámus tibi hædum de capris.
 \verse{16} Cui respóndit ángelus: Si me cogis, non cómedam panes tuos: si autem vis holocáustum fácere, offer illud Dómino. Et nesciébat Mánue quod ángelus Dómini esset.
 \verse{17} Dixítque ad eum: Quod est tibi nomen, ut, si sermo tuus fúerit explétus, honorémus te?
 \verse{18} Cui ille respóndit: Cur quæris nomen meum, quod est mirábile?
 \verse{19} Tulit ítaque Mánue hædum de capris, et libaménta, et pósuit super petram, ófferens Dómino, qui facit mirabília: ipse autem et uxor ejus intuebántur.
 \verse{20} Cumque ascénderet flamma altáris in cælum, ángelus Dómini páriter in flamma ascéndit. Quod cum vidíssent Mánue et uxor ejus, proni cecidérunt in terram,
 \verse{21} et ultra eis non appáruit ángelus Dómini. Statímque intelléxit Mánue ángelum Dómini esse,
 \verse{22} et dixit ad uxórem suam: Morte moriémur, quia vídimus Deum.
 \verse{23} Cui respóndit múlier: Si Dóminus nos vellet occídere, de mánibus nostris holocáustum et libaménta non suscepísset, nec ostendísset nobis hæc ómnia, neque ea quæ sunt ventúra dixísset.
 \verse{24} Péperit ítaque fílium, et vocávit nomen ejus Samson. Crevítque puer, et benedíxit ei Dóminus.
 \verse{25} Cœpítque spíritus Dómini esse cum eo in castris Dan inter Sáraa et Esthaol.
 \chapter{14}
 Descéndit ergo Samson in Thámnatha: vidénsque ibi mulíerem de filiábus Philísthiim,
 \verse{2} ascéndit, et nuntiávit patri suo et matri suæ, dicens: Vidi mulíerem in Thámnatha de filiábus Philisthinórum: quam quæso ut mihi accipiátis uxórem.
 \verse{3} Cui dixérunt pater et mater sua: Numquid non est múlier in filiábus fratrum tuórum, et in omni pópulo meo, quia vis accípere uxórem de Philísthiim, qui incircumcísi sunt? Dixítque Samson ad patrem suum: Hanc mihi áccipe: quia plácuit óculis meis.
 \verse{4} Paréntes autem ejus nesciébant quod res a Dómino fíeret, et quǽreret occasiónem contra Philísthiim: eo enim témpore Philísthiim dominabántur Israéli.
 \verse{5} Descéndit ítaque Samson cum patre suo et matre in Thámnatha. Cumque veníssent ad víneas óppidi, appáruit cátulus leónis sævus, et rúgiens, et occúrrit ei.
 \verse{6} Irruit autem spíritus Dómini in Samson, et dilacerávit leónem, quasi hædum in frustra discérpens, nihil omníno habens in manu: et hoc patri et matri nóluit indicáre.
 \verse{7} Descendítque, et locútus est mulíeri quæ placúerat óculis ejus.
 
 \verse{8} Et post áliquot dies revértens ut accíperet eam, declinávit ut vidéret cadáver leónis, et ecce exámen apum in ore leónis erat ac favus mellis.
 \verse{9} Quem cum sumpsísset in mánibus comedébat in via: veniénsque ad patrem suum et matrem, dedit eis partem, qui et ipsi comedérunt: nec tamen eis vóluit indicáre quod mel de córpore leónis assúmpserat.
 \verse{10} Descéndit ítaque pater ejus ad mulíerem, et fecit fílio suo Samson convívium: sic enim júvenes fácere consuéverant.
 \verse{11} Cum ergo cives loci illíus vidíssent eum, dedérunt ei sodáles trigínta ut essent cum eo.
 \verse{12} Quibus locútus est Samson: Propónam vobis probléma: quod si solvéritis mihi intra septem dies convívii, dabo vobis trigínta síndones, et tótidem túnicas:
 \verse{13} sin autem non potuéritis sólvere, vos dábitis mihi trigínta síndones, et ejúsdem númeri túnicas. Qui respondérunt ei: Propóne probléma, ut audiámus.
 \verse{14} Dixítque eis: De comedénte exívit cibus, et de forti egréssa est dulcédo. Nec potuérunt per tres dies propositiónem sólvere.
 \verse{15} Cumque adésset dies séptimus, dixérunt ad uxórem Samson: Blandíre viro tuo et suáde ei ut índicet tibi quid signíficet probléma: quod si fácere nolúeris, incendémus te, et domum patris tui: an idcírco vocástis nos ad núptias ut spoliarétis?
 \verse{16} Quæ fundébat apud Samson lácrimas, et quærebátur, dicens: Odísti me, et non díligis: idcírco probléma, quod proposuísti fíliis pópuli mei, non vis mihi expónere. At ille respóndit: Patri meo et matri nólui dícere: et tibi indicáre pótero?
 \verse{17} Septem ígitur diébus convívii flebat ante eum: tandémque die séptimo cum ei esset molésta, expósuit. Quæ statim indicávit cívibus suis.
 \verse{18} Et illi dixérunt ei die séptimo ante solis occúbitum: Quid dúlcius melle, et quid fórtius leóne? Qui ait ad eos: Si non arassétis in vítula mea, non invenissétis propositiónem meam.
 \verse{19} Irruit ítaque in eum spíritus Dómini, descendítque Ascalónem, et percússit ibi trigínta viros: quorum ablátas vestes dedit iis qui probléma sólverant. Iratúsque nimis ascéndit in domum patris sui:
 \verse{20} uxor autem ejus accépit marítum unum de amícis ejus et prónubis.
 \chapter{15}
 Post aliquántulum autem témporis, cum dies tritíceæ messis instárent, venit Samson, invísere volens uxórem suam, et áttulit ei hædum de capris. Cumque cubículum ejus sólito vellet intráre, prohíbuit eum pater illíus, dicens:
 \verse{2} Putávi quod odísses eam, et ídeo trádidi illam amíco tuo: sed habet sorórem, quæ júnior et púlchrior illa est: sit tibi pro ea uxor.
 \verse{3} Cui Samson respóndit: Ab hac die non erit culpa in me contra Philisthǽos: fáciam enim vobis mala.
 \verse{4} Perrexítque et cepit trecéntas vulpes, caudásque eárum junxit ad caudas, et faces ligávit in médio:
 \verse{5} quas igne succéndens, dimísit ut huc illúcque discúrrerent. Quæ statim perrexérunt in ségetes Philisthinórum. Quibus succénsis, et comportátæ jam fruges, et adhuc stantes in stípula, concremátæ sunt, in tantum ut víneas quoque et olivéta flamma consúmeret.
 \verse{6} Dixerúntque Philísthiim: Quis fecit hanc rem? Quibus dictum est: Samson gener Thamnathǽi: quia tulit uxórem ejus, et álteri trádidit, hæc operátus est. Ascenderúntque Philísthiim, et combussérunt tam mulíerem quam patrem ejus.
 \verse{7} Quibus ait Samson: Licet hæc fecéritis, tamen adhuc ex vobis éxpetam ultiónem, et tunc quiéscam.
 \verse{8} Percussítque eos ingénti plaga, ita ut stupéntes suram fémori impónerent.
 Et descéndens habitávit in spelúnca petræ Etam.
 \verse{9} Igitur ascendéntes Philísthiim in terram Juda, castrametáti sunt in loco, qui póstea vocátus est Lechi, id est, Maxílla, ubi eórum effúsus est exércitus.
 \verse{10} Dixerúntque ad eos de tribu Juda: Cur ascendístis advérsum nos? Qui respondérunt: Ut ligémus Samson vénimus, et reddámus ei quæ in nos operátus est.
 \verse{11} Descendérunt ergo tria míllia virórum de Juda ad specum sílicis Etam, dixerúntque ad Samson: Nescis quod Philísthiim ímperent nobis? quare hoc fácere voluísti? Quibus ille ait: Sicut fecérunt mihi, sic feci eis.
 \verse{12} Ligáre, ínquiunt, te vénimus, et trádere in manus Philisthinórum. Quibus Samson: Juráte, ait, et spondéte mihi quod non occidátis me.
 \verse{13} Dixérunt: Non te occidémus, sed vinctum tradémus. Ligaverúntque eum duóbus novis fúnibus, et tulérunt eum de petra Etam.
 
 \verse{14} Qui cum venísset ad locum Maxíllæ, et Philísthiim vociferántes occurríssent ei, írruit spíritus Dómini in eum: et sicut solent ad odórem ignis lina consúmi, ita víncula, quibus ligátus erat, dissipáta sunt et solúta.
 \verse{15} Inventámque maxíllam, id est, mandíbulam ásini, quæ jacébat, arrípiens interfécit in ea mille viros,
 \verse{16} et ait: In maxílla ásini, in mandíbula pulli asinárum, delévi eos, et percússi mille viros.
 \verse{17} Cumque hæc verba canens complésset, projécit mandíbulam de manu, et vocávit nomen loci illíus Ramáthlechi, quod interpretátur, Elevátio maxíllæ.
 \verse{18} Sitiénsque valde, clamávit ad Dóminum, et ait: Tu dedísti in manu servi tui salútem hanc máximam atque victóriam: en siti mórior, incidámque in manus incircumcisórum.
 \verse{19} Apéruit ítaque Dóminus molárem dentem in maxílla ásini, et egréssæ sunt ex eo aquæ. Quibus haustis, refocillávit spíritum, et vires recépit. Idcírco appellátum est nomen loci illíus, Fons invocántis de maxílla, usque in præséntem diem.
 
 \verse{20} Judicavítque Israël in diébus Philísthiim vigínti annis.
 \chapter{16}
 Abiit quoque in Gazam, et vidit ibi mulíerem meretrícem, ingressúsque est ad eam.
 \verse{2} Quod cum audíssent Philísthiim, et percrebruísset apud eos intrásse urbem Samson, circumdedérunt eum, pósitis in porta civitátis custódibus: et ibi tota nocte cum siléntio præstolántes, ut facto mane exeúntem occíderent.
 \verse{3} Dormívit autem Samson usque ad médium noctem: et inde consúrgens, apprehéndit ambas portæ fores cum póstibus suis et sera, impositásque húmeris suis portávit ad vérticem montis, qui réspicit Hebron.
 
 \verse{4} Post hæc amávit mulíerem, quæ habitábat in valle Sorec, et vocabátur Dálila.
 \verse{5} Venerúntque ad eam príncipes Philisthinórum, atque dixérunt: Décipe eum, et disce ab illo, in quo hábeat tantam fortitúdinem, et quómodo eum superáre valeámus, et vinctum afflígere: quod si féceris, dábimus tibi sínguli mille et centum argénteos.
 \verse{6} Locúta est ergo Dálila ad Samson: Dic mihi, óbsecro, in quo sit tua máxima fortitúdo, et quid sit quo ligátus erúmpere néqueas?
 \verse{7} Cui respóndit Samson: Si septem nervíceis fúnibus necdum siccis, et adhuc huméntibus, ligátus fúero, infírmus ero ut céteri hómines.
 \verse{8} Attulerúntque ad eam sátrapæ Philisthinórum septem funes, ut díxerat: quibus vinxit eum,
 \verse{9} laténtibus apud se insídiis, et in cubículo finem rei expectántibus: clamavítque ad eum: Philísthiim super te, Samson. Qui rupit víncula, quómodo si rumpat quis filum de stuppæ tortum putámine, cum odórem ignis accéperit: et non est cógnitum in quo esset fortitúdo ejus.
 
 \verse{10} Dixítque ad eum Dálila: Ecce illusísti mihi, et falsum locútus es: saltem nunc índica mihi quo ligári débeas.
 \verse{11} Cui ille respóndit: Si ligátus fúero novis fúnibus, qui numquam fuérunt in ópere, infírmus ero, et aliórum hóminum símilis.
 \verse{12} Quibus rursum Dálila vinxit eum, et clamávit: Philísthiim super te, Samson: in cubículo insídiis præparátis. Qui ita rupit víncula quasi fila telárum.
 \verse{13} Dixítque Dálila rursum ad eum: Usquequo décipis me, et falsum loquéris? osténde quo vincíri débeas. Cui respóndit Samson: Si septem crines cápitis mei cum lício plexúeris, et clavum his circumligátum terræ fíxeris, infírmus ero.
 \verse{14} Quod cum fecísset Dálila, dixit ad eum: Philísthiim super te, Samson. Qui consúrgens de somno extráxit clavum cum crínibus et lício.
 
 \verse{15} Dixítque ad eum Dálila: Quómodo dicis quod amas me, cum ánimus tuus non sit mecum? Per tres vices mentítus es mihi, et noluísti dícere in quo sit máxima fortitúdo tua.
 \verse{16} Cumque molésta esset ei, et per multos dies júgiter adhæréret, spátium ad quiétem non tríbuens, defécit ánima ejus, et ad mortem usque lassáta est.
 \verse{17} Tunc apériens veritátem rei, dixit ad eam: Ferrum numquam ascéndit super caput meum, quia nazarǽus, id est, consecrátus Deo, sum de útero matris meæ: si rasum fúerit caput meum, recédet a me fortitúdo mea, et defíciam, eróque sicut céteri hómines.
 \verse{18} Vidénsque illa quod conféssus ei esset omnem ánimum suum, misit ad príncipes Philisthinórum ac mandávit: Ascénde adhuc semel, quia nunc mihi apéruit cor suum. Qui ascendérunt assúmpta pecúnia, quam promíserant.
 \verse{19} At illa dormíre eum fecit super génua sua, et in sinu suo reclináre caput. Vocavítque tonsórem, et rasit septem crines ejus, et cœpit abígere eum, et a se repéllere: statim enim ab eo fortitúdo discéssit.
 \verse{20} Dixítque: Philísthiim super te, Samson. Qui de somno consúrgens, dixit in ánimo suo: Egrédiar sicut ante feci, et me excútiam: nésciens quod recessísset ab eo Dóminus.
 \verse{21} Quem cum apprehendíssent Philísthiim, statim eruérunt óculos ejus, et duxérunt Gazam vinctum caténis, et clausum in cárcere molére fecérunt.
 
 \verse{22} Jamque capílli ejus renásci cœpérunt.
 \verse{23} Et príncipes Philisthinórum convenérunt in unum ut immolárent hóstias magníficas Dagon deo suo, et epularéntur, dicéntes: Trádidit deus noster inimícum nostrum Samson in manus nostras.
 \verse{24} Quod étiam pópulus videns, laudábat deum suum, eadémque dicébat: Trádidit deus noster adversárium nostrum in manus nostras, qui delévit terram nostram, et occídit plúrimos.
 \verse{25} Lætantésque per convívia, sumptis jam épulis, præcepérunt ut vocarétur Samson, et ante eos lúderet. Qui addúctus de cárcere ludébat ante eos, fecerúntque eum stare inter duas colúmnas.
 \verse{26} Qui dixit púero regénti gressus suos: Dimítte me, ut tangam colúmnas, quibus omnis ímminet domus, et reclíner super eas, et páululum requiéscam.
 
 \verse{27} Domus autem erat plena virórum ac mulíerum, et erant ibi omnes príncipes Philisthinórum, ac de tecto et solário círciter tria míllia utriúsque sexus spectántes ludéntem Samson.
 \verse{28} At ille invocáto Dómino ait: Dómine Deus, meménto mei, et redde mihi nunc fortitúdinem prístinam, Deus meus, ut ulcíscar me de hóstibus meis, et pro amissióne duórum lúminum unam ultiónem recípiam.
 \verse{29} Et apprehéndens ambas colúmnas quibus innitebátur domus, alterámque eárum déxtera et álteram læva tenens,
 \verse{30} ait: Moriátur ánima mea cum Philísthiim. Concussísque fórtiter colúmnis, cécidit domus super omnes príncipes, et céteram multitúdinem quæ ibi erat: multóque plures interfécit móriens, quam ante vivus occíderat.
 
 \verse{31} Descendéntes autem fratres ejus et univérsa cognátio, tulérunt corpus ejus, et sepeliérunt inter Sáraa et Esthaol in sepúlchro patris sui Mánue: judicavítque Israël vigínti annis.
 \chapter{17}
 Fuit eo témpore vir quidam de monte Ephraim nómine Michas,
 \verse{2} qui dixit matri suæ: Mille et centum argénteos, quos separáveras tibi, et super quibus me audiénte juráveras, ecce ego hábeo, et apud me sunt. Cui illa respóndit: Benedíctus fílius meus Dómino.
 \verse{3} Réddidit ergo eos matri suæ, quæ díxerat ei: Consecrávi et vovi hoc argéntum Dómino, ut de manu mea suscípiat fílius meus, et fáciat scúlptile atque conflátile: et nunc trado illud tibi.
 \verse{4} Réddidit ígitur eos matri suæ: quæ tulit ducéntos argénteos, et dedit eos argentário, ut fáceret ex eis scúlptile atque conflátile, quod fuit in domo Michæ.
 \verse{5} Qui ædículam quoque in ea deo separávit, et fecit ephod, et théraphim, id est, vestem sacerdotálem, et idóla: implevítque uníus filiórum suórum manum, et factus est ei sacérdos.
 \verse{6} In diébus illis non erat rex in Israël, sed unusquísque quod sibi rectum videbátur, hoc faciébat.
 
 \verse{7} Fuit quoque alter adoléscens de Béthlehem Juda, ex cognatióne ejus: erátque ipse Levítes, et habitábat ibi.
 \verse{8} Egressúsque de civitáte Béthlehem, peregrinári vóluit ubicúmque sibi cómmodum reperísset. Cumque venísset in montem Ephraim, iter fáciens, et declinásset parúmper in domum Michæ,
 \verse{9} interrogátus est ab eo unde venísset. Qui respóndit: Levíta sum de Béthlehem Juda, et vado ut hábitem ubi potúero, et útile mihi esse perspéxero.
 \verse{10} Dixítque Michas: Mane apud me, et esto mihi parens ac sacérdos: dabóque tibi per annos síngulos decem argénteos, ac vestem dúplicem, et quæ ad victum sunt necessária.
 \verse{11} Acquiévit, et mansit apud hóminem, fuítque illi quasi unus de fíliis.
 \verse{12} Implevítque Michas manum ejus, et hábuit púerum sacerdótem apud se:
 \verse{13} Nunc scio, dicens, quod benefáciet mihi Deus habénti Levítici géneris sacerdótem.
 \chapter{18}
 In diébus illis non erat rex in Israël, et tribus Dan quærébat possessiónem sibi, ut habitáret in ea: usque ad illum enim diem inter céteras tribus sortem non accéperat.
 \verse{2} Misérunt ergo fílii Dan stirpis et famíliæ suæ quinque viros fortíssimos de Sáraa et Esthaol, ut explorárent terram, et diligénter inspícerent: dixerúntque eis: Ite, et consideráte terram. Qui cum pergéntes veníssent in montem Ephraim, et intrássent domum Michæ, requievérunt ibi:
 \verse{3} et agnoscéntes vocem adolescéntis Levítæ, utentésque illíus diversório, dixérunt ad eum: Quis te huc addúcit? quid hic agis? quam ob causam huc veníre voluísti?
 \verse{4} Qui respóndit eis: Hæc et hæc prǽstitit mihi Michas, et me mercéde condúxit, ut sim ei sacérdos.
 \verse{5} Rogavérunt autem eum ut consúleret Dóminum ut scire possent an próspero itínere pérgerent, et res habéret efféctum.
 \verse{6} Qui respóndit eis: Ite in pace: Dóminus réspicit viam vestram, et iter quo pérgitis.
 
 \verse{7} Eúntes ígitur quinque viri venérunt Lais: viderúntque pópulum habitántem in ea absque ullo timóre, juxta consuetúdinem Sidoniórum, secúrum et quiétum, nullo ei pénitus resisténte, magnarúmque opum, et procul a Sidóne atque a cunctis homínibus separátum.
 \verse{8} Reversíque ad fratres suos in Sáraa et Esthaol, et quid egíssent sciscitántibus respondérunt:
 \verse{9} Súrgite, ascendámus ad eos: vídimus enim terram valde opuléntam et úberem. Nolíte neglígere, nolíte cessáre: eámus, et possideámus eam: nullus erit labor.
 \verse{10} Intrábimus ad secúros, in regiónem latíssimam, tradétque nobis Dóminus locum, in quo nullíus rei est penúria eórum quæ gignúntur in terra.
 
 \verse{11} Profécti ígitur sunt de cognatióne Dan, id est, de Sáraa et Esthaol, sexcénti viri accíncti armis béllicis,
 \verse{12} ascendentésque mansérunt in Cariathíarim Judæ: qui locus ex eo témpore Castrórum Dan nomen accépit, et est post tergum Cariathíarim.
 \verse{13} Inde transiérunt in montem Ephraim. Cumque veníssent ad domum Michæ,
 \verse{14} dixérunt quinque viri, qui prius missi fúerant ad considerándam terram Lais, céteris frátribus suis: Nostis quod in dómibus istis sit ephod, et théraphim, et scúlptile, atque conflátile: vidéte quid vobis pláceat.
 \verse{15} Et cum páululum declinássent, ingréssi sunt domum adolescéntis Levítæ, qui erat in domo Michæ: salutaverúntque eum verbis pacíficis.
 \verse{16} Sexcénti autem viri ita ut erant armáti, stabant ante óstium.
 \verse{17} At illi, qui ingréssi fúerant domum júvenis, scúlptile, et ephod, et théraphim, atque conflátile tóllere nitebántur, et sacérdos stabat ante óstium, sexcéntis viris fortíssimis haud procul expectántibus.
 \verse{18} Tulérunt ígitur qui intráverant scúlptile, ephod, et idóla, atque conflátile. Quibus dixit sacérdos: Quid fácitis?
 \verse{19} Cui respondérunt: Tace et pone dígitum super os tuum: veníque nobíscum, ut habeámus te patrem, ac sacerdótem. Quid tibi mélius est, ut sis sacérdos in domo uníus viri, an in una tribu et família in Israël?
 \verse{20} Quod cum audísset, acquiévit sermónibus eórum, et tulit ephod, et idóla, ac scúlptile, et proféctus est cum eis.
 
 \verse{21} Qui cum pérgerent, et ante se ire fecíssent párvulos ac juménta, et omne quod erat pretiósum,
 \verse{22} et jam a domo Michæ essent procul, viri qui habitábant in ǽdibus Michæ conclamántes secúti sunt,
 \verse{23} et post tergum clamáre cœpérunt. Qui cum respexíssent, dixérunt ad Micham: Quid tibi vis? cur clamas?
 \verse{24} Qui respóndit: Deos meos, quos mihi feci, tulístis, et sacerdótem, et ómnia quæ hábeo, et dícitis: Quid tibi est?
 \verse{25} Dixerúntque ei fílii Dan: Cave ne ultra loquáris ad nos, et véniant ad te viri ánimo concitáti, et ipse cum omni domo tua péreas.
 \verse{26} Et sic cœpto itínere perrexérunt. Videns autem Michas quod fortióres se essent, revérsus est in domum suam.
 
 \verse{27} Sexcénti autem viri tulérunt sacerdótem, et quæ supra díximus: venerúntque in Lais ad pópulum quiescéntem atque secúrum, et percussérunt eos in ore gládii: urbémque incéndio tradidérunt,
 \verse{28} nullo pénitus ferénte præsídium, eo quod procul habitárent a Sidóne, et cum nullo hóminum habérent quidquam societátis ac negótii. Erat autem cívitas sita in regióne Rohob: quam rursum exstruéntes habitavérunt in ea,
 \verse{29} vocáto nómine civitátis Dan, juxta vocábulum patris sui, quem genúerat Israël, quæ prius Lais dicebátur.
 \verse{30} Posuerúntque sibi scúlptile, et Jónathan fílium Gersam fílii Móysi ac fílios ejus sacerdótes in tribu Dan, usque ad diem captivitátis suæ.
 \verse{31} Mansítque apud eos idólum Michæ omni témpore quo fuit domus Dei in Silo. In diébus illis non erat rex in Israël.
 \chapter{19}
 Fuit quidam vir Levítes hábitans in látere montis Ephraim, qui accépit uxórem de Béthlehem Juda:
 \verse{2} quæ relíquit eum, et revérsa est in domum patris sui in Béthlehem, mansítque apud eum quátuor ménsibus.
 \verse{3} Secutúsque est eam vir suus, volens reconciliári ei, atque blandíri, et secum redúcere, habens in comitátu púerum et duos ásinos: quæ suscépit eum, et introdúxit in domum patris sui. Quod cum audísset socer ejus, eúmque vidísset, occúrrit ei lætus,
 \verse{4} et amplexátus est hóminem. Mansítque gener in domo sóceri tribus diébus, cómedens cum eo et bibens familiáriter.
 \verse{5} Die autem quarto de nocte consúrgens, proficísci vóluit: quem ténuit socer, et ait ad eum: Gusta prius pauxíllum panis, et confórta stómachum, et sic proficiscéris.
 \verse{6} Sederúntque simul, ac comedérunt et bibérunt. Dixítque pater puéllæ ad génerum suum: Quæso te ut hódie hic máneas, paritérque lætémur.
 \verse{7} At ille consúrgens, cœpit velle proficísci. Et nihilóminus obníxe eum socer ténuit, et apud se fecit manére.
 \verse{8} Mane autem facto, parábat Levítes iter. Cui socer rursum: Oro te, inquit, ut páululum cibi cápias, et assúmptis víribus donec incréscat dies, póstea proficiscáris. Comedérunt ergo simul.
 \verse{9} Surrexítque adoléscens, ut pérgeret cum uxóre sua et púero. Cui rursum locútus est socer: Consídera quod dies ad occásum declívior sit, et propínquat ad vésperum: mane apud me étiam hódie, et duc lætum diem, et cras proficiscéris ut vadas in domum tuam.
 \verse{10} Nóluit gener acquiéscere sermónibus ejus: sed statim perréxit, et venit contra Jebus, quæ áltero nómine vocátur Jerúsalem, ducens secum duos ásinos onústos, et concubínam.
 
 \verse{11} Jamque erant juxta Jebus, et dies mutabátur in noctem: dixítque puer ad dóminum suum: Veni, óbsecro: declinémus ad urbem Jebusæórum, et maneámus in ea.
 \verse{12} Cui respóndit dóminus: Non ingrédiar óppidum gentis aliénæ, quæ non est de fíliis Israël: sed transíbo usque Gábaa,
 \verse{13} et cum illuc pervénero, manébimus in ea, aut certe in urbe Rama.
 \verse{14} Transiérunt ergo Jebus, et cœptum carpébant iter, occubuítque eis sol juxta Gábaa, quæ est in tribu Bénjamin:
 \verse{15} diverterúntque ad eam, ut manérent ibi. Quo cum intrássent, sedébant in platéa civitátis, et nullus eos recípere vóluit hospítio.
 \verse{16} Et ecce, appáruit homo senex, revértens de agro et de ópere suo vésperi, qui et ipse de monte erat Ephraim, et peregrínus habitábat in Gábaa: hómines autem regiónis illíus erant fílii Jémini.
 \verse{17} Elevatísque óculis, vidit senex sedéntem hóminem cum sarcínulis suis in platéa civitátis, et dixit ad eum: Unde venis? et quo vadis?
 \verse{18} Qui respóndit ei: Profécti sumus de Béthlehem Juda, et pérgimus ad locum nostrum, qui est in látere montis Ephraim, unde ierámus in Béthlehem: et nunc vádimus ad domum Dei, nullúsque sub tectum suum nos vult recípere,
 \verse{19} habéntes páleas et fœnum in asinórum pábulum, et panem ac vinum in meos et ancíllæ tuæ usus, et púeri qui mecum est: nulla re indigémus nisi hospítio.
 \verse{20} Cui respóndit senex: Pax tecum sit, ego præbébo ómnia quæ necessária sunt: tantum, quæso, ne in platéa máneas.
 \verse{21} Introduxítque eum in domum suam, et pábulum ásinis prǽbuit: ac postquam lavérunt pedes suos, recépit eos in convívium.
 
 \verse{22} Illis epulántibus, et post labórem itíneris cibo et potu reficiéntibus córpora, venérunt viri civitátis illíus, fílii Bélial (id est, absque jugo), et circumdántes domum senis, fores pulsáre cœpérunt, clamántes ad dóminum domus atque dicéntes: Educ virum, qui ingréssus est domum tuam, ut abutámur eo.
 \verse{23} Egressúsque est ad eos senex, et ait: Nolíte, fratres, nolíte fácere malum hoc, quia ingréssus est homo hospítium meum: et cessáte ab hac stultítia.
 \verse{24} Hábeo fíliam vírginem, et hic homo habet concubínam: edúcam eas ad vos, ut humiliétis eas, et vestram libídinem compleátis: tantum, óbsecro, ne scelus hoc contra natúram operémini in virum.
 \verse{25} Nolébant acquiéscere sermónibus illíus: quod cernens homo, edúxit ad eos concubínam suam, et eis trádidit illudéndam: qua cum tota nocte abúsi essent, dimisérunt eam mane.
 \verse{26} At múlier, recedéntibus ténebris, venit ad óstium domus, ubi manébat dóminus suus, et ibi córruit.
 \verse{27} Mane facto, surréxit homo, et apéruit óstium, ut cœptam expléret viam: et ecce concubína ejus jacébat ante óstium sparsis in límine mánibus.
 \verse{28} Cui ille, putans eam quiéscere, loquebátur: Surge, et ambulémus. Qua nihil respondénte, intélligens quod erat mórtua, tulit eam, et impósuit ásino, reversúsque est in domum suam.
 
 \verse{29} Quam cum esset ingréssus, arrípuit gládium, et cadáver uxóris cum óssibus suis in duódecim partes ac frustra concídens, misit in omnes términos Israël.
 \verse{30} Quod cum vidíssent sínguli, conclamábant: Numquam res talis facta est in Israël, ex eo die quo ascendérunt patres nostri de Ægýpto usque in præsens tempus: ferte senténtiam, et in commúne decérnite quid facto opus sit.
 \chapter{20}
 Egréssi ítaque sunt omnes fílii Israël, et páriter congregáti, quasi vir unus, de Dan usque Bersabée, et terra Gálaad, ad Dóminum in Maspha.
 \verse{2} Omnésque ánguli populórum, et cunctæ tribus Israël in ecclésiam pópuli Dei convenérunt, quadringénta míllia péditum pugnatórum.
 \verse{3} (Nec látuit fílios Bénjamin quod ascendíssent fílii Israël in Maspha.) Interrogatúsque Levíta, marítus mulíeris interféctæ, quómodo tantum scelus perpetrátum esset,
 \verse{4} respóndit: Veni in Gábaa Bénjamin cum uxóre mea, illúcque divérti:
 \verse{5} et ecce hómines civitátis illíus circumdedérunt nocte domum in qua manébam, voléntes me occídere, et uxórem meam incredíbili furóre libídinis vexántes, dénique mórtua est.
 \verse{6} Quam arréptam, in frustra cóncidi, misíque partes in omnes términos possessiónis vestræ: quia numquam tantum nefas, et tam grande piáculum, factum est in Israël.
 \verse{7} Adéstis, omnes fílii Israël: decérnite quid fácere debeátis.
 \verse{8} Stansque omnis pópulus, quasi uníus hóminis sermóne respóndit: Non recedémus in tabernácula nostra, nec suam quisquam intrábit domum:
 \verse{9} sed hoc contra Gábaa in commúne faciámus.
 \verse{10} Decem viri eligántur e centum ex ómnibus tríbubus Israël, et centum de mille, et mille de decem míllibus, ut compórtent exercítui cibária, et possímus pugnáre contra Gábaa Bénjamin, et réddere ei pro scélere, quod merétur.
 
 \verse{11} Convenítque univérsus Israël ad civitátem, quasi homo unus eádem mente, unóque consílio.
 \verse{12} Et misérunt núntios ad omnem tribum Bénjamin, qui dícerent: Cur tantum nefas in vobis repértum est?
 \verse{13} Trádite hómines de Gábaa, qui hoc flagítium perpetrárunt, ut moriántur, et auferátur malum de Israël. Qui noluérunt fratrum suórum filiórum Israël audíre mandátum:
 \verse{14} sed ex cunctis úrbibus, quæ sortis suæ erant, convenérunt in Gábaa, ut illis ferrent auxílium, et contra univérsum pópulum Israël dimicárent.
 \verse{15} Inventíque sunt vigínti quinque míllia de Bénjamin educéntium gládium, præter habitatóres Gábaa,
 \verse{16} qui septingénti erant viri fortíssimi, ita sinístra ut dextra prœliántes: et sic fundis lápides ad certum jaciéntes, ut capíllum quoque possent percútere, et nequáquam in álteram partem ictus lápidis deferrétur.
 
 \verse{17} Virórum quoque Israël, absque fíliis Bénjamin, invénta sunt quadringénta míllia educéntium gládium, et paratórum ad pugnam.
 \verse{18} Qui surgéntes venérunt in domum Dei, hoc est, in Silo: consuluerúntque Deum, atque dixérunt: Quis erit in exércitu nostro princeps certáminis contra fílios Bénjamin? Quibus respóndit Dóminus: Judas sit dux vester.
 \verse{19} Statímque fílii Israël surgéntes mane, castrametáti sunt juxta Gábaa:
 \verse{20} et inde procedéntes ad pugnam contra Bénjamin, urbem oppugnáre cœpérunt.
 \verse{21} Egressíque fílii Bénjamin de Gábaa, occidérunt de fíliis Israël die illo vigínti duo míllia virórum.
 \verse{22} Rursum fílii Israël et fortitúdine et número confidéntes, in eódem loco in quo prius certáverant, áciem direxérunt:
 \verse{23} ita tamen ut prius ascénderent et flerent coram Dómino usque ad noctem, consuleréntque eum, et dícerent: Débeo ultra procédere ad dimicándum contra fílios Bénjamin fratres meos, an non? Quibus ille respóndit: Ascéndite ad eos, et iníte certámen.
 \verse{24} Cumque fílii Israël áltera die contra fílios Bénjamin ad pr\'{œ}lium processíssent,
 \verse{25} erupérunt fílii Bénjamin de portis Gábaa: et occurréntes eis tanta in illos cæde baccháti sunt, ut decem et octo míllia virórum educéntium gládium prostérnerent.
 \verse{26} Quam ob rem omnes fílii Israël venérunt in domum Dei, et sedéntes flebant coram Dómino: jejunaverúntque die illo usque ad vésperam, et obtulérunt ei holocáusta, atque pacíficas víctimas,
 \verse{27} et super statu suo interrogavérunt. Eo témpore ibi erat arca f\'{œ}deris Dei,
 \verse{28} et Phínees fílius Eleázari fílii Aaron præpósitus domus. Consuluérunt ígitur Dóminum, atque dixérunt: Exíre ultra debémus ad pugnam contra fílios Bénjamin fratres nostros, an quiéscere? Quibus ait Dóminus: Ascéndite: cras enim tradam eos in manus vestras.
 
 \verse{29} Posuerúntque fílii Israël insídias per circúitum urbis Gábaa:
 \verse{30} et tértia vice, sicut semel et bis, contra Bénjamin exércitum produxérunt.
 \verse{31} Sed et fílii Bénjamin audácter erupérunt de civitáte, et fugiéntes adversários lóngius persecúti sunt, ita ut vulnerárent ex eis sicut primo die et secúndo, et cǽderent per duas sémitas verténtes terga, quarum una ferebátur in Bethel et áltera in Gábaa, atque prostérnerent trigínta círciter viros:
 \verse{32} putavérunt enim sólito eos more cédere. Qui fugam arte simulántes iniérunt consílium ut abstráherent eos de civitáte, et quasi fugiéntes ad supradíctas sémitas perdúcerent.
 \verse{33} Omnes ítaque fílii Israël surgéntes de sédibus suis, tetendérunt áciem in loco qui vocátur Baálthamar. Insídiæ quoque, quæ circa urbem erant, paulátim se aperíre cœpérunt,
 \verse{34} et ab occidentáli urbis parte procédere. Sed et ália decem míllia virórum de univérso Israël, habitatóres urbis ad certámina provocábant. Ingravatúmque est bellum contra fílios Bénjamin: et non intellexérunt quod ex omni parte illis instáret intéritus.
 \verse{35} Percussítque eos Dóminus in conspéctu filiórum Israël, et interfecérunt ex eis in illo die vigínti quinque míllia, et centum viros, omnes bellatóres et educéntes gládium.
 
 \verse{36} Fílii autem Bénjamin cum se inferióres esse vidíssent, cœpérunt fúgere. Quod cernéntes fílii Israël, dedérunt eis ad fugiéndum locum, ut ad præparátas insídias devenírent, quas juxta urbem posúerant.
 \verse{37} Qui cum repénte de latíbulis surrexíssent, et Bénjamin terga cædéntibus daret, ingréssi sunt civitátem, et percussérunt eam in ore gládii.
 \verse{38} Signum autem déderant fílii Israël his quos in insídiis collocáverant, ut postquam urbem cepíssent, ignem accénderent: ut ascendénte in altum fumo, captam urbem demonstrárent.
 \verse{39} Quod cum cérnerent fílii Israël in ipso certámine pósiti (putavérunt enim fílii Bénjamin eos fúgere, et instántius persequebántur, cæsis de exércitu eórum trigínta viris),
 \verse{40} et vidérent quasi colúmnam fumi de civitáte conscéndere: Bénjamin quoque aspíciens retro, cum captam cérneret civitátem, et flammas in sublíme ferri:
 \verse{41} qui prius simuláverant fugam, versa fácie fórtius resistébant. Quod cum vidíssent fílii Bénjamin, in fugam versi sunt,
 \verse{42} et ad viam desérti ire cœpérunt, illuc quoque eos adversáriis persequéntibus: sed et hi qui urbem succénderant, occurrérunt eis.
 \verse{43} Atque ita factum est, ut ex utráque parte ab hóstibus cæderéntur, nec erat ulla réquies moriéntium. Cecidérunt, atque prostráti sunt ad orientálem plagam urbis Gábaa.
 
 \verse{44} Fuérunt autem qui in eódem loco interfécti sunt, decem et octo míllia virórum, omnes robustíssimi pugnatóres.
 \verse{45} Quod cum vidíssent qui remánserant de Bénjamin, fugérunt in solitúdinem: et pergébant ad petram, cujus vocábulum est Remmon. In illa quoque fuga palántes, et in divérsa tendéntes, occidérunt quinque míllia virórum. Et cum ultra ténderent, persecúti sunt eos, et interfecérunt étiam ália duo míllia.
 \verse{46} Et sic factum est, ut omnes qui cecíderant de Bénjamin in divérsis locis essent vigínti quinque míllia pugnatóres ad bella promptíssimi.
 \verse{47} Remansérunt ítaque de omni número Bénjamin, qui evádere et fúgere in solitúdinem potuérunt, sexcénti viri: sederúntque in petra Remmon ménsibus quátuor.
 \verse{48} Regréssi autem fílii Israël, omnes relíquias civitátis a viris usque ad juménta gládio percussérunt, cunctásque urbes et vículos Bénjamin vorax flamma consúmpsit.
 \chapter{21}
 Juravérunt quoque fílii Israël in Maspha, et dixérunt: Nullus nostrum dabit fíliis Bénjamin de filiábus suis uxórem.
 \verse{2} Venerúntque omnes ad domum Dei in Silo, et in conspéctu ejus sedéntes usque ad vésperam, levavérunt vocem, et magno ululátu cœpérunt flere, dicéntes:
 \verse{3} Quare, Dómine Deus Israël, factum est hoc malum in pópulo tuo, ut hódie una tribus auferrétur ex nobis?
 \verse{4} Altera autem die dilúculo consurgéntes, exstruxérunt altáre: obtulerúntque ibi holocáusta, et pacíficas víctimas, et dixérunt:
 \verse{5} Quis non ascéndit in exércitu Dómini de univérsis tríbubus Israël? grandi enim juraménto se constrínxerant, cum essent in Maspha, intérfici eos qui defuíssent.
 \verse{6} Ductíque pœniténtia fílii Israël super fratre suo Bénjamin, cœpérunt dícere: Abláta est tribus una de Israël:
 \verse{7} unde uxóres accípient? omnes enim in commúne jurávimus, non datúros nos his fílias nostras.
 \verse{8} Idcírco dixérunt: Quis est de univérsis tríbubus Israël, qui non ascéndit ad Dóminum in Maspha? Et ecce invénti sunt habitatóres Jabes Gálaad in illo exércitu non fuísse.
 \verse{9} (Eo quoque témpore cum essent in Silo, nullus ex eis ibi repértus est.)
 
 \verse{10} Misérunt ítaque decem míllia viros robustíssimos, et præcepérunt eis: Ite, et percútite habitatóres Jabes Gálaad in ore gládii, tam uxóres quam párvulos eórum.
 \verse{11} Et hoc erit quod observáre debébitis: omne géneris masculíni, et mulíeres quæ cognovérunt viros, interfícite; vírgines autem reserváte.
 \verse{12} Inventǽque sunt de Jabes Gálaad quadringéntæ vírgines, quæ nesciérunt viri thorum: et adduxérunt eas ad castra in Silo, in terram Chánaan.
 \verse{13} Miserúntque núntios ad fílios Bénjamin, qui erant in petra Remmon, et præcepérunt eis, ut eos suscíperent in pace.
 \verse{14} Venerúntque fílii Bénjamin in illo témpore, et datæ sunt eis uxóres de filiábus Jabes Gálaad: álias autem non reperérunt, quas símili modo tráderent.
 
 \verse{15} Universúsque Israël valde dóluit, et egit pœniténtiam super interfectióne uníus tribus ex Israël.
 \verse{16} Dixerúntque majóres natu: Quid faciémus réliquis, qui non accepérunt uxóres? omnes in Bénjamin féminæ concidérunt,
 \verse{17} et magna nobis cura, ingentíque stúdio providéndum est, ne una tribus deleátur ex Israël.
 \verse{18} Fílias enim nostras eis dare non póssumus, constrícti juraménto et maledictióne qua díximus: Maledíctus qui déderit de filiábus suis uxórem Bénjamin.
 \verse{19} Ceperúntque consílium, atque dixérunt: Ecce solémnitas Dómini est in Silo anniversária, quæ sita est ad septentriónem urbis Bethel, et ad orientálem plagam viæ, quæ de Bethel tendit ad Síchimam, et ad merídiem óppidi Lébona.
 \verse{20} Præceperúntque fíliis Bénjamin, atque dixérunt: Ite, et latitáte in víneis.
 \verse{21} Cumque vidéritis fílias Silo ad ducéndos choros ex more procédere, exíte repénte de víneis, et rápite ex eis sínguli uxóres síngulas, et pérgite in terram Bénjamin.
 \verse{22} Cumque vénerint patres eárum, ac fratres, et advérsum vos queri c\'{œ}perint atque jurgári, dicémus eis: Miserémini eórum: non enim rapuérunt eas jure bellántium atque victórum: sed rogántibus ut accíperent, non dedístis, et a vestra parte peccátum est.
 
 \verse{23} Fecerúntque fílii Bénjamin ut sibi fúerat imperátum: et juxta númerum suum, rapuérunt sibi de his quæ ducébant choros, uxóres síngulas: abierúntque in possessiónem suam ædificántes urbes, et habitántes in eis.
 \verse{24} Fílii quoque Israël revérsi sunt per tribus et famílias in tabernácula sua. In diébus illis non erat rex in Israël: sed unusquísque quod sibi rectum videbátur, hoc faciébat.
 \subbook{Liber Ruth}{Ruth}
 \chapter{1}
 In diébus uníus júdicis, quando júdices prǽerant, facta est fames in terra. Abiítque homo de Béthlehem Juda, ut peregrinarétur in regióne Moabítide cum uxóre sua ac duóbus líberis.
 \verse{2} Ipse vocabátur Elímelech, et uxor ejus Nóemi: et duo fílii, alter Máhalon, et alter Chélion, Ephrathǽi de Béthlehem Juda. Ingressíque regiónem Moabítidem, morabántur ibi.
 \verse{3} Et mórtuus est Elímelech marítus Nóemi: remansítque ipsa cum fíliis.
 \verse{4} Qui accepérunt uxóres Moabítidas, quarum una vocabátur Orpha, áltera vero Ruth. Manserúntque ibi decem annis,
 \verse{5} et ambo mórtui sunt, Máhalon vidélicet et Chélion: remansítque múlier orbáta duóbus líberis ac maríto.
 \verse{6} Et surréxit ut in pátriam pérgeret cum utráque nuru sua de regióne Moabítide: audíerat enim quod respexísset Dóminus pópulum suum, et dedísset eis escas.
 
 \verse{7} Egréssa est ítaque de loco peregrinatiónis suæ, cum utráque nuru: et jam in via reverténdi pósita in terram Juda,
 \verse{8} dixit ad eas: Ite in domum matris vestræ: fáciat vobíscum Dóminus misericórdiam, sicut fecístis cum mórtuis, et mecum.
 \verse{9} Det vobis inveníre réquiem in dómibus virórum quos sortitúræ estis. Et osculáta est eas. Quæ eleváta voce flere cœpérunt,
 \verse{10} et dícere: Tecum pergémus ad pópulum tuum.
 \verse{11} Quibus illa respóndit: Revertímini, fíliæ meæ, cur venítis mecum? num ultra hábeo fílios in útero meo, ut viros ex me speráre possítis?
 \verse{12} Revertímini, fíliæ meæ, et abíte: jam enim senectúte confécta sum, nec apta vínculo conjugáli: etiámsi possem hac nocte concípere, et párere fílios,
 \verse{13} si eos expectáre velítis donec crescant, et annos pubertátis ímpleant, ante éritis vétulæ quam nubátis. Nolíte, quæso, fíliæ meæ: quia vestra angústia magis me premit, et egréssa est manus Dómini contra me.
 \verse{14} Eleváta ígitur voce, rursum flere cœpérunt: Orpha osculáta est socrum, ac revérsa est; Ruth adhǽsit sócrui suæ.
 
 \verse{15} Cui dixit Nóemi: En revérsa est cognáta tua ad pópulum suum, et ad deos suos, vade cum ea.
 \verse{16} Quæ respóndit: Ne adverséris mihi ut relínquam te et ábeam: quocúmque enim perréxeris, pergam, et ubi moráta fúeris, et ego páriter morábor. Pópulus tuus pópulus meus, et Deus tuus Deus meus.
 \verse{17} Quæ te terra moriéntem suscéperit, in ea móriar: ibíque locum accípiam sepultúræ. Hæc mihi fáciat Dóminus, et hæc addat, si non sola mors me et te separáverit.
 
 \verse{18} Videns ergo Nóemi quod obstináto ánimo Ruth decrevísset secum pérgere, adversári nóluit, nec ad suos ultra réditum persuadére:
 \verse{19} profectǽque sunt simul, et venérunt in Béthlehem. Quibus urbem ingréssis, velox apud cunctos fama percrébruit: dicebántque mulíeres: Hæc est illa Nóemi.
 \verse{20} Quibus ait: Ne vocétis me Nóemi (id est, pulchram), sed vocáte me Mara (id est, amáram), quia amaritúdine valde replévit me Omnípotens.
 \verse{21} Egréssa sum plena, et vácuam redúxit me Dóminus. Cur ergo vocátis me Nóemi, quam Dóminus humiliávit, et afflíxit Omnípotens?
 
 \verse{22} Venit ergo Nóemi cum Ruth Moabítide nuru sua, de terra peregrinatiónis suæ: ac revérsa est in Béthlehem, quando primum hórdea metebántur.
 \chapter{2}
 Erat autem viro Elímelech consanguíneus, homo potens, et magnárum opum, nómine Booz.
 \verse{2} Dixítque Ruth Moabítis ad socrum suam: Si jubes, vadam in agrum, et cólligam spicas quæ fúgerint manus meténtium, ubicúmque cleméntis in me patrisfamílias repérero grátiam. Cui illa respóndit: Vade, fília mea.
 \verse{3} Abiit ítaque et colligébat spicas post terga meténtium. Accidit autem ut ager ille habéret dóminum nómine Booz, qui erat de cognatióne Elímelech.
 \verse{4} Et ecce, ipse veniébat de Béthlehem, dixítque messóribus: Dóminus vobíscum. Qui respondérunt ei: Benedícat tibi Dóminus.
 \verse{5} Dixítque Booz júveni, qui messóribus prǽerat: Cujus est hæc puélla?
 \verse{6} Cui respóndit: Hæc est Moabítis, quæ venit cum Nóemi, de regióne Moabítide,
 \verse{7} et rogávit ut spicas collígeret remanéntes, sequens messórum vestígia: et de mane usque nunc stat in agro, et ne ad moméntum quidem domum revérsa est.
 
 \verse{8} Et ait Booz ad Ruth: Audi, fília, ne vadas in álterum agrum ad colligéndum, nec recédas ab hoc loco: sed júngere puéllis meis,
 \verse{9} et ubi messúerint, séquere. Mandávi enim púeris meis, ut nemo moléstus sit tibi: sed étiam si sitíeris, vade ad sarcínulas, et bibe aquas, de quibus et púeri bibunt.
 \verse{10} Quæ cadens in fáciem suam et adórans super terram, dixit ad eum: Unde mihi hoc, ut invenírem grátiam ante óculos tuos, et nosse me dignaréris peregrínam mulíerem?
 \verse{11} Cui ille respóndit: Nuntiáta sunt mihi ómnia quæ féceris sócrui tuæ post mortem viri tui: et quod relíqueris paréntes tuos, et terram in qua nata es, et véneris ad pópulum, quem ántea nesciébas.
 \verse{12} Reddat tibi Dóminus pro ópere tuo, et plenam mercédem recípias a Dómino Deo Israël, ad quem venísti, et sub cujus confugísti alas.
 \verse{13} Quæ ait: Invéni grátiam apud óculos tuos, dómine mi, qui consolátus es me, et locútus es ad cor ancíllæ tuæ, quæ non sum símilis uníus puellárum tuárum.
 
 \verse{14} Dixítque ad eam Booz: Quando hora vescéndi fúerit, veni huc, et cómede panem, et intínge buccéllam tuam in acéto. Sedit ítaque ad messórum latus, et congéssit poléntam sibi, comedítque et saturáta est, et tulit relíquias.
 \verse{15} Atque inde surréxit, ut spicas ex more collígeret. Præcépit autem Booz púeris suis, dicens: Etiámsi vobíscum métere volúerit, ne prohibeátis eam:
 \verse{16} et de vestris quoque manípulis projícite de indústria, et remanére permíttite, ut absque rubóre cólligat, et colligéntem nemo corrípiat.
 \verse{17} Collégit ergo in agro usque ad vésperam: et quæ collégerat virga cædens et excútiens, invénit hórdei quasi ephi mensúram, id est, tres módios.
 
 \verse{18} Quos portans revérsa est in civitátem, et osténdit sócrui suæ: ínsuper prótulit, et dedit ei de relíquiis cibi sui, quo saturáta fúerat.
 \verse{19} Dixítque ei socrus sua: Ubi hódie collegísti, et ubi fecísti opus? sit benedíctus qui misértus est tui. Indicavítque ei apud quem fuísset operáta: et nomen dixit viri, quod Booz vocarétur.
 \verse{20} Cui respóndit Nóemi: Benedíctus sit a Dómino: quóniam eámdem grátiam, quam præbúerat vivis, servávit et mórtuis. Rursúmque ait: Propínquus noster est homo.
 \verse{21} Et ait Ruth: Hoc quoque, inquit, præcépit mihi, ut támdiu messóribus ejus júngerer, donec omnes ségetes meteréntur.
 \verse{22} Cui dixit socrus: Mélius est, fília mea, ut cum puéllis ejus éxeas ad meténdum, ne in aliéno agro quíspiam resístat tibi.
 \verse{23} Juncta est ítaque puéllis Booz: et támdiu cum eis méssuit, donec hórdea et tríticum in hórreis conderéntur.
 \chapter{3}
 Postquam autem revérsa est ad socrum suam, audívit ab ea: Fília mea, quæram tibi réquiem, et providébo ut bene sit tibi.
 \verse{2} Booz iste, cujus puéllis in agro juncta es, propínquus noster est, et hac nocte áream hórdei véntilat.
 \verse{3} Laváre ígitur, et úngere, et indúere cultióribus vestiméntis, et descénde in áream: non te vídeat homo, donec esum potúmque finíerit.
 \verse{4} Quando autem íerit ad dormiéndum, nota locum in quo dórmiat: veniésque et discoopéries pállium, quo operítur a parte pedum, et projícies te, et ibi jacébis: ipse autem dicet quid ágere débeas.
 
 \verse{5} Quæ respóndit: Quidquid præcéperis, fáciam.
 \verse{6} Descendítque in áream, et fecit ómnia quæ sibi imperáverat socrus.
 \verse{7} Cumque comedísset Booz, et bibísset, et factus esset hilárior, issétque ad dormiéndum juxta acérvum manipulórum, venit abscóndite, et discoopérto pállio, a pédibus ejus se projécit.
 \verse{8} Et ecce, nocte jam média expávit homo, et conturbátus est: vidítque mulíerem jacéntem ad pedes suos,
 \verse{9} et ait illi: Quæ es? Illáque respóndit: Ego sum Ruth ancílla tua: expánde pállium tuum super fámulam tuam, quia propínquus es.
 \verse{10} Et ille: Benedícta, inquit, es a Dómino, fília, et priórem misericórdiam posterióre superásti: quia non est secúta júvenes, páuperes sive dívites.
 \verse{11} Noli ergo metúere, sed quidquid díxeris mihi, fáciam tibi. Scit enim omnis pópulus, qui hábitat intra portas urbis meæ, mulíerem te esse virtútis.
 \verse{12} Nec ábnuo me propínquum, sed est álius me propínquior.
 \verse{13} Quiésce hac nocte: et facto mane, si te volúerit propinquitátis jure retinére, bene res acta est: sin autem ille nolúerit, ego te absque ulla dubitatióne suscípiam, vivit Dóminus. Dormi usque mane.
 
 \verse{14} Dormívit ítaque ad pedes ejus, usque ad noctis abscéssum. Surréxit ítaque ántequam hómines se cognóscerent mútuo, et dixit Booz: Cave ne quis nóverit quod huc véneris.
 \verse{15} Et rursum: Expánde, inquit, pállium tuum, quo operíris, et tene utráque manu. Qua extendénte, et tenénte, mensus est sex módios hórdei, et pósuit super eam. Quæ portans ingréssa est civitátem,
 \verse{16} et venit ad socrum suam. Quæ dixit ei: Quid egísti, fília? Narravítque ei ómnia, quæ sibi fecísset homo.
 \verse{17} Et ait: Ecce sex módios hórdei dedit mihi, et ait: Nolo vácuam te revérti ad socrum tuam.
 \verse{18} Dixítque Nóemi: Expécta, fília, donec videámus quem res éxitum hábeat: neque enim cessábit homo, nisi compléverit quod locútus est.
 \chapter{4}
 Ascéndit ergo Booz ad portam, et sedit ibi. Cumque vidísset propínquum præteríre, de quo prius sermo hábitus est, dixit ad eum: Declína paulísper, et sede hic: vocans eum nómine suo. Qui divértit, et sedit.
 \verse{2} Tollens autem Booz decem viros de senióribus civitátis, dixit ad eos: Sedéte hic.
 \verse{3} Quibus sedéntibus, locútus est ad propínquum: Partem agri fratris nostri Elímelech vendet Nóemi, quæ revérsa est de regióne Moabítide:
 \verse{4} quod audíre te vólui, et tibi dícere coram cunctis sedéntibus, et majóribus natu de pópulo meo. Si vis possidére jure propinquitátis, eme, et pósside: sin autem dísplicet tibi, hoc ipsum índica mihi, ut sciam quid fácere débeam: nullus enim est propínquus, excépto te, qui prior es, et me, qui secúndus sum. At ille respóndit: Ego agrum emam.
 \verse{5} Cui dixit Booz: Quando émeris agrum de manu mulíeris, Ruth quoque Moabítidem, quæ uxor defúncti fuit, debes accípere: ut súscites nomen propínqui tui in hæreditáte sua.
 \verse{6} Qui respóndit: Cedo juri propinquitátis: neque enim posteritátem famíliæ meæ delére débeo: tu meo útere privilégio, quo me libénter carére profíteor.
 
 \verse{7} Hic autem erat mos antíquitus in Israël inter propínquos, ut siquándo alter álteri suo juri cedébat, ut esset firma concéssio, solvébat homo calceaméntum suum, et dabat próximo suo: hoc erat testimónium cessiónis in Israël.
 \verse{8} Dixit ergo propínquo suo Booz: Tolle calceaméntum tuum. Quod statim solvit de pede suo.
 \verse{9} At ille majóribus natu, et univérso pópulo: Testes vos, inquit, estis hódie, quod posséderim omnis quæ fuérunt Elímelech, et Chélion, et Máhalon, tradénte Nóemi;
 \verse{10} et Ruth Moabítidem, uxórem Máhalon, in conjúgium súmpserim, ut súscitem nomen defúncti in hæreditáte sua, ne vocábulum ejus de família sua ac frátribus et pópulo deleátur. Vos, inquam, hujus rei testes estis.
 \verse{11} Respóndit omnis pópulus, qui erat in porta, et majóres natu: Nos testes sumus: fáciat Dóminus hanc mulíerem, quæ ingréditur domum tuam, sicut Rachel et Liam, quæ ædificavérunt domum Israël: ut sit exémplum virtútis in Ephratha, et hábeat célebre nomen in Béthlehem:
 \verse{12} fiátque domus tua sicut domus Phares, quem Thamar péperit Judæ, de sémine quod tibi déderit Dóminus ex hac puélla.
 
 \verse{13} Tulit ítaque Booz Ruth, et accépit uxórem: ingressúsque est ad eam, et dedit illi Dóminus ut concíperet, et páreret fílium.
 \verse{14} Dixerúntque mulíeres ad Nóemi: Benedíctus Dóminus, qui non est passus ut defíceret succéssor famíliæ tuæ, et vocarétur nomen ejus in Israël:
 \verse{15} et hábeas qui consolétur ánimam tuam, et enútriat senectútem: de nuru enim tua natus est, quæ te díligit, et multo tibi mélior est, quam si septem habéres fílios.
 \verse{16} Susceptúmque Nóemi púerum pósuit in sinu suo, et nutrícis ac gérulæ fungebátur offício.
 \verse{17} Vicínæ autem mulíeris congratulántes ei, et dicéntes: Natus est fílius Nóemi: vocavérunt nomen ejus Obed: hic est pater Isai, patris David.
 
 \verse{18} Hæ sunt generatiónes Phares: Phares génuit Esron,
 \verse{19} Esron génuit Aram, Aram génuit Amínadab,
 \verse{20} Amínadab génuit Nahásson, Nahásson génuit Salmon,
 \verse{21} Salmon génuit Booz, Booz génuit Obed,
 \verse{22} Obed génuit Isai, Isai génuit David.
 \subbook{Liber Primus Regum}{1 Regum}
 \chapter{1}
 Fuit vir unus de Ramathaímsophim, de monte Ephraim, et nomen ejus Elcana, fílius Jéroham, fílii Eliu, fílii Thohu, fílii Suph, Ephrathǽus:
 \verse{2} et hábuit duas uxóres, nomen uni Anna, et nomen secúndæ Phenénna. Fuerúntque Phenénnæ fílii: Annæ autem non erant líberi.
 \verse{3} Et ascendébat vir ille de civitáte sua statútis diébus, ut adoráret et sacrificáret Dómino exercítuum in Silo. Erant autem ibi duo fílii Heli, Ophni et Phínees, sacerdótes Dómini.
 \verse{4} Venit ergo dies, et immolávit Elcana, dedítque Phenénnæ uxóri suæ, et cunctis fíliis ejus et filiábus, partes:
 \verse{5} Annæ autem dedit partem unam tristis, quia Annam diligébat. Dóminus autem conclúserat vulvam ejus.
 \verse{6} Affligébat quoque eam ǽmula ejus, et veheménter angébat, in tantum ut exprobráret quod Dóminus conclusísset vulvam ejus:
 \verse{7} sicque faciébat per síngulos annos: cum redeúnte témpore ascénderent ad templum Dómini, et sic provocábat eam: porro illa flebat, et non capiébat cibum.
 \verse{8} Dixit ergo ei Elcana vir suus: Anna, cur fles? et quare non cómedis? et quam ob rem afflígitur cor tuum? numquid non ego mélior tibi sum, quam decem fílii?
 
 \verse{9} Surréxit autem Anna postquam coméderat et bíberat in Silo. Et Heli sacerdóte sedénte super sellam ante postes templi Dómini,
 \verse{10} cum esset Anna amáro ánimo, orávit ad Dóminum, flens lárgiter,
 \verse{11} et votum vovit, dicens: Dómine exercítuum, si respíciens víderis afflictiónem fámulæ tuæ, et recordátus mei fúeris, nec oblítus ancíllæ tuæ, dederísque servæ tuæ sexum virílem: dabo eum Dómino ómnibus diébus vitæ ejus, et novácula non ascéndet super caput ejus.
 \verse{12} Factum est autem, cum illa multiplicáret preces coram Dómino, ut Heli observáret os ejus.
 \verse{13} Porro Anna loquebátur in corde suo, tantúmque lábia illíus movebántur, et vox pénitus non audiebátur. Æstimávit ergo eam Heli temuléntam,
 \verse{14} dixítque ei: Usquequo ébria eris? dígere paulísper vinum, quo mades.
 \verse{15} Respóndens Anna: Nequáquam, inquit, dómine mi: nam múlier infélix nimis ego sum: vinúmque et omne quod inebriáre potest, non bibi, sed effúdi ánimam meam in conspéctu Dómini.
 \verse{16} Ne réputes ancíllam tuam quasi unam de filiábus Bélial: quia ex multitúdine dolóris et mœróris mei locúta sum usque in præsens.
 \verse{17} Tunc Heli ait ei: Vade in pace: et Deus Israël det tibi petitiónem tuam quam rogásti eum.
 \verse{18} Et illa dixit: Utinam invéniat ancílla tua grátiam in óculis tuis. Et ábiit múlier in viam suam, et comédit, vultúsque illíus non sunt ámplius in divérsa mutáti.
 \verse{19} Et surrexérunt mane, et adoravérunt coram Dómino: reversíque sunt, et venérunt in domum suam Rámatha.
 Cognóvit autem Elcana Annam uxórem suam: et recordátus est ejus Dóminus.
 \verse{20} Et factum est post círculum diérum, concépit Anna, et péperit fílium: vocavítque nomen ejus Sámuel, eo quod a Dómino postulásset eum.
 \verse{21} Ascéndit autem vir ejus Elcana, et omnis domus ejus, ut immoláret Dómino hóstiam solémnem, et votum suum.
 \verse{22} Et Anna non ascéndit: dixit enim viro suo: Non vadam donec ablactétur infans, et ducam eum, ut appáreat ante conspéctum Dómini, et máneat ibi júgiter.
 \verse{23} Et ait ei Elcana vir suus: Fac quod bonum tibi vidétur, et mane donec abláctes eum: precórque ut ímpleat Dóminus verbum suum. Mansit ergo múlier, et lactávit fílium suum, donec amovéret eum a lacte.
 
 \verse{24} Et addúxit eum secum, postquam ablactáverat, in vítulis tribus, et tribus módiis farínæ, et ámphora vini, et addúxit eum ad domum Dómini in Silo. Puer autem erat adhuc infántulus:
 \verse{25} et immolavérunt vítulum, et obtulérunt púerum Heli.
 \verse{26} Et ait Anna: Obsecro mi dómine, vivit ánima tua, dómine: ego sum illa múlier, quæ steti coram te hic orans Dóminum.
 \verse{27} Pro púero isto orávi, et dedit mihi Dóminus petitiónem meam quam postulávi eum.
 \verse{28} Idcírco et ego commodávi eum Dómino cunctis diébus quibus fúerit commodátus Dómino. Et adoravérunt ibi Dóminum. Et orávit Anna, et ait:
 \chapter{2}
 Exultávit cor meum in Dómino, et exaltátum est cornu meum in Deo meo; dilatátum est os meum super inimícos meos: quia lætáta sum in salutári tuo.
 \verse{2} Non est sanctus, ut est Dóminus, neque enim est álius extra te, et non est fortis sicut Deus noster.
 \verse{3} Nolíte multiplicáre loqui sublímia gloriántes; recédant vétera de ore vestro: quia Deus scientiárum Dóminus est, et ipsi præparántur cogitatiónes.
 \verse{4} Arcus fórtium superátus est, et infírmi accíncti sunt róbore.
 \verse{5} Repléti prius, pro pánibus se locavérunt: et famélici saturáti sunt, donec stérilis péperit plúrimos: et quæ multos habébat fílios, infirmáta est.
 \verse{6} Dóminus mortíficat et vivíficat; dedúcit ad ínferos et redúcit.
 \verse{7} Dóminus páuperem facit et ditat, humíliat et súblevat.
 \verse{8} Súscitat de púlvere egénum, et de stércore élevat páuperem: ut sédeat cum princípibus, et sólium glóriæ téneat. Dómini enim sunt cárdines terræ, et pósuit super eos orbem.
 \verse{9} Pedes sanctórum suórum servábit, et ímpii in ténebris conticéscent: quia non in fortitúdine sua roborábitur vir.
 \verse{10} Dóminum formidábunt adversárii ejus: et super ipsos in cælis tonábit. Dóminus judicábit fines terræ, et dabit impérium regi suo, et sublimábit cornu christi sui.
 \verse{11} Et ábiit Elcana Rámatha, in domum suam: puer autem erat miníster in conspéctu Dómini ante fáciem Heli sacerdótis.
 
 \verse{12} Porro fílii Heli, fílii Bélial, nesciéntes Dóminum,
 \verse{13} neque offícium sacerdótum ad pópulum: sed quicúmque immolásset víctimam, veniébat puer sacerdótis, dum coqueréntur carnes, et habébat fuscínulam tridéntem in manu sua,
 \verse{14} et mittébat eam in lebétem, vel in caldáriam, aut in ollam, sive in cácabum: et omne quod levábat fuscínula, tollébat sacérdos sibi: sic faciébant univérso Israéli veniéntium in Silo.
 \verse{15} Etiam ántequam adolérent ádipem, veniébat puer sacerdótis, et dicébat immolánti: Da mihi carnem, ut coquam sacerdóti: non enim accípiam a te carnem coctam, sed crudam.
 \verse{16} Dicebátque illi ímmolans: Incendátur primum juxta morem hódie adeps, et tolle tibi quantumcúmque desíderat ánima tua. Qui respóndens aiébat ei: Nequáquam: nunc enim dabis, alióquin tollam vi.
 \verse{17} Erat ergo peccátum puerórum grande nimis coram Dómino: quia retrahébant hómines a sacrifício Dómini.
 
 \verse{18} Sámuel autem ministrábat ante fáciem Dómini, puer accínctus ephod líneo.
 \verse{19} Et túnicam parvam faciébat ei mater sua, quam afferébat statútis diébus, ascéndens cum viro suo, ut immoláret hóstiam solémnem.
 \verse{20} Et benedíxit Heli Elcanæ et uxóri ejus: dixítque ei: Reddat tibi Dóminus semen de mulíere hac, pro f\'{œ}nore quod commodásti Dómino. Et abiérunt in locum suum.
 \verse{21} Visitávit ergo Dóminus Annam, et concépit, et péperit tres fílios, et duas fílias: et magnificátus est puer Sámuel apud Dóminum.
 \verse{22} Heli autem erat senex valde, et audívit ómnia quæ faciébant fílii sui univérso Israéli, et quómodo dormiébant cum muliéribus quæ observábant ad óstium tabernáculi:
 \verse{23} et dixit eis: Quare fácitis res hujuscémodi quas ego áudio, res péssimas, ab omni pópulo?
 \verse{24} Nolíte, fílii mei: non enim est bona fama quam ego áudio, ut tránsgredi faciátis pópulum Dómini.
 \verse{25} Si peccáverit vir in virum, placári ei potest Deus: si autem in Dóminum peccáverit vir, quis orábit pro eo? Et non audiérunt vocem patris sui: quia vóluit Dóminus occídere eos.
 \verse{26} Puer autem Sámuel proficiébat atque crescébat, et placébat tam Dómino quam homínibus.
 
 \verse{27} Venit autem vir Dei ad Heli, et ait ad eum: Hæc dicit Dóminus: Numquid non apérte revelátus sum dómui patris tui, cum essent in Ægýpto in domo Pharaónis?
 \verse{28} Et elégi eum ex ómnibus tríbubus Israël mihi in sacerdótem, ut ascénderet ad altáre meum, et adoléret mihi incénsum, et portáret ephod coram me: et dedi dómui patris tui ómnia de sacrifíciis filiórum Israël.
 \verse{29} Quare calce abjecístis víctimam meam, et múnera mea quæ præcépi ut offerréntur in templo: et magis honorásti fílios tuos quam me, ut comederétis primítias omnis sacrifícii Israël pópuli mei?
 \verse{30} Proptérea ait Dóminus Deus Israël: Loquens locútus sum, ut domus tua, et domus patris tui, ministráret in conspéctu meo usque in sempitérnum. Nunc autem dicit Dóminus: Absit hoc a me: sed quicúmque glorificáverit me, glorificábo eum: qui autem contémnunt me, erunt ignóbiles.
 \verse{31} Ecce dies véniunt, et præcídam bráchium tuum, et bráchium domus patris tui, ut non sit senex in domo tua.
 \verse{32} Et vidébis ǽmulum tuum in templo, in univérsis prósperis Israël: et non erit senex in domo tua ómnibus diébus.
 \verse{33} Verúmtamen non áuferam pénitus virum ex te ab altári meo: sed ut defíciant óculi tui, et tabéscat ánima tua: et pars magna domus tuæ moriétur cum ad virílem ætátem vénerit.
 \verse{34} Hoc autem erit tibi signum, quod ventúrum est duóbus fíliis tuis, Ophni et Phínees: in die uno moriéntur ambo.
 \verse{35} Et suscitábo mihi sacerdótem fidélem, qui juxta cor meum et ánimam meam fáciet: et ædificábo ei domum fidélem, et ambulábit coram christo meo cunctis diébus.
 \verse{36} Futúrum est autem, ut quicúmque remánserit in domo tua, véniat ut orétur pro eo, et ófferat nummum argénteum, et tortam panis, dicátque: Dimítte me, óbsecro, ad unam partem sacerdotálem, ut cómedam buccéllam panis.
 \chapter{3}
 Puer autem Sámuel ministrábat Dómino coram Heli, et sermo Dómini erat pretiósus in diébus illis: non erat vísio manifésta.
 \verse{2} Factum est ergo in die quadam, Heli jacébat in loco suo, et óculi ejus caligáverant, nec póterat vidére:
 \verse{3} lucérna Dei ántequam extinguerétur, Sámuel dormiébat in templo Dómini, ubi erat arca Dei.
 \verse{4} Et vocávit Dóminus Sámuel. Qui respóndens, ait: Ecce ego.
 \verse{5} Et cucúrrit ad Heli, et dixit: Ecce ego: vocásti enim me. Qui dixit: Non vocávi: revértere, et dormi. Et ábiit, et dormívit.
 \verse{6} Et adjécit Dóminus rursum vocáre Samuélem. Consurgénsque Sámuel, ábiit ad Heli, et dixit: Ecce ego, quia vocásti me. Qui respóndit: Non vocávi te, fili mi: revértere et dormi.
 \verse{7} Porro Sámuel necdum sciébat Dóminum, neque revelátus fúerat ei sermo Dómini.
 \verse{8} Et adjécit Dóminus, et vocávit adhuc Samuélem tértio. Qui consúrgens ábiit ad Heli,
 \verse{9} et ait: Ecce ego, quia vocásti me. Intelléxit ergo Heli quia Dóminus vocáret púerum: et ait ad Samuélem: Vade, et dormi: et si deínceps vocáverit te, dices: Lóquere, Dómine, quia audit servus tuus. Abiit ergo Sámuel, et dormívit in loco suo.
 
 \verse{10} Et venit Dóminus, et stetit: et vocávit, sicut vocáverat secúndo: Sámuel, Sámuel. Et ait Sámuel: Lóquere, Dómine, quia audit servus tuus.
 \verse{11} Et dixit Dóminus ad Samuélem: Ecce ego fácio verbum in Israël, quod quicúmque audíerit, tínnient ambæ aures ejus.
 \verse{12} In die illa suscitábo advérsum Heli ómnia quæ locútus sum super domum ejus: incípiam, et complébo.
 \verse{13} Prædíxi enim ei quod judicatúrus essem domum ejus in ætérnum propter iniquitátem, eo quod nóverat indígne ágere fílios suos, et non corripúerit eos.
 \verse{14} Idcírco jurávi dómui Heli quod non expiétur iníquitas domus ejus víctimis et munéribus usque in ætérnum.
 \verse{15} Dormívit autem Sámuel usque mane, aperuítque óstia domus Dómini. Et Sámuel timébat indicáre visiónem Heli.
 \verse{16} Vocávit ergo Heli Samuélem, et dixit: Sámuel fili mi? Qui respóndens ait: Præsto sum.
 \verse{17} Et interrogávit eum: Quis est sermo, quem locútus est Dóminus ad te? oro te ne celáveris me: hæc fáciat tibi Deus, et hæc addat, si abscónderis a me sermónem ex ómnibus verbis quæ dicta sunt tibi.
 \verse{18} Indicávit ítaque ei Sámuel univérsos sermónes, et non abscóndit ab eo. Et ille respóndit: Dóminus est: quod bonum est in óculis suis fáciat.
 
 \verse{19} Crevit autem Sámuel, et Dóminus erat cum eo, et non cécidit ex ómnibus verbis ejus in terram.
 \verse{20} Et cognóvit univérsus Israël, a Dan usque Bersabée, quod fidélis Sámuel prophéta esset Dómini.
 \verse{21} Et áddidit Dóminus ut apparéret in Silo, quóniam revelátus fúerat Dóminus Samuéli in Silo juxta verbum Dómini. Et evénit sermo Samuélis univérso Israéli.
 \chapter{4}
 Et factum est in diébus illis, convenérunt Philísthiim in pugnam: et egréssus est Israël óbviam Philísthiim in pr\'{œ}lium, et castrametátus est juxta lápidem Adjutórii. Porro Philísthiim venérunt in Aphec,
 \verse{2} et instruxérunt áciem contra Israël. Inito autem certámine, terga vertit Israël Philisthǽis: et cæsa sunt in illo certámine passim per agros, quasi quátuor míllia virórum.
 \verse{3} Et revérsus est pópulus ad castra: dixerúntque majóres natu de Israël: Quare percússit nos Dóminus hódie coram Philísthiim? afferámus ad nos de Silo arcam f\'{œ}deris Dómini, et véniat in médium nostri, ut salvet nos de manu inimicórum nostrórum.
 
 \verse{4} Misit ergo pópulus in Silo, et tulérunt inde arcam f\'{œ}deris Dómini exercítuum sedéntis super chérubim: erántque duo fílii Heli cum arca f\'{œ}deris Dei, Ophni et Phínees.
 \verse{5} Cumque venísset arca f\'{œ}deris Dómini in castra, vociferátus est omnis Israël clamóre grandi, et persónuit terra.
 \verse{6} Et audiérunt Philísthiim vocem clamóris, dixerúntque: Quænam est hæc vox clamóris magni in castris Hebræórum? Et cognovérunt quod arca Dómini venísset in castra.
 \verse{7} Timuerúntque Philísthiim, dicéntes: Venit Deus in castra. Et ingemuérunt, dicéntes:
 \verse{8} Væ nobis: non enim fuit tanta exultátio heri et nudiustértius: væ nobis. Quis nos salvábit de manu deórum sublímium istórum? hi sunt dii, qui percussérunt Ægýptum omni plaga in desérto.
 \verse{9} Confortámini, et estóte viri, Philísthiim, ne serviátis Hebrǽis, sicut et illi serviérunt vobis: confortámini, et belláte.
 \verse{10} Pugnavérunt ergo Philísthiim, et cæsus est Israël, et fugit unusquísque in tabernáculum suum: et facta est plaga magna nimis, et cecidérunt de Israël trigínta míllia péditum.
 \verse{11} Et arca Dei capta est: duo quoque fílii Heli mórtui sunt, Ophni et Phínees.
 
 \verse{12} Currens autem vir de Bénjamin ex ácie, venit in Silo in die illa, scissa veste, et conspérsus púlvere caput.
 \verse{13} Cumque ille venísset, Heli sedébat super sellam contra viam spectans. Erat enim cor ejus pavens pro arca Dei. Vir autem ille postquam ingréssus est, nuntiávit urbi: et ululávit omnis cívitas.
 \verse{14} Et audívit Heli sónitum clamóris, dixítque: Quis est hic sónitus tumúltus hujus? At ille festinávit, et venit, et nuntiávit Heli.
 \verse{15} Heli autem erat nonagínta et octo annórum, et óculi ejus caligáverant, et vidére non póterat.
 \verse{16} Et dixit ad Heli: Ego sum qui veni de pr\'{œ}lio, et ego qui de ácie fugi hódie. Cui ille ait: Quid actum est, fili mi?
 \verse{17} Respóndens autem ille qui nuntiábat: Fugit, inquit, Israël coram Philísthiim, et ruína magna facta est in pópulo: ínsuper et duo fílii tui mórtui sunt, Ophni et Phínees, et arca Dei capta est.
 \verse{18} Cumque ille nominásset arcam Dei, cécidit de sella retrórsum juxta óstium, et fractis cervícibus mórtuus est. Senex enim erat vir et grandǽvus: et ipse judicávit Israël quadragínta annis.
 
 \verse{19} Nurus autem ejus, uxor Phínees, prægnans erat, vicináque pártui: et audíto núntio quod capta esset arca Dei, et mórtuus esset socer suus et vir suus, incurvávit se et péperit: irrúerant enim in eam dolóres súbiti.
 \verse{20} In ipso autem moménto mortis ejus, dixérunt ei quæ stabant circa eam: Ne tímeas, quia fílium peperísti. Quæ non respóndit eis, neque animadvértit.
 \verse{21} Et vocábit púerum Ichabod, dicens: Transláta est glória de Israël, quia capta est arca Dei, et pro sócero suo et pro viro suo;
 \verse{22} et ait: Transláta est glória ab Israël, eo quod capta esset arca Dei.
 \chapter{5}
 Philísthiim autem tulérunt arcam Dei, et asportavérunt eam a lápide Adjutórii in Azótum.
 \verse{2} Tulerúntque Philísthiim arcam Dei, et intulérunt eam in templum Dagon, et statuérunt eam juxta Dagon.
 \verse{3} Cumque surrexíssent dilúculo Azótii áltera die, ecce Dagon jacébat pronus in terra ante arcam Dómini: et tulérunt Dagon, et restituérunt eum in locum suum.
 \verse{4} Rursúmque mane die áltera consurgéntes, invenérunt Dagon jacéntem super fáciem suam in terra coram arca Dómini: caput autem Dagon, et duæ palmæ mánuum ejus abscíssæ erant super limen:
 \verse{5} porro Dagon solus truncus remánserat in loco suo. Propter hanc causam non calcant sacerdótes Dagon, et omnes qui ingrediúntur templum ejus, super limen Dagon in Azóto, usque in hodiérnum diem.
 
 \verse{6} Aggraváta est autem manus Dómini super Azótios, et demolítus est eos: et percússit in secretióri parte nátium Azótum, et fines ejus. Et ebulliérunt villæ et agri in médio regiónis illíus, et nati sunt mures et facta est confúsio mortis magnæ in civitáte.
 \verse{7} Vidéntes autem viri Azótii hujuscémodi plagam, dixérunt: Non máneat arca Dei Israël apud nos: quóniam dura est manus ejus super nos, et super Dagon deum nostrum.
 \verse{8} Et mitténtes congregavérunt omnes sátrapas Philisthinórum ad se, et dixérunt: Quid faciémus de arca Dei Israël? Responderúntque Gethǽi: Circumducátur arca Dei Israël. Et circumduxérunt arcam Dei Israël.
 \verse{9} Illis autem circumducéntibus eam, fiébat manus Dómini per síngulas civitátes interfectiónis magnæ nimis: et percutiébat viros uniuscujúsque urbis, a parvo usque ad majórem, et computrescébant prominéntes extáles eórum. Inierúntque Gethǽi consílium, et fecérunt sibi sedes pellíceas.
 
 \verse{10} Misérunt ergo arcam Dei in Accaron. Cumque venísset arca Dei in Accaron, exclamavérunt Accaronítæ, dicéntes: Adduxérunt ad nos arcam Dei Israël ut interfíciat nos et pópulum nostrum.
 \verse{11} Misérunt ítaque et congregavérunt omnes sátrapas Philisthinórum: qui dixérunt: Dimíttite arcam Dei Israël, et revertátur in locum suum, et non interfíciat nos cum pópulo nostro.
 \verse{12} Fiébat enim pavor mortis in síngulis úrbibus, et gravíssima valde manus Dei. Viri quoque qui mórtui non fúerant, percutiebántur in secretióri parte nátium: et ascendébat ululátus uniuscujúsque civitátis in cælum.
 \chapter{6}
 Fuit ergo arca Dómini in regióne Philisthinórum septem ménsibus.
 \verse{2} Et vocavérunt Philísthiim sacerdótes et divínos, dicéntes: Quid faciémus de arca Dómini? indicáte nobis quómodo remittámus eam in locum suum. Qui dixérunt:
 \verse{3} Si remíttitis arcam Dei Israël, nolíte dimíttere eam vácuam, sed quod debétis, réddite ei pro peccáto, et tunc curabímini: et sciétis quare non recédat manus ejus a vobis.
 \verse{4} Qui dixérunt: Quid est quod pro delícto réddere debeámus ei? Responderúntque illi:
 \verse{5} Juxta númerum provinciárum Philisthinórum quinque anos áureos faciétis, et quinque mures áureos: quia plaga una fuit ómnibus vobis, et sátrapis vestris. Facietísque similitúdines anórum vestrórum, et similitúdines múrium, qui demolíti sunt terram: et dábitis Deo Israël glóriam, si forte rélevet manum suam a vobis, et a diis vestris, et a terra vestra.
 \verse{6} Quare aggravátis corda vestra, sicut aggravávit Ægýptus et Phárao cor suum? nonne postquam percússus est, tunc dimísit eos, et abiérunt?
 \verse{7} Nunc ergo arrípite et fácite plaustrum novum unum: et duas vaccas fœtas, quibus non est impósitum jugum, júngite in plaustro, et reclúdite vítulos eárum domi.
 \verse{8} Tolletísque arcam Dómini, et ponétis in plaustro, et vasa áurea quæ exsolvístis ei pro delícto, ponétis in capséllam ad latus ejus: et dimíttite eam ut vadat.
 \verse{9} Et aspiciétis: et si quidem per viam fínium suórum ascénderit contra Béthsames, ipse fecit nobis hoc malum grande: sin autem, mínime: sciémus quia nequáquam manus ejus tétigit nos, sed casu áccidit.
 
 \verse{10} Fecérunt ergo illi hoc modo: et tolléntes duas vaccas quæ lactábant vítulos, junxérunt ad plaustrum, vitulósque eárum conclusérunt domi.
 \verse{11} Et posuérunt arcam Dei super plaustrum, et capséllam quæ habébat mures áureos et similitúdines anórum.
 \verse{12} Ibant autem in diréctum vaccæ per viam quæ ducit Béthsames, et itínere uno gradiebántur, pergéntes et mugiéntes: et non declinábant neque ad dextram neque ad sinístram: sed et sátrapæ Philísthiim sequebántur usque ad términos Béthsames.
 \verse{13} Porro Bethsamítæ metébant tríticum in valle: et elevántes óculos suos, vidérunt arcam, et gavísi sunt cum vidíssent.
 \verse{14} Et plaustrum venit in agrum Jósue Bethsamítæ, et stetit ibi. Erat autem ibi lapis magnus, et concidérunt ligna plaustri, vaccásque imposuérunt super ea holocáustum Dómino.
 \verse{15} Levítæ autem deposuérunt arcam Dei, et capséllam quæ erat juxta eam, in qua erant vasa áurea, et posuérunt super lápidem grandem. Viri autem Bethsamítæ obtulérunt holocáusta, et immolavérunt víctimas in die illa Dómino.
 
 \verse{16} Et quinque sátrapæ Philisthinórum vidérunt, et revérsi sunt in Accaron in die illa.
 \verse{17} Hi sunt autem ani áurei quos reddidérunt Philísthiim pro delícto, Dómino: Azótus unum, Gaza unum, Ascalon unum, Geth unum, Accaron unum:
 \verse{18} et mures áureos secúndum númerum úrbium Philísthiim, quinque provinciárum, ab urbe muráta usque ad villam quæ erat absque muro, et usque ad Abelmágnum, super quem posuérunt arcam Dómini, quæ erat usque in illum diem in agro Jósue Bethsamítis.
 \verse{19} Percússit autem de viris Bethsamítibus, eo quod vidíssent arcam Dómini: et percússit de pópulo septuagínta viros, et quinquagínta míllia plebis. Luxítque pópulus, eo quod Dóminus percussísset plebem plaga magna.
 \verse{20} Et dixérunt viri Bethsamítæ: Quis póterit stare in conspéctu Dómini Dei sancti hujus? et ad quem ascéndet a nobis?
 \verse{21} Miserúntque núntios ad habitatóres Cariathíarim, dicéntes: Reduxérunt Philísthiim arcam Dómini: descéndite, et redúcite eam ad vos.
 \chapter{7}
 Venérunt ergo viri Cariathíarim, et reduxérunt arcam Dómini, et intulérunt eam in domum Abínadab in Gábaa: Eleázarum autem fílium ejus sanctificavérunt, ut custodíret arcam Dómini.
 \verse{2} Et factum est, ex qua die mansit arca Dómini in Cariathíarim, multiplicáti sunt dies (erat quippe jam annus vigésimus), et requiévit omnis domus Israël post Dóminum.
 \verse{3} Ait autem Sámuel ad univérsam domum Israël, dicens: Si in toto corde vestro revertímini ad Dóminum, auférte deos aliénos de médio vestri, Báalim et Astaroth: et præparáte corda vestra Dómino, et servíte ei soli, et éruet vos de manu Philísthiim.
 \verse{4} Abstulérunt ergo fílii Israël Báalim et Astaroth, et serviérunt Dómino soli.
 \verse{5} Dixit autem Sámuel: Congregáte univérsum Israël in Masphath, ut orem pro vobis Dóminum.
 \verse{6} Et convenérunt in Masphath: hauserúntque aquam, et effudérunt in conspéctu Dómini: et jejunavérunt in die illa atque dixérunt ibi: Peccávimus Dómino. Judicavítque Sámuel fílios Israël in Masphath.
 
 \verse{7} Et audiérunt Philísthiim quod congregáti essent fílii Israël in Masphath, et ascendérunt sátrapæ Philisthinórum ad Israël. Quod cum audíssent fílii Israël, timuérunt a fácie Philisthinórum.
 \verse{8} Dixerúntque ad Samuélem: Ne cesses pro nobis clamáre ad Dóminum Deum nostrum, ut salvet nos de manu Philisthinórum.
 \verse{9} Tulit autem Sámuel agnum lacténtem unum, et óbtulit illum holocáustum íntegrum Dómino: et clamávit Sámuel ad Dóminum pro Israël, et exaudívit eum Dóminus.
 \verse{10} Factum est autem, cum Sámuel offérret holocáustum, Philísthiim iniére pr\'{œ}lium contra Israël: intónuit autem Dóminus fragóre magno in die illa super Philísthiim, et extérruit eos, et cæsi sunt a fácie Israël.
 \verse{11} Egressíque viri Israël de Masphath, persecúti sunt Philisthǽos, et percussérunt eos usque ad locum qui erat subter Bethchar.
 \verse{12} Tulit autem Sámuel lápidem unum, et pósuit eum inter Masphath et inter Sen: et vocávit nomen loci illíus, Lapis adjutórii. Dixítque: Hucúsque auxiliátus est nobis Dóminus.
 \verse{13} Et humiliáti sunt Philísthiim, nec apposuérunt ultra ut venírent in términos Israël. Facta est ítaque manus Dómini super Philisthǽos cunctis diébus Samuélis.
 \verse{14} Et rédditæ sunt urbes quas túlerant Philísthiim ab Israël, Israéli, ab Accaron usque Geth, et términos suos: liberavítque Israël de manu Philisthinórum, erátque pax inter Israël et Amorrhǽum.
 
 \verse{15} Judicábat quoque Sámuel Israélem cunctis diébus vitæ suæ:
 \verse{16} et ibat per síngulos annos circúiens Bethel et Gálgala et Masphath, et judicábat Israélem in supradíctis locis.
 \verse{17} Revertebatúrque in Rámatha: ibi enim erat domus ejus, et ibi judicábat Israélem: ædificávit étiam ibi altáre Dómino.
 \chapter{8}
 Factum est autem cum senuísset Sámuel, pósuit fílios suos júdices Israël.
 \verse{2} Fuítque nomen fílii ejus primogéniti Joël: et nomen secúndi Abía, júdicum in Bersabée.
 \verse{3} Et non ambulavérunt fílii illíus in viis ejus: sed declinavérunt post avarítiam, acceperúntque múnera, et pervertérunt judícium.
 \verse{4} Congregáti ergo univérsi majóres natu Israël, venérunt ad Samuélem in Rámatha.
 \verse{5} Dixerúntque ei: Ecce tu senuísti, et fílii tui non ámbulant in viis tuis: constítue nobis regem, ut júdicet nos, sicut et univérsæ habent natiónes.
 \verse{6} Displícuit sermo in óculis Samuélis, eo quod dixíssent: Da nobis regem, ut júdicet nos. Et orávit Sámuel ad Dóminum.
 \verse{7} Dixit autem Dóminus ad Samuélem: Audi vocem pópuli in ómnibus quæ loquúntur tibi: non enim te abjecérunt, sed me, ne regnem super eos.
 \verse{8} Juxta ómnia ópera sua quæ fecérunt, a die qua edúxi eos de Ægýpto usque ad diem hanc: sicut dereliquérunt me, et serviérunt diis aliénis, sic fáciunt étiam tibi.
 \verse{9} Nunc ergo vocem eórum audi: verúmtamen contestáre eos, et prædic eis jus regis, qui regnatúrus est super eos.
 
 \verse{10} Dixit ítaque Sámuel ómnia verba Dómini ad pópulum, qui petíerat a se regem.
 \verse{11} Et ait: Hoc erit jus regis, qui imperatúrus est vobis: fílios vestros tollet, et ponet in cúrribus suis: faciétque sibi équites et præcursóres quadrigárum suárum,
 \verse{12} et constítuet sibi tribúnos, et centuriónes, et aratóres agrórum suórum, et messóres ségetum, et fabros armórum et cúrruum suórum.
 \verse{13} Fílias quoque vestras fáciet sibi unguentárias, et focárias, et paníficas.
 \verse{14} Agros quoque vestros, et víneas, et olivéta óptima tollet, et dabit servis suis.
 \verse{15} Sed et ségetes vestras et vineárum réditus addecimábit, ut det eunúchis et fámulis suis.
 \verse{16} Servos étiam vestros, et ancíllas, et júvenes óptimos, et ásinos, áuferet, et ponet in ópere suo.
 \verse{17} Greges quoque vestros addecimábit, vosque éritis ei servi.
 \verse{18} Et clamábitis in die illa a fácie regis vestri, quem elegístis vobis: et non exáudiet vos Dóminus in die illa, quia petístis vobis regem.
 
 \verse{19} Nóluit autem pópulus audíre vocem Samuélis, sed dixérunt: Nequáquam: rex enim erit super nos,
 \verse{20} et érimus nos quoque sicut omnes gentes: et judicábit nos rex noster, et egrediétur ante nos, et pugnábit bella nostra pro nobis.
 \verse{21} Et audívit Sámuel ómnia verba pópuli, et locútus est ea in áuribus Dómini.
 \verse{22} Dixit autem Dóminus ad Samuélem: Audi vocem eórum, et constítue super eos regem. Et ait Sámuel ad viros Israël: Vadat unusquísque in civitátem suam.
 \chapter{9}
 Et erat vir de Bénjamin nómine Cis, fílius Abiel, fílii Seror, fílii Béchorath, fílii Aphia, fílii viri Jémini, fortis róbore.
 \verse{2} Et erat ei fílius vocábulo Saul, eléctus et bonus: et non erat vir de fíliis Israël mélior illo: ab húmero et sursum eminébat super omnem pópulum.
 \verse{3} Períerant autem ásinæ Cis patris Saul: et dixit Cis ad Saul fílium suum: Tolle tecum unum de púeris, et consúrgens vade, et quære ásinas. Qui cum transíssent per montem Ephraim
 \verse{4} et per terram Sálisa, et non inveníssent, transiérunt étiam per terram Salim, et non erant: sed et per terram Jémini, et mínime reperérunt.
 \verse{5} Cum autem veníssent in terram Suph, dixit Saul ad púerum qui erat cum eo: Veni et revertámur, ne forte dimíserit pater meus ásinas, et sollícitus sit pro nobis.
 \verse{6} Qui ait ei: Ecce vir Dei est in civitáte hac, vir nóbilis: omne quod lóquitur, sine ambiguitáte venit. Nunc ergo eámus illuc, si forte índicet nobis de via nostra, propter quam vénimus.
 \verse{7} Dixítque Saul ad púerum suum: Ecce íbimus: quid ferémus ad virum Dei? panis defécit in sitárciis nostris, et spórtulam non habémus ut demus hómini Dei, nec quidquam áliud.
 \verse{8} Rursum puer respóndit Sauli, et ait: Ecce invénta est in manu mea quarta pars statéris argénti: demus hómini Dei, ut índicet nobis viam nostram.
 \verse{9} (Olim in Israël sic loquebátur unusquísque vadens consúlere Deum: Veníte, et eámus ad vidéntem. Qui enim prophéta dícitur hódie, vocabátur olim videns.)
 \verse{10} Et dixit Saul ad púerum suum: Optimus sermo tuus. Veni, eámus. Et iérunt in civitátem in qua erat vir Dei.
 
 \verse{11} Cumque ascénderent clivum civitátis, invenérunt puéllas egrediéntes ad hauriéndam aquam, et dixérunt eis: Num hic est videns?
 \verse{12} Quæ respondéntes, dixérunt illis: Hic est: ecce ante te, festína nunc: hódie enim venit in civitátem, quia sacrifícium est hódie pópuli in excélso.
 \verse{13} Ingrediéntes urbem, statim inveniétis eum ántequam ascéndat excélsum ad vescéndum, neque enim comesúrus est pópulus donec ille véniat: quia ipse benedícit hóstiæ, et deínceps cómedunt qui vocáti sunt. Nunc ergo conscéndite, quia hódie reperiétis eum.
 \verse{14} Et ascendérunt in civitátem. Cumque illi ambulárent in médio urbis, appáruit Sámuel egrédiens óbviam eis, ut ascénderet in excélsum.
 
 \verse{15} Dóminus autem reveláverat aurículam Samuélis ante unam diem quam veníret Saul, dicens:
 \verse{16} Hac ipsa hora quæ nunc est, cras mittam virum ad te de terra Bénjamin, et unges eum ducem super pópulum meum Israël: et salvábit pópulum meum de manu Philisthinórum, quia respéxi pópulum meum: venit enim clamor eórum ad me.
 \verse{17} Cumque aspexísset Sámuel Saulem, Dóminus dixit ei: Ecce vir quem díxeram tibi: iste dominábitur pópulo meo.
 
 \verse{18} Accéssit autem Saul ad Samuélem in médio portæ, et ait: Indica, oro, mihi, ubi est domus vidéntis.
 \verse{19} Et respóndit Sámuel Sauli, dicens: Ego sum videns: ascénde ante me in excélsum, ut comedátis mecum hódie, et dimíttam te mane: et ómnia quæ sunt in corde tuo indicábo tibi.
 \verse{20} Et de ásinis quas nudiustértius perdidísti, ne sollícitus sis, quia invéntæ sunt. Et cujus erunt óptima quæque Israël? nonne tibi et omni dómui patris tui?
 \verse{21} Respóndens autem Saul, ait: Numquid non fílius Jémini ego sum de mínima tribu Israël, et cognátio mea novíssima inter omnes famílias de tribu Bénjamin? quare ergo locútus es mihi sermónem istum?
 
 \verse{22} Assúmens ítaque Sámuel Saulem et púerum ejus, introdúxit eos in triclínium, et dedit eis locum in cápite eórum qui fúerant invitáti: erant enim quasi trigínta viri.
 \verse{23} Dixítque Sámuel coco: Da partem quam dedi tibi, et præcépi ut repóneres seórsum apud te.
 \verse{24} Levávit autem cocus armum, et pósuit ante Saul. Dixítque Sámuel: Ecce quod remánsit: pone ante te, et cómede, quia de indústria servátum est tibi quando pópulum vocávi. Et comédit Saul cum Samuéle in die illa.
 \verse{25} Et descendérunt de excélso in óppidum, et locútus est cum Saule in solário: stravítque Saul in solário, et dormívit.
 \verse{26} Cumque mane surrexíssent, et jam elucésceret, vocávit Sámuel Saulem in solário, dicens: Surge, et dimíttam te. Et surréxit Saul: egressíque sunt ambo, ipse vidélicet, et Sámuel.
 \verse{27} Cumque descénderent in extréma parte civitátis, Sámuel dixit ad Saul: Dic púero ut antecédat nos et tránseat: tu autem subsíste paulísper, ut índicem tibi verbum Dómini.
 \chapter{10}
 Tulit autem Sámuel lentículam ólei, et effúdit super caput ejus: et deosculátus est eum, et ait: Ecce unxit te Dóminus super hæreditátem suam in príncipem, et liberábis pópulum suum de mánibus inimicórum ejus qui in circúitu ejus sunt. Et hoc tibi signum, quia unxit te Deus in príncipem.
 \verse{2} Cum abíeris hódie a me, invénies duos viros juxta sepúlchrum Rachel in fínibus Bénjamin, in merídie: dicéntque tibi: Invéntæ sunt ásinæ ad quas íeras perquiréndas: et intermíssis pater tuus ásinis, sollícitus est pro vobis, et dicit: Quid fáciam de fílio meo?
 \verse{3} Cumque abíeris inde, et ultra transíeris, et véneris ad quercum Thabor, invénient te ibi tres viri ascendéntes ad Deum in Bethel, unus portans tres hædos, et álius tres tortas panis, et álius portans lagénam vini.
 \verse{4} Cumque te salutáverint, dabunt tibi duos panes, et accípies de manu eórum.
 \verse{5} Post hæc vénies in collem Dei, ubi est státio Philisthinórum: et cum ingréssus fúeris ibi urbem, óbvium habébis gregem prophetárum descendéntium de excélso, et ante eos psaltérium, et týmpanum, et tíbiam, et cítharam, ipsósque prophetántes.
 \verse{6} Et insíliet in te spíritus Dómini, et prophetábis cum eis, et mutáberis in virum álium.
 \verse{7} Quando ergo evénerint signa hæc ómnia tibi, fac quæcúmque invénerit manus tua, quia Dóminus tecum est.
 \verse{8} Et descéndes ante me in Gálgala (ego quippe descéndam ad te), ut ófferas oblatiónem, et ímmoles víctimas pacíficas: septem diébus expectábis, donec véniam ad te, et osténdam tibi quid fácias.
 
 \verse{9} Itaque cum avertísset húmerum suum ut abíret a Samuéle, immutávit ei Deus cor áliud, et venérunt ómnia signa hæc in die illa.
 \verse{10} Venerúntque ad prædíctum collem, et ecce cúneus prophetárum óbvius ei: et insíluit super eum spíritus Dómini, et prophetávit in médio eórum.
 \verse{11} Vidéntes autem omnes qui nóverant eum heri et nudiustértius quod esset cum prophétis, et prophetáret, dixérunt ad ínvicem: Quænam res áccidit fílio Cis? num et Saul inter prophétas?
 \verse{12} Respondítque álius ad álterum, dicens: Et quis pater eórum? Proptérea versum est in provérbium: Num et Saul inter prophétas?
 \verse{13} Cessávit autem prophetáre, et venit ad excélsum.
 \verse{14} Dixítque pátruus Saul ad eum, et ad púerum ejus: Quo abístis? Qui respondérunt: Quǽrere ásinas: quas cum non reperissémus, vénimus ad Samuélem.
 \verse{15} Et dixit ei pátruus suus: Indica mihi quid díxerit tibi Sámuel.
 \verse{16} Et ait Saul ad pátruum suum: Indicávit nobis quia invéntæ essent ásinæ. De sermóne autem regni non indicávit ei quem locútus fúerat ei Sámuel.
 
 \verse{17} Et convocávit Sámuel pópulum ad Dóminum in Maspha:
 \verse{18} et ait ad fílios Israël: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Ego edúxi Israël de Ægýpto, et érui vos de manu Ægyptiórum, et de manu ómnium regum qui affligébant vos.
 \verse{19} Vos autem hódie projecístis Deum vestrum, qui solus salvávit vos de univérsis malis et tribulatiónibus vestris: et dixístis: Nequáquam: sed regem constítue super nos. Nunc ergo state coram Dómino per tribus vestras, et per famílias.
 \verse{20} Et applícuit Sámuel omnes tribus Israël, et cécidit sors tribus Bénjamin.
 \verse{21} Et applícuit tribum Bénjamin et cognatiónes ejus, et cécidit cognátio Metri: et pervénit usque ad Saul fílium Cis. Quæsiérunt ergo eum, et non est invéntus.
 \verse{22} Et consuluérunt post hæc Dóminum utrúmnam ventúrus esset illuc. Respondítque Dóminus: Ecce abscónditus est domi.
 \verse{23} Cucurrérunt ítaque et tulérunt eum inde: stetítque in médio pópuli, et áltior fuit univérso pópulo ab húmero et sursum.
 \verse{24} Et ait Sámuel ad omnem pópulum: Certe vidétis quem elégit Dóminus, quóniam non sit símilis illi in omni pópulo. Et clamávit omnis pópulus, et ait: Vivat rex.
 
 \verse{25} Locútus est autem Sámuel ad pópulum legem regni, et scripsit in libro, et repósuit coram Dómino: et dimísit Sámuel omnem pópulum, síngulos in domum suam.
 \verse{26} Sed et Saul ábiit in domum suam in Gábaa: et ábiit cum eo pars exércitus, quorum tetígerat Deus corda.
 \verse{27} Fílii vero Bélial dixérunt: Num salváre nos póterit iste? Et despexérunt eum, et non attulérunt ei múnera: ille vero dissimulábat se audíre.
 \chapter{11}
 Et factum est quasi post mensem, ascéndit Naas Ammonítes, et pugnáre cœpit advérsum Jabes Gálaad. Dixerúntque omnes viri Jabes ad Naas: Habéto nos fœderátos, et serviémus tibi.
 \verse{2} Et respóndit ad eos Naas Ammonítes: In hoc fériam vobíscum fœdus, ut éruam ómnium vestrum óculos dextros, ponámque vos oppróbrium in univérso Israël.
 \verse{3} Et dixérunt ad eum senióres Jabes: Concéde nobis septem dies, ut mittámus núntios ad univérsos términos Israël, et si non fúerit qui deféndat nos, egrediémur ad te.
 
 \verse{4} Venérunt ergo núntii in Gábaa Saulis: et locúti sunt verba hæc, audiénte pópulo: et levávit omnis pópulus vocem suam, et flevit.
 \verse{5} Et ecce Saul veniébat, sequens boves de agro, et ait: Quid habet pópulus quod plorat? Et narravérunt ei verba virórum Jabes.
 \verse{6} Et insilívit spíritus Dómini in Saul cum audísset verba hæc, et irátus est furor ejus nimis.
 \verse{7} Et assúmens utrúmque bovem, concídit in frustra, misítque in omnes términos Israël per manum nuntiórum, dicens: Quicúmque non exíerit, et secútus fúerit Saul et Sámuel, sic fiet bobus ejus. Invásit ergo timor Dómini pópulum, et egréssi sunt quasi vir unus.
 \verse{8} Et recénsuit eos in Bezech: fuerúntque filiórum Israël trecénta míllia, virórum autem Juda trigínta míllia.
 
 \verse{9} Et dixérunt núntiis qui vénerant: Sic dicétis viris qui sunt in Jabes Gálaad: Cras erit vobis salus, cum incalúerit sol. Venérunt ergo núntii, et annuntiavérunt viris Jabes: qui lætáti sunt.
 \verse{10} Et dixérunt: Mane exíbimus ad vos: et faciétis nobis omne quod placúerit vobis.
 \verse{11} Et factum est, cum dies crástinus venísset, constítuit Saul pópulum in tres partes: et ingréssus est média castra in vigília matutína, et percússit Ammon usque dum incalésceret dies: réliqui autem dispérsi sunt, ita ut non relinqueréntur in eis duo páriter.
 
 \verse{12} Et ait pópulus ad Samuélem: Quis est iste qui dixit: Saul num regnábit super nos? Date viros, et interficiémus eos.
 \verse{13} Et ait Saul: Non occidétur quisquam in die hac, quia hódie fecit Dóminus salútem in Israël.
 \verse{14} Dixit autem Sámuel ad pópulum: Veníte, et eámus in Gálgala, et innovémus ibi regnum.
 \verse{15} Et perréxit omnis pópulus in Gálgala, et fecérunt ibi regem Saul coram Dómino in Gálgala, et immolavérunt ibi víctimas pacíficas coram Dómino. Et lætátus est ibi Saul, et cuncti viri Israël nimis.
 \chapter{12}
 Dixit autem Sámuel ad univérsum Israël: Ecce audívi vocem vestram juxta ómnia quæ locúti estis ad me, et constítui super vos regem.
 \verse{2} Et nunc rex gráditur ante vos: ego autem sénui, et incánui: porro fílii mei vobíscum sunt: ítaque conversátus coram vobis ab adolescéntia mea usque ad hanc diem, ecce præsto sum.
 \verse{3} Loquímini de me coram Dómino, et coram christo ejus, utrum bovem cujúsquam túlerim, aut ásinum: si quémpiam calumniátus sum, si oppréssi áliquem, si de manu cujúsquam munus accépi: et contémnam illud hódie, restituámque vobis.
 \verse{4} Et dixérunt: Non es calumniátus nos, neque oppressísti, neque tulísti de manu alicújus quíppiam.
 \verse{5} Dixítque ad eos: Testis est Dóminus advérsum vos, et testis christus ejus in die hac, quia non invenéritis in manu mea quíppiam. Et dixérunt: Testis.
 
 \verse{6} Et ait Sámuel ad pópulum: Dóminus, qui fecit Móysen et Aaron, et edúxit patres nostros de terra Ægýpti.
 \verse{7} Nunc ergo state, ut judício conténdam advérsum vos coram Dómino de ómnibus misericórdiis Dómini quas fecit vobíscum et cum pátribus vestris:
 \verse{8} quómodo Jacob ingréssus est in Ægýptum, et clamavérunt patres vestri ad Dóminum: et misit Dóminus Móysen et Aaron, et edúxit patres vestros de Ægýpto, et collocávit eos in loco hoc.
 \verse{9} Qui oblíti sunt Dómini Dei sui, et trádidit eos in manu Sísaræ magístri milítiæ Hasor, et in manu Philisthinórum, et in manu regis Moab: et pugnavérunt advérsum eos.
 \verse{10} Póstea autem clamavérunt ad Dóminum, et dixérunt: Peccávimus, quia derelíquimus Dóminum, et servívimus Báalim et Astaroth: nunc ergo érue nos de manu inimicórum nostrórum, et serviémus tibi.
 \verse{11} Et misit Dóminus Jeróbaal, et Badan, et Jephte, et Sámuel, et éruit vos de manu inimicórum vestrórum per circúitum, et habitástis confidénter.
 
 \verse{12} Vidéntes autem quod Naas rex filiórum Ammon venísset advérsum vos, dixístis mihi: Nequáquam, sed rex imperábit nobis: cum Dóminus Deus vester regnáret in vobis.
 \verse{13} Nunc ergo præsto est rex vester, quem elegístis et petístis: ecce dedit vobis Dóminus regem.
 \verse{14} Si timuéritis Dóminum, et serviéritis ei, et audiéritis vocem ejus, et non exasperavéritis os Dómini, éritis et vos, et rex qui ímperat vobis, sequéntes Dóminum Deum vestrum:
 \verse{15} si autem non audiéritis vocem Dómini, sed exasperavéritis sermónes ejus, erit manus Dómini super vos, et super patres vestros.
 \verse{16} Sed et nunc state, et vidéte rem istam grandem quam factúrus est Dóminus in conspéctu vestro.
 \verse{17} Numquid non messis trítici est hódie? invocábo Dóminum, et dabit voces et plúvias: et sciétis, et vidébitis, quia grande malum fecéritis vobis in conspéctu Dómini, peténtes super vos regem.
 
 \verse{18} Et clamávit Sámuel ad Dóminum, et dedit Dóminus voces et plúvias in illa die.
 \verse{19} Et tímuit omnis pópulus nimis Dóminum et Samuélem, et dixit univérsus pópulus ad Samuélem: Ora pro servis tuis ad Dóminum Deum tuum, ut non moriámur: addídimus enim univérsis peccátis nostris malum, ut peterémus nobis regem.
 \verse{20} Dixit autem Sámuel ad pópulum: Nolíte timére: vos fecístis univérsum malum hoc, verúmtamen nolíte recédere a tergo Dómini, sed servíte Dómino in omni corde vestro.
 \verse{21} Et nolíte declináre post vana, quæ non próderunt vobis, neque éruent vos, quia vana sunt.
 \verse{22} Et non derelínquet Dóminus pópulum suum propter nomen suum magnum: quia jurávit Dóminus fácere vos sibi pópulum.
 \verse{23} Absit autem a me hoc peccátum in Dóminum, ut cessem oráre pro vobis, et docébo vos viam bonam et rectam.
 \verse{24} Igitur timéte Dóminum, et servíte ei in veritáte, et ex toto corde vestro: vidístis enim magnífica quæ in vobis gésserit.
 \verse{25} Quod si perseveravéritis in malítia, et vos et rex vester páriter períbitis.
 \chapter{13}
 Fílius uníus anni erat Saul cum regnáre cœpísset: duóbus autem annis regnávit super Israël.
 \verse{2} Et elégit sibi Saul tria míllia de Israël: et erant cum Saul duo míllia in Machmas, et in monte Bethel: mille autem cum Jónatha in Gábaa Bénjamin: porro céterum pópulum remísit unumquémque in tabernácula sua.
 \verse{3} Et percússit Jónathas statiónem Philisthinórum quæ erat in Gábaa. Quod cum audíssent Philísthiim, Saul cécinit búccina in omni terra, dicens: Audiant Hebrǽi.
 \verse{4} Et univérsus Israël audívit hujuscémodi famam: Percússit Saul statiónem Philisthinórum, et eréxit se Israël advérsus Philísthiim. Clamávit ergo pópulus post Saul in Gálgala.
 
 \verse{5} Et Philísthiim congregáti sunt ad prœliándum contra Israël, trigínta míllia cúrruum, et sex míllia équitum, et réliquum vulgus, sicut aréna quæ est in líttore maris plúrima. Et ascendéntes castrametáti sunt in Machmas ad oriéntem Betháven.
 \verse{6} Quod cum vidíssent viri Israël se in arcto pósitos (afflíctus enim erat pópulus), abscondérunt se in spelúncis, et in ábditis, in petris quoque, et in antris, et in cistérnis.
 \verse{7} Hebrǽi autem transiérunt Jordánem in terram Gad et Gálaad. Cumque adhuc esset Saul in Gálgala, univérsus pópulus pertérritus est qui sequebátur eum.
 
 \verse{8} Et expectávit septem diébus juxta plácitum Samuélis, et non venit Sámuel in Gálgala, dilapsúsque est pópulus ab eo.
 \verse{9} Ait ergo Saul: Afférte mihi holocáustum et pacífica. Et óbtulit holocáustum.
 \verse{10} Cumque complésset ófferens holocáustum, ecce Sámuel veniébat: et egréssus est Saul óbviam ei ut salutáret eum.
 \verse{11} Locutúsque est ad eum Sámuel: Quid fecísti? Respóndit Saul: Quia vidi quod pópulus dilaberétur a me, et tu non véneras juxta plácitos dies, porro Philísthiim congregáti fúerant in Machmas,
 \verse{12} dixi: Nunc descéndent Philísthiim ad me in Gálgala, et fáciem Dómini non placávi. Necessitáte compúlsus, óbtuli holocáustum.
 \verse{13} Dixítque Sámuel ad Saul: Stulte egísti, nec custodísti mandáta Dómini Dei tui quæ præcépit tibi. Quod si non fecísses, jam nunc præparásset Dóminus regnum tuum super Israël in sempitérnum:
 \verse{14} sed nequáquam regnum tuum ultra consúrget. Quæsívit Dóminus sibi virum juxta cor suum: et præcépit ei Dóminus ut esset dux super pópulum suum, eo quod non serváveris quæ præcépit Dóminus.
 
 \verse{15} Surréxit autem Sámuel, et ascéndit de Gálgalis in Gábaa Bénjamin. Et réliqui pópuli ascendérunt post Saul óbviam pópulo, qui expugnábant eos veniéntes de Gálgala in Gábaa, in colle Bénjamin. Et recénsuit Saul pópulum qui invénti fúerant cum eo, quasi sexcéntos viros.
 \verse{16} Et Saul et Jónathas fílius ejus, populúsque qui invéntus fúerat cum eis, erat in Gábaa Bénjamin: porro Philísthiim conséderant in Machmas.
 \verse{17} Et egréssi sunt ad prædándum de castris Philisthinórum tres cúnei. Unus cúneus pergébat contra viam Ephra ad terram Sual:
 \verse{18} porro álius ingrediebátur per viam Beth-horon: tértius autem vérterat se ad iter términi imminéntis valli Séboim contra desértum.
 \verse{19} Porro faber ferrárius non inveniebátur in omni terra Israël: cáverant enim Philísthiim, ne forte fácerent Hebrǽi gládium aut lánceam.
 \verse{20} Descendébat ergo omnis Israël ad Philísthiim, ut exacúeret unusquísque vómerem suum, et ligónem, et secúrim, et sárculum.
 \verse{21} Retúsæ ítaque erant ácies vómerum, et ligónum, et tridéntum, et secúrium, usque ad stímulum corrigéndum.
 \verse{22} Cumque venísset dies pr\'{œ}lii, non est invéntus ensis et láncea in manu totíus pópuli qui erat cum Saule et Jónatha, excépto Saul et Jónatha fílio ejus.
 \verse{23} Egréssa est autem státio Philísthiim, ut transcénderet in Machmas.
 \chapter{14}
 Et áccidit quadam die ut díceret Jónathas fílius Saul ad adolescéntem armígerum suum: Veni, et transeámus ad statiónem Philisthinórum, quæ est trans locum illum. Patri autem suo hoc ipsum non indicávit.
 
 \verse{2} Porro Saul morabátur in extréma parte Gábaa sub malogranáto, quæ erat in Magron: et erat pópulus cum eo quasi sexcentórum virórum.
 \verse{3} Et Achías fílius Achitob fratris Ichabod fílii Phínees, qui ortus fúerat ex Heli sacerdóte Dómini in Silo, portábat ephod. Sed et pópulus ignorábat quo isset Jónathas.
 \verse{4} Erant autem inter ascénsus per quos nitebátur Jónathas transíre ad statiónem Philisthinórum, eminéntes petræ ex utráque parte, et quasi in modum déntium scópuli hinc et inde prærúpti: nomen uni Boses, et nomen álteri Sene:
 \verse{5} unus scópulus próminens ad aquilónem ex advérso Machmas, et alter ad merídiem contra Gábaa.
 \verse{6} Dixit autem Jónathas ad adolescéntem armígerum suum: Veni, transeámus ad statiónem incircumcisórum horum, si forte fáciat Dóminus pro nobis: quia non est Dómino diffícile salváre, vel in multis, vel in paucis.
 \verse{7} Dixítque ei ármiger suus: Fac ómnia quæ placent ánimo tuo: perge quo cupis, et ero tecum ubicúmque volúeris.
 
 \verse{8} Et ait Jónathas: Ecce nos transímus ad viros istos. Cumque apparuérimus eis,
 \verse{9} si táliter locúti fúerint ad nos: Manéte donec veniámus ad vos: stemus in loco nostro, nec ascendámus ad eos.
 \verse{10} Si autem díxerint: Ascéndite ad nos: ascendámus, quia trádidit eos Dóminus in mánibus nostris: hoc erit nobis signum.
 \verse{11} Appáruit ígitur utérque statióni Philisthinórum: dixerúntque Philísthiim: En Hebrǽi egrediúntur de cavérnis in quibus abscónditi fúerant.
 \verse{12} Et locúti sunt viri de statióne ad Jónathan et ad armígerum ejus, dixerúntque: Ascéndite ad nos, et ostendémus vobis rem. Et ait Jónathas ad armígerum suum: Ascendámus: séquere me: trádidit enim Dóminus eos in manus Israël.
 \verse{13} Ascéndit autem Jónathas mánibus et pédibus reptans, et ármiger ejus post eum. Itaque álii cadébant ante Jónathan, álios ármiger ejus interficiébat sequens eum.
 \verse{14} Et facta est plaga prima qua percússit Jónathas et ármiger ejus, quasi vigínti virórum in média parte júgeri quam par boum in die aráre consuévit.
 \verse{15} Et factum est miráculum in castris per agros: sed et omnis pópulus statiónis eórum qui íerant ad prædándum, obstúpuit, et conturbáta est terra: et áccidit quasi miráculum a Deo.
 
 \verse{16} Et respexérunt speculatóres Saul qui erant in Gábaa Bénjamin, et ecce multitúdo prostráta, et huc illúcque diffúgiens.
 \verse{17} Et ait Saul pópulo qui erat cum eo: Requírite, et vidéte quis abíerit ex nobis. Cumque requisíssent, repértum est non adésse Jónathan et armígerum ejus.
 \verse{18} Et ait Saul ad Achíam: Applica arcam Dei. (Erat enim ibi arca Dei in die illa cum fíliis Israël.)
 \verse{19} Cumque loquerétur Saul ad sacerdótem, tumúltus magnus exórtus est in castris Philisthinórum: crescebátque paulátim, et clárius resonábat. Et ait Saul ad sacerdótem: Cóntrahe manum tuam.
 \verse{20} Conclamávit ergo Saul, et omnis pópulus qui erat cum eo, et venérunt usque ad locum certáminis: et ecce versus fúerat gládius uniuscujúsque ad próximum suum, et cædes magna nimis.
 \verse{21} Sed et Hebrǽi qui fúerant cum Philísthiim heri et nudiustértius, ascenderántque cum eis in castris, revérsi sunt ut essent cum Israël qui erant cum Saul et Jónatha.
 \verse{22} Omnes quoque Israëlítæ qui se abscónderant in monte Ephraim, audiéntes quod fugíssent Philisthǽi, sociavérunt se cum suis in pr\'{œ}lio. Et erant cum Saul quasi decem míllia virórum.
 \verse{23} Et salvávit Dóminus in die illa Israël: pugna autem pervénit usque ad Betháven.
 
 \verse{24} Et viri Israël sociáti sunt sibi in die illa: adjurávit autem Saul pópulum, dicens: Maledíctus vir qui coméderit panem usque ad vésperam, donec ulcíscar de inimícis meis. Et non manducávit univérsus pópulus panem:
 \verse{25} omnéque terræ vulgus venit in saltum, in quo erat mel super fáciem agri.
 \verse{26} Ingréssus est ítaque pópulus saltum, et appáruit fluens mel, nullúsque applícuit manum ad os suum: timébat enim pópulus juraméntum.
 \verse{27} Porro Jónathas non audíerat cum adjuráret pater ejus pópulum: extendítque summitátem virgæ quam habébat in manu, et intínxit in favum mellis: et convértit manum suam ad os suum, et illumináti sunt óculi ejus.
 \verse{28} Respondénsque unus de pópulo, ait: Jurejurándo constrínxit pater tuus pópulum, dicens: Maledíctus vir qui coméderit panem hódie. (Defécerat autem pópulus.)
 \verse{29} Dixítque Jónathas: Turbávit pater meus terram: vidístis ipsi quia illumináti sunt óculi mei, eo quod gustáverim páululum de melle isto:
 \verse{30} quanto magis si comedísset pópulus de præda inimicórum suórum, quam réperit? nonne major plaga facta fuísset in Philísthiim?
 
 \verse{31} Percussérunt ergo in die illa Philisthǽos a Machmis usque in Ajalon. Defatigátus est autem pópulus nimis:
 \verse{32} et versus ad prædam tulit oves, et boves, et vítulos, et mactavérunt in terra: comedítque pópulus cum sánguine.
 \verse{33} Nuntiavérunt autem Sauli dicéntes quod pópulus peccásset Dómino, cómedens cum sánguine. Qui ait: Prævaricáti estis: vólvite ad me jam nunc saxum grande.
 \verse{34} Et dixit Saul: Dispergímini in vulgus, et dícite eis ut addúcat ad me unusquísque bovem suum et aríetem, et occídite super istud, et vescímini, et non peccábitis Dómino comedéntes cum sánguine. Addúxit ítaque omnis pópulus unusquísque bovem in manu sua usque ad noctem: et occidérunt ibi.
 \verse{35} Ædificávit autem Saul altáre Dómino, tuncque primum cœpit ædificáre altáre Dómino.
 
 \verse{36} Et dixit Saul: Irruámus super Philisthǽos nocte, et vastémus eos usque dum illucéscat mane, nec relinquámus ex eis virum. Dixítque pópulus: Omne quod bonum vidétur in óculis tuis, fac. Et ait sacérdos: Accedámus huc ad Deum.
 \verse{37} Et consúluit Saul Dóminum: Num pérsequar Philísthiim? si trades eos in manus Israël? Et non respóndit ei in die illa.
 \verse{38} Dixítque Saul: Applicáte huc univérsos ángulos pópuli: et scitóte, et vidéte per quem accíderit peccátum hoc hódie.
 \verse{39} Vivit Dóminus salvátor Israël, quia si per Jónathan fílium meum factum est, absque retractióne moriétur. Ad quod nullus contradíxit ei de omni pópulo.
 \verse{40} Et ait ad univérsum Israël: Separámini vos in partem unam, et ego cum Jónatha fílio meo ero in parte áltera. Respondítque pópulus ad Saul: Quod bonum vidétur in óculis tuis, fac.
 \verse{41} Et dixit Saul ad Dóminum Deum Israël: Dómine Deus Israël, da indícium: quid est quod non respónderis servo tuo hódie? si in me, aut in Jónatha fílio meo, est iníquitas hæc, da ostensiónem: aut si hæc iníquitas est in pópulo tuo, da sanctitátem. Et deprehénsus est Jónathas et Saul: pópulus autem exívit.
 \verse{42} Et ait Saul: Míttite sortem inter me et inter Jónathan fílium meum. Et captus est Jónathas.
 
 \verse{43} Dixit autem Saul ad Jónathan: Indica mihi quid féceris. Et indicávit ei Jónathas, et ait: Gustans gustávi in summitáte virgæ quæ erat in manu mea, páululum mellis, et ecce ego mórior.
 \verse{44} Et ait Saul: Hæc fáciat mihi Deus, et hæc addat, quia morte moriéris, Jónatha.
 \verse{45} Dixítque pópulus ad Saul: Ergóne Jónathas moriétur, qui fecit salútem hanc magnam in Israël? hoc nefas est: vivit Dóminus, si cecíderit capíllus de cápite ejus in terram, quia cum Deo operátus est hódie. Liberávit ergo pópulus Jónathan, ut non morerétur.
 \verse{46} Recessítque Saul, nec persecútus est Philísthiim: porro Philísthiim abiérunt in loca sua.
 
 \verse{47} Et Saul, confirmáto regno super Israël, pugnábat per circúitum advérsum omnes inimícos ejus, contra Moab, et fílios Ammon, et Edom, et reges Soba, et Philisthǽos: et quocúmque se vérterat, superábat.
 \verse{48} Congregatóque exércitu, percússit Amalec, et éruit Israël de manu vastatórum ejus.
 \verse{49} Fuérunt autem fílii Saul, Jónathas, et Jéssui, et Melchísua: et nómina duárum filiárum ejus, nomen primogénitæ Merob, et nomen minóris Michol.
 \verse{50} Et nomen uxóris Saul Achínoam fília Achímaas: et nomen príncipis milítiæ ejus Abner fílius Ner, patruélis Saul.
 \verse{51} Porro Cis fuit pater Saul, et Ner pater Abner, fílius Abiel.
 \verse{52} Erat autem bellum potens advérsum Philisthǽos ómnibus diébus Saul. Nam quemcúmque víderat Saul virum fortem, et aptum ad pr\'{œ}lium, sociábat eum sibi.
 \chapter{15}
 Et dixit Sámuel ad Saul: Me misit Dóminus ut úngerem te in regem super pópulum ejus Israël: nunc ergo audi vocem Dómini.
 \verse{2} Hæc dicit Dóminus exercítuum: Recénsui quæcúmque fecit Amalec Israéli: quómodo réstitit ei in via cum ascénderet de Ægýpto.
 \verse{3} Nunc ergo vade, et pércute Amalec, et demolíre univérsa ejus: non parcas ei, et non concupíscas ex rebus ipsíus áliquid, sed intérfice a viro usque ad mulíerem, et párvulum atque lacténtem, bovem et ovem, camélum et ásinum.
 \verse{4} Præcépit ítaque Saul pópulo, et recénsuit eos quasi agnos: ducénta míllia péditum, et decem míllia virórum Juda.
 \verse{5} Cumque venísset Saul usque ad civitátem Amalec, teténdit insídias in torrénte.
 \verse{6} Dixítque Saul Cinǽo: Abíte, recédite, atque descéndite ab Amalec, ne forte invólvam te cum eo: tu enim fecísti misericórdiam cum ómnibus fíliis Israël, cum ascénderent de Ægýpto. Et recéssit Cinǽus de médio Amalec.
 \verse{7} Percussítque Saul Amalec ab Hevíla donec vénias ad Sur, quæ est e regióne Ægýpti.
 \verse{8} Et apprehéndit Agag regem Amalec vivum: omne autem vulgus interfécit in ore gládii.
 \verse{9} Et pepércit Saul et pópulus Agag, et óptimis grégibus óvium et armentórum, et véstibus et ariétibus, et univérsis quæ pulchra erant, nec voluérunt dispérdere ea: quidquid vero vile fuit et réprobum, hoc demolíti sunt.
 
 \verse{10} Factum est autem verbum Dómini ad Sámuel, dicens:
 \verse{11} P\'{œ}nitet me quod constitúerim Saul regem: quia derelíquit me, et verba mea ópere non implévit. Contristatúsque est Sámuel, et clamávit ad Dóminum tota nocte.
 \verse{12} Cumque de nocte surrexísset Sámuel ut iret ad Saul mane, nuntiátum est Samuéli eo quod venísset Saul in Carmélum, et erexísset sibi fórnicem triumphálem, et revérsus transísset, descendissétque in Gálgala. Venit ergo Sámuel ad Saul, et Saul offerébat holocáustum Dómino de inítiis prædárum quæ attúlerat ex Amalec.
 \verse{13} Et cum venísset Sámuel ad Saul, dixit ei Saul: Benedíctus tu Dómino: implévi verbum Dómini.
 
 \verse{14} Dixítque Sámuel: Et quæ est hæc vox gregum, quæ résonat in áuribus meis, et armentórum, quam ego áudio?
 \verse{15} Et ait Saul: De Amalec adduxérunt ea: pepércit enim pópulus melióribus óvibus et arméntis ut immolaréntur Dómino Deo tuo, réliqua vero occídimus.
 \verse{16} Ait autem Sámuel ad Saul: Sine me, et indicábo tibi quæ locútus sit Dóminus ad me nocte. Dixítque ei: Lóquere.
 \verse{17} Et ait Sámuel: Nonne cum párvulus esses in óculis tuis, caput in tríbubus Israël factus es? unxítque te Dóminus in regem super Israël,
 \verse{18} et misit te Dóminus in viam, et ait: Vade, et intérfice peccatóres Amalec, et pugnábis contra eos usque ad interneciónem eórum?
 \verse{19} Quare ergo non audísti vocem Dómini: sed versus ad prædam es, et fecísti malum in óculis Dómini?
 \verse{20} Et ait Saul ad Samuélem: Immo audívi vocem Dómini, et ambulávi in via per quam misit me Dóminus, et addúxi Agag regem Amalec, et Amalec interféci.
 \verse{21} Tulit autem de præda pópulus oves et boves, primítias eórum quæ cæsa sunt, ut ímmolet Dómino Deo suo in Gálgalis.
 \verse{22} Et ait Sámuel: Numquid vult Dóminus holocáusta et víctimas, et non pótius ut obediátur voci Dómini? mélior est enim obediéntia quam víctimæ, et auscultáre magis quam offérre ádipem aríetum.
 \verse{23} Quóniam quasi peccátum ariolándi est, repugnáre: et quasi scelus idololatríæ, nolle acquiéscere. Pro eo ergo quod abjecísti sermónem Dómini, abjécit te Dóminus ne sis rex.
 
 \verse{24} Dixítque Saul ad Samuélem: Peccávi, quia prævaricátus sum sermónem Dómini et verba tua, timens pópulum, et obédiens voci eórum.
 \verse{25} Sed nunc porta, quæso, peccátum meum, et revértere mecum, ut adórem Dóminum.
 \verse{26} Et ait Sámuel ad Saul: Non revértar tecum, quia projecísti sermónem Dómini, et projécit te Dóminus ne sis rex super Israël.
 \verse{27} Et convérsus est Sámuel ut abíret: ille autem apprehéndit summitátem pállii ejus, quæ et scissa est.
 \verse{28} Et ait ad eum Sámuel: Scidit Dóminus regnum Israël a te hódie, et trádidit illud próximo tuo melióri te.
 \verse{29} Porro triumphátor in Israël non parcet, et pœnitúdine non flectétur: neque enim homo est ut agat pœniténtiam.
 \verse{30} At ille ait: Peccávi: sed nunc honóra me coram senióribus pópuli mei et coram Israël, et revértere mecum, ut adórem Dóminum Deum tuum.
 \verse{31} Revérsus ergo Sámuel secútus est Saulem: et adorávit Saul Dóminum.
 
 \verse{32} Dixítque Sámuel: Addúcite ad me Agag regem Amalec. Et oblátus est ei Agag, pinguíssimus et tremens. Et dixit Agag: Síccine séparat amára mors?
 \verse{33} Et ait Sámuel: Sicut fecit absque líberis mulíeres gládius tuus, sic absque líberis erit inter mulíeres mater tua. Et in frustra concídit eum Sámuel coram Dómino in Gálgalis.
 \verse{34} Abiit autem Sámuel in Rámatha: Saul vero ascéndit in domum suam in Gábaa.
 \verse{35} Et non vidit Sámuel ultra Saul usque ad diem mortis suæ: verúmtamen lugébat Sámuel Saulem, quóniam Dóminum pœnitébat quod constituísset eum regem super Israël.
 \chapter{16}
 Dixítque Dóminus ad Samuélem: Usquequo tu luges Saul, cum ego projécerim eum ne regnet super Israël? Imple cornu tuum óleo, et veni, ut mittam te ad Isai Bethlehemítem: provídi enim in fíliis ejus mihi regem.
 \verse{2} Et ait Sámuel: Quómodo vadam? áudiet enim Saul, et interfíciet me. Et ait Dóminus: Vítulum de arménto tolles in manu tua, et dices: Ad immolándum Dómino veni.
 \verse{3} Et vocábis Isai ad víctimam, et ego osténdam tibi quid fácias, et unges quemcúmque monstrávero tibi.
 
 \verse{4} Fecit ergo Sámuel sicut locútus est ei Dóminus. Venítque in Béthlehem, et admiráti sunt senióres civitátis occurréntes ei: dixerúntque: Pacificúsne est ingréssus tuus?
 \verse{5} Et ait: Pacíficus: ad immolándum Dómino veni: sanctificámini, et veníte mecum ut ímmolem. Sanctificávit ergo Isai et fílios ejus, et vocávit eos ad sacrifícium.
 \verse{6} Cumque ingréssi essent, vidit Eliab, et ait: Num coram Dómino est christus ejus?
 \verse{7} Et dixit Dóminus ad Samuélem: Ne respícias vultum ejus, neque altitúdinem statúræ ejus: quóniam abjéci eum, nec juxta intúitum hóminis ego júdico: homo enim videt ea quæ parent, Dóminus autem intuétur cor.
 \verse{8} Et vocávit Isai Abínadab, et addúxit eum coram Samuéle. Qui dixit: Nec hunc elégit Dóminus.
 \verse{9} Addúxit autem Isai Samma, de quo ait: Etiam hunc non elégit Dóminus.
 \verse{10} Addúxit ítaque Isai septem fílios suos coram Samuéle: et ait Sámuel ad Isai: Non elégit Dóminus ex istis.
 \verse{11} Dixítque Sámuel ad Isai: Numquid jam compléti sunt fílii? Qui respóndit: Adhuc réliquus est párvulus, et pascit oves. Et ait Sámuel ad Isai: Mitte, et adduc eum: nec enim discumbémus priúsquam huc ille véniat.
 \verse{12} Misit ergo, et addúxit eum. Erat autem rufus, et pulcher aspéctu, decoráque fácie: et ait Dóminus: Surge, unge eum: ipse est enim.
 \verse{13} Tulit ergo Sámuel cornu ólei, et unxit eum in médio fratrum ejus: et diréctus est spíritus Dómini a die illa in David, et deínceps. Surgénsque Sámuel ábiit in Rámatha.
 
 \verse{14} Spíritus autem Dómini recéssit a Saul, et exagitábat eum spíritus nequam a Dómino.
 \verse{15} Dixerúntque servi Saul ad eum: Ecce spíritus Dei malus exágitat te.
 \verse{16} Júbeat dóminus noster, et servi tui qui coram te sunt quærent hóminem sciéntem psállere cíthara, ut quando arripúerit te spíritus Dómini malus, psallat manu sua, et lévius feras.
 \verse{17} Et ait Saul ad servos suos: Providéte ergo mihi áliquem bene psalléntem, et addúcite eum ad me.
 \verse{18} Et respóndens unus de púeris, ait: Ecce vidi fílium Isai Bethlehemítem sciéntem psállere, et fortíssimum róbore, et virum bellicósum, et prudéntem in verbis, et virum pulchrum: et Dóminus est cum eo.
 \verse{19} Misit ergo Saul núntios ad Isai, dicens: Mitte ad me David fílium tuum, qui est in páscuis.
 \verse{20} Tulit ítaque Isai ásinum plenum pánibus, et lagénam vini, et hædum de capris unum, et misit per manum David fílii sui Sauli.
 \verse{21} Et venit David ad Saul, et stetit coram eo: at ille diléxit eum nimis, et factus est ejus ármiger.
 \verse{22} Misítque Saul ad Isai, dicens: Stet David in conspéctu meo: invénit enim grátiam in óculis meis.
 \verse{23} Igitur quandocúmque spíritus Dómini malus arripiébat Saul, David tollébat cítharam, et percutiébat manu sua, et refocillabátur Saul, et lévius habébat: recedébat enim ab eo spíritus malus.
 \chapter{17}
 Congregántes autem Philísthiim ágmina sua in pr\'{œ}lium, convenérunt in Socho Judæ: et castrametáti sunt inter Socho et Azéca in fínibus Dommim.
 \verse{2} Porro Saul et fílii Israël congregáti venérunt in Vallem terebínthi, et direxérunt áciem ad pugnándum contra Philísthiim.
 \verse{3} Et Philísthiim stabant super montem ex parte hac, et Israël stabat supra montem ex áltera parte: vallísque erat inter eos.
 \verse{4} Et egréssus est vir spúrius de castris Philisthinórum nómine Góliath, de Geth, altitúdinis sex cubitórum et palmi:
 \verse{5} et cassis ǽrea super caput ejus, et loríca squamáta induebátur. Porro pondus lorícæ ejus, quinque míllia siclórum æris erat:
 \verse{6} et ócreas ǽreas habébat in crúribus, et clýpeus ǽreus tegébat húmeros ejus.
 \verse{7} Hastíle autem hastæ ejus erat quasi liciatórium texéntium: ipsum autem ferrum hastæ ejus sexcéntos siclos habébat ferri: et ármiger ejus antecedébat eum.
 
 \verse{8} Stansque clamábat advérsum phalángas Israël, et dicébat eis: Quare venístis paráti ad pr\'{œ}lium? numquid ego non sum Philisthǽus, et vos servi Saul? elígite ex vobis virum, et descéndat ad singuláre certámen.
 \verse{9} Si quíverit pugnáre mecum, et percússerit me, érimus vobis servi: si autem ego prævalúero, et percússero eum, vos servi éritis, et serviétis nobis.
 \verse{10} Et aiébat Philisthǽus: Ego exprobrávi agmínibus Israël hódie: date mihi virum, et íneat mecum singuláre certámen.
 \verse{11} Audiens autem Saul et omnes Israëlítæ sermónes Philisthǽi hujuscémodi, stupébant, et metuébant nimis.
 
 \verse{12} David autem erat fílius viri Ephrathǽi, de quo supra dictum est, de Béthlehem Juda, cui nomen erat Isai, qui habébat octo fílios, et erat vir in diébus Saul senex, et grandǽvus inter viros.
 \verse{13} Abiérunt autem tres fílii ejus majóres post Saul in pr\'{œ}lium: et nómina trium filiórum ejus qui perrexérunt ad bellum, Eliab primogénitus, et secúndus Abínadab, tertiúsque Samma.
 \verse{14} David autem erat mínimus. Tribus ergo majóribus secútis Saulem,
 \verse{15} ábiit David, et revérsus est a Saul ut pásceret gregem patris sui in Béthlehem.
 \verse{16} Procedébat vero Philisthǽus mane et véspere, et stabat quadragínta diébus.
 \verse{17} Dixit autem Isai ad David fílium suum: Accipe frátribus tuis ephi poléntæ, et decem panes istos, et curre in castra ad fratres tuos,
 \verse{18} et decem forméllas cásei has déferes ad tribúnum: et fratres tuos visitábis, si recte agant: et cum quibus ordináti sunt, disce.
 
 \verse{19} Saul autem, et illi, et omnes fílii Israël, in Valle terebínthi pugnábant advérsum Philísthiim.
 \verse{20} Surréxit ítaque David mane, et commendávit gregem custódi: et onústus ábiit, sicut præcéperat ei Isai. Et venit ad locum Mágala, et ad exércitum, qui egréssus ad pugnam vociferátus erat in certámine.
 \verse{21} Diréxerat enim áciem Israël, sed et Philísthiim ex advérso fúerant præparáti.
 \verse{22} Derelínquens ergo David vasa quæ attúlerat sub manu custódis ad sárcinas, cucúrrit ad locum certáminis, et interrogábat si ómnia recte ageréntur erga fratres suos.
 \verse{23} Cumque adhuc ille loquerétur eis, appáruit vir ille spúrius ascéndens, Góliath nómine, Philisthǽus de Geth, de castris Philisthinórum: et loquénte eo hæc éadem verba audívit David.
 \verse{24} Omnes autem Israëlítæ, cum vidíssent virum, fugérunt a fácie ejus, timéntes eum valde.
 \verse{25} Et dixit unus quíspiam de Israël: Num vidístis virum hunc, qui ascéndit? ad exprobrándum enim Israéli ascéndit. Virum ergo qui percússerit eum, ditábit rex divítiis magnis, et fíliam suam dabit ei, et domum patris ejus fáciet absque tribúto in Israël.
 \verse{26} Et ait David ad viros qui stabant secum, dicens: Quid dábitur viro qui percússerit Philisthǽum hunc, et túlerit oppróbrium de Israël? quis enim est hic Philisthǽus incircumcísus, qui exprobrávit ácies Dei vivéntis?
 \verse{27} Referébat autem ei pópulus eúmdem sermónem, dicens: Hæc dabúntur viro qui percússerit eum.
 
 \verse{28} Quod cum audísset Eliab frater ejus major, loquénte eo cum áliis, irátus est contra David, et ait: Quare venísti, et quare dereliquísti páuculas oves illas in desérto? Ego novi supérbiam tuam, et nequítiam cordis tui: quia ut vidéres pr\'{œ}lium, descendísti.
 \verse{29} Et dixit David: Quid feci? numquid non verbum est?
 \verse{30} Et declinávit páululum ab eo ad álium: dixítque eúmdem sermónem. Et respóndit ei pópulus verbum sicut prius.
 \verse{31} Audíta sunt autem verba quæ locútus est David, et annuntiáta in conspéctu Saul.
 \verse{32} Ad quem cum fuísset addúctus, locútus est ei: Non concídat cor cujúsquam in eo: ego servus tuus vadam, et pugnábo advérsus Philisthǽum.
 \verse{33} Et ait Saul ad David: Non vales resístere Philisthǽo isti, nec pugnáre advérsus eum, quia puer es: hic autem vir bellátor est ab adolescéntia sua.
 \verse{34} Dixítque David ad Saul: Pascébat servus tuus patris sui gregem, et veniébat leo vel ursus, et tollébat aríetem de médio gregis:
 \verse{35} et persequébar eos, et percutiébam, eruebámque de ore eórum: et illi consurgébant advérsum me, et apprehendébam mentum eórum, et suffocábam, interficiebámque eos.
 \verse{36} Nam et leónem et ursum interféci ego servus tuus: erit ígitur et Philisthǽus hic incircumcísus quasi unus ex eis. Nunc vadam, et áuferam oppróbrium pópuli: quóniam quis est iste Philisthǽus incircumcísus, qui ausus est maledícere exercítui Dei vivéntis?
 \verse{37} Et ait David: Dóminus qui erípuit me de manu leónis, et de manu ursi, ipse me liberábit de manu Philisthǽi hujus.
 Dixit autem Saul ad David: Vade, et Dóminus tecum sit.
 \verse{38} Et índuit Saul David vestiméntis suis, et impósuit gáleam ǽream super caput ejus, et vestívit eum loríca.
 \verse{39} Accínctus ergo David gládio ejus super vestem suam, cœpit tentáre si armátus posset incédere: non enim habébat consuetúdinem. Dixítque David ad Saul: Non possum sic incédere, quia non usum hábeo. Et depósuit ea,
 \verse{40} et tulit báculum suum, quem semper habébat in mánibus: et elégit sibi quinque limpidíssimos lápides de torrénte, et misit eos in peram pastorálem quam habébat secum, et fundam manu tulit: et procéssit advérsum Philisthǽum.
 
 \verse{41} Ibat autem Philisthǽus incédens, et appropínquans advérsum David, et ármiger ejus ante eum.
 \verse{42} Cumque inspexísset Philisthǽus, et vidísset David, despéxit eum. Erat enim adoléscens, rufus, et pulcher aspéctu.
 \verse{43} Et dixit Philisthǽus ad David: Numquid ego canis sum, quod tu venis ad me cum báculo? Et maledíxit Philisthǽus David in diis suis:
 \verse{44} dixítque ad David: Veni ad me, et dabo carnes tuas volatílibus cæli et béstiis terræ.
 \verse{45} Dixit autem David ad Philisthǽum: Tu venis ad me cum gládio, et hasta, et clýpeo: ego autem vénio ad te in nómine Dómini exercítuum, Dei ágminum Israël quibus exprobrásti
 \verse{46} hódie, et dabit te Dóminus in manu mea, et percútiam te, et áuferam caput tuum a te: et dabo cadávera castrórum Philísthiim hódie volatílibus cæli, et béstiis terræ, ut sciat omnis terra quia est Deus in Israël,
 \verse{47} et nóverit univérsa ecclésia hæc, quia non in gládio nec in hasta salvat Dóminus: ipsíus enim est bellum, et tradet vos in manus nostras.
 
 \verse{48} Cum ergo surrexísset Philisthǽus, et veníret, et appropinquáret contra David, festinávit David et cucúrrit ad pugnam ex advérso Philisthǽi.
 \verse{49} Et misit manum suam in peram, tulítque unum lápidem, et funda jecit, et circumdúcens percússit Philisthǽum in fronte: et infíxus est lapis in fronte ejus, et cécidit in fáciem suam super terram.
 \verse{50} Prævaluítque David advérsum Philisthǽum in funda et lápide, percussúmque Philisthǽum interfécit. Cumque gládium non habéret in manu David,
 \verse{51} cucúrrit, et stetit super Philisthǽum, et tulit gládium ejus, et edúxit eum de vagína sua: et interfécit eum, præcidítque caput ejus. Vidéntes autem Philísthiim quod mórtuus esset fortíssimus eórum, fugérunt.
 \verse{52} Et consurgéntes viri Israël et Juda vociferáti sunt, et persecúti sunt Philisthǽos usque dum venírent in vallem, et usque ad portas Accaron: ceciderúntque vulneráti de Philísthiim in via Sáraim, et usque ad Geth, et usque ad Accaron.
 \verse{53} Et reverténtes fílii Israël postquam persecúti fúerant Philisthǽos, invasérunt castra eórum.
 
 \verse{54} Assúmens autem David caput Philisthǽi, áttulit illud in Jerúsalem: arma vero ejus pósuit in tabernáculo suo.
 \verse{55} Eo autem témpore quo víderat Saul David egrediéntem contra Philisthǽum, ait ad Abner príncipem milítiæ: De qua stirpe descéndit hic adoléscens, Abner? Dixítque Abner: Vivit ánima tua, rex, si novi.
 \verse{56} Et ait rex: Intérroga tu, cujus fílius sit iste puer.
 \verse{57} Cumque regréssus esset David, percússo Philisthǽo, tulit eum Abner, et introdúxit coram Saule, caput Philisthǽi habéntem in manu.
 \verse{58} Et ait ad eum Saul: De qua progénie es, o adoléscens? Dixítque David: Fílius servi tui Isai Bethlehemítæ ego sum.
 \chapter{18}
 Et factum est cum complésset loqui ad Saul, ánima Jónathæ conglutináta est ánimæ David, et diléxit eum Jónathas quasi ánimam suam.
 \verse{2} Tulítque eum Saul in die illa, et non concéssit ei ut reverterétur in domum patris sui.
 \verse{3} Iniérunt autem David et Jónathas fœdus: diligébat enim eum quasi ánimam suam.
 \verse{4} Nam expoliávit se Jónathas túnica qua erat indútus, et dedit eam David, et réliqua vestiménta sua, usque ad gládium et arcum suum, et usque ad bálteum.
 
 \verse{5} Egrediebátur quoque David ad ómnia quæcúmque misísset eum Saul, et prudénter se agébat: posuítque eum Saul super viros belli, et accéptus erat in óculis univérsi pópuli, maximéque in conspéctu famulórum Saul.
 \verse{6} Porro cum reverterétur percússo Philisthǽo David, egréssæ sunt mulíeres de univérsis úrbibus Israël, cantántes, chorósque ducéntes in occúrsum Saul regis, in týmpanis lætítiæ, et in sistris.
 \verse{7} Et præcinébant mulíeres, ludéntes, atque dicéntes: Percússit Saul mille, et David decem míllia.
 \verse{8} Irátus est autem Saul nimis, et displícuit in óculis ejus sermo iste: dixítque: Dedérunt David decem míllia, et mihi mille dedérunt: quid ei súperest, nisi solum regnum?
 \verse{9} Non rectis ergo óculis Saul aspiciébat David a die illa et deínceps.
 \verse{10} Post diem autem álteram, invásit spíritus Dei malus Saul, et prophetábat in médio domus suæ: David autem psallébat manu sua, sicut per síngulos dies. Tenebátque Saul lánceam,
 \verse{11} et misit eam, putans quod confígere posset David cum paríete: et declinávit David a fácie ejus secúndo.
 
 \verse{12} Et tímuit Saul David, eo quod Dóminus esset cum eo, et a se recessísset.
 \verse{13} Amóvit ergo eum Saul a se, et fecit eum tribúnum super mille viros: et egrediebátur, et intrábat in conspéctu pópuli.
 \verse{14} In ómnibus quoque viis suis David prudénter agébat, et Dóminus erat cum eo.
 \verse{15} Vidit ítaque Saul quod prudens esset nimis, et cœpit cavére eum.
 \verse{16} Omnis autem Israël et Juda diligébat David: ipse enim ingrediebátur et egrediebátur ante eos.
 \verse{17} Dixítque Saul ad David: Ecce fília mea major Merob: ipsam dabo tibi uxórem: tantúmmodo esto vir fortis, et prœliáre bella Dómini. Saul autem reputábat, dicens: Non sit manus mea in eum, sed sit super eum manus Philisthinórum.
 \verse{18} Ait autem David ad Saul: Quis ego sum, aut quæ est vita mea, aut cognátio patris mei in Israël, ut fiam gener regis?
 \verse{19} Factum est autem tempus cum debéret dari Merob fília Saul David, data est Hadriéli Molathítæ uxor.
 \verse{20} Diléxit autem David Michol fília Saul áltera. Et nuntiátum est Saul, et plácuit ei.
 \verse{21} Dixítque Saul: Dabo eam illi, ut fiat ei in scándalum, et sit super eum manus Philisthinórum. Dixítque Saul ad David: In duábus rebus gener meus eris hódie.
 
 \verse{22} Et mandávit Saul servis suis: Loquímini ad David clam me, dicéntes: Ecce places regi, et omnes servi ejus díligunt te: nunc ergo esto gener regis.
 \verse{23} Et locúti sunt servi Saul in áuribus David ómnia verba hæc. Et ait David: Num parum vidétur vobis, génerum esse regis? ego autem sum vir pauper et ténuis.
 \verse{24} Et renuntiavérunt servi Saul dicéntes: Hujuscémodi verba locútus est David.
 \verse{25} Dixit autem Saul: Sic loquímini ad David: Non habet rex sponsália necésse, nisi tantum centum præpútia Philisthinórum, ut fiat últio de inimícis regis. Porro Saul cogitábat trádere David in manus Philisthinórum.
 \verse{26} Cumque renuntiássent servi ejus David verba quæ díxerat Saul, plácuit sermo in óculis David, ut fíeret gener regis.
 \verse{27} Et post paucos dies surgens David, ábiit cum viris qui sub eo erant. Et percússit ex Philísthiim ducéntos viros, et áttulit eórum præpútia et annumerávit ea regi, ut esset gener ejus. Dedit ítaque Saul ei Michol fíliam suam uxórem.
 
 \verse{28} Et vidit Saul, et intelléxit quod Dóminus esset cum David. Michol autem fília Saul diligébat eum.
 \verse{29} Et Saul magis cœpit timére David: factúsque est Saul inimícus David cunctis diébus.
 \verse{30} Et egréssi sunt príncipes Philisthinórum. A princípio autem egressiónis eórum, prudéntius se gerébat David quam omnes servi Saul, et célebre factum est nomen ejus nimis.
 \chapter{19}
 Locútus est autem Saul ad Jónathan fílium suum, et ad omnes servos suos, ut occíderent David. Porro Jónathas fílius Saul diligébat David valde:
 \verse{2} et indicávit Jónathas David, dicens: Quærit Saul pater meus occídere te: quaprópter obsérva te, quæso, mane: et manébis clam, et abscónderis.
 \verse{3} Ego autem egrédiens stabo juxta patrem meum in agro, ubicúmque fúeris: et ego loquar de te ad patrem meum, et quodcúmque vídero, nuntiábo tibi.
 \verse{4} Locútus est ergo Jónathas de David bona ad Saul patrem suum: dixítque ad eum: Ne pecces rex in servum tuum David, quia non peccávit tibi, et ópera ejus bona sunt tibi valde.
 \verse{5} Et pósuit ánimam suam in manu sua, et percússit Philisthǽum, et fecit Dóminus salútem magnam univérso Israéli: vidísti, et lætátus es. Quare ergo peccas in sánguine innóxio, interfíciens David, qui est absque culpa?
 \verse{6} Quod cum audísset Saul, placátus voce Jónathæ, jurávit: Vivit Dóminus, quia non occidétur.
 \verse{7} Vocávit ítaque Jónathas David, et indicávit ei ómnia verba hæc: et introdúxit Jónathas David ad Saul, et fuit ante eum sicut fúerat heri et nudiustértius.
 \verse{8} Motum est autem rursum bellum: et egréssus David, pugnávit advérsum Philísthiim: percussítque eos plaga magna, et fugérunt a fácie ejus.
 
 \verse{9} Et factus est spíritus Dómini malus in Saul: sedébat autem in domo sua, et tenébat lánceam: porro David psallébat manu sua.
 \verse{10} Nisúsque est Saul confígere David láncea in paríete, et declinávit David a fácie Saul: láncea autem casso vúlnere perláta est in paríetem, et David fugit, et salvátus est nocte illa.
 \verse{11} Misit ergo Saul satéllites suos in domum David, ut custodírent eum, et interficerétur mane. Quod cum annuntiásset David Michol uxor sua, dicens: Nisi salváveris te nocte hac, cras moriéris:
 \verse{12} depósuit eum per fenéstram. Porro ille ábiit et aufúgit, atque salvátus est.
 \verse{13} Tulit autem Michol státuam, et pósuit eam super lectum, et pellem pilósam caprárum pósuit ad caput ejus, et opéruit eam vestiméntis.
 \verse{14} Misit autem Saul apparitóres, qui ráperent David: et respónsum est quod ægrotáret.
 \verse{15} Rursúmque misit Saul núntios ut vidérent David, dicens: Afférte eum ad me in lecto, ut occidátur.
 \verse{16} Cumque veníssent núntii, invéntum est simulácrum super lectum, et pellis caprárum ad caput ejus.
 \verse{17} Dixítque Saul ad Michol: Quare sic illusísti mihi, et dimisísti inimícum meum ut fúgeret? Et respóndit Michol ad Saul: Quia ipse locútus est mihi: Dimítte me, alióquin interfíciam te.
 
 \verse{18} David autem fúgiens salvátus est, et venit ad Sámuel in Rámatha, et nuntiávit ei ómnia quæ fécerat sibi Saul: et abiérunt ipse et Sámuel, et moráti sunt in Najoth.
 \verse{19} Nuntiátum est autem Sauli a dicéntibus: Ecce David in Najoth in Rámatha.
 \verse{20} Misit ergo Saul lictóres, ut ráperent David: qui cum vidíssent cúneum prophetárum vaticinántium, et Samuélem stantem super eos, factus est étiam spíritus Dómini in illis, et prophetáre cœpérunt étiam ipsi.
 \verse{21} Quod cum nuntiátum esset Sauli, misit et álios núntios: prophetavérunt autem et illi. Et rursum misit Saul tértios núntios: qui et ipsi prophetavérunt. Et irátus iracúndia Saul,
 \verse{22} ábiit étiam ipse in Rámatha, et venit usque ad cistérnam magnam quæ est in Socho, et interrogávit, et dixit: In quo loco sunt Sámuel et David? Dictúmque est ei: Ecce in Najoth sunt in Rámatha.
 \verse{23} Et ábiit in Najoth in Rámatha, et factus est étiam super eum spíritus Dómini, et ambulábat ingrédiens, et prophetábat usque dum veníret in Najoth in Rámatha.
 \verse{24} Et expoliávit étiam ipse se vestiméntis suis, et prophetávit cum céteris coram Samuéle, et cécidit nudus tota die illa et nocte. Unde et exívit provérbium: Num et Saul inter prophétas?
 \chapter{20}
 Fugit autem David de Najoth, quæ est in Rámatha, veniénsque locútus est coram Jónatha: Quid feci? quæ est iníquitas mea, et quod peccátum meum in patrem tuum, quia quærit ánimam meam?
 \verse{2} Qui dixit ei: Absit, non moriéris: neque enim fáciet pater meus quidquam grande vel parvum, nisi prius indicáverit mihi: hunc ergo celávit me pater meus sermónem tantúmmodo? nequáquam erit istud.
 \verse{3} Et jurávit rursum Davídi. Et ille ait: Scit profécto pater tuus quia invéni grátiam in óculis tuis, et dicet: Nésciat hoc Jónathas, ne forte tristétur. Quinímmo vivit Dóminus, et vivit ánima tua, quia uno tantum (ut ita dicam) gradu ego morsque divídimur.
 \verse{4} Et ait Jónathas ad David: Quodcúmque díxerit mihi ánima tua, fáciam tibi.
 \verse{5} Dixit autem David ad Jónathan: Ecce caléndæ sunt crástino, et ego ex more sedére sóleo juxta regem ad vescéndum: dimítte ergo me ut abscóndar in agro usque ad vésperam diéi tértiæ.
 \verse{6} Si respíciens requisíerit me pater tuus, respondébis ei: Rogávit me David ut iret celériter in Béthlehem civitátem suam, quia víctimæ solémnes ibi sunt univérsis contribúlibus suis.
 \verse{7} Si díxerit: Bene: pax erit servo tuo. Si autem fúerit irátus, scito quia compléta est malítia ejus.
 \verse{8} Fac ergo misericórdiam in servum tuum, quia fœdus Dómini me fámulum tuum tecum iníre fecísti: si autem est iníquitas áliqua in me, tu me intérfice, et ad patrem tuum ne introdúcas me.
 \verse{9} Et ait Jónathas: Absit hoc a te: neque enim fíeri potest, ut si certe cognóvero complétam esse patris mei malítiam contra te, non annúntiem tibi.
 
 \verse{10} Respondítque David ad Jónathan: Quis renuntiábit mihi, si quid forte respónderit tibi pater tuus dure de me?
 \verse{11} Et ait Jónathas ad David: Veni, et egrediámur foras in agrum. Cumque exíssent ambo in agrum,
 \verse{12} ait Jónathas ad David: Dómine Deus Israël, si investigávero senténtiam patris mei crástino vel peréndie, et áliquid boni fúerit super David, et non statim mísero ad te, et notum tibi fécero,
 \verse{13} hæc fáciat Dóminus Jónathæ, et hæc addat. Si autem perseveráverit patris mei malítia advérsum te, revelábo aurem tuam, et dimíttam te, ut vadas in pace, et sit Dóminus tecum, sicut fuit cum patre meo.
 \verse{14} Et si víxero, fácies mihi misericórdiam Dómini: si vero mórtuus fúero,
 \verse{15} non áuferes misericórdiam tuam a domo mea usque in sempitérnum, quando eradicáverit Dóminus inimícos David, unumquémque de terra: áuferat Jónathan de domo sua, et requírat Dóminus de manu inimicórum David.
 \verse{16} Pépigit ergo Jónathas fœdus cum domo David: et requisívit Dóminus de manu inimicórum David.
 \verse{17} Et áddidit Jónathas dejeráre David, eo quod dilígeret illum: sicut enim ánimam suam, ita diligébat eum.
 
 \verse{18} Dixítque ad eum Jónathas: Cras caléndæ sunt, et requiréris:
 \verse{19} requirétur enim séssio tua usque peréndie. Descéndes ergo festínus, et vénies in locum ubi celándus es in die qua operári licet, et sedébis juxta lápidem cui nomen est Ezel.
 \verse{20} Et ego tres sagíttas mittam juxta eum, et jáciam quasi exércens me ad signum.
 \verse{21} Mittam quoque et púerum, dicens ei: Vade, et affer mihi sagíttas.
 \verse{22} Si díxero púero: Ecce sagíttæ intra te sunt, tolle eas: tu veni ad me, quia pax tibi est, et nihil est mali, vivit Dóminus. Si autem sic locútus fúero púero: Ecce sagíttæ ultra te sunt: vade in pace, quia dimísit te Dóminus.
 \verse{23} De verbo autem quod locúti sumus ego et tu, sit Dóminus inter me et te usque in sempitérnum.
 
 \verse{24} Abscónditus est ergo David in agro, et venérunt caléndæ, et sedit rex ad comedéndum panem.
 \verse{25} Cumque sedísset rex super cáthedram suam (secúndum consuetúdinem) quæ erat juxta paríetem, surréxit Jónathas, et sedit Abner ex látere Saul: vacuúsque appáruit locus David.
 \verse{26} Et non est locútus Saul quidquam in die illa: cogitábat enim quod forte evenísset ei, ut non esset mundus, nec purificátus.
 \verse{27} Cumque illuxísset dies secúnda post caléndas, rursus appáruit vácuus locus David. Dixítque Saul ad Jónathan fílium suum: Cur non venit fílius Isai nec heri nec hódie ad vescéndum?
 \verse{28} Respondítque Jónathas Sauli: Rogávit me obníxe ut iret in Béthlehem,
 \verse{29} et ait: Dimítte me, quóniam sacrifícium solémne est in civitáte, unus de frátribus meis accersívit me: nunc ergo si invéni grátiam in óculis tuis, vadam cito, et vidébo fratres meos. Ob hanc causam non venit ad mensam regis.
 \verse{30} Irátus autem Saul advérsum Jónathan, dixit ei: Fili mulíeris virum ultro rapiéntis, numquid ignóro quia díligis fílium Isai in confusiónem tuam, et in confusiónem ignominiósæ matris tuæ?
 \verse{31} Omnibus enim diébus quibus fílius Isai víxerit super terram, non stabiliéris tu, neque regnum tuum. Itaque jam nunc mitte, et adduc eum ad me: quia fílius mortis est.
 \verse{32} Respóndens autem Jónathas Sauli patri suo, ait: Quare moriétur? quid fecit?
 \verse{33} Et arrípuit Saul lánceam ut percúteret eum. Et intelléxit Jónathas quod definítum esset a patre suo, ut interfíceret David.
 \verse{34} Surréxit ergo Jónathas a mensa in ira furóris, et non comédit in die calendárum secúnda panem. Contristátus est enim super David, eo quod confudísset eum pater suus.
 
 \verse{35} Cumque illuxísset mane, venit Jónathas in agrum juxta plácitum David, et puer párvulus cum eo.
 \verse{36} Et ait ad púerum suum: Vade, et affer mihi sagíttas quas ego jácio. Cumque puer cucurrísset, jecit áliam sagíttam trans púerum.
 \verse{37} Venit ítaque puer ad locum jáculi quod míserat Jónathas: et clamávit Jónathas post tergum púeri, et ait: Ecce ibi est sagítta porro ultra te.
 \verse{38} Clamavítque íterum Jónathas post tergum púeri, dicens: Festína velóciter, ne stéteris. Collégit autem puer Jónathæ sagíttas, et áttulit ad dóminum suum:
 \verse{39} et quid agerétur, pénitus ignorábat, tantúmmodo enim Jónathas et David rem nóverant.
 \verse{40} Dedit ergo Jónathas arma sua púero, et dixit ei: Vade, et defer in civitátem.
 
 \verse{41} Cumque abiísset puer, surréxit David de loco qui vergébat ad austrum, et cadens pronus in terram, adorávit tértio: et osculántes se altérutrum, flevérunt páriter, David autem ámplius.
 \verse{42} Dixit ergo Jónathas ad David: Vade in pace: quæcúmque jurávimus ambo in nómine Dómini, dicéntes: Dóminus sit inter me et te, et inter semen meum et semen tuum usque in sempitérnum.
 \verse{43} Et surréxit David, et ábiit: sed et Jónathas ingréssus est civitátem.
 \chapter{21}
 Venit autem David in Nobe ad Achímelech sacerdótem: et obstúpuit Achímelech, eo quod venísset David. Et dixit ei: Quare tu solus, et nullus est tecum?
 \verse{2} Et ait David ad Achímelech sacerdótem: Rex præcépit mihi sermónem, et dixit: Nemo sciat rem propter quam missus es a me, et cujúsmodi præcépta tibi déderim: nam et púeris condíxi in illum et illum locum.
 \verse{3} Nunc ergo si quid habes ad manum, vel quinque panes, da mihi, aut quidquid invéneris.
 \verse{4} Et respóndens sacérdos ad David, ait illi: Non hábeo láicos panes ad manum, sed tantum panem sanctum: si mundi sunt púeri, máxime a muliéribus?
 \verse{5} Et respóndit David sacerdóti, et dixit ei: Equidem, si de muliéribus ágitur: continúimus nos ab heri et nudiustértius quando egrediebámur, et fuérunt vasa puerórum sancta. Porro via hæc pollúta est, sed et ipsa hódie sanctificábitur in vasis.
 \verse{6} Dedit ergo ei sacérdos sanctificátum panem: neque enim erat ibi panis, nisi tantum panes propositiónis, qui subláti fúerant a fácie Dómini, ut poneréntur panes cálidi.
 
 \verse{7} Erat autem ibi vir quidam de servis Saul in die illa, intus in tabernáculo Dómini: et nomen ejus Doëg Idumǽus, potentíssimus pastórum Saul.
 
 \verse{8} Dixit autem David ad Achímelech: Si habes hic ad manum hastam aut gládium? quia gládium meum et arma mea non tuli mecum: sermo enim regis urgébat.
 \verse{9} Et dixit sacérdos: Ecce hic gládius Góliath Philisthǽi, quem percussísti in Valle terebínthi: est involútus pállio post ephod: si istum vis tóllere, tolle: neque enim hic est álius absque eo. Et ait David: Non est huic alter símilis: da mihi eum.
 
 \verse{10} Surréxit ítaque David, et fugit in die illa a fácie Saul: et venit ad Achis regem Geth.
 \verse{11} Dixerúntque servi Achis ad eum cum vidíssent David: Numquid non iste est David rex terræ? nonne huic cantábant per choros, dicéntes: Percússit Saul mille, et David decem míllia?
 \verse{12} Pósuit autem David sermónes istos in corde suo, et extímuit valde a fácie Achis regis Geth.
 \verse{13} Et immutávit os suum coram eis, et collabebátur inter manus eórum: et impingébat in óstia portæ, defluebántque salívæ ejus in barbam.
 \verse{14} Et ait Achis ad servos suos: Vidístis hóminem insánum: quare adduxístis eum ad me?
 \verse{15} an desunt nobis furiósi, quod introduxístis istum, ut fúreret me præsénte? híccine ingrediétur domum meam?
 \chapter{22}
 Abiit ergo David inde, et fugit in spelúncam Odóllam. Quod cum audíssent fratres ejus, et omnis domus patris ejus, descendérunt ad eum illuc.
 \verse{2} Et convenérunt ad eum omnes qui erant in angústia constitúti, et oppréssi áëre aliéno, et amáro ánimo: et factus est eórum princeps, fuerúntque cum eo quasi quadringénti viri.
 \verse{3} Et proféctus est David inde in Maspha, quæ est Moab: et dixit ad regem Moab: Máneat, oro, pater meus et mater mea vobíscum, donec sciam quid fáciat mihi Deus.
 \verse{4} Et relíquit eos ante fáciem regis Moab: manserúntque apud eum cunctis diébus quibus David fuit in præsídio.
 \verse{5} Dixítque Gad prophéta ad David: Noli manére in præsídio: proficíscere, et vade in terram Juda. Et proféctus est David, et venit in saltum Haret.
 
 \verse{6} Et audívit Saul quod apparuísset David, et viri qui erant cum eo. Saul autem cum manéret in Gábaa, et esset in némore quod est in Rama, hastam manu tenens, cunctíque servi ejus circumstárent eum,
 \verse{7} ait ad servos suos qui assistébant ei: Audíte nunc, fílii Jémini: numquid ómnibus vobis dabit fílius Isai agros et víneas, et univérsos vos fáciet tribúnos et centuriónes?
 \verse{8} quóniam conjurástis omnes advérsum me, et non est qui mihi renúntiet, máxime cum et fílius meus fœdus iníerit cum fílio Isai. Non est qui vicem meam dóleat ex vobis, nec qui annúntiet mihi: eo quod suscitáverit fílius meus servum meum advérsum me, insidiántem mihi usque hódie.
 \verse{9} Respóndens autem Doëg Idumǽus, qui assistébat, et erat primus inter servos Saul: Vidi, inquit, fílium Isai in Nobe apud Achímelech fílium Achitob sacerdótem.
 \verse{10} Qui consúluit pro eo Dóminum, et cibária dedit ei: sed et gládium Góliath Philisthǽi dedit illi.
 
 \verse{11} Misit ergo rex ad accerséndum Achímelech sacerdótem fílium Achitob, et omnem domum patris ejus, sacerdótum qui erant in Nobe, qui univérsi venérunt ad regem.
 \verse{12} Et ait Saul ad Achímelech: Audi, fili Achitob. Qui respóndit: Præsto sum, dómine.
 \verse{13} Dixítque ad eum Saul: Quare conjurástis advérsum me, tu et fílius Isai, et dedísti ei panes et gládium, et consuluísti pro eo Deum, ut consúrgeret advérsum me, insidiátor usque hódie pérmanens?
 \verse{14} Respondénsque Achímelech regi, ait: Et quis in ómnibus servis tuis sicut David, fidélis, et gener regis, et pergens ad impérium tuum, et gloriósus in domo tua?
 \verse{15} num hódie cœpi pro eo consúlere Deum? absit hoc a me: ne suspicétur rex advérsus servum suum rem hujuscémodi, in univérsa domo patris mei: non enim scivit servus tuus quidquam super hoc negótio, vel módicum vel grande.
 \verse{16} Dixítque rex: Morte moriéris Achímelech, tu et omnis domus patris tui.
 \verse{17} Et ait rex emissáriis qui circumstábant eum: Convertímini, et interfícite sacerdótes Dómini, nam manus eórum cum David est: sciéntes quod fugísset, et non indicavérunt mihi. Noluérunt autem servi regis exténdere manus suas in sacerdótes Dómini.
 \verse{18} Et ait rex ad Doëg: Convértere tu, et írrue in sacerdótes. Conversúsque Doëg Idumǽus, írruit in sacerdótes, et trucidávit in die illa octogínta quinque viros vestítos ephod líneo.
 \verse{19} Nobe autem civitátem sacerdótum percússit in ore gládii, viros et mulíeres, et párvulos et lacténtes, bovémque, et ásinum, et ovem in ore gládii.
 
 \verse{20} Evádens autem unus fílius Achímelech fílii Achitob, cujus nomen erat Abíathar, fugit ad David,
 \verse{21} et annuntiávit ei quod occidísset Saul sacerdótes Dómini.
 \verse{22} Et ait David ad Abíathar: Sciébam in die illa quod cum ibi esset Doëg Idumǽus, procul dúbio annuntiáret Sauli: ego sum reus ómnium animárum patris tui.
 \verse{23} Mane mecum: ne tímeas: si quis quæsíerit ánimam meam, quæret et ánimam tuam, mecúmque serváberis.
 \chapter{23}
 Et annuntiavérunt David, dicéntes: Ecce Philísthiim oppúgnant Ceílam et dirípiunt áreas.
 \verse{2} Consúluit ergo David Dóminum, dicens: Num vadam, et percútiam Philisthǽos istos? Et ait Dóminus ad David: Vade, et percúties Philisthǽos, et Ceílam salvábis.
 \verse{3} Et dixérunt viri qui erant cum David ad eum: Ecce nos hic in Judǽa consisténtes timémus: quanto magis si iérimus in Ceílam advérsum ágmina Philisthinórum?
 \verse{4} Rursum ergo David consúluit Dóminum. Qui respóndens, ait ei: Surge, et vade in Ceílam: ego enim tradam Philisthǽos in manu tua.
 \verse{5} Abiit ergo David et viri ejus in Ceílam, et pugnávit advérsum Philisthǽos: et abégit juménta eórum, et percússit eos plaga magna: et salvávit David habitatóres Ceílæ.
 \verse{6} Porro eo témpore quo fugiébat Abíathar fílius Achímelech ad David in Ceílam, ephod secum habens descénderat.
 
 \verse{7} Nuntiátum est autem Sauli quod venísset David in Ceílam: et ait Saul: Trádidit eum Deus in manus meas, conclusúsque est introgréssus urbem, in qua portæ et seræ sunt.
 \verse{8} Et præcépit Saul omni pópulo ut ad pugnam descénderet in Ceílam, et obsidéret David et viros ejus.
 \verse{9} Quod cum David rescísset quia præparáret ei Saul clam malum, dixit ad Abíathar sacerdótem: Applica ephod.
 \verse{10} Et ait David: Dómine Deus Israël, audívit famam servus tuus, quod dispónat Saul veníre in Ceílam, ut evértat urbem propter me:
 \verse{11} si tradent me viri Ceílæ in manus ejus? et si descéndet Saul, sicut audívit servus tuus? Dómine Deus Israël, índica servo tuo. Et ait Dóminus: Descéndet.
 \verse{12} Dixítque David: Si tradent me viri Ceílæ, et viros qui sunt mecum, in manus Saul? Et dixit Dóminus: Tradent.
 \verse{13} Surréxit ergo David et viri ejus quasi sexcénti, et egréssi de Ceíla, huc atque illuc vagabántur incérti: nuntiatúmque est Sauli quod fugísset David de Ceíla, et salvátus esset: quam ob rem dissimulávit exíre.
 
 \verse{14} Morabátur autem David in desérto in locis firmíssimis, mansítque in monte solitúdinis Ziph, in monte opáco: quærébat eum tamen Saul cunctis diébus, et non trádidit eum Deus in manus ejus.
 \verse{15} Et vidit David quod egréssus esset Saul ut quǽreret ánimam ejus. Porro David erat in desérto Ziph in silva.
 \verse{16} Et surréxit Jónathas fílius Saul, et ábiit ad David in silvam, et confortávit manus ejus in Deo: dixítque ei:
 \verse{17} Ne tímeas: neque enim invéniet te manus Saul patris mei, et tu regnábis super Israël, et ego ero tibi secúndus: sed et Saul pater meus scit hoc.
 \verse{18} Percússit ergo utérque fœdus coram Dómino: mansítque David in silva, Jónathas autem revérsus est in domum suam.
 
 \verse{19} Ascendérunt autem Ziphǽi ad Saul in Gábaa, dicéntes: Nonne ecce David látitat apud nos in locis tutíssimis silvæ, in colle Háchila, quæ est ad déxteram desérti?
 \verse{20} Nunc ergo, sicut desiderávit ánima tua ut descénderes, descénde: nostrum autem erit ut tradámus eum in manus regis.
 \verse{21} Dixítque Saul: Benedícti vos a Dómino, quia doluístis vicem meam.
 \verse{22} Abíte ergo, oro, et diligéntius præparáte, et curiósius ágite, et consideráte locum ubi sit pes ejus, vel quis víderit eum ibi: recógitat enim de me, quod cállide insídier ei.
 \verse{23} Consideráte, et vidéte ómnia latíbula ejus in quibus abscónditur: et revertímini ad me ad rem certam, ut vadam vobíscum. Quod si étiam in terram se abstrúserit, perscrutábor eum in cunctis míllibus Juda.
 
 \verse{24} At illi surgéntes abiérunt in Ziph ante Saul: David autem et viri ejus erant in desérto Maon, in campéstribus ad déxteram Jésimon.
 \verse{25} Ivit ergo Saul et sócii ejus ad quæréndum eum. Et nuntiátum est David: statímque descéndit ad petram, et versabátur in desérto Maon: quod cum audísset Saul, persecútus est David in desérto Maon.
 \verse{26} Et ibat Saul ad latus montis ex parte una: David autem et viri ejus erant in látere montis ex parte áltera. Porro David desperábat se posse evádere a fácie Saul: ítaque Saul et viri ejus in modum corónæ cingébant David et viros ejus, ut cáperent eos.
 \verse{27} Et núntius venit ad Saul, dicens: Festína, et veni, quóniam infudérunt se Philísthiim super terram.
 \verse{28} Revérsus est ergo Saul desístens pérsequi David, et perréxit in occúrsum Philisthinórum: propter hoc vocavérunt locum illum, Petram dividéntem.
 \chapter{24}
 Ascéndit ergo David inde: et habitávit in locis tutíssimis Engáddi.
 \verse{2} Cumque revérsus esset Saul, postquam persecútus est Philisthǽos, nuntiavérunt ei, dicéntes: Ecce David in desérto est Engáddi.
 \verse{3} Assúmens ergo Saul tria míllia electórum virórum ex omni Israël, perréxit ad investigándum David et viros ejus, étiam super abruptíssimas petras, quæ solis ibícibus pérviæ sunt.
 \verse{4} Et venit ad caulas óvium, quæ se offerébant viánti: erátque ibi spelúnca, quam ingréssus est Saul ut purgáret ventrem: porro David et viri ejus in interióre parte spelúncæ latébant.
 \verse{5} Et dixérunt servi David ad eum: Ecce dies de qua locútus est Dóminus ad te: Ego tradam tibi inimícum tuum, ut fácias ei sicut placúerit in óculis tuis. Surréxit ergo David, et præcídit oram chlámydis Saul silénter.
 \verse{6} Post hæc percússit cor suum David, eo quod abscidísset oram chlámydis Saul.
 \verse{7} Dixítque ad viros suos: Propítius sit mihi Dóminus, ne fáciam hanc rem dómino meo, christo Dómini, ut mittam manum meam in eum: quia christus Dómini est.
 \verse{8} Et confrégit David viros suos sermónibus, et non permísit eos ut consúrgerent in Saul: porro Saul exsúrgens de spelúnca, pergébat cœpto itínere.
 
 \verse{9} Surréxit autem et David post eum: et egréssus de spelúnca, clamávit post tergum Saul, dicens: Dómine mi rex. Et respéxit Saul post se: et inclínans se David pronus in terram adorávit,
 \verse{10} dixítque ad Saul: Quare audis verba hóminum loquéntium: David quærit malum advérsum te?
 \verse{11} Ecce hódie vidérunt óculi tui quod tradíderit te Dóminus in manu mea in spelúnca: et cogitávi ut occíderem te, sed pepércit tibi óculus meus: dixi enim: Non exténdam manum meam in dóminum meum, quia christus Dómini est.
 \verse{12} Quin pótius pater mi, vide, et cognósce oram chlámydis tuæ in manu mea: quóniam cum præscínderem summitátem chlámydis tuæ, nólui exténdere manum meam in te: animadvérte, et vide, quóniam non est in manu mea malum, neque iníquitas, neque peccávi in te: tu autem insidiáris ánimæ meæ ut áuferas eam.
 \verse{13} Júdicet Dóminus inter me et te, et ulciscátur me Dóminus ex te: manus autem mea non sit in te.
 \verse{14} Sicut et in provérbio antíquo dícitur: Ab ímpiis egrediétur impíetas: manus ergo mea non sit in te.
 \verse{15} Quem perséqueris, rex Israël? quem perséqueris? canem mórtuum perséqueris, et púlicem unum.
 \verse{16} Sit Dóminus judex, et júdicet inter me et te: et vídeat, et júdicet causam meam, et éruat me de manu tua.
 
 \verse{17} Cum autem complésset David loquens sermónes hujuscémodi ad Saul, dixit Saul: Numquid vox hæc tua est, fili mi David? Et levávit Saul vocem suam, et flevit:
 \verse{18} dixítque ad David: Jústior tu es quam ego: tu enim tribuísti mihi bona, ego autem réddidi tibi mala.
 \verse{19} Et tu indicásti hódie quæ féceris mihi bona: quómodo tradíderit me Dóminus in manum tuam, et non occíderis me.
 \verse{20} Quis enim cum invénerit inimícum suum, dimíttet eum in via bona? sed Dóminus reddat tibi vicissitúdinem hanc pro eo quod hódie operátus es in me.
 \verse{21} Et nunc quia scio quod certíssime regnatúrus sis, et habitúrus in manu tua regnum Israël:
 \verse{22} jura mihi in Dómino, ne déleas semen meum post me, neque áuferas nomen meum de domo patris mei.
 \verse{23} Et jurávit David Sauli. Abiit ergo Saul in domum suam: et David et viri ejus ascendérunt ad tutióra loca.
 \chapter{25}
 Mórtuus est autem Sámuel, et congregátus est univérsus Israël, et planxérunt eum, et sepeliérunt eum in domo sua in Rámatha. Consurgénsque David descéndit in desértum Pharan.
 
 \verse{2} Erat autem vir quíspiam in solitúdine Maon, et posséssio ejus in Carmélo, et homo ille magnus nimis: erántque ei oves tria míllia, et mille capræ: et áccidit ut tonderétur grex ejus in Carmélo.
 \verse{3} Nomen autem viri illíus erat Nabal. Et nomen uxóris ejus Abígail: erátque múlier illa prudentíssima, et speciósa: porro vir ejus durus, et péssimus, et malitiósus: erat autem de génere Caleb.
 \verse{4} Cum ergo audísset David in desérto quod tondéret Nabal gregem suum,
 \verse{5} misit decem júvenes, et dixit eis: Ascéndite in Carmélum, et veniétis ad Nabal, et salutábitis eum ex nómine meo pacífice.
 \verse{6} Et dicétis: Sit frátribus meis et tibi pax, et dómui tuæ pax, et ómnibus, quæcúmque habes, sit pax.
 \verse{7} Audívi quod tondérent pastóres tui, qui erant nobíscum in desérto: numquam eis molésti fúimus, nec aliquándo défuit quidquam eis de grege, omni témpore quo fuérunt nobíscum in Carmélo.
 \verse{8} Intérroga púeros tuos, et indicábunt tibi. Nunc ergo invéniant púeri tui grátiam in óculis tuis: in die enim bona vénimus: quodcúmque invénerit manus tua, da servis tuis, et fílio tuo David.
 
 \verse{9} Cumque veníssent púeri David, locúti sunt ad Nabal ómnia verba hæc ex nómine David: et siluérunt.
 \verse{10} Respóndens autem Nabal púeris David, ait: Quis est David? et quis est fílius Isai? hódie increvérunt servi qui fúgiunt dóminos suos.
 \verse{11} Tollam ergo panes meos, et aquas meas, et carnes pécorum quæ occídi tonsóribus meis, et dabo viris quos néscio unde sint?
 \verse{12} Regréssi sunt ítaque púeri David per viam suam, et revérsi venérunt, et nuntiavérunt ei ómnia verba quæ díxerat.
 \verse{13} Tunc ait David púeris suis: Accingátur unusquísque gládio suo. Et accíncti sunt sínguli gládiis suis, accinctúsque est et David ense suo: et secúti sunt David quasi quadringénti viri: porro ducénti remansérunt ad sárcinas.
 
 \verse{14} Abígail autem uxóri Nabal nuntiávit unus de púeris suis, dicens: Ecce David misit núntios de desérto, ut benedícerent dómino nostro: et aversátus est eos.
 \verse{15} Hómines isti boni satis fúerant nobis, et non molésti: nec quidquam aliquándo périit omni témpore quo fúimus conversáti cum eis in desérto:
 \verse{16} pro muro erant nobis tam in nocte quam in die, ómnibus diébus quibus pávimus apud eos greges.
 \verse{17} Quam ob rem consídera, et recógita quid fácias: quóniam compléta est malítia advérsum virum tuum, et advérsum domum tuam, et ipse est fílius Bélial, ita ut nemo possit ei loqui.
 \verse{18} Festinávit ígitur Abígail, et tulit ducéntos panes, et duos utres vini, et quinque aríetes coctos, et quinque sata poléntæ, et centum ligatúras uvæ passæ, et ducéntas massas caricárum, et pósuit super ásinos:
 \verse{19} dixítque púeris suis: Præcédite me: ecce ego post tergum sequar vos: viro autem suo Nabal non indicávit.
 
 \verse{20} Cum ergo ascendísset ásinum, et descénderet ad radíces montis, David et viri ejus descendébant in occúrsum ejus: quibus et illa occúrrit.
 \verse{21} Et ait David: Vere frustra servávi ómnia quæ hujus erant in desérto, et non périit quidquam de cunctis quæ ad eum pertinébant: et réddidit mihi malum pro bono.
 \verse{22} Hæc fáciat Deus inimícis David, et hæc addat, si relíquero de ómnibus quæ ad ipsum pértinent usque mane mingéntem ad paríetem.
 \verse{23} Cum autem vidísset Abígail David, festinávit, et descéndit de ásino, et prócidit coram David super fáciem suam, et adorávit super terram,
 \verse{24} et cécidit ad pedes ejus, et dixit: In me sit, dómine mi, hæc iníquitas: loquátur, óbsecro, ancílla tua in áuribus tuis, et audi verba fámulæ tuæ.
 \verse{25} Ne ponat, oro, dóminus meus rex cor suum super virum istum iníquum Nabal: quóniam secúndum nomen suum stultus est, et stultítia est cum eo: ego autem ancílla tua non vidi púeros tuos, dómine mi, quos misísti.
 \verse{26} Nunc ergo, dómine mi, vivit Dóminus, et vivit ánima tua, qui prohíbuit te ne veníres in sánguinem, et salvávit manum tuam tibi: et nunc fiant sicut Nabal inimíci tui, et qui quǽrunt dómino meo malum.
 \verse{27} Quaprópter súscipe benedictiónem hanc, quam áttulit ancílla tua tibi dómino meo, et da púeris qui sequúntur te dóminum meum.
 \verse{28} Aufer iniquitátem fámulæ tuæ: fáciens enim fáciet Dóminus tibi dómino meo domum fidélem, quia pr\'{œ}lia Dómini, dómine mi, tu prœliáris: malítia ergo non inveniátur in te ómnibus diébus vitæ tuæ.
 \verse{29} Si enim surréxerit aliquándo homo pérsequens te, et quærens ánimam tuam, erit ánima dómini mei custodíta quasi in fascículo vivéntium apud Dóminum Deum tuum: porro inimicórum tuórum ánima rotábitur, quasi in ímpetu et círculo fundæ.
 \verse{30} Cum ergo fécerit Dóminus tibi dómino meo ómnia quæ locútus est bona de te, et constitúerit te ducem super Israël,
 \verse{31} non erit tibi hoc in singúltum, et in scrúpulum cordis dómino meo, quod effúderis sánguinem innóxium, aut ipse te ultus fúeris: et cum benefécerit Dóminus dómino meo, recordáberis ancíllæ tuæ.
 
 \verse{32} Et ait David ad Abígail: Benedíctus Dóminus Deus Israël, qui misit hódie te in occúrsum meum, et benedíctum elóquium tuum,
 \verse{33} et benedícta tu, quæ prohibuísti me hódie ne irem ad sánguinem, et ulcíscerer me manu mea.
 \verse{34} Alióquin vivit Dóminus Deus Israël, qui prohíbuit me ne malum fácerem tibi: nisi cito venísses in occúrsum mihi, non remansísset Nabal usque ad lucem matutínam mingens ad paríetem.
 \verse{35} Suscépit ergo David de manu ejus ómnia quæ attúlerat ei, dixítque ei: Vade pacífice in domum tuam: ecce audívi vocem tuam, et honorávi fáciem tuam.
 
 \verse{36} Venit autem Abígail ad Nabal: et ecce erat ei convívium in domo ejus quasi convívium regis, et cor Nabal jucúndum: erat enim ébrius nimis: et non indicávit ei verbum pusíllum aut grande usque mane.
 \verse{37} Dilúculo autem cum digessísset vinum Nabal, indicávit ei uxor sua verba hæc: et emórtuum est cor ejus intrínsecus, et factus est quasi lapis.
 \verse{38} Cumque pertransíssent decem dies, percússit Dóminus Nabal, et mórtuus est.
 
 \verse{39} Quod cum audísset David mórtuum Nabal, ait: Benedíctus Dóminus, qui judicávit causam oppróbrii mei de manu Nabal, et servum suum custodívit a malo, et malítiam Nabal réddidit Dóminus in caput ejus. Misit ergo David, et locútus est ad Abígail, ut súmeret eam sibi in uxórem.
 \verse{40} Et venérunt púeri David ad Abígail in Carmélum, et locúti sunt ad eam, dicéntes: David misit nos ad te, ut accípiat te sibi in uxórem.
 \verse{41} Quæ consúrgens, adorávit prona in terram, et ait: Ecce fámula tua sit in ancíllam, ut lavet pedes servórum dómini mei.
 \verse{42} Et festinávit, et surréxit Abígail, et ascéndit super ásinum, et quinque puéllæ iérunt cum ea, pedíssequæ ejus, et secúta est núntios David: et facta est illi uxor.
 
 \verse{43} Sed et Achínoam accépit David de Jézraël: et fuit útraque uxor ejus.
 \verse{44} Saul autem dedit Michol fíliam suam, uxórem David, Phalti fílio Lais, qui erat de Gallim.
 \chapter{26}
 Et venérunt Ziphǽi ad Saul in Gábaa, dicéntes: Ecce David abscónditus est in colle Háchila, quæ est ex advérso solitúdinis.
 \verse{2} Et surréxit Saul, et descéndit in desértum Ziph, et cum eo tria míllia virórum de eléctis Israël, ut quǽreret David in desérto Ziph.
 \verse{3} Et castrametátus est Saul in Gábaa Háchila, quæ erat ex advérso solitúdinis in via: David autem habitábat in desérto. Videns autem quod venísset Saul post se in desértum,
 \verse{4} misit exploratóres, et dídicit quod illuc venísset certíssime.
 
 \verse{5} Et surréxit David clam, et venit ad locum ubi erat Saul: cumque vidísset locum in quo dormiébat Saul, et Abner fílius Ner, princeps milítiæ ejus, et Saulem dormiéntem in tentório, et réliquum vulgus per circúitum ejus,
 \verse{6} ait David ad Achímelech Hethǽum, et Abísai fílium Sárviæ fratrem Joab, dicens: Quis descéndet mecum ad Saul in castra? Dixítque Abísai: Ego descéndam tecum.
 \verse{7} Venérunt ergo David et Abísai ad pópulum nocte, et invenérunt Saul jacéntem et dormiéntem in tentório, et hastam fixam in terra ad caput ejus: Abner autem et pópulum dormiéntes in circúitu ejus.
 \verse{8} Dixítque Abísai ad David: Conclúsit Deus inimícum tuum hódie in manus tuas: nunc ergo perfódiam eum láncea in terra semel, et secúndo opus non erit.
 \verse{9} Et dixit David ad Abísai: Ne interfícias eum: quis enim exténdet manum suam in christum Dómini, et ínnocens erit?
 \verse{10} Et dixit David: Vivit Dóminus, quia nisi Dóminus percússerit eum, aut dies ejus vénerit ut moriátur, aut in pr\'{œ}lium descéndens períerit:
 \verse{11} propítius sit mihi Dóminus ne exténdam manum meam in christum Dómini. Nunc ígitur tolle hastam quæ est ad caput ejus, et scyphum aquæ, et abeámus.
 \verse{12} Tulit ígitur David hastam, et scyphum aquæ qui erat ad caput Saul, et abiérunt: et non erat quisquam qui vidéret, et intellígeret, et evigiláret, sed omnes dormiébant, quia sopor Dómini irrúerat super eos.
 
 \verse{13} Cumque transísset David ex advérso, et stetísset in vértice montis de longe, et esset grande intervállum inter eos,
 \verse{14} clamávit David ad pópulum, et ad Abner fílium Ner, dicens: Nonne respondébis, Abner? Et respóndens Abner, ait: Quis es tu, qui clamas, et inquiétas regem?
 \verse{15} Et ait David ad Abner: Numquid non vir tu es? et quis álius símilis tui in Israël? quare ergo non custodísti dóminum tuum regem? ingréssus est enim unus de turba ut interfíceret regem dóminum tuum.
 \verse{16} Non est bonum hoc, quod fecísti: vivit Dóminus, quóniam fílii mortis estis vos, qui non custodístis dóminum vestrum, christum Dómini: nunc ergo vide ubi sit hasta regis, et ubi sit scyphus aquæ qui erat ad caput ejus.
 
 \verse{17} Cognóvit autem Saul vocem David, et dixit: Numquid vox hæc tua, fili mi David? Et ait David: Vox mea, dómine mi rex.
 \verse{18} Et ait: Quam ob causam dóminus meus perséquitur servum suum? quid feci? aut quod est malum in manu mea?
 \verse{19} Nunc ergo audi, oro, dómine mi rex, verba servi tui: si Dóminus íncitat te advérsum me, odorétur sacrifícium: si autem fílii hóminum, maledícti sunt in conspéctu Dómini qui ejecérunt me hódie ut non hábitem in hæreditáte Dómini, dicéntes: Vade, servi diis aliénis.
 \verse{20} Et nunc non effundátur sanguis meus in terram coram Dómino: quia egréssus est rex Israël ut quærat púlicem unum, sicut perséquitur perdix in móntibus.
 \verse{21} Et ait Saul: Peccávi: revértere, fili mi David: nequáquam enim ultra tibi malefáciam, eo quod pretiósa fúerit ánima mea in óculis tuis hódie: appáret enim quod stulte égerim, et ignoráverim multa nimis.
 \verse{22} Et respóndens David, ait: Ecce hasta regis: tránseat unus de púeris regis, et tollat eam.
 \verse{23} Dóminus autem retríbuet unicuíque secúndum justítiam suam et fidem: trádidit enim te Dóminus hódie in manum meam, et nólui exténdere manum meam in christum Dómini.
 \verse{24} Et sicut magnificáta est ánima tua hódie in óculis meis, sic magnificétur ánima mea in óculis Dómini, et líberet me de omni angústia.
 \verse{25} Ait ergo Saul ad David: Benedíctus tu, fili mi David: et quidem fáciens fácies, et potens póteris. Abiit autem David in viam suam, et Saul revérsus est in locum suum.
 \chapter{27}
 Et ait David in corde suo: Aliquándo íncidam una die in manus Saul: nonne mélius est ut fúgiam, et salver in terra Philisthinórum, ut despéret Saul, cessétque me quǽrere in cunctis fínibus Israël? fúgiam ergo manus ejus.
 \verse{2} Et surréxit David, et ábiit ipse, et sexcénti viri cum eo, ad Achis fílium Maoch regem Geth.
 \verse{3} Et habitávit David cum Achis in Geth, ipse et viri ejus: vir et domus ejus: et David, et duæ uxóres ejus, Achínoam Jezrahelítis, et Abígail uxor Nabal Carméli.
 \verse{4} Et nuntiátum est Sauli quod fugísset David in Geth, et non áddidit ultra quǽrere eum.
 
 \verse{5} Dixit autem David ad Achis: Si invéni grátiam in óculis tuis, detur mihi locus in una úrbium regiónis hujus, ut hábitem ibi: cur enim manet servus tuus in civitáte regis tecum?
 \verse{6} Dedit ítaque ei Achis in die illa Síceleg: propter quam causam facta est Síceleg regum Juda usque in diem hanc.
 \verse{7} Fuit autem númerus diérum quibus habitávit David in regióne Philisthinórum, quátuor ménsium.
 \verse{8} Et ascéndit David et viri ejus, et agébant prædas de Géssuri, et de Gerzi, et de Amalecítis: hi enim pagi habitabántur in terra antíquitus, eúntibus Sur usque ad terram Ægýpti.
 \verse{9} Et percutiébat David omnem terram, nec relinquébat vivéntem virum et mulíerem: tollénsque oves, et boves, et ásinos, et camélos, et vestes, revertebátur, et veniébat ad Achis.
 \verse{10} Dicébat autem ei Achis: In quem irruísti hódie? Respondébat David: Contra merídiem Judæ, et contra merídiem Jerámeel, et contra merídiem Ceni.
 \verse{11} Virum et mulíerem non vivificábat David, nec adducébat in Geth, dicens: Ne forte loquántur advérsum nos: Hæc fecit David: et hoc erat decrétum illi ómnibus diébus quibus habitávit in regióne Philisthinórum.
 \verse{12} Crédidit ergo Achis David, dicens: Multa mala operátus est contra pópulum suum Israël: erit ígitur mihi servus sempitérnus.
 \chapter{28}
 Factum est autem in diébus illis, congregavérunt Philísthiim ágmina sua, ut præpararéntur ad bellum contra Israël: dixítque Achis ad David: Sciens nunc scito quóniam mecum egrediéris in castris, tu et viri tui.
 \verse{2} Dixítque David ad Achis: Nunc scies quæ factúrus est servus tuus. Et ait Achis ad David: Et ego custódem cápitis mei ponam te cunctis diébus.
 
 \verse{3} Sámuel autem mórtuus est, planxítque eum omnis Israël, et sepeliérunt eum in Rámatha urbe sua. Et Saul ábstulit magos et haríolos de terra.
 \verse{4} Congregatíque sunt Philísthiim, et venérunt, et castrametáti sunt in Sunam: congregávit autem et Saul univérsum Israël, et venit in Gélboë.
 \verse{5} Et vidit Saul castra Philísthiim, et tímuit, et expávit cor ejus nimis.
 \verse{6} Consuluítque Dóminum, et non respóndit ei neque per sómnia, neque per sacerdótes, neque per prophétas.
 \verse{7} Dixítque Saul servis suis: Quǽrite mihi mulíerem habéntem pythónem, et vadam ad eam, et sciscitábor per illam. Et dixérunt servi ejus ad eum: Est múlier pythónem habens in Endor.
 \verse{8} Mutávit ergo hábitum suum, vestitúsque est áliis vestiméntis, et ábiit ipse, et duo viri cum eo: venerúntque ad mulíerem nocte, et ait illi: Divína mihi in pythóne, et súscita mihi quem díxero tibi.
 \verse{9} Et ait múlier ad eum: Ecce, tu nosti quanta fécerit Saul, et quómodo eráserit magos et haríolos de terra: quare ergo insidiáris ánimæ meæ, ut occídar?
 \verse{10} Et jurávit ei Saul in Dómino, dicens: Vivit Dóminus, quia non evéniet tibi quidquam mali propter hanc rem.
 \verse{11} Dixítque ei múlier: Quem suscitábo tibi? Qui ait: Samuélem mihi súscita.
 
 \verse{12} Cum autem vidísset múlier Samuélem, exclamávit voce magna, et dixit ad Saul: Quare imposuísti mihi? tu es enim Saul.
 \verse{13} Dixítque ei rex: Noli timére: quid vidísti? Et ait múlier ad Saul: Deos vidi ascendéntes de terra.
 \verse{14} Dixítque ei: Qualis est forma ejus? Quæ ait: Vir senex ascéndit, et ipse amíctus est pállio. Et intelléxit Saul quod Sámuel esset, et inclinávit se super fáciem suam in terra, et adorávit.
 
 \verse{15} Dixit autem Sámuel ad Saul: Quare inquietásti me ut suscitárer? Et ait Saul: Coárctor nimis: síquidem Philísthiim pugnant advérsum me, et Deus recéssit a me, et exaudíre me nóluit neque in manu prophetárum, neque per sómnia: vocávi ergo te, ut osténderes mihi quid fáciam.
 \verse{16} Et ait Sámuel: Quid intérrogas me, cum Dóminus recésserit a te, et transíerit ad ǽmulum tuum?
 \verse{17} Fáciet enim tibi Dóminus sicut locútus est in manu mea, et scindet regnum tuum de manu tua et dabit illud próximo tuo David:
 \verse{18} quia non obedísti voci Dómini, neque fecísti iram furóris ejus in Amalec: idcírco quod páteris, fecit tibi Dóminus hódie.
 \verse{19} Et dabit Dóminus étiam Israël tecum in manus Philísthiim: cras autem tu et fílii tui mecum éritis: sed et castra Israël tradet Dóminus in manus Philísthiim.
 
 \verse{20} Statímque Saul cécidit porréctus in terram: extimúerat enim verba Samuélis, et robur non erat in eo, quia non coméderat panem tota die illa.
 \verse{21} Ingréssa est ítaque múlier illa ad Saul (conturbátus enim erat valde), dixítque ad eum: Ecce obedívit ancílla tua voci tuæ, et pósui ánimam meam in manu mea: et audívi sermónes tuos, quos locútus es ad me.
 \verse{22} Nunc ígitur audi et tu vocem ancíllæ tuæ, et ponam coram te buccéllam panis, ut cómedens convaléscas, et possis iter ágere.
 \verse{23} Qui rénuit, et ait: Non cómedam. Coëgérunt autem eum servi sui et múlier, et tandem audíta voce eórum surréxit de terra, et sedit super lectum.
 \verse{24} Múlier autem illa habébat vítulum pascuálem in domo, et festinávit, et occídit eum: tollénsque farínam, míscuit eam, et coxit ázyma,
 \verse{25} et pósuit ante Saul et ante servos ejus. Qui cum comedíssent, surrexérunt, et ambulavérunt per totam noctem illam.
 \chapter{29}
 Congregáta sunt ergo Philísthiim univérsa ágmina in Aphec: sed et Israël castrametátus est super fontem qui erat in Jézrahel.
 \verse{2} Et sátrapæ quidem Philísthiim incedébant in centúriis et míllibus: David autem et viri ejus erant in novíssimo ágmine cum Achis.
 \verse{3} Dixerúntque príncipes Philísthiim ad Achis: Quid sibi volunt Hebrǽi isti? Et ait Achis ad príncipes Philísthiim: Num ignorátis David, qui fuit servus Saul regis Israël, et est apud me multis diébus, vel annis, et non invéni in eo quidquam ex die qua transfúgit ad me usque ad diem hanc?
 \verse{4} Iráti sunt autem advérsus eum príncipes Philísthiim, et dixérunt ei: Revertátur vir iste, et sédeat in loco suo in quo constituísti eum, et non descéndat nobíscum in pr\'{œ}lium, ne fiat nobis adversárius, cum prœliári cœpérimus: quómodo enim áliter póterit placáre dóminum suum, nisi in capítibus nostris?
 \verse{5} Nonne iste est David, cui cantábant in choris, dicéntes: Percússit Saul in míllibus suis, et David in decem míllibus suis?
 
 \verse{6} Vocávit ergo Achis David, et ait ei: Vivit Dóminus, quia rectus es tu, et bonus in conspéctu meo: et éxitus tuus, et intróitus tuus mecum est in castris: et non invéni in te quidquam mali ex die qua venísti ad me usque in diem hanc: sed sátrapis non places.
 \verse{7} Revértere ergo, et vade in pace, et non offéndas óculos satrapárum Philísthiim.
 \verse{8} Dixítque David ad Achis: Quid enim feci, et quid invenísti in me servo tuo, a die qua fui in conspéctu tuo usque in diem hanc, ut non véniam et pugnem contra inimícos dómini mei regis?
 \verse{9} Respóndens autem Achis, locútus est ad David: Scio quia bonus es tu in óculis meis, sicut ángelus Dei: sed príncipes Philisthinórum dixérunt: Non ascéndet nobíscum in pr\'{œ}lium.
 \verse{10} Igitur consúrge mane tu, et servi dómini tui qui venérunt tecum: et cum de nocte surrexéritis, et c\'{œ}perit dilucéscere, pérgite.
 \verse{11} Surréxit ítaque de nocte David, ipse et viri ejus, ut proficisceréntur mane, et reverteréntur ad terram Philísthiim: Philísthiim autem ascendérunt in Jézrahel.
 \chapter{30}
 Cumque veníssent David et viri ejus in Síceleg die tértia, Amalecítæ ímpetum fécerant ex parte austráli in Síceleg, et percússerant Síceleg, et succénderant eam igni.
 \verse{2} Et captívas dúxerant mulíeres ex ea, a mínimo usque ad magnum: et non interfécerant quemquam, sed secum dúxerant, et pergébant itínere suo.
 \verse{3} Cum ergo veníssent David et viri ejus ad civitátem, et inveníssent eam succénsam igni, et uxóres suas, et fílios suos et fílias, ductas esse captívas,
 \verse{4} levavérunt David et pópulus qui erat cum eo voces suas, et planxérunt donec defícerent in eis lácrimæ.
 \verse{5} Síquidem et duæ uxóres David captívæ ductæ fúerant, Achínoam Jezrahelítes, et Abígail uxor Nabal Carméli.
 \verse{6} Et contristátus est David valde: volébat enim eum pópulus lapidáre, quia amára erat ánima uniuscujúsque viri super fíliis suis et filiábus: confortátus est autem David in Dómino Deo suo.
 \verse{7} Et ait ad Abíathar sacerdótem fílium Achímelech: Applica ad me ephod. Et applicávit Abíathar ephod ad David.
 \verse{8} Et consúluit David Dóminum, dicens: Pérsequar latrúnculos hos, et comprehéndam eos, an non? Dixítque ei Dóminus: Perséquere: absque dúbio enim comprehéndes eos, et excúties prædam.
 
 \verse{9} Abiit ergo David, ipse et sexcénti viri qui erant cum eo, et venérunt usque ad torréntem Besor: et lassi quidam substitérunt.
 \verse{10} Persecútus est autem David ipse, et quadringénti viri: substíterant enim ducénti, qui lassi transíre non póterant torréntem Besor.
 \verse{11} Et invenérunt virum ægýptium in agro, et adduxérunt eum ad David: dederúntque ei panem ut coméderet, et bíberet aquam,
 \verse{12} sed et fragmen massæ caricárum, et duas ligatúras uvæ passæ. Quæ cum comedísset, revérsus est spíritus ejus, et refocillátus est: non enim coméderat panem, neque bíberat aquam, tribus diébus et tribus nóctibus.
 \verse{13} Dixit ítaque ei David: Cujus es tu? vel unde? et quo pergis? Qui ait: Puer ægýptius ego sum, servus viri Amalecítæ: derelíquit autem me dóminus meus, quia ægrotáre cœpi nudiustértius.
 \verse{14} Síquidem nos erúpimus ad austrálem plagam Ceréthi, et contra Judam, et ad merídiem Caleb, et Síceleg succéndimus igni.
 \verse{15} Dixítque ei David: Potes me dúcere ad cúneum istum? Qui ait: Jura mihi per Deum quod non occídas me, et non tradas me in manus dómini mei, et ego ducam te ad cúneum istum. Et jurávit ei David.
 \verse{16} Qui cum duxísset eum, ecce illi discumbébant super fáciem univérsæ terræ comedéntes et bibéntes, et quasi festum celebrántes diem, pro cuncta præda et spóliis quæ céperant de terra Philísthiim et de terra Juda.
 \verse{17} Et percússit eos David a véspere usque ad vésperam altérius diéi, et non evásit ex eis quisquam, nisi quadringénti viri adolescéntes, qui ascénderant camélos et fúgerant.
 
 \verse{18} Eruit ergo David ómnia quæ túlerant Amalecítæ, et duas uxóres suas éruit.
 \verse{19} Nec défuit quidquam a parvo usque ad magnum, tam de fíliis quam de filiábus, et de spóliis, et quæcúmque rapúerant: ómnia redúxit David.
 \verse{20} Et tulit univérsos greges et arménta, et minávit ante fáciem suam: dixerúntque: Hæc est præda David.
 \verse{21} Venit autem David ad ducéntos viros qui lassi substíterant, nec sequi potúerant David, et residére eos jússerat in torrénte Besor: qui egréssi sunt óbviam David et pópulo qui erat cum eo. Accédens autem David ad pópulum, salutávit eos pacífice.
 \verse{22} Respondénsque omnis vir péssimus et iníquus de viris qui íerant cum David, dixit: Quia non venérunt nobíscum, non dábimus eis quidquam de præda quam erúimus: sed suffíciat unicuíque uxor sua et fílii: quos cum accéperint, recédant.
 \verse{23} Dixit autem David: Non sic faciétis, fratres mei, de his quæ trádidit nobis Dóminus, et custodívit nos, et dedit latrúnculos qui erúperant advérsum nos, in manus nostras:
 \verse{24} nec áudiet vos quisquam super sermóne hoc: æqua enim pars erit descendéntis ad pr\'{œ}lium, et remanéntis ad sárcinas, et simíliter dívident.
 \verse{25} Et factum est hoc ex die illa et deínceps, constitútum et præfinítum, et quasi lex in Israël usque in diem hanc.
 
 \verse{26} Venit ergo David in Síceleg, et misit dona de præda senióribus Juda próximis suis, dicens: Accípite benedictiónem de præda hóstium Dómini:
 \verse{27} his qui erant in Bethel, et qui in Ramoth ad merídiem, et qui in Jether,
 \verse{28} et qui in Aroër, et qui in Séphamoth, et qui in Esthamo,
 \verse{29} et qui in Rachal, et qui in úrbibus Jerámeel, et qui in úrbibus Ceni,
 \verse{30} et qui in Arama, et qui in lacu Asan, et qui in Athach,
 \verse{31} et qui in Hebron, et réliquis qui erant in his locis in quibus commorátus fúerat David, ipse et viri ejus.
 \chapter{31}
 Philísthiim autem pugnábant advérsum Israël: et fugérunt viri Israël ante fáciem Philísthiim, et cecidérunt interfécti in monte Gélboë.
 \verse{2} Irruerúntque Philísthiim in Saul et in fílios ejus, et percussérunt Jónathan, et Abínadab, et Melchísua fílios Saul:
 \verse{3} totúmque pondus pr\'{œ}lii versum est in Saul, et consecúti sunt eum viri sagittárii, et vulnerátus est veheménter a sagittáriis.
 \verse{4} Dixítque Saul ad armígerum suum: Evagína gládium tuum, et pércute me: ne forte véniant incircumcísi isti, et interfíciant me, illudéntes mihi. Et nóluit ármiger ejus: fúerat enim nímio terróre pertérritus. Arrípuit ítaque Saul gládium, et írruit super eum.
 \verse{5} Quod cum vidísset ármiger ejus, vidélicet quod mórtuus esset Saul, írruit étiam ipse super gládium suum, et mórtuus est cum eo.
 \verse{6} Mórtuus est ergo Saul, et tres fílii ejus, et ármiger illíus, et univérsi viri ejus in die illa páriter.
 
 \verse{7} Vidéntes autem viri Israël qui erant trans vallem et trans Jordánem, quod fugíssent viri Israëlítæ, et quod mórtuus esset Saul et fílii ejus, reliquérunt civitátes suas, et fugérunt: venerúntque Philísthiim, et habitavérunt ibi.
 \verse{8} Facta autem die áltera, venérunt Philísthiim ut spoliárent interféctos, et invenérunt Saul et tres fílios ejus jacéntes in monte Gélboë.
 \verse{9} Et præcidérunt caput Saul, et spoliavérunt eum armis: et misérunt in terram Philisthinórum per circúitum, ut annuntiarétur in templo idolórum, et in pópulis.
 \verse{10} Et posuérunt arma ejus in templo Astaroth, corpus vero ejus suspendérunt in muro Bethsan.
 \verse{11} Quod cum audíssent habitatóres Jabes Gálaad, quæcúmque fécerant Philísthiim Saul,
 \verse{12} surrexérunt omnes viri fortíssimi, et ambulavérunt tota nocte, et tulérunt cadáver Saul, et cadávera filiórum ejus, de muro Bethsan: venerúntque Jabes Gálaad, et combussérunt ea ibi:
 \verse{13} et tulérunt ossa eórum, et sepeliérunt in némore Jabes, et jejunavérunt septem diébus.
 \subbook{Liber Secúndus Regum}{2 Regum}
 \chapter{1}
 Factum est autem, postquam mórtuus est Saul, ut David reverterétur a cæde Amalec, et manéret in Síceleg duos dies.
 \verse{2} In die autem tértia appáruit homo véniens de castris Saul veste conscíssa, et púlvere conspérsus caput: et ut venit ad David, cécidit super fáciem suam, et adorávit.
 \verse{3} Dixítque ad eum David: Unde venis? Qui ait ad eum: De castris Israël fugi.
 \verse{4} Et dixit ad eum David: Quod est verbum quod factum est? índica mihi. Qui ait: Fugit pópulus ex pr\'{œ}lio, et multi corruéntes e pópulo mórtui sunt: sed et Saul et Jónathas fílius ejus interiérunt.
 \verse{5} Dixítque David ad adolescéntem qui nuntiábat ei: Unde scis quia mórtuus est Saul, et Jónathas fílius ejus?
 \verse{6} Et ait adoléscens qui nuntiábat ei: Casu veni in montem Gélboë, et Saul incumbébat super hastam suam: porro currus et équites appropinquábant ei,
 \verse{7} et convérsus post tergum suum, vidénsque me, vocávit. Cui cum respondíssem: Adsum:
 \verse{8} dixit mihi: Quisnam es tu? Et aio ad eum: Amalecítes ego sum.
 \verse{9} Et locútus est mihi: Sta super me, et intérfice me: quóniam tenent me angústiæ, et adhuc tota ánima mea in me est.
 \verse{10} Stansque super eum, occídi illum: sciébam enim quod vívere non póterat post ruínam: et tuli diadéma quod erat in cápite ejus, et armíllam de bráchio illíus, et áttuli ad te dóminum meum huc.
 \verse{11} Apprehéndens autem David, vestiménta sua scidit, omnésque viri qui erant cum eo,
 \verse{12} et planxérunt, et flevérunt, et jejunavérunt usque ad vésperam super Saul, et super Jónathan fílium ejus, et super pópulum Dómini, et super domum Israël, eo quod corruíssent gládio.
 
 \verse{13} Dixítque David ad júvenem qui nuntiáverat ei: Unde es tu? Qui respóndit: Fílius hóminis ádvenæ Amalecítæ ego sum.
 \verse{14} Et ait ad eum David: Quare non timuísti míttere manum tuam ut occíderes christum Dómini?
 \verse{15} Vocánsque David unum de púeris suis, ait: Accédens írrue in eum. Qui percússit illum, et mórtuus est.
 \verse{16} Et ait ad eum David: Sanguis tuus super caput tuum: os enim tuum locútum est advérsum te, dicens: Ego interféci christum Dómini.
 
 \verse{17} Planxit autem David planctum hujuscémodi super Saul, et super Jónathan fílium ejus
 \verse{18} (et præcépit ut docérent fílios Juda arcum, sicut scriptum est in libro justórum), et ait: Consídera, Israël, pro his qui mórtui sunt, super excélsa tua vulneráti.
 \verse{19} Inclyti Israël super montes tuos interfécti sunt: quómodo cecidérunt fortes?
 \verse{20} Nolíte annuntiáre in Geth, neque annuntiétis in cómpitis Ascalónis: ne forte læténtur fíliæ Philísthiim; ne exúltent fíliæ incircumcisórum.
 \verse{21} Montes Gélboë, nec ros, nec plúvia véniant super vos, neque sint agri primitiárum: quia ibi abjéctus est clýpeus fórtium: clýpeus Saul, quasi non esset unctus óleo.
 \verse{22} A sánguine interfectórum, ab ádipe fórtium, sagítta Jónathæ numquam rédiit retrórsum, et gládius Saul non est revérsus inánis.
 \verse{23} Saul et Jónathas amábiles, et decóri in vita sua, in morte quoque non sunt divísi: áquilis velocióres, leónibus fortióres.
 \verse{24} Fíliæ Israël, super Saul flete, qui vestiébat vos cóccino in delíciis, qui præbébat ornaménta áurea cúltui vestro.
 \verse{25} Quómodo cecidérunt fortes in pr\'{œ}lio? Jónathas in excélsis tuis occísus est?
 \verse{26} Dóleo super te, frater mi Jónatha, decóre nimis, et amábilis super amórem mulíerum. Sicut mater únicum amat fílium suum, ita ego te diligébam.
 \verse{27} Quómodo cecidérunt robústi, et periérunt arma béllica?
 \chapter{2}
 Igitur post hæc consúluit David Dóminum, dicens: Num ascéndam in unam de civitátibus Juda? Et ait Dóminus ad eum: Ascénde. Dixítque David: Quo ascéndam? Et respóndit ei: In Hebron.
 \verse{2} Ascéndit ergo David, et duæ uxóres ejus, Achínoam Jezraëlítes, et Abígail uxor Nabal Carméli:
 \verse{3} sed et viros, qui erant cum eo, duxit David síngulos cum domo sua: et mansérunt in óppidis Hebron.
 \verse{4} Venerúntque viri Juda, et unxérunt ibi David ut regnáret super domum Juda. Et nuntiátum est David quod viri Jabes Gálaad sepelíssent Saul.
 \verse{5} Misit ergo David núntios ad viros Jabes Gálaad, dixítque ad eos: Benedícti vos Dómino, qui fecístis misericórdiam hanc cum dómino vestro Saul, et sepelístis eum.
 \verse{6} Et nunc retríbuet vobis quidem Dóminus misericórdiam et veritátem: sed et ego reddam grátiam, eo quod fecístis verbum istud.
 \verse{7} Conforténtur manus vestræ, et estóte fílii fortitúdinis: licet enim mórtuus sit dóminus vester Saul, tamen me unxit domus Juda in regem sibi.
 
 \verse{8} Abner autem fílius Ner, princeps exércitus Saul, tulit Isboseth fílium Saul, et circumdúxit eum per castra,
 \verse{9} regémque constítuit super Gálaad, et super Géssuri, et super Jézraël, et super Ephraim, et super Bénjamin, et super Israël univérsum.
 \verse{10} Quadragínta annórum erat Isboseth fílius Saul cum regnáre cœpísset super Israël, et duóbus annis regnávit: sola autem domus Juda sequebátur David.
 \verse{11} Et fuit númerus diérum quos commorátus est David ímperans in Hebron super domum Juda, septem annórum et sex ménsium.
 
 \verse{12} Egressúsque est Abner fílius Ner, et púeri Isboseth fílii Saul, de castris in Gábaon.
 \verse{13} Porro Joab fílius Sárviæ, et púeri David, egréssi sunt, et occurrérunt eis juxta piscínam Gábaon. Et cum in unum conveníssent, e regióne sedérunt: hi ex una parte piscínæ, et illi ex áltera.
 \verse{14} Dixítque Abner ad Joab: Surgant púeri, et ludant coram nobis. Et respóndit Joab: Surgant.
 \verse{15} Surrexérunt ergo, et transiérunt número duódecim de Bénjamin, ex parte Isboseth fílii Saul, et duódecim de púeris David.
 \verse{16} Apprehensóque unusquísque cápite cómparis sui, defíxit gládium in latus contrárii, et cecidérunt simul: vocatúmque est nomen loci illíus: Ager robustórum, in Gábaon.
 
 \verse{17} Et ortum est bellum durum satis in die illa: fugatúsque est Abner et viri Israël a púeris David.
 \verse{18} Erant autem ibi tres fílii Sárviæ, Joab, et Abísai, et Asaël: porro Asaël cursor velocíssimus fuit, quasi unus de cápreis quæ morántur in silvis.
 \verse{19} Persequebátur autem Asaël Abner, et non declinávit ad dextram neque ad sinístram omíttens pérsequi Abner.
 \verse{20} Respéxit ítaque Abner post tergum suum, et ait: Tune es Asaël? Qui respóndit: Ego sum.
 \verse{21} Dixítque ei Abner: Vade ad déxteram, sive ad sinístram, et apprehénde unum de adolescéntibus, et tolle tibi spólia ejus. Nóluit autem Asaël omíttere quin urgéret eum.
 \verse{22} Rursúmque locútus est Abner ad Asaël: Recéde, noli me sequi, ne compéllar confódere te in terram, et leváre non pótero fáciem meam ad Joab fratrem tuum.
 \verse{23} Qui audíre contémpsit, et nóluit declináre: percússit ergo eum Abner avérsa hasta in ínguine, et transfódit, et mórtuus est in eódem loco: omnésque qui transíbant per locum illum, in quo cecíderat Asaël et mórtuus erat, subsistébant.
 
 \verse{24} Persequéntibus autem Joab et Abísai fugiéntem Abner, sol occúbuit: et venérunt usque ad collem aquædúctus, qui est ex advérso vallis itíneris desérti in Gábaon.
 \verse{25} Congregatíque sunt fílii Bénjamin ad Abner: et conglobáti in unum cúneum, stetérunt in summitáte túmuli uníus.
 \verse{26} Et exclamávit Abner ad Joab, et ait: Num usque ad interneciónem tuus mucro desǽviet? an ignóras quod periculósa sit desperátio? úsquequo non dicis pópulo ut omíttat pérsequi fratres suos?
 \verse{27} Et ait Joab: Vivit Dóminus, si locútus fuísses, mane recessísset pópulus pérsequens fratrem suum.
 \verse{28} Insónuit ergo Joab búccina, et stetit omnis exércitus, nec persecúti sunt ultra Israël, neque iniére certámen.
 \verse{29} Abner autem et viri ejus abiérunt per campéstria, tota nocte illa: et transiérunt Jordánem, et lustráta omni Beth-horon, venérunt ad castra.
 \verse{30} Porro Joab revérsus, omísso Abner, congregávit omnem pópulum: et defuérunt de púeris David decem et novem viri, excépto Asaéle.
 \verse{31} Servi autem David percussérunt de Bénjamin, et de viris qui erant cum Abner, trecéntos sexagínta, qui et mórtui sunt.
 \verse{32} Tulerúntque Asaël, et sepeliérunt eum in sepúlchro patris sui in Béthlehem: et ambulavérunt tota nocte Joab et viri qui erant cum eo, et in ipso crepúsculo pervenérunt in Hebron.
 \chapter{3}
 Facta est ergo longa concertátio inter domum Saul et inter domum David: David proficíscens, et semper seípso robústior, domus autem Saul decréscens quotídie.
 \verse{2} Natíque sunt fílii David in Hebron: fuítque primogénitus ejus Amnon, de Achínoam Jezraëlítide.
 \verse{3} Et post eum Chéleab, de Abígail uxóre Nabal Carméli: porro tértius Absalom, fílius Máacha fíliæ Thólmai regis Gessur.
 \verse{4} Quartus autem Adonías, fílius Haggith: et quintus Saphathía, fílius Abítal.
 \verse{5} Sextus quoque Jéthraam, de Egla uxóre David: hi nati sunt David in Hebron.
 
 \verse{6} Cum ergo esset pr\'{œ}lium inter domum Saul et domum David, Abner fílius Ner regébat domum Saul.
 \verse{7} Fúerat autem Sauli concubína nómine Respha, fília Aja. Dixítque Isboseth ad Abner:
 \verse{8} Quare ingréssus es ad concubínam patris mei? Qui irátus nimis propter verba Isboseth, ait: Numquid caput canis ego sum advérsum Judam hódie, qui fécerim misericórdiam super domum Saul patris tui, et super fratres et próximos ejus, et non trádidi te in manus David, et tu requisísti in me quod argúeres pro mulíere hódie?
 \verse{9} Hæc fáciat Deus Abner, et hæc addat ei, nisi quómodo jurávit Dóminus David, sic fáciam cum eo,
 \verse{10} ut transferátur regnum de domo Saul, et elevétur thronus David super Israël et super Judam, a Dan usque Bersabée.
 \verse{11} Et non pótuit respondére ei quidquam, quia metuébat illum.
 
 \verse{12} Misit ergo Abner núntios ad David pro se dicéntes: Cujus est terra? et ut loqueréntur: Fac mecum amicítias, et erit manus mea tecum, et redúcam ad te univérsum Israël.
 \verse{13} Qui ait: Optime: ego fáciam tecum amicítias: sed unam rem peto a te, dicens: Non vidébis fáciem meam ántequam addúxeris Michol fíliam Saul: et sic vénies, et vidébis me.
 \verse{14} Misit autem David núntios ad Isboseth fílium Saul, dicens: Redde uxórem meam Michol, quam despóndi mihi centum præpútiis Philísthiim.
 \verse{15} Misit ergo Isboseth, et tulit eam a viro suo Pháltiel fílio Lais.
 \verse{16} Sequebatúrque eam vir suus, plorans usque Bahúrim: et dixit ad eum Abner: Vade, et revértere. Qui revérsus est.
 \verse{17} Sermónem quoque íntulit Abner ad senióres Israël, dicens: Tam heri quam nudiustértius quærebátis David ut regnáret super vos.
 \verse{18} Nunc ergo fácite: quóniam Dóminus locútus est ad David, dicens: In manu servi mei David salvábo pópulum meum Israël de manu Philísthiim, et ómnium inimicórum ejus.
 \verse{19} Locútus est autem Abner étiam ad Bénjamin. Et ábiit ut loquerétur ad David in Hebron ómnia quæ placúerant Israéli et univérso Bénjamin.
 \verse{20} Venítque ad David in Hebron cum vigínti viris: et fecit David Abner, et viris ejus qui vénerant cum eo, convívium.
 \verse{21} Et dixit Abner ad David: Surgam, ut cóngregem ad te dóminum meum regem omnem Israël, et íneam tecum fœdus, et ímperes ómnibus, sicut desíderat ánima tua.
 Cum ergo deduxísset David Abner, et ille isset in pace,
 \verse{22} statim púeri David et Joab venérunt, cæsis latrónibus, cum præda magna nimis: Abner autem non erat cum David in Hebron, quia jam dimíserat eum, et proféctus fúerat in pace.
 \verse{23} Et Joab, et omnis exércitus qui erat cum eo, póstea venérunt: nuntiátum est ítaque Joab a narrántibus: Venit Abner fílius Ner ad regem, et dimísit eum, et ábiit in pace.
 \verse{24} Et ingréssus est Joab ad regem, et ait: Quid fecísti? Ecce venit Abner ad te: quare dimisísti eum, et ábiit et recéssit?
 \verse{25} ignóras Abner fílium Ner, quóniam ad hoc venit ad te ut decíperet te, et sciret éxitum tuum et intróitum tuum, et nosset ómnia quæ agis?
 \verse{26} Egréssus ítaque Joab a David, misit núntios post Abner, et redúxit eum a cistérna Sira, ignoránte David.
 \verse{27} Cumque rediísset Abner in Hebron, seórsum addúxit eum Joab ad médium portæ ut loquerétur ei, in dolo: et percússit illum ibi in ínguine, et mórtuus est in ultiónem sánguinis Asaël fratris ejus.
 \verse{28} Quod cum audísset David rem jam gestam, ait: Mundus ego sum, et regnum meum apud Dóminum usque in sempitérnum, a sánguine Abner fílii Ner:
 \verse{29} et véniat super caput Joab, et super omnem domum patris ejus: nec defíciat de domo Joab fluxum séminis sústinens, et leprósus, et tenens fusum, et cadens gládio, et índigens pane.
 
 \verse{30} Igitur Joab et Abísai frater ejus interfecérunt Abner, eo quod occidísset Asaël fratrem eórum in Gábaon in pr\'{œ}lio.
 \verse{31} Dixit autem David ad Joab, et ad omnem pópulum qui erat cum eo: Scíndite vestiménta vestra, et accingímini saccis, et plángite ante exéquias Abner. Porro rex David sequebátur féretrum.
 \verse{32} Cumque sepelíssent Abner in Hebron, levávit rex David vocem suam, et flevit super túmulum Abner: flevit autem et omnis pópulus.
 \verse{33} Plangénsque rex, et lugens Abner, ait: Nequáquam ut mori solent ignávi, mórtuus est Abner.
 \verse{34} Manus tuæ ligátæ non sunt, et pedes tui non sunt compédibus aggraváti: sed sicut solent cádere coram fíliis iniquitátis, sic corruísti. Congeminánsque omnis pópulus flevit super eum.
 \verse{35} Cumque venísset univérsa multitúdo cibum cápere cum David, clara adhuc die jurávit David, dicens: Hæc fáciat mihi Deus, et hæc addat, si ante occásum solis gustávero panem vel áliud quidquam.
 \verse{36} Omnísque pópulus audívit, et placuérunt eis cuncta quæ fecit rex in conspéctu totíus pópuli.
 \verse{37} Et cognóvit omne vulgus et univérsus Israël in die illa, quóniam non actum fuísset a rege ut occiderétur Abner fílius Ner.
 \verse{38} Dixit quoque rex ad servos suos: Num ignorátis quóniam princeps et máximus cécidit hódie in Israël?
 \verse{39} Ego autem adhuc delicátus, et unctus rex: porro viri isti fílii Sárviæ duri sunt mihi: retríbuat Dóminus faciénti malum juxta malítiam suam.
 \chapter{4}
 Audívit autem Isboseth fílius Saul quod cecidísset Abner in Hebron: et dissolútæ sunt manus ejus, omnísque Israël perturbátus est.
 \verse{2} Duo autem viri príncipes latrónum erant fílio Saul, nomen uni Báana, et nomen álteri Rechab, fílii Remmon Berothítæ de fíliis Bénjamin: síquidem et Beroth reputáta est in Bénjamin.
 \verse{3} Et fugérunt Berothítæ in Géthaim, fuerúntque ibi ádvenæ usque ad tempus illud.
 \verse{4} Erat autem Jónathæ fílio Saul fílius débilis pédibus: quinquénnis enim fuit, quando venit núntius de Saul et Jónatha ex Jézrahel. Tollens ítaque eum nutrix sua, fugit: cumque festináret ut fúgeret, cécidit, et claudus efféctus est: habuítque vocábulum Miphíboseth.
 
 \verse{5} Veniéntes ígitur fílii Remmon Berothítæ, Rechab et Báana, ingréssi sunt fervénte die domum Isboseth: qui dormiébat super stratum suum merídie. Et ostiária domus purgans tríticum, obdormívit.
 \verse{6} Ingréssi sunt autem domum laténter assuméntes spicas trítici, et percussérunt eum in ínguine Rechab, et Báana frater ejus, et fugérunt.
 \verse{7} Cum autem ingréssi fuíssent domum, ille dormiébat super lectum suum in conclávi, et percutiéntes interfecérunt eum: sublatóque cápite ejus, abiérunt per viam desérti tota nocte,
 \verse{8} et attulérunt caput Isboseth ad David in Hebron: dixerúntque ad regem: Ecce caput Isboseth fílii Saul inimíci tui, qui quærébat ánimam tuam: et dedit Dóminus dómino meo regi ultiónem hódie de Saul, et de sémine ejus.
 
 \verse{9} Respóndens autem David Rechab, et Báana fratri ejus, fíliis Remmon Berothítæ, dixit ad eos: Vivit Dóminus, qui éruit ánimam meam de omni angústia,
 \verse{10} quóniam eum qui annuntiáverat mihi, et díxerat: Mórtuus est Saul: qui putábat se próspera nuntiáre, ténui, et occídi eum in Síceleg, cui oportébat mercédem dare pro núntio.
 \verse{11} Quanto magis nunc cum hómines ímpii interfecérunt virum innóxium in domo sua, super lectum suum, non quæram sánguinem ejus de manu vestra, et áuferam vos de terra?
 \verse{12} Præcépit ítaque David púeris suis, et interfecérunt eos: præcidentésque manus et pedes eórum, suspendérunt eos super piscínam in Hebron: caput autem Isboseth tulérunt, et sepeliérunt in sepúlchro Abner in Hebron.
 \chapter{5}
 Et venérunt univérsæ tribus Israël ad David in Hebron, dicéntes: Ecce nos os tuum et caro tua sumus.
 \verse{2} Sed et heri et nudiustértius cum esset Saul rex super nos, tu eras edúcens et redúcens Israël: dixit autem Dóminus ad te: Tu pasces pópulum meum Israël, et tu eris dux super Israël.
 \verse{3} Venérunt quoque et senióres Israël ad regem in Hebron, et percússit cum eis rex David fœdus in Hebron coram Dómino: unxerúntque David in regem super Israël.
 \verse{4} Fílius trigínta annórum erat David cum regnáre cœpísset, et quadragínta annis regnávit.
 \verse{5} In Hebron regnávit super Judam septem annis et sex ménsibus: in Jerúsalem autem regnávit trigínta tribus annis super omnem Israël et Judam.
 
 \verse{6} Et ábiit rex, et omnes viri qui erant cum eo, in Jerúsalem, ad Jebusǽum habitatórem terræ: dictúmque est David ab eis: Non ingrediéris huc, nisi abstúleris cæcos et claudos dicéntes: Non ingrediétur David huc.
 \verse{7} Cepit autem David arcem Sion: hæc est cívitas David.
 \verse{8} Proposúerat enim David in die illa prǽmium, qui percussísset Jebusǽum, et tetigísset dómatum fístulas, et abstulísset cæcos et claudos odiéntes ánimam David. Idcírco dícitur in provérbio: Cæcus et claudus non intrábunt in templum.
 
 \verse{9} Habitávit autem David in arce, et vocávit eam civitátem David: et ædificávit per gyrum a Mello et intrínsecus.
 \verse{10} Et ingrediebátur profíciens atque succréscens, et Dóminus Deus exercítuum erat cum eo.
 \verse{11} Misit quoque Hiram rex Tyri núntios ad David, et ligna cédrina, et artífices lignórum, artificésque lápidum ad paríetes: et ædificavérunt domum David.
 \verse{12} Et cognóvit David quóniam confirmásset eum Dóminus regem super Israël, et quóniam exaltásset regnum ejus super pópulum suum Israël.
 \verse{13} Accépit ergo David adhuc concubínas et uxóres de Jerúsalem, postquam vénerat de Hebron: natíque sunt David et álii fílii et fíliæ:
 \verse{14} et hæc nómina eórum, qui nati sunt ei in Jerúsalem: Sámua, et Sobab, et Nathan, et Sálomon,
 \verse{15} et Jébahar, et Elísua, et Nepheg,
 \verse{16} et Jáphia, et Elísama, et Elíoda, et Elíphaleth.
 
 \verse{17} Audiérunt ergo Philísthiim quod unxíssent David in regem super Israël, et ascendérunt univérsi ut quǽrerent David: quod cum audísset David, descéndit in præsídium.
 \verse{18} Philísthiim autem veniéntes diffúsi sunt in valle Ráphaim.
 \verse{19} Et consúluit David Dóminum, dicens: Si ascéndam ad Philísthiim? et si dabis eos in manu mea? Et dixit Dóminus ad David: Ascénde, quia tradens dabo Philísthiim in manu tua.
 \verse{20} Venit ergo David in Baal Phárasim: et percússit eos ibi, et dixit: Divísit Dóminus inimícos meos coram me, sicut dividúntur aquæ. Proptérea vocátum est nomen loci illíus, Baal Phárasim.
 \verse{21} Et reliquérunt ibi sculptília sua, quæ tulit David et viri ejus.
 \verse{22} Et addidérunt adhuc Philísthiim ut ascénderent, et diffúsi sunt in valle Ráphaim.
 \verse{23} Consúluit autem David Dóminum: Si ascéndam contra Philisthǽos, et tradas eos in manus meas? Qui respóndit: Non ascéndas contra eos, sed gyra post tergum eórum, et vénies ad eos ex advérso pyrórum.
 \verse{24} Et cum audíeris sónitum gradiéntis in cacúmine pyrórum, tunc iníbis pr\'{œ}lium: quia tunc egrediétur Dóminus ante fáciem tuam, ut percútiat castra Philísthiim.
 \verse{25} Fecit ítaque David sicut præcéperat ei Dóminus, et percússit Philísthiim de Gábaa usque dum vénias Gezer.
 \chapter{6}
 Congregávit autem rursum David omnes eléctos ex Israël, trigínta míllia.
 
 \zz \verse{2} Surrexítque David, et ábiit, et univérsus pópulus qui erat cum eo de viris Juda, ut addúcerent arcam Dei, super quam invocátum est nomen Dómini exercítuum, sedéntis in chérubim super eam.
 \verse{3} Et imposuérunt arcam Dei super plaustrum novum: tulerúntque eam de domo Abínadab, qui erat in Gábaa: Oza autem et Ahio, fílii Abínadab, minábant plaustrum novum.
 \verse{4} Cumque tulíssent eam de domo Abínadab, qui erat in Gábaa, custódiens arcam Dei Ahio præcedébat arcam.
 \verse{5} David autem et omnis Israël ludébant coram Dómino in ómnibus lignis fabrefáctis, et cítharis et lyris et týmpanis et sistris et cýmbalis.
 \verse{6} Postquam autem venérunt ad áream Nachon, exténdit Oza manum ad arcam Dei, et ténuit eam: quóniam calcitrábant boves, et declinavérunt eam.
 \verse{7} Iratúsque est indignatióne Dóminus contra Ozam, et percússit eum super temeritáte: qui mórtuus est ibi juxta arcam Dei.
 \verse{8} Contristátus est autem David, eo quod percussísset Dóminus Ozam, et vocátum est nomen loci illíus: Percússio Ozæ, usque in diem hanc.
 \verse{9} Et extímuit David Dóminum in die illa, dicens: Quómodo ingrediétur ad me arca Dómini?
 \verse{10} Et nóluit divértere ad se arcam Dómini in civitátem David: sed divértit eam in domum Obédedom Gethǽi.
 
 \verse{11} Et habitávit arca Dómini in domo Obédedom Gethǽi tribus ménsibus: et benedíxit Dóminus Obédedom, et omnem domum ejus.
 \verse{12} Nuntiatúmque est regi David quod benedixísset Dóminus Obédedom, et ómnia ejus, propter arcam Dei. Abiit ergo David, et addúxit arcam Dei de domo Obédedom in civitátem David cum gáudio: et erant cum David septem chori, et víctima vítuli.
 \verse{13} Cumque transcendíssent qui portábant arcam Dómini sex passus, immolábat bovem et aríetem,
 \verse{14} et David saltábat totis víribus ante Dóminum: porro David erat accínctus ephod líneo.
 \verse{15} Et David et omnis domus Israël ducébant arcam testaménti Dómini in júbilo, et in clangóre búccinæ.
 \verse{16} Cumque intrásset arca Dómini in civitátem David, Michol fília Saul, prospíciens per fenéstram, vidit regem David subsiliéntem atque saltántem coram Dómino: et despéxit eum in corde suo.
 
 \verse{17} Et introduxérunt arcam Dómini, et imposuérunt eam in loco suo in médio tabernáculi, quod teténderat ei David: et óbtulit David holocáusta et pacífica coram Dómino.
 \verse{18} Cumque complésset ófferens holocáusta et pacífica, benedíxit pópulo in nómine Dómini exercítuum.
 \verse{19} Et partítus est univérsæ multitúdini Israël tam viro quam mulíeri síngulis collýridam panis unam, et assatúram búbulæ carnis unam, et símilam frixam óleo: et ábiit omnis pópulus, unusquísque in domum suam.
 \verse{20} Reversúsque est David ut benedíceret dómui suæ: et egréssa Michol fília Saul in occúrsum David, ait: Quam gloriósus fuit hódie rex Israël discoopériens se ante ancíllas servórum suórum, et nudátus est, quasi si nudétur unus de scurris.
 \verse{21} Dixítque David ad Michol: Ante Dóminum, qui elégit me pótius quam patrem tuum et quam omnem domum ejus, et præcépit mihi ut essem dux super pópulum Dómini in Israël,
 \verse{22} et ludam, et vílior fiam plus quam factus sum: et ero húmilis in óculis meis, et cum ancíllis de quibus locúta es, gloriósior apparébo.
 \verse{23} Igitur Michol fíliæ Saul non est natus fílius usque in diem mortis suæ.
 \chapter{7}
 Factum est autem cum sedísset rex in domo sua, et Dóminus dedísset ei réquiem úndique ab univérsis inimícis suis,
 \verse{2} dixit ad Nathan prophétam: Vidésne quod ego hábitem in domo cédrina, et arca Dei pósita sit in médio péllium?
 \verse{3} Dixítque Nathan ad regem: Omne quod est in corde tuo, vade, fac: quia Dóminus tecum est.
 \verse{4} Factum est autem in illa nocte: et ecce sermo Dómini ad Nathan, dicens:
 \verse{5} Vade, et lóquere ad servum meum David: Hæc dicit Dóminus: Numquid tu ædificábis mihi domum ad habitándum?
 \verse{6} Neque enim habitávi in domo ex die illa, qua edúxi fílios Israël de terra Ægýpti, usque in diem hanc: sed ambulábam in tabernáculo, et in tentório.
 \verse{7} Per cuncta loca quæ transívi cum ómnibus fíliis Israël, numquid loquens locútus sum ad unam de tríbubus Israël, cui præcépi ut pásceret pópulum meum Israël, dicens: Quare non ædificástis mihi domum cédrinam?
 
 \verse{8} Et nunc hæc dices servo meo David: Hæc dicit Dóminus exercítuum: Ego tuli te de páscuis sequéntem greges, ut esses dux super pópulum meum Israël:
 \verse{9} et fui tecum in ómnibus ubicúmque ambulásti, et interféci univérsos inimícos tuos a fácie tua: fecíque tibi nomen grande, juxta nomen magnórum qui sunt in terra.
 \verse{10} Et ponam locum pópulo meo Israël, et plantábo eum, et habitábit sub eo, et non turbábitur ámplius: nec addent fílii iniquitátis ut afflígant eum sicut prius,
 \verse{11} ex die qua constítui júdices super pópulum meum Israël: et réquiem dabo tibi ab ómnibus inimícis tuis: prædicítque tibi Dóminus quod domum fáciat tibi Dóminus.
 \verse{12} Cumque compléti fúerint dies tui, et dormíeris cum pátribus tuis, suscitábo semen tuum post te, quod egrediétur de útero tuo, et firmábo regnum ejus.
 \verse{13} Ipse ædificábit domum nómini meo, et stabíliam thronum regni ejus usque in sempitérnum.
 \verse{14} Ego ero ei in patrem, et ipse erit mihi in fílium: qui si iníque áliquid gésserit, árguam eum in virga virórum, et in plagis filiórum hóminum.
 \verse{15} Misericórdiam autem meam non áuferam ab eo, sicut ábstuli a Saul, quem amóvi a fácie mea.
 \verse{16} Et fidélis erit domus tua, et regnum tuum usque in ætérnum ante fáciem tuam, et thronus tuus erit firmus júgiter.
 
 \verse{17} Secúndum ómnia verba hæc, et juxta univérsam visiónem istam, sic locútus est Nathan ad David.
 \verse{18} Ingréssus est autem rex David, et sedit coram Dómino, et dixit: Quis ego sum, Dómine Deus, et quæ domus mea, quia adduxísti me hucúsque?
 \verse{19} Sed et hoc parum visum est in conspéctu tuo, Dómine Deus, nisi loqueréris étiam de domo servi tui in longínquum: ista est enim lex Adam, Dómine Deus.
 \verse{20} Quid ergo áddere póterit adhuc David, ut loquátur ad te? tu enim scis servum tuum, Dómine Deus.
 \verse{21} Propter verbum tuum, et secúndum cor tuum, fecísti ómnia magnália hæc, ita ut notum fáceres servo tuo.
 \verse{22} Idcírco magnificátus es, Dómine Deus, quia non est símilis tui, neque est deus extra te, in ómnibus quæ audívimus áuribus nostris.
 \verse{23} Quæ est autem ut pópulus tuus Israël gens in terra, propter quam ivit Deus ut redímeret eam sibi in pópulum, et póneret sibi nomen, facerétque eis magnália et horribília super terram a fácie pópuli tui quem redemísti tibi ex Ægýpto, gentem, et deum ejus.
 \verse{24} Firmásti enim tibi pópulum tuum Israël in pópulum sempitérnum: et tu, Dómine Deus, factus es eis in Deum.
 
 \verse{25} Nunc ergo Dómine Deus, verbum quod locútus es super servum tuum, et super domum ejus, súscita in sempitérnum: et fac sicut locútus es,
 \verse{26} ut magnificétur nomen tuum usque in sempitérnum, atque dicátur: Dóminus exercítuum, Deus super Israël. Et domus servi tui David erit stabilíta coram Dómino,
 \verse{27} quia tu, Dómine exercítuum Deus Israël, revelásti aurem servi tui, dicens: Domum ædificábo tibi: proptérea invénit servus tuus cor suum ut oráret te oratióne hac.
 \verse{28} Nunc ergo Dómine Deus, tu es Deus, et verba tua erunt vera: locútus es enim ad servum tuum bona hæc.
 \verse{29} Incipe ergo, et bénedic dómui servi tui, ut sit in sempitérnum coram te: quia tu, Dómine Deus, locútus es, et benedictióne tua benedicétur domus servi tui in sempitérnum.
 \chapter{8}
 Factum est autem post hæc, percússit David Philísthiim, et humiliávit eos, et tulit David frenum tribúti de manu Philísthiim.
 \verse{2} Et percússit Moab, et mensus est eos funículo, coǽquans terræ: mensus est autem duos funículos, unum ad occidéndum, et unum ad vivificándum: factúsque est Moab David sérviens sub tribúto.
 \verse{3} Et percússit David Adarézer fílium Rohob regem Soba, quando proféctus est ut dominarétur super flumen Euphráten.
 \verse{4} Et captis David ex parte ejus mille septingéntis equítibus, et vigínti míllibus péditum, subnervávit omnes jugáles cúrruum: derelíquit autem ex eis centum currus.
 \verse{5} Venit quoque Sýria Damásci, ut præsídium ferret Adarézer regi Soba: et percússit David de Sýria vigínti duo míllia virórum.
 \verse{6} Et pósuit David præsídium in Sýria Damásci: factáque est Sýria David sérviens sub tribúto: servavítque Dóminus David in ómnibus ad quæcúmque proféctus est.
 
 \verse{7} Et tulit David arma áurea quæ habébant servi Adarézer, et détulit ea in Jerúsalem.
 \verse{8} Et de Bete et de Beroth, civitátibus Adarézer, tulit rex David æs multum nimis.
 \verse{9} Audívit autem Thou rex Emath quod percussísset David omne robur Adarézer,
 \verse{10} et misit Thou Joram fílium suum ad regem David, ut salutáret eum congrátulans, et grátias ágeret: eo quod expugnásset Adarézer, et percussísset eum. Hostis quippe erat Thou Adarézer, et in manu ejus erant vasa áurea, et vasa argéntea, et vasa ǽrea:
 \verse{11} quæ et ipsa sanctificávit rex David Dómino cum argénto et auro quæ sanctificáverat de univérsis géntibus quas subégerat,
 \verse{12} de Sýria, et Moab, et fíliis Ammon, et Philísthiim, et Amalec, et de manúbiis Adarézer fílii Rohob regis Soba.
 
 \verse{13} Fecit quoque sibi David nomen cum reverterétur capta Sýria in valle Salinárum, cæsis decem et octo míllibus:
 \verse{14} et pósuit in Idumǽa custódes, statuítque præsídium: et facta est univérsa Idumǽa sérviens David, et servávit Dóminus David in ómnibus ad quæcúmque proféctus est.
 \verse{15} Et regnávit David super omnem Israël: faciébat quoque David judícium et justítiam omni pópulo suo.
 \verse{16} Joab autem fílius Sárviæ erat super exércitum: porro Jósaphat fílius Ahílud erat a commentáriis:
 \verse{17} et Sadoc fílius Achitob, et Achímelech fílius Abíathar, erant sacerdótes: et Saraías, scriba:
 \verse{18} Banaías autem fílius Jójadæ super Ceréthi et Pheléthi: fílii autem David sacerdótes erant.
 \chapter{9}
 Et dixit David: Putásne est áliquis qui remánserit de domo Saul, ut fáciam cum eo misericórdiam propter Jónathan?
 \verse{2} Erat autem de domo Saul servus nómine Siba: quem cum vocásset rex ad se, dixit ei: Tune es Siba? Et ille respóndit: Ego sum servus tuus.
 \verse{3} Et ait rex: Numquid súperest áliquis de domo Saul, ut fáciam cum eo misericórdiam Dei? Dixítque Siba regi: Súperest fílius Jónathæ, débilis pédibus.
 \verse{4} Ubi, inquit, est? Et Siba ad regem: Ecce, ait, in domo est Machir fílii Ammiel, in Lódabar.
 \verse{5} Misit ergo rex David, et tulit eum de domo Machir fílii Ammiel, de Lódabar.
 \verse{6} Cum autem venísset Miphíboseth fílius Jónathæ fílii Saul ad David, córruit in fáciem suam, et adorávit. Dixítque David: Miphíboseth? Qui respóndit: Adsum servus tuus.
 \verse{7} Et ait ei David: Ne tímeas, quia fáciens fáciam in te misericórdiam propter Jónathan patrem tuum, et restítuam tibi omnes agros Saul patris tui: et tu cómedes panem in mensa mea semper.
 \verse{8} Qui adórans eum, dixit: Quis ego sum servus tuus, quóniam respexísti super canem mórtuum símilem mei?
 
 \verse{9} Vocávit ítaque rex Sibam púerum Saul, et dixit ei: Omnia quæcúmque fuérunt Saul, et univérsam domum ejus, dedi fílio dómini tui.
 \verse{10} Operáre ígitur ei terram tu, et fílii tui, et servi tui, et ínferes fílio dómini tui cibos ut alátur: Miphíboseth autem fílius dómini tui cómedet semper panem super mensam meam. Erant autem Sibæ quíndecim fílii, et vigínti servi.
 \verse{11} Dixítque Siba ad regem: Sicut jussísti, dómine mi rex, servo tuo, sic fáciet servus tuus: et Miphíboseth cómedet super mensam meam, quasi unus de fíliis regis.
 \verse{12} Habébat autem Miphíboseth fílium párvulum nómine Micha: omnis vero cognátio domus Sibæ serviébat Miphíboseth.
 \verse{13} Porro Miphíboseth habitábat in Jerúsalem, quia de mensa regis júgiter vescebátur: et erat claudus utróque pede.
 \chapter{10}
 Factum est autem post hæc ut morerétur rex filiórum Ammon, et regnávit Hanon fílius ejus pro eo.
 \verse{2} Dixítque David: Fáciam misericórdiam cum Hanon fílio Naas, sicut fecit pater ejus mecum misericórdiam. Misit ergo David, consólans eum per servos suos super patris intéritu. Cum autem veníssent servi David in terram filiórum Ammon,
 \verse{3} dixérunt príncipes filiórum Ammon ad Hanon dóminum suum: Putas quod propter honórem patris tui míserit David ad te consolatóres, et non ídeo ut investigáret, et exploráret civitátem, et evérteret eam, misit David servos suos ad te?
 \verse{4} Tulit ítaque Hanon servos David, rasítque dimídiam partem barbæ eórum et prǽscidit vestes eórum médias usque ad nates, et dimísit eos.
 \verse{5} Quod cum nuntiátum esset David, misit in occúrsum eórum: erant enim viri confúsi túrpiter valde, et mandávit eis David: Manéte in Jéricho donec crescat barba vestra, et tunc revertímini.
 
 \verse{6} Vidéntes autem fílii Ammon quod injúriam fecíssent David, misérunt, et conduxérunt mercéde Syrum Rohob, et Syrum Soba, vigínti míllia péditum, et a rege Máacha mille viros, et ab Istob duódecim míllia virórum.
 \verse{7} Quod cum audísset David, misit Joab et omnem exércitum bellatórum.
 \verse{8} Egréssi sunt ergo fílii Ammon, et direxérunt áciem ante ipsum intróitum portæ: Syrus autem Soba, et Rohob, et Istob, et Máacha, seórsum erant in campo.
 \verse{9} Videns ígitur Joab quod præparátum esset advérsum se pr\'{œ}lium et ex advérso et post tergum, elégit ex ómnibus eléctis Israël, et instrúxit áciem contra Syrum:
 \verse{10} réliquam autem partem pópuli trádidit Abísai fratri suo, qui diréxit áciem advérsus fílios Ammon.
 \verse{11} Et ait Joab: Si prævalúerint advérsum me Syri, eris mihi in adjutórium: si autem fílii Ammon prævalúerint advérsum te, auxiliábor tibi.
 \verse{12} Esto vir fortis, et pugnémus pro pópulo nostro et civitáte Dei nostri: Dóminus autem fáciet quod bonum est in conspéctu suo.
 \verse{13} Iniit ítaque Joab, et pópulus qui erat cum eo, certámen contra Syros: qui statim fugérunt a fácie ejus.
 \verse{14} Fílii autem Ammon vidéntes quia fugíssent Syri, fugérunt et ipsi a fácie Abísai, et ingréssi sunt civitátem: reversúsque est Joab a fíliis Ammon, et venit Jerúsalem.
 
 \verse{15} Vidéntes ígitur Syri quóniam corruíssent coram Israël, congregáti sunt páriter.
 \verse{16} Misítque Adarézer, et edúxit Syros qui erant trans flúvium, et addúxit eórum exércitum: Sobach autem, magíster milítiæ Adarézer, erat princeps eórum.
 \verse{17} Quod cum nuntiátum esset David, contráxit omnem Israélem, et transívit Jordánem, venítque in Helam: et direxérunt áciem Syri ex advérso David, et pugnavérunt contra eum.
 \verse{18} Fugerúntque Syri a fácie Israël, et occídit David de Syris septingéntos currus, et quadragínta míllia équitum: et Sobach príncipem milítiæ percússit, qui statim mórtuus est.
 \verse{19} Vidéntes autem univérsi reges qui erant in præsídio Adarézer, se victos esse ab Israël, expavérunt, et fugérunt quinquagínta et octo míllia coram Israël. Et fecérunt pacem cum Israël, et serviérunt eis: timuerúntque Syri auxílium præbére ultra fíliis Ammon.
 \chapter{11}
 Factum est autem, verténte anno, eo témpore quo solent reges ad bella procédere, misit David Joab, et servos suos cum eo, et univérsum Israël, et vastavérunt fílios Ammon, et obsedérunt Rabba: David autem remánsit in Jerúsalem.
 \verse{2} Dum hæc ageréntur, áccidit ut súrgeret David de strato suo post merídiem, et deambuláret in solário domus régiæ: vidítque mulíerem se lavántem ex advérso super solárium suum: erat autem múlier pulchra valde.
 \verse{3} Misit ergo rex, et requisívit quæ esset múlier. Nuntiatúmque est ei quod ipsa esset Bethsabée fília Elíam, uxor Uríæ Hethǽi.
 \verse{4} Missis ítaque David núntiis, tulit eam: quæ cum ingréssa esset ad illum, dormívit cum ea: statímque sanctificáta est ab immundítia sua,
 \verse{5} et revérsa est domum suam concépto fœtu. Mitténsque nuntiávit David, et ait: Concépi.
 
 \verse{6} Misit autem David ad Joab, dicens: Mitte ad me Uríam Hethǽum. Misítque Joab Uríam ad David.
 \verse{7} Et venit Urías ad David. Quæsivítque David quam recte ágeret Joab et pópulus, et quómodo administrarétur bellum.
 \verse{8} Et dixit David ad Uríam: Vade in domum tuam, et lava pedes tuos. Et egréssus est Urías de domo regis, secutúsque est eum cibus régius.
 \verse{9} Dormívit autem Urías ante portam domus régiæ cum áliis servis dómini sui, et non descéndit ad domum suam.
 \verse{10} Nuntiatúmque est David a dicéntibus: Non ivit Urías in domum suam. Et ait David ad Uríam: Numquid non de via venísti? quare non descendísti in domum tuam?
 \verse{11} Et ait Urías ad David: Arca Dei et Israël et Juda hábitant in papiliónibus, et dóminus meus Joab et servi dómini mei super fáciem terræ manent: et ego ingrédiar domum meam, ut cómedam et bibam, et dórmiam cum uxóre mea? Per salútem tuam, et per salútem ánimæ tuæ, non fáciam rem hanc.
 \verse{12} Ait ergo David ad Uríam: Mane hic étiam hódie, et cras dimíttam te. Mansit Urías in Jerúsalem in die illa et áltera:
 \verse{13} et vocávit eum David ut coméderet coram se et bíberet, et inebriávit eum: qui egréssus véspere, dormívit in strato suo cum servis dómini sui, et in domum suam non descéndit.
 
 \verse{14} Factum est ergo mane, et scripsit David epístolam ad Joab: misítque per manum Uríæ,
 \verse{15} scribens in epístola: Pónite Uríam ex advérso belli, ubi fortíssimum est pr\'{œ}lium: et derelínquite eum, ut percússus intéreat.
 \verse{16} Igitur cum Joab obsidéret urbem, pósuit Uríam in loco ubi sciébat viros esse fortíssimos.
 \verse{17} Egressíque viri de civitáte, bellábant advérsum Joab, et cecidérunt de pópulo servórum David, et mórtuus est étiam Urías Hethǽus.
 \verse{18} Misit ítaque Joab, et nuntiávit David ómnia verba pr\'{œ}lii:
 \verse{19} præcepítque núntio, dicens: Cum compléveris univérsos sermónes belli ad regem,
 \verse{20} si eum víderis indignári, et díxerit: Quare accessístis ad murum, ut prœliarémini? an ignorabátis quod multa désuper ex muro tela mittántur?
 \verse{21} Quis percússit Abímelech fílium Jeróbaal? nonne múlier misit super eum fragmen molæ de muro, et interfécit eum in Thebes? quare juxta murum accessístis? dices: Etiam servus tuus Urías Hethǽus occúbuit.
 
 \verse{22} Abiit ergo núntius, et venit, et narrávit David ómnia quæ ei præcéperat Joab.
 \verse{23} Et dixit núntius ad David: Prævaluérunt advérsum nos viri, et egréssi sunt ad nos in agrum: nos autem facto ímpetu persecúti eos sumus usque ad portam civitátis.
 \verse{24} Et direxérunt jácula sagittárii ad servos tuos ex muro désuper, mortuíque sunt de servis regis: quin étiam servus tuus Urías Hethǽus mórtuus est.
 \verse{25} Et dixit David ad núntium: Hæc dices Joab: Non te frangat ista res: várius enim evéntus est belli, nunc hunc, et nunc illum consúmit gládius: confórta bellatóres tuos advérsus urbem ut déstruas eam, et exhortáre eos.
 
 \verse{26} Audívit autem uxor Uríæ quod mórtuus esset Urías vir suus, et planxit eum.
 \verse{27} Transácto autem luctu, misit David, et introdúxit eam in domum suam, et facta est ei uxor, peperítque ei fílium: et displícuit verbum hoc quod fécerat David, coram Dómino.
 \chapter{12}
 Misit ergo Dóminus Nathan ad David: qui cum venísset ad eum, dixit ei: Duo viri erant in civitáte una, unus dives, et alter pauper.
 \verse{2} Dives habébat oves et boves plúrimos valde.
 \verse{3} Pauper autem nihil habébat omníno, præter ovem unam párvulam quam émerat et nutríerat, et quæ créverat apud eum cum fíliis ejus simul, de pane illíus cómedens, et de cálice ejus bibens, et in sinu illíus dórmiens: erátque illi sicut fília.
 \verse{4} Cum autem peregrínus quidam venísset ad dívitem, parcens ille súmere de óvibus et de bobus suis, ut exhíberet convívium peregríno illi qui vénerat ad se, tulit ovem viri páuperis, et præparávit cibos hómini qui vénerat ad se.
 \verse{5} Irátus autem indignatióne David advérsus hóminem illum nimis, dixit ad Nathan: Vivit Dóminus, quóniam fílius mortis est vir qui fecit hoc.
 \verse{6} Ovem reddet in quádruplum, eo quod fécerit verbum istud, et non pepércerit.
 \verse{7} Dixit autem Nathan ad David: Tu es ille vir.
 Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Ego unxi te in regem super Israël, et ego érui te de manu Saul,
 \verse{8} et dedi tibi domum dómini tui, et uxóres dómini tui in sinu tuo, dedíque tibi domum Israël et Juda: et si parva sunt ista, adjíciam tibi multo majóra.
 \verse{9} Quare ergo contempsísti verbum Dómini, ut fáceres malum in conspéctu meo? Uríam Hethǽum percussísti gládio, et uxórem illíus accepísti in uxórem tibi, et interfecísti eum gládio filiórum Ammon.
 \verse{10} Quam ob rem non recédet gládius de domo tua usque in sempitérnum, eo quod despéxeris me, et túleris uxórem Uríæ Hethǽi ut esset uxor tua.
 \verse{11} Itaque hæc dicit Dóminus: Ecce ego suscitábo super te malum de domo tua, et tollam uxóres tuas in óculis tuis, et dabo próximo tuo: et dórmiet cum uxóribus tuis in óculis solis hujus.
 \verse{12} Tu enim fecísti abscóndite: ego autem fáciam verbum istud in conspéctu omnis Israël, et in conspéctu solis.
 
 \verse{13} Et dixit David ad Nathan: Peccávi Dómino. Dixítque Nathan ad David: Dóminus quoque tránstulit peccátum tuum: non moriéris.
 \verse{14} Verúmtamen quóniam blasphemáre fecísti inimícos Dómini, propter verbum hoc, fílius qui natus est tibi, morte moriétur.
 \verse{15} Et revérsus est Nathan in domum suam. Percússit quoque Dóminus párvulum quem pepérerat uxor Uríæ David, et desperátus est.
 \verse{16} Deprecatúsque est David Dóminum pro párvulo: et jejunávit David jejúnio, et ingréssus seórsum, jácuit super terram.
 \verse{17} Venérunt autem senióres domus ejus, cogéntes eum ut súrgeret de terra: qui nóluit, nec comédit cum eis cibum.
 \verse{18} Accidit autem die séptima ut morerétur infans: timuerúntque servi David nuntiáre ei quod mórtuus esset párvulus: dixérunt enim: Ecce cum párvulus adhuc víveret, loquebámur ad eum, et non audiébat vocem nostram: quanto magis si dixérimus: Mórtuus est puer, se afflíget?
 \verse{19} Cum ergo David vidísset servos suos mussitántes, intelléxit quod mórtuus esset infántulus: dixítque ad servos suos: Num mórtuus est puer? Qui respondérunt ei: Mórtuus est.
 \verse{20} Surréxit ergo David de terra, et lotus unctúsque est: cumque mutásset vestem, ingréssus est domum Dómini: et adorávit, et venit in domum suam, petivítque ut pónerent ei panem, et comédit.
 \verse{21} Dixérunt autem ei servi sui: Quis est sermo quem fecísti? propter infántem, cum adhuc víveret, jejunásti et flebas: mórtuo autem púero, surrexísti, et comedísti panem.
 \verse{22} Qui ait: Propter infántem, dum adhuc víveret, jejunávi et flevi: dicébam enim: Quis scit si forte donet eum mihi Dóminus, et vivat infans?
 \verse{23} Nunc autem quia mórtuus est, quare jejúnem? numquid pótero revocáre eum ámplius? ego vadam magis ad eum: ille vero non revertétur ad me.
 \verse{24} Et consolátus est David Bethsabée uxórem suam, ingressúsque ad eam dormívit cum ea: quæ génuit fílium, et vocávit nomen ejus Sálomon: et Dóminus diléxit eum.
 \verse{25} Misítque in manu Nathan prophétæ, et vocávit nomen ejus, Amábilis Dómino, eo quod dilígeret eum Dóminus.
 
 \verse{26} Igitur pugnábat Joab contra Rabbath filiórum Ammon, et expugnábat urbem régiam.
 \verse{27} Misítque Joab núntios ad David, dicens: Dimicávi advérsum Rabbath, et capiénda est Urbs aquárum.
 \verse{28} Nunc ígitur cóngrega réliquam partem pópuli, et óbside civitátem, et cape eam: ne cum a me vastáta fúerit urbs, nómini meo ascribátur victória.
 \verse{29} Congregávit ítaque David omnem pópulum, et proféctus est advérsum Rabbath: cumque dimicásset, cepit eam.
 \verse{30} Et tulit diadéma regis eórum de cápite ejus, pondo auri taléntum, habens gemmas pretiosíssimas: et impósitum est super caput David. Sed et prædam civitátis asportávit multam valde:
 \verse{31} pópulum quoque ejus addúcens serrávit, et circumégit super eos ferráta carpénta: divisítque cultris, et tradúxit in typo láterum: sic fecit univérsis civitátibus filiórum Ammon. Et revérsus est David et omnis exércitus in Jerúsalem.
 \chapter{13}
 Factum est autem post hæc ut Absalom fílii David sorórem speciosíssimam, vocábulo Thamar, adamáret Amnon fílius David,
 \verse{2} et deperíret eam valde, ita ut propter amórem ejus ægrotáret: quia cum esset virgo, diffícile ei videbátur ut quíppiam inhonéste ágeret cum ea.
 \verse{3} Erat autem Amnon amícus nómine Jónadab, fílius Sémmaa fratris David, vir prudens valde.
 \verse{4} Qui dixit ad eum: Quare sic attenuáris mácie, fili regis, per síngulos dies? cur non índicas mihi? Dixítque ei Amnon: Thamar sorórem fratris mei Absalom amo.
 
 \verse{5} Cui respóndit Jónadab: Cuba super lectum tuum, et languórem símula: cumque vénerit pater tuus ut vísitet te, dic ei: Véniat, oro, Thamar soror mea, ut det mihi cibum, et fáciat pulméntum, ut cómedam de manu ejus.
 \verse{6} Accúbuit ítaque Amnon, et quasi ægrotáre cœpit: cumque venísset rex ad visitándum eum, ait Amnon ad regem: Véniat, óbsecro, Thamar soror mea, ut fáciat in óculis meis duas sorbitiúnculas, et cibum cápiam de manu ejus.
 \verse{7} Misit ergo David ad Thamar domum, dicens: Veni in domum Amnon fratris tui, et fac ei pulméntum.
 \verse{8} Venítque Thamar in domum Amnon fratris sui: ille autem jacébat. Quæ tollens farínam commíscuit, et liquefáciens, in óculis ejus coxit sorbitiúnculas.
 \verse{9} Tollénsque quod cóxerat, effúdit, et pósuit coram eo, et nóluit comédere: dixítque Amnon: Ejícite univérsos a me. Cumque ejecíssent omnes,
 \verse{10} dixit Amnon ad Thamar: Infer cibum in concláve, ut vescar de manu tua. Tulit ergo Thamar sorbitiúnculas quas fécerat, et íntulit ad Amnon fratrem suum in concláve.
 \verse{11} Cumque obtulísset ei cibum, apprehéndit eam, et ait: Veni, cuba mecum, soror mea.
 \verse{12} Quæ respóndit ei: Noli frater mi, noli opprímere me: neque enim hoc fas est in Israël: noli fácere stultítiam hanc.
 \verse{13} Ego enim ferre non pótero oppróbrium meum, et tu eris quasi unus de insipiéntibus in Israël: quin pótius lóquere ad regem, et non negábit me tibi.
 \verse{14} Nóluit autem acquiéscere précibus ejus, sed prǽvalens víribus oppréssit eam, et cubávit cum ea.
 
 \verse{15} Et exósam eam hábuit Amnon ódio magno nimis: ita ut majus esset ódium quo óderat eam, amóre quo ante diléxerat. Dixítque ei Amnon: Surge, et vade.
 \verse{16} Quæ respóndit ei: Majus est hoc malum quod nunc agis advérsum me, quam quod ante fecísti, expéllens me. Et nóluit audíre eam:
 \verse{17} sed vocáto púero qui ministrábat ei, dixit: Ejice hanc a me foras, et claude óstium post eam.
 \verse{18} Quæ indúta erat talári túnica: hujuscémodi enim fíliæ regis vírgines véstibus utebántur. Ejécit ítaque eam miníster illíus foras: clausítque fores post eam.
 \verse{19} Quæ aspérgens cínerem cápiti suo, scissa talári túnica, impositísque mánibus super caput suum, ibat ingrédiens, et clamans.
 \verse{20} Dixit autem ei Absalom frater suus: Numquid Amnon frater tuus concúbuit tecum? sed nunc soror, tace: frater tuus est: neque afflígas cor tuum pro hac re. Mansit ítaque Thamar contabéscens in domo Absalom fratris sui.
 \verse{21} Cum autem audísset rex David verba hæc, contristátus est valde: et nóluit contristáre spíritum Amnon fílii sui, quóniam diligébat eum, quia primogénitus erat ei.
 \verse{22} Porro non est locútus Absalom ad Amnon nec malum nec bonum: óderat enim Absalom Amnon, eo quod violásset Thamar sorórem suam.
 
 \verse{23} Factum est autem post tempus biénnii ut tonderéntur oves Absalom in Baálhasor, quæ est juxta Ephraim: et vocávit Absalom omnes fílios regis,
 \verse{24} venítque ad regem, et ait ad eum: Ecce tondéntur oves servi tui: véniat, oro, rex cum servis suis ad servum suum.
 \verse{25} Dixítque rex ad Absalom: Noli fili mi, noli rogáre ut veniámus omnes et gravémus te. Cum autem cógeret eum, et noluísset ire, benedíxit ei.
 \verse{26} Et ait Absalom: Si non vis veníre, véniat, óbsecro, nobíscum saltem Amnon frater meus. Dixítque ad eum rex: Non est necésse ut vadat tecum.
 \verse{27} Coégit ítaque Absalom eum, et dimísit cum eo Amnon et univérsos fílios regis. Fecerátque Absalom convívium quasi convívium regis.
 \verse{28} Præcéperat autem Absalom púeris suis, dicens: Observáte cum temuléntus fúerit Amnon vino, et díxero vobis: Percútite eum, et interfícite: nolíte timére: ego enim sum qui præcípio vobis: roborámini, et estóte viri fortes.
 \verse{29} Fecérunt ergo púeri Absalom advérsum Amnon sicut præcéperat eis Absalom. Surgentésque omnes fílii regis ascendérunt sínguli mulas suas, et fugérunt.
 
 \verse{30} Cumque adhuc pérgerent in itínere, fama pervénit ad David, dicens: Percússit Absalom omnes fílios regis, et non remánsit ex eis saltem unus.
 \verse{31} Surréxit ítaque rex, et scidit vestiménta sua, et cécidit super terram: et omnes servi illíus qui assistébant ei, scidérunt vestiménta sua.
 \verse{32} Respóndens autem Jónadab fílius Sémmaa fratris David, dixit: Ne ǽstimet dóminus meus rex quod omnes púeri fílii regis occísi sint: Amnon solus mórtuus est, quóniam in ore Absalom erat pósitus ex die qua oppréssit Thamar sorórem ejus.
 \verse{33} Nunc ergo ne ponat dóminus meus rex super cor suum verbum istud, dicens: Omnes fílii regis occísi sunt: quóniam Amnon solus mórtuus est.
 
 \verse{34} Fugit autem Absalom. Et elevávit puer speculátor óculos suos, et aspéxit: et ecce pópulus multus veniébat per iter dévium ex látere montis.
 \verse{35} Dixit autem Jónadab ad regem: Ecce fílii regis adsunt: juxta verbum servi tui, sic factum est.
 \verse{36} Cumque cessásset loqui, apparuérunt et fílii regis: et intrántes levavérunt vocem suam, et flevérunt: sed et rex et omnes servi ejus flevérunt plorátu magno nimis.
 \verse{37} Porro Absalom fúgiens ábiit ad Tholómai fílium Ammiud regem Gessur. Luxit ergo David fílium suum cunctis diébus.
 \verse{38} Absalom autem cum fugísset, et venísset in Gessur, fuit ibi tribus annis.
 \verse{39} Cessavítque rex David pérsequi Absalom, eo quod consolátus esset super Amnon intéritu.
 \chapter{14}
 Intélligens autem Joab fílius Sárviæ quod cor regis versum esset ad Absalom,
 \verse{2} misit Thécuam, et tulit inde mulíerem sapiéntem: dixítque ad eam: Lugére te símula, et indúere veste lúgubri, et ne ungáris óleo, ut sis quasi múlier jam plúrimo témpore lugens mórtuum:
 \verse{3} et ingrediéris ad regem, et loquéris ad eum sermónes hujuscémodi. Pósuit autem Joab verba in ore ejus.
 
 \verse{4} Itaque cum ingréssa fuísset múlier Thecuítis ad regem, cécidit coram eo super terram, et adorávit, et dixit: Serva me, rex.
 \verse{5} Et ait ad eam rex: Quid causæ habes? Quæ respóndit: Heu, múlier vídua ego sum: mórtuus est enim vir meus.
 \verse{6} Et ancíllæ tuæ erant duo fílii: qui rixáti sunt advérsum se in agro, nullúsque erat qui eos prohibére posset: et percússit alter álterum, et interfécit eum.
 \verse{7} Et ecce consúrgens univérsa cognátio advérsum ancíllam tuam, dicit: Trade eum qui percússit fratrem suum, ut occidámus eum pro ánima fratris sui quem interfécit, et deleámus hærédem: et quǽrunt extínguere scintíllam meam quæ relícta est, ut non supérsit viro meo nomen, et relíquiæ super terram.
 \verse{8} Et ait rex ad mulíerem: Vade in domum tuam, et ego jubébo pro te.
 \verse{9} Dixítque múlier Thecuítis ad regem: In me, dómine mi rex, sit iníquitas, et in domum patris mei: rex autem et thronus ejus sit ínnocens.
 \verse{10} Et ait rex: Qui contradíxerit tibi, adduc eum ad me, et ultra non addet ut tangat te.
 \verse{11} Quæ ait: Recordétur rex Dómini Dei sui, ut non multiplicéntur próximi sánguinis ad ulciscéndum, et nequáquam interfíciant fílium meum. Qui ait: Vivit Dóminus, quia non cadet de capíllis fílii tui super terram.
 
 \verse{12} Dixit ergo múlier: Loquátur ancílla tua ad dóminum meum regem verbum. Et ait: Lóquere.
 \verse{13} Dixítque múlier: Quare cogitásti hujuscémodi rem contra pópulum Dei, et locútus est rex verbum istud, ut peccet, et non redúcat ejéctum suum?
 \verse{14} Omnes mórimur, et quasi aquæ dilábimur in terram, quæ non revertúntur: nec vult Deus períre ánimam, sed retráctat cógitans ne pénitus péreat qui abjéctus est.
 \verse{15} Nunc ígitur veni, ut loquar ad dóminum meum regem verbum hoc, præsénte pópulo. Et dixit ancílla tua: Loquar ad regem, si quómodo fáciat rex verbum ancíllæ suæ.
 \verse{16} Et audívit rex, ut liberáret ancíllam suam de manu ómnium qui volébant de hæreditáte Dei delére me, et fílium meum simul.
 \verse{17} Dicat ergo ancílla tua, ut fiat verbum dómini mei regis sicut sacrifícium. Sicut enim ángelus Dei, sic est dóminus meus rex, ut nec benedictióne, nec maledictióne moveátur: unde et Dóminus Deus tuus est tecum.
 
 \verse{18} Et respóndens rex, dixit ad mulíerem: Ne abscóndas a me verbum quod te intérrogo. Dixítque ei múlier: Lóquere, dómine mi rex.
 \verse{19} Et ait rex: Numquid manus Joab tecum est in ómnibus istis? Respóndit múlier, et ait: Per salútem ánimæ tuæ, dómine mi rex, nec ad sinístram, nec ad déxteram est ex ómnibus his quæ locútus est dóminus meus rex: servus enim tuus Joab, ipse præcépit mihi, et ipse pósuit in os ancíllæ tuæ ómnia verba hæc.
 \verse{20} Ut vérterem figúram sermónis hujus, servus tuus Joab præcépit istud: tu autem, dómine mi rex, sápiens es, sicut habet sapiéntiam ángelus Dei, ut intélligas ómnia super terram.
 \verse{21} Et ait rex ad Joab: Ecce placátus feci verbum tuum: vade ergo, et révoca púerum Absalom.
 \verse{22} Cadénsque Joab super fáciem suam in terram, adorávit, et benedíxit regi: et dixit Joab: Hódie intelléxit servus tuus quia invéni grátiam in óculis tuis, dómine mi rex: fecísti enim sermónem servi tui.
 \verse{23} Surréxit ergo Joab et ábiit in Gessur, et addúxit Absalom in Jerúsalem.
 \verse{24} Dixit autem rex: Revertátur in domum suam, et fáciem meam non vídeat. Revérsus est ítaque Absalom in domum suam, et fáciem regis non vidit.
 
 \verse{25} Porro sicut Absalom, vir non erat pulcher in omni Israël, et decórus nimis: a vestígio pedis usque ad vérticem non erat in eo ulla mácula.
 \verse{26} Et quando tondébat capíllum (semel autem in anno tondebátur, quia gravábat eum cæsáries), ponderábat capíllos cápitis sui ducéntis siclis, póndere público.
 \verse{27} Nati sunt autem Absalom fílii tres, et fília una nómine Thamar, elegántis formæ.
 
 \verse{28} Mansítque Absalom in Jerúsalem duóbus annis, et fáciem regis non vidit.
 \verse{29} Misit ítaque ad Joab, ut mítteret eum ad regem: qui nóluit veníre ad eum. Cumque secúndo misísset, et ille noluísset veníre ad eum,
 \verse{30} dixit servis suis: Scitis agrum Joab juxta agrum meum, habéntem messem hórdei: ite ígitur, et succéndite eum igni. Succendérunt ergo servi Absalom ségetem igni. Et veniéntes servi Joab, scissis véstibus suis, dixérunt: Succendérunt servi Absalom partem agri igni.
 \verse{31} Surrexítque Joab, et venit ad Absalom in domum ejus, et dixit: Quare succendérunt servi tui ségetem meam igni?
 \verse{32} Et respóndit Absalom ad Joab: Misi ad te óbsecrans ut veníres ad me, et mítterem te ad regem, et díceres ei: Quare veni de Gessur? mélius mihi erat ibi esse: óbsecro ergo ut vídeam fáciem regis: quod si memor est iniquitátis meæ, interfíciat me.
 \verse{33} Ingréssus ítaque Joab ad regem, nuntiávit ei ómnia: vocatúsque est Absalom, et intrávit ad regem, et adorávit super fáciem terræ coram eo: osculatúsque est rex Absalom.
 \chapter{15}
 Igitur post hæc fecit sibi Absalom currus, et équites, et quinquagínta viros qui præcéderent eum.
 \verse{2} Et mane consúrgens Absalom, stabat juxta intróitum portæ, et omnem virum qui habébat negótium ut veníret ad regis judícium, vocábat Absalom ad se, et dicébat: De qua civitáte es tu? Qui respóndens aiébat: Ex una tribu Israël ego sum servus tuus.
 \verse{3} Respondebátque ei Absalom: Vidéntur mihi sermónes tui boni et justi, sed non est qui te áudiat constitútus a rege. Dicebátque Absalom:
 \verse{4} Quis me constítuat júdicem super terram, ut ad me véniant omnes qui habent negótium, et juste júdicem?
 \verse{5} Sed et cum accéderet ad eum homo ut salutáret illum, extendébat manum suam, et apprehéndens osculabátur eum.
 \verse{6} Faciebátque hoc omni Israël veniénti ad judícium ut audirétur a rege, et sollicitábat corda virórum Israël.
 
 \verse{7} Post quadragínta autem annos, dixit Absalom ad regem David: Vadam, et reddam vota mea quæ vovi Dómino in Hebron.
 \verse{8} Vovens enim vovit servus tuus cum esset in Gessur Sýriæ, dicens: Si redúxerit me Dóminus in Jerúsalem, sacrificábo Dómino.
 \verse{9} Dixítque ei rex David: Vade in pace. Et surréxit, et ábiit in Hebron.
 \verse{10} Misit autem Absalom exploratóres in univérsas tribus Israël, dicens: Statim ut audiéritis clangórem búccinæ, dícite: Regnávit Absalom in Hebron.
 \verse{11} Porro cum Absalom iérunt ducénti viri de Jerúsalem vocáti, eúntes símplici corde, et causam pénitus ignorántes.
 \verse{12} Accersívit quoque Absalom Achítophel Gilonítem consiliárium David, de civitáte sua Gilo. Cumque immoláret víctimas, facta est conjurátio válida, populúsque concúrrens augebátur cum Absalom.
 
 \verse{13} Venit ígitur núntius ad David, dicens: Toto corde univérsus Israël séquitur Absalom.
 \verse{14} Et ait David servis suis qui erant cum eo in Jerúsalem: Súrgite, fugiámus: neque enim erit nobis effúgium a fácie Absalom: festináte égredi, ne forte véniens óccupet nos, et impéllat super nos ruínam, et percútiat civitátem in ore gládii.
 \verse{15} Dixerúntque servi regis ad eum: Omnia quæcúmque præcéperit dóminus noster rex, libénter exequémur servi tui.
 \verse{16} Egréssus est ergo rex et univérsa domus ejus pédibus suis: et derelíquit rex decem mulíeres concubínas ad custodiéndam domum.
 \verse{17} Egressúsque rex et omnis Israël pédibus suis, stetit procul a domo:
 \verse{18} et univérsi servi ejus ambulábant juxta eum, et legiónes Ceréthi, et Pheléthi, et omnes Gethǽi, pugnatóres válidi, sexcénti viri qui secúti eum fúerant de Geth pédites, præcedébant regem.
 \verse{19} Dixit autem rex ad Ethái Gethǽum: Cur venis nobíscum? revértere, et hábita cum rege, quia peregrínus es, et egréssus es de loco tuo.
 \verse{20} Heri venísti, et hódie compélleris nobíscum égredi? ego autem vadam quo itúrus sum: revértere, et reduc tecum fratres tuos, et Dóminus fáciet tecum misericórdiam et veritátem, quia ostendísti grátiam et fidem.
 \verse{21} Et respóndit Ethái regi dicens: Vivit Dóminus, et vivit dóminus meus rex, quóniam in quocúmque loco fúeris, dómine mi rex, sive in morte, sive in vita, ibi erit servus tuus.
 \verse{22} Et ait David Ethái: Veni, et transi. Et transívit Ethái Gethǽus, et omnes viri qui cum eo erant, et réliqua multitúdo.
 \verse{23} Omnésque flebant voce magna, et univérsus pópulus transíbat: rex quoque transgrediebátur torréntem Cedron, et cunctus pópulus incedébat contra viam quæ réspicit ad desértum.
 
 \verse{24} Venit autem et Sadoc sacérdos, et univérsi Levítæ cum eo, portántes arcam f\'{œ}deris Dei: et deposuérunt arcam Dei. Et ascéndit Abíathar, donec explétus esset omnis pópulus qui egréssus fúerat de civitáte.
 \verse{25} Et dixit rex ad Sadoc: Repórta arcam Dei in urbem: si invénero grátiam in óculis Dómini, redúcet me, et osténdet mihi eam, et tabernáculum suum.
 \verse{26} Si autem díxerit mihi: Non places: præsto sum: fáciat quod bonum est coram se.
 \verse{27} Et dixit rex ad Sadoc sacerdótem: O videns, revértere in civitátem in pace: et Achímaas fílius tuus, et Jónathas fílius Abíathar, duo fílii vestri, sint vobíscum.
 \verse{28} Ecce ego abscóndar in campéstribus desérti, donec véniat sermo a vobis índicans mihi.
 \verse{29} Reportavérunt ergo Sadoc et Abíathar arcam Dei in Jerúsalem, et mansérunt ibi.
 
 \verse{30} Porro David ascendébat clivum Olivárum, scandens et flens, nudis pédibus incédens, et opérto cápite: sed et omnis pópulus qui erat cum eo, opérto cápite ascendébat plorans.
 \verse{31} Nuntiátum est autem David quod et Achítophel esset in conjuratióne cum Absalom: dixítque David: Infátua, quæso, Dómine, consílium Achítophel.
 \verse{32} Cumque ascénderet David summitátem montis in quo adoratúrus erat Dóminum, ecce occúrrit ei Chúsai Arachítes, scissa veste, et terra pleno cápite.
 \verse{33} Et dixit ei David: Si véneris mecum, eris mihi óneri:
 \verse{34} si autem in civitátem revertáris, et díxeris Absalom: Servus tuus sum, rex: sicut fui servus patris tui, sic ero servus tuus: dissipábis consílium Achítophel.
 \verse{35} Habes autem tecum Sadoc et Abíathar sacerdótes: et omne verbum quodcúmque audíeris de domo regis, indicábis Sadoc et Abíathar sacerdótibus.
 \verse{36} Sunt autem cum eis duo fílii eórum Achímaas fílius Sadoc, et Jónathas fílius Abíathar: et mittétis per eos ad me omne verbum quod audiéritis.
 \verse{37} Veniénte ergo Chúsai amíco David in civitátem, Absalom quoque ingréssus est Jerúsalem.
 \chapter{16}
 Cumque David transísset páululum montis vérticem, appáruit Siba puer Miphíboseth in occúrsum ejus, cum duóbus ásinis, qui oneráti erant ducéntis pánibus, et centum alligatúris uvæ passæ, et centum massis palathárum, et utre vini.
 \verse{2} Et dixit rex Sibæ: Quid sibi volunt hæc? Respondítque Siba: Asini, domésticis regis ut sédeant: panes et pálathæ ad vescéndum púeris tuis: vinum autem ut bibat siquis defécerit in desérto.
 \verse{3} Et ait rex: Ubi est fílius dómini tui? Respondítque Siba regi: Remánsit in Jerúsalem, dicens: Hódie restítuet mihi domus Israël regnum patris mei.
 \verse{4} Et ait rex Sibæ: Tua sint ómnia quæ fuérunt Miphíboseth. Dixítque Siba: Oro ut invéniam grátiam coram te, dómine mi rex.
 
 \verse{5} Venit ergo rex David usque Bahúrim: et ecce egrediebátur inde vir de cognatióne domus Saul, nómine Sémei, fílius Gera: procedebátque egrédiens, et maledicébat,
 \verse{6} mittebátque lápides contra David et contra univérsos servos regis David: omnis autem pópulus, et univérsi bellatóres, a dextro et a sinístro látere regis incedébant.
 \verse{7} Ita autem loquebátur Sémei cum maledíceret regi: Egrédere, egrédere, vir sánguinum, et vir Bélial.
 \verse{8} Réddidit tibi Dóminus univérsum sánguinem domus Saul: quóniam invasísti regnum pro eo, et dedit Dóminus regnum in manu Absalom fílii tui: et ecce premunt te mala tua, quóniam vir sánguinum es.
 \verse{9} Dixit autem Abísai fílius Sárviæ regi: Quare maledícit canis hic mórtuus dómino meo regi? vadam, et amputábo caput ejus.
 \verse{10} Et ait rex: Quid mihi et vobis est, fílii Sárviæ? dimíttite eum, ut maledícat: Dóminus enim præcépit ei ut maledíceret David: et quis est qui áudeat dícere quare sic fécerit?
 \verse{11} Et ait rex Abísai, et univérsis servis suis: Ecce fílius meus qui egréssus est de útero meo, quærit ánimam meam: quanto magis nunc fílius Jémini? Dimíttite eum ut maledícat juxta præcéptum Dómini:
 \verse{12} si forte respíciat Dóminus afflictiónem meam, et reddat mihi Dóminus bonum pro maledictióne hac hodiérna.
 \verse{13} Ambulábat ítaque David et sócii ejus per viam cum eo. Sémei autem per jugum montis ex látere contra illum gradiebátur, maledícens, et mittens lápides advérsum eum, terrámque spargens.
 \verse{14} Venit ítaque rex, et univérsus pópulus cum eo lassus, et refocilláti sunt ibi.
 
 \verse{15} Absalom autem et omnis pópulus ejus ingréssi sunt Jerúsalem, sed et Achítophel cum eo.
 \verse{16} Cum autem venísset Chúsai Arachítes amícus David ad Absalom, locútus est ad eum: Salve rex, salve rex.
 \verse{17} Ad quem Absalom: Hæc est, inquit, grátia tua ad amícum tuum? quare non ivísti cum amíco tuo?
 \verse{18} Respondítque Chúsai ad Absalom: Nequáquam: quia illíus ero, quem elégit Dóminus, et omnis hic pópulus, et univérsus Israël: et cum eo manébo.
 \verse{19} Sed ut et hoc ínferam, cui ego servitúrus sum? nonne fílio regis? Sicut párui patri tuo, ita parébo et tibi.
 \verse{20} Dixit autem Absalom ad Achítophel: Iníte consílium quid ágere debeámus.
 \verse{21} Et ait Achítophel ad Absalom: Ingrédere ad concubínas patris tui, quas dimísit ad custodiéndam domum: ut cum audíerit omnis Israël quod fœdáveris patrem tuum, roboréntur tecum manus eórum.
 \verse{22} Tetendérunt ergo Absalom tabernáculum in solário, ingressúsque est ad concubínas patris sui coram univérso Israël.
 \verse{23} Consílium autem Achítophel quod dabat in diébus illis, quasi si quis consúleret Deum: sic erat omne consílium Achítophel, et cum esset cum David, et cum esset cum Absalom.
 \chapter{17}
 Dixit ergo Achítophel ad Absalom: Eligam mihi duódecim míllia virórum, et consúrgens pérsequar David hac nocte.
 \verse{2} Et írruens super eum (quippe qui lassus est, et solútis mánibus), percútiam eum: cumque fúgerit omnis pópulus qui cum eo est, percútiam regem desolátum.
 \verse{3} Et redúcam univérsum pópulum, quómodo unus homo revérti solet: unum enim virum tu quæris: et omnis pópulus erit in pace.
 
 \verse{4} Placuítque sermo ejus Absalom, et cunctis majóribus natu Israël.
 \verse{5} Ait autem Absalom: Vocáte Chúsai Arachíten, et audiámus quid étiam ipse dicat.
 \verse{6} Cumque venísset Chúsai ad Absalom, ait Absalom ad eum: Hujuscémodi sermónem locútus est Achítophel: fácere debémus an non? quod das consílium?
 \verse{7} Et dixit Chúsai ad Absalom: Non est bonum consílium quod dedit Achítophel hac vice.
 \verse{8} Et rursum íntulit Chúsai: Tu nosti patrem tuum, et viros qui cum eo sunt, esse fortíssimos et amáro ánimo, véluti si ursa raptis cátulis in saltu sǽviat: sed et pater tuus vir bellátor est, nec morábitur cum pópulo.
 \verse{9} Fórsitan nunc látitat in fóveis, aut in uno, quo volúerit, loco: et cum cecíderit unus quílibet in princípio, áudiet quicúmque audíerit, et dicet: Facta est plaga in pópulo qui sequebátur Absalom.
 \verse{10} Et fortíssimus quisque, cujus cor est quasi leónis, pavóre solvétur: scit enim omnis pópulus Israël fortem esse patrem tuum, et robústos omnes qui cum eo sunt.
 \verse{11} Sed hoc mihi vidétur rectum esse consílium. Congregétur ad te univérsus Israël, a Dan usque Bersabée, quasi aréna maris innumerábilis: et tu eris in médio eórum.
 \verse{12} Et irruémus super eum in quocúmque loco invéntus fúerit, et operiémus eum, sicut cádere solet ros super terram: et non relinquémus de viris qui cum eo sunt, ne unum quidem.
 \verse{13} Quod si urbem áliquam fúerit ingréssus, circúmdabit omnis Israël civitáti illi funes, et trahémus eam in torréntem, ut non reperiátur ne cálculus quidem ex ea.
 \verse{14} Dixítque Absalom, et omnes viri Israël: Mélius est consílium Chúsai Arachítæ, consílio Achítophel: Dómini autem nutu dissipátum est consílium Achítophel útile, ut indúceret Dóminus super Absalom malum.
 
 \verse{15} Et ait Chúsai Sadoc et Abíathar sacerdótibus: Hoc et hoc modo consílium dedit Achítophel Absalom et senióribus Israël: et ego tale et tale dedi consílium.
 \verse{16} Nunc ergo míttite cito, et nuntiáte David, dicéntes: Ne moréris nocte hac in campéstribus desérti, sed absque dilatióne transgrédere: ne forte absorbeátur rex, et omnis pópulus qui cum eo est.
 \verse{17} Jónathas autem et Achímaas stabant juxta fontem Rogel: ábiit ancílla et nuntiávit eis. Et illi profécti sunt, ut reférrent ad regem David núntium: non enim póterant vidéri, aut introíre civitátem.
 \verse{18} Vidit autem eos quidam puer, et indicávit Absalom: illi vero cóncito gradu ingréssi sunt domum cujúsdam viri in Bahúrim, qui habébat púteum in vestíbulo suo: et descendérunt in eum.
 \verse{19} Tulit autem múlier, et expándit velámen super os pútei, quasi siccans ptísanas: et sic látuit res.
 \verse{20} Cumque veníssent servi Absalom in domum, ad mulíerem dixérunt: Ubi est Achímaas et Jónathas? Et respóndit eis múlier: Transiérunt festinánter, gustáta páululum aqua. At hi qui quærébant, cum non reperíssent, revérsi sunt in Jerúsalem.
 \verse{21} Cumque abiíssent, ascendérunt illi de púteo, et pergéntes nuntiavérunt regi David, et dixérunt: Súrgite, et transíte cito flúvium: quóniam hujuscémodi dedit consílium contra vos Achítophel.
 \verse{22} Surréxit ergo David, et omnis pópulus qui cum eo erat, et transiérunt Jordánem, donec dilucésceret: et ne unus quidem resíduus fuit, qui non transísset flúvium.
 
 \verse{23} Porro Achítophel videns quod non fuísset factum consílium suum, stravit ásinum suum, surrexítque, et ábiit in domum suam et in civitátem suam: et dispósita domo sua, suspéndio intériit, et sepúltus est in sepúlchro patris sui.
 
 \verse{24} David autem venit in castra, et Absalom transívit Jordánem, ipse et omnes viri Israël cum eo.
 \verse{25} Amasam vero constítuit Absalom pro Joab super exércitum: Amasa autem erat fílius viri qui vocabátur Jetra de Jezraéli, qui ingréssus est ad Abígail fíliam Naas, sorórem Sárviæ, quæ fuit mater Joab.
 \verse{26} Et castrametátus est Israël cum Absalom in terra Gálaad.
 \verse{27} Cumque venísset David in castra, Sobi fílius Naas de Rabbath filiórum Ammon, et Machir fílius Ammihel de Lódabar, et Berzellái Galaadítes de Rógelim,
 \verse{28} obtulérunt ei stratória, et tapétia, et vasa fictília, fruméntum, et hórdeum, et farínam, et poléntam, et fabam, et lentem, et frixum cicer,
 \verse{29} et mel, et butýrum, oves, et pingues vítulos: dederúntque David, et pópulo qui cum eo erat, ad vescéndum: suspicáti enim sunt pópulum fame et siti fatigári in desérto.
 \chapter{18}
 Igitur consideráto David pópulo suo, constítuit super eos tribúnos et centuriónes,
 \verse{2} et dedit pópuli tértiam partem sub manu Joab, et tértiam partem sub manu Abísai fílii Sárviæ fratris Joab, et tértiam partem sub manu Ethái, qui erat de Geth. Dixítque rex ad pópulum: Egrédiar et ego vobíscum.
 \verse{3} Et respóndit pópulus: Non exíbis: sive enim fugérimus, non magnópere ad eos de nobis pertinébit: sive média pars cecíderit e nobis, non satis curábunt, quia tu unus pro decem míllibus computáris: mélius est ígitur ut sis nobis in urbe præsídio.
 \verse{4} Ad quos rex ait: Quod vobis vidétur rectum, hoc fáciam. Stetit ergo rex juxta portam: egrediebatúrque pópulus per turmas suas centéni et milléni.
 \verse{5} Et præcépit rex Joab, et Abísai, et Ethái, dicens: Serváte mihi púerum Absalom. Et omnis pópulus audiébat præcipiéntem regem cunctis princípibus pro Absalom.
 
 \verse{6} Itaque egréssus est pópulus in campum contra Israël, et factum est pr\'{œ}lium in saltu Ephraim.
 \verse{7} Et cæsus est ibi pópulus Israël ab exércitu David, factáque est plaga magna in die illa, vigínti míllium.
 \verse{8} Fuit autem ibi pr\'{œ}lium dispérsum super fáciem omnis terræ, et multo plures erant quos saltus consúmpserat de pópulo, quam hi quos voráverat gládius in die illa.
 \verse{9} Accidit autem ut occúrreret Absalom servis David, sedens mulo: cumque ingréssus fuísset mulus subter condénsam quercum et magnam, adhǽsit caput ejus quércui: et illo suspénso inter cælum et terram, mulus cui inséderat, pertransívit.
 \verse{10} Vidit autem hoc quíspiam, et nuntiávit Joab, dicens: Vidi Absalom pendére de quercu.
 \verse{11} Et ait Joab viro qui nuntiáverat ei: Si vidísti, quare non confodísti eum cum terra, et ego dedíssem tibi decem argénti siclos, et unum bálteum?
 \verse{12} Qui dixit ad Joab: Si appénderes in mánibus meis mille argénteos, nequáquam mítterem manum meam in fílium regis: audiéntibus enim nobis præcépit rex tibi, et Abísai, et Ethái, dicens: Custodíte mihi púerum Absalom.
 \verse{13} Sed etsi fecíssem contra ánimam meam audácter, nequáquam hoc regem látere potuísset, et tu stares ex advérso?
 \verse{14} Et ait Joab: Non sicut tu vis, sed aggrédiar eum coram te. Tulit ergo tres lánceas in manu sua, et infíxit eas in corde Absalom: cumque adhuc palpitáret hærens in quercu,
 \verse{15} cucurrérunt decem júvenes armígeri Joab, et percutiéntes interfecérunt eum.
 \verse{16} Cécinit autem Joab búccina, et retínuit pópulum, ne persequerétur fugiéntem Israël, volens párcere multitúdini.
 \verse{17} Et tulérunt Absalom, et projecérunt eum in saltu, in fóveam grandem, et comportavérunt super eum acérvum lápidum magnum nimis: omnis autem Israël fugit in tabernácula sua.
 \verse{18} Porro Absalom eréxerat sibi, cum adhuc víveret, títulum qui est in Valle regis: díxerat enim: Non hábeo fílium, et hoc erit moniméntum nóminis mei. Vocavítque títulum nómine suo, et appellátur Manus Absalom, usque ad hanc diem.
 
 \verse{19} Achímaas autem fílius Sadoc, ait: Curram, et nuntiábo regi quia judícium fécerit ei Dóminus de manu inimicórum ejus.
 \verse{20} Ad quem Joab dixit: Non eris núntius in hac die, sed nuntiábis in ália: hódie nolo te nuntiáre: fílius enim regis est mórtuus.
 \verse{21} Et ait Joab Chusi: Vade, et núntia regi quæ vidísti. Adorávit Chusi Joab, et cucúrrit.
 \verse{22} Rursus autem Achímaas fílius Sadoc dixit ad Joab: Quid ímpedit si étiam ego curram post Chusi? Dixítque ei Joab: Quid vis cúrrere, fili mi? non eris boni núntii bájulus.
 \verse{23} Qui respóndit: Quid enim si cucúrrero? Et ait ei: Curre. Currens ergo Achímaas per viam compéndii, transívit Chusi.
 
 \verse{24} David autem sedébat inter duas portas: speculátor vero, qui erat in fastígio portæ super murum, élevans óculos, vidit hóminem curréntem solum.
 \verse{25} Et exclámans indicávit regi: dixítque rex: Si solus est, bonus est núntius in ore ejus. Properánte autem illo, et accedénte própius,
 \verse{26} vidit speculátor hóminem álterum curréntem, et vocíferans in cúlmine, ait: Appáret mihi alter homo currens solus. Dixítque rex: Et iste bonus est núntius.
 \verse{27} Speculátor autem: Contémplor, ait, cursum prióris, quasi cursum Achímaas fílii Sadoc. Et ait rex: Vir bonus est, et núntium portans bonum venit.
 \verse{28} Clamans autem Achímaas, dixit ad regem: Salve rex. Et adórans regem coram eo pronus in terram, ait: Benedíctus Dóminus Deus tuus, qui conclúsit hómines qui levavérunt manus suas contra dóminum meum regem.
 \verse{29} Et ait rex: Estne pax púero Absalom? Dixítque Achímaas: Vidi tumúltum magnum cum mítteret Joab servus tuus, o rex, me servum tuum: néscio áliud.
 \verse{30} Ad quem rex: Transi, ait, et sta hic. Cumque ille transísset, et staret,
 \verse{31} appáruit Chusi: et véniens ait: Bonum appórto núntium, dómine mi rex: judicávit enim pro te Dóminus hódie de manu ómnium qui surrexérunt contra te.
 \verse{32} Dixit autem rex ad Chusi: Estne pax púero Absalom? Cui respóndens Chusi: Fiant, inquit, sicut puer, inimíci dómini mei regis, et univérsi qui consúrgunt advérsus eum in malum.
 
 \verse{33} Contristátus ítaque rex, ascéndit cœnáculum portæ, et flevit. Et sic loquebátur, vadens: Fili mi Absalom, Absalom fili mi: quis mihi tríbuat ut ego móriar pro te, Absalom fili mi, fili mi Absalom?
 \chapter{19}
 Nuntiátum est autem Joab quod rex fleret et lugéret fílium suum,
 \verse{2} et versa est victória in luctum in die illa omni pópulo: audívit enim pópulus in die illa dici: Dolet rex super fílio suo.
 \verse{3} Et declinávit pópulus in die illa íngredi civitátem, quómodo declináre solet pópulus versus et fúgiens de pr\'{œ}lio.
 \verse{4} Porro rex opéruit caput suum, et clamábat voce magna: Fili mi Absalom, Absalom fili mi, fili mi.
 \verse{5} Ingréssus ergo Joab ad regem in domum, dixit: Confudísti hódie vultus ómnium servórum tuórum, qui salvam fecérunt ánimam tuam, et ánimam filiórum tuórum et filiárum tuárum, et ánimam uxórum tuárum, et ánimam concubinárum tuárum.
 \verse{6} Díligis odiéntes te, et ódio habes diligéntes te: et ostendísti hódie quia non curas de dúcibus tuis et de servis tuis: et vere cognóvi modo, quia si Absalom víveret, et omnes nos occubuissémus, tunc placéret tibi.
 \verse{7} Nunc ígitur surge, et procéde, et álloquens satísfac servis tuis: juro enim tibi per Dóminum quod si non exíeris, ne unus quidem remansúrus sit tecum nocte hac: et pejus erit hoc tibi quam ómnia mala quæ venérunt super te ab adolescéntia tua usque in præsens.
 \verse{8} Surréxit ergo rex et sedit in porta: et omni pópulo nuntiátum est quod rex sedéret in porta. Venítque univérsa multitúdo coram rege: Israël autem fugit in tabernácula sua.
 
 \verse{9} Omnis quoque pópulus certábat in cunctis tríbubus Israël, dicens: Rex liberávit nos de manu inimicórum nostrórum; ipse salvávit nos de manu Philisthinórum: et nunc fugit de terra propter Absalom.
 \verse{10} Absalom autem, quem únximus super nos, mórtuus est in bello: úsquequo silétis, et non redúcitis regem?
 \verse{11} Rex vero David misit ad Sadoc et Abíathar sacerdótes, dicens: Loquímini ad majóres natu Juda, dicéntes: Cur venítis novíssimi ad reducéndum regem in domum suam? (Sermo autem omnis Israël pervénerat ad regem in domo ejus.)
 \verse{12} Fratres mei vos, os meum, et caro mea vos, quare novíssimi redúcitis regem?
 \verse{13} Et Amasæ dícite: Nonne os meum, et caro mea es? hæc fáciat mihi Deus, et hæc addat, si non magíster milítiæ fúeris coram me omni témpore pro Joab.
 \verse{14} Et inclinávit cor ómnium virórum Juda quasi viri uníus: miserúntque ad regem, dicéntes: Revértere tu, et omnes servi tui.
 
 \verse{15} Et revérsus est rex, et venit usque ad Jordánem: et omnis Juda venit usque in Gálgalam ut occúrreret regi, et tradúceret eum Jordánem.
 \verse{16} Festinávit autem Sémei fílius Gera fílii Jémini de Bahúrim, et descéndit cum viris Juda in occúrsum regis David,
 \verse{17} cum mille viris de Bénjamin, et Siba puer de domo Saul: et quíndecim fílii ejus, ac vigínti servi erant cum eo: et irrumpéntes Jordánem, ante regem
 \verse{18} transiérunt vada, ut tradúcerent domum regis, et fácerent juxta jussiónem ejus: Sémei autem fílius Gera prostrátus coram rege, cum jam transísset Jordánem,
 \verse{19} dixit ad eum: Ne réputes mihi, dómine mi, iniquitátem, neque memíneris injuriárum servi tui in die qua egréssus es, dómine mi rex, de Jerúsalem, neque ponas, rex, in corde tuo.
 \verse{20} Agnósco enim servus tuus peccátum meum: et idcírco hódie primus veni de omni domo Joseph, descendíque in occúrsum dómini mei regis.
 \verse{21} Respóndens vero Abísai fílius Sárviæ, dixit: Numquid pro his verbis non occidétur Sémei, quia maledíxit christo Dómini?
 \verse{22} Et ait David: Quid mihi et vobis, fílii Sárviæ? cur efficímini mihi hódie in satan? ergóne hódie interficiétur vir in Israël? an ignóro hódie me factum regem super Israël?
 \verse{23} Et ait rex Sémei: Non moriéris. Juravítque ei.
 
 \verse{24} Miphíboseth quoque fílius Saul descéndit in occúrsum regis, illótis pédibus et intónsa barba: vestésque suas non láverat a die qua egréssus fúerat rex, usque ad diem reversiónis ejus in pace.
 \verse{25} Cumque Jerúsalem occurrísset regi, dixit ei rex: Quare non venísti mecum, Miphíboseth?
 \verse{26} Et respóndens ait: Dómine mi rex, servus meus contémpsit me: dixíque ei ego fámulus tuus ut stérneret mihi ásinum, et ascéndens abírem cum rege: claudus enim sum servus tuus.
 \verse{27} Insuper et accusávit me servum tuum ad te dóminum meum regem: tu autem, dómine mi rex, sicut ángelus Dei es: fac quod plácitum est tibi.
 \verse{28} Neque enim fuit domus patris mei, nisi morti obnóxia dómino meo regi: tu autem posuísti me servum tuum inter convívas mensæ tuæ: quid ergo hábeo justæ querélæ? aut quid possum ultra vociferári ad regem?
 \verse{29} Ait ergo ei rex: Quid ultra loquéris? fixum est quod locútus sum: tu et Siba divídite possessiónes.
 \verse{30} Respondítque Miphíboseth regi: Etiam cuncta accípiat, postquam revérsus est dóminus meus rex pacífice in domum suam.
 
 \verse{31} Berzellái quoque Galaadítes, descéndens de Rógelim, tradúxit regem Jordánem, parátus étiam ultra flúvium prósequi eum.
 \verse{32} Erat autem Berzellái Galaadítes senex valde, id est, octogenárius, et ipse prǽbuit aliménta regi cum morarétur in castris: fuit quippe vir dives nimis.
 \verse{33} Dixit ítaque rex ad Berzellái: Veni mecum, ut requiéscas secúrus mecum in Jerúsalem.
 \verse{34} Et ait Berzellái ad regem: Quot sunt dies annórum vitæ meæ, ut ascéndam cum rege in Jerúsalem?
 \verse{35} Octogenárius sum hódie: numquid vigent sensus mei ad discernéndum suáve aut amárum? aut delectáre potest servum tuum cibus et potus? vel audíre possum ultra vocem cantórum atque cantatrícum? quare servus tuus sit óneri dómino meo regi?
 \verse{36} Páululum procédam fámulus tuus ab Jordáne tecum: non indígeo hac vicissitúdine,
 \verse{37} sed óbsecro ut revértar servus tuus, et móriar in civitáte mea, et sepéliar juxta sepúlchrum patris mei et matris meæ. Est autem servus tuus Chámaam: ipse vadat tecum, dómine mi rex, et fac ei quidquid tibi bonum vidétur.
 \verse{38} Dixit ítaque ei rex: Mecum tránseat Chámaam, et ego fáciam ei quidquid tibi placúerit: et omne quod petíeris a me, impetrábis.
 \verse{39} Cumque transísset univérsus pópulus et rex Jordánem, osculátus est rex Berzellái, et benedíxit ei: et ille revérsus est in locum suum.
 \verse{40} Transívit ergo rex in Gálgalam, et Chámaam cum eo.
 Omnis autem pópulus Juda tradúxerat regem, et média tantum pars adfúerat de pópulo Israël.
 \verse{41} Itaque omnes viri Israël concurréntes ad regem dixérunt ei: Quare te furáti sunt fratres nostri viri Juda, et traduxérunt regem et domum ejus Jordánem, omnésque viros David cum eo?
 \verse{42} Et respóndit omnis vir Juda ad viros Israël: Quia mihi própior est rex: cur irásceris super hac re? numquid comédimus áliquid ex rege, aut múnera nobis data sunt?
 \verse{43} Et respóndit vir Israël ad viros Juda, et ait: Decem pártibus major ego sum apud regem, magísque ad me pértinet David quam ad te: cur fecísti mihi injúriam, et non mihi nuntiátum est prióri, ut redúcerem regem meum? Dúrius autem respondérunt viri Juda viris Israël.
 \chapter{20}
 Accidit quoque ut ibi esset vir Bélial, nómine Seba, fílius Bochri, vir Jemíneus: et cécinit búccina, et ait: Non est nobis pars in David, neque hæréditas in fílio Isai: revértere in tabernácula tua, Israël.
 \verse{2} Et separátus est omnis Israël a David, secutúsque est Seba fílium Bochri: viri autem Juda adhæsérunt regi suo a Jordáne usque Jerúsalem.
 \verse{3} Cumque venísset rex in domum suam in Jerúsalem, tulit decem mulíeres concubínas quas derelíquerat ad custodiéndam domum, et trádidit eas in custódiam, aliménta eis præbens: et non est ingréssus ad eas, sed erant clausæ usque in diem mortis suæ in viduitáte vivéntes.
 
 \verse{4} Dixit autem rex Amasæ: Cónvoca mihi omnes viros Juda in diem tértium, et tu adésto præsens.
 \verse{5} Abiit ergo Amasa ut convocáret Judam, et morátus est extra plácitum quod ei constitúerat rex.
 \verse{6} Ait autem David ad Abísai: Nunc magis afflictúrus est nos Seba fílius Bochri quam Absalom: tolle ígitur servos dómini tui, et perséquere eum, ne forte invéniat civitátes munítas, et effúgiat nos.
 \verse{7} Egréssi sunt ergo cum eo viri Joab, Ceréthi quoque et Pheléthi: et omnes robústi exiérunt de Jerúsalem ad persequéndum Seba fílium Bochri.
 \verse{8} Cumque illi essent juxta lápidem grandem qui est in Gábaon, Amasa véniens occúrrit eis. Porro Joab vestítus erat túnica stricta ad mensúram hábitus sui, et désuper accínctus gládio dependénte usque ad ília, in vagína, qui fabricátus levi motu égredi póterat, et percútere.
 \verse{9} Dixit ítaque Joab ad Amasam: Salve mi frater. Et ténuit manu déxtera mentum Amasæ, quasi ósculans eum.
 \verse{10} Porro Amasa non observávit gládium quem habébat Joab: qui percússit eum in látere, et effúdit intestína ejus in terram, nec secúndum vulnus appósuit: et mórtuus est. Joab autem, et Abísai frater ejus, persecúti sunt Seba fílium Bochri.
 \verse{11} Intérea quidam viri, cum stetíssent juxta cadáver Amasæ, de sóciis Joab, dixérunt: Ecce qui esse vóluit pro Joab comes David.
 \verse{12} Amasa autem conspérsus sánguine jacébat in média via. Vidit hoc quidam vir, quod subsísteret omnis pópulus ad vidéndum eum, et amóvit Amasam de via in agrum, operuítque eum vestiménto, ne subsísterent transeúntes propter eum.
 \verse{13} Amóto ergo illo de via, transíbat omnis vir sequens Joab ad persequéndum Seba fílium Bochri.
 
 \verse{14} Porro ille transíerat per omnes tribus Israël in Abelam et Bethmáacha: omnésque viri elécti congregáti fúerant ad eum.
 \verse{15} Venérunt ítaque, et oppugnábant eum in Abela et in Bethmáacha, et circumdedérunt munitiónibus civitátem, et obséssa est urbs: omnis autem turba quæ erat cum Joab, moliebátur destrúere muros.
 \verse{16} Et exclamávit múlier sápiens de civitáte: Audíte, audíte: dícite Joab: Appropínqua huc, et loquar tecum.
 \verse{17} Qui cum accessísset ad eam, ait illi: Tu es Joab? Et ille respóndit: Ego. Ad quem sic locúta est: Audi sermónes ancíllæ tuæ. Qui respóndit: Audio.
 \verse{18} Rursúmque illa: Sermo, inquit, dicebátur in véteri provérbio: Qui intérrogant, intérrogent in Abela: et sic perficiébant.
 \verse{19} Nonne ego sum quæ respóndeo veritátem in Israël, et tu quæris subvértere civitátem et evértere matrem in Israël? quare præcípitas hæreditátem Dómini?
 \verse{20} Respondénsque Joab, ait: Absit, absit hoc a me: non præcípito, neque demólior.
 \verse{21} Non sic se habet res, sed homo de monte Ephraim, Seba fílius Bochri cognómine, levávit manum suam contra regem David: trádite illum solum, et recedémus a civitáte. Et ait múlier ad Joab: Ecce caput ejus mittétur ad te per murum.
 \verse{22} Ingréssa est ergo ad omnem pópulum, et locúta est eis sapiénter: qui abscíssum caput Seba fílii Bochri projecérunt ad Joab. Et ille cécinit tuba, et recessérunt ab urbe, unusquísque in tabernácula sua: Joab autem revérsus est Jerúsalem ad regem.
 
 \verse{23} Fuit ergo Joab super omnem exércitum Israël: Banaías autem fílius Jójadæ super Cerethǽos et Phelethǽos:
 \verse{24} Adúram vero super tribúta: porro Jósaphat fílius Ahílud, a commentáriis:
 \verse{25} Siva autem, scriba: Sadoc vero et Abíathar, sacerdótes.
 \verse{26} Ira autem Jairítes erat sacérdos David.
 \chapter{21}
 Facta est quoque fames in diébus David tribus annis júgiter: et consúluit David oráculum Dómini. Dixítque Dóminus: Propter Saul, et domum ejus sánguinum, quia occídit Gabaonítas.
 \verse{2} Vocátis ergo Gabaonítis rex, dixit ad eos (porro Gabaonítæ non erant de fíliis Israël, sed relíquiæ Amorrhæórum: fílii quippe Israël juráverant eis, et vóluit Saul percútere eos zelo, quasi pro fíliis Israël et Juda),
 \verse{3} dixit ergo David ad Gabaonítas: Quid fáciam vobis? et quod erit vestri piáculum, ut benedicátis hæreditáti Dómini?
 \verse{4} Dixerúntque ei Gabaonítæ: Non est nobis super argénto et auro quǽstio, sed contra Saul, et contra domum ejus: neque vólumus ut interficiátur homo de Israël. Ad quos rex ait: Quid ergo vultis ut fáciam vobis?
 \verse{5} Qui dixérunt regi: Virum qui attrívit nos et oppréssit iníque, ita delére debémus, ut ne unus quidem resíduus sit de stirpe ejus in cunctis fínibus Israël.
 \verse{6} Dentur nobis septem viri de fíliis ejus, ut crucifigámus eos Dómino in Gábaa Saul, quondam elécti Dómini. Et ait rex: Ego dabo.
 \verse{7} Pepercítque rex Miphíboseth fílio Jónathæ fílii Saul, propter jusjurándum Dómini quod fúerat inter David et inter Jónathan fílium Saul.
 \verse{8} Tulit ítaque rex duos fílios Respha fíliæ Aja quos péperit Sauli, Armóni, et Miphíboseth: et quinque fílios Michol fíliæ Saul quos genúerat Hadriéli fílio Berzellái, qui fuit de Moláthi,
 \verse{9} et dedit eos in manus Gabaonitárum: qui crucifixérunt eos in monte coram Dómino: et cecidérunt hi septem simul occísi in diébus messis primis, incipiénte messióne hórdei.
 \verse{10} Tollens autem Respha fília Aja cilícium, substrávit sibi supra petram ab inítio messis, donec stilláret aqua super eos de cælo: et non dimísit aves laceráre eos per diem, neque béstias per noctem.
 \verse{11} Et nuntiáta sunt David quæ fécerat Respha fília Aja, concubína Saul.
 \verse{12} Et ábiit David, et tulit ossa Saul, et ossa Jónathæ fílii ejus, a viris Jabes Gálaad, qui furáti fúerant ea de platéa Bethsan in qua suspénderant eos Philísthiim cum interfecíssent Saul in Gélboë:
 \verse{13} et asportávit inde ossa Saul, et ossa Jónathæ fílii ejus: et colligéntes ossa eórum qui affíxi fúerant,
 \verse{14} sepeliérunt ea cum óssibus Saul et Jónathæ fílii ejus in terra Bénjamin, in látere, in sepúlchro Cis patris ejus: fecerúntque ómnia quæ præcéperat rex, et repropitiátus est Deus terræ post hæc.
 
 \verse{15} Factum est autem rursum pr\'{œ}lium Philisthinórum advérsum Israël, et descéndit David, et servi ejus cum eo, et pugnábant contra Philísthiim. Deficiénte autem David,
 \verse{16} Jesbibénob, qui fuit de génere Arapha, cujus ferrum hastæ trecéntas úncias appendébat, et accínctus erat ense novo, nisus est percútere David.
 \verse{17} Præsidióque ei fuit Abísai fílius Sárviæ, et percússum Philisthǽum interfécit. Tunc juravérunt viri David, dicéntes: Jam non egrediéris nobíscum in bellum, ne extínguas lucérnam Israël.
 \verse{18} Secúndum quoque bellum fuit in Gob contra Philisthǽos: tunc percússit Sobóchai de Husáti, Saph de stirpe Arapha de génere gigántum.
 \verse{19} Tértium quoque fuit bellum in Gob contra Philisthǽos, in quo percússit Adeodátus fílius Saltus polymitárius Bethlehemítes Góliath Gethǽum, cujus hastíle hastæ erat quasi liciatórium texéntium.
 \verse{20} Quartum bellum fuit in Geth: in quo vir fuit excélsus, qui senos in mánibus pedibúsque habébat dígitos, id est, vigínti quátuor: et erat de orígine Arapha.
 \verse{21} Et blasphemávit Israël: percússit autem eum Jónathan fílius Sámaa fratris David.
 \verse{22} Hi quátuor nati sunt de Arapha in Geth, et cecidérunt in manu David et servórum ejus.
 \chapter{22}
 Locútus est autem David Dómino verba cárminis hujus in die qua liberávit eum Dóminus de manu ómnium inimicórum suórum, et de manu Saul.
 \verse{2} Et ait: Dóminus petra mea, et robur meum, et salvátor meus.
 \verse{3} Deus fortis meus: sperábo in eum; scutum meum, et cornu salútis meæ: elevátor meus, et refúgium meum; salvátor meus: de iniquitáte liberábis me.
 \verse{4} Laudábilem invocábo Dóminum, et ab inimícis meis salvus ero.
 \verse{5} Quia circumdedérunt me contritiónes mortis: torréntes Bélial terruérunt me.
 \verse{6} Funes inférni circumdedérunt me: prævenérunt me láquei mortis.
 \verse{7} In tribulatióne mea invocábo Dóminum, et ad Deum meum clamábo: et exáudiet de templo suo vocem meam, et clamor meus véniet ad aures ejus.
 
 \verse{8} Commóta est et contrémuit terra; fundaménta móntium concússa sunt, et conquassáta: quóniam irátus est eis.
 \verse{9} Ascéndit fumus de náribus ejus, et ignis de ore ejus vorábit: carbónes succénsi sunt ab eo.
 \verse{10} Inclinávit cælos, et descéndit: et calígo sub pédibus ejus.
 \verse{11} Et ascéndit super chérubim, et volávit: et lapsus est super pennas venti.
 \verse{12} Pósuit ténebras in circúitu suo latíbulum, cribrans aquas de núbibus cælórum.
 \verse{13} Præ fulgóre in conspéctu ejus, succénsi sunt carbónes ignis.
 \verse{14} Tonábit de cælo Dóminus, et excélsus dabit vocem suam.
 \verse{15} Misit sagíttas et dissipávit eos; fulgur, et consúmpsit eos.
 \verse{16} Et apparuérunt effusiónes maris, et reveláta sunt fundaménta orbis ab increpatióne Dómini, ab inspiratióne spíritus furóris ejus.
 \verse{17} Misit de excélso, et assúmpsit me, et extráxit me de aquis multis.
 \verse{18} Liberávit me ab inimíco meo potentíssimo, et ab his qui óderant me: quóniam robustióres me erant.
 \verse{19} Prævénit me in die afflictiónis meæ, et factus est Dóminus firmaméntum meum.
 \verse{20} Et edúxit me in latitúdinem: liberávit me, quia complácui ei.
 
 \verse{21} Retríbuet mihi Dóminus secúndum justítiam meam: et secúndum mundítiam mánuum meárum reddet mihi.
 \verse{22} Quia custodívi vias Dómini, et non egi ímpie a Deo meo.
 \verse{23} Omnia enim judícia ejus in conspéctu meo, et præcépta ejus non amóvi a me.
 \verse{24} Et ero perféctus cum eo, et custódiam me ab iniquitáte mea.
 \verse{25} Et restítuet mihi Dóminus secúndum justítiam meam, et secúndum mundítiam mánuum meárum in conspéctu oculórum suórum.
 \verse{26} Cum sancto sanctus eris, et cum robústo perféctus.
 \verse{27} Cum elécto eléctus eris, et cum pervérso pervertéris.
 \verse{28} Et pópulum páuperem salvum fácies: oculísque tuis excélsos humiliábis.
 \verse{29} Quia tu lucérna mea, Dómine, et tu, Dómine, illuminábis ténebras meas.
 \verse{30} In te enim curram accínctus: in Deo meo transíliam murum.
 
 \verse{31} Deus, immaculáta via ejus; elóquium Dómini igne examinátum: scutum est ómnium sperántium in se.
 \verse{32} Quis est Deus præter Dóminum, et quis fortis præter Deum nostrum?
 \verse{33} Deus qui accínxit me fortitúdine, et complanávit perféctam viam meam.
 \verse{34} Coǽquans pedes meos cervis, et super excélsa mea státuens me;
 \verse{35} docens manus meas ad pr\'{œ}lium, et compónens quasi arcum ǽreum bráchia mea.
 \verse{36} Dedísti mihi clýpeum salútis tuæ, et mansuetúdo tua multiplicávit me.
 \verse{37} Dilatábis gressus meos subtus me, et non defícient tali mei.
 \verse{38} Pérsequar inimícos meos, et cónteram, et non convértar donec consúmam eos.
 \verse{39} Consúmam eos et confríngam, ut non consúrgant: cadent sub pédibus meis.
 \verse{40} Accinxísti me fortitúdine ad pr\'{œ}lium: incurvásti resisténtes mihi subtus me.
 \verse{41} Inimícos meos dedísti mihi dorsum; odiéntes me, et dispérdam eos.
 \verse{42} Clamábunt, et non erit qui salvet; ad Dóminum, et non exáudiet eos.
 \verse{43} Delébo eos ut púlverem terræ; quasi lutum plateárum commínuam eos atque confríngam.
 
 \verse{44} Salvábis me a contradictiónibus pópuli mei; custódies me in caput géntium: pópulus quem ignóro sérviet mihi.
 \verse{45} Fílii aliéni resístent mihi; audítu auris obédient mihi.
 \verse{46} Fílii aliéni defluxérunt, et contrahéntur in angústiis suis.
 \verse{47} Vivit Dóminus, et benedíctus Deus meus, et exaltábitur Deus fortis salútis meæ.
 \verse{48} Deus qui das vindíctas mihi, et déjicis pópulos sub me.
 \verse{49} Qui edúcis me ab inimícis meis, et a resisténtibus mihi élevas me: a viro iníquo liberábis me.
 \verse{50} Proptérea confitébor tibi, Dómine, in géntibus, et nómini tuo cantábo:
 \verse{51} magníficans salútes regis sui, et fáciens misericórdiam christo suo David, et sémini ejus in sempitérnum.
 \chapter{23}
 Hæc autem sunt verba David novíssima. Dixit David fílius Isai: Dixit vir, cui constitútum est de christo Dei Jacob, egrégius psaltes Israël:
 \verse{2} Spíritus Dómini locútus est per me, et sermo ejus per linguam meam.
 \verse{3} Dixit Deus Israël mihi, locútus est fortis Israël: Dominátor hóminum, justus dominátor in timóre Dei,
 \verse{4} sicut lux auróræ, oriénte sole, mane absque núbibus rútilat: et sicut plúviis gérminat herba de terra.
 \verse{5} Nec tanta est domus mea apud Deum, ut pactum ætérnum iníret mecum, firmum in ómnibus atque munítum. Cuncta enim salus mea, et omnis volúntas, nec est quidquam ex ea quod non gérminet.
 \verse{6} Prævaricatóres autem quasi spinæ evelléntur univérsi, quæ non tollúntur mánibus.
 \verse{7} Et si quis tángere volúerit eas, armábitur ferro et ligno lanceáto, ignéque succénsæ comburéntur usque ad níhilum.
 
 \verse{8} Hæc nómina fórtium David. Sedens in cáthedra sapientíssimus princeps inter tres, ipse est quasi tenérrimus ligni vermículus, qui octingéntos interfécit ímpetu uno.
 \verse{9} Post hunc, Eleázar fílius pátrui ejus Ahohítes inter tres fortes, qui erant cum David quando exprobravérunt Philísthiim, et congregáti sunt illuc in pr\'{œ}lium.
 \verse{10} Cumque ascendíssent viri Israël, ipse stetit et percússit Philisthǽos donec defíceret manus ejus, et obrigésceret cum gládio: fecítque Dóminus salútem magnam in die illa: et pópulus qui fúgerat, revérsus est ad cæsórum spólia detrahénda.
 \verse{11} Et post hunc, Semma fílius Age de Arári. Et congregáti sunt Philísthiim in statióne: erat quippe ibi ager lente plenus. Cumque fugísset pópulus a fácie Philísthiim,
 \verse{12} stetit ille in médio agri, et túitus est eum, percussítque Philisthǽos: et fecit Dóminus salútem magnam.
 
 \verse{13} Necnon et ante descénderant tres qui erant príncipes inter trigínta, et vénerant témpore messis ad David in spelúncam Odóllam: castra autem Philisthinórum erant pósita in Valle gigántum.
 \verse{14} Et David erat in præsídio: porro státio Philisthinórum tunc erat in Béthlehem.
 \verse{15} Desidéravit ergo David, et ait: O si quis mihi daret potum aquæ de cistérna quæ est in Béthlehem juxta portam!
 \verse{16} Irrupérunt ergo tres fortes castra Philisthinórum, et hausérunt aquam de cistérna Béthlehem, quæ erat juxta portam, et attulérunt ad David: at ille nóluit bíbere, sed libávit eam Dómino,
 \verse{17} dicens: Propítius sit mihi Dóminus, ne fáciam hoc: num sánguinem hóminum istórum qui profécti sunt, et animárum perículum bibam? Nóluit ergo bíbere. Hæc fecérunt tres robustíssimi.
 
 \verse{18} Abísai quoque frater Joab fílius Sárviæ, princeps erat de tribus: ipse est qui levávit hastam suam contra trecéntos, quos interfécit: nominátus in tribus,
 \verse{19} et inter tres nobílior, erátque eórum princeps, sed usque ad tres primos non pervénerat.
 \verse{20} Et Banaías fílius Jójadæ viri fortíssimi, magnórum óperum, de Cábseel. Ipse percússit duos leónes Moab, et ipse descéndit, et percússit leónem in média cistérna in diébus nivis.
 \verse{21} Ipse quoque interfécit virum ægýptium, virum dignum spectáculo, habéntem in manu hastam: ítaque cum descendísset ad eum in virga, vi extórsit hastam de manu Ægýptii, et interfécit eum hasta sua.
 \verse{22} Hæc fecit Banaías fílius Jójadæ.
 \verse{23} Et ipse nominátus inter tres robústos, qui erant inter trigínta nobilióres: verúmtamen usque ad tres non pervénerat: fecítque eum sibi David auriculárium, a secréto.
 
 \verse{24} Asaël frater Joab inter trigínta, Eléhanan fílius pátrui ejus de Béthlehem,
 \verse{25} Semma de Hárodi, Elica de Hárodi,
 \verse{26} Heles de Phalti, Hira fílius Acces de Thécua,
 \verse{27} Abiézer de Anathoth, Mobónnai de Husáti,
 \verse{28} Selmon Ahohítes, Mahárai Netophathítes,
 \verse{29} Heled fílius Báana, et ipse Netophathítes, Ithai fílius Ríbai de Gábaath filiórum Bénjamin,
 \verse{30} Banaía Pharathonítes, Héddai de torrénte Gaas,
 \verse{31} Abiálbon Arbathítes, Azmaveth de Béromi,
 \verse{32} Elíaba de Saláboni. Fílii Jassen, Jónathan,
 \verse{33} Semma de Oróri, Ajam fílius Sarar Arorítes,
 \verse{34} Elíphelet fílius Aásbai fílii Macháti, Elíam fílius Achítophel Gelonítes,
 \verse{35} Hésrai de Carmélo, Phárai de Arbi,
 \verse{36} Igaal fílius Nathan de Soba, Bonni de Gadi,
 \verse{37} Selec de Ammóni, Nahárai Berothítes ármiger Joab fílii Sárviæ,
 \verse{38} Ira Jethrítes, Gareb et ipse Jethrítes,
 \verse{39} Urías Hethǽus: omnes trigínta septem.
 \chapter{24}
 Et áddidit furor Dómini irásci contra Israël, commovítque David in eis dicéntem: Vade, númera Israël et Judam.
 \verse{2} Dixítque rex ad Joab príncipem exércitus sui: Perámbula omnes tribus Israël a Dan usque Bersabée, et numeráte pópulum, ut sciam númerum ejus.
 \verse{3} Dixítque Joab regi: Adáugeat Dóminus Deus tuus ad pópulum tuum, quantus nunc est, iterúmque centúplicet in conspéctu dómini mei regis: sed quid sibi dóminus meus rex vult in re hujuscémodi?
 \verse{4} Obtínuit autem sermo regis verba Joab et príncipum exércitus: egressúsque est Joab et princeps mílitum a fácie regis, ut numerárent pópulum Israël.
 \verse{5} Cumque pertransíssent Jordánem, venérunt in Aroër ad déxteram urbis, quæ est in valle Gad:
 \verse{6} et per Jazer transiérunt in Gálaad, et in terram inferiórem Hodsi, et venérunt in Dan silvéstria. Circumeuntésque juxta Sidónem,
 \verse{7} transiérunt prope m\'{œ}nia Tyri, et omnem terram Hevǽi et Chananǽi, venerúntque ad merídiem Juda in Bersabée:
 \verse{8} et lustráta univérsa terra, affuérunt post novem menses et vigínti dies in Jerúsalem.
 \verse{9} Dedit ergo Joab númerum descriptiónis pópuli regi, et invénta sunt de Israël octingénta míllia virórum fórtium qui edúcerent gládium, et de Juda quingénta míllia pugnatórum.
 
 \verse{10} Percússit autem cor David eum, postquam numerátus est pópulus: et dixit David ad Dóminum: Peccávi valde in hoc facto: sed precor, Dómine, ut tránsferas iniquitátem servi tui, quia stulte egi nimis.
 \verse{11} Surréxit ítaque David mane, et sermo Dómini factus est ad Gad prophétam et vidéntem David, dicens:
 \verse{12} Vade, et lóquere ad David: Hæc dicit Dóminus: Trium tibi datur óptio: élige unum quod volúeris ex his, ut fáciam tibi.
 \verse{13} Cumque venísset Gad ad David, nuntiávit ei, dicens: Aut septem annis véniet tibi fames in terra tua: aut tribus ménsibus fúgies adversários tuos, et ille te persequéntur: aut certe tribus diébus erit pestiléntia in terra tua. Nunc ergo delíbera, et vide quem respóndeam ei qui me misit sermónem.
 \verse{14} Dixit autem David ad Gad: Coárctor nimis: sed mélius est ut íncidam in manus Dómini (multæ enim misericórdiæ ejus sunt) quam in manus hóminum.
 \verse{15} Immisítque Dóminus pestiléntiam in Israël, de mane usque ad tempus constitútum, et mórtui sunt ex pópulo a Dan usque ad Bersabée septuagínta míllia virórum.
 \verse{16} Cumque extendísset manum suam ángelus Dómini super Jerúsalem ut dispérderet eam, misértus est Dóminus super afflictióne, et ait ángelo percutiénti pópulum: Súfficit: nunc cóntine manum tuam. Erat autem ángelus Dómini juxta áream Aréuna Jebusǽi.
 \verse{17} Dixítque David ad Dóminum cum vidísset ángelum cædéntem pópulum: Ego sum qui peccávi, ego iníque egi: isti qui oves sunt, quid fecérunt? vertátur, óbsecro, manus tua contra me, et contra domum patris mei.
 
 \verse{18} Venit autem Gad ad David in die illa, et dixit ei: Ascénde, et constítue altáre Dómino in área Aréuna Jebusǽi.
 \verse{19} Et ascéndit David juxta sermónem Gad, quem præcéperat ei Dóminus.
 \verse{20} Conspiciénsque Aréuna, animadvértit regem et servos ejus transíre ad se:
 \verse{21} et egréssus adorávit regem prono vultu in terram, et ait: Quid causæ est ut véniat dóminus meus rex ad servum suum? Cui David ait: Ut emam a te áream, et ædíficem altáre Dómino, et cesset interféctio quæ grassátur in pópulo.
 \verse{22} Et ait Aréuna ad David: Accípiat, et ófferat dóminus meus rex sicut placet ei: habes boves in holocáustum, et plaustrum, et juga boum in usum lignórum.
 \verse{23} Omnia dedit Aréuna rex regi: dixítque Aréuna ad regem: Dóminus Deus tuus suscípiat votum tuum.
 \verse{24} Cui respóndens rex, ait: Nequáquam ut vis, sed emam prétio a te, et non ófferam Dómino Deo meo holocáusta gratuíta. Emit ergo David áream, et boves, argénti siclis quinquagínta:
 \verse{25} et ædificávit ibi David altáre Dómino, et óbtulit holocáusta et pacífica: et propitiátus est Dóminus terræ, et cohíbita est plaga ab Israël.
 \subbook{Liber Tértius Regum}{3 Regum}
 \chapter{1}
 Et rex David senúerat, habebátque ætátis plúrimos dies: cumque operirétur véstibus, non calefiébat.
 \verse{2} Dixérunt ergo ei servi sui: Quærámus dómino nostro regi adolescéntulam vírginem, et stet coram rege, et fóveat eum, dormiátque in sinu suo, et calefáciat dóminum nostrum regem.
 \verse{3} Quæsiérunt ígitur adolescéntulam speciósam in ómnibus fínibus Israël, et invenérunt Abísag Sunamítidem, et adduxérunt eam ad regem.
 \verse{4} Erat autem puélla pulchra nimis, dormiebátque cum rege, et ministrábat ei: rex vero non cognóvit eam.
 
 \verse{5} Adonías autem fílius Haggith elevabátur, dicens: Ego regnábo. Fecítque sibi currus et équites, et quinquagínta viros qui cúrrerent ante eum.
 \verse{6} Nec corrípuit eum pater suus aliquándo, dicens: Quare hoc fecísti? Erat autem et ipse pulcher valde, secúndus natu post Absalom.
 \verse{7} Et sermo ei cum Joab fílio Sárviæ, et cum Abíathar sacerdóte, qui adjuvábant partes Adoníæ.
 \verse{8} Sadoc vero sacérdos, et Banaías fílius Jójadæ, et Nathan prophéta, et Sémei et Rei, et robur exércitus David, non erat cum Adonía.
 \verse{9} Immolátis ergo Adonías ariétibus et vítulis, et univérsis pínguibus, juxta lápidem Zóheleth, qui erat vicínus fonti Rogel, vocávit univérsos fratres suos fílios regis, et omnes viros Juda servos regis.
 \verse{10} Nathan autem prophétam, et Banaíam, et robústos quosque, et Salomónem fratrem suum non vocávit.
 
 \verse{11} Dixit ítaque Nathan ad Bethsabée matrem Salomónis: Num audísti quod regnáverit Adonías fílius Haggith, et dóminus noster David hoc ignórat?
 \verse{12} Nunc ergo veni, áccipe consílium a me, et salva ánimam tuam, filiíque tui Salomónis.
 \verse{13} Vade, et ingrédere ad regem David, et dic ei: Nonne tu, dómine mi rex, jurásti mihi ancíllæ tuæ, dicens: Sálomon fílius tuus regnábit post me, et ipse sedébit in sólio meo? quare ergo regnat Adonías?
 \verse{14} Et adhuc ibi te loquénte cum rege, ego véniam post te, et complébo sermónes tuos.
 \verse{15} Ingréssa est ítaque Bethsabée ad regem in cubículum: rex autem senúerat nimis, et Abísag Sunamítis ministrábat ei.
 \verse{16} Inclinávit se Bethsabée, et adorávit regem. Ad quam rex: Quid tibi, inquit, vis?
 \verse{17} Quæ respóndens, ait: Dómine mi, tu jurásti per Dóminum Deum tuum ancíllæ tuæ: Sálomon fílius tuus regnábit post me, et ipse sedébit in sólio meo.
 \verse{18} Et ecce nunc Adonías regnat, te, dómine mi rex, ignoránte.
 \verse{19} Mactávit boves, et pínguia quæque, et aríetes plúrimos, et vocávit omnes fílios regis, Abíathar quoque sacerdótem, et Joab príncipem milítiæ: Salomónem autem servum tuum non vocávit.
 \verse{20} Verúmtamen, dómine mi rex, in te óculi respíciunt totíus Israël, ut índices eis quis sedére débeat in sólio tuo, dómine mi rex, post te.
 \verse{21} Erítque, cum dormíerit dóminus meus rex cum pátribus suis, érimus ego et fílius meus Sálomon peccatóres.
 
 \verse{22} Adhuc illa loquénte cum rege, Nathan prophéta venit.
 \verse{23} Et nuntiavérunt regi, dicéntes: Adest Nathan prophéta. Cumque introísset in conspéctu regis, et adorásset eum pronus in terram,
 \verse{24} dixit Nathan: Dómine mi rex, tu dixísti: Adonías regnet post me, et ipse sédeat super thronum meum?
 \verse{25} Quia descéndit hódie, et immolávit boves, et pínguia, et aríetes plúrimos, et vocávit univérsos fílios regis et príncipes exércitus, Abíathar quoque sacerdótem, illísque vescéntibus et bibéntibus coram eo, et dicéntibus: Vivat rex Adonías:
 \verse{26} me servum tuum, et Sadoc sacerdótem, et Banaíam fílium Jójadæ, et Salomónem fámulum tuum non vocávit.
 \verse{27} Numquid a dómino meo rege exívit hoc verbum, et mihi non indicásti servo tuo quis sessúrus esset super thronum dómini mei regis post eum?
 \verse{28} Et respóndit rex David, dicens: Vocáte ad me Bethsabée. Quæ cum fuísset ingréssa coram rege, et stetísset ante eum,
 \verse{29} jurávit rex, et ait: Vivit Dóminus, qui éruit ánimam meam de omni angústia,
 \verse{30} quia sicut jurávi tibi per Dóminum Deum Israël, dicens: Sálomon fílius tuus regnábit post me, et ipse sedébit super sólium meum pro me: sic fáciam hódie.
 \verse{31} Summissóque Bethsabée in terram vultu, adorávit regem, dicens: Vivat dóminus meus David in ætérnum.
 
 \verse{32} Dixit quoque rex David: Vocáte mihi Sadoc sacerdótem, et Nathan prophétam, et Banaíam fílium Jójadæ. Qui cum ingréssi fuíssent coram rege,
 \verse{33} dixit ad eos: Tóllite vobíscum servos dómini vestri, et impónite Salomónem fílium meum super mulam meam, et dúcite eum in Gihon.
 \verse{34} Et ungat eum ibi Sadoc sacérdos et Nathan prophéta in regem super Israël: et canétis búccina, atque dicétis: Vivat rex Sálomon.
 \verse{35} Et ascendétis post eum, et véniet, et sedébit super sólium meum, et ipse regnábit pro me: illíque præcípiam ut sit dux super Israël et super Judam.
 \verse{36} Et respóndit Banaías fílius Jójadæ regi, dicens: Amen: sic loquátur Dóminus Deus dómini mei regis.
 \verse{37} Quómodo fuit Dóminus cum dómino meo rege, sic sit cum Salomóne, et sublímius fáciat sólium ejus a sólio dómini mei regis David.
 \verse{38} Descéndit ergo Sadoc sacérdos, et Nathan prophéta, et Banaías fílius Jójadæ, et Ceréthi, et Pheléthi: et imposuérunt Salomónem super mulam regis David, et adduxérunt eum in Gihon.
 \verse{39} Sumpsítque Sadoc sacérdos cornu ólei de tabernáculo, et unxit Salomónem: et cecinérunt búccina, et dixit omnis pópulus: Vivat rex Sálomon.
 \verse{40} Et ascéndit univérsa multitúdo post eum, et pópulus canéntium tíbiis, et lætántium gáudio magno: et insónuit terra a clamóre eórum.
 
 \verse{41} Audívit autem Adonías, et omnes qui invitáti fúerant ab eo: jamque convívium finítum erat: sed et Joab, audíta voce tubæ, ait: Quid sibi vult clamor civitátis tumultuántis?
 \verse{42} Adhuc illo loquénte, Jónathas fílius Abíathar sacerdótis venit: cui dixit Adonías: Ingrédere, quia vir fortis es, et bona núntians.
 \verse{43} Respondítque Jónathas Adoníæ: Nequáquam: dóminus enim noster rex David regem constítuit Salomónem:
 \verse{44} misítque cum eo Sadoc sacerdótem, et Nathan prophétam, et Banaíam fílium Jójadæ, et Ceréthi, et Pheléthi, et imposuérunt eum super mulam regis.
 \verse{45} Unxerúntque eum Sadoc sacérdos et Nathan prophéta regem in Gihon: et ascendérunt inde lætántes, et insónuit cívitas: hæc est vox quam audístis.
 \verse{46} Sed et Sálomon sedet super sólium regni.
 \verse{47} Et ingréssi servi regis benedixérunt dómino nostro regi David, dicéntes: Amplíficet Deus nomen Salomónis super nomen tuum, et magníficet thronus ejus super thronum tuum. Et adorávit rex in léctulo suo:
 \verse{48} et locútus est: Benedíctus Dóminus Deus Israël, qui dedit hódie sedéntem in sólio meo, vidéntibus óculis meis.
 
 \verse{49} Térriti sunt ergo, et surrexérunt omnes qui invitáti fúerant ab Adonía, et ivit unusquísque in viam suam.
 \verse{50} Adonías autem timens Salomónem, surréxit, et ábiit, tenuítque cornu altáris.
 \verse{51} Et nuntiavérunt Salomóni, dicéntes: Ecce Adonías timens regem Salomónem, ténuit cornu altáris, dicens: Juret mihi rex Sálomon hódie, quod non interfíciat servum suum gládio.
 \verse{52} Dixítque Sálomon: Si fúerit vir bonus, non cadet ne unus quidem capíllus ejus in terram: sin autem malum invéntum fúerit in eo, moriétur.
 \verse{53} Misit ergo rex Sálomon, et edúxit eum ab altári: et ingréssus adorávit regem Salomónem: dixítque ei Sálomon: Vade in domum tuam.
 \chapter{2}
 Appropinquavérunt autem dies David ut morerétur: præcepítque Salomóni fílio suo, dicens:
 \verse{2} Ego ingrédior viam univérsæ terræ: confortáre, et esto vir.
 \verse{3} Et obsérva custódias Dómini Dei tui, ut ámbules in viis ejus: ut custódias cæremónias ejus, et præcépta ejus, et judícia, et testimónia, sicut scriptum est in lege Móysi: ut intélligas univérsa quæ facis, et quocúmque te vérteris:
 \verse{4} ut confírmet Dóminus sermónes suos quos locútus est de me, dicens: Si custodíerint fílii tui vias suas, et ambuláverint coram me in veritáte, in omni corde suo et in omni ánima sua, non auferétur tibi vir de sólio Israël.
 
 \verse{5} Tu quoque nosti quæ fécerit mihi Joab fílius Sárviæ, quæ fécerit duóbus princípibus exércitus Israël, Abner fílio Ner, et Amasæ fílio Jether: quos occídit, et effúdit sánguinem belli in pace, et pósuit cruórem pr\'{œ}lii in bálteo suo qui erat circa lumbos ejus, et in calceaménto suo quod erat in pédibus ejus.
 \verse{6} Fácies ergo juxta sapiéntiam tuam, et non dedúces canítiem ejus pacífice ad ínferos.
 \verse{7} Sed et fíliis Berzellái Galaadítis reddes grátiam, erúntque comedéntes in mensa tua: occurrérunt enim mihi quando fugiébam a fácie Absalom fratris tui.
 \verse{8} Habes quoque apud te Sémei fílium Gera fílii Jémini de Bahúrim, qui maledíxit mihi maledictióne péssima quando ibam ad castra: sed quia descéndit mihi in occúrsum cum transírem Jordánem, et jurávi ei per Dóminum, dicens: Non te interfíciam gládio:
 \verse{9} tu noli pati eum esse innóxium. Vir autem sápiens es, ut scias quæ fácies ei: deducésque canos ejus cum sánguine ad ínferos.
 
 \verse{10} Dormívit ígitur David cum pátribus suis, et sepúltus est in civitáte David.
 \verse{11} Dies autem quibus regnávit David super Israël, quadragínta anni sunt: in Hebron regnávit septem annis; in Jerúsalem, trigínta tribus.
 \verse{12} Sálomon autem sedit super thronum David patris sui, et firmátum est regnum ejus nimis.
 
 \verse{13} Et ingréssus est Adonías fílius Haggith ad Bethsabée matrem Salomónis. Quæ dixit ei: Pacificúsne est ingréssus tuus? Qui respóndit: Pacíficus.
 \verse{14} Addidítque: Sermo mihi est ad te. Cui ait: Lóquere. Et ille:
 \verse{15} Tu, inquit, nosti, quia meum erat regnum, et me præposúerat omnis Israël sibi in regem: sed translátum est regnum, et factum est fratris mei: a Dómino enim constitútum est ei.
 \verse{16} Nunc ergo petitiónem unam precor a te: ne confúndas fáciem meam. Quæ dixit ad eum: Lóquere.
 \verse{17} Et ille ait: Precor ut dicas Salomóni regi (neque enim negáre tibi quidquam potest) ut det mihi Abísag Sunamítidem uxórem.
 \verse{18} Et ait Bethsabée: Bene: ego loquar pro te regi.
 \verse{19} Venit ergo Bethsabée ad regem Salomónem ut loquerétur ei pro Adonía: et surréxit rex in occúrsum ejus, adoravítque eam, et sedit super thronum suum: positúsque est thronus matri regis, quæ sedit ad déxteram ejus.
 \verse{20} Dixítque ei: Petitiónem unam párvulam ego déprecor a te: ne confúndas fáciem meam. Et dixit ei rex: Pete, mater mea: neque enim fas est ut avértam fáciem tuam.
 \verse{21} Quæ ait: Detur Abísag Sunamítis Adoníæ fratri tuo uxor.
 \verse{22} Respondítque rex Sálomon, et dixit matri suæ: Quare póstulas Abísag Sunamítidem Adoníæ? póstula ei et regnum: ipse est enim frater meus major me, et habet Abíathar sacerdótem, et Joab fílium Sárviæ.
 
 \verse{23} Jurávit ítaque rex Sálomon per Dóminum, dicens: Hæc fáciat mihi Deus, et hæc addat, quia contra ánimam suam locútus est Adonías verbum hoc.
 \verse{24} Et nunc vivit Dóminus, qui firmávit me, et collocávit me super sólium David patris mei, et qui fecit mihi domum, sicut locútus est, quia hódie occidétur Adonías.
 \verse{25} Misítque rex Sálomon per manum Banaíæ fílii Jójadæ, qui interfécit eum, et mórtuus est.
 \verse{26} Abíathar quoque sacerdóti dixit rex: Vade in Anathoth ad agrum tuum: équidem vir mortis es: sed hódie te non interfíciam, quia portásti arcam Dómini Dei coram David patre meo, et sustinuísti labórem in ómnibus in quibus laborávit pater meus.
 \verse{27} Ejécit ergo Sálomon Abíathar ut non esset sacérdos Dómini, ut implerétur sermo Dómini quem locútus est super domum Heli in Silo.
 
 \verse{28} Venit autem núntius ad Joab, quod Joab declinásset post Adoníam, et post Salomónem non declinásset: fugit ergo Joab in tabernáculum Dómini, et apprehéndit cornu altáris.
 \verse{29} Nuntiatúmque est regi Salomóni quod fugísset Joab in tabernáculum Dómini, et esset juxta altáre: misítque Sálomon Banaíam fílium Jójadæ, dicens: Vade, intérfice eum.
 \verse{30} Et venit Banaías ad tabernáculum Dómini, et dixit ei: Hæc dicit rex: Egrédere. Qui ait: Non egrédiar, sed hic móriar. Renuntiávit Banaías regi sermónem, dicens: Hæc locútus est Joab, et hæc respóndit mihi.
 \verse{31} Dixítque ei rex: Fac sicut locútus est, et intérfice eum, et sépeli: et amovébis sánguinem innocéntem qui effúsus est a Joab, a me, et a domo patris mei.
 \verse{32} Et reddet Dóminus sánguinem ejus super caput ejus, quia interfécit duos viros justos, meliorésque se: et occídit eos gládio, patre meo David ignoránte, Abner fílium Ner príncipem milítiæ Israël, et Amasam fílium Jether príncipem exércitus Juda:
 \verse{33} et revertétur sanguis illórum in caput Joab, et in caput séminis ejus in sempitérnum. David autem et sémini ejus, et dómui, et throno illíus, sit pax usque in ætérnum a Dómino.
 \verse{34} Ascéndit ítaque Banaías fílius Jójadæ, et aggréssus eum interfécit: sepultúsque est in domo sua in desérto.
 \verse{35} Et constítuit rex Banaíam fílium Jójadæ pro eo super exércitum, et Sadoc sacerdótem pósuit pro Abíathar.
 
 \verse{36} Misit quoque rex, et vocávit Sémei: dixítque ei: Ædífica tibi domum in Jerúsalem, et hábita ibi: et non egrediéris inde huc atque illuc.
 \verse{37} Quacúmque autem die egréssus fúeris, et transíeris torréntem Cedron, scito te interficiéndum: sanguis tuus erit super caput tuum.
 \verse{38} Dixítque Sémei regi: Bonus sermo: sicut locútus est dóminus meus rex, sic fáciet servus tuus. Habitávit ítaque Sémei in Jerúsalem diébus multis.
 \verse{39} Factum est autem post annos tres ut fúgerent servi Sémei ad Achis fílium Máacha regem Geth: nuntiatúmque est Sémei quod servi ejus issent in Geth.
 \verse{40} Et surréxit Sémei, et stravit ásinum suum, ivítque ad Achis in Geth ad requiréndum servos suos, et addúxit eos de Geth.
 \verse{41} Nuntiátum est autem Salomóni quod isset Sémei in Geth de Jerúsalem, et rediísset.
 \verse{42} Et mittens vocávit eum, dixítque illi: Nonne testificátus sum tibi per Dóminum, et prædíxi tibi: Quacúmque die egréssus íeris huc et illuc, scito te esse moritúrum: et respondísti mihi: Bonus sermo, quem audívi?
 \verse{43} quare ergo non custodísti jusjurándum Dómini, et præcéptum quod præcéperam tibi?
 \verse{44} Dixítque rex ad Sémei: Tu nosti omne malum cujus tibi cónscium est cor tuum, quod fecísti David patri meo: réddidit Dóminus malítiam tuam in caput tuum:
 \verse{45} et rex Sálomon benedíctus, et thronus David erit stábilis coram Dómino usque in sempitérnum.
 \verse{46} Jussit ítaque rex Banaíæ fílio Jójadæ, qui egréssus, percússit eum, et mórtuus est.
 \chapter{3}
 Confirmátum est ígitur regnum in manu Salomónis, et affinitáte conjúnctus est Pharaóni regi Ægýpti: accépit namque fíliam ejus, et addúxit in civitátem David, donec compléret ædíficans domum suam, et domum Dómini, et murum Jerúsalem per circúitum.
 \verse{2} Attamen pópulus immolábat in excélsis: non enim ædificátum erat templum nómini Dómini usque in diem illum.
 
 \verse{3} Diléxit autem Sálomon Dóminum, ámbulans in præcéptis David patris sui, excépto quod in excélsis immolábat, et accendébat thymiáma.
 \verse{4} Abiit ítaque in Gábaon, ut immoláret ibi: illud quippe erat excélsum máximum: mille hóstias in holocáustum óbtulit Sálomon super altáre illud in Gábaon.
 \verse{5} Appáruit autem Dóminus Salomóni per sómnium nocte, dicens: Póstula quod vis ut dem tibi.
 \verse{6} Et ait Sálomon: Tu fecísti cum servo tuo David patre meo misericórdiam magnam, sicut ambulávit in conspéctu tuo in veritáte et justítia, et recto corde tecum: custodísti ei misericórdiam tuam grandem, et dedísti ei fílium sedéntem super thronum ejus, sicut est hódie.
 \verse{7} Et nunc Dómine Deus, tu regnáre fecísti servum tuum pro David patre meo: ego autem sum puer párvulus, et ignórans egréssum et intróitum meum.
 \verse{8} Et servus tuus in médio est pópuli quem elegísti, pópuli infiníti, qui numerári et supputári non potest præ multitúdine.
 \verse{9} Dabis ergo servo tuo cor dócile, ut pópulum tuum judicáre possit, et discérnere inter bonum et malum. Quis enim póterit judicáre pópulum istum, pópulum tuum hunc multum?
 
 \verse{10} Plácuit ergo sermo coram Dómino, quod Sálomon postulásset hujuscémodi rem.
 \verse{11} Et dixit Dóminus Salomóni: Quia postulásti verbum hoc, et non petísti tibi dies multos, nec divítias, aut ánimas inimicórum tuórum, sed postulásti tibi sapiéntiam ad discernéndum judícium:
 \verse{12} ecce feci tibi secúndum sermónes tuos, et dedi tibi cor sápiens et intélligens, in tantum ut nullus ante te símilis tui fúerit, nec post te surrectúrus sit.
 \verse{13} Sed et hæc quæ non postulásti, dedi tibi: divítias scílicet, et glóriam, ut nemo fúerit símilis tui in régibus cunctis retro diébus.
 \verse{14} Si autem ambuláveris in viis meis, et custodíeris præcépta mea et mandáta mea, sicut ambulávit pater tuus, longos fáciam dies tuos.
 \verse{15} Igitur evigilávit Sálomon, et intelléxit quod esset sómnium: cumque venísset Jerúsalem, stetit coram arca f\'{œ}deris Dómini, et óbtulit holocáusta, et fecit víctimas pacíficas, et grande convívium univérsis fámulis suis.
 
 \verse{16} Tunc venérunt duæ mulíeres meretríces ad regem, steterúntque coram eo:
 \verse{17} quarum una ait: Obsecro, mi dómine: ego et múlier hæc habitabámus in domo una, et péperi apud eam in cubículo.
 \verse{18} Tértia autem die postquam ego péperi, péperit et hæc: et erámus simul, nullúsque álius nobíscum in domo, excéptis nobis duábus.
 \verse{19} Mórtuus est autem fílius mulíeris hujus nocte: dórmiens quippe oppréssit eum.
 \verse{20} Et consúrgens intempéstæ noctis siléntio, tulit fílium meum de látere meo, ancíllæ tuæ dormiéntis, et collocávit in sinu suo: suum autem fílium, qui erat mórtuus, pósuit in sinu meo.
 \verse{21} Cumque surrexíssem mane ut darem lac fílio meo, appáruit mórtuus: quem diligéntius íntuens clara luce, deprehéndi non esse meum quem genúeram.
 \verse{22} Respondítque áltera múlier: Non est ita ut dicis, sed fílius tuus mórtuus est, meus autem vivit. E contrário illa dicébat: Mentíris: fílius quippe meus vivit, et fílius tuus mórtuus est. Atque in hunc modum contendébant coram rege.
 
 \verse{23} Tunc rex ait: Hæc dicit: Fílius meus vivit, et fílius tuus mórtuus est: et ista respóndit: Non, sed fílius tuus mórtuus est, meus autem vivit.
 \verse{24} Dixit ergo rex: Afférte mihi gládium. Cumque attulíssent gládium coram rege,
 \verse{25} Divídite, inquit, infántem vivum in duas partes, et date dimídiam partem uni, et dimídiam partem álteri.
 \verse{26} Dixit autem múlier, cujus fílius erat vivus, ad regem (commóta sunt quippe víscera ejus super fílio suo): Obsecro, dómine, date illi infántem vivum, et nolíte interfícere eum. E contrário illa dicébat: Nec mihi nec tibi sit, sed dividátur.
 \verse{27} Respóndit rex, et ait: Date huic infántem vivum, et non occidátur: hæc est enim mater ejus.
 \verse{28} Audívit ítaque omnis Israël judícium quod judicásset rex, et timuérunt regem, vidéntes sapiéntiam Dei esse in eo ad faciéndum judícium.
 \chapter{4}
 Erat autem rex Sálomon regnans super omnem Israël:
 \verse{2} et hi príncipes quos habébat: Azarías fílius Sadoc sacerdótis:
 \verse{3} Elíhoreph et Ahía fílii Sisa scribæ: Jósaphat fílius Ahílud a commentáriis:
 \verse{4} Banaías fílius Jójadæ super exércitum: Sadoc autem et Abíathar sacerdótes:
 \verse{5} Azarías fílius Nathan super eos qui assistébant regi: Zabud fílius Nathan sacérdos, amícus regis:
 \verse{6} et Ahísar præpósitus domus: et Adoníram fílius Abda super tribúta.
 
 \verse{7} Habébat autem Sálomon duódecim præféctos super omnem Israël, qui præbébant annónam regi et dómui ejus: per síngulos enim menses in anno, sínguli necessária ministrábant.
 \verse{8} Et hæc nómina eórum: Benhur in monte Ephraim.
 \verse{9} Béndecar in Macces, et in Sálebim, et in Béthsames, et in Elon, et in Béthanan.
 \verse{10} Bénhesed in Aruboth: ipsíus erat Socho, et omnis terra Epher.
 \verse{11} Benabínadab, cujus omnis Nephath Dor: Tapheth fíliam Salomónis habébat uxórem.
 \verse{12} Bana fílius Ahílud regébat Thanac et Magéddo, et univérsam Bethsan, quæ est juxta Sárthana subter Jézrahel, a Bethsan usque Abelméhula e regióne Jécmaan.
 \verse{13} Béngaber in Ramoth Gálaad: habébat Avóthjair fílii Manásse in Gálaad: ipse prǽerat in omni regióne Argob, quæ est in Basan, sexagínta civitátibus magnis atque murátis quæ habébant seras ǽreas.
 \verse{14} Ahínadab fílius Addo prǽerat in Mánaim.
 \verse{15} Achímaas in Néphthali: sed et ipse habébat Básemath fíliam Salomónis in conjúgio.
 \verse{16} Báana fílius Husi in Aser, et in Baloth.
 \verse{17} Jósaphat fílius Phárue in Issachar.
 \verse{18} Sémei fílius Ela in Bénjamin.
 \verse{19} Gaber fílius Uri in terra Gálaad, in terra Sehon regis Amorrhǽi et Og regis Basan, super ómnia quæ erant in illa terra.
 
 \verse{20} Juda et Israël innumerábiles, sicut aréna maris in multitúdine: comedéntes, et bibéntes, atque lætántes.
 \verse{21} Sálomon autem erat in ditióne sua, habens ómnia regna a flúmine terræ Philísthiim usque ad términum Ægýpti: offeréntium sibi múnera, et serviéntium ei cunctis diébus vitæ ejus.
 \verse{22} Erat autem cibus Salomónis per dies síngulos trigínta cori símilæ, et sexagínta cori farínæ,
 \verse{23} decem boves pingues, et vigínti boves pascuáles, et centum aríetes, excépta venatióne cervórum, capreárum, atque bubalórum, et ávium altílium.
 \verse{24} Ipse enim obtinébat omnem regiónem quæ erat trans flumen, a Thaphsa usque ad Gazan, et cunctos reges illárum regiónum: et habébat pacem ex omni parte in circúitu.
 \verse{25} Habitabátque Juda et Israël absque timóre ullo, unusquísque sub vite sua et sub ficu sua, a Dan usque Bersabée, cunctis diébus Salomónis.
 \verse{26} Et habébat Sálomon quadragínta míllia præsépia equórum currílium, et duódecim míllia equéstrium.
 \verse{27} Nutriebántque eos supradícti regis præfécti: sed et necessária mensæ regis Salomónis cum ingénti cura præbébant in témpore suo.
 \verse{28} Hórdeum quoque, et páleas equórum et jumentórum, deferébant in locum ubi erat rex, juxta constitútum sibi.
 
 \verse{29} Dedit quoque Deus sapiéntiam Salomóni, et prudéntiam multam nimis, et latitúdinem cordis quasi arénam quæ est in líttore maris.
 \verse{30} Et præcedébat sapiéntia Salomónis sapiéntiam ómnium Orientálium et Ægyptiórum,
 \verse{31} et erat sapiéntior cunctis homínibus: sapiéntior Ethan Ezrahíta, et Heman, et Chalcol, et Dorda fíliis Mahol: et erat nominátus in univérsis géntibus per circúitum.
 \verse{32} Locútus est quoque Sálomon tria míllia parábolas: et fuérunt cármina ejus quinque et mille.
 \verse{33} Et disputávit super lignis a cedro quæ est in Líbano, usque ad hyssópum quæ egréditur de paríete: et disséruit de juméntis, et volúcribus, et reptílibus, et píscibus.
 \verse{34} Et veniébant de cunctis pópulis ad audiéndam sapiéntiam Salomónis, et ab univérsis régibus terræ qui audiébant sapiéntiam ejus.
 \chapter{5}
 Misit quoque Hiram rex Tyri servos suos ad Salomónem: audívit enim quod ipsum unxíssent regem pro patre ejus: quia amícus fúerat Hiram David omni témpore.
 \verse{2} Misit autem Sálomon ad Hiram, dicens:
 \verse{3} Tu scis voluntátem David patris mei, et quia non potúerit ædificáre domum nómini Dómini Dei sui propter bella imminéntia per circúitum, donec daret Dóminus eos sub vestígio pedum ejus.
 \verse{4} Nunc autem réquiem dedit Dóminus Deus meus mihi per circúitum, et non est satan, neque occúrsus malus.
 \verse{5} Quam ob rem cógito ædificáre templum nómini Dómini Dei mei, sicut locútus est Dóminus David patri meo, dicens: Fílius tuus, quem dabo pro te super sólium tuum, ipse ædificábit domum nómini meo.
 \verse{6} Prǽcipe ígitur ut præcídant mihi servi tui cedros de Líbano, et servi mei sint cum servis tuis: mercédem autem servórum tuórum dabo tibi quamcúmque petíeris: scis enim quómodo non est in pópulo meo vir qui nóverit ligna cǽdere sicut Sidónii.
 
 \verse{7} Cum ergo audísset Hiram verba Salomónis, lætátus est valde, et ait: Benedíctus Dóminus Deus hódie, qui dedit David fílium sapientíssimum super pópulum hunc plúrimum.
 \verse{8} Et misit Hiram ad Salomónem, dicens: Audívi quæcúmque mandásti mihi: ego fáciam omnem voluntátem tuam in lignis cédrinis et abiégnis.
 \verse{9} Servi mei depónent ea de Líbano ad mare, et ego compónam ea in rátibus in mari usque ad locum quem significáveris mihi: et applicábo ea ibi, et tu tolles ea: præbebísque necessária mihi, ut detur cibus dómui meæ.
 \verse{10} Itaque Hiram dabat Salomóni ligna cédrina, et ligna abiégna, juxta omnem voluntátem ejus.
 \verse{11} Sálomon autem præbébat Hiram coros trítici vigínti míllia in cibum dómui ejus, et vigínti coros puríssimi ólei: hæc tribuébat Sálomon Hiram per síngulos annos.
 \verse{12} Dedit quoque Dóminus sapiéntiam Salomóni, sicut locútus est ei: et erat pax inter Hiram et Salomónem, et percussérunt ambo fœdus.
 
 \verse{13} Elegítque rex Sálomon operários de omni Israël, et erat indíctio trigínta míllia virórum.
 \verse{14} Mittebátque eos in Líbanum, decem míllia per menses síngulos vicíssim, ita ut duóbus ménsibus essent in dómibus suis: et Adoníram erat super hujuscémodi indictióne.
 \verse{15} Fuerúntque Salomóni septuagínta míllia eórum qui ónera portábant, et octogínta míllia latomórum in monte,
 \verse{16} absque præpósitis qui prǽerant síngulis opéribus, número trium míllium et trecentórum, præcipiéntium pópulo et his qui faciébant opus.
 \verse{17} Præcepítque rex ut tóllerent lápides grandes, lápides pretiósos in fundaméntum templi, et quadrárent eos:
 \verse{18} quos dolavérunt cæmentárii Salomónis et cæmentárii Hiram: porro Gíblii præparavérunt ligna et lápides ad ædificándam domum.
 \chapter{6}
 Factum est ergo quadringentésimo et octogésimo anno egressiónis filiórum Israël de terra Ægýpti, in anno quarto, mense Zio (ipse est mensis secúndus), regni Salomónis super Israël, ædificári cœpit domus Dómino.
 \verse{2} Domus autem quam ædificábat rex Sálomon Dómino, habébat sexagínta cúbitos in longitúdine, et vigínti cúbitos in latitúdine, et trigínta cúbitos in altitúdine.
 \verse{3} Et pórticus erat ante templum vigínti cubitórum longitúdinis, juxta mensúram latitúdinis templi: et habébat decem cúbitos latitúdinis ante fáciem templi.
 \verse{4} Fecítque in templo fenéstras oblíquas.
 \verse{5} Et ædificávit super paríetem templi tabuláta per gyrum, in pariétibus domus per circúitum templi et oráculi, et fecit látera in circúitu.
 \verse{6} Tabulátum quod subter erat, quinque cúbitos habébat latitúdinis, et médium tabulátum sex cubitórum latitúdinis, et tértium tabulátum septem habens cúbitos latitúdinis. Trabes autem pósuit in domo per circúitum forínsecus, ut non hærérent muris templi.
 \verse{7} Domus autem cum ædificarétur, de lapídibus dolátis atque perféctis ædificáta est: et málleus, et secúris, et omne ferraméntum non sunt audíta in domo cum ædificarétur.
 \verse{8} Ostium láteris médii in parte erat domus dextræ: et per cóchleam ascendébant in médium cœnáculum, et a médio in tértium.
 \verse{9} Et ædificávit domum, et consummávit eam: texit quoque domum laqueáribus cédrinis.
 \verse{10} Et ædificávit tabulátum super omnem domum quinque cúbitis altitúdinis, et opéruit domum lignis cédrinis.
 
 \verse{11} Et factus est sermo Dómini ad Salomónem, dicens:
 \verse{12} Domus hæc, quam ædíficas, si ambuláveris in præcéptis meis, et judícia mea féceris, et custodíeris ómnia mandáta mea, grádiens per ea, firmábo sermónem meum tibi, quem locútus sum ad David patrem tuum:
 \verse{13} et habitábo in médio filiórum Israël, et non derelínquam pópulum meum Israël.
 
 \verse{14} Igitur ædificávit Sálomon domum, et consummávit eam.
 \verse{15} Et ædificávit paríetes domus intrínsecus tabulátis cédrinis: a paviménto domus usque ad summitátem párietum, et usque ad laqueária, opéruit lignis cédrinis intrínsecus: et texit paviméntum domus tábulis abiégnis.
 \verse{16} Ædificavítque vigínti cubitórum ad posteriórem partem templi tabuláta cédrina, a paviménto usque ad superióra: et fecit interiórem domum oráculi in Sanctum sanctórum.
 \verse{17} Porro quadragínta cubitórum erat ipsum templum pro fóribus oráculi.
 \verse{18} Et cedro omnis domus intrínsecus vestiebátur, habens tornatúras et junctúras suas fabrefáctas, et cælatúras eminéntes: ómnia cédrinis tábulis vestiebántur: nec omníno lapis apparére póterat in paríete.
 \verse{19} Oráculum autem in médio domus, in interióri parte fécerat, ut póneret ibi arcam f\'{œ}deris Dómini.
 \verse{20} Porro oráculum habébat vigínti cúbitos longitúdinis, et vigínti cúbitos latitúdinis, et vigínti cúbitos altitúdinis: et opéruit illud atque vestívit auro puríssimo: sed et altáre vestívit cedro.
 \verse{21} Domum quoque ante oráculum opéruit auro puríssimo, et affíxit láminas clavis áureis.
 \verse{22} Nihílque erat in templo quod non auro tegerétur: sed et totum altáre oráculi texit auro.
 
 \verse{23} Et fecit in oráculo duos chérubim de lignis olivárum, decem cubitórum altitúdinis.
 \verse{24} Quinque cubitórum ala cherub una, et quinque cubitórum ala cherub áltera: id est, decem cúbitos habéntes, a summitáte alæ uníus usque ad alæ altérius summitátem.
 \verse{25} Decem quoque cubitórum erat cherub secúndus: in mensúra pari, et opus unum erat in duóbus chérubim,
 \verse{26} id est, altitúdinem habébat unus cherub decem cubitórum, et simíliter cherub secúndus.
 \verse{27} Posuítque chérubim in médio templi interióris: extendébant autem alas suas chérubim, et tangébat ala una paríetem, et ala cherub secúndi tangébat paríetem álterum: alæ autem álteræ in média parte templi se ínvicem contingébant.
 \verse{28} Texit quoque chérubim auro.
 
 \verse{29} Et omnes paríetes templi per circúitum sculpsit váriis cælatúris et torno: et fecit in eis chérubim, et palmas, et pictúras várias, quasi prominéntes de paríete, et egrediéntes.
 \verse{30} Sed et paviméntum domus texit auro intrínsecus et extrínsecus.
 \verse{31} Et in ingréssu oráculi fecit ostíola de lignis olivárum, postésque angulórum quinque.
 \verse{32} Et duo óstia de lignis olivárum: et sculpsit in eis pictúram chérubim, et palmárum spécies, et anáglypha valde prominéntia: et texit ea auro, et opéruit tam chérubim quam palmas, et cétera, auro.
 \verse{33} Fecítque in intróitu templi postes de lignis olivárum quadrangulátos,
 \verse{34} et duo óstia de lignis abiégnis altrínsecus: et utrúmque óstium duplex erat, et se ínvicem tenens aperiebátur.
 \verse{35} Et sculpsit chérubim, et palmas, et cælatúras valde eminéntes: operuítque ómnia láminis áureis ópere quadro ad régulam.
 \verse{36} Et ædificávit átrium intérius tribus ordínibus lápidum politórum, et uno órdine lignórum cedri.
 
 \verse{37} Anno quarto fundáta est domus Dómini in mense Zio:
 \verse{38} et in anno undécimo, mense Bul (ipse est mensis octávus), perfécta est domus in omni ópere suo, et in univérsis utensílibus suis: ædificavítque eam annis septem.
 \chapter{7}
 Domum autem suam ædificávit Sálomon trédecim annis, et ad perféctum usque perdúxit.
 \verse{2} Ædificávit quoque domum saltus Líbani centum cubitórum longitúdinis, et quinquagínta cubitórum latitúdinis, et trigínta cubitórum altitúdinis: et quátuor deambulácra inter colúmnas cédrinas: ligna quippe cédrina excíderat in colúmnas.
 \verse{3} Et tabulátis cédrinis vestívit totam cámeram, quæ quadragínta quinque colúmnis sustentabátur. Unus autem ordo habébat colúmnas quíndecim
 \verse{4} contra se ínvicem pósitas,
 \verse{5} et e regióne se respiciéntes, æquáli spátio inter colúmnas, et super colúmnas quadranguláta ligna in cunctis æquália.
 \verse{6} Et pórticum columnárum fecit quinquagínta cubitórum longitúdinis, et trigínta cubitórum latitúdinis: et álteram pórticum in fácie majóris pórticus: et colúmnas, et epistýlia super colúmnas.
 \verse{7} Pórticum quoque sólii, in qua tribúnal est, fecit: et texit lignis cédrinis a paviménto usque ad summitátem.
 \verse{8} Et domúncula, in qua sedebátur ad judicándum, erat in média pórticu símili ópere. Domum quoque fecit fíliæ Pharaónis (quam uxórem dúxerat Sálomon) tali ópere, quali et hanc pórticum.
 
 \verse{9} Omnia lapídibus pretiósis, qui ad normam quamdam atque mensúram tam intrínsecus quam extrínsecus serráti erant: a fundaménto usque ad summitátem párietum, et extrínsecus usque ad átrium majus.
 \verse{10} Fundaménta autem de lapídibus pretiósis, lapídibus magnis, decem sive octo cubitórum.
 \verse{11} Et désuper lápides pretiósi æquális mensúræ secti erant, similitérque de cedro.
 \verse{12} Et átrium majus rotúndum trium órdinum de lapídibus sectis, et uníus órdinis de doláta cedro: necnon et in átrio domus Dómini interióri, et in pórticu domus.
 
 \verse{13} Misit quoque rex Sálomon, et tulit Hiram de Tyro,
 \verse{14} fílium mulíeris víduæ de tribu Néphthali, patre Týrio, artíficem ærárium, et plenum sapiéntia, et intelligéntia, et doctrína, ad faciéndum omne opus ex áëre. Qui cum venísset ad regem Salomónem, fecit omne opus ejus.
 \verse{15} Et finxit duas colúmnas ǽreas, decem et octo cubitórum altitúdinis colúmnam unam: et línea duódecim cubitórum ambiébat colúmnam utrámque.
 \verse{16} Duo quoque capitélla fecit, quæ poneréntur super cápita columnárum, fusília ex áëre: quinque cubitórum altitúdinis capitéllum unum, et quinque cubitórum altitúdinis capitéllum álterum:
 \verse{17} et quasi in modum retis, et catenárum sibi ínvicem miro ópere contextárum. Utrúmque capitéllum columnárum fúsile erat: septéna vérsuum retiácula in capitéllo uno, et septéna retiácula in capitéllo áltero.
 \verse{18} Et perfécit colúmnas, et duos órdines per circúitum retiaculórum singulórum, ut tégerent capitélla quæ erant super summitátem, malogranatórum: eódem modo fecit et capitéllo secúndo.
 \verse{19} Capitélla autem quæ erant super cápita columnárum, quasi ópere lílii fabricáta erant in pórticu quátuor cubitórum.
 \verse{20} Et rursum ália capitélla in summitáte columnárum désuper juxta mensúram colúmnæ contra retiácula: malogranatórum autem ducénti órdines erant in circúitu capitélli secúndi.
 \verse{21} Et státuit duas colúmnas in pórticu templi: cumque statuísset colúmnam déxteram, vocávit eam nómine Jachin: simíliter eréxit colúmnam secúndam, et vocávit nomen ejus Booz.
 \verse{22} Et super cápita columnárum opus in modum lílii pósuit: perfectúmque est opus columnárum.
 
 \verse{23} Fecit quoque mare fúsile decem cubitórum a lábio usque ad lábium, rotúndum in circúitu: quinque cubitórum altitúdo ejus, et restícula trigínta cubitórum cingébat illud per circúitum.
 \verse{24} Et sculptúra subter lábium circuíbat illud decem cúbitis ámbiens mare: duo órdines sculpturárum striatárum erant fúsiles.
 \verse{25} Et stabat super duódecim boves, e quibus tres respiciébant ad aquilónem, et tres ad occidéntem, et tres ad merídiem, et tres ad oriéntem: et mare super eos désuper erat: quorum posterióra univérsa intrínsecus latitábant.
 \verse{26} Grossitúdo autem lutéris, trium unciárum erat: labiúmque ejus quasi lábium cálicis, et fólium repándi lílii: duo míllia batos capiébat.
 
 \verse{27} Et fecit decem bases ǽneas, quátuor cubitórum longitúdinis bases síngulas, et quátuor cubitórum latitúdinis, et trium cubitórum altitúdinis.
 \verse{28} Et ipsum opus básium, interrásile erat: et sculptúræ inter junctúras.
 \verse{29} Et inter corónulas et plectas, leónes et boves et chérubim, et in junctúris simíliter désuper: et subter leónes et boves, quasi lora ex áëre dependéntia.
 \verse{30} Et quátuor rotæ per bases síngulas, et axes ǽrei: et per quátuor partes quasi huméruli subter lutérem fúsiles, contra se ínvicem respectántes.
 \verse{31} Os quoque lutéris intrínsecus erat in cápitis summitáte: et quod forínsecus apparébat, uníus cúbiti erat totum rotúndum, paritérque habébat unum cúbitum et dimídium: in ángulis autem columnárum váriæ cælatúræ erant: et média intercolúmnia, quadráta non rotúnda.
 \verse{32} Quátuor quoque rotæ quæ per quátuor ángulos basis erant, cohærébant sibi subter basim: una rota habébat altitúdinis cúbitum et semis.
 \verse{33} Tales autem rotæ erant quales solent in curru fíeri: et axes eárum, et rádii, et canthi, et modíoli, ómnia fusília.
 \verse{34} Nam et huméruli illi quátuor per síngulos ángulos basis uníus, ex ipsa basi fúsiles et conjúncti erant.
 \verse{35} In summitáte autem basis erat quædam rotúnditas dimídii cúbiti, ita fabrefácta ut luter désuper posset impóni, habens cælatúras suas, variásque sculptúras ex semetípsa.
 \verse{36} Sculpsit quoque in tabulátis illis quæ erant ex áëre, et in ángulis, chérubim, et leónes, et palmas, quasi in similitúdinem hóminis stantis, ut non cæláta, sed appósita per circúitum videréntur.
 \verse{37} In hunc modum fecit decem bases, fusúra una, et mensúra, sculpturáque consímili.
 \verse{38} Fecit quoque decem lutéres ǽneos: quadragínta batos capiébat luter unus, erátque quátuor cubitórum: síngulos quoque lutéres per síngulas, id est, decem bases, pósuit.
 \verse{39} Et constítuit decem bases, quinque ad déxteram partem templi, et quinque ad sinístram: mare autem pósuit ad déxteram partem templi contra oriéntem ad merídiem.
 
 \verse{40} Fecit ergo Hiram lebétes, et scutras, et hámulas, et perfécit omne opus regis Salomónis in templo Dómini.
 \verse{41} Colúmnas duas, et funículos capitellórum super capitélla columnárum duos: et retiácula duo, ut operírent duos funículos qui erant super cápita columnárum.
 \verse{42} Et malogranáta quadringénta in duóbus retiáculis: duos versus malogranatórum in retiáculis síngulis, ad operiéndos funículos capitellórum qui erant super cápita columnárum.
 \verse{43} Et bases decem, et lutéres decem super bases.
 \verse{44} Et mare unum, et boves duódecim subter mare.
 \verse{45} Et lebétes, et scutras, et hámulas, ómnia vasa quæ fecit Hiram regi Salomóni in domo Dómini, de auricálco erant.
 \verse{46} In campéstri regióne Jordánis fudit ea rex in argillósa terra, inter Sochoth et Sarthan.
 \verse{47} Et pósuit Sálomon ómnia vasa: propter multitúdinem autem nímiam non erat pondus æris.
 
 \verse{48} Fecítque Sálomon ómnia vasa in domo Dómini: altáre áureum, et mensam super quam poneréntur panes propositiónis, áuream:
 \verse{49} et candelábra áurea, quinque ad déxteram, et quinque ad sinístram contra oráculum, ex auro puro: et quasi lílii flores, et lucérnas désuper áureas: et fórcipes áureos,
 \verse{50} et hýdrias, et fuscínulas, et phíalas, et mortaríola, et thuríbula, de auro puríssimo: et cárdines ostiórum domus interióris Sancti sanctórum, et ostiórum domus templi, ex auro erant.
 \verse{51} Et perfécit omne opus quod faciébat Sálomon in domo Dómini, et íntulit quæ sanctificáverat David pater suus, argéntum, et aurum, et vasa, reposuítque in thesáuris domus Dómini.
 \chapter{8}
 Tunc congregáti sunt omnes majóres natu Israël cum princípibus tríbuum, et duces familiárum filiórum Israël, ad regem Salomónem in Jerúsalem, ut deférrent arcam f\'{œ}deris Dómini de civitáte David, id est, de Sion.
 \verse{2} Convenítque ad regem Salomónem univérsus Israël in mense Ethánim, in solémni die: ipse est mensis séptimus.
 \verse{3} Venerúntque cuncti senes de Israël, et tulérunt arcam sacerdótes,
 \verse{4} et portavérunt arcam Dómini, et tabernáculum f\'{œ}deris, et ómnia vasa sanctuárii quæ erant in tabernáculo: et ferébant ea sacerdótes et Levítæ.
 \verse{5} Rex autem Sálomon, et omnis multitúdo Israël quæ convénerat ad eum, gradiebátur cum illo ante arcam, et immolábant oves et boves absque æstimatióne et número.
 \verse{6} Et intulérunt sacerdótes arcam f\'{œ}deris Dómini in locum suum, in oráculum templi, in Sanctum sanctórum, subter alas chérubim.
 \verse{7} Síquidem chérubim expandébant alas super locum arcæ, et protegébant arcam, et vectes ejus désuper.
 \verse{8} Cumque eminérent vectes, et apparérent summitátes eórum foris sanctuárium ante oráculum, non apparébant ultra extrínsecus, qui et fuérunt ibi usque in præséntem diem.
 \verse{9} In arca autem non erat áliud nisi duæ tábulæ lapídeæ quas posúerat in ea Móyses in Horeb, quando pépigit Dóminus fœdus cum fíliis Israël, cum egrederéntur de terra Ægýpti.
 
 \verse{10} Factum est autem cum exíssent sacerdótes de sanctuário, nébula implévit domum Dómini,
 \verse{11} et non póterant sacerdótes stare et ministráre propter nébulam: impléverat enim glória Dómini domum Dómini.
 \verse{12} Tunc ait Sálomon: Dóminus dixit ut habitáret in nébula.
 \verse{13} Ædíficans ædificávi domum in habitáculum tuum: firmíssimum sólium tuum in sempitérnum.
 \verse{14} Convertítque rex fáciem suam, et benedíxit omni ecclésiæ Israël: ómnia enim ecclésia Israël stabat.
 \verse{15} Et ait Sálomon: Benedíctus Dóminus Deus Israël, qui locútus est ore suo ad David patrem meum, et in mánibus ejus perfécit, dicens:
 \verse{16} A die qua edúxi pópulum meum Israël de Ægýpto, non elégi civitátem de univérsis tríbubus Israël, ut ædificarétur domus, et esset nomen meum ibi: sed elégi David ut esset super pópulum meum Israël.
 \verse{17} Voluítque David pater meus ædificáre domum nómini Dómini Dei Israël:
 \verse{18} et ait Dóminus ad David patrem meum: Quod cogitásti in corde tuo ædificáre domum nómini meo, bene fecísti, hoc ipsum mente tractans.
 \verse{19} Verúmtamen tu non ædificábis mihi domum, sed fílius tuus, qui egrediétur de rénibus tuis, ipse ædificábit domum nómini meo.
 \verse{20} Confirmávit Dóminus sermónem suum quem locútus est: stetíque pro David patre meo, et sedi super thronum Israël, sicut locútus est Dóminus: et ædificávi domum nómini Dómini Dei Israël.
 \verse{21} Et constítui ibi locum arcæ in qua fœdus Dómini est, quod percússit cum pátribus nostris quando egréssi sunt de terra Ægýpti.
 
 \verse{22} Stetit autem Sálomon ante altáre Dómini in conspéctu ecclésiæ Israël, et expándit manus suas in cælum,
 \verse{23} et ait: Dómine Deus Israël, non est símilis tui deus in cælo désuper, et super terram deórsum: qui custódis pactum et misericórdiam servis tuis qui ámbulant coram te in toto corde suo.
 \verse{24} Qui custodísti servo tuo David patri meo quæ locútus es ei: ore locútus es, et mánibus perfecísti, ut hæc dies probat.
 \verse{25} Nunc ígitur Dómine Deus Israël, consérva fámulo tuo David patri meo quæ locútus es ei, dicens: Non auferétur de te vir coram me, qui sédeat super thronum Israël: ita tamen si custodíerint fílii tui viam suam, ut ámbulent coram me sicut tu ambulásti in conspéctu meo.
 \verse{26} Et nunc Dómine Deus Israël, firméntur verba tua quæ locútus es servo tuo David patri meo.
 
 \verse{27} Ergóne putándum est quod vere Deus hábitet super terram? si enim cælum, et cæli cælórum, te cápere non possunt, quanto magis domus hæc, quam ædificávi?
 \verse{28} Sed réspice ad oratiónem servi tui, et ad preces ejus, Dómine Deus meus: audi hymnum et oratiónem quam servus tuus orat coram te hódie:
 \verse{29} ut sint óculi tui apérti super domum hanc nocte ac die: super domum, de qua dixísti: Erit nomen meum ibi: ut exáudias oratiónem quam orat in loco isto ad te servus tuus:
 \verse{30} ut exáudias deprecatiónem servi tui et pópuli tui Israël, quodcúmque oráverint in loco isto, et exáudies in loco habitáculi tui in cælo: et cum exaudíeris, propítius eris.
 
 \verse{31} Si peccáverit homo in próximum suum, et habúerit áliquod juraméntum quo teneátur astríctus, et vénerit propter juraméntum coram altári tuo in domum tuam,
 \verse{32} tu exáudies in cælo: et fácies, et judicábis servos tuos, condémnans ímpium, et reddens viam suam super caput ejus, justificánsque justum, et retríbuens ei secúndum justítiam suam.
 
 \verse{33} Si fúgerit pópulus tuus Israël inimícos suos (quia peccatúrus est tibi), et agéntes pœniténtiam, et confiténtes nómini tuo, vénerint, et oráverint, et deprecáti te fúerint in domo hac:
 \verse{34} exáudi in cælo, et dimítte peccátum pópuli tui Israël, et redúces eos in terram quam dedísti pátribus eórum.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{35} Si clausum fúerit cælum, et non plúerit propter peccáta eórum, et orántes in loco isto, pœniténtiam égerint nómini tuo, et a peccátis suis convérsi fúerint propter afflictiónem suam:
 \verse{36} exáudi eos in cælo, et dimítte peccáta servórum tuórum, et pópuli tui Israël: et osténde eis viam bonam per quam ámbulent, et da plúviam super terram tuam, quam dedísti pópulo tuo in possessiónem.
 
 \verse{37} Fames si obórta fúerit in terra, aut pestiléntia, aut corrúptus aër, aut ærúgo, aut locústa, vel rubígo, et afflíxerit eum inimícus ejus portas óbsidens: omnis plaga, univérsa infírmitas,
 \verse{38} cuncta devotátio, et imprecátio quæ accíderit omni hómini de pópulo tuo Israël: si quis cognóverit plagam cordis sui, et expánderit manus suas in domo hac,
 \verse{39} tu exáudies in cælo in loco habitatiónis tuæ, et repropitiáberis, et fácies ut des unicuíque secúndum omnes vias suas, sicut víderis cor ejus (quia tu nosti solus cor ómnium filiórum hóminum),
 \verse{40} ut tímeant te cunctis diébus quibus vivunt super fáciem terræ quam dedísti pátribus nostris.
 
 \verse{41} Insuper et alienígena, qui non est de pópulo tuo Israël, cum vénerit de terra longínqua propter nomen tuum (audiétur enim nomen tuum magnum, et manus tua fortis, et bráchium tuum
 \verse{42} exténtum ubíque), cum vénerit ergo, et oráverit in hoc loco,
 \verse{43} tu exáudies in cælo, in firmaménto habitáculi tui, et fácies ómnia pro quibus invocáverit te alienígena: ut discant univérsi pópuli terrárum nomen tuum timére, sicut pópulus tuus Israël, et probent quia nomen tuum invocátum est super domum hanc quam ædificávi.
 
 \verse{44} Si egréssus fúerit pópulus tuus ad bellum contra inimícos suos per viam, quocúmque míseris eos, orábunt te contra viam civitátis quam elegísti, et contra domum quam ædificávi nómini tuo,
 \verse{45} et exáudies in cælo oratiónes eórum et preces eórum, et fácies judícium eórum.
 
 \verse{46} Quod si peccáverint tibi (non est enim homo qui non peccet) et irátus tradíderis eos inimícis suis, et captívi ducti fúerint in terram inimicórum longe vel prope,
 \verse{47} et égerint pœniténtiam in corde suo in loco captivitátis, et convérsi deprecáti te fúerint in captivitáte sua, dicéntes: Peccávimus: iníque égimus, ímpie géssimus:
 \verse{48} et revérsi fúerint ad te in univérso corde suo et tota ánima sua in terra inimicórum suórum, ad quam captívi ducti fúerint: et oráverint te contra viam terræ suæ, quam dedísti pátribus eórum, et civitátis quam elegísti, et templi quod ædificávi nómini tuo:
 \verse{49} exáudies in cælo, in firmaménto sólii tui, oratiónes eórum et preces eórum, et fácies judícium eórum:
 \verse{50} et propitiáberis pópulo tuo qui peccávit tibi, et ómnibus iniquitátibus eórum quibus prævaricáti sunt in te: et dabis misericórdiam coram eis qui eos captívos habúerint, ut misereántur eis.
 \verse{51} Pópulus enim tuus est, et hæréditas tua, quos eduxísti de terra Ægýpti, de médio fornácis férreæ.
 \verse{52} Ut sint óculi tui apérti ad deprecatiónem servi tui, et pópuli tui Israël, et exáudias eos in univérsis pro quibus invocáverint te.
 \verse{53} Tu enim separásti eos tibi in hæreditátem de univérsis pópulis terræ, sicut locútus es per Móysen servum tuum quando eduxísti patres nostros de Ægýpto, Dómine Deus.
 
 \verse{54} Factum est autem, cum complésset Sálomon orans Dóminum omnem oratiónem et deprecatiónem hanc, surréxit de conspéctu altáris Dómini: utrúmque enim genu in terram fíxerat, et manus expánderat in cælum.
 \verse{55} Stetit ergo, et benedíxit omni ecclésiæ Israël voce magna, dicens:
 \verse{56} Benedíctus Dóminus, qui dedit réquiem pópulo suo Israël, juxta ómnia quæ locútus est: non cécidit ne unus quidem sermo ex ómnibus bonis quæ locútus est per Móysen servum suum.
 \verse{57} Sit Dóminus Deus noster nobíscum, sicut fuit cum pátribus nostris, non derelínquens nos, neque projíciens.
 \verse{58} Sed inclínet corda nostra ad se, ut ambulémus in univérsis viis ejus, et custodiámus mandáta ejus, et cæremónias ejus, et judícia quæcúmque mandávit pátribus nostris.
 \verse{59} Et sint sermónes mei isti, quibus deprecátus sum coram Dómino, appropinquántes Dómino Deo nostro die ac nocte, ut fáciat judícium servo suo, et pópulo suo Israël per síngulos dies:
 \verse{60} ut sciant omnes pópuli terræ quia Dóminus ipse est Deus, et non est ultra absque eo.
 \verse{61} Sit quoque cor nostrum perféctum cum Dómino Deo nostro, ut ambulémus in decrétis ejus, et custodiámus mandáta ejus, sicut et hódie.
 
 Igitur rex, et omnis Israël cum eo, immolábant víctimas coram Dómino.
 \verse{63} Mactavítque Sálomon hóstias pacíficas, quas immolávit Dómino, boum vigínti duo míllia, et óvium centum vigínti míllia: et dedicavérunt templum Dómini rex et fílii Israël.
 \verse{64} In die illa sanctificávit rex médium átrii quod erat ante domum Dómini: fecit quippe holocáustum ibi, et sacrifícium, et ádipem pacificórum: quóniam altáre ǽreum quod erat coram Dómino, minus erat, et cápere non póterat holocáustum, et sacrifícium, et ádipem pacificórum.
 \verse{65} Fecit ergo Sálomon in témpore illo festivitátem célebrem, et omnis Israël cum eo, multitúdo magna ab intróitu Emath usque ad rivum Ægýpti, coram Dómino Deo nostro, septem diébus et septem diébus, id est, quatuórdecim diébus.
 \verse{66} Et in die octáva dimísit pópulos: qui benedicéntes regi, profécti sunt in tabernácula sua lætántes, et álacri corde super ómnibus bonis quæ fécerat Dóminus David servo suo, et Israël pópulo suo.
 \chapter{9}
 Factum est autem cum perfecísset Sálomon ædifícium domus Dómini, et ædifícium regis, et omne quod optáverat et volúerat fácere,
 \verse{2} appáruit ei Dóminus secúndo, sicut apparúerat ei in Gábaon.
 \verse{3} Dixítque Dóminus ad eum: Exaudívi oratiónem tuam et deprecatiónem tuam, quam deprecátus es coram me: sanctificávi domum hanc quam ædificásti, ut pónerem nomen meum ibi in sempitérnum, et erunt óculi mei et cor meum ibi cunctis diébus.
 \verse{4} Tu quoque si ambuláveris coram me sicut ambulávit pater tuus, in simplicitáte cordis et in æquitáte, et féceris ómnia quæ præcépi tibi, et legítima mea et judícia mea serváveris,
 \verse{5} ponam thronum regni tui super Israël in sempitérnum, sicut locútus sum David patri tuo, dicens: Non auferétur vir de génere tuo de sólio Israël.
 \verse{6} Si autem aversióne avérsi fuéritis vos et fílii vestri, non sequéntes me, nec custodiéntes mandáta mea et cæremónias meas quas propósui vobis, sed abiéritis et coluéritis deos aliénos, et adoravéritis eos:
 \verse{7} áuferam Israël de superfície terræ quam dedi eis, et templum quod sanctificávi nómini meo, projíciam a conspéctu meo: erítque Israël in provérbium, et in fábulam cunctis pópulis.
 \verse{8} Et domus hæc erit in exémplum: omnis qui transíerit per eam, stupébit, et sibilábit, et dicet: Quare fecit Dóminus sic terræ huic, et dómui huic?
 \verse{9} Et respondébunt: Quia dereliquérunt Dóminum Deum suum, qui edúxit patres eórum de terra Ægýpti, et secúti sunt deos aliénos, et adoravérunt eos, et coluérunt eos: idcírco indúxit Dóminus super eos omne malum hoc.
 
 \verse{10} Explétis autem annis vigínti postquam ædificáverat Sálomon duas domos, id est, domum Dómini, et domum regis
 \verse{11} (Hiram rege Tyri præbénte Salomóni ligna cédrina et abiégna, et aurum juxta omne quod opus habúerat), tunc dedit Sálomon Hiram vigínti óppida in terra Galilǽæ.
 \verse{12} Et egréssus est Hiram de Tyro ut vidéret óppida quæ déderat ei Sálomon, et non placuérunt ei.
 \verse{13} Et ait: Hǽccine sunt civitátes quas dedísti mihi, frater? Et appellávit eas terram Chabul, usque in diem hanc.
 \verse{14} Misit quoque Hiram ad regem Salomónem centum vigínti talénta auri.
 
 \verse{15} Hæc est summa expensárum quam óbtulit rex Sálomon ad ædificándam domum Dómini et domum suam, et Mello, et murum Jerúsalem, et Heser, et Magéddo, et Gazer.
 \verse{16} Phárao rex Ægýpti ascéndit, et cepit Gazar, succendítque eam igni, et Chananǽum, qui habitábat in civitáte, interfécit: et dedit eam in dotem fíliæ suæ uxóri Salomónis.
 \verse{17} Ædificávit ergo Sálomon Gazer, et Béthoron inferiórem,
 \verse{18} et Bálaath, et Palmíram in terra solitúdinis.
 \verse{19} Et omnes vicos qui ad se pertinébant et erant absque muro, munívit, et civitátes cúrruum et civitátes équitum, et quodcúmque ei plácuit ut ædificáret in Jerúsalem, et in Líbano, et in omni terra potestátis suæ.
 \verse{20} Univérsum pópulum qui remánserat de Amorrhǽis, et Hethǽis, et Pherezǽis, et Hevǽis, et Jebusǽis, qui non sunt de fíliis Israël:
 \verse{21} horum fílios qui remánserant in terra, quos scílicet non potúerant fílii Israël extermináre, fecit Sálomon tributários usque in diem hanc.
 \verse{22} De fíliis autem Israël non constítuit Sálomon servíre quemquam, sed erant viri bellatóres, et minístri ejus, et príncipes, et duces, et præfécti cúrruum et equórum.
 \verse{23} Erant autem príncipes super ómnia ópera Salomónis præpósiti quingénti quinquagínta, qui habébant subjéctum pópulum, et statútis opéribus imperábant.
 \verse{24} Fília autem Pharaónis ascéndit de civitáte David in domum suam, quam ædificáverat ei Sálomon: tunc ædificávit Mello.
 
 \verse{25} Offerébat quoque Sálomon, tribus vícibus per annos síngulos, holocáusta et pacíficas víctimas super altáre quod ædificáverat Dómino, et adolébat thymiáma coram Dómino: perfectúmque est templum.
 
 \verse{26} Classem quoque fecit rex Sálomon in Asióngaber, quæ est juxta Ailath in líttore maris Rubri, in terra Idumǽæ.
 \verse{27} Misítque Hiram in classe illa servos suos viros náuticos et gnaros maris, cum servis Salomónis.
 \verse{28} Qui cum veníssent in Ophir, sumptum inde aurum quadringentórum vigínti talentórum, detulérunt ad regem Salomónem.
 \chapter{10}
 Sed et regína Saba, audíta fama Salomónis in nómine Dómini, venit tentáre eum in ænigmátibus.
 \verse{2} Et ingréssa Jerúsalem multo cum comitátu et divítiis, camélis portántibus arómata, et aurum infinítum nimis, et gemmas pretiósas, venit ad regem Salomónem, et locúta est ei univérsa quæ habébat in corde suo.
 \verse{3} Et dócuit eam Sálomon ómnia verba quæ proposúerat: non fuit sermo qui regem posset látere, et non respondéret ei.
 \verse{4} Videns autem regína Saba omnem sapiéntiam Salomónis, et domum quam ædificáverat,
 \verse{5} et cibos mensæ ejus, et habitácula servórum, et órdines ministrántium, vestésque eórum, et pincérnas, et holocáusta quæ offerébat in domo Dómini: non habébat ultra spíritum.
 \verse{6} Dixítque ad regem: Verus est sermo quem audívi in terra mea
 \verse{7} super sermónibus tuis, et super sapiéntia tua: et non credébam narrántibus mihi, donec ipsa veni, et vidi óculis meis, et probávi quod média pars mihi nuntiáta non fúerit: major est sapiéntia et ópera tua, quam rumor quem audívi.
 \verse{8} Beáti viri tui, et beáti servi tui, qui stant coram te semper, et áudiunt sapiéntiam tuam.
 \verse{9} Sit Dóminus Deus tuus benedíctus, cui complacuísti, et pósuit te super thronum Israël, eo quod diléxerit Dóminus Israël in sempitérnum, et constítuit te regem ut fáceres judícium et justítiam.
 
 \verse{10} Dedit ergo regi centum vigínti talénta auri, et arómata multa nimis, et gemmas pretiósas: non sunt alláta ultra arómata tam multa, quam ea quæ dedit regína Saba regi Salomóni.
 \verse{11} (Sed et classis Hiram, quæ portábat aurum de Ophir, áttulit ex Ophir ligna thýina multa nimis, et gemmas pretiósas.
 \verse{12} Fecítque rex de lignis thýinis fulcra domus Dómini et domus régiæ, et cítharas lyrásque cantóribus: non sunt alláta hujuscémodi ligna thýina, neque visa usque in præséntem diem.)
 \verse{13} Rex autem Sálomon dedit regínæ Saba ómnia quæ vóluit et petívit ab eo, excéptis his quæ ultro obtúlerat ei múnere régio. Quæ revérsa est, et ábiit in terram suam cum servis suis.
 
 \verse{14} Erat autem pondus auri quod afferebátur Salomóni per annos síngulos, sexcentórum sexagínta sex talentórum auri,
 \verse{15} excépto eo quod afferébant viri qui super vectigália erant, et negotiatóres, universíque scruta vendéntes, et omnes reges Arábiæ, ducésque terræ.
 \verse{16} Fecit quoque rex Sálomon ducénta scuta de auro puríssimo: sexcéntos auri siclos dedit in láminas scuti uníus.
 \verse{17} Et trecéntas peltas ex auro probáto: trecéntæ minæ auri unam peltam vestiébant: posuítque eas rex in domo saltus Líbani.
 \verse{18} Fecit étiam rex Sálomon thronum de ebóre grandem: et vestívit eum auro fulvo nimis,
 \verse{19} qui habébat sex gradus: et súmmitas throni rotúnda erat in parte posterióri: et duæ manus hinc atque inde tenéntes sedíle: et duo leónes stabant juxta manus síngulas.
 \verse{20} Et duódecim leúnculi stantes super sex gradus hinc atque inde: non est factum tale opus in univérsis regnis.
 \verse{21} Sed et ómnia vasa quibus potábat rex Sálomon, erant áurea: et univérsa supéllex domus saltus Líbani de auro puríssimo: non erat argéntum, nec alicújus prétii putabátur in diébus Salomónis,
 \verse{22} quia classis regis per mare cum classe Hiram semel per tres annos ibat in Tharsis, déferens inde aurum, et argéntum, et dentes elephantórum, et símias, et pavos.
 
 \verse{23} Magnificátus est ergo rex Sálomon super omnes reges terræ divítiis et sapiéntia.
 \verse{24} Et univérsa terra desiderábat vultum Salomónis, ut audíret sapiéntiam ejus, quam déderat Deus in corde ejus.
 \verse{25} Et sínguli deferébant ei múnera, vasa argéntea et áurea, vestes et arma béllica, arómata quoque, et equos et mulos per annos síngulos.
 \verse{26} Congregavítque Sálomon currus et équites, et facti sunt ei mille quadringénti currus, et duódecim míllia équitum: et dispósuit eos per civitátes munítas, et cum rege in Jerúsalem.
 \verse{27} Fecítque ut tanta esset abundántia argénti in Jerúsalem, quanta et lápidum: et cedrórum prǽbuit multitúdinem quasi sycómoros quæ nascúntur in campéstribus.
 \verse{28} Et educebántur equi Salomóni de Ægýpto, et de Coa. Negotiatóres enim regis emébant de Coa, et statúto prétio perducébant.
 \verse{29} Egrediebátur autem quadríga ex Ægýpto sexcéntis siclis argénti, et equus centum quinquagínta. Atque in hunc modum cuncti reges Hethæórum et Sýriæ equos venundábant.
 \chapter{11}
 Rex autem Sálomon adamávit mulíeres alienígenas multas, fíliam quoque Pharaónis, et Moabítidas, et Ammonítidas, Idumǽas, et Sidónias, et Hethǽas:
 \verse{2} de géntibus super quibus dixit Dóminus fíliis Israël: Non ingrediémini ad eas, neque de illis ingrediéntur ad vestras: certíssime enim avértent corda vestra ut sequámini deos eárum. His ítaque copulátus est Sálomon ardentíssimo amóre.
 \verse{3} Fuerúntque ei uxóres quasi regínæ septingéntæ, et concubínæ trecéntæ: et avertérunt mulíeres cor ejus.
 \verse{4} Cumque jam esset senex, depravátum est cor ejus per mulíeres, ut sequerétur deos aliénos: nec erat cor ejus perféctum cum Dómino Deo suo, sicut cor David patris ejus.
 \verse{5} Sed colébat Sálomon Astárthen deam Sidoniórum, et Moloch idólum Ammonitárum.
 \verse{6} Fecítque Sálomon quod non placúerat coram Dómino, et non adimplévit ut sequerétur Dóminum sicut David pater ejus.
 \verse{7} Tunc ædificávit Sálomon fanum Chamos idólo Moab in monte qui est contra Jerúsalem, et Moloch idólo filiórum Ammon.
 \verse{8} Atque in hunc modum fecit univérsis uxóribus suis alienígenis, quæ adolébant thura, et immolábant diis suis.
 
 \verse{9} Igitur irátus est Dóminus Salomóni, quod avérsa esset mens ejus a Dómino Deo Israël, qui apparúerat ei secúndo,
 \verse{10} et præcéperat de verbo hoc ne sequerétur deos aliénos: et non custodívit quæ mandávit ei Dóminus.
 \verse{11} Dixit ítaque Dóminus Salomóni: Quia habuísti hoc apud te, et non custodísti pactum meum, et præcépta mea quæ mandávi tibi, disrúmpens scindam regnum tuum, et dabo illud servo tuo.
 \verse{12} Verúmtamen in diébus tuis non fáciam propter David patrem tuum: de manu fílii tui scindam illud,
 \verse{13} nec totum regnum áuferam, sed tribum unam dabo fílio tuo propter David servum meum, et Jerúsalem, quam elégi.
 
 \verse{14} Suscitávit autem Dóminus adversárium Salomóni Adad Idumǽum de sémine régio, qui erat in Edom.
 \verse{15} Cum enim esset David in Idumǽa, et ascendísset Joab princeps milítiæ ad sepeliéndum eos qui fúerant interfécti, et occidísset omnem masculínum in Idumǽa
 \verse{16} (sex enim ménsibus ibi morátus est Joab, et omnis Israël, donec interímeret omne masculínum in Idumǽa),
 \verse{17} fugit Adad ipse, et viri Idumǽi de servis patris ejus cum eo, ut ingrederétur Ægýptum: erat autem Adad puer párvulus.
 \verse{18} Cumque surrexíssent de Mádian, venérunt in Pharan, tulerúntque secum viros de Pharan, et introiérunt Ægýptum ad Pharaónem regem Ægýpti: qui dedit ei domum, et cibos constítuit, et terram delegávit.
 \verse{19} Et invénit Adad grátiam coram Pharaóne valde, in tantum ut daret ei uxórem sorórem uxóris suæ germánam Taphnes regínæ.
 \verse{20} Genuítque ei soror Taphnes Génubath fílium, et nutrívit eum Taphnes in domo Pharaónis: erátque Génubath hábitans apud Pharaónem cum fíliis ejus.
 
 \verse{21} Cumque audísset Adad in Ægýpto dormísse David cum pátribus suis, et mórtuum esse Joab príncipem milítiæ, dixit Pharaóni: Dimítte me, ut vadam in terram meam.
 \verse{22} Dixítque ei Phárao: Qua enim re apud me índiges, ut quæras ire ad terram tuam? At ille respóndit: Nulla: sed óbsecro te ut dimíttas me.
 \verse{23} Suscitávit quoque ei Deus adversárium Razon fílium Elíada, qui fúgerat Adarézer regem Soba dóminum suum:
 \verse{24} et congregávit contra eum viros, et factus est princeps latrónum cum interfíceret eos David: abierúntque Damáscum, et habitavérunt ibi, et constituérunt eum regem in Damásco:
 \verse{25} erátque adversárius Israéli cunctis diébus Salomónis: et hoc est malum Adad, et ódium contra Israël: regnavítque in Sýria.
 
 \verse{26} Jeróboam quoque fílius Nabat, Ephrathǽus, de Saréda, servus Salomónis, cujus mater erat nómine Sarva, múlier vídua, levávit manum contra regem.
 \verse{27} Et hæc est causa rebelliónis advérsus eum, quia Sálomon ædificávit Mello, et coæquávit voráginem civitátis David patris sui.
 \verse{28} Erat autem Jeróboam vir fortis et potens: vidénsque Sálomon adolescéntem bonæ índolis et indústrium, constitúerat eum præféctum super tribúta univérsæ domus Joseph.
 \verse{29} Factum est ígitur in témpore illo, ut Jeróboam egrederétur de Jerúsalem, et inveníret eum Ahías Silonítes prophéta in via, opértus pállio novo: erant autem duo tantum in agro.
 \verse{30} Apprehendénsque Ahías pállium suum novum quo coopértus erat, scidit in duódecim partes.
 \verse{31} Et ait ad Jeróboam: Tolle tibi decem scissúras: hæc enim dicit Dóminus Deus Israël: Ecce ego scindam regnum de manu Salomónis, et dabo tibi decem tribus.
 \verse{32} Porro una tribus remanébit ei propter servum meum David, et Jerúsalem civitátem, quam elégi ex ómnibus tríbubus Israël:
 \verse{33} eo quod derelíquerit me, et adoráverit Astárthen deam Sidoniórum, et Chamos deum Moab, et Moloch deum filiórum Ammon: et non ambuláverit in viis meis, ut fáceret justítiam coram me, et præcépta mea et judícia, sicut David pater ejus.
 \verse{34} Nec áuferam omne regnum de manu ejus, sed ducem ponam eum cunctis diébus vitæ suæ, propter David servum meum quem elégi, qui custodívit mandáta mea et præcépta mea.
 \verse{35} Auferam autem regnum de manu fílii ejus, et dabo tibi decem tribus:
 \verse{36} fílio autem ejus dabo tribum unam, ut remáneat lucérna David servo meo cunctis diébus coram me in Jerúsalem civitáte, quam elégi ut esset nomen meum ibi.
 \verse{37} Te autem assúmam, et regnábis super ómnia quæ desíderat ánima tua, erísque rex super Israël.
 \verse{38} Si ígitur audíeris ómnia quæ præcépero tibi, et ambuláveris in viis meis, et féceris quod rectum est coram me, custódiens mandáta mea et præcépta mea, sicut fecit David servus meus: ero tecum, et ædificábo tibi domum fidélem, quómodo ædificávi David domum: et tradam tibi Israël:
 \verse{39} et afflígam semen David super hoc, verúmtamen non cunctis diébus.
 
 \verse{40} Vóluit ergo Sálomon interfícere Jeróboam: qui surréxit, et aufúgit in Ægýptum ad Sesac regem Ægýpti, et fuit in Ægýpto usque ad mortem Salomónis.
 \verse{41} Réliquum autem verbórum Salomónis, et ómnia quæ fecit, et sapiéntia ejus, ecce univérsa scripta sunt in libro verbórum diérum Salomónis.
 \verse{42} Dies autem quos regnávit Sálomon in Jerúsalem super omnem Israël, quadragínta anni sunt.
 \verse{43} Dormivítque Sálomon cum pátribus suis, et sepúltus est in civitáte David patris sui: regnavítque Róboam fílius ejus pro eo.
 \chapter{12}
 Venit autem Róboam in Sichem: illuc enim congregátus erat omnis Israël ad constituéndum eum regem.
 \verse{2} At vero Jeróboam fílius Nabat, cum adhuc esset in Ægýpto prófugus a fácie regis Salomónis, audíta morte ejus, revérsus est de Ægýpto.
 \verse{3} Miserúntque et vocavérunt eum: venit ergo Jeróboam, et omnis multitúdo Israël, et locúti sunt ad Róboam, dicéntes:
 \verse{4} Pater tuus duríssimum jugum impósuit nobis: tu ítaque nunc immínue páululum de império patris tui duríssimo, et de jugo gravíssimo quod impósuit nobis, et serviémus tibi.
 \verse{5} Qui ait eis: Ite usque ad tértium diem, et revertímini ad me. Cumque abiísset pópulus,
 \verse{6} íniit consílium rex Róboam cum senióribus qui assistébant coram Salomóne patre ejus cum adhuc víveret, et ait: Quod datis mihi consílium, ut respóndeam pópulo huic?
 \verse{7} Qui dixérunt ei: Si hódie obedíeris pópulo huic, et servíeris, et petitióni eórum césseris, locutúsque fúeris ad eos verba lénia, erunt tibi servi cunctis diébus.
 \verse{8} Qui derelíquit consílium senum, quod déderant ei, et adhíbuit adolescéntes, qui nutríti fúerant cum eo, et assistébant illi,
 \verse{9} dixítque ad eos: Quod mihi datis consílium, ut respóndeam pópulo huic, qui dixérunt mihi: Lévius fac jugum quod impósuit pater tuus super nos?
 \verse{10} Et dixérunt ei júvenes qui nutríti fúerant cum eo: Sic loquéris pópulo huic, qui locúti sunt ad te, dicéntes: Pater tuus aggravávit jugum nostrum: tu réleva nos. Sic loquéris ad eos: Mínimus dígitus meus gróssior est dorso patris mei.
 \verse{11} Et nunc pater meus pósuit super vos jugum grave, ego autem addam super jugum vestrum: pater meus cécidit vos flagéllis, ego autem cædam vos scorpiónibus.
 
 \verse{12} Venit ergo Jeróboam et omnis pópulus ad Róboam die tértia, sicut locútus fúerat rex, dicens: Revertímini ad me die tértia.
 \verse{13} Respondítque rex pópulo dura, derelícto consílio seniórum quod ei déderant,
 \verse{14} et locútus est eis secúndum consílium júvenum, dicens: Pater meus aggravávit jugum vestrum, ego autem addam jugo vestro: pater meus cécidit vos flagéllis, ego autem cædam vos scorpiónibus.
 \verse{15} Et non acquiévit rex pópulo: quóniam aversátus fúerat eum Dóminus, ut suscitáret verbum suum quod locútus fúerat in manu Ahíæ Silonítæ, ad Jeróboam fílium Nabat.
 \verse{16} Videns ítaque pópulus quod noluísset eos audíre rex, respóndit ei dicens: Quæ nobis pars in David? vel quæ hæréditas in fílio Isai? vade in tabernácula tua, Israël: nunc vide domum tuam, David. Et ábiit Israël in tabernácula sua.
 \verse{17} Super fílios autem Israël, quicúmque habitábant in civitátibus Juda, regnávit Róboam.
 
 \verse{18} Misit ergo rex Róboam Adúram, qui erat super tribúta: et lapidávit eum omnis Israël, et mórtuus est. Porro rex Róboam festínus ascéndit currum, et fugit in Jerúsalem:
 \verse{19} recessítque Israël a domo David usque in præséntem diem.
 \verse{20} Factum est autem cum audísset omnis Israël quod revérsus esset Jeróboam, misérunt, et vocavérunt eum congregáto cœtu, et constituérunt eum regem super omnem Israël: nec secútus est quisquam domum David præter tribum Juda solam.
 \verse{21} Venit autem Róboam Jerúsalem, et congregávit univérsam domum Juda, et tribum Bénjamin, centum octogínta míllia electórum virórum bellatórum, ut pugnárent contra domum Israël, et redúcerent regnum Róboam fílio Salomónis.
 \verse{22} Factus est autem sermo Dómini ad Semeíam virum Dei, dicens:
 \verse{23} Lóquere ad Róboam fílium Salomónis regem Juda, et ad omnem domum Juda, et Bénjamin, et réliquos de pópulo, dicens:
 \verse{24} Hæc dicit Dóminus: Non ascendétis, neque bellábitis contra fratres vestros fílios Israël: revertátur vir in domum suam: a me enim factum est verbum hoc. Audiérunt sermónem Dómini, et revérsi sunt de itínere, sicut eis præcéperat Dóminus.
 
 \verse{25} Ædificávit autem Jeróboam Sichem in monte Ephraim, et habitávit ibi: et egréssus inde ædificávit Phánuel.
 \verse{26} Dixítque Jeróboam in corde suo: Nunc revertétur regnum ad domum David,
 \verse{27} si ascénderit pópulus iste ut fáciat sacrifícia in domo Dómini in Jerúsalem: et convertétur cor pópuli hujus ad dóminum suum Róboam regem Juda, interficiéntque me, et reverténtur ad eum.
 \verse{28} Et excogitáto consílio fecit duos vítulos áureos, et dixit eis: Nolíte ultra ascéndere in Jerúsalem: ecce dii tui Israël, qui te eduxérunt de terra Ægýpti.
 \verse{29} Posuítque unum in Bethel, et álterum in Dan:
 \verse{30} et factum est verbum hoc in peccátum: ibat enim pópulus ad adorándum vítulum usque in Dan.
 \verse{31} Et fecit fana in excélsis, et sacerdótes de extrémis pópuli, qui non erant de fíliis Levi.
 \verse{32} Constituítque diem solémnem in mense octávo, quintadécima die mensis, in similitúdinem solemnitátis quæ celebrabátur in Juda. Et ascéndens altáre, simíliter fecit in Bethel, ut immoláret vítulis quos fabricátus fúerat: constituítque in Bethel sacerdótes excelsórum quæ fécerat.
 
 \verse{33} Et ascéndit super altáre quod exstrúxerat in Bethel, quintadécima die mensis octávi, quem fínxerat de corde suo: et fecit solemnitátem fíliis Israël, et ascéndit super altáre, ut adoléret incénsum.
 \chapter{13}
 Et ecce vir Dei venit de Juda in sermóne Dómini in Bethel, Jeróboam stante super altáre, et thus jaciénte.
 \verse{2} Et exclamávit contra altáre in sermóne Dómini, et ait: Altáre, altáre, hæc dicit Dóminus: Ecce fílius nascétur dómui David, Josías nómine, et immolábit super te sacerdótes excelsórum, qui nunc in te thura succéndunt: et ossa hóminum super te incéndet.
 \verse{3} Dedítque in illa die signum, dicens: Hoc erit signum quod locútus est Dóminus: ecce altáre scindétur, et effundétur cinis qui in eo est.
 \verse{4} Cumque audísset rex sermónem hóminis Dei quem inclamáverat contra altáre in Bethel, exténdit manum suam de altári, dicens: Apprehéndite eum. Et exáruit manus ejus quam exténderat contra eum, nec váluit retráhere eam ad se.
 \verse{5} Altáre quoque scissum est, et effúsus est cinis de altári, juxta signum quod prædíxerat vir Dei in sermóne Dómini.
 \verse{6} Et ait rex ad virum Dei: Deprecáre fáciem Dómini Dei tui, et ora pro me, ut restituátur manus mea mihi. Oravítque vir Dei fáciem Dómini, et revérsa est manus regis ad eum, et facta est sicut prius fúerat.
 \verse{7} Locútus est autem rex ad virum Dei: Veni mecum domum ut prándeas, et dabo tibi múnera.
 \verse{8} Respondítque vir Dei ad regem: Si déderis mihi médiam partem domus tuæ, non véniam tecum, nec cómedam panem, neque bibam aquam in loco isto:
 \verse{9} sic enim mandátum est mihi in sermóne Dómini præcipiéntis: Non cómedes panem, neque bibes aquam, nec revertéris per viam qua venísti.
 \verse{10} Abiit ergo per áliam viam, et non est revérsus per iter quo vénerat in Bethel.
 
 \verse{11} Prophétes autem quidam senex habitábat in Bethel: ad quem venérunt fílii sui, et narravérunt ei ómnia ópera quæ fécerat vir Dei illa die in Bethel: et verba quæ locútus fúerat ad regem, narravérunt patri suo.
 \verse{12} Et dixit eis pater eórum: Per quam viam ábiit? Ostendérunt ei fílii sui viam per quam abíerat vir Dei, qui vénerat de Juda.
 \verse{13} Et ait fíliis suis: Stérnite mihi ásinum. Qui cum stravíssent, ascéndit,
 \verse{14} et ábiit post virum Dei, et invénit eum sedéntem subtus terebínthum: et ait illi: Tune es vir Dei qui venísti de Juda? Respóndit ille: Ego sum.
 \verse{15} Dixítque ad eum: Veni mecum domum, ut cómedas panem.
 \verse{16} Qui ait: Non possum revérti, neque veníre tecum: nec cómedam panem, neque bibam aquam in loco isto,
 \verse{17} quia locútus est Dóminus ad me in sermóne Dómini, dicens: Non cómedes panem, et non bibes aquam ibi, nec revertéris per viam qua íeris.
 \verse{18} Qui ait illi: Et ego prophéta sum símilis tui: et ángelus locútus est mihi in sermóne Dómini, dicens: Reduc eum tecum in domum tuam, ut cómedat panem, et bibat aquam. Feféllit eum,
 \verse{19} et redúxit secum: comédit ergo panem in domo ejus, et bibit aquam.
 
 \verse{20} Cumque sedérent ad mensam, factus est sermo Dómini ad prophétam qui redúxerat eum.
 \verse{21} Et exclamávit ad virum Dei qui vénerat de Juda, dicens: Hæc dicit Dóminus: Quia non obédiens fuísti ori Dómini, et non custodísti mandátum quod præcépit tibi Dóminus Deus tuus,
 \verse{22} et revérsus es, et comedísti panem, et bibísti aquam in loco in quo præcépit tibi ne coméderes panem neque bíberes aquam, non inferétur cadáver tuum in sepúlchrum patrum tuórum.
 
 \verse{23} Cumque comedísset et bibísset, stravit ásinum suum prophétæ quem redúxerat.
 \verse{24} Qui cum abiísset, invénit eum leo in via, et occídit, et erat cadáver ejus projéctum in itínere: ásinus autem stabat juxta illum, et leo stabat juxta cadáver.
 \verse{25} Et ecce viri transeúntes vidérunt cadáver projéctum in via, et leónem stantem juxta cadáver. Et venérunt, et divulgavérunt in civitáte in qua prophétes ille senex habitábat.
 \verse{26} Quod cum audísset prophéta ille qui redúxerat eum de via, ait: Vir Dei est, qui inobédiens fuit ori Dómini, et trádidit eum Dóminus leóni, et confrégit eum, et occídit juxta verbum Dómini quod locútus est ei.
 \verse{27} Dixítque ad fílios suos: Stérnite mihi ásinum. Qui cum stravíssent,
 \verse{28} et ille abiísset, invénit cadáver ejus projéctum in via, et ásinum et leónem stantes juxta cadáver: non comédit leo de cadávere, nec læsit ásinum.
 \verse{29} Tulit ergo prophétes cadáver viri Dei, et pósuit illud super ásinum, et revérsus íntulit in civitátem prophétæ senis ut plángeret eum.
 \verse{30} Et pósuit cadáver ejus in sepúlchro suo, et planxérunt eum: Heu, heu mi frater!
 \verse{31} Cumque planxíssent eum, dixit ad fílios suos: Cum mórtuus fúero, sepelíte me in sepúlchro in quo vir Dei sepúltus est: juxta ossa ejus pónite ossa mea.
 \verse{32} Profécto enim véniet sermo quem prædíxit in sermóne Dómini contra altáre quod est in Bethel, et contra ómnia fana excelsórum quæ sunt in úrbibus Samaríæ.
 
 \verse{33} Post verba hæc non est revérsus Jeróboam de via sua péssima, sed e contrário fecit de novíssimis pópuli sacerdótes excelsórum: quicúmque volébat, implébat manum suam, et fiébat sacérdos excelsórum.
 \verse{34} Et propter hanc causam peccávit domus Jeróboam, et evérsa est, et deléta de superfície terræ.
 \chapter{14}
 In témpore illo ægrotávit Abía fílius Jeróboam.
 \verse{2} Dixítque Jeróboam uxóri suæ: Surge, et commúta hábitum, ne cognoscáris quod sis uxor Jeróboam, et vade in Silo, ubi est Ahías prophéta, qui locútus est mihi quod regnatúrus essem super pópulum hunc.
 \verse{3} Tolle quoque in manu tua decem panes, et crústulam, et vas mellis, et vade ad illum: ipse enim indicábit tibi quid eventúrum sit púero huic.
 \verse{4} Fecit ut díxerat, uxor Jeróboam: et consúrgens ábiit in Silo, et venit in domum Ahíæ: at ille non póterat vidére, quia caligáverant óculi ejus præ senectúte.
 \verse{5} Dixit autem Dóminus ad Ahíam: Ecce uxor Jeróboam ingréditur ut cónsulat te super fílio suo qui ægrótat: hæc et hæc loquéris ei. Cum ergo illa intráret, et dissimuláret se esse quæ erat,
 \verse{6} audívit Ahías sónitum pedum ejus introëúntis per óstium, et ait: Ingrédere, uxor Jeróboam: quare áliam te esse símulas? ego autem missus sum ad te durus núntius.
 
 \verse{7} Vade, et dic Jeróboam: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Quia exaltávi te de médio pópuli, et dedi te ducem super pópulum meum Israël,
 \verse{8} et scidi regnum domus David, et dedi illud tibi, et non fuísti sicut servus meus David, qui custodívit mandáta mea, et secútus est me in toto corde suo, fáciens quod plácitum esset in conspéctu meo:
 \verse{9} sed operátus es mala super omnes qui fuérunt ante te, et fecísti tibi deos aliénos et conflátiles, ut me ad iracúndiam provocáres, me autem projecísti post corpus tuum:
 \verse{10} idcírco ecce ego indúcam mala super domum Jeróboam, et percútiam de Jeróboam mingéntem ad paríetem, et clausum, et novíssimum in Israël: et mundábo relíquias domus Jeróboam, sicut mundári solet fimus usque ad purum.
 \verse{11} Qui mórtui fúerint de Jeróboam in civitáte, cómedent eos canes: qui autem mórtui fúerint in agro, vorábunt eos aves cæli: quia Dóminus locútus est.
 \verse{12} Tu ígitur surge, et vade in domum tuam: et in ipso intróitu pedum tuórum in urbem, moriétur puer,
 \verse{13} et planget eum omnis Israël, et sepéliet: iste enim solus inferétur de Jeróboam in sepúlchrum, quia invéntus est super eo sermo bonus a Dómino Deo Israël in domo Jeróboam.
 \verse{14} Constítuet autem sibi Dóminus regem super Israël, qui percútiet domum Jeróboam in hac die, et in hoc témpore:
 \verse{15} et percútiet Dóminus Deus Israël, sicut movéri solet arúndo in aqua: et evéllet Israël de terra bona hac, quam dedit pátribus eórum, et ventilábit eos trans flumen: quia fecérunt sibi lucos, ut irritárent Dóminum.
 \verse{16} Et tradet Dóminus Israël propter peccáta Jeróboam, qui peccávit, et peccáre fecit Israël.
 
 \verse{17} Surréxit ítaque uxor Jeróboam, et ábiit, et venit in Thersa: cumque illa ingrederétur limen domus, puer mórtuus est,
 \verse{18} et sepeliérunt eum. Et planxit eum omnis Israël juxta sermónem Dómini, quem locútus est in manu servi sui Ahíæ prophétæ.
 \verse{19} Réliqua autem verbórum Jeróboam, quómodo pugnáverit, et quómodo regnáverit, ecce scripta sunt in libro verbórum diérum regum Israël.
 \verse{20} Dies autem quibus regnávit Jeróboam, vigínti duo anni sunt: et dormívit cum pátribus suis, regnavítque Nadab fílius ejus pro eo.
 
 \verse{21} Porro Róboam fílius Salomónis regnávit in Juda. Quadragínta et uníus anni erat Róboam cum regnáre cœpísset: decem et septem annos regnávit in Jerúsalem civitáte, quam elégit Dóminus ut póneret nomen suum ibi, ex ómnibus tríbubus Israël. Nomen autem matris ejus Náama Ammanítis.
 \verse{22} Et fecit Judas malum coram Dómino, et irritavérunt eum super ómnibus quæ fécerant patres eórum in peccátis suis quæ peccavérunt.
 \verse{23} Ædificavérunt enim et ipsi sibi aras, et státuas, et lucos super omnem collem excélsum, et subter omnem árborem frondósam:
 \verse{24} sed et effemináti fuérunt in terra, fecerúntque omnes abominatiónes géntium quas attrívit Dóminus ante fáciem filiórum Israël.
 \verse{25} In quinto autem anno regni Róboam, ascéndit Sesac rex Ægýpti in Jerúsalem,
 \verse{26} et tulit thesáuros domus Dómini, et thesáuros régios, et univérsa dirípuit: scuta quoque áurea, quæ fécerat Sálomon:
 \verse{27} pro quibus fecit rex Róboam scuta ǽrea, et trádidit ea in manum ducum scutariórum, et eórum qui excubábant ante óstium domus regis.
 \verse{28} Cumque ingrederétur rex in domum Dómini, portábant ea qui præeúndi habébant offícium: et póstea reportábant ad armamentárium scutariórum.
 \verse{29} Réliqua autem sermónum Róboam, et ómnia quæ fecit, ecce scripta sunt in libro sermónum diérum regum Juda.
 \verse{30} Fuítque bellum inter Róboam et Jeróboam cunctis diébus.
 \verse{31} Dormivítque Róboam cum pátribus suis, et sepúltus est cum eis in civitáte David: nomen autem matris ejus Náama Ammanítis: et regnávit Abíam fílius ejus pro eo.
 \chapter{15}
 Igitur in octavodécimo anno regni Jeróboam fílii Nabat, regnávit Abíam super Judam.
 \verse{2} Tribus annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Máacha fília Abéssalom.
 \verse{3} Ambulavítque in ómnibus peccátis patris sui, quæ fécerat ante eum: nec erat cor ejus perféctum cum Dómino Deo suo, sicut cor David patris ejus.
 \verse{4} Sed propter David dedit ei Dóminus Deus suus lucérnam in Jerúsalem, ut suscitáret fílium ejus post eum, et statúeret Jerúsalem:
 \verse{5} eo quod fecísset David rectum in óculis Dómini, et non declinásset ab ómnibus quæ præcéperat ei cunctis diébus vitæ suæ, excépto sermóne Uríæ Hethǽi.
 \verse{6} Attamen bellum fuit inter Róboam et Jeróboam omni témpore vitæ ejus.
 \verse{7} Réliqua autem sermónum Abíam, et ómnia quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Juda? Fuítque pr\'{œ}lium inter Abíam et inter Jeróboam.
 \verse{8} Et dormívit Abíam cum pátribus suis, et sepeliérunt eum in civitáte David, regnavítque Asa fílius ejus pro eo.
 
 \verse{9} In anno ergo vigésimo Jeróboam regis Israël regnávit Asa rex Juda,
 \verse{10} et quadragínta et uno anno regnávit in Jerúsalem. Nomen matris ejus Máacha fília Abéssalom.
 \verse{11} Et fecit Asa rectum ante conspéctum Dómini, sicut David pater ejus:
 \verse{12} et ábstulit effeminátos de terra, purgavítque univérsas sordes idolórum quæ fécerant patres ejus.
 \verse{13} Insuper et Máacham matrem suam amóvit, ne esset princeps in sacris Priápi, et in luco ejus quem consecráverat: subvertítque specum ejus, et confrégit simulácrum turpíssimum, et combússit in torrénte Cedron:
 \verse{14} excélsa autem non ábstulit. Verúmtamen cor Asa perféctum erat cum Dómino cunctis diébus suis:
 \verse{15} et íntulit ea quæ sanctificáverat pater suus, et vóverat, in domum Dómini, argéntum, et aurum, et vasa.
 
 \verse{16} Bellum autem erat inter Asa, et Báasa regem Israël cunctis diébus eórum.
 \verse{17} Ascéndit quoque Báasa rex Israël in Judam, et ædificávit Rama, ut non posset quíspiam égredi vel íngredi de parte Asa regis Juda.
 \verse{18} Tollens ítaque Asa omne argéntum et aurum quod remánserat in thesáuris domus Dómini, et in thesáuris domus régiæ, et dedit illud in manus servórum suórum: et misit ad Bénadad fílium Tábremon fílii Hézion, regem Sýriæ, qui habitábat in Damásco, dicens:
 \verse{19} Fœdus est inter me et te, et inter patrem meum et patrem tuum: ídeo misi tibi múnera, argéntum et aurum: et peto ut vénias, et írritum fácias fœdus quod habes cum Báasa rege Israël, et recédat a me.
 \verse{20} Acquiéscens Bénadad regi Asa, misit príncipes exércitus sui in civitátes Israël, et percussérunt Ahion, et Dan, et Abeldómum Máacha, et univérsam Cénneroth, omnem scílicet terram Néphthali.
 \verse{21} Quod cum audísset Báasa, intermísit ædificáre Rama, et revérsus est in Thersa.
 \verse{22} Rex autem Asa núntium misit in omnem Judam, dicens: Nemo sit excusátus. Et tulérunt lápides de Rama, et ligna ejus, quibus ædificáverat Báasa, et exstrúxit de eis rex Asa Gábaa Bénjamin, et Maspha.
 \verse{23} Réliqua autem ómnium sermónum Asa, et univérsæ fortitúdines ejus, et cuncta quæ fecit, et civitátes quas exstrúxit, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Juda? Verúmtamen in témpore senectútis suæ dóluit pedes.
 \verse{24} Et dormívit cum pátribus suis, et sepúltus est cum eis in civitáte David patris sui. Regnavítque Jósaphat fílius ejus pro eo.
 
 \verse{25} Nadab vero fílius Jeróboam regnávit super Israël anno secúndo Asa regis Juda: regnavítque super Israël duóbus annis.
 \verse{26} Et fecit quod malum est in conspéctu Dómini, et ambulávit in viis patris sui, et in peccátis ejus quibus peccáre fecit Israël.
 \verse{27} Insidiátus est autem ei Báasa fílius Ahíæ de domo Issachar, et percússit eum in Gébbethon, quæ est urbs Philisthinórum: síquidem Nadab et omnis Israël obsidébant Gébbethon.
 \verse{28} Interfécit ergo illum Báasa in anno tértio Asa regis Juda, et regnávit pro eo.
 \verse{29} Cumque regnásset, percússit omnem domum Jeróboam: non dimísit ne unam quidem ánimam de sémine ejus donec deléret eum, juxta verbum Dómini quod locútus fúerat in manu servi sui Ahíæ Silonítis,
 \verse{30} propter peccáta Jeróboam, quæ peccáverat, et quibus peccáre fécerat Israël: et propter delíctum quo irritáverat Dóminum Deum Israël.
 \verse{31} Réliqua autem sermónum Nadab, et ómnia quæ operátus est, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Israël?
 
 \verse{32} Fuítque bellum inter Asa, et Báasa regem Israël, cunctis diébus eórum.
 \verse{33} Anno tértio Asa regis Juda, regnávit Báasa fílius Ahíæ super omnem Israël in Thersa, vigínti quátuor annis.
 \verse{34} Et fecit malum coram Dómino, ambulavítque in via Jeróboam, et in peccátis ejus quibus peccáre fecit Israël.
 \chapter{16}
 Factus est autem sermo Dómini ad Jehu fílium Hánani contra Báasa, dicens:
 \verse{2} Pro eo quod exaltávi te de púlvere, et pósui te ducem super pópulum meum Israël, tu autem ambulásti in via Jeróboam, et peccáre fecísti pópulum meum Israël, ut me irritáres in peccátis eórum:
 \verse{3} ecce ego demétam posterióra Báasa, et posterióra domus ejus, et fáciam domum tuam sicut domum Jeróboam fílii Nabat.
 \verse{4} Qui mórtuus fúerit de Báasa in civitáte, cómedent eum canes: et qui mórtuus fúerit ex eo in regióne, cómedent eum vólucres cæli.
 \verse{5} Réliqua autem sermónum Báasa, et quæcúmque fecit, et pr\'{œ}lia ejus, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Israël?
 \verse{6} Dormívit ergo Báasa cum pátribus suis, sepultúsque est in Thersa: et regnávit Ela fílius ejus pro eo.
 \verse{7} Cum autem in manu Jehu fílii Hánani prophétæ verbum Dómini factum esset contra Báasa, et contra domum ejus, et contra omne malum quod fécerat coram Dómino, ad irritándum eum in opéribus mánuum suárum, ut fíeret sicut domus Jeróboam: ob hanc causam occídit eum, hoc est, Jehu fílium Hánani prophétam.
 
 \verse{8} Anno vigésimo sexto Asa regis Juda, regnávit Ela fílius Báasa super Israël in Thersa, duóbus annis.
 \verse{9} Et rebellávit contra eum servus suus Zambri, dux médiæ partis équitum: erat autem Ela in Thersa bibens, et temuléntus in domo Arsa præfécti Thersa.
 \verse{10} Irruens ergo Zambri, percússit et occídit eum, anno vigésimo séptimo Asa regis Juda, et regnávit pro eo.
 \verse{11} Cumque regnásset, et sedísset super sólium ejus, percússit omnem domum Báasa, et non derelíquit ex ea mingéntem ad paríetem: et propínquos et amícos ejus.
 \verse{12} Delevítque Zambri omnem domum Báasa, juxta verbum Dómini quod locútus fúerat ad Báasa in manu Jehu prophétæ,
 \verse{13} propter univérsa peccáta Báasa, et peccáta Ela fílii ejus, qui peccavérunt, et peccáre fecérunt Israël, provocántes Dóminum Deum Israël in vanitátibus suis.
 \verse{14} Réliqua autem sermónum Ela, et ómnia quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Israël?
 
 \verse{15} Anno vigésimo séptimo Asa regis Juda, regnávit Zambri septem diébus in Thersa: porro exércitus obsidébat Gébbethon urbem Philisthinórum.
 \verse{16} Cumque audísset rebellásse Zambri, et occidísse regem, fecit sibi regem omnis Israël Amri, qui erat princeps milítiæ super Israël in die illa in castris.
 \verse{17} Ascéndit ergo Amri, et omnis Israël cum eo, de Gébbethon, et obsidébant Thersa.
 \verse{18} Videns autem Zambri quod expugnánda esset cívitas, ingréssus est palátium, et succéndit se cum domo régia: et mórtuus est
 \verse{19} in peccátis suis quæ peccáverat, fáciens malum coram Dómino, et ámbulans in via Jeróboam, et in peccáto ejus, quo fecit peccáre Israël.
 \verse{20} Réliqua autem sermónum Zambri, et insidiárum ejus, et tyránnidis, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Israël?
 
 \verse{21} Tunc divísus est pópulus Israël in duas partes: média pars pópuli sequebátur Thebni fílium Gineth, ut constitúeret eum regem: et média pars Amri.
 \verse{22} Præváluit autem pópulus qui erat cum Amri, pópulo qui sequebátur Thebni fílium Gineth: mortuúsque est Thebni, et regnávit Amri.
 \verse{23} Anno trigésimo primo Asa regis Juda, regnávit Amri super Israël, duódecim annis: in Thersa regnávit sex annis.
 \verse{24} Emítque montem Samaríæ a Somer duóbus taléntis argénti: et ædificávit eum, et vocávit nomen civitátis quam exstrúxerat, nómine Semer dómini montis, Samaríam.
 \verse{25} Fecit autem Amri malum in conspéctu Dómini, et operátus est néquiter, super omnes qui fuérunt ante eum.
 \verse{26} Ambulavítque in omni via Jeróboam fílii Nabat, et in peccátis ejus quibus peccáre fécerat Israël, ut irritáret Dóminum Deum Israël in vanitátibus suis.
 \verse{27} Réliqua autem sermónum Amri, et pr\'{œ}lia ejus quæ gessit, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Israël?
 \verse{28} Dormivítque Amri cum pátribus suis, et sepúltus est in Samaría: regnavítque Achab fílius ejus pro eo.
 
 \verse{29} Achab vero fílius Amri regnávit super Israël anno trigésimo octávo Asa regis Juda. Et regnávit Achab fílius Amri super Israël in Samaría vigínti et duóbus annis.
 \verse{30} Et fecit Achab fílius Amri malum in conspéctu Dómini super omnes qui fuérunt ante eum.
 \verse{31} Nec suffécit ei ut ambuláret in peccátis Jeróboam fílii Nabat: ínsuper duxit uxórem Jézabel fíliam Ethbaal regis Sidoniórum. Et ábiit, et servívit Baal, et adorávit eum.
 \verse{32} Et pósuit aram Baal in templo Baal, quod ædificáverat in Samaría,
 \verse{33} et plantávit lucum: et áddidit Achab in ópere suo, írritans Dóminum Deum Israël super omnes reges Israël qui fuérunt ante eum.
 
 \verse{34} In diébus ejus ædificávit Hiel de Bethel Jéricho: in Abíram primitívo suo fundávit eam, et in Segub novíssimo suo pósuit portas ejus, juxta verbum Dómini quod locútus fúerat in manu Jósue fílii Nun.
 \chapter{17}
 Et dixit Elías Thesbítes de habitatóribus Gálaad ad Achab: Vivit Dóminus Deus Israël, in cujus conspéctu sto, si erit annis his ros et plúvia, nisi juxta oris mei verba.
 \verse{2} Et factum est verbum Dómini ad eum, dicens:
 \verse{3} Recéde hinc, et vade contra oriéntem, et abscóndere in torrénte Carith, qui est contra Jordánem,
 \verse{4} et ibi de torrénte bibes: corvísque præcépi ut pascant te ibi.
 \verse{5} Abiit ergo, et fecit juxta verbum Dómini: cumque abiísset, sedit in torrénte Carith, qui est contra Jordánem.
 \verse{6} Corvi quoque deferébant ei panem et carnes mane, simíliter panem et carnes vésperi, et bibébat de torrénte.
 \verse{7} Post dies autem siccátus est torrens: non enim plúerat super terram.
 
 \verse{8} Factus est ergo sermo Dómini ad eum, dicens:
 \verse{9} Surge, et vade in Saréphta Sidoniórum, et manébis ibi: præcépi enim ibi mulíeri víduæ ut pascat te.
 \verse{10} Surréxit, et ábiit in Saréphta. Cumque venísset ad portam civitátis, appáruit ei múlier vídua cólligens ligna, et vocávit eam, dixítque ei: Da mihi páululum aquæ in vase ut bibam.
 \verse{11} Cumque illa pérgeret ut afférret, clamávit post tergum ejus, dicens: Affer mihi, óbsecro, et buccéllam panis in manu tua.
 \verse{12} Quæ respóndit: Vivit Dóminus Deus tuus, quia non hábeo panem, nisi quantum pugíllus cápere potest farínæ in hýdria, et páululum ólei in lécytho: en cólligo duo ligna ut ingrédiar et fáciam illum mihi et fílio meo, ut comedámus, et moriámur.
 \verse{13} Ad quam Elías ait: Noli timére, sed vade, et fac sicut dixísti: verúmtamen mihi primum fac de ipsa farínula subcinerícium panem párvulum, et affer ad me: tibi autem et fílio tuo fácies póstea.
 \verse{14} Hæc autem dicit Dóminus Deus Israël: Hýdria farínæ non defíciet, nec lécythus ólei minuétur, usque ad diem in qua Dóminus datúrus est plúviam super fáciem terræ.
 \verse{15} Quæ ábiit, et fecit juxta verbum Elíæ: et comédit ipse, et illa, et domus ejus: et ex illa die
 \verse{16} hýdria farínæ non defécit, et lécythus ólei non est imminútus, juxta verbum Dómini quod locútus fúerat in manu Elíæ.
 
 \verse{17} Factum est autem post hæc, ægrotávit fílius mulíeris matrisfamílias, et erat languor fortíssimus, ita ut non remanéret in eo hálitus.
 \verse{18} Dixit ergo ad Elíam: Quid mihi et tibi, vir Dei? ingréssus es ad me, ut rememoraréntur iniquitátes meæ, et interfíceres fílium meum?
 \verse{19} Et ait ad eam Elías: Da mihi fílium tuum. Tulítque eum de sinu ejus, et portávit in cœnáculum ubi ipse manébat, et pósuit super léctulum suum.
 \verse{20} Et clamávit ad Dóminum, et dixit: Dómine Deus meus, étiam ne víduam apud quam ego utcúmque susténtor, afflixísti ut interfíceres fílium ejus?
 \verse{21} Et expándit se, atque mensus est super púerum tribus vícibus, et clamávit ad Dóminum, et ait: Dómine Deus meus, revertátur, óbsecro, ánima púeri hujus in víscera ejus.
 \verse{22} Et exaudívit Dóminus vocem Elíæ: et revérsa est ánima púeri intra eum, et revíxit.
 \verse{23} Tulítque Elías púerum, et depósuit eum de cœnáculo in inferiórem domum, et trádidit matri suæ, et ait illi: En vivit fílius tuus.
 \verse{24} Dixítque múlier ad Elíam: Nunc in isto cognóvi quóniam vir Dei es tu, et verbum Dómini in ore tuo verum est.
 \chapter{18}
 Post dies multos factum est verbum Dómini ad Elíam, in anno tértio, dicens: Vade, et osténde te Achab, ut dem plúviam super fáciem terræ.
 \verse{2} Ivit ergo Elías, ut osténderet se Achab: erat autem fames véhemens in Samaría.
 \verse{3} Vocavítque Achab Abdíam dispensatórem domus suæ: Abdías autem timébat Dóminum valde.
 \verse{4} Nam cum interfíceret Jézabel prophétas Dómini, tulit ille centum prophétas, et abscóndit eos quinquagénos et quinquagénos in spelúncis, et pavit eos pane et aqua.
 \verse{5} Dixit ergo Achab ad Abdíam: Vade in terram ad univérsos fontes aquárum, et in cunctas valles, si forte possímus inveníre herbam, et salváre equos et mulos, et non pénitus juménta intéreant.
 \verse{6} Diviserúntque sibi regiónes ut circuírent eas: Achab ibat per viam unam, et Abdías per viam álteram seórsum.
 \verse{7} Cumque esset Abdías in via, Elías occúrrit ei: qui cum cognovísset eum, cécidit super fáciem suam, et ait: Num tu es, dómine mi, Elías?
 \verse{8} Cui ille respóndit: Ego. Vade, et dic dómino tuo: Adest Elías.
 
 \verse{9} Et ille: Quid peccávi, inquit, quóniam tradis me servum tuum in manu Achab, ut interfíciat me?
 \verse{10} Vivit Dóminus Deus tuus, quia non est gens aut regnum quo non míserit dóminus meus te requírens: et respondéntibus cunctis: Non est hic: adjurávit regna síngula et gentes, eo quod mínime reperiréris.
 \verse{11} Et nunc tu dicis mihi: Vade, et dic dómino tuo: Adest Elías.
 \verse{12} Cumque recéssero a te, spíritus Dómini asportábit te in locum quem ego ignóro: et ingréssus nuntiábo Achab, et non invéniens te, interfíciet me: servus autem tuus timet Dóminum ab infántia sua.
 \verse{13} Numquid non indicátum est tibi dómino meo quid fécerim cum interfíceret Jézabel prophétas Dómini, quod abscónderim de prophétis Dómini centum viros, quinquagénos et quinquagénos, in spelúncis, et páverim eos pane et aqua?
 \verse{14} et nunc tu dicis: Vade, et dic dómino tuo: Adest Elías: ut interfíciat me?
 \verse{15} Et dixit Elías: Vivit Dóminus exercítuum, ante cujus vultum sto, quia hódie apparébo ei.
 
 \verse{16} Abiit ergo Abdías in occúrsum Achab, et indicávit ei: venítque Achab in occúrsum Elíæ.
 \verse{17} Et cum vidísset eum, ait: Tune es ille, qui contúrbas Israël?
 \verse{18} Et ille ait: Non ego turbávi Israël, sed tu, et domus patris tui, qui dereliquístis mandáta Dómini, et secúti estis Báalim.
 \verse{19} Verúmtamen nunc mitte, et cóngrega ad me univérsum Israël in monte Carméli, et prophétas Baal quadringéntos quinquagínta, prophetásque lucórum quadringéntos, qui cómedunt de mensa Jézabel.
 \verse{20} Misit Achab ad omnes fílios Israël, et congregávit prophétas in monte Carméli.
 
 \verse{21} Accédens autem Elías ad omnem pópulum, ait: Usquequo claudicátis in duas partes? si Dóminus est Deus, sequímini eum: si autem Baal, sequímini illum. Et non respóndit ei pópulus verbum.
 \verse{22} Et ait rursus Elías ad pópulum: Ego remánsi prophéta Dómini solus: prophétæ autem Baal quadringénti et quinquagínta viri sunt.
 \verse{23} Dentur nobis duo boves, et illi éligant sibi bovem unum, et in frusta cædéntes ponant super ligna, ignem autem non suppónant: et ego fáciam bovem álterum, et impónam super ligna, ignem autem non suppónam.
 \verse{24} Invocáte nómina deórum vestrórum, et ego invocábo nomen Dómini mei: et Deus qui exaudíerit per ignem, ipse sit Deus. Respóndens omnis pópulus ait: Optima proposítio.
 
 \verse{25} Dixit ergo Elías prophétis Baal: Elígite vobis bovem unum, et fácite primi, quia vos plures estis: et invocáte nómina deórum vestrórum, ignémque non supponátis.
 \verse{26} Qui cum tulíssent bovem quem déderat eis, fecérunt: et invocábant nomen Baal de mane usque ad merídiem, dicéntes: Baal, exáudi nos. Et non erat vox, nec qui respondéret: transiliebántque altáre quod fécerant.
 \verse{27} Cumque esset jam merídies, illudébat illis Elías, dicens: Clamáte voce majóre: deus enim est, et fórsitan lóquitur, aut in diversório est, aut in itínere, aut certe dormit, ut excitétur.
 \verse{28} Clamábant ergo voce magna, et incidébant se juxta ritum suum cultris et lancéolis, donec perfunderéntur sánguine.
 
 \verse{29} Postquam autem tránsiit merídies, et illis prophetántibus vénerat tempus quo sacrifícium offérri solet, nec audiebátur vox, nec áliquis respondébat, nec attendébat orántes,
 \verse{30} dixit Elías omni pópulo: Veníte ad me. Et accedénte ad se pópulo, curávit altáre Dómini quod destrúctum fúerat.
 \verse{31} Et tulit duódecim lápides juxta númerum tríbuum filiórum Jacob, ad quem factus est sermo Dómini, dicens: Israël erit nomen tuum.
 \verse{32} Et ædificávit de lapídibus altáre in nómine Dómini: fecítque aquædúctum, quasi per duas aratiúnculas in circúitu altáris,
 \verse{33} et compósuit ligna: divisítque per membra bovem, et pósuit super ligna,
 \verse{34} et ait: Impléte quátuor hýdrias aqua, et fúndite super holocáustum et super ligna. Rursúmque dixit: Etiam secúndo hoc fácite. Qui cum fecíssent secúndo, ait: Etiam tértio idípsum fácite. Fecerúntque tértio,
 \verse{35} et currébant aquæ circum altáre, et fossa aquædúctus repléta est.
 
 \verse{36} Cumque jam tempus esset ut offerrétur holocáustum, accédens Elías prophéta ait: Dómine Deus Abraham, et Isaac, et Israël, osténde hódie quia tu es Deus Israël, et ego servus tuus, et juxta præcéptum tuum feci ómnia verba hæc.
 \verse{37} Exáudi me, Dómine, exáudi me: ut discat pópulus iste quia tu es Dóminus Deus, et tu convertísti cor eórum íterum.
 \verse{38} Cécidit autem ignis Dómini, et vorávit holocáustum, et ligna, et lápides, púlverem quoque, et aquam quæ erat in aquædúctu lambens.
 \verse{39} Quod cum vidísset omnis pópulus, cécidit in fáciem suam, et ait: Dóminus ipse est Deus, Dóminus ipse est Deus.
 \verse{40} Dixítque Elías ad eos: Apprehéndite prophétas Baal, et ne unus quidem effúgiat ex eis. Quos cum apprehendíssent, duxit eos Elías ad torréntem Cison, et interfécit eos ibi.
 
 \verse{41} Et ait Elías ad Achab: Ascénde, cómede, et bibe, quia sonus multæ plúviæ est.
 \verse{42} Ascéndit Achab ut coméderet et bíberet: Elías autem ascéndit in vérticem Carméli, et pronus in terram pósuit fáciem suam inter génua sua,
 \verse{43} et dixit ad púerum suum: Ascénde, et próspice contra mare. Qui cum ascendísset, et contemplátus esset, ait: Non est quidquam. Et rursum ait illi: Revértere septem vícibus.
 \verse{44} In séptima autem vice, ecce nubécula parva quasi vestígium hóminis ascendébat de mari. Qui ait: Ascénde, et dic Achab: Junge currum tuum et descénde, ne óccupet te plúvia.
 \verse{45} Cumque se vérteret huc atque illuc, ecce cæli contenebráti sunt, et nubes, et ventus, et facta est plúvia grandis. Ascéndens ítaque Achab, ábiit in Jézrahel:
 \verse{46} et manus Dómini facta est super Elíam, accinctísque lumbis currébat ante Achab, donec veníret in Jézrahel.
 \chapter{19}
 Nuntiávit autem Achab Jézabel ómnia quæ fécerat Elías, et quómodo occidísset univérsos prophétas gládio.
 \verse{2} Misítque Jézabel núntium ad Elíam, dicens: Hæc mihi fáciant dii, et hæc addant, nisi hac hora cras pósuero ánimam tuam sicut ánimam uníus ex illis.
 \verse{3} Tímuit ergo Elías, et surgens ábiit quocúmque eum ferébat volúntas: venítque in Bersabée Juda, et dimísit ibi púerum suum,
 \verse{4} et perréxit in desértum, viam uníus diéi. Cumque venísset, et sedéret subter unam juníperum, petívit ánimæ suæ ut morerétur, et ait: Súfficit mihi, Dómine: tolle ánimam meam: neque enim mélior sum quam patres mei.
 \verse{5} Projecítque se, et obdormívit in umbra juníperi: et ecce ángelus Dómini tétigit eum, et dixit illi: Surge, et cómede.
 \verse{6} Respéxit, et ecce ad caput suum subcinerícius panis, et vas aquæ: comédit ergo, et bibit, et rursum obdormívit.
 \verse{7} Reversúsque est ángelus Dómini secúndo, et tétigit eum, dixítque illi: Surge, cómede: grandis enim tibi restat via.
 \verse{8} Qui cum surrexísset, comédit et bibit, et ambulávit in fortitúdine cibi illíus quadragínta diébus et quadragínta nóctibus usque ad montem Dei Horeb.
 
 \verse{9} Cumque venísset illuc, mansit in spelúnca: et ecce sermo Dómini ad eum, dixítque illi: Quid hic agis, Elía?
 \verse{10} At ille respóndit: Zelo zelátus sum pro Dómino Deo exercítuum, quia dereliquérunt pactum tuum fílii Israël: altária tua destruxérunt, prophétas tuos occidérunt gládio, derelíctus sum ego solus, et quǽrunt ánimam meam ut áuferant eam.
 \verse{11} Et ait ei: Egrédere, et sta in monte coram Dómino: et ecce Dóminus transit. Et spíritus grandis et fortis subvértens montes, et cónterens petras, ante Dóminum: non in spíritu Dóminus. Et post spíritum commótio: non in commotióne Dóminus.
 \verse{12} Et post commotiónem ignis: non in igne Dóminus. Et post ignem síbilus auræ ténuis.
 \verse{13} Quod cum audísset Elías, opéruit vultum suum pállio, et egréssus stetit in óstio spelúncæ. Et ecce vox ad eum dicens: Quid hic agis, Elía? Et ille respóndit:
 \verse{14} Zelo zelátus sum pro Dómino Deo exercítuum, quia dereliquérunt pactum tuum fílii Israël: altária tua destruxérunt, prophétas tuos occidérunt gládio, derelíctus sum ego solus, et quǽrunt ánimam meam ut áuferant eam.
 
 \verse{15} Et ait Dóminus ad eum: Vade, et revértere in viam tuam per desértum in Damáscum: cumque pervéneris illuc, unges Házaël regem super Sýriam,
 \verse{16} et Jehu fílium Namsi unges regem super Israël: Eliséum autem fílium Saphat, qui est de Abelméhula, unges prophétam pro te.
 \verse{17} Et erit: quicúmque fúgerit gládium Házaël, occídet eum Jehu: et quicúmque fúgerit gládium Jehu, interfíciet eum Eliséus.
 \verse{18} Et derelínquam mihi in Israël septem míllia virórum, quorum génua non sunt incurváta ante Baal, et omne os quod non adorávit eum ósculans manus.
 
 \verse{19} Proféctus ergo inde Elías, réperit Eliséum fílium Saphat, arántem in duódecim jugis boum. Et ipse in duódecim jugis boum arántibus unus erat: cumque venísset Elías ad eum, misit pállium suum super illum.
 \verse{20} Qui statim relíctis bobus cucúrrit post Elíam, et ait: Osculer, oro, patrem meum, et matrem meam, et sic sequar te. Dixítque ei: Vade, et revértere: quod enim meum erat, feci tibi.
 \verse{21} Revérsus autem ab eo, tulit par boum, et mactávit illud, et in arátro boum coxit carnes, et dedit pópulo, et comedérunt: consurgénsque ábiit, et secútus est Elíam, et ministrábat ei.
 \chapter{20}
 Porro Bénadad rex Sýriæ congregávit omnem exércitum suum, et trigínta duos reges secum, et equos, et currus: et ascéndens pugnábat contra Samaríam, et obsidébat eam.
 \verse{2} Mitténsque núntios ad Achab regem Israël in civitátem,
 \verse{3} ait: Hæc dicit Bénadad: Argéntum tuum, et aurum tuum meum est: et uxóres tuæ, et fílii tui óptimi, mei sunt.
 \verse{4} Respondítque rex Israël: Juxta verbum tuum, dómine mi rex, tuus sum ego, et ómnia mea.
 \verse{5} Revertentésque núntii, dixérunt: Hæc dicit Bénadad, qui misit nos ad te: Argéntum tuum, et aurum tuum, et uxóres tuas, et fílios tuos, dabis mihi.
 \verse{6} Cras ígitur hac eádem hora mittam servos meos ad te, et scrutabúntur domum tuam, et domum servórum tuórum: et omne quod eis placúerit, ponent in mánibus suis, et áuferent.
 
 \verse{7} Vocávit autem rex Israël omnes senióres terræ, et ait: Animadvértite, et vidéte quóniam insidiétur nobis: misit enim ad me pro uxóribus meis, et fíliis, et pro argénto et auro: et non ábnui.
 \verse{8} Dixerúntque omnes majóres natu, et univérsus pópulus, ad eum: Non áudias, neque acquiéscas illi.
 \verse{9} Respóndit ítaque núntiis Bénadad: Dícite dómino meo regi: Omnia propter quæ misísti ad me servum tuum in inítio, fáciam: hanc autem rem fácere non possum.
 \verse{10} Reversíque núntii retulérunt ei. Qui remísit, et ait: Hæc fáciant mihi dii, et hæc addant, si suffécerit pulvis Samaríæ pugíllis omnis pópuli qui séquitur me.
 \verse{11} Et respóndens rex Israël, ait: Dícite ei: Ne gloriétur, accínctus æque ut discínctus.
 \verse{12} Factum est autem cum audísset Bénadad verbum istud, bibébat ipse et reges in umbráculis: et ait servis suis: Circúmdate civitátem. Et circumdedérunt eam.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{13} Et ecce prophéta unus accédens ad Achab regem Israël, ait ei: Hæc dicit Dóminus: Certe vidísti omnem multitúdinem hanc nímiam? ecce ego tradam eam in manu tua hódie, ut scias quia ego sum Dóminus.
 \verse{14} Et ait Achab: Per quem? Dixítque ei: Hæc dicit Dóminus: Per pedíssequos príncipum provinciárum. Et ait: Quis incípiet prœliári? Et ille dixit: Tu.
 \verse{15} Recénsuit ergo púeros príncipum provinciárum, et réperit númerum ducentórum trigínta duórum: et recénsuit post eos pópulum, omnes fílios Israël, septem míllia.
 \verse{16} Et egréssi sunt merídie. Bénadad autem bibébat temuléntus in umbráculo suo, et reges trigínta duo cum eo, qui ad auxílium ejus vénerant.
 \verse{17} Egréssi sunt autem púeri príncipum provinciárum in prima fronte. Misit ítaque Bénadad: qui nuntiavérunt ei, dicéntes: Viri egréssi sunt de Samaría.
 \verse{18} Et ille ait: Sive pro pace véniunt, apprehéndite eos vivos: sive ut prœliéntur, vivos eos cápite.
 \verse{19} Egréssi sunt ergo púeri príncipum provinciárum, ac réliquus exércitus sequebátur:
 \verse{20} et percússit unusquísque virum qui contra se veniébat: fugerúntque Syri, et persecútus est eos Israël. Fugit quoque Bénadad rex Sýriæ in equo cum equítibus suis.
 \verse{21} Necnon egréssus rex Israël percússit equos et currus, et percússit Sýriam plaga magna.
 \verse{22} Accédens autem prophéta ad regem Israël, dixit ei: Vade, et confortáre, et scito, et vide quid fácias: sequénti enim anno rex Sýriæ ascéndet contra te.
 
 \verse{23} Servi vero regis Sýriæ dixérunt ei: Dii móntium sunt dii eórum, ídeo superavérunt nos: sed mélius est ut pugnémus contra eos in campéstribus, et obtinébimus eos.
 \verse{24} Tu ergo verbum hoc fac: ámove reges síngulos ab exércitu tuo, et pone príncipes pro eis:
 \verse{25} et instáura númerum mílitum qui cecidérunt de tuis, et equos secúndum equos prístinos, et currus secúndum currus quos ante habuísti: et pugnábimus contra eos in campéstribus, et vidébis quod obtinébimus eos. Crédidit consílio eórum, et fecit ita.
 \verse{26} Igitur postquam annus transíerat, recénsuit Bénadad Syros, et ascéndit in Aphec ut pugnáret contra Israël.
 \verse{27} Porro fílii Israël recensíti sunt, et accéptis cibáriis profécti ex advérso, castráque metáti sunt contra eos, quasi duo parvi greges caprárum: Syri autem replevérunt terram.
 
 \verse{28} (Et accédens unus vir Dei, dixit ad regem Israël: Hæc dicit Dóminus: Quia dixérunt Syri: Deus móntium est Dóminus, et non est Deus vállium: dabo omnem multitúdinem hanc grandem in manu tua, et sciétis quia ego sum Dóminus.)
 \verse{29} Dirigebántque septem diébus ex advérso hi atque illi ácies, séptima autem die commíssum est bellum: percusserúntque fílii Israël de Syris centum míllia péditum in die una.
 \verse{30} Fugérunt autem qui remánserant in Aphec, in civitátem: et cécidit murus super vigínti septem míllia hóminum qui remánserant. Porro Bénadad fúgiens ingréssus est civitátem, in cubículum quod erat intra cubículum.
 \verse{31} Dixerúntque ei servi sui: Ecce, audívimus quod reges domus Israël cleméntes sint: ponámus ítaque saccos in lumbis nostris, et funículos in capítibus nostris, et egrediámur ad regem Israël: fórsitan salvábit ánimas nostras.
 \verse{32} Accinxérunt saccis lumbos suos, et posuérunt funículos in capítibus suis, venerúntque ad regem Israël, et dixérunt ei: Servus tuus Bénadad dicit: Vivat, oro te, ánima mea. Et ille ait: Si adhuc vivit, frater meus est.
 \verse{33} Quod accepérunt viri pro ómine: et festinántes rapuérunt verbum ex ore ejus, atque dixérunt: Frater tuus Bénadad. Et dixit eis: Ite, et addúcite eum ad me. Egréssus est ergo ad eum Bénadad, et levávit eum in currum suum.
 \verse{34} Qui dixit ei: Civitátes quas tulit pater meus a patre tuo, reddam: et platéas fac tibi in Damásco, sicut fecit pater meus in Samaría, et ego fœderátus recédam a te. Pépigit ergo fœdus, et dimísit eum.
 
 \verse{35} Tunc vir quidam de fíliis prophetárum dixit ad sócium suum in sermóne Dómini: Pércute me. At ille nóluit percútere.
 \verse{36} Cui ait: Quia noluísti audíre vocem Dómini, ecce recédes a me, et percútiet te leo. Cumque páululum recessísset ab eo, invénit eum leo, atque percússit.
 \verse{37} Sed et álterum invéniens virum, dixit ad eum: Pércute me. Qui percússit eum, et vulnerávit.
 \verse{38} Abiit ergo prophéta, et occúrrit regi in via, et mutávit aspersióne púlveris os et óculos suos.
 \verse{39} Cumque rex transísset, clamávit ad regem, et ait: Servus tuus egréssus est ad prœliándum cóminus: cumque fugísset vir unus, addúxit eum quidam ad me, et ait: Custódi virum istum: qui si lapsus fúerit, erit ánima tua pro ánima ejus, aut taléntum argénti appéndes.
 \verse{40} Dum autem ego turbátus huc illúcque me vérterem, súbito non compáruit. Et ait rex Israël ad eum: Hoc est judícium tuum, quod ipse decrevísti.
 \verse{41} At ille statim abstérsit púlverem de fácie sua, et cognóvit eum rex Israël, quod esset de prophétis.
 \verse{42} Qui ait ad eum: Hæc dicit Dóminus: Quia dimisísti virum dignum morte de manu tua, erit ánima tua pro ánima ejus, et pópulus tuus pro pópulo ejus.
 \verse{43} Revérsus est ígitur rex Israël in domum suam, audíre contémnens, et furibúndus venit in Samaríam.
 \chapter{21}
 Post verba autem hæc, témpore illo vínea erat Naboth Jezrahelítæ, quæ erat in Jézrahel, juxta palátium Achab regis Samaríæ.
 \verse{2} Locútus est ergo Achab ad Naboth, dicens: Da mihi víneam tuam, ut fáciam mihi hortum ólerum, quia vicína est, et prope domum meam: dabóque tibi pro ea víneam meliórem, aut si commódius tibi putas, argénti prétium, quanto digna est.
 \verse{3} Cui respóndit Naboth: Propítius sit mihi Dóminus, ne dem hæreditátem patrum meórum tibi.
 \verse{4} Venit ergo Achab in domum suam indígnans, et frendens super verbo quod locútus fúerat ad eum Naboth Jezrahelítes, dicens: Non dabo tibi hæreditátem patrum meórum. Et projíciens se in léctulum suum, avértit fáciem suam ad paríetem, et non comédit panem.
 \verse{5} Ingréssa est autem ad eum Jézabel uxor sua, dixítque ei: Quid est hoc, unde ánima tua contristáta est? et quare non cómedis panem?
 \verse{6} Qui respóndit ei: Locútus sum Naboth Jezrahelítæ, et dixi ei: Da mihi víneam tuam, accépta pecúnia: aut, si tibi placet, dabo tibi víneam meliórem pro ea. Et ille ait: Non dabo tibi víneam meam.
 \verse{7} Dixit ergo ad eum Jézabel uxor ejus: Grandis auctoritátis es, et bene regis regnum Israël. Surge, et cómede panem, et æquo ánimo esto: ego dabo tibi víneam Naboth Jezrahelítæ.
 
 \verse{8} Scripsit ítaque lítteras ex nómine Achab, et signávit eas ánnulo ejus, et misit ad majóres natu, et optimátes, qui erant in civitáte ejus, et habitábant cum Naboth.
 \verse{9} Litterárum autem hæc erat senténtia: Prædicáte jejúnium, et sedére fácite Naboth inter primos pópuli:
 \verse{10} et submíttite duos viros fílios Bélial contra eum, et falsum testimónium dicant: Benedíxit Deum et regem: et edúcite eum, et lapidáte, sicque moriátur.
 \verse{11} Fecérunt ergo cives ejus majóres natu et optimátes, qui habitábant cum eo in urbe, sicut præcéperat eis Jézabel, et sicut scriptum erat in lítteris quas míserat ad eos:
 \verse{12} prædicavérunt jejúnium, et sedére fecérunt Naboth inter primos pópuli.
 \verse{13} Et addúctis duóbus viris fíliis diáboli, fecérunt eos sedére contra eum: at illi, scílicet ut viri diabólici, dixérunt contra eum testimónium coram multitúdine: Benedíxit Naboth Deum et regem: quam ob rem eduxérunt eum extra civitátem, et lapídibus interfecérunt.
 \verse{14} Miserúntque ad Jézabel, dicéntes: Lapidátus est Naboth, et mórtuus est.
 \verse{15} Factum est autem, cum audísset Jézabel lapidátum Naboth et mórtuum, locúta est ad Achab: Surge, et pósside víneam Naboth Jezrahelítæ, qui nóluit tibi acquiéscere, et dare eam accépta pecúnia: non enim vivit Naboth, sed mórtuus est.
 \verse{16} Quod cum audísset Achab, mórtuum vidélicet Naboth, surréxit, et descendébat in víneam Naboth Jezrahelítæ, ut possidéret eam.
 
 \verse{17} Factus est ígitur sermo Dómini ad Elíam Thesbíten, dicens:
 \verse{18} Surge, et descénde in occúrsum Achab regis Israël, qui est in Samaría: ecce ad víneam Naboth descéndit, ut possídeat eam.
 \verse{19} Et loquéris ad eum, dicens: Hæc dicit Dóminus: Occidísti, ínsuper et possedísti. Et post hæc addes: Hæc dicit Dóminus: In loco hoc, in quo linxérunt canes sánguinem Naboth, lambent quoque sánguinem tuum.
 
 \verse{20} Et ait Achab ad Elíam: Num invenísti me inimícum tibi? Qui dixit: Invéni, eo quod venúndatus sis, ut fáceres malum in conspéctu Dómini.
 \verse{21} Ecce ego indúcam super te malum, et demétam posterióra tua, et interfíciam de Achab mingéntem ad paríetem, et clausum et últimum in Israël.
 \verse{22} Et dabo domum tuam sicut domum Jeróboam fílii Nabat, et sicut domum Báasa fílii Ahía: quia egísti ut me ad iracúndiam provocáres, et peccáre fecísti Israël.
 \verse{23} Sed et de Jézabel locútus est Dóminus, dicens: Canes cómedent Jézabel in agro Jézrahel.
 \verse{24} Si mórtuus fúerit Achab in civitáte, cómedent eum canes: si autem mórtuus fúerit in agro, cómedent eum vólucres cæli.
 
 \verse{25} Igitur non fuit alter talis sicut Achab, qui venúndatus est ut fáceret malum in conspéctu Dómini: concitávit enim eum Jézabel uxor sua,
 \verse{26} et abominábilis factus est, in tantum ut sequerétur idóla quæ fécerant Amorrhǽi, quos consúmpsit Dóminus a fácie filiórum Israël.
 \verse{27} Itaque cum audísset Achab sermónes istos, scidit vestiménta sua, et opéruit cilício carnem suam, jejunavítque et dormívit in sacco, et ambulávit demísso cápite.
 \verse{28} Et factus est sermo Dómini ad Elíam Thesbíten, dicens:
 \verse{29} Nonne vidísti humiliátum Achab coram me? quia ígitur humiliátus est mei causa, non indúcam malum in diébus ejus, sed in diébus fílii sui ínferam malum dómui ejus.
 \chapter{22}
 Transiérunt ígitur tres anni absque bello inter Sýriam et Israël.
 \verse{2} In anno autem tértio, descéndit Jósaphat rex Juda ad regem Israël.
 \verse{3} (Dixítque rex Israël ad servos suos: Ignorátis quod nostra sit Ramoth Gálaad, et neglígimus tóllere eam de manu regis Sýriæ?)
 \verse{4} Et ait ad Jósaphat: Veniésne mecum ad prœliándum in Ramoth Gálaad?
 \verse{5} Dixítque Jósaphat ad regem Israël: Sicut ego sum, ita et tu: pópulus meus et pópulus tuus unum sunt: et équites mei, équites tui. Dixítque Jósaphat ad regem Israël: Quære, oro te, hódie sermónem Dómini.
 \verse{6} Congregávit ergo rex Israël prophétas, quadringéntos círciter viros, et ait ad eos: Ire débeo in Ramoth Gálaad ad bellándum, an quiéscere? Qui respondérunt: Ascénde, et dabit eam Dóminus in manu regis.
 \verse{7} Dixit autem Jósaphat: Non est hic prophéta Dómini quíspiam, ut interrogémus per eum?
 \verse{8} Et ait rex Israël ad Jósaphat: Remánsit vir unus per quem póssumus interrogáre Dóminum: sed ego odi eum, quia non prophétat mihi bonum, sed malum: Michǽas fílius Jemla. Cui Jósaphat ait: Ne loquáris ita, rex.
 \verse{9} Vocávit ergo rex Israël eunúchum quemdam, et dixit ei: Festína addúcere Michǽam fílium Jemla.
 
 \verse{10} Rex autem Israël, et Jósaphat rex Juda, sedébant unusquísque in sólio suo, vestíti cultu régio, in área juxta óstium portæ Samaríæ: et univérsi prophétæ prophetábant in conspéctu eórum.
 \verse{11} Fecit quoque sibi Sedecías fílius Chanáana córnua férrea, et ait: Hæc dicit Dóminus: His ventilábis Sýriam, donec déleas eam.
 \verse{12} Omnésque prophétæ simíliter prophetábant, dicéntes: Ascénde in Ramoth Gálaad, et vade próspere, et tradet Dóminus in manus regis.
 \verse{13} Núntius vero qui íerat ut vocáret Michǽam, locútus est ad eum, dicens: Ecce sermónes prophetárum ore uno regi bona prǽdicant: sit ergo sermo tuus símilis eórum, et lóquere bona.
 \verse{14} Cui Michǽas ait: Vivit Dóminus, quia quodcúmque díxerit mihi Dóminus, hoc loquar.
 
 \verse{15} Venit ítaque ad regem, et ait illi rex: Michǽa, ire debémus in Ramoth Gálaad ad prœliándum, an cessáre? Cui ille respóndit: Ascénde, et vade próspere, et tradet eam Dóminus in manus regis.
 \verse{16} Dixit autem rex ad eum: Iterum atque íterum adjúro te, ut non loquáris mihi nisi quod verum est, in nómine Dómini.
 \verse{17} Et ille ait: Vidi cunctum Israël dispérsum in móntibus, quasi oves non habéntes pastórem. Et ait Dóminus: Non habent isti dóminum: revertátur unusquísque in domum suam in pace.
 \verse{18} (Dixit ergo rex Israël ad Jósaphat: Numquid non dixi tibi, quia non prophétat mihi bonum, sed semper malum?)
 \verse{19} Ille vero addens, ait: Proptérea audi sermónem Dómini: vidi Dóminum sedéntem super sólium suum, et omnem exércitum cæli assisténtem ei a dextris et a sinístris:
 \verse{20} et ait Dóminus: Quis decípiet Achab regem Israël, ut ascéndat, et cadat in Ramoth Gálaad? Et dixit unus verba hujuscémodi, et álius áliter.
 \verse{21} Egréssus est autem spíritus, et stetit coram Dómino, et ait: Ego decípiam illum. Cui locútus est Dóminus: In quo?
 \verse{22} Et ille ait: Egrédiar, et ero spíritus mendax in ore ómnium prophetárum ejus. Et dixit Dóminus: Decípies, et prævalébis: egrédere, et fac ita.
 \verse{23} Nunc ígitur ecce dedit Dóminus spíritum mendácii in ore ómnium prophetárum tuórum, qui hic sunt, et Dóminus locútus est contra te malum.
 
 \verse{24} Accéssit autem Sedecías fílius Chanáana, et percússit Michǽam in maxíllam, et dixit: Mene ergo dimísit spíritus Dómini, et locútus est tibi?
 \verse{25} Et ait Michǽas: Visúrus es in die illa quando ingrediéris cubículum intra cubículum ut abscondáris.
 \verse{26} Et ait rex Israël: Tóllite Michǽam, et máneat apud Amon príncipem civitátis, et apud Joas fílium Amelech,
 \verse{27} et dícite eis: Hæc dicit rex: Míttite virum istum in cárcerem, et sustentáte eum pane tribulatiónis, et aqua angústiæ, donec revértar in pace.
 \verse{28} Dixítque Michǽas: Si revérsus fúeris in pace, non est locútus in me Dóminus. Et ait: Audíte, pópuli omnes.
 
 \verse{29} Ascéndit ítaque rex Israël, et Jósaphat rex Juda, in Ramoth Gálaad.
 \verse{30} Dixit ítaque rex Israël ad Jósaphat: Sume arma, et ingrédere pr\'{œ}lium, et indúere véstibus tuis. Porro rex Israël mutávit hábitum suum, et ingréssus est bellum.
 \verse{31} Rex autem Sýriæ præcéperat princípibus cúrruum trigínta duóbus, dicens: Non pugnábitis contra minórem et majórem quémpiam, nisi contra regem Israël solum.
 \verse{32} Cum ergo vidíssent príncipes cúrruum Jósaphat, suspicáti sunt quod ipse esset rex Israël, et ímpetu facto pugnábant contra eum: et exclamávit Jósaphat.
 \verse{33} Intellexerúntque príncipes cúrruum quod non esset rex Israël, et cessavérunt ab eo.
 \verse{34} Vir autem quidam teténdit arcum, in incértum sagíttam dírigens, et casu percússit regem Israël inter pulmónem et stómachum. At ille dixit aurígæ suo: Verte manum tuam, et éjice me de exércitu, quia gráviter vulnerátus sum.
 \verse{35} Commíssum est ergo pr\'{œ}lium in die illa, et rex Israël stabat in curru suo contra Syros, et mórtuus est véspere: fluébat autem sanguis plagæ in sinum currus,
 \verse{36} et præco insónuit in univérso exércitu ántequam sol occúmberet, dicens: Unusquísque revertátur in civitátem, et in terram suam.
 \verse{37} Mórtuus est autem rex, et perlátus est in Samaríam: sepelierúntque regem in Samaría,
 \verse{38} et lavérunt currum ejus in piscína Samaríæ: et linxérunt canes sánguinem ejus, et habénas lavérunt, juxta verbum Dómini quod locútus fúerat.
 
 \verse{39} Réliqua autem sermónum Achab, et univérsa quæ fecit, et domus ebúrnea quam ædificávit, cunctarúmque úrbium quas exstrúxit, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Israël?
 \verse{40} Dormívit ergo Achab cum pátribus suis, et regnávit Ochozías fílius ejus pro eo.
 
 \verse{41} Jósaphat vero fílius Asa regnáre c\'{œ}perat super Judam anno quarto Achab regis Israël.
 \verse{42} Trigínta quinque annórum erat cum regnáre cœpísset, et vigínti quinque annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Azuba fília Sálai.
 \verse{43} Et ambulávit in omni via Asa patris sui, et non declinávit ex ea: fecítque quod rectum erat in conspéctu Dómini.
 \verse{44} Verúmtamen excélsa non ábstulit: adhuc enim pópulus sacrificábat, et adolébat incénsum in excélsis.
 \verse{45} Pacémque hábuit Jósaphat cum rege Israël.
 \verse{46} Réliqua autem verbórum Jósaphat, et ópera ejus quæ gessit, et pr\'{œ}lia, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Juda?
 \verse{47} Sed et relíquias effeminatórum qui remánserant in diébus Asa patris ejus, ábstulit de terra.
 \verse{48} Nec erat tunc rex constitútus in Edom.
 \verse{49} Rex vero Jósaphat fécerat classes in mari, quæ navigárent in Ophir propter aurum: et ire non potuérunt, quia confráctæ sunt in Asióngaber.
 \verse{50} Tunc ait Ochozías fílius Achab ad Jósaphat: Vadant servi mei cum servis tuis in návibus. Et nóluit Jósaphat.
 \verse{51} Dormivítque Jósaphat cum pátribus suis, et sepúltus est cum eis in civitáte David patris sui: regnavítque Joram fílius ejus pro eo.
 
 \verse{52} Ochozías autem fílius Achab regnáre c\'{œ}perat super Israël in Samaría, anno septimodécimo Jósaphat regis Juda: regnavítque super Israël duóbus annis.
 \verse{53} Et fecit malum in conspéctu Dómini, et ambulávit in via patris sui et matris suæ, et in via Jeróboam fílii Nabat, qui peccáre fecit Israël.
 \verse{54} Servívit quoque Baal, et adorávit eum, et irritávit Dóminum Deum Israël, juxta ómnia quæ fécerat pater ejus.
 \subbook{Liber Quartus Regum}{4 Regum}
 \chapter{1}
 Prævaricátus est autem Moab in Israël, postquam mórtuus est Achab.
 \verse{2} Cecidítque Ochozías per cancéllos cœnáculi sui, quod habébat in Samaría, et ægrotávit: misítque núntios, dicens ad eos: Ite, consúlite Beélzebub deum Accaron, utrum vívere queam de infirmitáte mea hac.
 \verse{3} Angelus autem Dómini locútus est ad Elíam Thesbíten, dicens: Surge, et ascénde in occúrsum nuntiórum regis Samaríæ, et dices ad eos: Numquid non est Deus in Israël, ut eátis ad consuléndum Beélzebub deum Accaron?
 \verse{4} Quam ob rem hæc dicit Dóminus: De léctulo, super quem ascendísti, non descéndes, sed morte moriéris. Et ábiit Elías.
 \verse{5} Reversíque sunt núntii ad Ochozíam. Qui dixit eis: Quare revérsi estis?
 \verse{6} At illi respondérunt ei: Vir occúrrit nobis, et dixit ad nos: Ite, et revertímini ad regem qui misit vos, et dicétis ei: Hæc dicit Dóminus: Numquid quia non erat Deus in Israël, mittis ut consulátur Beélzebub deus Accaron? idcírco de léctulo, super quem ascendísti, non descéndes, sed morte moriéris.
 \verse{7} Qui dixit eis: Cujus figúræ et hábitus est vir ille, qui occúrrit vobis, et locútus est verba hæc?
 \verse{8} At illi dixérunt: Vir pilósus, et zona pellícea accínctus rénibus. Qui ait: Elías Thesbítes est.
 
 \verse{9} Misítque ad eum quinquagenárium príncipem, et quinquagínta qui erant sub eo. Qui ascéndit ad eum: sedentíque in vértice montis, ait: Homo Dei, rex præcépit ut descéndas.
 \verse{10} Respondénsque Elías, dixit quinquagenário: Si homo Dei sum, descéndat ignis de cælo, et dévoret te, et quinquagínta tuos. Descéndit ítaque ignis de cælo, et devorávit eum, et quinquagínta qui erant cum eo.
 \verse{11} Rursúmque misit ad eum príncipem quinquagenárium álterum, et quinquagínta cum eo. Qui locútus est illi: Homo Dei, hæc dicit rex: Festína, descénde.
 \verse{12} Respóndens Elías, ait: Si homo Dei ego sum, descéndat ignis de cælo, et dévoret te, et quinquagínta tuos. Descéndit ergo ignis de cælo, et devorávit illum, et quinquagínta ejus.
 \verse{13} Iterum misit príncipem quinquagenárium tértium, et quinquagínta qui erant cum eo. Qui cum venísset, curvávit génua contra Elíam, et precátus est eum, et ait: Homo Dei, noli despícere ánimam meam, et ánimas servórum tuórum qui mecum sunt.
 \verse{14} Ecce descéndit ignis de cælo, et devorávit duos príncipes quinquagenários primos, et quinquagénos qui cum eis erant: sed nunc óbsecro ut misereáris ánimæ meæ.
 
 \verse{15} Locútus est autem ángelus Dómini ad Elíam, dicens: Descénde cum eo: ne tímeas. Surréxit ígitur, et descéndit cum eo ad regem,
 \verse{16} et locútus est ei: Hæc dicit Dóminus: Quia misísti núntios ad consuléndum Beélzebub deum Accaron, quasi non esset Deus in Israël a quo posses interrogáre sermónem, ídeo de léctulo super quem ascendísti, non descéndes, sed morte moriéris.
 \verse{17} Mórtuus est ergo juxta sermónem Dómini quem locútus est Elías, et regnávit Joram frater ejus pro eo, anno secúndo Joram fílii Jósaphat regis Judæ: non enim habébat fílium.
 \verse{18} Réliqua autem verbórum Ochozíæ quæ operátus est, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Israël?
 \chapter{2}
 Factum est autem cum leváre vellet Dóminus Elíam per túrbinem in cælum, ibant Elías et Eliséus de Gálgalis.
 \verse{2} Dixítque Elías ad Eliséum: Sede hic, quia Dóminus misit me usque in Bethel. Cui ait Eliséus: Vivit Dóminus, et vivit ánima tua, quia non derelínquam te. Cumque descendíssent Bethel,
 \verse{3} egréssi sunt fílii prophetárum qui erant in Bethel, ad Eliséum, et dixérunt ei: Numquid nosti quia hódie Dóminus tollet dóminum tuum a te? Qui respóndit: Et ego novi: siléte.
 \verse{4} Dixit autem Elías ad Eliséum: Sede hic, quia Dóminus misit me in Jéricho. Et ille ait: Vivit Dóminus, et vivit ánima tua, quia non derelínquam te. Cumque veníssent Jéricho,
 \verse{5} accessérunt fílii prophetárum qui erant in Jéricho, ad Eliséum, et dixérunt ei: Numquid nosti quia Dóminus hódie tollet dóminum tuum a te? Et ait: Et ego novi: siléte.
 \verse{6} Dixit autem ei Elías: Sede hic, quia Dóminus misit me usque ad Jordánem. Qui ait: Vivit Dóminus, et vivit ánima tua, quia non derelínquam te. Iérunt ígitur ambo páriter,
 \verse{7} et quinquagínta viri de fíliis prophetárum secúti sunt eos, qui et stetérunt e contra, longe: illi autem ambo stabant super Jordánem.
 
 \verse{8} Tulítque Elías pállium suum, et invólvit illud, et percússit aquas: quæ divísæ sunt in utrámque partem, et transiérunt ambo per siccum.
 \verse{9} Cumque transíssent, Elías dixit ad Eliséum: Póstula quod vis ut fáciam tibi, ántequam tollar a te. Dixítque Eliséus: Obsecro ut fiat in me duplex spíritus tuus.
 \verse{10} Qui respóndit: Rem diffícilem postulásti: áttamen si víderis me quando tollar a te, erit tibi quod petísti: si autem non víderis, non erit.
 \verse{11} Cumque pérgerent, et incedéntes sermocinaréntur, ecce currus ígneus, et equi ígnei divisérunt utrúmque: et ascéndit Elías per túrbinem in cælum.
 \verse{12} Eliséus autem vidébat, et clamábat: Pater mi, pater mi, currus Israël, et auríga ejus. Et non vidit eum ámplius: apprehendítque vestiménta sua, et scidit illa in duas partes.
 \verse{13} Et levávit pállium Elíæ, quod cecíderat ei: reversúsque stetit super ripam Jordánis,
 \verse{14} et pállio Elíæ, quod cecíderat ei, percússit aquas, et non sunt divísæ: et dixit: Ubi est Deus Elíæ étiam nunc? Percussítque aquas, et divísæ sunt huc atque illuc, et tránsiit Eliséus.
 
 \verse{15} Vidéntes autem fílii prophetárum qui erant in Jéricho e contra, dixérunt: Requiévit spíritus Elíæ super Eliséum. Et veniéntes in occúrsum ejus, adoravérunt eum proni in terram,
 \verse{16} dixerúntque illi: Ecce cum servis tuis sunt quinquagínta viri fortes qui possunt ire, et quǽrere dóminum tuum, ne forte túlerit eum spíritus Dómini, et projécerit eum in unum móntium, aut in unam vállium. Qui ait: Nolíte míttere.
 \verse{17} Coëgerúntque eum donec acquiésceret, et díceret: Míttite. Et misérunt quinquagínta viros: qui cum quæsíssent tribus diébus, non invenérunt.
 \verse{18} Et revérsi sunt ad eum: at ille habitábat in Jéricho, et dixit eis: Numquid non dixi vobis: Nolíte míttere?
 
 \verse{19} Dixérunt quoque viri civitátis ad Eliséum: Ecce habitátio civitátis hujus óptima est, sicut tu ipse, dómine, pérspicis: sed aquæ péssimæ sunt, et terra stérilis.
 \verse{20} At ille ait: Afférte mihi vas novum, et míttite in illud sal. Quod cum attulíssent,
 \verse{21} egréssus ad fontem aquárum misit in illum sal, et ait: Hæc dicit Dóminus: Sanávi aquas has, et non erit ultra in eis mors, neque sterílitas.
 \verse{22} Sanátæ sunt ergo aquæ usque in diem hanc, juxta verbum Eliséi quod locútus est.
 
 \verse{23} Ascéndit autem inde in Bethel: cumque ascénderet per viam, púeri parvi egréssi sunt de civitáte, et illudébant ei, dicéntes: Ascénde calve, ascénde calve.
 \verse{24} Qui cum respexísset, vidit eos, et maledíxit eis in nómine Dómini: egressíque sunt duo ursi de saltu, et laceravérunt ex eis quadragínta duos púeros.
 \verse{25} Abiit autem inde in montem Carméli, et inde revérsus est in Samaríam.
 \chapter{3}
 Joram vero fílius Achab regnávit super Israël in Samaría anno decimooctávo Jósaphat regis Judæ: regnavítque duódecim annis.
 \verse{2} Et fecit malum coram Dómino, sed non sicut pater suus et mater: tulit enim státuas Baal quas fécerat pater ejus.
 \verse{3} Verúmtamen in peccátis Jeróboam fílii Nabat, qui peccáre fecit Israël, adhǽsit, nec recéssit ab eis.
 
 \verse{4} Porro Mesa rex Moab nutriébat pécora multa, et solvébat regi Israël centum míllia agnórum, et centum míllia aríetum cum velléribus suis.
 \verse{5} Cumque mórtuus fuísset Achab, prævaricátus est fœdus quod habébat cum rege Israël.
 \verse{6} Egréssus est ígitur rex Joram in die illa de Samaría, et recénsuit univérsum Israël.
 \verse{7} Misítque ad Jósaphat regem Juda, dicens: Rex Moab recéssit a me: veni mecum contra eum ad pr\'{œ}lium. Qui respóndit: Ascéndam: qui meus est, tuus est: pópulus meus, pópulus tuus, et equi mei, equi tui.
 \verse{8} Dixítque: Per quam viam ascendémus? At ille respóndit: Per desértum Idumǽæ.
 \verse{9} Perrexérunt ígitur rex Israël, et rex Juda, et rex Edom, et circuiérunt per viam septem diérum, nec erat aqua exercítui et juméntis quæ sequebántur eos.
 \verse{10} Dixítque rex Israël: Heu! heu! heu! congregávit nos Dóminus tres reges ut tráderet in manus Moab.
 
 \verse{11} Et ait Jósaphat: Estne hic prophéta Dómini, ut deprecémur Dóminum per eum? Et respóndit unus de servis regis Israël: Est hic Eliséus fílius Saphat, qui fundébat aquam super manus Elíæ.
 \verse{12} Et ait Jósaphat: Est apud eum sermo Dómini. Descendítque ad eum rex Israël, et Jósaphat rex Juda, et rex Edom.
 \verse{13} Dixit autem Eliséus ad regem Israël: Quid mihi et tibi est? vade ad prophétas patris tui et matris tuæ. Et ait illi rex Israël: Quare congregávit Dóminus tres reges hos ut tráderet eos in manus Moab?
 \verse{14} Dixítque ad eum Eliséus: Vivit Dóminus exercítuum, in cujus conspéctu sto, quod si non vultum Jósaphat regis Judæ erubéscerem, non attendíssem quidem te, nec respexíssem.
 \verse{15} Nunc autem addúcite mihi psaltem. Cumque cáneret psaltes, facta est super eum manus Dómini, et ait:
 \verse{16} Hæc dicit Dóminus: Fácite álveum torréntis hujus fossas et fossas.
 \verse{17} Hæc enim dicit Dóminus: Non vidébitis ventum, neque plúviam: et álveus iste replébitur aquis, et bibétis vos, et famíliæ vestræ, et juménta vestra.
 \verse{18} Parúmque est hoc in conspéctu Dómini: ínsuper tradet étiam Moab in manus vestras.
 \verse{19} Et percutiétis omnem civitátem munítam, et omnem urbem eléctam, et univérsum lignum fructíferum succidétis, cunctósque fontes aquárum obturábitis, et omnem agrum egrégium operiétis lapídibus.
 
 \verse{20} Factum est ígitur mane, quando sacrifícium offérri solet, et ecce aquæ veniébant per viam Edom, et repléta est terra aquis.
 \verse{21} Univérsi autem Moabítæ audiéntes quod ascendíssent reges ut pugnárent advérsum eos, convocavérunt omnes qui accíncti erant bálteo désuper, et stetérunt in términis.
 \verse{22} Primóque mane surgéntes, et orto jam sole ex advérso aquárum, vidérunt Moabítæ e contra aquas rubras quasi sánguinem,
 \verse{23} dixerúntque: Sanguis gládii est: pugnavérunt reges contra se, et cæsi sunt mútuo: nunc perge ad prædam, Moab.
 \verse{24} Perrexerúntque in castra Israël: porro consúrgens Israël, percússit Moab: at illi fugérunt coram eis. Venérunt ígitur qui vícerant, et percussérunt Moab,
 \verse{25} et civitátes destruxérunt: et omnem agrum óptimum, mitténtes sínguli lápides, replevérunt: et univérsos fontes aquárum obturavérunt: et ómnia ligna fructífera succidérunt, ita ut muri tantum fíctiles remanérent: et circúmdata est cívitas a fundibuláriis, et magna ex parte percússa.
 
 \verse{26} Quod cum vidísset rex Moab, prævaluísse scílicet hostes, tulit secum septingéntos viros educéntes gládium, ut irrúmperent ad regem Edom: et non potuérunt.
 \verse{27} Arripiénsque fílium suum primogénitum, qui regnatúrus erat pro eo, óbtulit holocáustum super murum: et facta est indignátio magna in Israël, statímque recessérunt ab eo, et revérsi sunt in terram suam.
 \chapter{4}
 Múlier autem quædam de uxóribus prophetárum clamábat ad Eliséum, dicens: Servus tuus vir meus mórtuus est, et tu nosti quia servus tuus fuit timens Dóminum: et ecce créditor venit ut tollat duos fílios meos ad serviéndum sibi.
 \verse{2} Cui dixit Eliséus: Quid vis ut fáciam tibi? dic mihi, quid habes in domo tua? At illa respóndit: Non hábeo ancílla tua quidquam in domo mea, nisi parum ólei quo ungar.
 \verse{3} Cui ait: Vade, pete mútuo ab ómnibus vicínis tuis vasa vácua non pauca,
 \verse{4} et ingrédere, et claude óstium tuum cum intrínsecus fúeris tu, et fílii tui: et mitte inde in ómnia vasa hæc, et cum plena fúerint, tolles.
 \verse{5} Ivit ítaque múlier, et clausit óstium super se, et super fílios suos: illi offerébant vasa, et illa infundébat.
 \verse{6} Cumque plena fuíssent vasa, dixit ad fílium suum: Affer mihi adhuc vas. Et ille respóndit: Non hábeo. Stetítque óleum.
 \verse{7} Venit autem illa, et indicávit hómini Dei. Et ille: Vade, inquit, vende óleum, et redde creditóri tuo: tu autem, et fílii tui vívite de réliquo.
 
 \verse{8} Facta est autem quædam dies, et transíbat Eliséus per Sunam: erat autem ibi múlier magna, quæ ténuit eum ut coméderet panem: cumque frequénter inde transíret, divertébat ad eam ut coméderet panem.
 \verse{9} Quæ dixit ad virum suum: Animadvérto quod vir Dei sanctus est iste, qui transit per nos frequénter.
 \verse{10} Faciámus ergo ei cœnáculum parvum, et ponámus ei in eo léctulum, et mensam, et sellam, et candelábrum, ut cum vénerit ad nos, máneat ibi.
 \verse{11} Facta est ergo dies quædam, et véniens divértit in cœnáculum, et requiévit ibi.
 \verse{12} Dixítque ad Giézi púerum suum: Voca Sunamítidem istam. Qui cum vocásset eam, et illa stetísset coram eo,
 \verse{13} dixit ad púerum suum: Lóquere ad eam: Ecce, sédule in ómnibus ministrásti nobis: quid vis ut fáciam tibi? numquid habes negótium, et vis ut loquar regi, sive príncipi milítiæ? Quæ respóndit: In médio pópuli mei hábito.
 \verse{14} Et ait: Quid ergo vult ut fáciam ei? Dixítque Giézi: Ne quæras: fílium enim non habet, et vir ejus senex est.
 \verse{15} Præcépit ítaque ut vocáret eam: quæ cum vocáta fuísset, et stetísset ante óstium,
 \verse{16} dixit ad eam: In témpore isto, et in hac eádem hora, si vita comes fúerit, habébis in útero fílium. At illa respóndit: Noli quæso, dómine mi vir Dei, noli mentíri ancíllæ tuæ.
 \verse{17} Et concépit múlier, et péperit fílium in témpore, et in hora eádem, qua díxerat Eliséus.
 
 \verse{18} Crevit autem puer: et cum esset quædam dies, et egréssus isset ad patrem suum, ad messóres,
 \verse{19} ait patri suo: Caput meum dóleo, caput meum dóleo. At ille dixit púero: Tolle, et duc eum ad matrem suam.
 \verse{20} Qui cum tulísset, et duxísset eum ad matrem suam, pósuit eum illa super génua sua usque ad merídiem, et mórtuus est.
 \verse{21} Ascéndit autem, et collocávit eum super léctulum hóminis Dei, et clausit óstium: et egréssa,
 \verse{22} vocávit virum suum, et ait: Mitte mecum, óbsecro, unum de púeris, et ásinam, ut excúrram usque ad hóminem Dei, et revértar.
 \verse{23} Qui ait illi: Quam ob causam vadis ad eum? hódie non sunt caléndæ, neque sábbatum. Quæ respóndit: Vadam.
 \verse{24} Stravítque ásinam, et præcépit púero: Mina, et própera: ne mihi moram fácias in eúndo: et hoc age quod præcípio tibi.
 
 \verse{25} Profécta est ígitur, et venit ad virum Dei in montem Carméli: cumque vidísset eam vir Dei e contra, ait ad Giézi púerum suum: Ecce Sunamítis illa.
 \verse{26} Vade ergo in occúrsum ejus, et dic ei: Recte ne ágitur circa te, et circa virum tuum, et circa fílium tuum? Quæ respóndit: Recte.
 \verse{27} Cumque venísset ad virum Dei in montem, apprehéndit pedes ejus: et accéssit Giézi ut amovéret eam. Et ait homo Dei: Dimítte illam: ánima enim ejus in amaritúdine est, et Dóminus celávit a me, et non indicávit mihi.
 \verse{28} Quæ dixit illi: Numquid petívi fílium a dómino meo? numquid non dixi tibi: Ne illúdas me?
 \verse{29} Et ille ait ad Giézi: Accínge lumbos tuos, et tolle báculum meum in manu tua, et vade. Si occúrrerit tibi homo, non salútes eum: et si salutáverit te quíspiam, non respóndeas illi: et pones báculum meum super fáciem púeri.
 \verse{30} Porro mater púeri ait: Vivit Dóminus, et vivit ánima tua, non dimíttam te. Surréxit ergo, et secútus est eam.
 
 \verse{31} Giézi autem præcésserat ante eos, et posúerat báculum super fáciem púeri, et non erat vox, neque sensus: reversúsque est in occúrsum ejus, et nuntiávit ei, dicens: Non surréxit puer.
 \verse{32} Ingréssus est ergo Eliséus domum, et ecce puer mórtuus jacébat in léctulo ejus:
 \verse{33} ingressúsque clausit óstium super se et super púerum, et orávit ad Dóminum.
 \verse{34} Et ascéndit, et incúbuit super púerum: posuítque os suum super os ejus, et óculos suos super óculos ejus, et manus suas super manus ejus: et incurvávit se super eum, et calefácta est caro púeri.
 \verse{35} At ille revérsus, deambulávit in domo, semel huc atque illuc: et ascéndit, et incúbuit super eum: et oscitávit puer sépties, aperuítque óculos.
 \verse{36} At ille vocávit Giézi, et dixit ei: Voca Sunamítidem hanc. Quæ vocáta, ingréssa est ad eum. Qui ait: Tolle fílium tuum.
 \verse{37} Venit illa, et córruit ad pedes ejus, et adorávit super terram: tulítque fílium suum, et egréssa est.
 \verse{38} Et Eliséus revérsus est in Gálgala.
 Erat autem fames in terra, et fílii prophetárum habitábant coram eo. Dixítque uni de púeris suis: Pone ollam grandem, et coque pulméntum fíliis prophetárum.
 \verse{39} Et egréssus est unus in agrum ut collígeret herbas agréstes: invenítque quasi vitem silvéstrem, et collégit ex ea colocýnthidas agri, et implévit pállium suum, et revérsus concídit in ollam pulménti: nesciébat enim quid esset.
 \verse{40} Infudérunt ergo sóciis ut coméderent: cumque gustássent de coctióne, clamavérunt, dicéntes: Mors in olla, vir Dei. Et non potuérunt comédere.
 \verse{41} At ille: Afférte, inquit, farínam. Cumque tulíssent, misit in ollam, et ait: Infúnde turbæ, ut cómedant. Et non fuit ámplius quidquam amaritúdinis in olla.
 
 \verse{42} Vir autem quidam venit de Baalsálisa déferens viro Dei panes primitiárum, vigínti panes hordeáceos, et fruméntum novum in pera sua. At ille dixit: Da pópulo, ut cómedat.
 \verse{43} Respondítque ei miníster ejus: Quantum est hoc, ut appónam centum viris? Rursum ille ait: Da pópulo, ut cómedat: hæc enim dicit Dóminus: Cómedent, et supérerit.
 \verse{44} Pósuit ítaque coram eis: qui comedérunt, et supérfuit juxta verbum Dómini.
 \chapter{5}
 Náaman princeps milítiæ regis Sýriæ erat vir magnus apud dóminum suum, et honorátus: per illum enim dedit Dóminus salútem Sýriæ: erat autem vir fortis et dives, sed leprósus.
 \verse{2} Porro de Sýria egréssi fúerant latrúnculi, et captívam dúxerant de terra Israël puéllam párvulam, quæ erat in obséquio uxóris Náaman:
 \verse{3} quæ ait ad dóminam suam: Utinam fuísset dóminus meus ad prophétam qui est in Samaría, profécto curásset eum a lepra quam habet.
 \verse{4} Ingréssus est ítaque Náaman ad dóminum suum, et nuntiávit ei, dicens: Sic et sic locúta est puélla de terra Israël.
 \verse{5} Dixítque ei rex Sýriæ: Vade, et mittam lítteras ad regem Israël. Qui cum proféctus esset, et tulísset secum decem talénta argénti, et sex míllia áureos, et decem mutatória vestimentórum,
 \verse{6} détulit lítteras ad regem Israël in hæc verba: Cum accéperis epístolam hanc, scito quod míserim ad te Náaman servum meum, ut cures eum a lepra sua.
 \verse{7} Cumque legísset rex Israël lítteras, scidit vestiménta sua, et ait: Numquid deus ego sum, ut occídere possim et vivificáre, quia iste misit ad me ut curem hóminem a lepra sua? animadvértite, et vidéte quod occasiónes quærat advérsum me.
 
 \verse{8} Quod cum audísset Eliséus vir Dei, scidísse vidélicet regem Israël vestiménta sua, misit ad eum, dicens: Quare scidísti vestiménta tua? véniat ad me, et sciat esse prophétam in Israël.
 \verse{9} Venit ergo Náaman cum equis et cúrribus, et stetit ad óstium domus Eliséi:
 \verse{10} misítque ad eum Eliséus núntium, dicens: Vade, et laváre sépties in Jordáne, et recípiet sanitátem caro tua, atque mundáberis.
 \verse{11} Irátus Náaman recedébat, dicens: Putábam quod egrederétur ad me, et stans invocáret nomen Dómini Dei sui, et tángeret manu sua locum lepræ, et curáret me.
 \verse{12} Numquid non melióres sunt Abana et Pharphar flúvii Damásci, ómnibus aquis Israël, ut laver in eis, et munder? Cum ergo vertísset se, et abíret indígnans,
 \verse{13} accessérunt ad eum servi sui, et locúti sunt ei: Pater, etsi rem grandem dixísset tibi prophéta, certe fácere debúeras: quanto magis quia nunc dixit tibi: Laváre, et mundáberis?
 \verse{14} Descéndit, et lavit in Jordáne sépties juxta sermónem viri Dei: et restitúta est caro ejus sicut caro púeri párvuli, et mundátus est.
 \verse{15} Reversúsque ad virum Dei cum univérso comitátu suo, venit, et stetit coram eo, et ait: Vere scio quod non sit álius deus in univérsa terra, nisi tantum in Israël.
 Obsecro ítaque ut accípias benedictiónem a servo tuo.
 \verse{16} At ille respóndit: Vivit Dóminus, ante quem sto, quia non accípiam. Cumque vim fáceret, pénitus non acquiévit.
 \verse{17} Dixítque Náaman: Ut vis: sed, óbsecro, concéde mihi servo tuo ut tollam onus duórum burdónum de terra: non enim fáciet ultra servus tuus holocáustum aut víctimam diis aliénis, nisi Dómino.
 \verse{18} Hoc autem solum est, de quo deprecéris Dóminum pro servo tuo, quando ingrediétur dóminus meus templum Remmon ut adóret: et illo inniténte super manum meam, si adorávero in templo Remmon, adoránte eo in eódem loco, ut ignóscat mihi Dóminus servo tuo pro hac re.
 \verse{19} Qui dixit ei: Vade in pace. Abiit ergo ab eo elécto terræ témpore.
 
 \verse{20} Dixítque Giézi puer viri Dei: Pepércit dóminus meus Náaman Syro isti, ut non accíperet ab eo quæ áttulit: vivit Dóminus, quia curram post eum, et accípiam ab eo áliquid.
 \verse{21} Et secútus est Giézi post tergum Náaman: quem cum vidísset ille curréntem ad se, desíliit de curru in occúrsum ejus, et ait: Recténe sunt ómnia?
 \verse{22} Et ille ait: Recte. Dóminus meus misit me ad te dicens: Modo venérunt ad me duo adolescéntes de monte Ephraim, ex fíliis prophetárum: da eis taléntum argénti, et vestes mutatórias dúplices.
 \verse{23} Dixítque Náaman: Mélius est ut accípias duo talénta. Et coégit eum, ligavítque duo talénta argénti in duóbus saccis, et duplícia vestiménta, et impósuit duóbus púeris suis, qui et portavérunt coram eo.
 \verse{24} Cumque venísset jam vésperi, tulit de manu eórum, et repósuit in domo, dimisítque viros, et abiérunt.
 \verse{25} Ipse autem ingréssus, stetit coram dómino suo. Et dixit Eliséus: Unde venis, Giézi? Qui respóndit: Non ivit servus tuus quoquam.
 \verse{26} At ille ait: Nonne cor meum in præsénti erat, quando revérsus est homo de curru suo in occúrsum tui? nunc ígitur accepísti argéntum, et accepísti vestes ut emas olivéta, et víneas, et oves, et boves, et servos, et ancíllas.
 \verse{27} Sed et lepra Náaman adhærébit tibi, et sémini tuo usque in sempitérnum. Et egréssus est ab eo leprósus quasi nix.
 \chapter{6}
 Dixérunt autem fílii prophetárum ad Eliséum: Ecce locus in quo habitámus coram te, angústus est nobis.
 \verse{2} Eámus usque ad Jordánem, et tollant sínguli de silva matérias síngulas, ut ædificémus nobis ibi locum ad habitándum. Qui dixit: Ite.
 \verse{3} Et ait unus ex illis: Veni ergo et tu cum servis tuis. Respóndit: Ego véniam.
 \verse{4} Et ábiit cum eis. Cumque veníssent ad Jordánem, cædébant ligna.
 \verse{5} Accidit autem ut cum unus matériam succidísset, cáderet ferrum secúris in aquam: exclamavítque ille, et ait: Heu! heu! heu! dómine mi: et hoc ipsum mútuo accéperam.
 \verse{6} Dixit autem homo Dei: Ubi cécidit? At ille monstrávit ei locum. Præcídit ergo lignum, et misit illuc: natavítque ferrum,
 \verse{7} et ait: Tolle. Qui exténdit manum, et tulit illud.
 
 \verse{8} Rex autem Sýriæ pugnábat contra Israël, consiliúmque íniit cum servis suis, dicens: In loco illo et illo ponámus insídias.
 \verse{9} Misit ítaque vir Dei ad regem Israël, dicens: Cave ne tránseas in locum illum: quia ibi Syri in insídiis sunt.
 \verse{10} Misit ítaque rex Israël ad locum quem díxerat ei vir Dei, et præoccupávit eum, et observávit se ibi non semel neque bis.
 \verse{11} Conturbatúmque est cor regis Sýriæ pro hac re: et convocátis servis suis, ait: Quare non indicátis mihi quis próditor mei sit apud regem Israël?
 \verse{12} Dixítque unus servórum ejus: Nequáquam, dómine mi rex, sed Eliséus prophéta qui est in Israël, índicat regi Israël ómnia verba quæcúmque locútus fúeris in conclávi tuo.
 \verse{13} Dixítque eis: Ite, et vidéte ubi sit, ut mittam, et cápiam eum. Annuntiaverúntque ei, dicéntes: Ecce in Dothan.
 \verse{14} Misit ergo illuc equos et currus, et robur exércitus: qui cum veníssent nocte, circumdedérunt civitátem.
 
 \verse{15} Consúrgens autem dilúculo miníster viri Dei, egréssus vidit exércitum in circúitu civitátis, et equos et currus: nuntiavítque ei, dicens: Heu! heu! heu! dómine mi: quid faciémus?
 \verse{16} At ille respóndit: Noli timére: plures enim nobíscum sunt, quam cum illis.
 \verse{17} Cumque orásset Eliséus, ait: Dómine, áperi óculos hujus, ut vídeat. Et apéruit Dóminus óculos púeri, et vidit: et ecce mons plenus equórum et cúrruum igneórum in circúitu Eliséi.
 \verse{18} Hostes vero descendérunt ad eum: porro Eliséus orávit ad Dóminum, dicens: Pércute, óbsecro, gentem hanc cæcitáte. Percussítque eos Dóminus ne vidérent, juxta verbum Eliséi.
 \verse{19} Dixit autem ad eos Eliséus: Non est hæc via, neque ista est cívitas: sequímini me, et osténdam vobis virum quem quǽritis. Duxit ergo eos in Samaríam:
 \verse{20} cumque ingréssi fuíssent in Samaríam, dixit Eliséus: Dómine, áperi óculos istórum, ut vídeant. Aperuítque Dóminus óculos eórum, et vidérunt se esse in médio Samaríæ.
 \verse{21} Dixítque rex Israël ad Eliséum, cum vidísset eos: Numquid percútiam eos, pater mi?
 \verse{22} At ille ait: Non percúties: neque enim cepísti eos gládio et arcu tuo, ut percútias: sed pone panem et aquam coram eis, ut cómedant et bibant, et vadant ad dóminum suum.
 \verse{23} Appositáque est eis cibórum magna præparátio, et comedérunt et bibérunt, et dimísit eos, abierúntque ad dóminum suum, et ultra non venérunt latrónes Sýriæ in terram Israël.
 
 \verse{24} Factum est autem post hæc, congregávit Bénadad rex Sýriæ univérsum exércitum suum, et ascéndit, et obsidébat Samaríam.
 \verse{25} Factáque est fames magna in Samaría: et támdiu obséssa est, donec venundarétur caput ásini octogínta argénteis, et quarta pars cabi stércoris columbárum quinque argénteis.
 \verse{26} Cumque rex Israël transíret per murum, múlier quædam exclamávit ad eum, dicens: Salva me, dómine mi rex.
 \verse{27} Qui ait: Non te salvat Dóminus: unde te possum salváre? de área, vel de torculári? Dixítque ad eam rex: Quid tibi vis? Quæ respóndit:
 \verse{28} Múlier ista dixit mihi: Da fílium tuum, ut comedámus eum hódie, et fílium meum comedémus cras.
 \verse{29} Cóximus ergo fílium meum, et comédimus. Dixíque ei die áltera: Da fílium tuum, ut comedámus eum. Quæ abscóndit fílium suum.
 \verse{30} Quod cum audísset rex, scidit vestiménta sua, et transíbat per murum. Vidítque omnis pópulus cilícium quo vestítus erat ad carnem intrínsecus.
 \verse{31} Et ait rex: Hæc mihi fáciat Deus, et hæc addat, si stéterit caput Eliséi fílii Saphat super ipsum hódie.
 
 \verse{32} Eliséus autem sedébat in domo sua, et senes sedébant cum eo. Præmísit ítaque virum: et ántequam veníret núntius ille, dixit ad senes: Numquid scitis quod míserit fílius homicídæ hic, ut præcidátur caput meum? vidéte ergo: cum vénerit núntius, cláudite óstium, et non sinátis eum introíre: ecce enim sónitus pedum dómini ejus post eum est.
 \verse{33} Adhuc illo loquénte eis, appáruit núntius qui veniébat ad eum. Et ait: Ecce, tantum malum a Dómino est: quid ámplius expectábo a Dómino?
 \chapter{7}
 Dixit autem Eliséus: Audíte verbum Dómini: Hæc dicit Dóminus: In témpore hoc cras módius símilæ uno statére erit, et duo módii hórdei statére uno, in porta Samaríæ.
 \verse{2} Respóndens unus de dúcibus, super cujus manum rex incumbébat, hómini Dei, ait: Si Dóminus fécerit étiam cataráctas in cælo, numquid póterit esse quod loquéris? Qui ait: Vidébis óculis tuis, et inde non cómedes.
 
 \verse{3} Quátuor ergo viri erant leprósi juxta intróitum portæ: qui dixérunt ad ínvicem: Quid hic esse vólumus donec moriámur?
 \verse{4} sive íngredi voluérimus civitátem, fame moriémur: sive mansérimus hic, moriéndum nobis est: veníte ergo, et transfugiámus ad castra Sýriæ: si pepércerint nobis, vivémus: si autem occídere volúerint, nihilóminus moriémur.
 \verse{5} Surrexérunt ergo vésperi, ut venírent ad castra Sýriæ. Cumque veníssent ad princípium castrórum Sýriæ, nullum ibídem reperérunt.
 \verse{6} Síquidem Dóminus sónitum audíri fécerat in castris Sýriæ, cúrruum, et equórum, et exércitus plúrimi: dixerúntque ad ínvicem: Ecce mercéde condúxit advérsum nos rex Israël reges Hethæórum et Ægyptiórum, et venérunt super nos.
 \verse{7} Surrexérunt ergo, et fugérunt in ténebris, et dereliquérunt tentória sua, et equos et ásinos, in castris, fugerúntque ánimas tantum suas salváre cupiéntes.
 \verse{8} Igitur cum veníssent leprósi illi ad princípium castrórum, ingréssi sunt unum tabernáculum, et comedérunt et bibérunt: tulerúntque inde argéntum, et aurum, et vestes, et abiérunt, et abscondérunt: et rursum revérsi sunt ad áliud tabernáculum, et inde simíliter auferéntes abscondérunt.
 \verse{9} Dixerúntque ad ínvicem: Non recte fácimus: hæc enim dies boni núntii est. Si tacuérimus et noluérimus nuntiáre usque mane, scéleris arguémur: veníte, eámus, et nuntiémus in aula regis.
 
 \verse{10} Cumque veníssent ad portam civitátis, narravérunt eis, dicéntes: Ivimus ad castra Sýriæ, et nullum ibídem repérimus hóminem, nisi equos et ásinos alligátos, et fixa tentória.
 \verse{11} Iérunt ergo portárii, et nuntiavérunt in palátio regis intrínsecus.
 \verse{12} Qui surréxit nocte, et ait ad servos suos: Dico vobis quid fécerint nobis Syri: sciunt quia fame laborámus, et idcírco egréssi sunt de castris, et látitant in agris, dicéntes: Cum egréssi fúerint de civitáte, capiémus eos vivos, et tunc civitátem íngredi potérimus.
 \verse{13} Respóndit autem unus servórum ejus: Tollámus quinque equos qui remansérunt in urbe (quia ipsi tantum sunt in univérsa multitúdine Israël, álii enim consúmpti sunt), et mitténtes, exploráre potérimus.
 \verse{14} Adduxérunt ergo duos equos, misítque rex in castra Syrórum, dicens: Ite, et vidéte.
 \verse{15} Qui abiérunt post eos usque ad Jordánem: ecce autem omnis via plena erat véstibus et vasis quæ projécerant Syri cum turbaréntur: reversíque núntii indicavérunt regi.
 
 \verse{16} Et egréssus pópulus dirípuit castra Sýriæ: factúsque est módius símilæ statére uno, et duo módii hórdei statére uno, juxta verbum Dómini.
 \verse{17} Porro rex ducem illum, in cujus manu incumbébat, constítuit ad portam: quem conculcávit turba in intróitu portæ, et mórtuus est, juxta quod locútus fúerat vir Dei, quando descénderat rex ad eum.
 \verse{18} Factúmque est secúndum sermónem viri Dei quem díxerat regi, quando ait: Duo módii hórdei statére uno erunt, et módius símilæ statére uno, hoc eódem témpore cras in porta Samaríæ:
 \verse{19} quando respónderat dux ille viro Dei, et díxerat: Etiámsi Dóminus fécerit cataráctas in cælo, numquid póterit fíeri quod loquéris? Et dixit ei: Vidébis óculis tuis, et inde non cómedes.
 \verse{20} Evénit ergo ei sicut prædíctum fúerat, et conculcávit eum pópulus in porta, et mórtuus est.
 \chapter{8}
 Eliséus autem locútus est ad mulíerem cujus vívere fécerat fílium, dicens: Surge, vade tu et domus tua, et peregrináre ubicúmque repéreris: vocávit enim Dóminus famem, et véniet super terram septem annis.
 \verse{2} Quæ surréxit, et fecit juxta verbum hóminis Dei: et vadens cum domo sua, peregrináta est in terra Philísthiim diébus multis.
 \verse{3} Cumque finíti essent anni septem, revérsa est múlier de terra Philísthiim: et egréssa est ut interpelláret regem pro domo sua, et pro agris suis.
 \verse{4} Rex autem loquebátur cum Giézi púero viri Dei, dicens: Narra mihi ómnia magnália quæ fecit Eliséus.
 \verse{5} Cumque ille narráret regi quómodo mórtuum suscitásset, appáruit múlier cujus vivificáverat fílium, clamans ad regem pro domo sua, et pro agris suis. Dixítque Giézi: Dómine mi rex, hæc est múlier, et hic est fílius ejus quem suscitávit Eliséus.
 \verse{6} Et interrogávit rex mulíerem: quæ narrávit ei. Dedítque ei rex eunúchum unum, dicens: Restítue ei ómnia quæ sua sunt, et univérsos réditus agrórum, a die qua relíquit terram usque ad præsens.
 
 \verse{7} Venit quoque Eliséus Damáscum, et Bénadad rex Sýriæ ægrotábat: nuntiaverúntque ei, dicéntes: Venit vir Dei huc.
 \verse{8} Et ait rex ad Házaël: Tolle tecum múnera, et vade in occúrsum viri Dei, et cónsule Dóminum per eum, dicens: Si evádere pótero de infirmitáte mea hac?
 \verse{9} Ivit ígitur Házaël in occúrsum ejus, habens secum múnera, et ómnia bona Damásci, ónera quadragínta camelórum. Cumque stetísset coram eo, ait: Fílius tuus Bénadad rex Sýriæ misit me ad te, dicens: Si sanári pótero de infirmitáte mea hac?
 \verse{10} Dixítque ei Eliséus: Vade, dic ei: Sanáberis: porro osténdit mihi Dóminus quia morte moriétur.
 \verse{11} Stetíque cum eo, et conturbátus est usque ad suffusiónem vultus: flevítque vir Dei.
 \verse{12} Cui Házaël ait: Quare dóminus meus flet? At ille dixit: Quia scio quæ factúrus sis fíliis Israël mala. Civitátes eórum munítas igne succéndes, et júvenes eórum interfícies gládio, et párvulos eórum elídes, et prægnántes dívides.
 \verse{13} Dixítque Házaël: Quid enim sum servus tuus canis, ut fáciam rem istam magnam? Et ait Eliséus: Osténdit mihi Dóminus te regem Sýriæ fore.
 \verse{14} Qui cum recessísset ab Eliséo, venit ad dóminum suum. Qui ait ei: Quid dixit tibi Eliséus? At ille respóndit: Dixit mihi: Recípies sanitátem.
 \verse{15} Cumque venísset dies áltera, tulit strágulum, et infúdit aquam, et expándit super fáciem ejus: quo mórtuo, regnávit Házaël pro eo.
 
 \verse{16} Anno quinto Joram fílii Achab regis Israël, et Jósaphat regis Juda, regnávit Joram fílius Jósaphat rex Juda.
 \verse{17} Trigínta duórum annórum erat cum regnáre cœpísset, et octo annis regnávit in Jerúsalem.
 \verse{18} Ambulavítque in viis regum Israël, sicut ambuláverat domus Achab: fília enim Achab erat uxor ejus: et fecit quod malum est in conspéctu Dómini.
 \verse{19} Nóluit autem Dóminus dispérdere Judam, propter David servum suum, sicut promíserat ei, ut daret illi lucérnam, et fíliis ejus cunctis diébus.
 \verse{20} In diébus ejus recéssit Edom ne esset sub Juda, et constítuit sibi regem.
 \verse{21} Venítque Joram Séira, et omnes currus cum eo: et surréxit nocte, percussítque Idumǽos qui eum circumdéderant, et príncipes cúrruum: pópulus autem fugit in tabernácula sua.
 \verse{22} Recéssit ergo Edom ne esset sub Juda, usque ad diem hanc. Tunc recéssit et Lobna in témpore illo.
 \verse{23} Réliqua autem sermónum Joram, et univérsa quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Juda?
 \verse{24} Et dormívit Joram cum pátribus suis, sepultúsque est cum eis in civitáte David, et regnávit Ochozías fílius ejus pro eo.
 
 \verse{25} Anno duodécimo Joram fílii Achab regis Israël regnávit Ochozías fílius Joram regis Judæ.
 \verse{26} Vigínti duórum annórum erat Ochozías cum regnáre cœpísset, et uno anno regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Athalía fília Amri regis Israël.
 \verse{27} Et ambulávit in viis domus Achab: et fecit quod malum est coram Dómino, sicut domus Achab: gener enim domus Achab fuit.
 \verse{28} Abiit quoque cum Joram fílio Achab ad prœliándum contra Házaël regem Sýriæ in Ramoth Gálaad, et vulneravérunt Syri Joram.
 \verse{29} Qui revérsus est ut curarétur in Jézrahel, quia vulneráverant eum Syri in Ramoth prœliántem contra Házaël regem Sýriæ. Porro Ochozías fílius Joram rex Juda descéndit invísere Joram fílium Achab in Jézrahel, quia ægrotábat ibi.
 \chapter{9}
 Eliséus autem prophétes vocávit unum de fíliis prophetárum, et ait illi: Accínge lumbos tuos, et tolle lentículam ólei hanc in manu tua, et vade in Ramoth Gálaad.
 \verse{2} Cumque véneris illuc, vidébis Jehu fílium Jósaphat fílii Namsi: et ingréssus suscitábis eum de médio fratrum suórum, et introdúces in intérius cubículum.
 \verse{3} Tenénsque lentículam ólei, fundes super caput ejus, et dices: Hæc dicit Dóminus: Unxi te regem super Israël. Aperiésque óstium, et fúgies, et non ibi subsístes.
 \verse{4} Abiit ergo adoléscens puer prophétæ in Ramoth Gálaad,
 \verse{5} et ingréssus est illuc: ecce autem príncipes exércitus sedébant: et ait: Verbum mihi ad te, o princeps. Dixítque Jehu: Ad quem ex ómnibus nobis? At ille dixit: Ad te, o princeps.
 \verse{6} Et surréxit, et ingréssus est cubículum: at ille fudit óleum super caput ejus, et ait: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Unxi te regem super pópulum Dómini Israël,
 \verse{7} et percúties domum Achab dómini tui, et ulcíscar sánguinem servórum meórum prophetárum, et sánguinem ómnium servórum Dómini de manu Jézabel.
 \verse{8} Perdámque omnem domum Achab: et interfíciam de Achab mingéntem ad paríetem, et clausum et novíssimum in Israël.
 \verse{9} Et dabo domum Achab sicut domum Jeróboam fílii Nabat, et sicut domum Báasa fílii Ahía.
 \verse{10} Jézabel quoque cómedent canes in agro Jézrahel, nec erit qui sepéliat eam. Aperuítque óstium, et fugit.
 
 \verse{11} Jehu autem egréssus est ad servos dómini sui: qui dixérunt ei: Recténe sunt ómnia? quid venit insánus iste ad te? Qui ait eis: Nostis hóminem, et quid locútus sit.
 \verse{12} At ille respondérunt: Falsum est, sed magis narra nobis. Qui ait eis: Hæc et hæc locútus est mihi, et ait: Hæc dicit Dóminus: Unxi te regem super Israël.
 \verse{13} Festinavérunt ítaque, et unusquísque tollens pállium suum posuérunt sub pédibus ejus in similitúdinem tribunális, et cecinérunt tuba, atque dixérunt: Regnávit Jehu.
 
 \verse{14} Conjurávit ergo Jehu fílius Jósaphat fílii Namsi contra Joram: porro Joram obséderat Ramoth Gálaad, ipse et omnis Israël contra Házaël regem Sýriæ:
 \verse{15} et revérsus fúerat ut curarétur in Jézrahel propter vúlnera, quia percússerant eum Syri prœliántem contra Házaël regem Sýriæ. Dixítque Jehu: Si placet vobis, nemo egrediátur prófugus de civitáte, ne vadat, et núntiet in Jézrahel.
 \verse{16} Et ascéndit, et proféctus est in Jézrahel: Joram enim ægrotábat ibi, et Ochozías rex Juda descénderat ad visitándum Joram.
 \verse{17} Igitur speculátor qui stabat super turrim Jézrahel, vidit globum Jehu veniéntis, et ait: Vídeo ego globum. Dixítque Joram: Tolle currum, et mitte in occúrsum eórum, et dicat vadens: Recténe sunt ómnia?
 \verse{18} Abiit ergo qui ascénderat currum, in occúrsum ejus, et ait: Hæc dicit rex: Pacatáne sunt ómnia? Dixítque Jehu: Quid tibi et paci? transi, et séquere me. Nuntiávit quoque speculátor, dicens: Venit núntius ad eos, et non revértitur.
 \verse{19} Misit étiam currum equórum secúndum: venítque ad eos, et ait: Hæc dicit rex: Numquid pax est? Et ait Jehu: Quid tibi et paci? transi, et séquere me.
 \verse{20} Nuntiávit autem speculátor, dicens: Venit usque ad eos, et non revértitur: est autem incéssus quasi incéssus Jehu fílii Namsi, præceps enim gráditur.
 
 \verse{21} Et ait Joram: Junge currum. Junxerúntque currum ejus, et egréssus est Joram rex Israël, et Ochozías rex Juda, sínguli in cúrribus suis, egressíque sunt in occúrsum Jehu, et invenérunt eum in agro Naboth Jezrahelítæ.
 
 \verse{22} Cumque vidísset Joram Jehu, dixit: Pax est, Jehu? At ille respóndit: Quæ pax? adhuc fornicatiónes Jézabel matris tuæ, et venefícia ejus multa, vigent.
 \verse{23} Convértit autem Joram manum suam, et fúgiens ait ad Ochozíam: Insídiæ, Ochozía.
 \verse{24} Porro Jehu teténdit arcum manu, et percússit Joram inter scápulas: et egréssa est sagítta per cor ejus, statímque córruit in curru suo.
 \verse{25} Dixítque Jehu ad Bádacer ducem: Tolle, prójice eum in agro Naboth Jezrahelítæ: mémini enim quando ego et tu sedéntes in curru sequebámur Achab patrem hujus, quod Dóminus onus hoc leváverit super eum, dicens:
 \verse{26} Si non pro sánguine Naboth, et pro sánguine filiórum ejus, quem vidi heri, ait Dóminus, reddam tibi in agro isto, dicit Dóminus. Nunc ergo tolle, et prójice eum in agrum juxta verbum Dómini.
 
 \verse{27} Ochozías autem rex Juda videns hoc, fugit per viam domus horti: persecutúsque est eum Jehu, et ait: Etiam hunc percútite in curru suo. Et percussérunt eum in ascénsu Gaver, qui est juxta Jéblaam: qui fugit in Magéddo, et mórtuus est ibi.
 \verse{28} Et imposuérunt eum servi ejus super currum suum, et tulérunt in Jerúsalem: sepelierúntque eum in sepúlchro cum pátribus suis in civitáte David.
 
 \verse{29} Anno undécimo Joram fílii Achab, regnávit Ochozías super Judam,
 \verse{30} venítque Jehu in Jézrahel. Porro Jézabel, intróitu ejus audíto, depínxit óculos suos stíbio, et ornávit caput suum, et respéxit per fenéstram
 \verse{31} ingrediéntem Jehu per portam, et ait: Numquid pax potest esse Zambri, qui interfécit dóminum suum?
 \verse{32} Levavítque Jehu fáciem suam ad fenéstram, et ait: Quæ est ista? et inclinavérunt se ad eum duo vel tres eunúchi.
 \verse{33} At ille dixit eis: Præcipitáte eam deórsum: et præcipitavérunt eam, aspersúsque est sánguine páries, et equórum úngulæ conculcavérunt eam.
 \verse{34} Cumque introgréssus esset ut coméderet biberétque, ait: Ite, et vidéte maledíctam illam, et sepelíte eam: quia fília regis est.
 \verse{35} Cumque issent ut sepelírent eam, non invenérunt nisi calváriam, et pedes, et summas manus.
 \verse{36} Reversíque nuntiavérunt ei. Et ait Jehu: Sermo Dómini est, quem locútus est per servum suum Elíam Thesbíten, dicens: In agro Jézrahel cómedent canes carnes Jézabel,
 \verse{37} et erunt carnes Jézabel sicut stercus super fáciem terræ in agro Jézrahel, ita ut prætereúntes dicant: Hǽccine est illa Jézabel?
 \chapter{10}
 Erant autem Achab septuagínta fílii in Samaría: scripsit ergo Jehu lítteras, et misit in Samaríam, ad optimátes civitátis, et ad majóres natu, et ad nutrítios Achab, dicens:
 \verse{2} Statim ut accepéritis lítteras has, qui habétis fílios dómini vestri, et currus, et equos, et civitátes firmas, et arma,
 \verse{3} elígite meliórem, et eum qui vobis placúerit de fíliis dómini vestri, et eum pónite super sólium patris sui, et pugnáte pro domo dómini vestri.
 
 \verse{4} Timuérunt illi veheménter, et dixérunt: Ecce duo reges non potuérunt stare coram eo, et quómodo nos valébimus resístere?
 \verse{5} Misérunt ergo præpósiti domus, et præfécti civitátis, et majóres natu, et nutrítii, ad Jehu, dicéntes: Servi tui sumus: quæcúmque jússeris faciémus, nec constituémus nobis regem: quæcúmque tibi placent, fac.
 \verse{6} Rescrípsit autem eis lítteras secúndo, dicens: Si mei estis, et obedítis mihi, tóllite cápita filiórum dómini vestri, et veníte ad me hac eádem hora cras in Jézrahel. Porro fílii regis, septuagínta viri, apud optimátes civitátes nutriebántur.
 \verse{7} Cumque veníssent lítteras ad eos, tulérunt fílios regis, et occidérunt septuagínta viros, et posuérunt cápita eórum in cóphinis, et misérunt ad eum in Jézrahel.
 \verse{8} Venit autem núntius, et indicávit ei, dicens: Attulérunt cápita filiórum regis. Qui respóndit: Pónite ea ad duos acérvos juxta intróitum portæ usque mane.
 \verse{9} Cumque diluxísset, egréssus est, et stans dixit ad omnem pópulum: Justi estis: si ego conjurávi contra dóminum meum et interféci eum, quis percússit omnes hos?
 \verse{10} vidéte ergo nunc quóniam non cécidit de sermónibus Dómini in terram, quos locútus est Dóminus super domum Achab: et Dóminus fecit quod locútus est in manu servi sui Elíæ.
 \verse{11} Percússit ígitur Jehu omnes qui réliqui erant de domo Achab in Jézrahel, et univérsos optimátes ejus, et notos, et sacerdótes, donec non remanérent ex eo relíquiæ.
 
 \verse{12} Et surréxit, et venit in Samaríam: cumque venísset ad Cámeram pastórum in via,
 \verse{13} invénit fratres Ochozíæ regis Juda: dixítque ad eos: Quinam estis vos? Qui respondérunt: Fratres Ochozíæ sumus, et descéndimus ad salutándos fílios regis, et fílios regínæ.
 \verse{14} Qui ait: Comprehéndite eos vivos. Quos cum comprehendíssent vivos, jugulavérunt eos in cistérna juxta Cámeram, quadragínta duos viros: et non relíquit ex eis quemquam.
 
 \verse{15} Cumque abiísset inde, invénit Jónadab fílium Rechab in occúrsum sibi, et benedíxit ei. Et ait ad eum: Numquid est cor tuum rectum, sicut cor meum cum corde tuo? Et ait Jónadab: Est. Si est, inquit, da manum tuam. Qui dedit ei manum suam. At ille levávit eum ad se in currum:
 \verse{16} dixítque ad eum: Veni mecum, et vide zelum meum pro Dómino. Et impósitum in curru suo
 \verse{17} duxit in Samaríam. Et percússit omnes qui réliqui fúerant de Achab in Samaría usque ad unum, juxta verbum Dómini quod locútus est per Elíam.
 
 \verse{18} Congregávit ergo Jehu omnem pópulum, et dixit ad eos: Achab cóluit Baal parum, ego autem colam eum ámplius.
 \verse{19} Nunc ígitur omnes prophétas Baal, et univérsos servos ejus, et cunctos sacerdótes ipsíus vocáte ad me: nullus sit qui non véniat: sacrifícium enim grande est mihi Baal: quicúmque defúerit, non vivet. Porro Jehu faciébat hoc insidióse, ut dispérderet cultóres Baal.
 \verse{20} Et dixit: Sanctificáte diem solémnem Baal. Vocavítque,
 \verse{21} et misit in univérsos términos Israël, et venérunt cuncti servi Baal: non fuit resíduus ne unus quidem qui non veníret. Et ingréssi sunt templum Baal: et repléta est domus Baal, a summo usque ad summum.
 \verse{22} Dixítque his qui erant super vestes: Proférte vestiménta univérsis servis Baal. Et protulérunt eis vestes.
 \verse{23} Ingressúsque Jehu, et Jónadab fílius Rechab, templum Baal, ait cultóribus Baal: Perquírite, et vidéte, ne quis forte vobíscum sit de servis Dómini, sed ut sint servi Baal soli.
 \verse{24} Ingréssi sunt ígitur ut fácerent víctimas et holocáusta: Jehu autem præparáverat sibi foris octogínta viros, et díxerat eis: Quicúmque fúgerit de homínibus his, quos ego addúxero in manus vestras, ánima ejus erit pro ánima illíus.
 \verse{25} Factum est autem, cum complétum esset holocáustum, præcépit Jehu milítibus et dúcibus suis: Ingredímini, et percútite eos: nullus evádat. Percusserúntque eos in ore gládii, et projecérunt mílites et duces: et iérunt in civitátem templi Baal,
 \verse{26} et protulérunt státuam de fano Baal, et combussérunt,
 \verse{27} et comminuérunt eam. Destruxérunt quoque ædem Baal, et fecérunt pro ea latrínas usque in diem hanc.
 
 \verse{28} Delévit ítaque Jehu Baal de Israël:
 \verse{29} verúmtamen a peccátis Jeróboam fílii Nabat, qui peccáre fecit Israël, non recéssit, nec derelíquit vítulos áureos qui erant in Bethel et in Dan.
 \verse{30} Dixit autem Dóminus ad Jehu: Quia studióse egísti quod rectum erat, et placébat in óculis meis, et ómnia quæ erant in corde meo fecísti contra domum Achab: fílii tui usque ad quartam generatiónem sedébunt super thronum Israël.
 \verse{31} Porro Jehu non custodívit ut ambuláret in lege Dómini Dei Israël in toto corde suo: non enim recéssit a peccátis Jeróboam, qui peccáre fécerat Israël.
 \verse{32} In diébus illis cœpit Dóminus tædére super Israël: percussítque eos Házaël in univérsis fínibus Israël,
 \verse{33} a Jordáne contra orientálem plagam, omnem terram Gálaad, et Gad, et Ruben, et Manásse, ab Aroër, quæ est super torréntem Arnon, et Gálaad, et Basan.
 \verse{34} Réliqua autem verbórum Jehu, et univérsa quæ fecit, et fortitúdo ejus, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Israël?
 \verse{35} Et dormívit Jehu cum pátribus suis, sepelierúntque eum in Samaría: et regnávit Jóachaz fílius ejus pro eo.
 \verse{36} Dies autem quos regnávit Jehu super Israël, vigínti et octo anni sunt in Samaría.
 \chapter{11}
 Athalía vero mater Ochozíæ, videns mórtuum fílium suum, surréxit, et interfécit omne semen régium.
 \verse{2} Tollens autem Jósaba fília regis Joram, soror Ochozíæ, Joas fílium Ochozíæ, furáta est eum de médio filiórum regis qui interficiebántur, et nutrícem ejus de triclínio: et abscóndit eum a fácie Athalíæ ut non interficerétur.
 \verse{3} Erátque cum ea sex annis clam in domo Dómini: porro Athalía regnávit super terram.
 \verse{4} Anno autem séptimo misit Jójada, et assúmens centuriónes et mílites, introdúxit ad se in templum Dómini, pepigítque cum eis fœdus: et adjúrans eos in domo Dómini, osténdit eis fílium regis:
 \verse{5} et præcépit illis, dicens: Iste est sermo, quem fácere debétis:
 \verse{6} tértia pars vestrum intróëat sábbato, et obsérvet excúbias domus regis. Tértia autem pars sit ad portam Sur, et tértia pars sit ad portam quæ est post habitáculum scutariórum: et custodiétis excúbias domus Messa.
 \verse{7} Duæ vero partes e vobis, omnes egrediéntes sábbato, custódiant excúbias domus Dómini circa regem.
 \verse{8} Et vallábitis eum, habéntes arma in mánibus vestris: si quis autem ingréssus fúerit septum templi, interficiátur: eritísque cum rege introëúnte et egrediénte.
 
 \verse{9} Et fecérunt centuriónes juxta ómnia quæ præcéperat eis Jójada sacérdos: et assuméntes sínguli viros suos qui ingrediebántur sábbatum, cum his qui egrediebántur sábbato, venérunt ad Jójadam sacerdótem.
 \verse{10} Qui dedit eis hastas et arma regis David, quæ erant in domo Dómini.
 \verse{11} Et stetérunt sínguli habéntes arma in manu sua, a parte templi déxtera usque ad partem sinístram altáris et ædis, circum regem.
 \verse{12} Produxítque fílium regis, et pósuit super eum diadéma et testimónium: fecerúntque eum regem, et unxérunt: et plaudéntes manu, dixérunt: Vivat rex.
 \verse{13} Audívit autem Athalía vocem pópuli curréntis: et ingréssa ad turbas in templum Dómini,
 \verse{14} vidit regem stantem super tribúnal juxta morem, et cantóres, et tubas prope eum, omnémque pópulum terræ lætántem, et canéntem tubis: et scidit vestiménta sua, clamavítque: Conjurátio, conjurátio.
 \verse{15} Præcépit autem Jójada centuriónibus qui erant super exércitum, et ait eis: Edúcite eam extra septa templi, et quicúmque eam secútus fúerit, feriátur gládio. Díxerat enim sacérdos: Non occidátur in templo Dómini.
 \verse{16} Imposuerúntque ei manus, et impegérunt eam per viam intróitus equórum, juxta palátium, et interfécta est ibi.
 
 \verse{17} Pépigit ergo Jójada fœdus inter Dóminum, et inter regem, et inter pópulum, ut esset pópulus Dómini: et inter regem et pópulum.
 \verse{18} Ingressúsque est omnis pópulus terræ templum Baal, et destruxérunt aras ejus, et imágines contrivérunt válide: Mathan quoque sacerdótem Baal occidérunt coram altári. Et pósuit sacérdos custódias in domo Dómini.
 \verse{19} Tulítque centuriónes, et Ceréthi et Pheléthi legiónes, et omnem pópulum terræ, deduxerúntque regem de domo Dómini: et venérunt per viam portæ scutariórum in palátium, et sedit super thronum regum.
 \verse{20} Lætatúsque est omnis pópulus terræ, et cívitas conquiévit: Athalía autem occísa est gládio in domo regis.
 \verse{21} Septémque annórum erat Joas, cum regnáre cœpísset.
 \chapter{12}
 Anno séptimo Jehu, regnávit Joas: et quadragínta annis regnávit in Jerúsalem. Nomen matris ejus Sebía de Bersabée.
 \verse{2} Fecítque Joas rectum coram Dómino cunctis diébus quibus dócuit eum Jójada sacérdos.
 \verse{3} Verúmtamen excélsa non ábstulit: adhuc enim pópulus immolábat, et adolébat in excélsis incénsum.
 
 \verse{4} Dixítque Joas ad sacerdótes: Omnem pecúniam sanctórum, quæ illáta fúerit in templum Dómini a prætereúntibus, quæ offértur pro prétio ánimæ, et quam sponte et arbítrio cordis sui ínferunt in templum Dómini:
 \verse{5} accípiant illam sacerdótes juxta órdinem suum, et instáurent sartatécta domus, si quid necessárium víderint instauratióne.
 \verse{6} Igitur usque ad vigésimum tértium annum regis Joas, non instauravérunt sacerdótes sartatécta templi.
 \verse{7} Vocavítque rex Joas Jójadam pontíficem et sacerdótes, dicens eis: Quare sartatécta non instaurátis templi? nolíte ergo ámplius accípere pecúniam juxta órdinem vestrum, sed ad instauratiónem templi réddite eam.
 \verse{8} Prohibitíque sunt sacerdótes ultra accípere pecúniam a pópulo, et instauráre sartatécta domus.
 \verse{9} Et tulit Jójada póntifex gazophylácium unum, aperuítque forámen désuper, et pósuit illud juxta altáre ad déxteram ingrediéntium domum Dómini: mittebántque in eo sacerdótes qui custodiébant óstia, omnem pecúniam quæ deferebátur ad templum Dómini.
 
 \verse{10} Cumque vidérent nímiam pecúniam esse in gazophylácio, ascendébat scriba regis, et póntifex, effundebántque et numerábant pecúniam quæ inveniebátur in domo Dómini:
 \verse{11} et dabant eam juxta númerum atque mensúram in manu eórum qui prǽerant cæmentáriis domus Dómini: qui impendébant eam in fabris lignórum et in cæmentáriis, iis qui operabántur in domo Dómini,
 \verse{12} et sartatécta faciébant: et in iis qui cædébant saxa, et ut émerent ligna, et lápides, qui excidebántur, ita ut implerétur instaurátio domus Dómini in univérsis quæ indigébant expénsa ad muniéndam domum.
 \verse{13} Verúmtamen non fiébant ex eádem pecúnia hýdriæ templi Dómini, et fuscínulæ, et thuríbula, et tubæ, et omne vas áureum et argénteum, de pecúnia quæ inferebátur in templum Dómini.
 \verse{14} Iis enim qui faciébant opus, dabátur ut instaurarétur templum Dómini:
 \verse{15} et non fiébat rátio iis homínibus qui accipiébant pecúniam ut distribúerent eam artifícibus, sed in fide tractábant eam.
 \verse{16} Pecúniam vero pro delícto, et pecúniam pro peccátis non inferébant in templum Dómini, quia sacerdótum erat.
 
 \verse{17} Tunc ascéndit Házaël rex Sýriæ, et pugnábat contra Geth, cepítque eam: et diréxit fáciem suam ut ascénderet in Jerúsalem.
 \verse{18} Quam ob rem tulit Joas rex Juda ómnia sanctificáta quæ consecráverant Jósaphat, et Joram, et Ochozías, patres ejus reges Juda, et quæ ipse obtúlerat: et univérsum argéntum quod inveníri pótuit in thesáuris templi Dómini et in palátio regis: misítque Hazaéli regi Sýriæ, et recéssit ab Jerúsalem.
 \verse{19} Réliqua autem sermónum Joas, et univérsa quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Juda?
 \verse{20} Surrexérunt autem servi ejus, et conjuravérunt inter se, percusserúntque Joas in domo Mello in descénsu Sella.
 \verse{21} Jósachar namque fílius Sémaath, et Józabad fílius Somer servi ejus, percussérunt eum, et mórtuus est: et sepeliérunt eum cum pátribus suis in civitáte David: regnavítque Amasías fílius ejus pro eo.
 \chapter{13}
 Anno vigésimo tértio Joas fílii Ochozíæ regis Juda, regnávit Jóachaz fílius Jehu super Israël in Samaría decem et septem annis.
 \verse{2} Et fecit malum coram Dómino, secutúsque est peccáta Jeróboam fílii Nabat, qui peccáre fecit Israël, et non declinávit ab eis.
 \verse{3} Iratúsque est furor Dómini contra Israël, et trádidit eos in manu Házaël regis Sýriæ, et in manu Bénadad fílii Házaël, cunctis diébus.
 \verse{4} Deprecátus est autem Jóachaz fáciem Dómini, et audívit eum Dóminus: vidit enim angústiam Israël, quia attríverat eos rex Sýriæ:
 \verse{5} et dedit Dóminus salvatórem Israéli, et liberátus est de manu regis Sýriæ: habitaverúntque fílii Israël in tabernáculis suis sicut heri et nudiustértius.
 \verse{6} Verúmtamen non recessérunt a peccátis domus Jeróboam, qui peccáre fecit Israël, sed in ipsis ambulavérunt: síquidem et lucus permánsit in Samaría.
 \verse{7} Et non sunt derelícti Jóachaz de pópulo nisi quinquagínta équites, et decem currus, et decem míllia péditum: interfécerat enim eos rex Sýriæ, et redégerat quasi púlverem in tritúra áreæ.
 \verse{8} Réliqua autem sermónum Jóachaz, et univérsa quæ fecit, et fortitúdo ejus, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Israël?
 \verse{9} Dormivítque Jóachaz cum pátribus suis, et sepeliérunt eum in Samaría: regnavítque Joas fílius ejus pro eo.
 
 \verse{10} Anno trigésimo séptimo Joas regis Juda, regnávit Joas fílius Jóachaz super Israël in Samaría sédecim annis.
 \verse{11} Et fecit quod malum est in conspéctu Dómini: non declinávit ab ómnibus peccátis Jeróboam fílii Nabat, qui peccáre fecit Israël, sed in ipsis ambulávit.
 \verse{12} Réliqua autem sermónum Joas, et univérsa quæ fecit, et fortitúdo ejus, quómodo pugnáverit contra Amasíam regem Juda, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Israël?
 \verse{13} Et dormívit Joas cum pátribus suis: Jeróboam autem sedit super sólium ejus. Porro Joas sepúltus est in Samaría cum régibus Israël.
 
 \verse{14} Eliséus autem ægrotábat infirmitáte, qua et mórtuus est: descendítque ad eum Joas rex Israël, et flebat coram eo, dicebátque: Pater mi, pater mi, currus Israël et auríga ejus.
 \verse{15} Et ait illi Eliséus: Affer arcum et sagíttas. Cumque attulísset ad eum arcum et sagíttas,
 \verse{16} dixit ad regem Israël: Pone manum tuam super arcum. Et cum posuísset ille manum suam, superpósuit Eliséus manus suas mánibus regis,
 \verse{17} et ait: Aperi fenéstram orientálem. Cumque aperuísset, dixit Eliséus: Jace sagíttam. Et jecit. Et ait Eliséus: Sagítta salútis Dómini, et sagítta salútis contra Sýriam: percutiésque Sýriam in Aphec, donec consúmas eam.
 \verse{18} Et ait: Tolle sagíttas. Qui cum tulísset, rursum dixit ei: Pércute jáculo terram. Et cum percussísset tribus vícibus, et stetísset,
 \verse{19} irátus est vir Dei contra eum, et ait: Si percussísses quínquies, aut séxies, sive sépties, percussísses Sýriam usque ad consumptiónem: nunc autem tribus vícibus percúties eam.
 
 \verse{20} Mórtuus est ergo Eliséus, et sepeliérunt eum. Latrúnculi autem de Moab venérunt in terram in ipso anno.
 \verse{21} Quidam autem sepeliéntes hóminem, vidérunt latrúnculos, et projecérunt cadáver in sepúlchro Eliséi. Quod cum tetigísset ossa Eliséi, revíxit homo, et stetit super pedes suos.
 
 \verse{22} Igitur Házaël rex Sýriæ afflíxit Israël cunctis diébus Jóachaz:
 \verse{23} et misértus est Dóminus eórum, et revérsus est ad eos propter pactum suum, quod habébat cum Abraham, et Isaac, et Jacob: et nóluit dispérdere eos, neque projícere pénitus usque in præsens tempus.
 \verse{24} Mórtuus est autem Házaël rex Sýriæ, et regnávit Bénadad fílius ejus pro eo.
 \verse{25} Porro Joas fílius Jóachaz tulit urbes de manu Bénadad fílii Házaël, quas túlerat de manu Jóachaz patris sui jure pr\'{œ}lii: tribus vícibus percússit eum Joas, et réddidit civitátes Israël.
 \chapter{14}
 In anno secúndo Joas fílii Jóachaz regis Israël, regnávit Amasías fílius Joas regis Juda.
 \verse{2} Vigínti quinque annórum erat cum regnáre cœpísset: vigínti autem et novem annis regnávit in Jerúsalem. Nomen matris ejus Jóadan de Jerúsalem.
 \verse{3} Et fecit rectum coram Dómino, verúmtamen non ut David pater ejus. Juxta ómnia quæ fecit Joas pater suus, fecit:
 \verse{4} nisi hoc tantum, quod excélsa non ábstulit: adhuc enim pópulus immolábat, et adolébat incénsum in excélsis.
 \verse{5} Cumque obtinuísset regnum, percússit servos suos, qui interfécerant regem patrem suum:
 \verse{6} fílios autem eórum qui occíderant, non occídit, juxta quod scriptum est in libro legis Móysi, sicut præcépit Dóminus, dicens: Non moriéntur patres pro fíliis, neque fílii moriéntur pro pátribus: sed unusquísque in peccáto suo moriétur.
 \verse{7} Ipse percússit Edom in valle Salinárum decem míllia, et apprehéndit petram in pr\'{œ}lio, vocavítque nomen ejus Jéctehel usque in præséntem diem.
 
 \verse{8} Tunc misit Amasías núntios ad Joas fílium Jóachaz fílii Jehu regis Israël, dicens: Veni, et videámus nos.
 \verse{9} Remisítque Joas rex Israël ad Amasíam regem Juda, dicens: Cárduus Líbani misit ad cedrum quæ est in Líbano, dicens: Da fíliam tuam fílio meo uxórem. Transierúntque béstiæ saltus quæ sunt in Líbano, et conculcavérunt cárduum.
 \verse{10} Percútiens invaluísti super Edom, et sublevávit te cor tuum: conténtus esto glória, et sede in domo tua: quare próvocas malum, ut cadas tu et Judas tecum?
 \verse{11} Et non acquiévit Amasías. Ascendítque Joas rex Israël, et vidérunt se, ipse et Amasías rex Juda, in Béthsames óppido Judæ.
 \verse{12} Percussúsque est Juda coram Israël, et fugérunt unusquísque in tabernácula sua.
 \verse{13} Amasíam vero regem Juda, fílium Joas fílii Ochozíæ, cepit Joas rex Israël in Béthsames, et addúxit eum in Jerúsalem: et interrúpit murum Jerúsalem, a porta Ephraim usque ad portam ánguli, quadringéntis cúbitis.
 \verse{14} Tulítque omne aurum et argéntum, et univérsa vasa quæ invénta sunt in domo Dómini et in thesáuris regis, et óbsides, et revérsus est in Samaríam.
 
 \verse{15} Réliqua autem verbórum Joas quæ fecit, et fortitúdo ejus qua pugnávit contra Amasíam regem Juda, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Israël?
 \verse{16} Dormivítque Joas cum pátribus suis, et sepúltus est in Samaría cum régibus Israël, et regnávit Jeróboam fílius ejus pro eo.
 
 \verse{17} Vixit autem Amasías fílius Joas rex Juda postquam mórtuus est Joas fílius Jóachaz regis Israël, quíndecim annis.
 \verse{18} Réliqua autem sermónum Amasíæ, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Juda?
 \verse{19} Factáque est contra eum conjurátio in Jerúsalem: at ille fugit in Lachis. Miserúntque post eum in Lachis, et interfecérunt eum ibi:
 \verse{20} et asportavérunt in equis, sepultúsque est in Jerúsalem cum pátribus suis in civitáte David.
 \verse{21} Tulit autem univérsus pópulus Judæ Azaríam annos natum sédecim, et constituérunt eum regem pro patre ejus Amasía.
 \verse{22} Ipse ædificávit Ælath, et restítuit eam Judæ, postquam dormívit rex cum pátribus suis.
 
 \verse{23} Anno quintodécimo Amasíæ fílii Joas regis Juda, regnávit Jeróboam fílius Joas regis Israël in Samaría, quadragínta et uno anno.
 \verse{24} Et fecit quod malum est coram Dómino: non recéssit ab ómnibus peccátis Jeróboam fílii Nabat, qui peccáre fecit Israël.
 \verse{25} Ipse restítuit términos Israël ab intróitu Emath usque ad mare solitúdinis, juxta sermónem Dómini Dei Israël quem locútus est per servum suum Jonam fílium Amáthi prophétam, qui erat de Geth, quæ est in Opher.
 \verse{26} Vidit enim Dóminus afflictiónem Israël amáram nimis, et quod consúmpti essent usque ad clausos cárcere et extrémos, et non esset qui auxiliarétur Israéli.
 \verse{27} Nec locútus est Dóminus ut deléret nomen Israël de sub cælo, sed salvávit eos in manu Jeróboam fílii Joas.
 \verse{28} Réliqua autem sermónum Jeróboam, et univérsa quæ fecit, et fortitúdo ejus qua prœliátus est, et quómodo restítuit Damáscum et Emath Judæ in Israël, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Israël?
 \verse{29} Dormivítque Jeróboam cum pátribus suis régibus Israël, et regnávit Zacharías fílius ejus pro eo.
 \chapter{15}
 Anno vigésimo séptimo Jeróboam regis Israël, regnávit Azarías fílius Amasíæ regis Juda.
 \verse{2} Sédecim annórum erat cum regnáre cœpísset, et quinquagínta duóbus annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Jechelía de Jerúsalem.
 \verse{3} Fecítque quod erat plácitum coram Dómino, juxta ómnia quæ fecit Amasías pater ejus.
 \verse{4} Verúmtamen excélsa non est demolítus: adhuc pópulus sacrificábat, et adolébat incénsum in excélsis.
 \verse{5} Percússit autem Dóminus regem, et fuit leprósus usque in diem mortis suæ, et habitábat in domo líbera seórsum: Jóatham vero fílius regis gubernábat palátium, et judicábit pópulum terræ.
 \verse{6} Réliqua autem sermónum Azaríæ, et univérsa quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Juda?
 \verse{7} Et dormívit Azarías cum pátribus suis: sepelierúntque eum cum majóribus suis in civitáte David, et regnávit Jóatham fílius ejus pro eo.
 
 \verse{8} Anno trigésimo octávo Azaríæ regis Juda, regnávit Zacharías fílius Jeróboam super Israël in Samaría sex ménsibus.
 \verse{9} Et fecit quod malum est coram Dómino, sicut fécerant patres ejus: non recéssit a peccátis Jeróboam fílii Nabat, qui peccáre fecit Israël.
 \verse{10} Conjurávit autem contra eum Sellum fílius Jabes: percussítque eum palam, et interfécit, regnavítque pro eo.
 \verse{11} Réliqua autem verbórum Zacharíæ, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Israël?
 \verse{12} Iste est sermo Dómini quem locútus est ad Jehu, dicens: Fílii tui usque ad quartam generatiónem sedébunt super thronum Israël. Factúmque est ita.
 \verse{13} Sellum fílius Jabes regnávit trigésimo novo anno Azaríæ regis Juda: regnávit autem uno mense in Samaría.
 \verse{14} Et ascéndit Mánahem fílius Gadi de Thersa, venítque in Samaríam, et percússit Sellum fílium Jabes in Samaría, et interfécit eum: regnavítque pro eo.
 \verse{15} Réliqua autem verbórum Sellum, et conjurátio ejus, per quam teténdit insídias, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Israël?
 \verse{16} Tunc percússit Mánahem Thapsam, et omnes qui erant in ea, et términos ejus de Thersa: nolúerant enim aperíre ei: et interfécit omnes prægnántes ejus, et scidit eas.
 
 \verse{17} Anno trigésimo nono Azaríæ regis Juda, regnávit Mánahem fílius Gadi super Israël decem annis in Samaría.
 \verse{18} Fecítque quod erat malum coram Dómino: non recéssit a peccátis Jeróboam fílii Nabat, qui peccáre fecit Israël, cunctis diébus ejus.
 \verse{19} Veniébat Phul rex Assyriórum in terram, et dabat Mánahem Phul mille talénta argénti, ut esset ei in auxílium, et firmáret regnum ejus.
 \verse{20} Indixítque Mánahem argéntum super Israël cunctis poténtibus et divítibus, ut daret regi Assyriórum quinquagínta siclos argénti per síngulos: reversúsque est rex Assyriórum, et non est morátus in terra.
 \verse{21} Réliqua autem sermónum Mánahem, et univérsa quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Israël?
 \verse{22} Et dormívit Mánahem cum pátribus suis: regnavítque Phaceía fílius ejus pro eo.
 \verse{23} Anno quinquagésimo Azaríæ regis Juda, regnávit Phaceía fílius Mánahem super Israël in Samaría biénnio.
 \verse{24} Et fecit quod erat malum coram Dómino: non recéssit a peccátis Jeróboam fílii Nabat, qui peccáre fecit Israël.
 \verse{25} Conjurávit autem advérsus eum Phácee fílius Romelíæ, dux ejus, et percússit eum in Samaría in turre domus régiæ, juxta Argob et juxta Arie, et cum eo quinquagínta viros de fíliis Galaaditárum: et interfécit eum, regnavítque pro eo.
 \verse{26} Réliqua autem sermónum Phaceía, et univérsa quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Israël?
 
 \verse{27} Anno quinquagésimo secúndo Azaríæ regis Juda, regnávit Phácee fílius Romelíæ super Israël in Samaría vigínti annis.
 \verse{28} Et fecit quod erat malum coram Dómino: non recéssit a peccátis Jeróboam fílii Nabat, qui peccáre fecit Israël.
 \verse{29} In diébus Phácee regis Israël, venit Theglathphálasar rex Assur, et cepit Ajon, et Abel Domum, Máacha et Jánoë, et Cedes, et Asor, et Gálaad, et Galilǽam, et univérsam terram Néphthali: et tránstulit eos in Assýrios.
 \verse{30} Conjurávit autem et teténdit insídias Osée fílius Ela contra Phácee fílium Romelíæ, et percússit eum, et interfécit: regnavítque pro eo vigésimo anno Jóatham fílii Ozíæ.
 \verse{31} Réliqua autem sermónum Phácee, et univérsa quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Israël?
 
 \verse{32} Anno secúndo Phácee fílii Romelíæ regis Israël, regnávit Jóatham fílius Ozíæ regis Juda.
 \verse{33} Vigínti quinque annórum erat cum regnáre cœpísset, et sédecim annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Jérusa fília Sadoc.
 \verse{34} Fecítque quod erat plácitum coram Dómino: juxta ómnia quæ fécerat Ozías pater suus, operátus est.
 \verse{35} Verúmtamen excélsa non ábstulit: adhuc pópulus immolábat, et adolébat incénsum in excélsis. Ipse ædificávit portam domus Dómini sublimíssimam.
 \verse{36} Réliqua autem sermónum Jóatham, et univérsa quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Juda?
 \verse{37} In diébus illis cœpit Dóminus míttere in Judam Rasin regem Sýriæ, et Phácee fílium Romelíæ.
 \verse{38} Et dormívit Jóatham cum pátribus suis, sepultúsque est cum eis in civitáte David patris sui: et regnávit Achaz fílius ejus pro eo.
 \chapter{16}
 Anno decimoséptimo Phácee fílii Romelíæ, regnávit Achaz fílius Jóatham regis Juda.
 \verse{2} Vigínti annórum erat Achaz cum regnáre cœpísset, et sédecim annis regnávit in Jerúsalem. Non fecit quod erat plácitum in conspéctu Dómini Dei sui sicut David pater ejus,
 \verse{3} sed ambulávit in via regum Israël: ínsuper et fílium suum consecrávit, tránsferens per ignem secúndum idóla géntium, quæ dissipávit Dóminus coram fíliis Israël.
 \verse{4} Immolábat quoque víctimas, et adolébat incénsum in excélsis, et in cóllibus, et sub omni ligno frondóso.
 
 \verse{5} Tunc ascéndit Rasin rex Sýriæ, et Phácee fílius Romelíæ rex Israël, in Jerúsalem ad prœliándum: cumque obsidérent Achaz, non valuérunt superáre eum.
 \verse{6} In témpore illo restítuit Rasin rex Sýriæ, Ailam Sýriæ, et ejécit Judǽos de Aila: et Idumǽi venérunt in Ailam, et habitavérunt ibi usque in diem hanc.
 \verse{7} Misit autem Achaz núntios ad Theglathphálasar regem Assyriórum, dicens: Servus tuus, et fílius tuus ego sum: ascénde, et salvum me fac de manu regis Sýriæ, et de manu regis Israël, qui consurrexérunt advérsum me.
 \verse{8} Et cum collegísset argéntum et aurum quod inveníri pótuit in domo Dómini et in thesáuris regis, misit regi Assyriórum múnera.
 \verse{9} Qui et acquiévit voluntáti ejus: ascéndit enim rex Assyriórum in Damáscum, et vastávit eam, et tránstulit habitatóres ejus Cyrénen: Rasin autem interfécit.
 
 \verse{10} Perrexítque rex Achaz in occúrsum Theglathphálasar regis Assyriórum in Damáscum: cumque vidísset altáre Damásci, misit rex Achaz ad Uríam sacerdótem exémplar ejus, et similitúdinem juxta omne opus ejus.
 \verse{11} Exstruxítque Urías sacérdos altáre: juxta ómnia quæ præcéperat rex Achaz de Damásco, ita fecit sacérdos Urías donec veníret rex Achaz de Damásco.
 \verse{12} Cumque venísset rex de Damásco, vidit altáre, et venerátus est illud: ascendítque et immolávit holocáusta et sacrifícium suum,
 \verse{13} et libávit libámina, et fudit sánguinem pacificórum quæ obtúlerat super altáre.
 \verse{14} Porro altáre ǽreum quod erat coram Dómino, tránstulit de fácie templi, et de loco altáris, et de loco templi Dómini: posuítque illud ex látere altáris ad aquilónem.
 \verse{15} Præcépit quoque rex Achaz Uríæ sacerdóti, dicens: Super altáre majus offer holocáustum matutínum, et sacrifícium vespertínum, et holocáustum regis, et sacrifícium ejus, et holocáustum univérsi pópuli terræ, et sacrifícia eórum, et libámina eórum: et omnem sánguinem holocáusti, et univérsum sánguinem víctimæ super illud effúndes: altáre vero ǽreum erit parátum ad voluntátem meam.
 \verse{16} Fecit ígitur Urías sacérdos juxta ómnia quæ præcéperat rex Achaz.
 
 \verse{17} Tulit autem rex Achaz cælátas bases, et lutérem qui erat désuper: et mare depósuit de bobus ǽreis qui sustentábant illud, et pósuit super paviméntum stratum lápide.
 \verse{18} Musach quoque sábbati quod ædificáverat in templo: et ingréssum regis extérius convértit in templum Dómini propter regem Assyriórum.
 
 \verse{19} Réliqua autem verbórum Achaz quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Juda?
 \verse{20} Dormivítque Achaz cum pátribus suis, et sepúltus est cum eis in civitáte David: et regnávit Ezechías fílius ejus pro eo.
 \chapter{17}
 Anno duodécimo Achaz regis Juda, regnávit Osée fílius Ela in Samaría super Israël novem annis.
 \verse{2} Fecítque malum coram Dómino, sed non sicut reges Israël qui ante eum fúerant.
 \verse{3} Contra hunc ascéndit Salmánasar rex Assyriórum, et factus est ei Osée servus, reddebátque illi tribúta.
 \verse{4} Cumque deprehendísset rex Assyriórum Osée, quod rebelláre nitens misísset núntios ad Sua regem Ægýpti ne præstáret tribúta regi Assyriórum sicut síngulis annis sólitus erat, obsédit eum, et vinctum misit in cárcerem.
 \verse{5} Pervagatúsque est omnem terram: et ascéndens Samaríam, obsédit eam tribus annis.
 \verse{6} Anno autem nono Osée, cepit rex Assyriórum Samaríam, et tránstulit Israël in Assýrios: posuítque eos in Hala et in Habor juxta flúvium Gozan, in civitátibus Medórum.
 
 \verse{7} Factum est enim, cum peccássent fílii Israël Dómino Deo suo, qui edúxerat eos de terra Ægýpti, de manu Pharaónis regis Ægýpti, coluérunt deos aliénos.
 \verse{8} Et ambulavérunt juxta ritum géntium quas consúmpserat Dóminus in conspéctu filiórum Israël et regum Israël, quia simíliter fécerant.
 \verse{9} Et offendérunt fílii Israël verbis non rectis Dóminum Deum suum: et ædificavérunt sibi excélsa in cunctis úrbibus suis, a turre custódum usque ad civitátem munítam.
 \verse{10} Fecerúntque sibi státuas et lucos in omni colle sublími, et subter omne lignum nemorósum:
 \verse{11} et adolébant ibi incénsum super aras in morem géntium quas transtúlerat Dóminus a fácie eórum: fecerúntque verba péssima irritántes Dóminum.
 \verse{12} Et coluérunt immundítias de quibus præcépit eis Dóminus ne fácerent verbum hoc.
 
 \verse{13} Et testificátus est Dóminus in Israël et in Juda per manum ómnium prophetárum et vidéntium, dicens: Revertímini a viis vestris péssimis, et custodíte præcépta mea et cæremónias, juxta omnem legem quam præcépi pátribus vestris, et sicut misi ad vos in manu servórum meórum prophetárum.
 \verse{14} Qui non audiérunt, sed induravérunt cervícem suam juxta cervícem patrum suórum, qui noluérunt obedíre Dómino Deo suo.
 \verse{15} Et abjecérunt legítima ejus, et pactum quod pépigit cum pátribus eórum, et testificatiónes quibus contestátus est eos: secutíque sunt vanitátes, et vane egérunt: et secúti sunt gentes quæ erant per circúitum eórum, super quibus præcéperat Dóminus eis ut non fácerent sicut et illæ faciébant.
 \verse{16} Et dereliquérunt ómnia præcépta Dómini Dei sui: fecerúntque sibi conflátiles duos vítulos, et lucos, et adoravérunt univérsam milítiam cæli: servierúntque Baal,
 \verse{17} et consecravérunt fílios suos et fílias suas per ignem: et divinatiónibus inserviébant, et augúriis: et tradidérunt se ut fácerent malum coram Dómino, ut irritárent eum.
 \verse{18} Iratúsque est Dóminus veheménter Israéli, et ábstulit eos a conspéctu suo, et non remánsit nisi tribus Juda tantúmmodo.
 \verse{19} Sed nec ipse Juda custodívit mandáta Dómini Dei sui: verum ambulávit in erróribus Israël, quos operátus fúerat.
 \verse{20} Projecítque Dóminus omne semen Israël, et afflíxit eos, et trádidit eos in manu diripiéntium, donec projíceret eos a fácie sua:
 \verse{21} ex eo jam témpore quo scissus est Israël a domo David, et constituérunt sibi regem Jeróboam fílium Nabat: separávit enim Jeróboam Israël a Dómino, et peccáre eos fecit peccátum magnum.
 \verse{22} Et ambulavérunt fílii Israël in univérsis peccátis Jeróboam quæ fécerat: et non recessérunt ab eis,
 \verse{23} úsquequo Dóminus auférret Israël a fácie sua, sicut locútus fúerat in manu ómnium servórum suórum prophetárum: translatúsque est Israël de terra sua in Assýrios, usque in diem hanc.
 
 \verse{24} Addúxit autem rex Assyriórum de Babylóne, et de Cutha, et de Avah, et de Emath, et de Sephárvaim: et collocávit eos in civitátibus Samaríæ pro fíliis Israël: qui possedérunt Samaríam, et habitavérunt in úrbibus ejus.
 \verse{25} Cumque ibi habitáre cœpíssent, non timébant Dóminum: et immísit in eos Dóminus leónes, qui interficiébant eos.
 \verse{26} Nuntiatúmque est regi Assyriórum, et dictum: Gentes quas transtulísti, et habitáre fecísti in civitátibus Samaríæ, ignórant legítima Dei terræ: et immísit in eos Dóminus leónes, et ecce interfíciunt eos, eo quod ignórent ritum Dei terræ.
 \verse{27} Præcépit autem rex Assyriórum, dicens: Dúcite illuc unum de sacerdótibus quos inde captívos adduxístis, et vadat, et hábitet cum eis: et dóceat eos legítima Dei terræ.
 \verse{28} Igitur cum venísset unus de sacerdótibus his qui captívi ducti fúerant de Samaría, habitávit in Bethel, et docébat eos quómodo cólerent Dóminum.
 \verse{29} Et unaquǽque gens fabricáta est deum suum: posuerúntque eos in fanis excélsis quæ fécerant Samarítæ, gens et gens in úrbibus suis, in quibus habitábat.
 \verse{30} Viri enim Babylónii fecérunt Sochóthbenoth: viri autem Cuthǽi fecérunt Nergel: et viri de Emath fecérunt Asima.
 \verse{31} Porro Hevǽi fecérunt Nébahaz et Tharthac. Hi autem qui erant de Sephárvaim, comburébant fílios suos igni, Adrámelech et Anámelech diis Sephárvaim.
 
 \verse{32} Et nihilóminus colébant Dóminum. Fecérunt autem sibi de novíssimis sacerdótes excelsórum, et ponébant eos in fanis sublímibus.
 \verse{33} Et cum Dóminum cólerent, diis quoque suis serviébant juxta consuetúdinem géntium, de quibus transláti fúerant Samaríam.
 \verse{34} Usque in præséntem diem morem sequúntur antíquum: non timent Dóminum, neque custódiunt cæremónias ejus, judícia, et legem, et mandátum, quod præcéperat Dóminus fíliis Jacob, quem cognominávit Israël:
 \verse{35} et percússerat cum eis pactum, et mandáverat eis, dicens: Nolíte timére deos aliénos, et non adorétis eos, neque colátis eos, et non immolétis eis:
 \verse{36} sed Dóminum Deum vestrum, qui edúxit vos de terra Ægýpti in fortitúdine magna et in bráchio exténto, ipsum timéte, et illum adoráte, et ipsi immoláte.
 \verse{37} Cæremónias quoque, et judícia, et legem, et mandátum, quod scripsit vobis, custodíte ut faciátis cunctis diébus: et non timeátis deos aliénos.
 \verse{38} Et pactum quod percússit vobíscum, nolíte oblivísci: nec colátis deos aliénos,
 \verse{39} sed Dóminum Deum vestrum timéte, et ipse éruet vos de manu ómnium inimicórum vestrórum.
 \verse{40} Illi vero non audiérunt, sed juxta consuetúdinem suam prístinam perpetrábant.
 \verse{41} Fuérunt ígitur gentes istæ timéntes quidem Dóminum, sed nihilóminus et idólis suis serviéntes: nam et fílii eórum, et nepótes, sicut fecérunt patres sui, ita fáciunt usque in præséntem diem.
 \chapter{18}
 Anno tértio Osée fílii Ela regis Israël, regnávit Ezechías fílius Achaz regis Juda.
 \verse{2} Vigínti quinque annórum erat cum regnáre cœpísset, et vigínti novem annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Abi fília Zacharíæ.
 \verse{3} Fecítque quod erat bonum coram Dómino, juxta ómnia quæ fécerat David pater ejus.
 \verse{4} Ipse dissipávit excélsa, et contrívit státuas, et succídit lucos, confregítque serpéntem ǽneum quem fécerat Móyses: síquidem usque ad illud tempus fílii Israël adolébant ei incénsum: vocavítque nomen ejus Nohéstan.
 \verse{5} In Dómino Deo Israël sperávit: ítaque post eum non fuit símilis ei de cunctis régibus Juda, sed neque in his qui ante eum fuérunt:
 \verse{6} et adhǽsit Dómino, et non recéssit a vestígiis ejus, fecítque mandáta ejus, quæ præcéperat Dóminus Móysi.
 \verse{7} Unde et erat Dóminus cum eo, et in cunctis ad quæ procedébat, sapiénter se agébat. Rebellávit quoque contra regem Assyriórum, et non servívit ei.
 \verse{8} Ipse percússit Philisthǽos usque ad Gazam, et omnes términos eórum, a turre custódum usque ad civitátem munítam.
 
 \verse{9} Anno quarto regis Ezechíæ, qui erat annus séptimus Osée fílii Ela regis Israël, ascéndit Salmánasar rex Assyriórum in Samaríam, et oppugnávit eam,
 \verse{10} et cepit. Nam post annos tres, anno sexto Ezechíæ, id est nono anno Osée regis Israël, capta est Samaría:
 \verse{11} et tránstulit rex Assyriórum Israël in Assýrios, collocavítque eos in Hala et in Habor flúviis Gozan in civitátibus Medórum:
 \verse{12} quia non audiérunt vocem Dómini Dei sui, sed prætergréssi sunt pactum ejus: ómnia quæ præcéperat Móyses servus Dómini non audiérunt, neque fecérunt.
 
 \verse{13} Anno quartodécimo regis Ezechíæ, ascéndit Sennácherib rex Assyriórum ad univérsas civitátes Juda munítas, et cepit eas.
 \verse{14} Tunc misit Ezechías rex Juda núntios ad regem Assyriórum in Lachis, dicens: Peccávi: recéde a me, et omne quod imposúeris mihi, feram. Indíxit ítaque rex Assyriórum Ezechíæ regi Judæ trecénta talénta argénti, et trigínta talénta auri.
 \verse{15} Dedítque Ezechías omne argéntum quod repértum fúerat in domo Dómini et in thesáuris regis.
 \verse{16} In témpore illo confrégit Ezechías valvas templi Dómini, et láminas auri quas ipse affíxerat, et dedit eas regi Assyriórum.
 
 \verse{17} Misit autem rex Assyriórum Tharthan, et Rábsaris, et Rábsacen de Lachis ad regem Ezechíam cum manu válida Jerúsalem: qui cum ascendíssent, venérunt Jerúsalem, et stetérunt juxta aquædúctum piscínæ superióris, quæ est in via Agri fullónis.
 \verse{18} Vocaverúntque regem: egréssus est autem ad eos Elíacim fílius Helcíæ præpósitus domus, et Sobna scriba, et Jóahe fílius Asaph a commentáriis.
 \verse{19} Dixítque ad eos Rábsaces: Loquímini Ezechíæ: Hæc dicit rex magnus, rex Assyriórum: Quæ est ista fidúcia, qua níteris?
 \verse{20} fórsitan inísti consílium, ut prǽpares te ad pr\'{œ}lium. In quo confídis, ut áudeas rebelláre?
 \verse{21} an speras in báculo arundíneo atque confrácto Ægýpto, super quem, si incubúerit homo, comminútus ingrediétur manum ejus, et perforábit eam? sic est Phárao rex Ægýpti ómnibus qui confídunt in se.
 \verse{22} Quod si dixéritis mihi: In Dómino Deo nostro habémus fidúciam: nonne iste est, cujus ábstulit Ezechías excélsa et altária, et præcépit Judæ et Jerúsalem: Ante altáre hoc adorábitis in Jerúsalem?
 \verse{23} Nunc ígitur transíte ad dóminum meum regem Assyriórum, et dabo vobis duo míllia equórum, et vidéte an habére valeátis ascensóres eórum.
 \verse{24} Et quómodo potéstis resístere ante unum sátrapam de servis dómini mei mínimis? an fidúciam habes in Ægýpto propter currus et équites?
 \verse{25} Numquid sine Dómini voluntáte ascéndi ad locum istum, ut demolírer eum? Dóminus dixit mihi: Ascénde ad terram hanc, et demolíre eam.
 
 \verse{26} Dixérunt autem Elíacim fílius Helcíæ, et Sobna, et Jóahe Rábsaci: Precámur ut loquáris nobis servis tuis syríace: síquidem intellígimus hanc linguam: et non loquáris nobis judáice, audiénte pópulo qui est super murum.
 \verse{27} Respondítque eis Rábsaces, dicens: Numquid ad dóminum tuum, et ad te misit me dóminus meus, ut lóquerer sermónes hos, et non pótius ad viros qui sedent super murum, ut cómedant stércora sua, et bibant urínam suam vobíscum?
 \verse{28} Stetit ítaque Rábsaces, et exclamávit voce magna judáice, et ait: Audíte verba regis magni, regis Assyriórum.
 \verse{29} Hæc dicit rex: Non vos sedúcat Ezechías: non enim póterit erúere vos de manu mea:
 \verse{30} neque fidúciam vobis tríbuat super Dóminum, dicens: Eruens liberábit nos Dóminus, et non tradétur cívitas hæc in manu regis Assyriórum.
 \verse{31} Nolíte audíre Ezechíam. Hæc enim dicit rex Assyriórum: Fácite mecum quod vobis est útile, et egredímini ad me: et cómedet unusquísque de vínea sua, et de ficu sua: et bibétis aquas de cistérnis vestris,
 \verse{32} donec véniam, et tránsferam vos in terram quæ símilis est terræ vestræ, in terram fructíferam, et fértilem vini, terram panis et vineárum, terram olivárum et ólei ac mellis: et vivétis, et non moriémini. Nolíte audíre Ezechíam, qui vos décipit, dicens: Dóminus liberábit nos.
 \verse{33} Numquid liberavérunt dii géntium terram suam de manu regis Assyriórum?
 \verse{34} ubi est deus Emath, et Arphad? ubi est deus Sephárvaim, Ana, et Ava? numquid liberavérunt Samaríam de manu mea?
 \verse{35} Quinam illi sunt in univérsis diis terrárum, qui eruérunt regiónem suam de manu mea, ut possit erúere Dóminus Jerúsalem de manu mea?
 
 \verse{36} Tácuit ítaque pópulus, et non respóndit ei quidquam: síquidem præcéptum regis accéperant ut non respondérent ei.
 \verse{37} Venítque Elíacim fílius Helcíæ, præpósitus domus, et Sobna scriba, et Jóahe fílius Asaph a commentáriis ad Ezechíam scissis véstibus, et nuntiavérunt ei verba Rábsacis.
 \chapter{19}
 Quæ cum audísset Ezechías rex, scidit vestiménta sua, et opértus est sacco, ingressúsque est domum Dómini.
 \verse{2} Et misit Elíacim præpósitum domus, et Sobnam scribam, et senes de sacerdótibus, opértos saccis, ad Isaíam prophétam fílium Amos.
 \verse{3} Qui dixérunt: Hæc dicit Ezechías: Dies tribulatiónis, et increpatiónis, et blasphémiæ dies iste: venérunt fílii usque ad partum, et vires non habet partúriens.
 \verse{4} Si forte áudiat Dóminus Deus tuus univérsa verba Rábsacis, quem misit rex Assyriórum dóminus suus ut exprobráret Deum vivéntem et argúeret verbis, quæ audívit Dóminus Deus tuus: et fac oratiónem pro relíquiis quæ repértæ sunt.
 
 \verse{5} Venérunt ergo servi regis Ezechíæ ad Isaíam.
 \verse{6} Dixítque eis Isaías: Hæc dicétis dómino vestro: Hæc dicit Dóminus: Noli timére a fácie sermónum quos audísti, quibus blasphemavérunt púeri regis Assyriórum me.
 \verse{7} Ecce ego immíttam ei spíritum, et áudiet núntium, et revertétur in terram suam, et dejíciam eum gládio in terra sua.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{8} Revérsus est ergo Rábsaces, et invénit regem Assyriórum expugnántem Lobnam: audíerat enim quod recessísset de Lachis.
 \verse{9} Cumque audísset de Tháraca rege Æthiópiæ, dicéntes: Ecce egréssus est ut pugnet advérsum te: et iret contra eum, misit núntios ad Ezechíam, dicens:
 \verse{10} Hæc dícite Ezechíæ regi Juda: Non te sedúcat Deus tuus in quo habes fidúciam, neque dicas: Non tradétur Jerúsalem in manus regis Assyriórum.
 \verse{11} Tu enim ipse audísti quæ fecérunt reges Assyriórum univérsis terris, quómodo vastavérunt eas: num ergo solus póteris liberári?
 \verse{12} Numquid liberavérunt dii géntium síngulos quos vastavérunt patres mei, Gozan vidélicet, et Haran, et Reseph, et fílios Eden qui erant in Thelássar?
 \verse{13} ubi est rex Emath, et rex Arphad, et rex civitátis Sephárvaim, Ana, et Ava?
 
 \verse{14} Itaque cum accepísset Ezechías lítteras de manu nuntiórum, et legísset eas, ascéndit in domum Dómini, et expándit eas coram Dómino,
 \verse{15} et orávit in conspéctu ejus, dicens: Dómine Deus Israël, qui sedes super chérubim, tu es Deus solus regum ómnium terræ: tu fecísti cælum et terram.
 \verse{16} Inclína aurem tuam, et audi: áperi, Dómine, óculos tuos, et vide: audi ómnia verba Sennácherib, qui misit ut exprobráret nobis Deum vivéntem.
 \verse{17} Vere, Dómine, dissipavérunt reges Assyriórum gentes, et terras ómnium.
 \verse{18} Et misérunt deos eórum in ignem: non enim erant dii, sed ópera mánuum hóminum, ex ligno et lápide: et perdidérunt eos.
 \verse{19} Nunc ígitur Dómine Deus noster, salvos nos fac de manu ejus, ut sciant ómnia regna terræ quia tu es Dóminus Deus solus.
 
 \verse{20} Misit autem Isaías fílius Amos ad Ezechíam, dicens: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Quæ deprecátus es me super Sennácherib rege Assyriórum, audívi.
 \verse{21} Iste est sermo, quem locútus est Dóminus de eo: Sprevit te, et subsannávit te, virgo fília Sion: post tergum tuum caput movit, fília Jerúsalem.
 \verse{22} Cui exprobrásti, et quem blasphemásti? contra quem exaltásti vocem tuam, et elevásti in excélsum óculos tuos? Contra Sanctum Israël.
 \verse{23} Per manum servórum tuórum exprobrásti Dómino, et dixísti: In multitúdine cúrruum meórum ascéndi excélsa móntium in summitáte Líbani, et succídi sublímes cedros ejus, et eléctas abiétes illíus. Et ingréssus sum usque ad términos ejus, et saltum Carméli ejus
 \verse{24} ego succídi. Et bibi aquas aliénas, et siccávi vestígiis pedum meórum omnes aquas clausas.
 
 \verse{25} Numquid non audísti quid ab inítio fécerim? ex diébus antíquis plasmávi illud, et nunc addúxi: erúntque in ruínam cóllium pugnántium civitátes munítæ.
 \verse{26} Et qui sedent in eis, húmiles manu, contremuérunt et confúsi sunt: facti sunt velut fœnum agri, et virens herba tectórum, quæ arefácta est ántequam veníret ad maturitátem.
 \verse{27} Habitáculum tuum, et egréssum tuum, et intróitum tuum, et viam tuam ego præscívi, et furórem tuum contra me.
 \verse{28} Insanísti in me, et supérbia tua ascéndit in aures meas: ponam ítaque círculum in náribus tuis, et camum in lábiis tuis, et redúcam te in viam per quam venísti.
 
 \verse{29} Tibi autem, Ezechía, hoc erit signum: cómede hoc anno quæ repéreris: in secúndo autem anno, quæ sponte nascúntur: porro in tértio anno semináte et métite: plantáte víneas, et comédite fructum eárum.
 \verse{30} Et quodcúmque réliquum fúerit de domo Juda, mittet radícem deórsum, et fáciet fructum sursum.
 \verse{31} De Jerúsalem quippe egrediéntur relíquiæ, et quod salvétur de monte Sion: zelus Dómini exercítuum fáciet hoc.
 \verse{32} Quam ob rem hæc dicit Dóminus de rege Assyriórum: Non ingrediétur urbem hanc, nec mittet in eam sagíttam, nec occupábit eam clýpeus, nec circúmdabit eam munítio.
 \verse{33} Per viam qua venit, revertétur: et civitátem hanc non ingrediétur, dicit Dóminus.
 \verse{34} Protegámque urbem hanc, et salvábo eam propter me, et propter David servum meum.
 
 \verse{35} Factum est ígitur in nocte illa, venit ángelus Dómini, et percússit in castris Assyriórum centum octogínta quinque míllia. Cumque dilúculo surrexísset, vidit ómnia córpora mortuórum: et recédens ábiit,
 \verse{36} et revérsus est Sennácherib rex Assyriórum, et mansit in Nínive.
 \verse{37} Cumque adoráret in templo Nesroch deum suum, Adrámelech et Sárasar fílii ejus percussérunt eum gládio, fugerúntque in terram Armeniórum: et regnávit Asarháddon fílius ejus pro eo.
 \chapter{20}
 In diébus illis ægrotávit Ezechías usque ad mortem: et venit ad eum Isaías fílius Amos prophéta, dixítque ei: Hæc dicit Dóminus Deus: Prǽcipe dómui tuæ: moriéris enim tu, et non vives.
 \verse{2} Qui convértit fáciem suam ad paríetem, et orávit Dóminum, dicens:
 \verse{3} Obsecro, Dómine: meménto, quæso, quómodo ambuláverim coram te in veritáte, et in corde perfécto, et quod plácitum est coram te fécerim. Flevit ítaque Ezechías fletu magno.
 \verse{4} Et ántequam egrederétur Isaías médiam partem átrii, factus est sermo Dómini ad eum, dicens:
 \verse{5} Revértere, et dic Ezechíæ duci pópuli mei: Hæc dicit Dóminus Deus David patris tui: Audívi oratiónem tuam, et vidi lácrimas tuas, et ecce sanávi te: die tértio ascéndes templum Dómini.
 \verse{6} Et addam diébus tuis quíndecim annos: sed et de manu regis Assyriórum liberábo te, et civitátem hanc: et prótegam urbem istam propter me, et propter David servum meum.
 \verse{7} Dixítque Isaías: Afférte massam ficórum. Quam cum attulíssent, et posuíssent super ulcus ejus, curátus est.
 \verse{8} Díxerat autem Ezechías ad Isaíam: Quod erit signum, quia Dóminus me sanábit, et quia ascensúrus sum die tértia templum Dómini?
 \verse{9} Cui ait Isaías: Hoc erit signum a Dómino quod factúrus sit Dóminus sermónem quem locútus est: vis ut ascéndat umbra decem líneis, an ut revertátur tótidem grádibus?
 \verse{10} Et ait Ezechías: Fácile est umbram créscere decem líneis: nec hoc volo ut fiat, sed ut revertátur retrórsum decem grádibus.
 \verse{11} Invocávit ítaque Isaías prophéta Dóminum, et redúxit umbram per líneas quibus jam descénderat in horológio Achaz, retrórsum decem grádibus.
 
 \verse{12} In témpore illo misit Bérodach Báladan, fílius Báladan, rex Babyloniórum, lítteras et múnera ad Ezechíam: audíerat enim quod ægrotásset Ezechías.
 \verse{13} Lætátus est autem in advéntu eórum Ezechías, et osténdit eis domum arómatum, et aurum et argéntum, et pigménta vária, unguénta quoque, et domum vasórum suórum, et ómnia quæ habére póterat in thesáuris suis. Non fuit quod non monstráret eis Ezechías in domo sua, et in omni potestáte sua.
 \verse{14} Venit autem Isaías prophéta ad regem Ezechíam, dixítque ei: Quid dixérunt viri isti? aut unde venérunt ad te? Cui ait Ezechías: De terra longínqua venérunt ad me, de Babylóne.
 \verse{15} At ille respóndit: Quid vidérunt in domo tua? Ait Ezechías: Omnia quæcúmque sunt in domo mea, vidérunt: nihil est quod non monstráverim eis in thesáuris meis.
 \verse{16} Dixit ítaque Isaías Ezechíæ: Audi sermónem Dómini:
 \verse{17} Ecce dies vénient, et auferéntur ómnia quæ sunt in domo tua, et quæ condidérunt patres tui usque in diem hanc, in Babylónem: non remanébit quidquam, ait Dóminus.
 \verse{18} Sed et de fíliis tuis qui egrediéntur ex te, quos generábis, tolléntur, et erunt eunúchi in palátio regis Babylónis.
 \verse{19} Dixit Ezechías ad Isaíam: Bonus sermo Dómini quem locútus es: sit pax et véritas in diébus meis.
 
 \verse{20} Réliqua autem sermónum Ezechíæ, et omnis fortitúdo ejus, et quómodo fécerit piscínam et aquædúctum, et introdúxerit aquas in civitátem, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Juda?
 \verse{21} Dormivítque Ezechías cum pátribus suis, et regnávit Manásses fílius ejus pro eo.
 \chapter{21}
 Duódecim annórum erat Manásses cum regnáre cœpísset, et quinquagínta quinque annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Haphsíba.
 \verse{2} Fecítque malum in conspéctu Dómini, juxta idóla géntium quas delévit Dóminus a fácie filiórum Israël.
 \verse{3} Conversúsque est, et ædificávit excélsa quæ dissipáverat Ezechías pater ejus: et eréxit aras Baal, et fecit lucos sicut fécerat Achab rex Israël, et adorávit omnem milítiam cæli, et cóluit eam.
 \verse{4} Exstruxítque aras in domo Dómini, de qua dixit Dóminus: In Jerúsalem ponam nomen meum.
 \verse{5} Et exstrúxit altária univérsæ milítiæ cæli in duóbus átriis templi Dómini.
 \verse{6} Et tradúxit fílium suum per ignem: et ariolátus est, et observávit augúria, et fecit pythónes, et arúspices multiplicávit, ut fáceret malum coram Dómino, et irritáret eum.
 \verse{7} Pósuit quoque idólum luci quem fécerat, in templo Dómini, super quod locútus est Dóminus ad David, et ad Salomónem fílium ejus: In templo hoc, et in Jerúsalem quam elégi de cunctis tríbubus Israël, ponam nomen meum in sempitérnum.
 \verse{8} Et ultra non fáciam commovéri pedem Israël de terra quam dedi pátribus eórum: si tamen custodíerint ópere ómnia quæ præcépi eis, et univérsam legem quam mandávit eis servus meus Móyses.
 \verse{9} Illi vero non audiérunt: sed sedúcti sunt a Manásse, ut fácerent malum super gentes quas contrívit Dóminus a fácie filiórum Israël.
 
 \verse{10} Locutúsque est Dóminus in manu servórum suórum prophetárum, dicens:
 \verse{11} Quia fecit Manásses rex Juda abominatiónes istas péssimas, super ómnia quæ fecérunt Amorrhǽi ante eum, et peccáre fecit étiam Judam in immundítiis suis:
 \verse{12} proptérea hæc dicit Dóminus Deus Israël: Ecce ego indúcam mala super Jerúsalem et Judam, ut quicúmque audíerit, tínniant ambæ aures ejus.
 \verse{13} Et exténdam super Jerúsalem funículum Samaríæ, et pondus domus Achab: et delébo Jerúsalem, sicut deléri solent tábulæ: et delens vertam, et ducam crébrius stylum super fáciem ejus.
 \verse{14} Dimíttam vero relíquias hæreditátis meæ, et tradam eas in manus inimicórum ejus, erúntque in vastitátem, et in rapínam cunctis adversáriis suis:
 \verse{15} eo quod fécerint malum coram me, et perseveráverint irritántes me, ex die qua egréssi sunt patres eórum ex Ægýpto usque ad hanc diem.
 
 \verse{16} Insuper et sánguinem innóxium fudit Manásses multum nimis, donec impléret Jerúsalem usque ad os: absque peccátis suis quibus peccáre fecit Judam, ut fáceret malum coram Dómino.
 \verse{17} Réliqua autem sermónum Manásse, ut univérsa quæ fecit, et peccátum ejus quod peccávit, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Juda?
 \verse{18} Dormivítque Manásses cum pátribus suis, et sepúltus est in horto domus suæ, in horto Oza: et regnávit Amon fílius ejus pro eo.
 
 \verse{19} Vigínti duórum annórum erat Amon cum regnáre cœpísset: duóbus quoque annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Messálemeth fília Harus de Jéteba.
 \verse{20} Fecítque malum in conspéctu Dómini, sicut fécerat Manásses pater ejus.
 \verse{21} Et ambulávit in omni via per quam ambuláverat pater ejus, servivítque immundítiis quibus servíerat pater ejus, et adorávit eas:
 \verse{22} et derelíquit Dóminum Deum patrum suórum, et non ambulávit in via Dómini.
 \verse{23} Tetenderúntque ei insídias servi sui, et interfecérunt regem in domo sua.
 \verse{24} Percússit autem pópulus terræ omnes qui conjuráverant contra regem Amon, et constituérunt sibi regem Josíam fílium ejus pro eo.
 \verse{25} Réliqua autem sermónum Amon quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Juda?
 \verse{26} Sepelierúntque eum in sepúlchro suo, in horto Oza: et regnávit Josías fílius ejus pro eo.
 \chapter{22}
 Octo annórum erat Josías cum regnáre cœpísset: trigínta et uno anno regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Idída fília Hadaía de Bésecath.
 \verse{2} Fecítque quod plácitum erat coram Dómino, et ambulávit per omnes vias David patris sui: non declinávit ad déxteram, sive ad sinístram.
 
 \verse{3} Anno autem octavodécimo regis Josíæ, misit rex Saphan fílium Aslía fílii Méssulam scribam templi Dómini, dicens ei:
 \verse{4} Vade ad Helcíam sacerdótem magnum, ut conflétur pecúnia quæ illáta est in templum Dómini, quam collegérunt janitóres templi a pópulo:
 \verse{5} detúrque fabris per præpósitos domus Dómini, qui et distríbuant eam his qui operántur in templo Dómini, ad instauránda sartatécta templi:
 \verse{6} tignáriis vidélicet et cæmentáriis, et iis qui interrúpta compónunt: et ut emántur ligna, et lápides de lapicidínis, ad instaurándum templum Dómini.
 \verse{7} Verúmtamen non supputétur eis argéntum quod accípiunt, sed in potestáte hábeant, et in fide.
 \verse{8} Dixit autem Helcías póntifex ad Saphan scribam: Librum legis réperi in domo Dómini. Dedítque Helcías volúmen Saphan, qui et legit illud.
 \verse{9} Venit quoque Saphan scriba ad regem, et renuntiávit ei quod præcéperat, et ait: Conflavérunt servi tui pecúniam quæ repérta est in domo Dómini, et dedérunt ut distribuerétur fabris a præféctis óperum templi Dómini.
 
 \verse{10} Narrávit quoque Saphan scriba regi, dicens: Librum dedit mihi Helcías sacérdos. Quem cum legísset Saphan coram rege,
 \verse{11} et audísset rex verba libri legis Dómini, scidit vestiménta sua.
 \verse{12} Et præcépit Helcíæ sacerdóti, et Ahicam fílio Saphan, et Achobor fílio Micha, et Saphan scribæ, et Asaíæ servo regis, dicens:
 \verse{13} Ite et consúlite Dóminum super me, et super pópulo, et super omni Juda, de verbis volúminis istíus, quod invéntum est: magna enim ira Dómini succénsa est contra nos, quia non audiérunt patres nostri verba libri hujus, ut fácerent omne quod scriptum est nobis.
 \verse{14} Iérunt ítaque Helcías sacérdos, et Ahicam, et Achobor, et Sapham, et Asaía, ad Holdam prophétidem, uxórem Sellum fílii Thécuæ fílii Araas custódis véstium, quæ habitábat in Jerúsalem in Secúnda: locutíque sunt ad eam.
 \verse{15} Et illa respóndit eis: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Dícite viro qui misit vos ad me:
 \verse{16} Hæc dicit Dóminus: Ecce ego addúcam mala super locum istum, et super habitatóres ejus, ómnia verba legis quæ legit rex Juda:
 \verse{17} quia dereliquérunt me, et sacrificavérunt diis aliénis, irritántes me in cunctis opéribus mánuum suárum: et succendétur indignátio mea in loco hoc, et non extinguétur.
 \verse{18} Regi autem Juda, qui misit vos ut consulerétis Dóminum, sic dicétis: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Pro eo quod audísti verba volúminis,
 \verse{19} et pertérritum est cor tuum, et humiliátus es coram Dómino, audítis sermónibus contra locum istum et habitatóres ejus, quod vidélicet fíerent in stupórem et in maledíctum: et scidísti vestiménta tua, et flevísti coram me, et ego audívi, ait Dóminus:
 \verse{20} idcírco cólligam te ad patres tuos, et colligéris ad sepúlchrum tuum in pace, ut non vídeant óculi tui ómnia mala quæ inductúrus sum super locum istum.
 \chapter{23}
 Et renuntiavérunt regi quod díxerat. Qui misit: et congregáti sunt ad eum omnes senes Juda et Jerúsalem.
 \verse{2} Ascendítque rex templum Dómini, et omnes viri Juda, universíque qui habitábant in Jerúsalem cum eo sacerdótes et prophétæ, et omnis pópulus a parvo usque ad magnum: legítque, cunctis audiéntibus, ómnia verba libri f\'{œ}deris, qui invéntus est in domo Dómini.
 \verse{3} Stetítque rex super gradum: et fœdus percússit coram Dómino, ut ambulárent post Dóminum, et custodírent præcépta ejus, et testimónia, et cæremónias in omni corde, et in tota ánima, et suscitárent verba f\'{œ}deris hujus, quæ scripta erant in libro illo: acquievítque pópulus pacto.
 
 \verse{4} Et præcépit rex Helcíæ pontífici, et sacerdótibus secúndi órdinis, et janitóribus, ut projícerent de templo Dómini ómnia vasa quæ facta fúerant Baal, et in luco, et univérsæ milítiæ cæli: et combússit ea foris Jerúsalem in conválle Cedron, et tulit púlverem eórum in Bethel.
 \verse{5} Et delévit arúspices quos posúerant reges Juda ad sacrificándum in excélsis per civitátes Juda, et in circúitu Jerúsalem: et eos qui adolébant incénsum Baal, et soli, et lunæ, et duódecim signis, et omni milítiæ cæli.
 \verse{6} Et efférri fecit lucum de domo Dómini foras Jerúsalem in conválle Cedron, et combússit eum ibi, et redégit in púlverem, et projécit super sepúlchra vulgi.
 \verse{7} Destrúxit quoque ædículas effeminatórum quæ erant in domo Dómini, pro quibus mulíeres texébant quasi domúnculas luci.
 \verse{8} Congregavítque omnes sacerdótes de civitátibus Juda, et contaminávit excélsa ubi sacrificábant sacerdótes de Gábaa usque Bersabée, et destrúxit aras portárum in intróitu óstii Jósue príncipis civitátis, quod erat ad sinístram portæ civitátis.
 \verse{9} Verúmtamen non ascendébant sacerdótes excelsórum ad altáre Dómini in Jerúsalem: sed tantum comedébant ázyma in médio fratrum suórum.
 \verse{10} Contaminávit quoque Topheth, quod est in conválle fílii Ennom, ut nemo consecráret fílium suum aut fíliam per ignem, Moloch.
 \verse{11} Abstulit quoque equos quos déderant reges Juda soli in intróitu templi Dómini juxta éxedram Nathánmelech eunúchi, qui erat in Phárurim: currus autem solis combússit igni.
 \verse{12} Altária quoque quæ erant super tecta cœnáculi Achaz, quæ fécerant reges Juda, et altária quæ fécerat Manásses in duóbus átriis templi Dómini, destrúxit rex, et cucúrrit inde, et dispérsit cínerem eórum in torréntem Cedron.
 \verse{13} Excélsa quoque, quæ erant in Jerúsalem ad déxteram partem montis offensiónis, quæ ædificáverat Sálomon rex Israël Astaroth idólo Sidoniórum, et Chamos offensióni Moab, et Melchom abominatióni filiórum Ammon, pólluit rex.
 \verse{14} Et contrívit státuas, et succídit lucos: replevítque loca eórum óssibus mortuórum.
 
 \verse{15} Insuper et altáre quod erat in Bethel, et excélsum quod fécerat Jeróboam fílius Nabat, qui peccáre fecit Israël: et altáre illud, et excélsum destrúxit, atque combússit, et commínuit in púlverem, succendítque étiam lucum.
 \verse{16} Et convérsus Josías, vidit ibi sepúlchra quæ erant in monte: misítque et tulit ossa de sepúlchris, et combússit ea super altáre, et pólluit illud juxta verbum Dómini quod locútus est vir Dei, qui prædíxerat verba hæc.
 \verse{17} Et ait: Quis est títulus ille, quem vídeo? Responderúntque ei cives urbis illíus: Sepúlchrum est hóminis Dei, qui venit de Juda, et prædíxit verba hæc, quæ fecísti super altáre Bethel.
 \verse{18} Et ait: Dimítte eum: nemo commóveat ossa ejus. Et intácta mansérunt ossa illíus cum óssibus prophétæ qui vénerat de Samaría.
 \verse{19} Insuper et ómnia fana excelsórum quæ erant in civitátibus Samaríæ, quæ fécerant reges Israël ad irritándum Dóminum, ábstulit Josías: et fecit eis secúndum ómnia ópera quæ fécerat in Bethel.
 \verse{20} Et occídit univérsos sacerdótes excelsórum qui erant ibi super altária, et combússit ossa humána super ea: reversúsque est Jerúsalem.
 
 \verse{21} Et præcépit omni pópulo, dicens: Fácite Phase Dómino Deo vestro, secúndum quod scriptum est in libro f\'{œ}deris hujus.
 \verse{22} Nec enim factum est Phase tale a diébus júdicum qui judicavérunt Israël, et ómnium diérum regum Israël et regum Juda,
 \verse{23} sicut in octavodécimo anno regis Josíæ factum est Phase istud Dómino in Jerúsalem.
 \verse{24} Sed et pythónes, et aríolos, et figúras idolórum, et immundítias, et abominatiónes, quæ fúerant in terra Juda et Jerúsalem, ábstulit Josías: ut statúeret verba legis quæ scripta sunt in libro quem invénit Helcías sacérdos in templo Dómini.
 \verse{25} Símilis illi non fuit ante eum rex, qui reverterétur ad Dóminum in omni corde suo, et in tota ánima sua, et in univérsa virtúte sua juxta omnem legem Móysi: neque post eum surréxit símilis illi.
 \verse{26} Verúmtamen non est avérsus Dóminus ab ira furóris sui magni quo irátus est furor ejus contra Judam propter irritatiónes quibus provocáverat eum Manásses.
 \verse{27} Dixit ítaque Dóminus: Etiam Judam áuferam a fácie mea, sicut ábstuli Israël: et projíciam civitátem hanc quam elégi Jerúsalem, et domum de qua dixi: Erit nomen meum ibi.
 
 \verse{28} Réliqua autem sermónum Josíæ, et univérsa quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro verbórum diérum regum Juda?
 \verse{29} In diébus ejus ascéndit Phárao Néchao rex Ægýpti contra regem Assyriórum ad flumen Euphráten, et ábiit Josías rex in occúrsum ejus: et occísus est in Magéddo cum vidísset eum.
 \verse{30} Et portavérunt eum servi sui mórtuum de Magéddo: et pertulérunt in Jerúsalem, et sepeliérunt eum in sepúlchro suo. Tulítque pópulus terræ Jóachaz fílium Josíæ: et unxérunt eum, et constituérunt eum regem pro patre suo.
 
 \verse{31} Vigínti trium annórum erat Jóachaz cum regnáre cœpísset, et tribus ménsibus regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Amítal fília Jeremíæ de Lobna.
 \verse{32} Et fecit malum coram Dómino, juxta ómnia quæ fécerant patres ejus.
 \verse{33} Vinxítque eum Phárao Néchao in Rebla, quæ est in terra Emath, ne regnáret in Jerúsalem: et impósuit mulctam terræ centum taléntis argénti, et talénto auri.
 \verse{34} Regémque constítuit Phárao Néchao Elíacim fílium Josíæ pro Josía patre ejus: vertítque nomen ejus Jóakim. Porro Jóachaz tulit, et duxit in Ægýptum, et mórtuus est ibi.
 \verse{35} Argéntum autem et aurum dedit Jóakim Pharaóni, cum indixísset terræ per síngulos, ut conferrétur juxta præcéptum Pharaónis: et unumquémque juxta vires suas exégit, tam argéntum quam aurum, de pópulo terræ, ut daret Pharaóni Néchao.
 \verse{36} Vigínti quinque annórum erat Jóakim cum regnáre cœpísset, et úndecim annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Zebída fília Phadaía de Ruma.
 \verse{37} Et fecit malum coram Dómino juxta ómnia quæ fécerant patres ejus.
 \chapter{24}
 In diébus ejus ascéndit Nabuchodónosor rex Babylónis, et factus est ei Jóakim servus tribus annis: et rursum rebellávit contra eum.
 \verse{2} Immisítque ei Dóminus latrúnculos Chaldæórum, et latrúnculos Sýriæ, et latrúnculos Moab, et latrúnculos filiórum Ammon: et immísit eos in Judam ut dispérderent eum, juxta verbum Dómini quod locútus fúerat per servos suos prophétas.
 \verse{3} Factum est autem hoc per verbum Dómini contra Judam, ut auférret eum coram se propter peccáta Manásse univérsa quæ fecit,
 \verse{4} et propter sánguinem innóxium quem effúdit, et implévit Jerúsalem cruóre innocéntium: et ob hanc rem nóluit Dóminus propitiári.
 \verse{5} Réliqua autem sermónum Jóakim, et univérsa quæ fecit, nonne hæc scripta sunt in libro sermónum diérum regum Juda? Et dormívit Jóakim cum pátribus suis:
 \verse{6} et regnávit Jóachin fílius ejus pro eo.
 \verse{7} Et ultra non áddidit rex Ægýpti ut egrederétur de terra sua: túlerat enim rex Babylónis, a rivo Ægýpti usque ad flúvium Euphráten, ómnia quæ fúerant regis Ægýpti.
 
 \verse{8} Decem et octo annórum erat Jóachin cum regnáre cœpísset, et tribus ménsibus regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Nohésta fília Elnathan de Jerúsalem.
 \verse{9} Et fecit malum coram Dómino, juxta ómnia quæ fécerat pater ejus.
 \verse{10} In témpore illo ascendérunt servi Nabuchodónosor regis Babylónis in Jerúsalem, et circúmdata est urbs munitiónibus.
 \verse{11} Venítque Nabuchodónosor rex Babylónis ad civitátem cum servis suis ut oppugnárent eam.
 \verse{12} Egressúsque est Jóachin rex Juda ad regem Babylónis, ipse et mater ejus, et servi ejus, et príncipes ejus, et eunúchi ejus: et suscépit eum rex Babylónis anno octávo regni sui.
 \verse{13} Et prótulit inde omnes thesáuros domus Dómini, et thesáuros domus régiæ: et concídit univérsa vasa áurea quæ fécerat Sálomon rex Israël in templo Dómini juxta verbum Dómini.
 \verse{14} Et tránstulit omnem Jerúsalem, et univérsos príncipes, et omnes fortes exércitus, decem míllia, in captivitátem, et omnem artíficem et clusórem: nihílque relíctum est, excéptis paupéribus pópuli terræ.
 \verse{15} Tránstulit quoque Jóachin in Babylónem, et matrem regis, et uxóres regis, et eunúchos ejus: et júdices terræ duxit in captivitátem de Jerúsalem in Babylónem.
 \verse{16} Et omnes viros robústos, septem míllia, et artífices, et clusóres mille, omnes viros fortes et bellatóres: duxítque eos rex Babylónis captívos in Babylónem.
 \verse{17} Et constítuit Matthaníam pátruum ejus pro eo: imposuítque nomen ei Sedecíam.
 
 \verse{18} Vigésimum et primum annum ætátis habébat Sedecías cum regnáre cœpísset, et úndecim annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus erat Amítal fília Jeremíæ de Lobna.
 \verse{19} Et fecit malum coram Dómino, juxta ómnia quæ fécerat Jóakim.
 \verse{20} Irascebátur enim Dóminus contra Jerúsalem et contra Judam, donec projíceret eos a fácie sua: recessítque Sedecías a rege Babylónis.
 \chapter{25}
 Factum est autem anno nono regni ejus, mense décimo, décima die mensis, venit Nabuchodónosor rex Babylónis, ipse et omnis exércitus ejus, in Jerúsalem, et circumdedérunt eam: et exstruxérunt in circúitu ejus munitiónes.
 \verse{2} Et clausa est cívitas atque valláta usque ad undécimum annum regis Sedecíæ,
 \verse{3} nona die mensis: prævaluítque fames in civitáte, nec erat panis pópulo terræ.
 \verse{4} Et interrúpta est cívitas: et omnes viri bellatóres nocte fugérunt per viam portæ quæ est inter dúplicem murum ad hortum regis. Porro Chaldǽi obsidébant in circúitu civitátem. Fugit ítaque Sedecías per viam quæ ducit ad campéstria solitúdinis.
 \verse{5} Et persecútus est exércitus Chaldæórum regem, comprehendítque eum in planítie Jéricho: et omnes bellatóres qui erant cum eo, dispérsi sunt, et reliquérunt eum.
 \verse{6} Apprehénsum ergo regem duxérunt ad regem Babylónis in Réblatha: qui locútus est cum eo judícium.
 \verse{7} Fílios autem Sedecíæ occídit coram eo, et óculos ejus effódit, vinxítque eum caténis, et addúxit in Babylónem.
 
 \verse{8} Mense quinto, séptima die mensis, ipse est annus nonusdécimus regis Babylónis, venit Nabuzárdan princeps exércitus, servus regis Babylónis, in Jerúsalem.
 \verse{9} Et succéndit domum Dómini, et domum regis: et domos Jerúsalem, omnémque domum combússit igni.
 \verse{10} Et muros Jerúsalem in circúitu destrúxit omnis exércitus Chaldæórum, qui erat cum príncipe mílitum.
 \verse{11} Réliquam autem pópuli partem quæ remánserat in civitáte, et pérfugas qui transfúgerant ad regem Babylónis, et réliquum vulgus tránstulit Nabuzárdan princeps milítiæ.
 \verse{12} Et de paupéribus terræ relíquit vinitóres et agrícolas.
 \verse{13} Colúmnas autem ǽreas quæ erant in templo Dómini, et bases, et mare ǽreum quod erat in domo Dómini, confregérunt Chaldǽi, et transtulérunt æs omne in Babylónem.
 \verse{14} Ollas quoque ǽreas, et trullas, et tridéntes, et scyphos, et mortaríola, et ómnia vasa ǽrea, in quibus ministrábant, tulérunt.
 \verse{15} Necnon et thuríbula, et phíalas: quæ áurea, áurea, et quæ argéntea, argéntea tulit princeps milítiæ,
 \verse{16} id est, colúmnas duas, mare unum, et bases quas fécerat Sálomon in templo Dómini: non erat pondus æris ómnium vasórum.
 \verse{17} Decem et octo cúbitos altitúdinis habébat colúmna una: et capitéllum ǽreum super se altitúdinis trium cubitórum: et retiáculum, et malogranáta super capitéllum colúmnæ, ómnia ǽrea: símilem et colúmna secúnda habébat ornátum.
 
 \verse{18} Tulit quoque princeps milítiæ Saraíam sacerdótem primum, et Sophoníam sacerdótem secúndum, et tres janitóres.
 \verse{19} Et de civitáte eunúchum unum, qui erat præféctus super bellatóres viros: et quinque viros de his qui stéterant coram rege, quos réperit in civitáte: et Sopher príncipem exércitus, qui probábat tyrónes de pópulo terræ: et sexagínta viros e vulgo, qui invénti fúerant in civitáte.
 \verse{20} Quos tollens Nabuzárdan princeps mílitum, duxit ad regem Babylónis in Réblatha.
 \verse{21} Percussítque eos rex Babylónis, et interfécit eos in Réblatha in terra Emath: et translátus est Juda de terra sua.
 \verse{22} Pópulo autem qui relíctus erat in terra Juda, quem dimíserat Nabuchodónosor rex Babylónis, præfécit Godolíam fílium Ahicam fílii Saphan.
 \verse{23} Quod cum audíssent omnes duces mílitum, ipsi et viri qui erant cum eis, vidélicet quod constituísset rex Babylónis Godolíam, venérunt ad Godolíam in Maspha, Ismahel fílius Nathaníæ, et Jóhanan fílius Carée, et Saraía fílius Thanéhumeth Netophathítes, et Jezonías fílius Maáchathi, ipsi et sócii eórum.
 \verse{24} Juravítque Godolías ipsis et sóciis eórum, dicens: Nolíte timére servíre Chaldǽis: manéte in terra, et servíte regi Babylónis, et bene erit vobis.
 \verse{25} Factum est autem in mense séptimo, venit Ismahel fílius Nathaníæ fílii Elísama de sémine régio, et decem viri cum eo: percusserúntque Godolíam, qui et mórtuus est: sed et Judǽos et Chaldǽos qui erant cum eo in Maspha.
 \verse{26} Consurgénsque omnis pópulus a parvo usque ad magnum, et príncipes mílitum, venérunt in Ægýptum timéntes Chaldǽos.
 
 \verse{27} Factum est vero in anno trigésimo séptimo transmigratiónis Jóachin regis Juda, mense duodécimo, vigésima séptima die mensis: sublevávit Evilmérodach rex Babylónis, anno quo regnáre c\'{œ}perat, caput Jóachin regis Juda de cárcere.
 \verse{28} Et locútus est ei benígne, et pósuit thronum ejus super thronum regum qui erant cum eo in Babylóne.
 \verse{29} Et mutávit vestes ejus quas habúerat in cárcere, et comedébat panem semper in conspéctu ejus cunctis diébus vitæ suæ.
 \verse{30} Annónam quoque constítuit ei sine intermissióne, quæ et dabátur ei a rege per síngulos dies ómnibus diébus vitæ suæ.
 \subbook{Liber Primus Paralipómenon}{1 Paralipomenon}
 \chapter{1}
 Adam, Seth, Enos,
 \verse{2} Cáinan, Maláleel, Jared,
 \verse{3} Henoch, Mathúsale, Lamech,
 \verse{4} Noë, Sem, Cham, et Japheth.
 
 \zz \verse{5} Fílii Japheth: Gomer, et Magog, et Mádai, et Javan, Thubal, Mosoch, Thiras.
 \verse{6} Porro fílii Gomer: Ascenez, et Riphath, et Thogórma.
 \verse{7} Fílii autem Javan: Elísa et Tharsis, Cethim et Dódanim.
 
 \zz \verse{8} Fílii Cham: Chus, et Mésraim, et Phut, et Chánaan.
 \verse{9} Fílii autem Chus: Saba, et Hevíla, Sábatha, et Regma, et Sabáthacha. Porro fílii Regma: Saba, et Dadan.
 \verse{10} Chus autem génuit Nemrod: iste cœpit esse potens in terra.
 \verse{11} Mésraim vero génuit Ludim, et Anámim, et Láabim, et Néphtuim,
 \verse{12} Phétrusim quoque, et Cásluim: de quibus egréssi sunt Philísthiim, et Cáphtorim.
 \verse{13} Chánaan vero génuit Sidónem primogénitum suum, Hethǽum quoque,
 \verse{14} et Jebusǽum, et Amorrhǽum, et Gergesǽum,
 \verse{15} Hevæúmque et Aracǽum, et Sinǽum.
 \verse{16} Arádium quoque, et Samarǽum, et Hamathǽum.
 
 \verse{17} Fílii Sem: Ælam, et Assur, et Arpháxad, et Lud, et Aram, et Hus, et Hul, et Gether, et Mosoch.
 \verse{18} Arpháxad autem génuit Sale, qui et ipse génuit Heber.
 \verse{19} Porro Heber nati sunt duo fílii: nomen uni Phaleg, quia in diébus ejus divísa est terra; et nomen fratris ejus Jectan.
 \verse{20} Jectan autem génuit Elmódad, et Saleph, et Asármoth, et Jare,
 \verse{21} Adóram quoque, et Huzal, et Decla,
 \verse{22} Hebal étiam, et Abímaël, et Saba, necnon
 \verse{23} et Ophir, et Hevíla, et Jobab: omnes isti fílii Jectan.
 
 \verse{24} Sem, Arpháxad, Sale,
 \verse{25} Heber, Phaleg, Ragau,
 \verse{26} Serug, Nachor, Thare,
 \verse{27} Abram: iste est Abraham.
 
 \verse{28} Fílii autem Abraham, Isaac et Ismahel.
 \verse{29} Et hæ generatiónes eórum. Primogénitus Ismahélis, Nábaioth, et Cedar, et Adbeel, et Mabsam,
 \verse{30} et Masma, et Duma, Massa, Hadad, et Thema,
 \verse{31} Jetur, Naphis, Cedma: hi sunt fílii Ismahélis.
 \verse{32} Fílii autem Cetúræ concubínæ Abraham, quos génuit: Zamran, Jecsan, Madan, Mádian, Jesboc, et Sue. Porro fílii Jecsan: Saba, et Dadan. Fílii autem Dadan: Assurim, et Latússim, et Láomim.
 \verse{33} Fílii autem Mádian: Epha, et Epher, et Henoch, et Abída, et Eldaa: omnes hi fílii Cetúræ.
 \verse{34} Génuit autem Abraham Isaac: cujus fuérunt fílii Esau, et Israël.
 
 \verse{35} Fílii Esau: Eliphaz, Ráhuel, Jehus, Ihelom, et Core.
 \verse{36} Fílii Eliphaz: Theman, Omar, Sephi, Gathan, Cenez, Thamna, Amalec.
 \verse{37} Fílii Ráhuel: Nahath, Zara, Samma, Meza.
 \verse{38} Fílii Seir: Lotan, Sobal, Sébeon, Ana, Dison, Eser, Disan.
 \verse{39} Fílii Lotan: Hori, Homam. Soror autem Lotan fuit Thamna.
 \verse{40} Fílii Sobal: Alian, et Mánahath, et Ebal, Sephi et Onam. Fílii Sébeon: Aja et Ana. Fílii Ana: Dison.
 \verse{41} Fílii Dison: Hamram, et Eseban, et Jethran, et Charan.
 \verse{42} Fílii Eser: Bálaan, et Zavan, et Jacan. Fílii Disan: Hus et Aran.
 
 \verse{43} Isti sunt reges qui imperavérunt in terra Edom, ántequam esset rex super fílios Israël. Bale fílius Beor: et nomen civitátis ejus, Dénaba.
 \verse{44} Mórtuus est autem Bale, et regnávit pro eo Jobab fílius Zare de Bosra.
 \verse{45} Cumque et Jobab fuísset mórtuus, regnávit pro eo Husam de terra Themanórum.
 \verse{46} Obiit quoque et Husam, et regnávit pro eo Adad fílius Badad, qui percússit Mádian in terra Moab: et nomen civitátis ejus Avith.
 \verse{47} Cumque et Adad fuísset mórtuus, regnávit pro eo Semla de Másreca.
 \verse{48} Sed et Semla mórtuus est, et regnávit pro eo Saul de Róhoboth, quæ juxta amnem sita est.
 \verse{49} Mórtuo quoque Saul, regnávit pro eo Bálanan fílius Achobor.
 \verse{50} Sed et hic mórtuus est, et regnávit pro eo Adad: cujus urbis nomen fuit Phau, et appelláta est uxor ejus Meétabel fília Matred fíliæ Mézaab.
 
 \verse{51} Adad autem mórtuo, duces pro régibus in Edom esse cœpérunt: dux Thamna, dux Alva, dux Jetheth,
 \verse{52} dux Oolíbama, dux Ela, dux Phinon,
 \verse{53} dux Cenez, dux Theman, dux Mabsar,
 \verse{54} dux Mágdiel, dux Hiram: hi duces Edom.
 \chapter{2}
 Fílii autem Israël: Ruben, Símeon, Levi, Juda, Issachar, et Zábulon,
 \verse{2} Dan, Joseph, Bénjamin, Néphthali, Gad, et Aser.
 \verse{3} Fílii Juda: Her, Onan, et Sela: hi tres nati sunt ei de fília Sue Chananítide. Fuit autem Her primogénitus Juda malus coram Dómino, et occídit eum.
 \verse{4} Thamar autem nurus ejus péperit ei Phares et Zara: omnes ergo fílii Juda, quinque.
 \verse{5} Fílii autem Phares: Hesron et Hamul.
 \verse{6} Fílii quoque Zaræ: Zamri, et Ethan, et Eman, Chalchal quoque, et Dara, simul quinque.
 \verse{7} Fílii Charmi: Achar, qui turbávit Israël, et peccávit in furto anathématis.
 \verse{8} Fílii Ethan: Azarías.
 \verse{9} Fílii autem Hesron qui nati sunt ei: Jerámeel, et Ram, et Cálubi.
 \verse{10} Porro Ram génuit Amínadab. Amínadab autem génuit Nahásson, príncipem filiórum Juda.
 \verse{11} Nahásson quoque génuit Salma, de quo ortus est Booz.
 \verse{12} Booz vero génuit Obed, qui et ipse génuit Isai.
 
 \verse{13} Isai autem génuit primogénitum Eliab, secúndum Abínadab, tértium Símmaa,
 \verse{14} quartum Nathánaël, quintum Ráddai,
 \verse{15} sextum Asom, séptimum David.
 \verse{16} Quorum soróres fuérunt Sárvia et Abígail. Fílii Sárviæ: Abísai, Joab, et Asaël, tres.
 \verse{17} Abígail autem génuit Amasa, cujus pater fuit Jether Ismahelítes.
 
 \verse{18} Caleb vero fílius Hesron accépit uxórem nómine Azuba, de qua génuit Jérioth: fuerúntque fílii ejus Jaser, et Sobab, et Ardon.
 \verse{19} Cumque mórtua fuísset Azuba, accépit uxórem Caleb Ephratha, quæ péperit ei Hur.
 \verse{20} Porro Hur génuit Uri, et Uri génuit Bezéleel.
 \verse{21} Post hæc ingréssus est Hesron ad fíliam Machir patris Gálaad, et accépit eam cum esset annórum sexagínta: quæ péperit ei Segub.
 \verse{22} Sed et Segub génuit Jair, et possédit vigínti tres civitátes in terra Gálaad.
 \verse{23} Cepítque Gessur et Aram óppida Jair, et Canath, et vículos ejus sexagínta civitátum: omnes isti fílii Machir patris Gálaad.
 \verse{24} Cum autem mórtuus esset Hesron, ingréssus est Caleb ad Ephratha. Hábuit quoque Hesron uxórem Abía, quæ péperit ei Assur patrem Thécuæ.
 
 \verse{25} Nati sunt autem fílii Jerámeel primogéniti Hesron, Ram primogénitus ejus, et Buna, et Aram, et Asom, et Achía.
 \verse{26} Duxit quoque uxórem álteram Jerámeel, nómine Atara, quæ fuit mater Onam.
 \verse{27} Sed et fílii Ram primogéniti Jerámeel fuérunt Moos, Jamin, et Achar.
 \verse{28} Onam autem hábuit fílios Sémei et Jada. Fílii autem Sémei: Nadab et Abísur.
 \verse{29} Nomen vero uxóris Abísur, Abíhail, quæ péperit ei Ahóbban et Molid.
 \verse{30} Fílii autem Nadab fuérunt Saled et Apphaim. Mórtuus est autem Saled absque líberis.
 \verse{31} Fílius vero Apphaim, Jesi: qui Jesi génuit Sesan. Porro Sesan génuit Ohólai.
 \verse{32} Fílii autem Jada fratris Sémei: Jether, et Jónathan. Sed et Jether mórtuus est absque líberis.
 \verse{33} Porro Jónathan génuit Phaleth, et Ziza. Isti fuérunt fílii Jerámeel.
 
 \verse{34} Sesan autem non hábuit fílios, sed fílias: et servum ægýptium nómine Jéraa.
 \verse{35} Dedítque ei fíliam suam uxórem: quæ péperit ei Ethei.
 \verse{36} Ethei autem génuit Nathan, et Nathan génuit Zabad.
 \verse{37} Zabad quoque génuit Ophlal, et Ophlal génuit Obed.
 \verse{38} Obed génuit Jehu, Jehu génuit Azaríam,
 \verse{39} Azarías génuit Helles, et Helles génuit Elasa.
 \verse{40} Elasa génuit Sisámoi, Sisámoi génuit Sellum,
 \verse{41} Sellum génuit Icamíam, Icamía autem génuit Elísama.
 
 \verse{42} Fílii autem Caleb fratris Jerámeel: Mesa primogénitus ejus; ipse est pater Ziph: et fílii Marésa patris Hebron.
 \verse{43} Porro fílii Hebron, Core, et Táphua, et Recem, et Samma.
 \verse{44} Samma autem génuit Raham, patrem Jércaam, et Recem génuit Sámmai.
 \verse{45} Fílius Sámmai, Maon: et Maon pater Bethsur.
 \verse{46} Epha autem concubína Caleb péperit Haran, et Mosa, et Gezez. Porro Haran génuit Gezez.
 \verse{47} Fílii autem Jaháddai, Regom, et Jóathan, et Gesan, et Phalet, et Epha, et Saaph.
 \verse{48} Concubína Caleb Máacha, péperit Saber, et Thárana.
 \verse{49} Génuit autem Saaph pater Madména Sue, patrem Machbéna et patrem Gábaa. Fília vero Caleb fuit Achsa.
 
 \verse{50} Hi erant fílii Caleb, fílii Hur primogéniti Ephratha, Sobal pater Cariathíarim.
 \verse{51} Salma pater Béthlehem, Hariph pater Béthgader.
 \verse{52} Fuérunt autem fílii Sobal patris Cariathíarim, qui vidébat dimídium requietiónum.
 \verse{53} Et de cognatióne Cariathíarim, Jethréi, et Aphuthéi, et Semathéi, et Maseréi. Ex his egréssi sunt Saraítæ, et Esthaolítæ.
 \verse{54} Fílii Salma, Béthlehem, et Netóphathi, corónæ domus Joab, et dimídium requietiónis Sárai:
 \verse{55} cognatiónes quoque scribárum habitántium in Jabes, canéntes atque resonántes, et in tabernáculis commorántes. Hi sunt Cinǽi, qui venérunt de Calóre patris domus Rechab.
 \chapter{3}
 David vero hos hábuit fílios, qui ei nati sunt in Hebron: primogénitum Amnon ex Achínoam Jezrahelítide, secúndum Dániel de Abígail Carmelítide,
 \verse{2} tértium Absalom fílium Máacha fíliæ Thólmai regis Gessur, quartum Adoníam fílium Aggith,
 \verse{3} quintum Saphathíam ex Abítal, sextum Jéthraham de Egla uxóre sua.
 \verse{4} Sex ergo nati sunt ei in Hebron, ubi regnávit septem annis et sex ménsibus. Trigínta autem et tribus annis regnávit in Jerúsalem.
 \verse{5} Porro in Jerúsalem nati sunt ei fílii, Símmaa, et Sobab, et Nathan, et Sálomon, quátuor de Bethsabée fília Ammiel:
 \verse{6} Jébaar quoque et Elísama,
 \verse{7} et Elíphaleth, et Noge, et Nepheg, et Jáphia,
 \verse{8} necnon Elísama, et Elíada, et Elípheleth, novem:
 \verse{9} omnes hi, fílii David absque fíliis concubinárum: habuerúntque sorórem Thamar.
 
 \verse{10} Fílius autem Salomónis, Róboam: cujus Abía fílius génuit Asa. De hoc quoque natus est Jósaphat,
 \verse{11} pater Joram: qui Joram génuit Ochozíam, ex quo ortus est Joas:
 \verse{12} et hujus Amasías fílius génuit Azaríam. Porro Azaríæ fílius Jóatham
 \verse{13} procreávit Achaz patrem Ezechíæ, de quo natus est Manásses.
 \verse{14} Sed et Manásses génuit Amon patrem Josíæ.
 \verse{15} Fílii autem Josíæ fuérunt: primogénitus Jóhanan, secúndus Jóakim, tértius Sedecías, quartus Sellum.
 \verse{16} De Jóakim natus est Jechonías, et Sedecías.
 \verse{17} Fílii Jechoníæ fuérunt: Asir, Saláthiel,
 \verse{18} Melchíram, Phadaía, Sénneser, et Jecemía, Sama, et Nadabía.
 \verse{19} De Phadaía orti sunt Zoróbabel et Sémei. Zoróbabel génuit Mosóllam, Hananíam, et Sálomith sorórem eórum:
 \verse{20} Hásaban quoque, et Ohol, et Barachían, et Hasadían, Josábhesed, quinque.
 \verse{21} Fílius autem Hananíæ, Phaltías pater Jeseíæ, cujus fílius Raphaía: hujus quoque fílius, Arnan, de quo natus est Obdía, cujus fílius fuit Sechenías.
 \verse{22} Fílius Secheníæ, Semeía: cujus fílii Hattus, et Jégaal, et Baría, et Naaría, et Saphat, sex número.
 \verse{23} Fílius Naaríæ, Elioénai, et Ezechías, et Ezricam, tres.
 \verse{24} Fílii Elioénai, Oduía, et Elíasub, et Pheleía, et Accub, et Jóhanan, et Dalaía, et Anani, septem.
 \chapter{4}
 Fílii Juda: Phares, Hesron, et Charmi, et Hur, et Sobal.
 \verse{2} Ráia vero fílius Sobal génuit Jahath, de quo nati sunt Ahúmai, et Laad: hæ cognatiónes Saráthi.
 \verse{3} Ista quoque stirps Etam: Jézrahel, et Jésema, et Jédebos. Nomen quoque soróris eórum, Asalélphuni.
 \verse{4} Phánuel autem pater Gedor, et Ezer pater Hosa: isti sunt fílii Hur primogéniti Ephratha patris Béthlehem.
 \verse{5} Assur vero patri Thécuæ erant duæ uxóres, Hálaa et Náara.
 \verse{6} Péperit autem ei Náara, Oózam, et Hepher, et Thémani, et Ahásthari: isti sunt fílii Náara.
 \verse{7} Porro fílii Hálaa, Sereth, Isaar et Ethnan.
 \verse{8} Cos autem génuit Anob, et Sóboba, et cognatiónem Ahárehel fílii Arum.
 \verse{9} Fuit autem Jabes ínclytus præ frátribus suis, et mater ejus vocávit nomen illíus Jabes, dicens: Quia péperi eum in dolóre.
 \verse{10} Invocávit vero Jabes Deum Israël, dicens: Si benedícens benedíxeris mihi, et dilatáveris términos meos, et fúerit manus tua mecum, et féceris me a malítia non ópprimi. Et prǽstitit Deus quæ precátus est.
 
 \verse{11} Caleb autem frater Sua génuit Mahir, qui fuit pater Esthon.
 \verse{12} Porro Esthon génuit Béthrapha, et Phesse, et Tehínna patrem urbis Naas: hi sunt viri Recha.
 \verse{13} Fílii autem Cenez, Othóniel, et Saraía. Porro fílii Othóniel, Hathath, et Maónathi.
 \verse{14} Maónathi génuit Ophra, Saraía autem génuit Joab patrem Vallis artíficum: ibi quippe artífices erant.
 \verse{15} Fílii vero Caleb fílii Jéphone, Hir, et Ela, et Naham. Fílii quoque Ela: Cenez.
 \verse{16} Fílii quoque Jaléleel: Ziph, et Zipha, Thíria, et Asraël.
 \verse{17} Et fílii Ezra, Jether, et Mered, et Epher, et Jalon, genuítque Maríam, et Sámmai, et Jesba patrem Esthamo.
 \verse{18} Uxor quoque ejus Judaía, péperit Jared patrem Gedor, et Heber patrem Socho, et Icúthiel patrem Zánoë: hi autem fílii Bethíæ fíliæ Pharaónis, quam accépit Mered.
 \verse{19} Et fílii uxóris Odaíæ soróris Naham patris Ceíla, Garmi, et Esthamo, qui fuit de Macháthi.
 \verse{20} Fílii quoque Simon, Amnon, et Rinna fílius Hanan, et Thilon. Et fílii Jesi, Zoheth, et Bénzoheth.
 
 \verse{21} Fílii Sela, fílii Juda: Her pater Lecha, et Láada pater Marésa, et cognatiónes domus operántium byssum in domo juraménti.
 \verse{22} Et qui stare fecit solem, viríque Mendácii, et Secúrus, et Incéndens, qui príncipes fuérunt in Moab, et qui revérsi sunt in Lahem: hæc autem verba vétera.
 \verse{23} Hi sunt fíguli habitántes in plantatiónibus et in sépibus, apud regem in opéribus ejus: commoratíque sunt ibi.
 
 \verse{24} Fílii Símeon: Námuel et Jamin, Jarib, Zara, Saul.
 \verse{25} Sellum fílius ejus, Mapsam fílius ejus, Masma fílius ejus.
 \verse{26} Fílii Masma: Hámuel fílius ejus, Zachur fílius ejus, Sémei fílius ejus.
 \verse{27} Fílii Sémei sédecim, et fíliæ sex: fratres autem ejus non habuérunt fílios multos, et univérsa cognátio non pótuit adæquáre summam filiórum Juda.
 \verse{28} Habitavérunt autem in Bersabée, et Mólada, et Hasársuhal,
 \verse{29} et in Bala, et in Asom, et in Tholad,
 \verse{30} et in Báthuel, et in Horma, et in Síceleg,
 \verse{31} et in Bethmárchaboth, et in Hasársusim, et in Bethbérai, et in Sáarim: hæ civitátes eórum usque ad regem David.
 \verse{32} Villæ quoque eórum: Etam, et Aën, Remmon, et Thochen, et Asan, civitátes quinque.
 \verse{33} Et univérsi vículi eórum per circúitum civitátum istárum usque ad Baal: hæc est habitátio eórum, et sédium distribútio.
 
 \verse{34} Mosóbab quoque et Jemlech, et Josa fílius Amasíæ,
 \verse{35} et Joël, et Jehu fílius Josabíæ fílii Saraíæ fílii Asiel,
 \verse{36} et Elioénai, et Jácoba, et Isuhaía, et Asaía, et Adiel, et Ismiel, et Banaía,
 \verse{37} Ziza quoque fílius Séphei fílii Allon fílii Idaía fílii Semri fílii Samaía.
 \verse{38} Isti sunt nomináti príncipes in cognatiónibus suis, et in domo affinitátum suárum multiplicáti sunt veheménter.
 \verse{39} Et profécti sunt ut ingrederéntur in Gador usque ad oriéntem vallis, et ut quǽrerent páscua grégibus suis.
 \verse{40} Invenerúntque páscuas úberes, et valde bonas, et terram latíssimam et quiétam et fértilem, in qua ante habitáverant de stirpe Cham.
 \verse{41} Hi ergo venérunt, quos supra descrípsimus nominátim, in diébus Ezechíæ regis Juda: et percussérunt tabernácula eórum, et habitatóres qui invénti fúerant ibi, et delevérunt eos usque in præséntem diem: habitaverúntque pro eis, quóniam ubérrimas páscuas ibídem reperérunt.
 \verse{42} De fíliis quoque Símeon abiérunt in montem Seir viri quingénti, habéntes príncipes Phalthíam et Naaríam et Raphaíam et Oziel fílios Jesi:
 \verse{43} et percussérunt relíquias, quæ evádere potúerant, Amalecitárum, et habitavérunt ibi pro eis usque ad diem hanc.
 \chapter{5}
 Fílii quoque Ruben primogéniti Israël. (Ipse quippe fuit primogénitus ejus: sed cum violásset thorum patris sui, data sunt primogénita ejus fíliis Joseph fílii Israël, et non est ille reputátus in primogénitum.
 \verse{2} Porro Judas, qui erat fortíssimus inter fratres suos, de stirpe ejus príncipes germináti sunt: primogénita autem reputáta sunt Joseph.)
 
 \verse{3} Fílii ergo Ruben primogéniti Israël: Enoch, et Phallu, Esron, et Carmi.
 \verse{4} Fílii Joël: Sámia fílius ejus, Gog fílius ejus, Sémei fílius ejus,
 \verse{5} Micha fílius ejus, Reía fílius ejus, Baal fílius ejus,
 \verse{6} Beéra fílius ejus, quem captívum duxit Thelgathphálnasar rex Assyriórum, et fuit princeps in tribu Ruben.
 \verse{7} Fratres autem ejus, et univérsa cognátio ejus, quando numerabántur per famílias suas, habuérunt príncipes Jéhiel, et Zacharíam.
 \verse{8} Porro Bala fílius Azaz fílii Samma fílii Joël, ipse habitávit in Aroër usque ad Nebo, et Beélmeon.
 \verse{9} Contra orientálem quoque plagam habitávit usque ad intróitum erémi, et flumen Euphráten. Multum quippe jumentórum númerum possidébant in terra Gálaad.
 \verse{10} In diébus autem Saul prœliáti sunt contra Agaréos, et interfecérunt illos, habitaverúntque pro eis in tabernáculis eórum, in omni plaga quæ réspicit ad oriéntem Gálaad.
 
 \verse{11} Fílii vero Gad e regióne eórum habitavérunt in terra Basan usque Selcha:
 \verse{12} Joël in cápite, et Saphan secúndus: Jánai autem et Saphat in Basan.
 \verse{13} Fratres vero eórum secúndum domos cognatiónum suárum, Míchaël, et Mosóllam, et Sebe, et Jórai, et Jachan, et Zie, et Heber, septem.
 \verse{14} Hi fílii Abíhail, fílii Huri, fílii Jara, fílii Gálaad, fílii Míchaël, fílii Jésesi, fílii Jeddo, fílii Buz.
 \verse{15} Fratres quoque, fílii Abdiel fílii Guni, princeps domus in famíliis suis.
 \verse{16} Et habitavérunt in Gálaad, et in Basan, et in vículis ejus, et in cunctis suburbánis Saron, usque ad términos.
 \verse{17} Omnes hi numeráti sunt in diébus Jóathan regis Juda, et in diébus Jeróboam regis Israël.
 
 \verse{18} Fílii Ruben, et Gad, et dimídiæ tribus Manásse, viri bellatóres, scuta portántes et gládios, et tendéntes arcum, eruditíque ad pr\'{œ}lia, quadragínta quátuor míllia et septingénti sexagínta, procedéntes ad pugnam.
 \verse{19} Dimicavérunt contra Agaréos: Iturǽi vero, et Naphis, et Nodab
 \verse{20} præbuérunt eis auxílium. Traditíque sunt in manus eórum Agaréi, et univérsi qui fúerant cum eis, quia Deum invocavérunt cum prœliaréntur: et exaudívit eos, eo quod credidíssent in eum.
 \verse{21} Ceperúntque ómnia quæ posséderant, camelórum quinquagínta míllia, et óvium ducénta quinquagínta míllia, et ásinos duo míllia, et ánimas hóminum centum míllia.
 \verse{22} Vulneráti autem multi corruérunt: fuit enim bellum Dómini. Habitaverúntque pro eis usque ad transmigratiónem.
 
 \verse{23} Fílii quoque dimídiæ tribus Manásse possedérunt terram a fínibus Basan usque Baal, Hermon, et Sanir, et montem Hermon: ingens quippe númerus erat.
 \verse{24} Et hi fuérunt príncipes domus cognatiónis eórum: Epher, et Jesi, et Eliel, et Ezriel, et Jeremía, et Odoía, et Jédiel, viri fortíssimi et poténtes, et nomináti duces in famíliis suis.
 
 \verse{25} Reliquérunt autem Deum patrum suórum, et fornicáti sunt post deos populórum terræ, quos ábstulit Deus coram eis.
 \verse{26} Et suscitávit Deus Israël spíritum Phul regis Assyriórum, et spíritum Thelgathphálnasar regis Assur: et tránstulit Ruben, et Gad, et dimídiam tribum Manásse, et addúxit eos in Láhela, et in Habor, et Ara, et flúvium Gozan, usque ad diem hanc.
 \chapter{6}
 Fílii Levi: Gerson, Caath, et Merári.
 \verse{2} Fílii Caath: Amram, Isaar, Hebron, et Oziel.
 \verse{3} Fílii Amram: Aaron, Móyses, et María. Fílii Aaron: Nadab et Abiu, Eleázar, et Ithamar.
 \verse{4} Eleázar génuit Phínees, et Phínees génuit Abísue.
 \verse{5} Abísue vero génuit Bocci, et Bocci génuit Ozi.
 \verse{6} Ozi génuit Zaraíam, et Zaraías génuit Méraioth.
 \verse{7} Porro Méraioth génuit Amaríam, et Amarías génuit Achitob.
 \verse{8} Achitob génuit Sadoc, et Sadoc génuit Achímaas,
 \verse{9} Achímaas génuit Azaríam, Azarías génuit Jóhanan,
 \verse{10} Jóhanan génuit Azaríam: ipse est qui sacerdótio functus est in domo quam ædificávit Sálomon in Jerúsalem.
 \verse{11} Génuit autem Azarías Amaríam, et Amarías génuit Achitob,
 \verse{12} Achitob génuit Sadoc, et Sadoc génuit Sellum,
 \verse{13} Sellum génuit Helcíam, et Helcías génuit Azaríam,
 \verse{14} Azarías génuit Saraíam, et Saraías génuit Jósedec.
 \verse{15} Porro Jósedec egréssus est, quando tránstulit Dóminus Judam et Jerúsalem per manus Nabuchodónosor.
 
 \verse{16} Fílii ergo Levi: Gersom, Caath, et Merári.
 \verse{17} Et hæc nómina filiórum Gersom: Lobni, et Sémei.
 \verse{18} Fílii Caath: Amram, et Isaar, et Hebron, et Oziel.
 \verse{19} Fílii Merári: Móholi et Musi. Hæ autem cognatiónes Levi secúndum famílias eórum.
 \verse{20} Gersom: Lobni fílius ejus, Jahath fílius ejus, Zamma fílius ejus,
 \verse{21} Joah fílius ejus, Addo fílius ejus, Zara fílius ejus, Jéthrai fílius ejus.
 \verse{22} Fílii Caath: Amínadab fílius ejus, Core fílius ejus, Asir fílius ejus,
 \verse{23} Elcana fílius ejus, Abíasaph fílius ejus, Asir fílius ejus,
 \verse{24} Thahath fílius ejus, Uriel fílius ejus, Ozías fílius ejus, Saul fílius ejus.
 \verse{25} Fílii Elcana, Amásai et Achimoth
 \verse{26} et Elcana. Fílii Elcana: Sóphai fílius ejus, Nahath fílius ejus,
 \verse{27} Eliab fílius ejus, Jéroham fílius ejus, Elcana fílius ejus.
 \verse{28} Fílii Sámuel: primogénitus Vásseni, et Abía.
 \verse{29} Fílii autem Merári, Móholi: Lobni fílius ejus, Sémei fílius ejus, Oza fílius ejus,
 \verse{30} Sámmaa fílius ejus, Haggía fílius ejus, Asaía fílius ejus.
 
 \verse{31} Isti sunt quos constítuit David super cantóres domus Dómini, ex quo collocáta est arca:
 \verse{32} et ministrábant coram tabernáculo testimónii, canéntes donec ædificáret Sálomon domum Dómini in Jerúsalem: stabant autem juxta órdinem suum in ministério.
 \verse{33} Hi vero sunt qui assistébant cum fíliis suis, de fíliis Caath, Hemam cantor fílius Johel, fílii Sámuel,
 \verse{34} fílii Elcana, fílii Jéroham, fílii Eliel, fílii Thohu,
 \verse{35} fílii Suph, fílii Elcana, fílii Mahath, fílii Amásai,
 \verse{36} fílii Elcana, fílii Johel, fílii Azaríæ, fílii Sophoníæ,
 \verse{37} fílii Thahath, fílii Asir, fílii Abíasaph, fílii Core,
 \verse{38} fílii Isaar, fílii Caath, fílii Levi, fílii Israël.
 \verse{39} Et frater ejus Asaph, qui stabat a dextris ejus, Asaph fílius Barachíæ, fílii Sámaa,
 \verse{40} fílii Míchaël, fílii Basaíæ, fílii Melchíæ,
 \verse{41} fílii Athánai, fílii Zara, fílii Adaía,
 \verse{42} fílii Ethan, fílii Zamma, fílii Sémei,
 \verse{43} fílii Jeth, fílii Gersom, fílii Levi.
 \verse{44} Fílii autem Merári fratres eórum, ad sinístram, Ethan fílius Cusi, fílii Abdi, fílii Maloch,
 \verse{45} fílii Hasabíæ, fílii Amasíæ, fílii Helcíæ,
 \verse{46} fílii Amásai, fílii Boni, fílii Somer,
 \verse{47} fílii Móholi, fílii Musi, fílii Merári, fílii Levi.
 
 \verse{48} Fratres quoque eórum Levítæ, qui ordináti sunt in cunctum ministérium tabernáculi domus Dómini.
 \verse{49} Aaron vero et fílii ejus adolébant incénsum super altáre holocáusti, et super altáre thymiámatis, in omne opus Sancti sanctórum: et ut precaréntur pro Israël juxta ómnia quæ præcéperat Móyses servus Dei.
 \verse{50} Hi sunt autem fílii Aaron: Eleázar fílius ejus, Phínees fílius ejus, Abísue fílius ejus,
 \verse{51} Bocci fílius ejus, Ozi fílius ejus, Zarahía fílius ejus,
 \verse{52} Méraioth fílius ejus, Amarías fílius ejus, Achitob fílius ejus,
 \verse{53} Sadoc fílius ejus, Achímaas fílius ejus.
 
 \verse{54} Et hæc habitácula eórum per vicos atque confínia, filiórum scílicet Aaron, juxta cognatiónes Caathitárum: ipsis enim sorte contígerant.
 \verse{55} Dedérunt ígitur eis Hebron in terra Juda, et suburbána ejus per circúitum:
 \verse{56} agros autem civitátis, et villas, Caleb fílio Jéphone.
 \verse{57} Porro fíliis Aaron dedérunt civitátes ad confugiéndum Hebron, et Lobna, et suburbána ejus,
 \verse{58} Jether quoque, et Esthemo cum suburbánis suis, sed et Helon, et Dabir cum suburbánis suis,
 \verse{59} Asan quoque, et Béthsemes, et suburbána eárum.
 \verse{60} De tribu autem Bénjamin, Gabée et suburbána ejus, et Almath cum suburbánis suis, Anathoth quoque cum suburbánis suis: omnes civitátes, trédecim, per cognatiónes suas.
 
 \verse{61} Fíliis autem Caath resíduis de cognatióne sua dedérunt ex dimídia tribu Manásse in possessiónem urbes decem.
 \verse{62} Porro fíliis Gersom per cognatiónes suas de tribu Issachar, et de tribu Aser, et de tribu Néphthali, et de tribu Manásse in Basan, urbes trédecim.
 \verse{63} Fíliis autem Merári per cognatiónes suas de tribu Ruben, et de tribu Gad, et de tribu Zábulon, dedérunt sorte civitátes duódecim.
 \verse{64} Dedérunt quoque fílii Israël Levítis civitátes, et suburbána eárum:
 \verse{65} dederúntque per sortem, ex tribu filiórum Juda, et ex tribu filiórum Símeon, et ex tribu filiórum Bénjamin urbes has, quas vocavérunt nomínibus suis,
 \verse{66} et his, qui erant de cognatióne filiórum Caath, fuerúntque civitátes in términis eórum de tribu Ephraim.
 \verse{67} Dedérunt ergo eis urbes ad confugiéndum, Sichem cum suburbánis suis in monte Ephraim, et Gazer cum suburbánis suis,
 \verse{68} Jécmaam quoque cum suburbánis suis, et Béthoron simíliter,
 \verse{69} necnon et Helon cum suburbánis suis, et Gethrémmon in eúmdem modum.
 \verse{70} Porro ex dimídia tribu Manásse, Aner et suburbána ejus, Bálaam et suburbána ejus: his vidélicet, qui de cognatióne filiórum Caath réliqui erant.
 \verse{71} Fíliis autem Gersom de cognatióne dimídiæ tribus Manásse, Gaulon in Basan, et suburbána ejus, et Astaroth cum suburbánis suis.
 \verse{72} De tribu Issachar, Cedes et suburbánis suis, et Dábereth cum suburbánis suis,
 \verse{73} Ramoth quoque et suburbána ejus, et Anem cum suburbánis suis.
 \verse{74} De tribu vero Aser: Masal cum suburbánis suis, et Abdon simíliter,
 \verse{75} Hucac quoque et suburbána ejus, et Rohob cum suburbánis suis.
 \verse{76} Porro de tribu Néphthali, Cedes in Galilǽa et suburbána ejus, Hamon cum suburbánis suis, et Cariáthaim et suburbána ejus.
 \verse{77} Fíliis autem Merári resíduis: de tribu Zábulon, Rémmono et suburbána ejus, et Thabor cum suburbánis sus:
 \verse{78} trans Jordánem quoque ex advérso Jéricho contra oriéntem Jordánis, de tribu Ruben, Bosor in solitúdine cum suburbánis suis, et Jassa cum suburbánis suis,
 \verse{79} Cádemoth quoque et suburbána ejus, et Méphaat cum suburbánis suis.
 \verse{80} Necnon et de tribu Gad, Ramoth in Gálaad et suburbána ejus, et Mánaim cum suburbánis suis,
 \verse{81} sed et Hésebon cum suburbánis suis, et Jezer cum suburbánis suis.
 \chapter{7}
 Porro fílii Issachar: Thola, et Phua, Jasub, et Símeron, quátuor.
 \verse{2} Fílii Thola: Ozi, et Raphaía, et Jériel, et Jémai, et Jebsem, et Sámuel, príncipes per domos cognatiónum suárum. De stirpe Thola viri fortíssimi numeráti sunt in diébus David, vigínti duo míllia sexcénti.
 \verse{3} Fílii Ozi: Izrahía, de quo nati sunt Míchaël, et Obadía, et Joël, et Jesía, quinque omnes príncipes.
 \verse{4} Cumque eis per famílias et pópulos suos, accíncti ad pr\'{œ}lium, viri fortíssimi, trigínta sex míllia: multas enim habuérunt uxóres, et fílios.
 \verse{5} Fratres quoque eórum per omnem cognatiónem Issachar robustíssimi ad pugnándum, octogínta septem míllia numeráti sunt.
 
 \verse{6} Fílii Bénjamin: Bela, et Bechor, et Jádihel, tres.
 \verse{7} Fílii Bela: Esbon, et Ozi, et Oziel, et Jérimoth, et Urai, quinque príncipes familiárum, et ad pugnándum robustíssimi: númerus autem eórum, vigínti duo míllia et trigínta quátuor.
 \verse{8} Porro fílii Bechor: Zamíra, et Joas, et Eliézer, et Elioénai, et Amri, et Jérimoth, et Abía, et Anathoth, et Almath: omnes hi fílii Bechor.
 \verse{9} Numeráti sunt autem per famílias suas príncipes cognatiónum suárum ad bella fortíssimi, vigínti míllia et ducénti.
 \verse{10} Porro fílii Jádihel: Balan. Fílii autem Balan: Jehus, et Bénjamin, et Aod, et Chánana, et Zethan, et Tharsis, et Ahísahar:
 \verse{11} omnes hi fílii Jádihel, príncipes cognatiónum suárum viri fortíssimi, decem et septem míllia et ducénti ad pr\'{œ}lium procedéntes.
 \verse{12} Sepham quoque et Hapham fílii Hir: et Hasim fílii Aher.
 
 \verse{13} Fílii autem Néphthali: Jáziel, et Guni, et Jeser, et Sellum, fílii Bala.
 
 \verse{14} Porro fílius Manásse, Esriel: concubináque ejus Syra péperit Machir patrem Gálaad.
 \verse{15} Machir autem accépit uxóres fíliis suis Happhim, et Saphan: et hábuit sorórem nómine Máacha: nomen autem secúndi, Sálphaad, natǽque sunt Sálphaad fíliæ.
 \verse{16} Et péperit Máacha uxor Machir fílium, vocavítque nomen ejus Phares: porro nomen fratris ejus, Sares: et fílii ejus, Ulam, et Recen.
 \verse{17} Fílius autem Ulam, Badan: hi sunt fílii Gálaad, fílii Machir, fílii Manásse.
 \verse{18} Soror autem ejus Regína péperit Virum decórum, et Abiézer, et Móhola.
 \verse{19} Erant autem fílii Semída, Ahin, et Sechem, et Leci, et Aníam.
 
 \verse{20} Fílii autem Ephraim: Súthala, Bared fílius ejus, Thahath fílius ejus, Elada fílius ejus, Thahath fílius ejus, hujus fílius Zabad,
 \verse{21} et hujus fílius Súthula, et hujus fílius Ezer et Elad: occidérunt autem eos viri Geth indígenæ, quia descénderant ut inváderent possessiónes eórum.
 \verse{22} Luxit ígitur Ephraim pater eórum multis diébus, et venérunt fratres ejus ut consolaréntur eum.
 \verse{23} Ingressúsque est ad uxórem suam: quæ concépit, et péperit fílium, et vocávit nomen ejus Béria, eo quod in malis domus ejus ortus esset:
 \verse{24} fília autem ejus fuit Sara, quæ ædificávit Béthoron inferiórem et superiórem, et Ozénsara.
 \verse{25} Porro fílius ejus Rapha, et Reseph, et Thale, de quo natus est Thaan,
 \verse{26} qui génuit Láadan: hujus quoque fílius Ammiud, qui génuit Elísama,
 \verse{27} de quo ortus est Nun, qui hábuit fílium Jósue.
 \verse{28} Posséssio autem eórum et habitátio, Bethel cum filiábus suis, et contra oriéntem Noran, ad occidentálem plagam Gazer et fíliæ ejus, Sichem quoque cum filiábus suis, usque ad Aza cum filiábus ejus.
 
 \verse{29} Juxta fílios quoque Manásse, Bethsan et fílias ejus, Thanach et fílias ejus, Magéddo et fílias ejus, Dor et fílias ejus: in his habitavérunt fílii Joseph, fílii Israël.
 
 \verse{30} Fílii Aser: Jemna, et Jésua, et Jéssui, et Baría, et Sara soror eórum.
 \verse{31} Fílii autem Baría: Heber, et Mélchiel: ipse est pater Bársaith.
 \verse{32} Heber autem génuit Jephlat, et Somer, et Hotham, et Súaa sorórem eórum.
 \verse{33} Fílii Jephlat: Phosech, et Chámaal, et Asoth: hi fílii Jephlat.
 \verse{34} Porro fílii Somer: Ahi, et Róaga, et Haba, et Aram.
 \verse{35} Fílii autem Helem fratris ejus: Supha, et Jemna, et Selles, et Amal.
 \verse{36} Fílii Supha: Sue, Hárnapher, et Sual, et Beri, et Jamra,
 \verse{37} Bosor, et Hod, et Samma, et Sálusa, et Jethran, et Bera.
 \verse{38} Fílii Jether: Jéphone, et Phaspha, et Ara.
 \verse{39} Fílii autem Olla: Arée, et Hániel, et Résia.
 \verse{40} Omnes hi fílii Aser, príncipes cognatiónum, elécti atque fortíssimi duces ducum: númerus autem eórum ætátis quæ apta esset ad bellum, vigínti sex míllia.
 \chapter{8}
 Bénjamin autem génuit Bale primogénitum suum, Asbel secúndum, Ahara tértium,
 \verse{2} Nóhaa quartum, et Rapha quintum.
 \verse{3} Fuerúntque fílii Bale: Addar, et Gera, et Abiud,
 \verse{4} Abísue quoque et Náaman, et Ahoë,
 \verse{5} sed et Gera, et Séphuphan, et Huram.
 \verse{6} Hi sunt fílii Ahod, príncipes cognatiónum habitántium in Gábaa, qui transláti sunt in Mánahath.
 \verse{7} Náaman autem, et Achía, et Gera, ipse tránstulit eos, et génuit Osa, et Ahiud.
 \verse{8} Porro Saháraim génuit in regióne Moab, postquam dimísit Husim et Bara uxóres suas.
 \verse{9} Génuit autem de Hodes uxóre sua Jobab, et Sebía, et Mosa, et Molchom,
 \verse{10} Jehus quoque, et Sechía, et Marma: hi sunt fílii ejus príncipes in famíliis suis.
 \verse{11} Méhusim vero génuit Abítob et Elphaal.
 \verse{12} Porro fílii Elphaal: Heber, et Mísaam, et Samad: hic ædificávit Ono, et Lod, et fílias ejus.
 \verse{13} Baría autem et Sama príncipes cognatiónum habitántium in Ajalon: hi fugavérunt habitatóres Geth.
 \verse{14} Et Ahio, et Sesac, et Jérimoth,
 \verse{15} et Zabadía, et Arod, et Heder,
 \verse{16} Míchaël quoque, et Jespha, et Joha fílii Baría.
 \verse{17} Et Zabadía, et Mosóllam, et Hézeci, et Heber,
 \verse{18} et Jesámari, et Jézlia, et Jobab fílii Elphaal,
 \verse{19} et Jacim, et Zechri, et Zabdi,
 \verse{20} et Elioénai, et Sélethai, et Eliel,
 \verse{21} et Adaía, et Baraía, et Sámarath, fílii Sémei.
 \verse{22} Et Jespham, et Heber, et Eliel,
 \verse{23} et Abdon, et Zechri, et Hanan,
 \verse{24} et Hananía, et Ælam, et Anathothía,
 \verse{25} et Jephdaía, et Phánuel, fílii Sesac.
 \verse{26} Et Sámsari, et Sohoría, et Otholía,
 \verse{27} et Jersía, et Elía, et Zechri, fílii Jéroham.
 \verse{28} Hi patriárchæ, et cognatiónum príncipes, qui habitavérunt in Jerúsalem.
 \verse{29} In Gábaon autem habitavérunt Abigábaon, et nomen uxóris ejus Máacha:
 \verse{30} filiúsque ejus primogénitus Abdon, et Sur, et Cis, et Baal, et Nadab,
 \verse{31} Gedor quoque, et Ahio, et Zacher, et Macélloth:
 \verse{32} et Macélloth génuit Sámaa: habitaverúntque ex advérso fratrum suórum in Jerúsalem cum frátribus suis.
 
 \verse{33} Ner autem génuit Cis, et Cis génuit Saul. Porro Saul génuit Jónathan, et Melchísua, et Abínadab, et Esbaal.
 \verse{34} Fílius autem Jónathan, Meríbbaal: et Meríbbaal génuit Micha.
 \verse{35} Fílii Micha, Phithon, et Melech, et Tháraa, et Ahaz.
 \verse{36} Et Ahaz génuit Jóada, et Jóada génuit Alamath, et Azmoth, et Zamri: porro Zamri génuit Mosa,
 \verse{37} et Mosa génuit Bánaa, cujus fílius fuit Rapha, de quo ortus est Elasa, qui génuit Asel.
 \verse{38} Porro Asel sex fílii fuérunt his nomínibus: Ezricam, Bocru, Ismahel, Saría, Obdía, et Hanan: omnes hi fílii Asel.
 \verse{39} Fílii autem Esec fratris ejus, Ulam primogénitus, et Jehus secúndus, et Elíphalet tértius.
 \verse{40} Fuerúntque fílii Ulam viri robustíssimi, et magno róbore tendéntes arcum: et multos habéntes fílios ac nepótes, usque ad centum quinquagínta. Omnes hi fílii Bénjamin.
 \chapter{9}
 Univérsus ergo Israël dinumerátus est, et summa eórum scripta est in libro regum Israël et Juda: translatíque sunt in Babylónem propter delíctum suum.
 \verse{2} Qui autem habitavérunt primi in possessiónibus et in úrbibus suis: Israël, et sacerdótes, et Levítæ, et Nathinǽi.
 \verse{3} Commoráti sunt in Jerúsalem de fíliis Juda, et de fíliis Bénjamin, de fíliis quoque Ephraim, et Manásse.
 \verse{4} Othei fílius Ammiud, fílii Amri, fílii Omrai, fílii Bonni, de fíliis Phares fílii Juda.
 \verse{5} Et de Síloni: Asaía primogénitus, et fílii ejus.
 \verse{6} De fíliis autem Zara, Jéhuel, et fratres eórum, sexcénti nonagínta.
 \verse{7} Porro de fíliis Bénjamin: Salo fílius Mosóllam, fílii Oduía, fílii Asana,
 \verse{8} et Jobanía fílius Jéroham, et Ela fílius Ozi, fílii Móchori, et Mosóllam fílius Saphatíæ, fílii Ráhuel, fílii Jebaníæ,
 \verse{9} et fratres eórum per famílias suas, nongénti quinquagínta sex. Omnes hi príncipes cognatiónum per domos patrum suórum.
 
 \verse{10} De sacerdótibus autem: Jedaía, Jójarib, et Jachin:
 \verse{11} Azarías quoque fílius Helcíæ, fílii Mosóllam, fílii Sadoc, fílii Máraioth, fílii Achitob, póntifex domus Dei.
 \verse{12} Porro Adaías fílius Jéroham, fílii Phassur, fílii Melchíæ, et Maásai fílius Adiel fílii Jezra, fílii Mosóllam, fílii Mosóllamith, fílii Emmer.
 \verse{13} Fratres quoque eórum príncipes per famílias suas, mille septingénti sexagínta, fortíssimi róbore ad faciéndum opus ministérii in domo Dei.
 
 \verse{14} De Levítis autem: Semeía fílius Hassub fílii Ezricam, fílii Hasebía de fíliis Merári.
 \verse{15} Bácbacar quoque carpentárius, et Galal, et Mathanía fílius Micha, fílii Zechri, fílii Asaph:
 \verse{16} et Obdía fílius Semeíæ, fílii Galal, fílii Idithun: et Barachía fílius Asa, fílii Elcana, qui habitávit in átriis Netóphati.
 \verse{17} Janitóres autem: Sellum, et Accub, et Telmon, et Ahimam: et frater eórum Sellum princeps,
 \verse{18} usque ad illud tempus, in porta regis ad oriéntem, observábant per vices suas de fíliis Levi.
 \verse{19} Sellum vero fílius Core fílii Abíasaph, fílii Core, cum frátribus suis, et domo patris sui, hi sunt Corítæ super ópera ministérii, custódes vestibulórum tabernáculi: et famíliæ eórum per vices castrórum Dómini custodiéntes intróitum.
 \verse{20} Phínees autem fílius Eleázari erat dux eórum coram Dómino.
 \verse{21} Porro Zacharías fílius Mosollamía, jánitor portæ tabernáculi testimónii.
 \verse{22} Omnes hi elécti in ostiários per portas, ducénti duódecim: et descrípti in villis própriis, quos constituérunt David, et Sámuel videns, in fide sua,
 \verse{23} tam ipsos quam fílios eórum, in óstiis domus Dómini et in tabernáculo vícibus suis.
 \verse{24} Per quátuor ventos erant ostiárii: id est, ad oriéntem, et ad occidéntem, et ad aquilónem, et ad austrum.
 \verse{25} Fratres autem eórum in vículis morabántur, et veniébant in sábbatis suis de témpore usque ad tempus.
 
 \verse{26} His quátuor Levítis créditus erat omnis númerus janitórum, et erant super éxedras et thesáuros domus Dómini.
 \verse{27} Per gyrum quoque templi Dómini morabántur in custódiis suis: ut cum tempus fuísset, ipsi mane aperírent fores.
 \verse{28} De horum génere erant et super vasa ministérii: ad númerum enim et inferebántur vasa, et efferebántur.
 \verse{29} De ipsis et qui crédita habébant utensília sanctuárii, prǽerant símilæ, et vino, et óleo, et thuri, et aromátibus.
 \verse{30} Fílii autem sacerdótum unguénta ex aromátibus conficiébant.
 \verse{31} Et Mathathías Levítes primogénitus Sellum Corítæ, præféctus erat eórum quæ in sartágine frigebántur.
 \verse{32} Porro de fíliis Caath frátribus eórum, super panes erant propositiónis, ut semper novos per síngula sábbata præparárent.
 \verse{33} Hi sunt príncipes cantórum per famílias Levitárum, qui in éxedris morabántur, ut die ac nocte júgiter suo ministério deservírent.
 \verse{34} Cápita Levitárum, per famílias suas príncipes, mansérunt in Jerúsalem.
 
 \verse{35} In Gábaon autem commoráti sunt pater Gábaon Jéhiel, et nomen uxóris ejus Máacha.
 \verse{36} Fílius primogénitus ejus Abdon, et Sur, et Cis, et Baal, et Ner, et Nadab,
 \verse{37} Gedor quoque, et Ahio, et Zacharías, et Macélloth.
 \verse{38} Porro Macélloth génuit Sámaan: isti habitavérunt e regióne fratrum suórum in Jerúsalem cum frátribus suis.
 \verse{39} Ner autem génuit Cis, et Cis génuit Saul, et Saul génuit Jónathan, et Melchísua, et Abínadab, et Esbaal.
 \verse{40} Fílius autem Jónathan, Meríbbaal: et Meríbbaal génuit Micha.
 \verse{41} Porro fílii Micha, Phithon, et Melech, et Tháraa, et Ahaz.
 \verse{42} Ahaz autem génuit Jara, et Jara génuit Alamath, et Azmoth, et Zamri. Zamri autem génuit Mosa.
 \verse{43} Mosa vero génuit Bánaa, cujus fílius Raphaía, génuit Elasa, de quo ortus est Asel.
 \verse{44} Porro Asel sex fílios hábuit, his nomínibus: Ezricam, Bocru, Ismahel, Saría, Obdía, Hanan: hi sunt fílii Asel.
 \chapter{10}
 Philísthiim autem pugnábant contra Israël, fugerúntque viri Israël Palæsthínos, et cecidérunt vulneráti in monte Gélboë.
 \verse{2} Cumque appropinquássent Philisthǽi, persequéntes Saul et fílios ejus, percussérunt Jónathan, et Abínadab, et Melchísua fílios Saul.
 \verse{3} Et aggravátum est pr\'{œ}lium contra Saul, invenerúntque eum sagittárii, et vulneravérunt jáculis.
 \verse{4} Et dixit Saul ad armígerum suum: Evagína gládium tuum, et intérfice me, ne forte véniant incircumcísi isti, et illúdant mihi. Nóluit autem ármiger ejus hoc fácere, timóre pertérritus: arrípuit ergo Saul ensem, et írruit in eum.
 \verse{5} Quod cum vidísset ármiger ejus, vidélicet mórtuum esse Saul, írruit étiam ipse in gládium suum, et mórtuus est.
 \verse{6} Intériit ergo Saul: et tres fílii ejus, et omnis domus illíus páriter cóncidit.
 
 \verse{7} Quod cum vidíssent viri Israël qui habitábant in campéstribus, fugérunt: et Saul ac fíliis ejus mórtuis, dereliquérunt urbes suas, et huc illúcque dispérsi sunt: venerúntque Philísthiim, et habitavérunt in eis.
 \verse{8} Die ígitur áltero detrahéntes Philísthiim spólia cæsórum, invenérunt Saul et fílios ejus jacéntes in monte Gélboë.
 \verse{9} Cumque spoliássent eum, et amputássent caput, armísque nudássent, misérunt in terram suam, ut circumferrétur, et ostenderétur idolórum templis, et pópulis:
 \verse{10} arma autem ejus consecravérunt in fano dei sui, et caput affixérunt in templo Dagon.
 \verse{11} Hoc cum audíssent viri Jabes Gálaad, ómnia scílicet quæ Philísthiim fécerant super Saul,
 \verse{12} consurrexérunt sínguli virórum fórtium, et tulérunt cadávera Saul et filiórum ejus: attulerúntque ea in Jabes, et sepeliérunt ossa eórum subter quercum, quæ erat in Jabes, et jejunavérunt septem diébus.
 \verse{13} Mórtuus est ergo Saul propter iniquitátes suas, eo quod prævaricátus sit mandátum Dómini quod præcéperat, et non custodíerit illud: sed ínsuper étiam pythoníssam consulúerit,
 \verse{14} nec speráverit in Dómino: propter quod interfécit eum, et tránstulit regnum ejus ad David fílium Isai.
 \chapter{11}
 Congregátus est ígitur omnis Israël ad David in Hebron, dicens: Os tuum sumus, et caro tua.
 \verse{2} Heri quoque et nudiustértius cum adhuc regnáret Saul, tu eras qui educébas et introducébas Israël: tibi enim dixit Dóminus Deus tuus: Tu pasces pópulum meum Israël, et tu eris princeps super eum.
 \verse{3} Venérunt ergo omnes majóres natu Israël ad regem in Hebron, et íniit David cum eis fœdus coram Dómino: unxerúntque eum regem super Israël, juxta sermónem Dómini quem locútus est in manu Sámuel.
 
 \verse{4} Abiit quoque David et omnis Israël in Jerúsalem: hæc est Jebus, ubi erant Jebusǽi habitatóres terræ.
 \verse{5} Dixerúntque qui habitábant in Jebus ad David: Non ingrediéris huc. Porro David cepit arcem Sion, quæ est cívitas David,
 \verse{6} dixítque: Omnis qui percússerit Jebusǽum in primis, erit princeps et dux. Ascéndit ígitur primus Joab fílius Sárviæ, et factus est princeps.
 \verse{7} Habitávit autem David in arce, et idcírco appelláta est cívitas David.
 \verse{8} Ædificavítque urbem in circúitu a Mello usque ad gyrum; Joab autem réliqua urbis exstrúxit.
 \verse{9} Proficiebátque David vadens et crescens, et Dóminus exercítuum erat cum eo.
 
 \verse{10} Hi príncipes virórum fórtium David, qui adjuvérunt eum ut rex fíeret super omnem Israël, juxta verbum Dómini quod locútus est ad Israël.
 \verse{11} Et iste númerus robustórum David: Jésbaam fílius Hachamóni princeps inter trigínta: iste levávit hastam suam super trecéntos vulnerátos una vice.
 \verse{12} Et post eum Eleázar fílius pátrui ejus Ahohítes, qui erat inter tres poténtes.
 \verse{13} Iste fuit cum David in Phésdomim, quando Philísthiim congregáti sunt ad locum illum in pr\'{œ}lium: et erat ager regiónis illíus plenus hórdeo, fugerátque pópulus a fácie Philisthinórum.
 \verse{14} Hi stetérunt in médio agri, et defendérunt eum: cumque percussíssent Philisthǽos, dedit Dóminus salútem magnam pópulo suo.
 \verse{15} Descendérunt autem tres de trigínta princípibus ad petram, in qua erat David, ad spelúncam Odóllam, quando Philísthiim fúerant castrametáti in valle Ráphaim.
 \verse{16} Porro David erat in præsídio, et státio Philisthinórum in Béthlehem.
 \verse{17} Desidéravit ígitur David, et dixit: O si quis daret mihi aquam de cistérna Béthlehem, quæ est in porta!
 \verse{18} Tres ergo isti per média castra Philisthinórum perrexérunt, et hausérunt aquam de cistérna Béthlehem quæ erat in porta, et attulérunt ad David ut bíberet. Qui nóluit, sed magis libávit illam Dómino,
 \verse{19} dicens: Absit ut in conspéctu Dei mei hoc fáciam, et sánguinem istórum virórum bibam: quia in perículo animárum suárum attulérunt mihi aquam. Et ob hanc causam nóluit bíbere: hæc fecérunt tres robustíssimi.
 
 \verse{20} Abísai quoque frater Joab ipse erat princeps trium, et ipse levávit hastam suam contra trecéntos vulnerátos, et ipse erat inter tres nominatíssimus,
 \verse{21} et inter tres secúndos ínclytus, et princeps eórum: verúmtamen usque ad tres primos non pervénerat.
 \verse{22} Banaías fílius Jójadæ viri robustíssimi, qui multa ópera perpetrárat, de Cábseel: ipse percússit duos áriel Moab, et ipse descéndit et interfécit leónem in média cistérna témpore nivis.
 \verse{23} Et ipse percússit virum ægýptium, cujus statúra erat quinque cubitórum, et habébat lánceam ut liciatórium texéntium: descéndit ígitur ad eum cum virga, et rápuit hastam quam tenébat manu, et interfécit eum hasta sua.
 \verse{24} Hæc fecit Banaías fílius Jójadæ, qui erat inter tres robústos nominatíssimus,
 \verse{25} inter trigínta primus, verúmtamen ad tres usque non pervénerat: pósuit autem eum David ad aurículam suam.
 
 \verse{26} Porro fortíssimi viri in exércitu, Asahel frater Joab, et Elchanan fílius pátrui ejus de Béthlehem,
 \verse{27} Sammoth Arorítes, Helles Pharonítes,
 \verse{28} Ira fílius Acces Thecuítes, Abiézer Anathothítes,
 \verse{29} Sobbóchai Husathítes, Ilai Ahohítes,
 \verse{30} Mahárai Netophathítes, Heled fílius Báana Netophathítes,
 \verse{31} Ethái fílius Ríbai de Gábaath filiórum Bénjamin, Banaía Pharatonítes,
 \verse{32} Húrai de torrénte Gaas, Abiel Arbathítes, Azmoth Bauramítes, Elíaba Salabonítes.
 \verse{33} Fílii Assem Gezonítes, Jónathan fílius Sage Ararítes,
 \verse{34} Ahíam fílius Sachar Ararítes,
 \verse{35} Eliphal fílius Ur,
 \verse{36} Hepher Mecherathítes, Ahía Phelonítes,
 \verse{37} Hesro Carmelítes, Naárai fílius Asbai,
 \verse{38} Joël frater Nathan, Míbahar fílius Agárai,
 \verse{39} Selec Ammonítes, Nahárai Berothítes ármiger Joab fílii Sárviæ,
 \verse{40} Ira Jethrǽus, Gareb Jethrǽus,
 \verse{41} Urías Hethǽus, Zabad fílius Ohóli,
 \verse{42} Adina fílius Siza Rubenítes princeps Rubenitárum, et cum eo trigínta:
 \verse{43} Hanan fílius Máacha, et Jósaphat Mathanítes,
 \verse{44} Ozía Astarothítes, Samma, et Jéhiel fílii Hotham Arorítes,
 \verse{45} Jédihel fílius Samri, et Joha frater ejus Thosaítes,
 \verse{46} Eliel Mahumítes, et Jeríbai, et Josaía fílii Elnaëm, et Jethma Moabítes, Eliel, et Obed, et Jásiel de Masobía.
 \chapter{12}
 Hi quoque venérunt ad David in Síceleg, cum adhuc fúgeret Saul fílium Cis, qui erant fortíssimi et egrégii pugnatóres,
 \verse{2} tendéntes arcum, et utráque manu fundis saxa jaciéntes, et dirigéntes sagíttas, de frátribus Saul ex Bénjamin.
 \verse{3} Princeps Ahiézer, et Joas fílii Sámaa Gabaathítes, et Jáziel, et Phallet fílii Azmoth, et Báracha, et Jehu Anathotítes.
 \verse{4} Samaías quoque Gabaonítes fortíssimus inter trigínta et super trigínta. Jeremías, et Jehéziel, et Jóhanan, et Jézabad Gaderothítes.
 \verse{5} Et Elúzai, et Jérimuth, et Baalía, et Samaría, et Saphatía Haruphítes.
 \verse{6} Elcana, et Jesía, et Azáreel, et Joézer, et Jésbaam de Cárehim:
 \verse{7} Joéla quoque, et Zabadía fílii Jéroham de Gedor.
 
 \verse{8} Sed et de Gaddi transfugérunt ad David cum latéret in desérto, viri robustíssimi, et pugnatóres óptimi, tenéntes clýpeum et hastam: fácies eórum quasi fácies leónis, et velóces quasi cápreæ in móntibus:
 \verse{9} Ezer princeps, Obdías secúndus, Eliab tértius,
 \verse{10} Másmana quartus, Jeremías quintus,
 \verse{11} Ethi sextus, Eliel séptimus,
 \verse{12} Jóhanan octávus, Elzebad nonus,
 \verse{13} Jeremías décimus, Machbánai undécimus.
 \verse{14} Hi de fíliis Gad príncipes exércitus: novíssimus centum milítibus prǽerat, et máximus mille.
 \verse{15} Isti sunt qui transiérunt Jordánem mense primo, quando inundáre consuévit super ripas suas: et omnes fugavérunt qui morabántur in vállibus ad orientálem plagam et occidentálem.
 
 \verse{16} Venérunt autem et de Bénjamin et de Juda ad præsídium in quo morabátur David.
 \verse{17} Egressúsque est David óbviam eis, et ait: Si pacífice venístis ad me ut auxiliémini mihi, cor meum jungátur vobis: si autem insidiámini mihi pro adversáriis meis, cum ego iniquitátem in mánibus non hábeam, vídeat Deus patrum nostrórum, et júdicet.
 \verse{18} Spíritus vero índuit Amásai príncipem inter trigínta, et ait: Tui sumus, o David, et tecum, fili Isai. Pax, pax tibi, et pax adjutóribus tuis: te enim ádjuvat Deus tuus. Suscépit ergo eos David, et constítuit príncipes turmæ.
 \verse{19} Porro de Manásse transfugérunt ad David, quando veniébat cum Philísthiim advérsus Saul ut pugnáret: et non dimicávit cum eis, quia ínito consílio remisérunt eum príncipes Philisthinórum, dicéntes: Perículo cápitis nostri revertétur ad dóminum suum Saul.
 \verse{20} Quando ígitur revérsus est in Síceleg, transfugérunt ad eum de Manásse, Ednas, et Józabad, et Jédihel, et Míchaël, et Ednas, et Józabad, et Eliu, et Sálathi, príncipes míllium in Manásse.
 \verse{21} Hi præbuérunt auxílium David advérsus latrúnculos: omnes enim erant viri fortíssimi, et facti sunt príncipes in exércitu.
 \verse{22} Sed et per síngulos dies veniébant ad David ad auxiliándum ei, usque dum fíeret grandis númerus, quasi exércitus Dei.
 
 \verse{23} Iste quoque est númerus príncipum exércitus qui venérunt ad David cum esset in Hebron, ut transférrent regnum Saul ad eum, juxta verbum Dómini.
 \verse{24} Fílii Juda portántes clýpeum et hastam, sex míllia octingénti expedíti ad pr\'{œ}lium.
 \verse{25} De fíliis Símeon virórum fortissimórum ad pugnándum, septem míllia centum.
 \verse{26} De fíliis Levi, quátuor míllia sexcénti.
 \verse{27} Jójada quoque princeps de stirpe Aaron, et cum eo tria míllia septingénti.
 \verse{28} Sadoc étiam puer egrégiæ índolis, et domus patris ejus, príncipes vigínti duo.
 \verse{29} De fíliis autem Bénjamin frátribus Saul, tria míllia: magna enim pars eórum adhuc sequebátur domum Saul.
 \verse{30} Porro de fíliis Ephraim vigínti míllia octingénti, fortíssimi róbore, viri nomináti in cognatiónibus suis.
 \verse{31} Et ex dimídia tribu Manásse, decem et octo míllia, sínguli per nómina sua, venérunt ut constitúerent regem David.
 \verse{32} De fíliis quoque Issachar viri erudíti, qui nóverant síngula témpora ad præcipiéndum quid fácere debéret Israël, príncipes ducénti: omnis autem réliqua tribus eórum consílium sequebátur.
 \verse{33} Porro de Zábulon qui egrediebántur ad pr\'{œ}lium, et stabant in ácie instrúcti armis béllicis, quinquagínta míllia venérunt in auxílium, non in corde dúplici.
 \verse{34} Et de Néphthali, príncipes mille, et cum eis instrúcti clýpeo et hasta, trigínta et septem míllia.
 \verse{35} De Dan étiam præparáti ad pr\'{œ}lium, vigínti octo míllia sexcénti.
 \verse{36} Et de Aser egrediéntes ad pugnam, et in ácie provocántes, quadragínta míllia.
 \verse{37} Trans Jordánem autem de fíliis Ruben, et de Gad, et dimídia parte tribus Manásse, instrúcti armis béllicis, centum vigínti míllia.
 
 \verse{38} Omnes isti viri bellatóres expedíti ad pugnándum, corde perfécto venérunt in Hebron, ut constitúerent regem David super univérsum Israël: sed et omnes réliqui ex Israël uno corde erant, ut rex fíeret David.
 \verse{39} Fuerúntque ibi apud David tribus diébus comedéntes et bibéntes: præparáverant enim eis fratres sui.
 \verse{40} Sed et qui juxta eos erant, usque ad Issachar, et Zábulon, et Néphthali, afferébant panes in ásinis, et camélis, et mulis, et bobus ad vescéndum: farínam, pálathas, uvam passam, vinum, óleum, boves, aríetes ad omnem cópiam: gáudium quippe erat in Israël.
 \chapter{13}
 Iniit autem consílium David cum tribúnis, et centuriónibus, et univérsis princípibus,
 \verse{2} et ait ad omnem cœtum Israël: Si placet vobis, et a Dómino Deo nostro egréditur sermo quem loquor, mittámus ad fratres nostros réliquos in univérsas regiónes Israël, et ad sacerdótes et Levítas qui hábitant in suburbánis úrbium, ut congregéntur ad nos,
 \verse{3} et reducámus arcam Dei nostri ad nos: non enim requisívimus eam in diébus Saul.
 \verse{4} Et respóndit univérsa multitúdo ut ita fíeret: placúerat enim sermo omni pópulo.
 
 \verse{5} Congregávit ergo David cunctum Israël, a Sihor Ægýpti usque dum ingrediáris Emath, ut addúceret arcam Dei de Cariathíarim.
 \verse{6} Et ascéndit David, et omnis vir Israël, ad collem Cariathíarim, qui est in Juda, ut afférret inde arcam Dómini Dei sedéntis super chérubim, ubi invocátum est nomen ejus.
 \verse{7} Imposuerúntque arcam Dei super plaustrum novum, de domo Abínadab: Oza autem, et frater ejus minábant plaustrum.
 \verse{8} Porro David, et univérsus Israël, ludébant coram Deo omni virtúte in cánticis, et in cítharis, et psaltériis, et týmpanis, et cýmbalis, et tubis.
 \verse{9} Cum autem pervenísset ad áream Chidon, teténdit Oza manum suam, ut sustentáret arcam: bos quippe lascíviens páululum inclináverat eam.
 \verse{10} Irátus est ítaque Dóminus contra Ozam, et percússit eum, eo quod tetigísset arcam: et mórtuus est ibi coram Dómino.
 \verse{11} Contristatúsque est David, eo quod divisísset Dóminus Ozam: vocavítque locum illum Divísio Ozæ, usque in præséntem diem.
 \verse{12} Et tímuit Deum tunc témporis, dicens: Quómodo possum ad me introdúcere arcam Dei?
 \verse{13} et ob hanc causam non addúxit eam ad se, hoc est, in civitátem David, sed avértit in domum Obédedom Gethǽi.
 \verse{14} Mansit ergo arca Dei in domo Obédedom tribus ménsibus: et benedíxit Dóminus dómui ejus, et ómnibus quæ habébat.
 \chapter{14}
 Misit quoque Hiram rex Tyri núntios ad David, et ligna cédrina, et artífices párietum, lignorúmque, ut ædificárent ei domum.
 \verse{2} Cognovítque David quod confirmásset eum Dóminus in regem super Israël, et sublevátum esset regnum suum super pópulum ejus Israël.
 \verse{3} Accépit quoque David álias uxóres in Jerúsalem, genuítque fílios et fílias.
 \verse{4} Et hæc nómina eórum, qui nati sunt ei in Jerúsalem: Sámua, et Sobab, Nathan, et Sálomon,
 \verse{5} Jébahar, et Elísua, et Elíphalet,
 \verse{6} Noga quoque, et Napheg, et Jáphia,
 \verse{7} Elísama, et Baalíada, et Elíphalet.
 
 \verse{8} Audiéntes autem Philísthiim eo quod unctus esset David regem super univérsum Israël, ascendérunt omnes ut quǽrerent eum: quod cum audísset David, egréssus est óbviam eis.
 \verse{9} Porro Philísthiim veniéntes, diffúsi sunt in valle Ráphaim.
 \verse{10} Consuluítque David Dóminum, dicens: Si ascéndam ad Philisthǽos, et si trades eos in manu mea? Et dixit ei Dóminus: Ascénde, et tradam eos in manu tua.
 \verse{11} Cumque illi ascendíssent in Baalphárasim, percússit eos ibi David, et dixit: Divísit Deus inimícos meos per manum meam, sicut dividúntur aquæ: et idcírco vocátum est nomen illíus loci Baalphárasim.
 \verse{12} Dereliquerúntque ibi deos suos, quos David jussit exúri.
 \verse{13} Alia étiam vice Philísthiim irruérunt, et diffúsi sunt in valle.
 \verse{14} Consuluítque rursum David Deum, et dixit ei Deus: Non ascéndas post eos: recéde ab eis, et vénies contra illos ex advérso pyrórum.
 \verse{15} Cumque audíeris sónitum gradiéntis in cacúmine pyrórum, tunc egrediéris ad bellum: egréssus est enim Deus ante te, ut percútiat castra Philísthiim.
 \verse{16} Fecit ergo David sicut præcéperat ei Deus, et percússit castra Philisthinórum, de Gábaon usque Gázera.
 
 \verse{17} Divulgatúmque est nomen David in univérsis regiónibus, et Dóminus dedit pavórem ejus super omnes gentes.
 \chapter{15}
 Fecit quoque sibi domos in civitáte David: et ædificávit locum arcæ Dei, tetendítque ei tabernáculum.
 \verse{2} Tunc dixit David: Illícitum est ut a quocúmque portétur arca Dei nisi a Levítis, quos elégit Dóminus ad portándum eam, et ad ministrándum sibi usque in ætérnum.
 \verse{3} Congregavítque univérsum Israël in Jerúsalem, ut afferrétur arca Dei in locum suum, quem præparáverat ei:
 \verse{4} necnon et fílios Aaron, et Levítas.
 \verse{5} De fíliis Caath, Uriel princeps fuit, et fratres ejus centum vigínti.
 \verse{6} De fíliis Merári, Asaía princeps: et fratres ejus ducénti vigínti.
 \verse{7} De fíliis Gersom, Joël princeps: et fratres ejus centum trigínta.
 \verse{8} De fíliis Elísaphan, Semeías princeps: et fratres ejus ducénti.
 \verse{9} De fíliis Hebron, Eliel princeps: et fratres ejus octogínta.
 \verse{10} De fíliis Oziel, Amínadab princeps: et fratres ejus centum duódecim.
 \verse{11} Vocavítque David Sadoc et Abíathar sacerdótes, et Levítas, Uriel, Asaíam, Joël, Semeíam, Eliel, et Amínadab:
 \verse{12} et dixit ad eos: Vos, qui estis príncipes familiárum Leviticárum, sanctificámini cum frátribus vestris, et afférte arcam Dómini Dei Israël ad locum qui ei præparátus est:
 \verse{13} ne ut a princípio, quia non erátis præséntes, percússit nos Dóminus; sic et nunc fiat, illícitum quid nobis agéntibus.
 
 \verse{14} Sanctificáti sunt ergo sacerdótes et Levítæ ut portárent arcam Dómini Dei Israël.
 \verse{15} Et tulérunt fílii Levi arcam Dei, sicut præcéperat Móyses juxta verbum Dómini, húmeris suis in véctibus.
 \verse{16} Dixítque David princípibus Levitárum, ut constitúerent de frátribus suis cantóres in órganis musicórum, nablis vidélicet, et lyris, et cýmbalis, ut resonáret in excélsis sónitus lætítiæ.
 \verse{17} Constituerúntque Levítas: Heman fílium Joël, et de frátribus ejus Asaph fílium Barachíæ: de fíliis vero Merári, frátribus eórum: Ethan fílium Casaíæ.
 \verse{18} Et cum eis fratres eórum: in secúndo órdine, Zacharíam, et Ben, et Jáziel, et Semíramoth, et Jáhiel, et Ani, Eliab, et Banaíam, et Maasíam, et Mathathíam, et Elíphalu, et Maceníam, et Obédedom, et Jéhiel, janitóres.
 \verse{19} Porro cantóres, Heman, Asaph, et Ethan, in cýmbalis ǽneis concrepántes.
 \verse{20} Zacharías autem, et Oziel, et Semíramoth, et Jáhiel, et Ani, et Eliab, et Maasías, et Banaías in nablis arcána cantábant.
 \verse{21} Porro Mathathías, et Elíphalu, et Macenías, et Obédedom, et Jéhiel, et Ozáziu, in cítharis pro octáva canébant epinícion.
 \verse{22} Chonenías autem princeps Levitárum, prophetíæ prǽerat, ad præcinéndam melódiam: erat quippe valde sápiens.
 \verse{23} Et Barachías, et Elcana, janitóres arcæ.
 \verse{24} Porro Sebenías, et Jósaphat, et Nathánaël, et Amásai, et Zacharías, et Banaías, et Eliézer sacerdótes, clangébant tubis coram arca Dei: et Obédedom et Jehías erant janitóres arcæ.
 
 \verse{25} Igitur David, et omnes majóres natu Israël, et tribúni, iérunt ad deportándam arcam f\'{œ}deris Dómini de domo Obédedom cum lætítia.
 \verse{26} Cumque adjuvísset Deus Levítas qui portábant arcam f\'{œ}deris Dómini, immolabántur septem táuri, et septem aríetes.
 \verse{27} Porro David erat indútus stola býssina, et univérsi Levítæ qui portábant arcam, cantorésque, et Chonenías princeps prophetíæ inter cantóres: David autem étiam indútus erat ephod líneo.
 \verse{28} Universúsque Israël deducébant arcam f\'{œ}deris Dómini in júbilo, et sónitu búccinæ, et tubis, et cýmbalis, et nablis, et cítharis concrepántes.
 \verse{29} Cumque pervenísset arca f\'{œ}deris Dómini usque ad civitátem David, Michol fília Saul prospíciens per fenéstram vidit regem David saltántem atque ludéntem, et despéxit eum in corde suo.
 \chapter{16}
 Attulérunt ígitur arcam Dei, et constituérunt eam in médio tabernáculi quod teténderat ei David: et obtulérunt holocáusta et pacífica coram Deo.
 \verse{2} Cumque complésset David ófferens holocáusta et pacífica, benedíxit pópulo in nómine Dómini.
 \verse{3} Et divísit univérsis per síngulos, a viro usque ad mulíerem, tortam panis, et partem assæ carnis búbalæ, et frixam óleo símilam.
 \verse{4} Constituítque coram arca Dómini de Levítis, qui ministrárent, et recordaréntur óperum ejus, et glorificárent atque laudárent Dóminum Deum Israël:
 \verse{5} Asaph príncipem, et secúndum ejus Zacharíam: porro Jáhiel, et Semíramoth, et Jéhiel, et Mathathíam, et Eliab, et Banaíam, et Obédedom: Jéhiel super órgana psaltérii et lyras: Asaph autem ut cýmbalis personáret:
 \verse{6} Banaíam vero et Jáziel sacerdótes cánere tuba júgiter coram arca f\'{œ}deris Dómini.
 
 \verse{7} In illo die fecit David príncipem ad confiténdum Dómino Asaph et fratres ejus:
 
 \verse{8} Confitémini Dómino, et invocáte nomen ejus: notas fácite in pópulis adinventiónes ejus.
 \verse{9} Cantáte ei, et psállite ei, et narráte ómnia mirabília ejus.
 \verse{10} Laudáte nomen sanctum ejus: lætétur cor quæréntium Dóminum.
 \verse{11} Quǽrite Dóminum, et virtútem ejus: quǽrite fáciem ejus semper.
 \verse{12} Recordámini mirabílium ejus quæ fecit; signórum illíus, et judiciórum oris ejus,
 \verse{13} semen Israël servi ejus, fílii Jacob elécti ejus.
 \verse{14} Ipse Dóminus Deus noster: in univérsa terra judícia ejus.
 \verse{15} Recordámini in sempitérnum pacti ejus: sermónis quem præcépit in mille generatiónes,
 \verse{16} quem pépigit cum Abraham, et juraménti illíus cum Isaac.
 \verse{17} Et constítuit illud Jacob in præcéptum, et Israël in pactum sempitérnum,
 \verse{18} dicens: Tibi dabo terram Chánaan, funículum hæreditátis vestræ:
 \verse{19} cum essent pauci número, parvi et colóni ejus.
 \verse{20} Et transiérunt de gente in gentem, et de regno ad pópulum álterum.
 \verse{21} Non dimísit quemquam calumniári eos, sed increpávit pro eis reges.
 \verse{22} Nolíte tángere christos meos, et in prophétis meis nolíte malignári.
 
 \verse{23} Cantáte Dómino omnis terra; annuntiáte ex die in diem salutáre ejus:
 \verse{24} narráte in géntibus glóriam ejus; in cunctis pópulis mirabília ejus.
 \verse{25} Quia magnus Dóminus, et laudábilis nimis, et horríbilis super omnes deos.
 \verse{26} Omnes enim dii populórum idóla: Dóminus autem cælos fecit.
 \verse{27} Conféssio et magnificéntia coram eo: fortitúdo et gáudium in loco ejus.
 
 \verse{28} Afférte Dómino, famíliæ populórum: afférte Dómino glóriam et impérium.
 \verse{29} Date Dómino glóriam; nómini ejus leváte sacrifícium, et veníte in conspéctu ejus: et adoráte Dóminum in decóre sancto.
 \verse{30} Commoveátur a fácie ejus omnis terra: ipse enim fundávit orbem immóbilem.
 \verse{31} Læténtur cæli, et exúltet terra, et dicant in natiónibus: Dóminus regnávit.
 \verse{32} Tonet mare et plenitúdo ejus; exúltent agri, et ómnia quæ in eis sunt.
 \verse{33} Tunc laudábunt ligna saltus coram Dómino: quia venit judicáre terram.
 
 \verse{34} Confitémini Dómino, quóniam bonus: quóniam in ætérnum misericórdia ejus.
 \verse{35} Et dícite: Salva nos, Deus salvátor noster, et cóngrega nos, et érue de géntibus: ut confiteámur nómini sancto tuo, et exultémus in carmínibus tuis.
 \verse{36} Benedíctus Dóminus Deus Israël, ab ætérno usque in ætérnum.
 Et dicat omnis pópulo: Amen, et hymnum Dómino.
 
 \verse{37} Relíquit ítaque ibi coram arca f\'{œ}deris Dómini Asaph et fratres ejus, ut ministrárent in conspéctu arcæ júgiter per síngulos dies, et vices suas.
 \verse{38} Porro Obédedom, et fratres ejus sexagínta octo: et Obédedom fílium Idithun, et Hosa, constítuit janitóres;
 \verse{39} Sadoc autem sacerdótem, et fratres ejus sacerdótes, coram tabernáculo Dómini in excélso quod erat in Gábaon,
 \verse{40} ut offérrent holocáusta Dómino super altáre holocautómatis júgiter, mane et véspere, juxta ómnia quæ scripta sunt in lege Dómini, quam præcépit Israéli.
 \verse{41} Et post eum Heman, et Idithun, et réliquos eléctos, unumquémque vocábulo suo ad confiténdum Dómino, quóniam in ætérnum misericórdia ejus.
 \verse{42} Heman quoque et Idithun canéntes tuba, et quatiéntes cýmbala et ómnia musicórum órgana ad canéndum Deo: fílios autem Idithun fecit esse portários.
 \verse{43} Reversúsque est omnis pópulus in domum suam: et David, ut benedíceret étiam dómui suæ.
 \chapter{17}
 Cum autem habitáret David in domo sua, dixit ad Nathan prophétam: Ecce ego hábito in domo cédrina: arca autem f\'{œ}deris Dómini sub péllibus est.
 \verse{2} Et ait Nathan ad David: Omnia quæ in corde tuo sunt, fac: Deus enim tecum est.
 \verse{3} Igitur nocte illa factus est sermo Dei ad Nathan, dicens:
 \verse{4} Vade, et lóquere David servo meo: Hæc dicit Dóminus: Non ædificábis tu mihi domum ad habitándum.
 \verse{5} Neque enim mansi in domo ex eo témpore quo edúxi Israël usque ad diem hanc: sed fui semper mutans loca tabernáculi, et in tentório
 \verse{6} manens cum omni Israël. Numquid locútus sum saltem uni júdicum Israël, quibus præcéperam ut páscerent pópulum meum, et dixi: Quare non ædificástis mihi domum cédrinam?
 
 \verse{7} Nunc ítaque sic loquéris ad servum meum David: Hæc dicit Dóminus exercítuum: Ego tuli te, cum in páscuis sequeréris gregem, ut esses dux pópuli mei Israël:
 \verse{8} et fui tecum quocúmque perrexísti, et interféci omnes inimícos tuos coram te, fecíque tibi nomen quasi uníus magnórum qui celebrántur in terra.
 \verse{9} Et dedi locum pópulo meo Israël: plantábitur, et habitábit in eo, et ultra non commovébitur: nec fílii iniquitátis átterent eos, sicut a princípio,
 \verse{10} ex diébus quibus dedi júdices pópulo meo Israël, et humiliávi univérsos inimícos tuos. Annúntio ergo tibi, quod ædificatúrus sit tibi Dóminus domum.
 \verse{11} Cumque impléveris dies tuos ut vadas ad patres tuos, suscitábo semen tuum post te, quod erit de fíliis tuis: et stabíliam regnum ejus.
 \verse{12} Ipse ædificábit mihi domum, et firmábo sólium ejus usque in ætérnum.
 \verse{13} Ego ero ei in patrem, et ipse erit mihi in fílium: et misericórdiam meam non áuferam ab eo, sicut ábstuli ab eo qui ante te fuit.
 \verse{14} Et státuam eum in domo mea, et in regno meo usque in sempitérnum: et thronus ejus erit firmíssimus in perpétuum.
 
 \verse{15} Juxta ómnia verba hæc, et juxta univérsam visiónem istam, sic locútus est Nathan ad David.
 \verse{16} Cumque venísset rex David, et sedísset coram Dómino, dixit: Quis ego sum, Dómine Deus, et quæ domus mea, ut præstáres mihi tália?
 \verse{17} sed et hoc parum visum est in conspéctu tuo, ideóque locútus es super domum servi tui étiam in futúrum: et fecísti me spectábilem super omnes hómines, Dómine Deus.
 \verse{18} Quid ultra áddere potest David, cum ita glorificáveris servum tuum, et cognóveris eum?
 \verse{19} Dómine, propter fámulum tuum juxta cor tuum fecísti omnem magnificéntiam hanc, et nota esse voluísti univérsa magnália.
 \verse{20} Dómine, non est símilis tui, et non est álius deus absque te, ex ómnibus quos audívimus áuribus nostris.
 \verse{21} Quis enim est álius, ut pópulus tuus Israël, gens una in terra, ad quam perréxit Deus ut liberáret et fáceret pópulum sibi, et magnitúdine sua atque terróribus ejíceret natiónes a fácie ejus, quem de Ægýpto liberárat?
 \verse{22} Et posuísti pópulum tuum Israël tibi in pópulum usque in ætérnum, et tu, Dómine, factus es Deus ejus.
 
 \verse{23} Nunc ígitur Dómine, sermo quem locútus es fámulo tuo et super domum ejus confirmétur in perpétuum, et fac sicut locútus es.
 \verse{24} Permaneátque et magnificétur nomen tuum usque in sempitérnum, et dicátur: Dóminus exercítuum Deus Israël, et domus David servi ejus pérmanens coram eo.
 \verse{25} Tu enim, Dómine Deus meus, revelásti aurículam servi tui, ut ædificáres ei domum: et idcírco invénit servus tuus fidúciam, ut oret coram te.
 \verse{26} Nunc ergo Dómine, tu es Deus, et locútus es ad servum tuum tanta benefícia.
 \verse{27} Et cœpísti benedícere dómui servi tui, ut sit semper coram te: te enim, Dómine, benedicénte, benedícta erit in perpétuum.
 \chapter{18}
 Factum est autem post hæc, ut percúteret David Philísthiim, et humiliáret eos, et tólleret Geth et fílias ejus de manu Philísthiim,
 \verse{2} percuterétque Moab, et fíerent Moabítæ servi David, offeréntes ei múnera.
 \verse{3} Eo témpore percússit David étiam Adarézer regem Soba regiónis Hemath, quando perréxit ut dilatáret impérium suum usque ad flumen Euphráten.
 \verse{4} Cepit ergo David mille quadrígas ejus, et septem míllia équitum, ac vigínti míllia virórum péditum, subnervavítque omnes equos cúrruum, excéptis centum quadrígis, quas reservávit sibi.
 \verse{5} Supervénit autem et Syrus Damascénus, ut auxílium præbéret Adarézer regi Soba: sed et hujus percússit David vigínti duo míllia virórum.
 \verse{6} Et pósuit mílites in Damásco, ut Sýria quoque servíret sibi, et offérret múnera. Adjuvítque eum Dóminus in cunctis ad quæ perréxerat.
 
 \verse{7} Tulit quoque David pháretras áureas, quas habúerant servi Adarézer, et áttulit eas in Jerúsalem.
 \verse{8} Necnon de Thebath et Chun úrbibus Adarézer æris plúrimum, de quo fecit Sálomon mare ǽneum, et colúmnas, et vasa ænéa.
 \verse{9} Quod cum audísset Thou rex Hemath, percussísse vidélicet David omnem exércitum Adarézer regis Soba,
 \verse{10} misit Adóram fílium suum ad regem David, ut postuláret ab eo pacem, et congratularétur ei quod percussísset et expugnásset Adarézer: adversárius quippe erat Thou Adarézer.
 \verse{11} Sed et ómnia vasa áurea, et argéntea, et ænéa consecrávit David rex Dómino, cum argénto et auro quod túlerat ex univérsis géntibus, tam de Idumǽa, et Moab, et fíliis Ammon, quam de Philísthiim et Amalec.
 
 \verse{12} Abísai vero fílius Sárviæ percússit Edom in valle Salinárum, decem et octo míllia:
 \verse{13} et constítuit in Edom præsídium, ut servíret Idumǽa David: salvavítque Dóminus David in cunctis ad quæ perréxerat.
 \verse{14} Regnávit ergo David super univérsum Israël, et faciébat judícium atque justítiam cuncto pópulo suo.
 \verse{15} Porro Joab fílius Sárviæ erat super exércitum, et Jósaphat fílius Ahílud a commentáriis:
 \verse{16} Sadoc autem fílius Achitob, et Ahímelech fílius Abíathar, sacerdótes: et Susa, scriba:
 \verse{17} Banaías quoque fílius Jójadæ super legiónes Ceréthi et Pheléthi: porro fílii David, primi ad manum regis.
 \chapter{19}
 Accidit autem ut morerétur Naas rex filiórum Ammon, et regnáret fílius ejus pro eo.
 \verse{2} Dixítque David: Fáciam misericórdiam cum Hanon fílio Naas: prǽstitit enim mihi pater ejus grátiam. Misítque David núntios ad consolándum eum super morte patris sui. Qui cum perveníssent in terram filiórum Ammon ut consolaréntur Hanon,
 \verse{3} dixérunt príncipes filiórum Ammon ad Hanon: Tu fórsitan putas, quod David honóris causa in patrem tuum míserit qui consoléntur te: nec animadvértis quod ut explórent, et invéstigent, et scruténtur terram tuam, vénerint ad te servi ejus.
 \verse{4} Igitur Hanon púeros David decalvávit, et rasit, et præcídit túnicas eórum a nátibus usque ad pedes, et dimísit eos.
 \verse{5} Qui cum abiíssent, et hoc mandássent David, misit in occúrsum eórum (grandem enim contuméliam sustinúerant) et præcépit ut manérent in Jéricho, donec crésceret barba eórum, et tunc reverteréntur.
 \verse{6} Vidéntes autem fílii Ammon quod injúriam fecíssent David, tam Hanon quam réliquus pópulus, misérunt mille talénta argénti, ut condúcerent sibi de Mesopotámia, et de Sýria Máacha, et de Soba currus et équites.
 \verse{7} Conduxerúntque trigínta duo míllia cúrruum, et regem Máacha cum pópulo ejus. Qui cum veníssent, castrametáti sunt e regióne Médaba. Fílii quoque Ammon congregáti de úrbibus suis venérunt ad bellum.
 \verse{8} Quod cum audísset David, misit Joab, et omnem exércitum virórum fórtium:
 \verse{9} egressíque fílii Ammon, direxérunt áciem juxta portam civitátis; reges autem, qui ad auxílium ejus vénerant, separátim in agro stetérunt.
 \verse{10} Igitur Joab, intélligens bellum ex advérso et post tergum contra se fíeri, elégit viros fortíssimos de univérso Israël, et perréxit contra Syrum.
 \verse{11} Réliquam autem partem pópuli dedit sub manu Abísai fratris sui: et perrexérunt contra fílios Ammon.
 \verse{12} Dixítque: Si vícerit me Syrus, auxílio eris mihi: si autem superáverint te fílii Ammon, ero tibi in præsídium.
 \verse{13} Confortáre, et agámus viríliter pro pópulo nostro, et pro úrbibus Dei nostri: Dóminus autem, quod in conspéctu suo bonum est, fáciet.
 \verse{14} Perréxit ergo Joab et pópulus qui cum eo erat, contra Syrum ad pr\'{œ}lium: et fugávit eos.
 \verse{15} Porro fílii Ammon vidéntes quod fugísset Syrus, ipsi quoque fugérunt Abísai fratrem ejus, et ingréssi sunt civitátem: reversúsque est étiam Joab in Jerúsalem.
 
 \verse{16} Videns autem Syrus quod cecidísset coram Israël, misit núntios, et addúxit Syrum, qui erat trans flúvium: Sophach autem princeps milítiæ Adarézer erat dux eórum.
 \verse{17} Quod cum nuntiátum esset David, congregávit univérsum Israël, et transívit Jordánem, irruítque in eos et diréxit ex advérso áciem, illis contra pugnántibus.
 \verse{18} Fugit autem Syrus Israël, et interfécit David de Syris septem míllia cúrruum, et quadragínta míllia péditum, et Sophach exércitus príncipem.
 \verse{19} Vidéntes autem servi Adarézer se ab Israël esse superátos, transfugérunt ad David, et serviérunt ei: noluítque ultra Sýria auxílium præbére fíliis Ammon.
 \chapter{20}
 Factum est autem post anni círculum, eo témpore quo solent reges ad bella procédere, congregávit Joab exércitum, et robur milítiæ, et vastávit terram filiórum Ammon: perrexítque et obsédit Rabba. Porro David manébat in Jerúsalem, quando Joab percússit Rabba et destrúxit eam.
 \verse{2} Tulit autem David corónam Melchom de cápite ejus, et invénit in ea auri pondo taléntum, et pretiosíssimas gemmas, fecítque sibi inde diadéma: manúbias quoque urbis plúrimas tulit;
 \verse{3} pópulum autem, qui erat in ea, edúxit, et fecit super eos tríbulas, et trahas, et ferráta carpénta transíre, ita ut dissecaréntur et contereréntur. Sic fecit David cunctis úrbibus filiórum Ammon: et revérsus est cum omni pópulo suo in Jerúsalem.
 
 \verse{4} Post hæc ínitum est bellum in Gazer advérsum Philisthǽos, in quo percússit Sobóchai Husathítes, Sáphai de génere Ráphaim, et humiliávit eos.
 \verse{5} Aliud quoque bellum gestum est advérsus Philisthǽos, in quo percússit Adeodátus fílius Saltus Bethlehemítes fratrem Góliath Gethǽi, cujus hastæ lignum erat quasi liciatórium texéntium.
 \verse{6} Sed et áliud bellum áccidit in Geth, in quo fuit homo longíssimus, senos habens dígitos, id est, simul vigínti quátuor: qui et ipse de Rapha fúerat stirpe generátus.
 \verse{7} Hic blasphemávit Israël: et percússit eum Jónathan fílius Sámaa fratris David. Hi sunt fílii Rapha in Geth, qui cecidérunt in manu David et servórum ejus.
 \chapter{21}
 Consurréxit autem Satan contra Israël, et concitávit David ut numeráret Israël.
 \verse{2} Dixítque David ad Joab et ad príncipes pópuli: Ite, et numeráte Israël a Bersabée usque Dan: et afférte mihi númerum ut sciam.
 \verse{3} Respondítque Joab: Augeat Dóminus pópulum suum céntuplum quam sunt: nonne, dómine mi rex, omnes servi tui sunt? quare hoc quærit dóminus meus, quod in peccátum reputétur Israéli?
 \verse{4} Sed sermo regis magis præváluit: egressúsque est Joab, et circuívit univérsum Israël: et revérsus est Jerúsalem,
 \verse{5} dedítque David númerum eórum quos circuíerat: et invéntus est omnis númerus Israël, mille míllia et centum míllia virórum educéntium gládium: de Juda autem quadringénta septuagínta míllia bellatórum.
 \verse{6} Nam Levi et Bénjamin non numerávit: eo quod Joab invítus exsequerétur regis impérium.
 
 \verse{7} Displícuit autem Deo quod jussum erat: et percússit Israël.
 \verse{8} Dixítque David ad Deum: Peccávi nimis ut hoc fácerem: óbsecro, aufer iniquitátem servi tui, quia insipiénter egi.
 \verse{9} Et locútus est Dóminus ad Gad vidéntem Davídis, dicens:
 \verse{10} Vade, et lóquere ad David, et dic ei: Hæc dicit Dóminus: Trium tibi optiónem do: unum, quod volúeris, élige, et fáciam tibi.
 \verse{11} Cumque venísset Gad ad David, dixit ei: Hæc dicit Dóminus: Elige, quod volúeris:
 \verse{12} aut tribus annis famem; aut tribus ménsibus te fúgere hostes tuos, et gládium eórum non posse evádere; aut tribus diébus gládium Dómini, et pestiléntiam versári in terra, et ángelum Dómini interfícere in univérsis fínibus Israël: nunc ígitur vide quid respóndeam ei qui misit me.
 \verse{13} Et dixit David ad Gad: Ex omni parte me angústiæ premunt: sed mélius mihi est ut íncidam in manus Dómini, quia multæ sunt miseratiónes ejus, quam in manus hóminum.
 \verse{14} Misit ergo Dóminus pestiléntiam in Israël: et cecidérunt de Israël septuagínta míllia virórum.
 \verse{15} Misit quoque ángelum in Jerúsalem ut percúteret eam: cumque percuterétur, vidit Dóminus, et misértus est super magnitúdine mali: et imperávit ángelo qui percutiébat: Súfficit, jam cesset manus tua. Porro ángelus Dómini stabat juxta áream Ornan Jebusǽi.
 \verse{16} Levánsque David óculos suos, vidit ángelum Dómini stantem inter cælum et terram, et evaginátum gládium in manu ejus, et versum contra Jerúsalem: et cecidérunt tam ipse quam majóres natu, vestíti cilíciis, proni in terram.
 \verse{17} Dixítque David ad Deum: Nonne ego sum, qui jussi ut numerarétur pópulus? ego, qui peccávi? ego, qui malum feci? iste grex, quid comméruit? Dómine Deus meus, vertátur, óbsecro, manus tua in me, et in domum patris mei: pópulus autem tuus non percutiátur.
 
 \verse{18} Angelus autem Dómini præcépit Gad ut díceret Davídi ut ascénderet, exstruerétque altáre Dómino Deo in área Ornan Jebusǽi.
 \verse{19} Ascéndit ergo David juxta sermónem Gad, quem locútus ei fúerat ex nómine Dómini.
 \verse{20} Porro Ornan cum suspexísset et vidísset ángelum, quatuórque fílii ejus cum eo, abscondérunt se: nam eo témpore terébat in área tríticum.
 \verse{21} Igitur cum veníret David ad Ornan, conspéxit eum Ornan, et procéssit ei óbviam de área, et adorávit eum pronus in terram.
 \verse{22} Dixítque ei David: Da mihi locum áreæ tuæ, ut ædíficem in ea altáre Dómino: ita ut quantum valet argénti accípias, et cesset plaga a pópulo.
 \verse{23} Dixit autem Ornan ad David: Tolle, et fáciat dóminus meus rex quodcúmque ei placet: sed et boves do in holocáustum, et tríbulas in ligna, et tríticum in sacrifícium: ómnia libens præbébo.
 \verse{24} Dixítque ei rex David: Nequáquam ita fiet, sed argéntum dabo quantum valet: neque enim tibi auférre débeo, et sic offérre Dómino holocáusta gratuíta.
 \verse{25} Dedit ergo David Ornan pro loco siclos auri justíssimi pónderis sexcéntos.
 \verse{26} Et ædificávit ibi altáre Dómino, obtulítque holocáusta et pacífica, et invocávit Dóminum; et exaudívit eum in igne de cælo super altáre holocáusti.
 \verse{27} Præcepítque Dóminus ángelo, et convértit gládium suum in vagínam.
 
 \verse{28} Prótinus ergo David, videns quod exaudísset eum Dóminus in área Ornan Jebusǽi, immolávit ibi víctimas.
 \verse{29} Tabernáculum autem Dómini, quod fécerat Móyses in desérto, et altáre holocaustórum, ea tempestáte erat in excélso Gábaon.
 \verse{30} Et non præváluit David ire ad altáre ut ibi obsecráret Deum: nímio enim fúerat in timóre pertérritus, videns gládium ángeli Dómini.
 \chapter{22}
 Dixítque David: Hæc est domus Dei, et hoc altáre in holocáustum Israéli.
 \verse{2} Et præcépit ut congregaréntur omnes prosélyti de terra Israël, et constítuit ex eis látomos ad cædéndos lápides et poliéndos, ut ædificarétur domus Dei.
 \verse{3} Ferrum quoque plúrimum ad clavos januárum, et ad commissúras atque junctúras, præparávit David: et æris pondus innumerábile.
 \verse{4} Ligna quoque cédrina non póterant æstimári, quæ Sidónii et Týrii deportáverant ad David.
 \verse{5} Et dixit David: Sólomon fílius meus puer párvulus est et delicátus: domus autem, quam ædificári volo Dómino, talis esse debet ut in cunctis regiónibus nominétur: præparábo ergo ei necessária. Et ob hanc causam ante mortem suam omnes præparávit impénsas.
 
 \verse{6} Vocavítque Salomónem fílium suum, et præcépit ei ut ædificáret domum Dómino Deo Israël.
 \verse{7} Dixítque David ad Salomónem: Fili mi, voluntátis meæ fuit ut ædificárem domum nómini Dómini Dei mei:
 \verse{8} sed factus est sermo Dómini ad me, dicens: Multum sánguinem effudísti, et plúrima bella bellásti: non póteris ædificáre domum nómini meo, tanto effúso sánguine coram me:
 \verse{9} fílius qui nascétur tibi, erit vir quietíssimus: fáciam enim eum requiéscere ab ómnibus inimícis suis per circúitum: et ob hanc causam Pacíficus vocábitur: et pacem et ótium dabo in Israël cunctis diébus ejus.
 \verse{10} Ipse ædificábit domum nómini meo, et ipse erit mihi in fílium, et ego ero illi in patrem: firmabóque sólium regni ejus super Israël in ætérnum.
 
 \verse{11} Nunc ergo fili mi, sit Dóminus tecum, et prosperáre, et ædífica domum Dómino Deo tuo sicut locútus est de te.
 \verse{12} Det quoque Dóminus prudéntiam et sensum ut régere possis Israël, et custodíre legem Dómini Dei tui.
 \verse{13} Tunc enim profícere póteris, si custodíeris mandáta et judícia quæ præcépit Dóminus Móysi ut docéret Israël. Confortáre, et viríliter age: ne tímeas, neque páveas.
 \verse{14} Ecce ego in paupertáte mea præparávi impénsas domus Dómini, auri talénta centum míllia, et argénti mille míllia talentórum: æris vero et ferri non est pondus, víncitur enim númerus magnitúdine; ligna et lápides præparávi ad univérsa impéndia.
 \verse{15} Habes quoque plúrimos artífices, látomos, et cæmentários, artificésque lignórum, et ómnium ártium ad faciéndum opus prudentíssimos,
 \verse{16} in auro et argénto et áëre et ferro, cujus non est númerus. Surge ígitur et fac, et erit Dóminus tecum.
 
 \verse{17} Præcépit quoque David cunctis princípibus Israël ut adjuvárent Salomónem fílium suum:
 \verse{18} Cérnitis, ínquiens, quod Dóminus Deus vester vobíscum sit, et déderit vobis réquiem per circúitum, et tradíderit omnes inimícos vestros in manus vestras, et subjécta sit terra coram Dómino, et coram pópulo ejus.
 \verse{19} Præbéte ígitur corda vestra et ánimas vestras, ut quærátis Dóminum Deum vestrum: et consúrgite, et ædificáte sanctuárium Dómino Deo, ut introducátur arca f\'{œ}deris Dómini, et vasa Dómino consecráta, in domum quæ ædificátur nómini Dómini.
 \chapter{23}
 Igitur David, senex et plenus diérum, regem constítuit Salomónem fílium suum super Israël.
 \verse{2} Et congregávit omnes príncipes Israël, et sacerdótes atque Levítas.
 
 \verse{3} Numeratíque sunt Levítæ a trigínta annis et supra: et invénta sunt trigínta octo míllia virórum.
 \verse{4} Ex his elécti sunt, et distribúti in ministérium domus Dómini, vigínti quátuor míllia: præpositórum autem et júdicum, sex míllia.
 \verse{5} Porro quátuor míllia janitóres, et tótidem psaltæ, canéntes Dómino in órganis quæ fécerat ad canéndum.
 \verse{6} Et distríbuit eos David per vices filiórum Levi, Gerson vidélicet, et Caath, et Merári.
 \verse{7} Fílii Gerson: Léedan, et Sémei.
 \verse{8} Fílii Léedan: princeps Jáhiel, et Zethan, et Joël, tres.
 \verse{9} Fílii Sémei: Sálomith, et Hósiel, et Aran, tres: isti príncipes familiárum Léedan.
 \verse{10} Porro fílii Sémei: Leheth, et Ziza, et Jaus, et Baría: isti fílii Sémei, quátuor.
 \verse{11} Erat autem Leheth prior, Ziza secúndus: porro Jaus et Baría non habuérunt plúrimos fílios, et idcírco in una família, unáque domo computáti sunt.
 \verse{12} Fílii Caath: Amram, et Isaar, Hebron, et Oziel, quátuor.
 \verse{13} Fílii Amram: Aaron et Móyses. Separatúsque est Aaron ut ministráret in Sancto sanctórum, ipse et fílii ejus in sempitérnum, et adoléret incénsum Dómino secúndum ritum suum, ac benedíceret nómini ejus in perpétuum.
 \verse{14} Móysi quoque hóminis Dei fílii annumeráti sunt in tribu Levi.
 \verse{15} Fílii Móysi: Gersom et Eliézer.
 \verse{16} Fílii Gersom: Súbuel primus.
 \verse{17} Fuérunt autem fílii Eliézer: Rohobía primus: et non erant Eliézer fílii álii. Porro fílii Rohobía multiplicáti sunt nimis.
 \verse{18} Fílii Isaar: Sálomith primus.
 \verse{19} Fílii Hebron: Jeríau primus, Amarías secúndus, Jaháziel tértius, Jécmaam quartus.
 \verse{20} Fílii Oziel: Micha primus, Jesía secúndus.
 \verse{21} Fílii Merári: Móholi, et Musi. Fílii Móholi: Eleázar et Cis.
 \verse{22} Mórtuus est autem Eleázar, et non hábuit fílios, sed fílias: acceperúntque eas fílii Cis fratres eárum.
 \verse{23} Fílii Musi: Móholi, et Eder, et Jérimoth, tres.
 
 \verse{24} Hi fílii Levi in cognatiónibus et famíliis suis, príncipes per vices, et númerum cápitum singulórum qui faciébant ópera ministérii domus Dómini, a vigínti annis et supra.
 \verse{25} Dixit enim David: Réquiem dedit Dóminus Deus Israël pópulo suo, et habitatiónem Jerúsalem usque in ætérnum.
 \verse{26} Nec erit offícii Levitárum ut ultra portent tabernáculum et ómnia vasa ejus ad ministrándum.
 \verse{27} Juxta præcépta quoque David novíssima, supputábitur númerus filiórum Levi a vigínti annis et supra.
 \verse{28} Et erunt sub manu filiórum Aaron in cultum domus Dómini, in vestíbulis, et in éxedris, et in loco purificatiónis, et in sanctuário, et in univérsis opéribus ministérii templi Dómini.
 \verse{29} Sacerdótes autem, super panes propositiónis, et ad símilæ sacrifícium, et ad lágana ázyma, et sartáginem, et ad torréndum, et super omne pondus atque mensúram.
 \verse{30} Levítæ vero ut stent mane ad confiténdum et canéndum Dómino: similitérque ad vésperam,
 \verse{31} tam in oblatióne holocaustórum Dómini, quam in sábbatis et caléndis et solemnitátibus réliquis juxta númerum et cæremónias uniuscujúsque rei, júgiter coram Dómino.
 \verse{32} Et custódiant observatiónes tabernáculi f\'{œ}deris, et ritum sanctuárii, et observatiónem filiórum Aaron fratrum suórum, ut minístrent in domo Dómini.
 \chapter{24}
 Porro fíliis Aaron hæ partitiónes erant. Fílii Aaron: Nadab, et Abiu, et Eleázar, et Ithamar.
 \verse{2} Mórtui sunt autem Nadab et Abiu ante patrem suum absque líberis: sacerdotióque functus est Eleázar, et Ithamar.
 \verse{3} Et divísit eos David, id est, Sadoc de fíliis Eleázari, et Ahímelech de fíliis Ithamar, secúndum vices suas et ministérium.
 \verse{4} Inventíque sunt multo plures fílii Eleázar in princípibus viris, quam fílii Ithamar. Divísit autem eis, hoc est, fíliis Eleázar, príncipes per famílias sédecim: et fíliis Ithamar per famílias et domos suas octo.
 \verse{5} Porro divísit utrásque inter se famílias sórtibus: erant enim príncipes sanctuárii, et príncipes Dei, tam de fíliis Eleázar quam de fíliis Ithamar.
 \verse{6} Descripsítque eos Semeías fílius Nathánaël scriba Levítes, coram rege et princípibus, et Sadoc sacerdóte, et Ahímelech fílio Abíathar, princípibus quoque familiárum sacerdotálium, et Leviticárum: unam domum, quæ céteris prǽerat, Eleázar: et álteram domum, quæ sub se habébat céteros, Ithamar.
 \verse{7} Exívit autem sors prima Jójarib, secúnda Jédei,
 \verse{8} tértia Harim, quarta Séorim,
 \verse{9} quinta Melchía, sexta Máiman,
 \verse{10} séptima Accos, octáva Abía,
 \verse{11} nona Jésua, décima Sechenía,
 \verse{12} undécima Elíasib, duodécima Jacim,
 \verse{13} tertiadécima Hoppha, decimaquárta Isbaab,
 \verse{14} decimaquínta Belga, decimaséxta Emmer,
 \verse{15} decimaséptima Hezir, decimaoctáva Aphses,
 \verse{16} decimanóna Pheteía, vigésima Hezéchiel,
 \verse{17} vigésima prima Jachin, vigésima secúnda Gamul,
 \verse{18} vigésima tértia Dalaíau, vigésima quarta Maazíau.
 \verse{19} Hæ vices eórum secúndum ministéria sua, ut ingrediántur domum Dómini, et juxta ritum suum sub manu Aaron patris eórum, sicut præcéperat Dóminus Deus Israël.
 
 \verse{20} Porro filiórum Levi qui réliqui fúerant, de fíliis Amram erat Súbaël, et de fíliis Súbaël, Jehedeía.
 \verse{21} De fíliis quoque Rohobíæ, princeps Jesías.
 \verse{22} Isáari vero fílius Sálemoth, filiúsque Sálemoth Jahath:
 \verse{23} filiúsque ejus Jeríau primus, Amarías secúndus, Jaháziel tértius, Jécmaan quartus.
 \verse{24} Fílius Oziel, Micha: fílius Micha, Samir.
 \verse{25} Frater Micha, Jesía: filiúsque Jesíæ, Zacharías.
 \verse{26} Fílii Merári: Móholi, et Musi. Fílius Ozíau: Benno.
 \verse{27} Fílius quoque Merári: Ozíau, et Soam, et Zachur, et Hebri.
 \verse{28} Porro Móholi fílius, Eleázar, qui non habébat líberos.
 \verse{29} Fílius vero Cis, Jerámeel.
 \verse{30} Fílii Musi: Móholi, Eder et Jérimoth: isti fílii Levi secúndum domos familiárum suárum.
 \verse{31} Miserúntque et ipsi sortes contra fratres suos fílios Aaron coram David rege, et Sadoc, et Ahímelech, et princípibus familiárum sacerdotálium et Leviticárum, tam majóres quam minóres: omnes sors æquáliter dividébat.
 \chapter{25}
 Igitur David et magistrátus exércitus segregavérunt in ministérium fílios Asaph, et Heman, et Idithun, qui prophetárent in cítharis, et psaltériis, et cýmbalis secúndum númerum suum, dedicáto sibi offício serviéntes.
 \verse{2} De fíliis Asaph: Zachur, et Joseph, et Nathanía, et Asaréla, fílii Asaph: sub manu Asaph prophetántis juxta regem.
 \verse{3} Porro Idithun: fílii Idithun, Godolías, Sori, Jeseías, et Hasabías, et Mathathías, sex, sub manu patris sui Idithun, qui in cíthara prophetábat super confiténtes et laudántes Dóminum.
 \verse{4} Heman quoque: fílii Heman, Boccíau, Mathaníau, Oziel, Súbuel, et Jérimoth, Hananías, Hánani, Elíatha, Geddélthi, et Romemthiézer, et Jesbacássa, Mellóthi, Othir, Maházioth:
 \verse{5} omnes isti fílii Heman vidéntis regis in sermónibus Dei, ut exaltáret cornu: dedítque Deus Heman fílios quatuórdecim, et fílias tres.
 \verse{6} Univérsi sub manu patris sui ad cantándum in templo Dómini distribúti erant, in cýmbalis, et psaltériis, et cítharis, in ministéria domus Dómini juxta regem: Asaph vidélicet, et Idithun, et Heman.
 
 \verse{7} Fuit autem númerus eórum cum frátribus suis, qui erudiébant cánticum Dómini, cuncti doctóres, ducénti octogínta octo.
 \verse{8} Miserúntque sortes per vices suas, ex æquo tam major quam minor, doctus páriter et indóctus.
 \verse{9} Egressáque est sors prima Joseph, qui erat de Asaph. Secúnda Godolíæ, ipsi et fíliis ejus, et frátribus ejus duódecim.
 \verse{10} Tértia Zachur, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{11} Quarta Isari, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{12} Quinta Nathaníæ, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{13} Sexta Boccíau, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{14} Séptima Isreéla, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{15} Octáva Jesaíæ, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{16} Nona Mathaníæ, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{17} Décima Semeíæ, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{18} Undécima Azáreel, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{19} Duodécima Hasabíæ, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{20} Tertiadécima Súbaël, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{21} Quartadécima Mathathíæ, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{22} Quintadécima Jérimoth, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{23} Sextadécima Hananíæ, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{24} Septimadécima Jesbacássæ, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{25} Octavadécima Hánani, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{26} Nonadécima Mellóthi, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{27} Vigésima Elíatha, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{28} Vigésima prima Othir, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{29} Vigésima secúnda Geddélthi, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{30} Vigésima tértia Maházioth, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \verse{31} Vigésima quarta Romemthiézer, fíliis et frátribus ejus duódecim.
 \chapter{26}
 Divisiónes autem janitórum: de Corítis Meselemía, fílius Core, de fíliis Asaph.
 \verse{2} Fílii Meselemíæ: Zacharías primogénitus, Jádihel secúndus, Zabadías tértius, Jathánaël quartus,
 \verse{3} Ælam quintus, Jóhanan sextus, Elioénai séptimus.
 \verse{4} Fílii autem Obédedom: Semeías primogénitus, Józabad secúndus, Jóaha tértius, Sachar quartus, Nathánaël quintus,
 \verse{5} Ammiel sextus, Issachar séptimus, Phóllathi octávus: quia benedíxit illi Dóminus.
 \verse{6} Sémei autem fílio ejus nati sunt fílii, præfécti familiárum suárum: erant enim viri fortíssimi.
 \verse{7} Fílii ergo Semeíæ: Othni, et Ráphaël, et Obed, Elzabad, fratres ejus viri fortíssimi: Eliu quoque et Samachías.
 \verse{8} Omnes hi, de fíliis Obédedom: ipsi, et fílii et fratres eórum, fortíssimi ad ministrándum, sexagínta duo de Obédedom.
 \verse{9} Porro Meselemíæ fílii, et fratres eórum robustíssimi, decem et octo.
 \verse{10} De Hosa autem, id est, de fíliis Merári: Semri princeps (non enim habúerat primogénitum, et idcírco posúerat eum pater ejus in príncipem),
 \verse{11} Helcías secúndus, Tabelías tértius, Zacharías quartus: omnes hi fílii et fratres Hosa, trédecim.
 
 \verse{12} Hi divísi sunt in janitóres, ut semper príncipes custodiárum, sicut et fratres eórum ministrárent in domo Dómini.
 \verse{13} Missæ sunt ergo sortes ex æquo, et parvis et magnis, per famílias suas in unamquámque portárum.
 \verse{14} Cécidit ergo sors orientális, Selemíæ. Porro Zacharíæ fílio ejus, viro prudentíssimo et erudíto, sortíto óbtigit plaga septentrionális.
 \verse{15} Obédedom vero et fíliis ejus ad austrum: in qua parte domus erat seniórum concílium.
 \verse{16} Sephim et Hosa ad occidéntem, juxta portam, quæ ducit ad viam ascensiónis: custódia contra custódiam.
 \verse{17} Ad oriéntem vero Levítæ sex: et ad aquilónem, quátuor per diem: atque ad merídiem simíliter in die quátuor: et ubi erat concílium bini et bini.
 \verse{18} In céllulis quoque janitórum ad occidéntem quátuor in via, biníque per céllulas.
 \verse{19} Hæ sunt divisiónes janitórum filiórum Core et Merári.
 
 \verse{20} Porro Achías erat super thesáuros domus Dei, et vasa sanctórum.
 \verse{21} Fílii Ledan, fílii Gersónni: de Ledan príncipes familiárum Ledan, et Gersónni, Jehiéli.
 \verse{22} Fílii Jehiéli: Zathan, et Joël fratres ejus super thesáuros domus Dómini.
 \verse{23} Amramítis, et Isaarítis, et Hebronítis, et Ozihelítis.
 \verse{24} Súbaël autem fílius Gersom fílii Móysi, præpósitus thesáuris.
 \verse{25} Fratres quoque ejus Eliézer, cujus fílius Rahabía, et hujus fílius Isaías, et hujus fílius Joram, hujus quoque fílius Zechri, et hujus fílius Sélemith.
 \verse{26} Ipse Sélemith, et fratres ejus, super thesáuros sanctórum quæ sanctificávit David rex, et príncipes familiárum, et tribúni, et centuriónes, et duces exércitus,
 \verse{27} de bellis et manúbiis prœliórum, quæ consecráverant ad instauratiónem et supelléctilem templi Dómini.
 \verse{28} Hæc autem univérsa sanctificávit Sámuel videns, et Saul fílius Cis, et Abner fílius Ner, et Joab fílius Sárviæ: omnes qui sanctificáverant ea per manum Sélemith et fratrum ejus.
 
 \verse{29} Isaarítis vero prǽerat Chonenías, et fílii ejus ad ópera forínsecus super Israël ad docéndum et judicándum eos.
 \verse{30} Porro de Hebronítis Hasabías, et fratres ejus viri fortíssimi, mille septingénti prǽerant Israéli trans Jordánem contra occidéntem, in cunctis opéribus Dómini, et in ministérium regis.
 \verse{31} Hebronitárum autem princeps fuit Jería secúndum famílias et cognatiónes eórum. Quadragésimo anno regni David recensíti sunt, et invénti sunt viri fortíssimi in Jazer Gálaad,
 \verse{32} fratrésque ejus robustióris ætátis, duo míllia septingénti príncipes familiárum. Præpósuit autem eos David rex Rubenítis, et Gaddítis, et dimídiæ tríbui Manásse, in omne ministérium Dei et regis.
 \chapter{27}
 Fílii autem Israël secúndum númerum suum, príncipes familiárum, tribúni, et centuriónes, et præfécti, qui ministrábant regi juxta turmas suas, ingrediéntes et egrediéntes per síngulos menses in anno, vigínti quátuor míllibus sínguli prǽerant.
 \verse{2} Primæ turmæ in primo mense Jésboam prǽerat fílius Zábdiel, et sub eo vigínti quátuor míllia;
 \verse{3} de fíliis Phares, princeps cunctórum príncipum in exércitu mense primo.
 \verse{4} Secúndi mensis habébat turmam Dudía Ahohítes, et post se alter nómine Macélloth, qui regébat partem exércitus vigínti quátuor míllium.
 \verse{5} Dux quoque turmæ tértiæ in mense tértio erat Banaías fílius Jójadæ sacérdos: et in divisióne sua vigínti quátuor míllia.
 \verse{6} Ipse est Banaías fortíssimus inter trigínta, et super trigínta: prǽerat autem turmæ ipsíus Amízabad fílius ejus.
 \verse{7} Quartus, mense quarto, Asahel frater Joab, et Zabadías fílius ejus post eum: et in turma ejus vigínti quátuor míllia.
 \verse{8} Quintus, mense quinto, princeps Sámaoth Jezerítes: et in turma ejus vigínti quátuor míllia.
 \verse{9} Sextus, mense sexto, Hira fílius Acces Thecuítes: et in turma ejus vigínti quátuor míllia.
 \verse{10} Séptimus, mense séptimo, Helles Phallonítes de fíliis Ephraim: et in turma ejus vigínti quátuor míllia.
 \verse{11} Octávus, mense octávo, Sobóchai Husathítes de stirpe Zárahi: et in turma ejus vigínti quátuor míllia.
 \verse{12} Nonus, mense nono, Abiézer Anathothítes de fíliis Jémini: et in turma ejus vigínti quátuor míllia.
 \verse{13} Décimus, mense décimo, Márai, et ipse Netophathítes de stirpe Zárai: et in turma ejus vigínti quátuor míllia.
 \verse{14} Undécimus, mense undécimo, Banaías Pharathonítes de fíliis Ephraim: et in turma ejus vigínti quátuor míllia.
 \verse{15} Duodécimus, mense duodécimo, Hóldai Netophathítes, de stirpe Gothóniel: et in turma ejus vigínti quátuor míllia.
 
 \verse{16} Porro tríbubus prǽerant Israël, Rubenítis, dux Eliézer fílius Zechri: Simeonítis, dux Saphatías fílius Máacha:
 \verse{17} Levítis, Hasabías fílius Cámuel: Aaronítis, Sadoc:
 \verse{18} Juda, Eliu frater David: Issachar, Amri fílius Míchaël.
 \verse{19} Zabulonítis, Jesmaías fílius Abdíæ: Nephthalítibus, Jérimoth fílius Ozriel:
 \verse{20} fíliis Ephraim, Osée fílius Ozáziu: dimídiæ tríbui Manásse, Joël fílius Phadaíæ:
 \verse{21} et dimídiæ tríbui Manásse in Gálaad, Jaddo fílius Zacharíæ: Bénjamin autem, Jásiel fílius Abner:
 \verse{22} Dan vero, Ezrihel fílius Jéroham: hi príncipes filiórum Israël.
 \verse{23} Nóluit autem David numeráre eos a vigínti annis inférius: quia díxerat Dóminus ut multiplicáret Israël quasi stellas cæli.
 \verse{24} Joab fílius Sárviæ c\'{œ}perat numeráre, nec complévit: quia super hoc ira irrúerat in Israël, et idcírco númerus eórum qui fúerant recensíti, non est relátus in fastos regis David.
 
 \verse{25} Super thesáuros autem regis fuit Azmoth fílius Adiel: his autem thesáuris, qui erant in úrbibus, et in vicis, et in túrribus, præsidébat Jónathan fílius Ozíæ.
 \verse{26} Operi autem rústico, et agrícolis qui exercébant terram, prǽerat Ezri fílius Chelub:
 \verse{27} vinearúmque cultóribus, Semeías Romathítes: cellis autem vináriis, Zabdías Aphonítes.
 \verse{28} Nam super olivéta et ficéta quæ erant in campéstribus, Bálanam Gederítes: super apothécas autem ólei, Joas.
 \verse{29} Porro arméntis quæ pascebántur in Saron, præpósitus fuit Sétrai Saronítes: et super boves in vállibus, Saphat fílius Adli:
 \verse{30} super camélos vero, Ubil Ismahelítes: et super ásinos, Jadías Meronathítes:
 \verse{31} super oves quoque, Jaziz Agaréus: omnes hi, príncipes substántiæ regis David.
 
 \verse{32} Jónathan autem pátruus David, consiliárius, vir prudens et litterátus: ipse et Jáhiel fílius Hachamóni erant cum fíliis regis.
 \verse{33} Achítophel étiam consiliárius regis, et Chúsai Arachítes amícus regis.
 \verse{34} Post Achítophel fuit Jójada fílius Banaíæ, et Abíathar. Princeps autem exércitus regis erat Joab.
 \chapter{28}
 Convocávit ígitur David omnes príncipes Israël, duces tríbuum, et præpósitos turmárum, qui ministrábant regi: tribúnos quoque et centuriónes, et qui prǽerant substántiæ et possessiónibus regis, filiósque suos cum eunúchis, et poténtes et robustíssimos quosque in exércitu Jerúsalem.
 \verse{2} Cumque surrexísset rex, et stetísset, ait: Audíte me, fratres mei et pópulus meus: cogitávi ut ædificárem domum, in qua requiésceret arca f\'{œ}deris Dómini, et scabéllum pedum Dei nostri: et ad ædificándum, ómnia præparávi.
 \verse{3} Deus autem dixit mihi: Non ædificábis domum nómini meo, eo quod sis vir bellátor, et sánguinem fúderis.
 \verse{4} Sed elégit Dóminus Deus Israël me de univérsa domo patris mei, ut essem rex super Israël in sempitérnum: de Juda enim elégit príncipes: porro de domo Juda, domum patris mei, et de fíliis patris mei plácuit ei ut me elígeret regem super cunctum Israël.
 \verse{5} Sed et de fíliis meis (fílios enim mihi multos dedit Dóminus) elégit Salomónem fílium meum ut sedéret in throno regni Dómini super Israël,
 \verse{6} dixítque mihi: Sálomon fílius tuus ædificábit domum meam, et átria mea: ipsum enim elégi mihi in fílium, et ego ero ei in patrem.
 \verse{7} Et firmábo regnum ejus usque in ætérnum, si perseveráverit fácere præcépta mea et judícia, sicut et hódie.
 \verse{8} Nunc ergo coram univérso cœtu Israël audiénte Deo nostro, custodíte, et perquírite cuncta mandáta Dómini Dei nostri: ut possideátis terram bonam, et relinquátis eam fíliis vestris post vos usque in sempitérnum.
 \verse{9} Tu autem, Sálomon fili mi, scito Deum patris tui, et servíto ei corde perfécto, ánimo voluntário: ómnia enim corda scrutátur Dóminus, et univérsas méntium cogitatiónes intélligit. Si quæsíeris eum, invénies: si autem derelíqueris eum, projíciet te in ætérnum.
 \verse{10} Nunc ergo quia elégit te Dóminus ut ædificáres domum sanctuárii, confortáre, et pérfice.
 
 \verse{11} Dedit autem David Salomóni fílio suo descriptiónem pórticus, et templi, et cellariórum, et cœnáculi, et cubiculórum in ádytis, et domus propitiatiónis,
 \verse{12} necnon et ómnium quæ cogitáverat atriórum et exedrárum per circúitum in thesáuros domus Dómini, et in thesáuros sanctórum,
 \verse{13} divisionúmque sacerdotálium et Leviticárum, in ómnia ópera domus Dómini, et in univérsa vasa ministérii templi Dómini.
 \verse{14} Aurum in póndere per síngula vasa ministérii. Argénti quoque pondus pro vasórum et óperum diversitáte.
 \verse{15} Sed et in candelábra áurea, et ad lucérnas eórum, aurum pro mensúra uniuscujúsque candelábri et lucernárum. Simíliter et in candelábra argéntea, et in lucérnas eórum, pro diversitáte mensúræ, pondus argénti trádidit.
 \verse{16} Aurum quoque dedit in mensas propositiónis pro diversitáte mensárum: simíliter et argéntum in álias mensas argénteas.
 \verse{17} Ad fuscínulas quoque, et phíalas, et thuríbula ex auro puríssimo, et leúnculos áureos pro qualitáte mensúræ pondus distríbuit in leúnculum et leúnculum. Simíliter et in leónes argénteos divérsum argénti pondus separávit.
 \verse{18} Altári autem, in quo adolétur incénsum, aurum puríssimum dedit: ut ex ipso fíeret similitúdo quadrígæ chérubim extendéntium alas, et velántium arcam f\'{œ}deris Dómini.
 \verse{19} Omnia, inquit, venérunt scripta manu Dómini ad me, ut intellígerem univérsa ópera exempláris.
 \verse{20} Dixit quoque David Salomóni fílio suo: Viríliter age, et confortáre, et fac: ne tímeas, et ne páveas: Dóminus enim Deus meus tecum erit, et non dimíttet te nec derelínquet, donec perfícias omne opus ministérii domus Dómini.
 \verse{21} Ecce divisiónes sacerdótum et Levitárum: in omne ministérium domus Dómini assístunt tibi, et paráti sunt, et novérunt tam príncipes quam pópulus fácere ómnia præcépta tua.
 \chapter{29}
 Locutúsque est David rex ad omnem ecclésiam: Salomónem fílium meum unum elégit Deus, adhuc púerum et tenéllum: opus namque grande est, neque enim hómini præparátur habitátio, sed Deo.
 \verse{2} Ego autem totis víribus meis præparávi impénsas domus Dei mei. Aurum ad vasa áurea, et argéntum in argéntea, æs in ænéa, ferrum in férrea, ligna ad lígnea: et lápides onýchinos, et quasi stíbinos, et diversórum colórum, omnémque pretiósum lápidem, et marmor Párium abundantíssime:
 \verse{3} et super hæc quæ óbtuli in domum Dei mei de pecúlio meo aurum et argéntum, do in templum Dei mei, excéptis his quæ præparávi in ædem sanctam.
 \verse{4} Tria míllia talénta auri de auro Ophir, et septem míllia talentórum argénti probatíssimi ad deaurándos paríetes templi.
 \verse{5} Et ubicúmque opus est aurum de auro, et ubicúmque opus est argéntum de argénto, ópera fiant per manus artíficum: et si quis sponte offert, ímpleat manum suam hódie, et ófferat quod volúerit Dómino.
 
 \verse{6} Pollíciti sunt ítaque príncipes familiárum, et próceres tríbuum Israël, tribúni quoque, et centuriónes, et príncipes possessiónum regis.
 \verse{7} Dederúntque in ópera domus Dei auri talénta quinque míllia, et sólidos decem míllia: argénti talénta decem míllia, et æris talénta decem et octo míllia: ferri quoque centum míllia talentórum.
 \verse{8} Et apud quemcúmque invénti sunt lápides, dedérunt in thesáuros domus Dómini per manum Jáhiel Gersonítis.
 \verse{9} Lætatúsque est pópulus cum vota sponte promítterent, quia corde toto offerébant ea Dómino: sed et David rex lætátus est gáudio magno.
 \verse{10} Et benedíxit Dómino coram univérsa multitúdine, et ait:
 Benedíctus es, Dómine Deus Israël patris nostri, ab ætérno in ætérnum
 \verse{11} Tua est, Dómine, magnificéntia, et poténtia, et glória, atque victória
 Et tibi laus: cuncta enim quæ in cælo sunt et in terra, tua sunt
 Tuum, Dómine, regnum, et tu es super omnes príncipes
 \verse{12} Tuæ divítiæ, et tua est glória: tu domináris ómnium
 In manu tua virtus et poténtia: in manu tua magnitúdo, et impérium ómnium
 
 \verse{13} Nunc ígitur Deus noster, confitémur tibi, et laudámus nomen tuum ínclytum
 
 \verse{14} Quis ego, et quis pópulus meus, ut possímus hæc tibi univérsa promíttere? Tua sunt ómnia: et quæ de manu tua accépimus, dédimus tibi.
 \verse{15} Peregríni enim sumus coram te, et ádvenæ, sicut omnes patres nostri. Dies nostri quasi umbra super terram, et nulla est mora.
 \verse{16} Dómine Deus noster, omnis hæc cópia quam parávimus ut ædificarétur domus nómini sancto tuo, de manu tua est, et tua sunt ómnia.
 \verse{17} Scio, Deus meus, quod probes corda, et simplicitátem díligas, unde et ego in simplicitáte cordis mei lætus óbtuli univérsa hæc: et pópulum tuum qui hic repértus est, vidi cum ingénti gáudio tibi offérre donária.
 \verse{18} Dómine Deus Abraham, et Isaac, et Israël patrum nostrórum, custódi in ætérnum hanc voluntátem cordis eórum, et semper in veneratiónem tui mens ista permáneat.
 \verse{19} Salomóni quoque fílio meo da cor perféctum, ut custódiat mandáta tua, testimónia tua, et cæremónias tuas, et fáciat univérsa: et ædíficet ædem, cujus impénsas parávi.
 
 \verse{20} Præcépit autem David univérsæ ecclésiæ: Benedícite Dómino Deo nostro. Et benedíxit omnis ecclésia Dómino Deo patrum suórum: et inclinavérunt se, et adoravérunt Deum, et deínde regem.
 \verse{21} Immolaverúntque víctimas Dómino: et obtulérunt holocáusta die sequénti, táuros mille, aríetes mille, agnos mille cum libamínibus suis, et univérso ritu abundantíssime in omnem Israël.
 \verse{22} Et comedérunt, et bibérunt coram Dómino in die illo cum grandi lætítia. Et unxérunt secúndo Salomónem fílium David. Unxérunt autem eum Dómino in príncipem, et Sadoc in pontíficem.
 \verse{23} Sedítque Sálomon super sólium Dómini in regem pro David patre suo, et cunctis plácuit: et páruit illi omnis Israël.
 \verse{24} Sed et univérsi príncipes, et poténtes, et cuncti fílii regis David dedérunt manum, et subjécti fuérunt Salomóni regi.
 \verse{25} Magnificávit ergo Dóminus Salomónem super omnem Israël: et dedit illi glóriam regni, qualem nullus hábuit ante eum rex Israël.
 
 \verse{26} Igitur David fílius Isai regnávit super univérsum Israël.
 \verse{27} Et dies quibus regnávit super Israël, fuérunt quadragínta anni: in Hebron regnávit septem annis, et in Jerúsalem annis trigínta tribus.
 \verse{28} Et mórtuus est in senectúte bona, plenus diérum, et divítiis, et glória: et regnávit Sálomon fílius ejus pro eo.
 \verse{29} Gesta autem David regis prióra et novíssima scripta sunt in libro Samuélis vidéntis, et in libro Nathan prophétæ, atque in volúmine Gad vidéntis:
 \verse{30} universíque regni ejus, et fortitúdinis, et témporum quæ transiérunt sub eo, sive in Israël, sive in cunctis regnis terrárum.
 \subbook{Liber Secúndus Paralipómenon}{2 Paralipomenon}
 \chapter{1}
 Confortátus est ergo Sálomon fílius David in regno suo, et Dóminus Deus ejus erat cum eo, et magnificávit eum in excélsum.
 \verse{2} Præcepítque Sálomon univérso Israéli, tribúnis, et centuriónibus, et dúcibus, et judícibus omnis Israël, et princípibus familiárum:
 \verse{3} et ábiit cum univérsa multitúdine in excélsum Gábaon, ubi erat tabernáculum f\'{œ}deris Dei, quod fecit Móyses fámulus Dei in solitúdine.
 \verse{4} Arcam autem Dei addúxerat David de Cariathíarim in locum quem præparáverat ei, et ubi fíxerat illi tabernáculum, hoc est, in Jerúsalem.
 \verse{5} Altáre quoque ǽneum quod fabricátus fúerat Beséleel fílius Uri fílii Hur, ibi erat coram tabernáculo Dómini: quod et requisívit Sálomon, et omnis ecclésia.
 \verse{6} Ascendítque Sálomon ad altáre ǽneum, coram tabernáculo f\'{œ}deris Dómini, et óbtulit in eo mille hóstias.
 
 \verse{7} Ecce autem in ipsa nocte appáruit ei Deus, dicens: Póstula quod vis, ut dem tibi.
 \verse{8} Dixítque Sálomon Deo: Tu fecísti cum David patre meo misericórdiam magnam, et constituísti me regem pro eo.
 \verse{9} Nunc ergo Dómine Deus, impleátur sermo tuus quem pollícitus es David patri meo: tu enim me fecísti regem super pópulum tuum multum, qui tam innumerábilis est quam pulvis terræ.
 \verse{10} Da mihi sapiéntiam et intelligéntiam, ut ingrédiar et egrédiar coram pópulo tuo: quis enim potest hunc pópulum tuum digne, qui tam grandis est, judicáre?
 \verse{11} Dixit autem Deus ad Salomónem: Quia hoc magis plácuit cordi tuo, et non postulásti divítias, et substántiam, et glóriam, neque ánimas eórum qui te óderant, sed nec dies vitæ plúrimos: petísti autem sapiéntiam et sciéntiam, ut judicáre possis pópulum meum super quem constítui te regem:
 \verse{12} sapiéntia et sciéntia data sunt tibi: divítias autem et substántiam et glóriam dabo tibi, ita ut nullus in régibus nec ante te nec post te fúerit símilis tui.
 
 \verse{13} Venit ergo Sálomon ab excélso Gábaon in Jerúsalem coram tabernáculo f\'{œ}deris, et regnávit super Israël.
 \verse{14} Congregavítque sibi currus et équites, et facti sunt ei mille quadringénti currus, et duódecim míllia équitum: et fecit eos esse in úrbibus quadrigárum, et cum rege in Jerúsalem.
 \verse{15} Præbuítque rex argéntum et aurum in Jerúsalem quasi lápides, et cedros quasi sycómoros quæ nascúntur in campéstribus multitúdine magna.
 \verse{16} Adducebántur autem ei equi de Ægýpto et de Coa a negotiatóribus regis, qui ibant et emébant prétio,
 \verse{17} quadrígam equórum sexcéntis argénteis, et equum centum quinquagínta: simíliter de univérsis regnis Hethæórum, et a régibus Sýriæ émptio celebrabátur.
 \chapter{2}
 Decrévit autem Sálomon ædificáre domum nómini Dómini, et palátium sibi.
 \verse{2} Et numerávit septuagínta míllia virórum portántium húmeris, et octogínta míllia qui cǽderent lápides in móntibus, præpositósque eórum tria míllia sexcéntos.
 \verse{3} Misit quoque ad Hiram regem Tyri, dicens: Sicut egísti cum David patre meo, et misísti ei ligna cédrina ut ædificáret sibi domum, in qua et habitávit:
 \verse{4} sic fac mecum ut ædíficem domum nómini Dómini Dei mei, ut cónsecrem eam ad adoléndum incénsum coram illo, et fumigánda arómata, et ad propositiónem panum sempitérnam, et ad holocautómata mane, et véspere, sábbatis quoque, et neoméniis, et solemnitátibus Dómini Dei nostri in sempitérnum, quæ mandáta sunt Israéli.
 \verse{5} Domus enim quam ædificáre cúpio, magna est: magnus est enim Deus noster super omnes deos.
 \verse{6} Quis ergo póterit prævalére, ut ædíficet ei dignam domum? si cælum, et cæli cælórum, cápere eum néqueunt, quantus ego sum, ut possim ædificáre ei domum? sed ad hoc tantum, ut adoleátur incénsum coram illo.
 \verse{7} Mitte ergo mihi virum erudítum, qui nóverit operári in auro, et argénto, áëre, et ferro, púrpura, cóccino, et hyacíntho: et qui sciat scúlpere cælatúras cum his artifícibus quos mecum hábeo in Judǽa, et Jerúsalem, quos præparávit David pater meus.
 \verse{8} Sed et ligna cédrina mitte mihi, et arcéuthina, et pínea de Líbano: scio enim quod servi tui nóverint cǽdere ligna de Líbano: et erunt servi mei cum servis tuis,
 \verse{9} ut paréntur mihi ligna plúrima. Domus enim quam cúpio ædificáre, magna est nimis, et ínclyta.
 \verse{10} Prætérea operáriis qui cæsúri sunt ligna, servis tuis, dabo in cibária trítici coros vigínti míllia, et hórdei coros tótidem, et vini vigínti míllia metrétas, ólei quoque sata vigínti míllia.
 
 \verse{11} Dixit autem Hiram rex Tyri per lítteras quas míserat Salomóni: Quia diléxit Dóminus pópulum suum, idcírco te regnáre fecit super eum.
 \verse{12} Et áddidit, dicens: Benedíctus Dóminus Deus Israël, qui fecit cælum et terram: qui dedit David regi fílium sapiéntem et erudítum et sensátum atque prudéntem, ut ædificáret domum Dómino, et palátium sibi.
 \verse{13} Misi ergo tibi virum prudéntem et scientíssimum Hiram patrem meum,
 \verse{14} fílium mulíeris de filiábus Dan, cujus pater fuit Týrius, qui novit operári in auro, et argénto, áëre, et ferro, et mármore, et lignis, in púrpura quoque, et hyacíntho, et bysso, et cóccino: et qui scit cæláre omnem sculptúram, et adinveníre prudénter quodcúmque in ópere necessárium est cum artifícibus tuis, et cum artifícibus dómini mei David patris tui.
 \verse{15} Tríticum ergo, et hórdeum, et óleum, et vinum, quæ pollícitus es, dómine mi, mitte servis tuis.
 \verse{16} Nos autem cædémus ligna de Líbano, quot necessária habúeris, et applicábimus ea rátibus per mare in Joppe: tuum autem erit transférre ea in Jerúsalem.
 
 \verse{17} Numerávit ígitur Sálomon omnes viros prosélytos qui erant in terra Israël, post dinumeratiónem quam dinumerávit David pater ejus, et invénti sunt centum quinquagínta míllia, et tria míllia sexcénti.
 \verse{18} Fecítque ex eis septuagínta míllia qui húmeris ónera portárent, et octogínta míllia qui lápides in móntibus cǽderent: tria autem míllia et sexcéntos præpósitos óperum pópuli.
 \chapter{3}
 Et cœpit Sálomon ædificáre domum Dómini in Jerúsalem in monte Mória, qui demonstrátus fúerat David patri ejus, in loco quem paráverat David in área Ornan Jebusǽi.
 \verse{2} Cœpit autem ædificáre mense secúndo, anno quarto regni sui.
 \verse{3} Et hæc sunt fundaménta quæ jecit Sálomon, ut ædificáret domum Dei: longitúdinis cúbitos in mensúra prima sexagínta, latitúdinis cúbitos vigínti.
 \verse{4} Pórticum vero ante frontem, quæ tendebátur in longum juxta mensúram latitúdinis domus, cubitórum vigínti: porro altitúdo centum vigínti cubitórum erat: et deaurávit eam intrínsecus auro mundíssimo.
 \verse{5} Domum quoque majórem texit tábulis lígneis abiégnis, et láminas auri obrízi affíxit per totum: sculpsítque in ea palmas, et quasi caténulas se ínvicem complecténtes.
 \verse{6} Stravit quoque paviméntum templi pretiosíssimo mármore, decóre multo.
 \verse{7} Porro aurum erat probatíssimum, de cujus láminis texit domum, et trabes ejus, et postes, et paríetes, et óstia: et cælávit chérubim in pariétibus.
 
 \verse{8} Fecit quoque domum Sancti sanctórum: longitúdinem juxta latitúdinem domus cubitórum vigínti: et latitúdinem simíliter vigínti cubitórum: et láminis áureis texit eam, quasi taléntis sexcéntis.
 \verse{9} Sed et clavos fecit áureos, ita ut sínguli clavi siclos quinquagénos appénderent: cœnácula quoque texit auro.
 \verse{10} Fecit étiam in domo Sancti sanctórum chérubim duos, ópere statuário: et texit eos auro.
 \verse{11} Alæ chérubim vigínti cúbitis extendebántur, ita ut una ala habéret cúbitos quinque et tángeret paríetem domus: et áltera quinque cúbitos habens, alam tángeret altérius cherub.
 \verse{12} Simíliter cherub altérius ala, quinque habébat cúbitos, et tangébat paríetem: et ala ejus áltera quinque cubitórum, alam cherub altérius contingébat.
 \verse{13} Igitur alæ utriúsque chérubim expánsæ erant et extendebántur per cúbitos vigínti: ipsi autem stabant eréctis pédibus, et fácies eórum erant versæ ad exteriórem domum.
 \verse{14} Fecit quoque velum ex hyacíntho, púrpura, cocco, et bysso: et intéxuit ei chérubim.
 \verse{15} Ante fores étiam templi duas colúmnas, quæ trigínta et quinque cúbitos habébant altitúdinis: porro cápita eárum, quinque cubitórum.
 \verse{16} Necnon et quasi caténulas in oráculo, et superpósuit eas capítibus columnárum: malogranáta étiam centum, quæ caténulis interpósuit.
 \verse{17} Ipsas quoque colúmnas pósuit in vestíbulo templi, unam a dextris, et álteram a sinístris: eam quæ a dextris erat, vocávit Jachin: et quæ ad lævam, Booz.
 \chapter{4}
 Fecit quoque altáre ǽneum vigínti cubitórum longitúdinis, et vigínti cubitórum latitúdinis, et decem cubitórum altitúdinis.
 \verse{2} Mare étiam fúsile decem cúbitis a lábio usque ad lábium, rotúndum per circúitum: quinque cúbitos habébat altitúdinis, et funículus trigínta cubitórum ambiébat gyrum ejus.
 \verse{3} Similitúdo quoque boum erat subter illud, et decem cúbitis quædam extrínsecus cælatúræ, quasi duóbus vérsibus alvum maris circuíbant. Boves autem erant fúsiles:
 \verse{4} et ipsum mare super duódecim boves impósitum erat, quorum tres respiciébant ad aquilónem, et álii tres ad occidéntem: porro tres álii merídiem, et tres qui réliqui erant, oriéntem, habéntes mare superpósitum: posterióra autem boum erant intrínsecus sub mari.
 \verse{5} Porro vástitas ejus habébat mensúram palmi, et lábium illíus erat quasi lábium cálicis, vel repándi lílii: capiebátque tria míllia metrétas.
 \verse{6} Fecit quoque conchas decem: et pósuit quinque a dextris, et quinque a sinístris, ut lavárent in eis ómnia quæ in holocáustum oblatúri erant: porro in mari sacerdótes lavabántur.
 
 \verse{7} Fecit autem et candelábra áurea decem secúndum spéciem qua jussa erant fíeri: et pósuit ea in templo, quinque a dextris, et quinque a sinístris.
 \verse{8} Necnon et mensas decem: et pósuit eas in templo, quinque a dextris, et quinque a sinístris: phíalas quoque áureas centum.
 \verse{9} Fecit étiam átrium sacerdótum, et basílicam grandem: et óstia in basílica, quæ texit áëre.
 \verse{10} Porro mare pósuit in látere dextro contra oriéntem ad merídiem.
 
 \verse{11} Fecit autem Hiram lebétes, et créagras, et phíalas: et complévit omne opus regis in domo Dei:
 \verse{12} hoc est, colúmnas duas, et epistýlia, et cápita, et quasi quædam retiácula, quæ cápita tégerent super epistýlia.
 \verse{13} Malogranáta quoque quadringénta, et retiácula duo ita ut bini órdines malogranatórum síngulis retiáculis jungeréntur, quæ protégerent epistýlia, et cápita columnárum.
 \verse{14} Bases étiam fecit, et conchas, quas superpósuit básibus:
 \verse{15} mare unum, boves quoque duódecim sub mari,
 \verse{16} et lebétes, et créagras, et phíalas. Omnia vasa fecit Salomóni Hiram pater ejus in domo Dómini ex áëre mundíssimo.
 \verse{17} In regióne Jordánis, fudit ea rex in argillósa terra inter Sochot et Sarédatha.
 \verse{18} Erat autem multitúdo vasórum innumerábilis, ita ut ignorarétur pondus æris.
 
 \verse{19} Fecítque Sálomon ómnia vasa domus Dei, et altáre áureum, et mensas, et super eas panes propositiónis:
 \verse{20} candelábra quoque cum lucérnis suis ut lucérent ante oráculum juxta ritum ex auro puríssimo:
 \verse{21} et floréntia quædam, et lucérnas, et fórcipes áureos: ómnia de auro mundíssimo facta sunt.
 \verse{22} Thymiatéria quoque, et thuríbula, et phíalas, et mortaríola ex auro puríssimo. Et óstia cælávit templi interióris, id est, in Sancta sanctórum: et óstia templi forínsecus áurea. Sicque complétum est omne opus quod fecit Sálomon in domo Dómini.
 \chapter{5}
 Intulit ígitur Sálomon ómnia quæ vóverat David pater suus: argéntum, et aurum, et univérsa vasa pósuit in thesáuris domus Dei.
 \verse{2} Post quæ congregávit majóres natu Israël, et cunctos príncipes tríbuum, et cápita familiárum de fíliis Israël in Jerúsalem, ut addúcerent arcam f\'{œ}deris Dómini de civitáte David, quæ est Sion.
 \verse{3} Venérunt ítaque ad regem omnes viri Israël in die solémni mensis séptimi.
 \verse{4} Cumque veníssent cuncti seniórum Israël, portavérunt Levítæ arcam,
 \verse{5} et intulérunt eam, et omnem paratúram tabernáculi. Porro vasa sanctuárii, quæ erant in tabernáculo, portavérunt sacerdótes cum Levítis.
 \verse{6} Rex autem Sálomon, et univérsus cœtus Israël, et omnes qui fuérunt congregáti ante arcam, immolábant aríetes et boves absque ullo número: tanta enim erat multitúdo victimárum.
 \verse{7} Et intulérunt sacerdótes arcam f\'{œ}deris Dómini in locum suum, id est, ad oráculum templi, in Sancta sanctórum subter alas chérubim:
 \verse{8} ita ut chérubim expánderent alas suas super locum in quo pósita erat arca, et ipsam arcam tégerent cum véctibus suis.
 \verse{9} Véctium autem quibus portabátur arca, quia páululum longióres erant, cápita parébant ante oráculum: si vero quis páululum fuísset extrínsecus, eos vidére non póterat. Fuit ítaque arca ibi usque in præséntem diem.
 \verse{10} Nihílque erat áliud in arca, nisi duæ tábulæ quas posúerat Móyses in Horeb, quando legem dedit Dóminus fíliis Israël egrediéntibus ex Ægýpto.
 
 \verse{11} Egréssis autem sacerdótibus de sanctuário (omnes enim sacerdótes qui ibi potúerant inveníri, sanctificáti sunt: nec adhuc in illo témpore vices et ministeriórum ordo inter eos divísus erat),
 \verse{12} tam Levítæ quam cantóres, id est, et qui sub Asaph erant, et qui sub Eman, et qui sub Idithun, fílii et fratres eórum vestíti býssinis, cýmbalis, et psaltériis, et cítharis concrepábant, stantes ad orientálem plagam altáris: et cum eis sacerdótes centum vigínti canéntes tubis.
 \verse{13} Igitur cunctis páriter, et tubis, et voce, et cýmbalis, et órganis, et divérsi géneris musicórum concinéntibus, et vocem in sublíme tolléntibus, longe sónitus audiebátur, ita ut cum Dóminum laudáre cœpíssent et dícere: Confitémini Dómino quóniam bonus, quóniam in ætérnum misericórdia ejus: implerétur domus Dei nube,
 \verse{14} nec possent sacerdótes stare et ministráre propter calíginem. Compléverat enim glória Dómini domum Dei.
 \chapter{6}
 Tunc Sálomon ait: Dóminus pollícitus est ut habitáret in calígine:
 \verse{2} ego autem ædificávi domum nómini ejus, ut habitáret ibi in perpétuum.
 \verse{3} Et convértit rex fáciem suam, et benedíxit univérsæ multitúdini Israël (nam omnis turba stabat inténta), et ait:
 \verse{4} Benedíctus Dóminus Deus Israël, qui quod locútus est David patri meo, ópere complévit, dicens:
 \verse{5} A die qua edúxi pópulum meum de terra Ægýpti, non elégi civitátem de cunctis tríbubus Israël ut ædificarétur in ea domus nómini meo, neque elégi quemquam álium virum ut esset dux in pópulo Israël:
 \verse{6} sed elégi Jerúsalem ut sit nomen meum in ea, et elégi David ut constitúerem eum super pópulum meum Israël.
 \verse{7} Cumque fuísset voluntátis David patris mei ut ædificáret domum nómini Dómini Dei Israël,
 \verse{8} dixit Dóminus ad eum: Quia hæc fuit volúntas tua, ut ædificáres domum nómini meo, bene quidem fecísti hujuscémodi habére voluntátem:
 \verse{9} sed non tu ædificábis domum: verum fílius tuus, qui egrediétur de lumbis tuis, ipse ædificábit domum nómini meo.
 \verse{10} Complévit ergo Dóminus sermónem suum quem locútus fúerat: et ego surréxi pro David patre meo, et sedi super thronum Israël, sicut locútus est Dóminus: et ædificávi domum nómini Dómini Dei Israël.
 \verse{11} Et pósui in ea arcam in qua est pactum Dómini quod pépigit cum fíliis Israël.
 
 \verse{12} Stetit ergo coram altári Dómini ex advérso univérsæ multitúdinis Israël, et exténdit manus suas.
 \verse{13} Síquidem fécerat Sálomon basim ænéam, et posúerat eam in médio basílicæ, habéntem quinque cúbitos longitúdinis, et quinque cúbitos latitúdinis, et tres cúbitos altitúdinis: stetítque super eam, et deínceps flexis génibus contra univérsam multitúdinem Israël, et palmis in cælum levátis,
 \verse{14} ait: Dómine Deus Israël, non est símilis tui deus in cælo et in terra: qui custódis pactum et misericórdiam cum servis tuis qui ámbulant coram te in toto corde suo:
 \verse{15} qui præstitísti servo tuo David patri meo quæcúmque locútus fúeras ei: et quæ ore promíseras, ópere complésti, sicut et præsens tempus probat.
 \verse{16} Nunc ergo Dómine Deus Israël, imple servo tuo patri meo David quæcúmque locútus es, dicens: Non defíciet ex te vir coram me, qui sédeat super thronum Israël: ita tamen si custodíerint fílii tui vias suas, et ambuláverint in lege mea, sicut et tu ambulásti coram me.
 \verse{17} Et nunc Dómine Deus Israël, firmétur sermo tuus quem locútus es servo tuo David.
 
 \verse{18} Ergóne credíbile est ut hábitet Deus cum homínibus super terram? si cælum et cæli cælórum non te cápiunt, quanto magis domus ista quam ædificávi?
 \verse{19} Sed ad hoc tantum facta est, ut respícias oratiónem servi tui, et obsecratiónem ejus, Dómine Deus meus, et áudias preces quas fundit fámulus tuus coram te:
 \verse{20} ut apérias óculos tuos super domum istam diébus ac nóctibus, super locum in quo pollícitus es ut invocarétur nomen tuum,
 \verse{21} et exaudíres oratiónem quam servus tuus orat in eo: et exáudias preces fámuli tui, et pópuli tui Israël. Quicúmque oráverit in loco isto, exáudi de habitáculo tuo, id est, de cælis, et propitiáre.
 
 \verse{22} Si peccáverit quíspiam in próximum suum, et juráre contra eum parátus vénerit, seque maledícto constrínxerit coram altári in domo ista:
 \verse{23} tu áudies de cælo, et fácies judícium servórum tuórum, ita ut reddas iníquo viam suam in caput próprium, et ulciscáris justum, retríbuens ei secúndum justítiam suam.
 
 \verse{24} Si superátus fúerit pópulus tuus Israël ab inimícis (peccábunt enim tibi), et convérsi égerint pœniténtiam, et obsecráverint nomen tuum, et fúerint deprecáti in loco isto,
 \verse{25} tu exáudies de cælo: et propitiáre peccáto pópuli tui Israël, et reduc eos in terram quam dedísti eis, et pátribus eórum.
 
 \verse{26} Si clauso cælo plúvia non flúxerit propter peccáta pópuli, et deprecáti te fúerint in loco isto, et conféssi nómini tuo, et convérsi a peccátis suis, cum eos afflíxeris,
 \verse{27} exáudi de cælo, Dómine, et dimítte peccáta servis tuis et pópuli tui Israël, et doce eos viam bonam, per quam ingrediántur: et da plúviam terræ quam dedísti pópulo tuo ad possidéndum.
 
 \verse{28} Fames si orta fúerit in terra, et pestiléntia, ærúgo, et aurúgo, et locústa, et bruchus: et hostes, vastátis regiónibus, portas obséderint civitátis, omnísque plaga et infírmitas présserit:
 \verse{29} si quis de pópulo tuo Israël fúerit deprecátus, cognóscens plagam et infirmitátem suam, et expánderit manus suas in domo hac,
 \verse{30} tu exáudies de cælo, de sublími scílicet habitáculo tuo: et propitiáre, et redde unicuíque secúndum vias suas, quas nosti eum habére in corde suo (tu enim solus nosti corda filiórum hóminum):
 \verse{31} ut tímeant te, et ámbulent in viis tuis cunctis diébus quibus vivunt super fáciem terræ quam dedísti pátribus nostris.
 
 \verse{32} Extérnum quoque, qui non est de pópulo tuo Israël, si vénerit de terra longínqua propter nomen tuum magnum, et propter manum tuam robústam, et bráchium tuum exténtum, et adoráverit in loco isto,
 \verse{33} tu exáudies de cælo firmíssimo habitáculo tuo, et fácies cuncta pro quibus invocáverit te ille peregrínus: ut sciant omnes pópuli terræ nomen tuum, et tímeant te sicut pópulus tuus Israël, et cognóscant quia nomen tuum invocátum est super domum hanc quam ædificávi.
 
 \verse{34} Si egréssus fúerit pópulus tuus ad bellum contra adversários suos per viam in qua míseris eos, adorábunt te contra viam in qua cívitas hæc est, quam elegísti, et domus quam ædificávi nómini tuo,
 \verse{35} tu exáudies de cælo preces eórum, et obsecratiónem: et ulciscáris.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{36} Si autem peccáverint tibi (neque enim est homo qui non peccet), et irátus fúeris eis, et tradíderis hóstibus, et captívos dúxerint eos in terram longínquam, vel certe quæ juxta est,
 \verse{37} et convérsi in corde suo in terra ad quam captívi ducti fúerant, égerint pœniténtiam, et deprecáti te fúerint in terra captivitátis suæ, dicéntes: Peccávimus: iníque fécimus, injúste égimus:
 \verse{38} et revérsi fúerint ad te in toto corde suo, et in tota ánima sua, in terra captivitátis suæ ad quam ducti sunt, adorábunt te contra viam terræ suæ, quam dedísti pátribus eórum, et urbis quam elegísti, et domus quam ædificávi nómini tuo:
 \verse{39} tu exáudies de cælo, hoc est, de firmo habitáculo tuo, preces eórum: et fácias judícium, et dimíttas pópulo tuo, quamvis peccatóri:
 \verse{40} tu es enim Deus meus: aperiántur, quæso, óculi tui, et aures tuæ inténtæ sint ad oratiónem quæ fit in loco isto.
 
 \verse{41} Nunc ígitur consúrge, Dómine Deus, in réquiem tuam, tu et arca fortitúdinis tuæ: sacerdótes tui, Dómine Deus, induántur salútem, et sancti tui læténtur in bonis.
 \verse{42} Dómine Deus, ne avérteris fáciem christi tui: meménto misericordiárum David servi tui.
 \chapter{7}
 Cumque complésset Sálomon fundens preces, ignis descéndit de cælo, et devorávit holocáusta et víctimas: et majéstas Dómini implévit domum.
 \verse{2} Nec póterant sacerdótes íngredi templum Dómini, eo quod implésset majéstas Dómini templum Dómini.
 \verse{3} Sed et omnes fílii Israël vidébant descendéntem ignem, et glóriam Dómini super domum: et corruéntes proni in terram super paviméntum stratum lápide, adoravérunt, et laudavérunt Dóminum, quóniam bonus, quóniam in sǽculum misericórdia ejus.
 \verse{4} Rex autem et omnis pópulus immolábant víctimas coram Dómino.
 \verse{5} Mactávit ígitur rex Sálomon hóstias, boum vigínti duo míllia, aríetum centum vigínti míllia: et dedicávit domum Dei rex, et univérsus pópulus.
 \verse{6} Sacerdótes autem stabant in offíciis suis, et Levítæ in órganis cárminum Dómini, quæ fecit David rex ad laudándum Dóminum: Quóniam in ætérnum misericórdia ejus, hymnos David canéntes per manus suas: porro sacerdótes canébant tubis ante eos, cunctúsque Israël stabat.
 \verse{7} Sanctificávit quoque Sálomon médium átrii ante templum Dómini: obtúlerat enim ibi holocáusta et ádipes pacificórum: quia altáre ǽneum quod fécerat, non póterat sustinére holocáusta et sacrifícia et ádipes.
 \verse{8} Fecit ergo Sálomon solemnitátem in témpore illo septem diébus, et omnis Israël cum eo, ecclésia magna valde, ab intróitu Emath usque ad torréntem Ægýpti.
 \verse{9} Fecítque die octávo colléctam, eo quod dedicásset altáre septem diébus, et solemnitátem celebrásset diébus septem.
 \verse{10} Igitur in die vigésimo tértio mensis séptimi, dimísit pópulos ad tabernácula sua, lætántes atque gaudéntes super bono quod fécerat Dóminus Davídi, et Salomóni, et Israéli pópulo suo.
 
 \verse{11} Complevítque Sálomon domum Dómini, et domum regis, et ómnia quæ disposúerat in corde suo ut fáceret in domo Dómini, et in domo sua, et prosperátus est.
 \verse{12} Appáruit autem ei Dóminus nocte, et ait: Audívi oratiónem tuam, et elégi locum istum mihi in domum sacrifícii.
 \verse{13} Si cláusero cælum, et plúvia non flúxerit, et mandávero et præcépero locústæ ut dévoret terram, et mísero pestiléntiam in pópulum meum:
 \verse{14} convérsus autem pópulus meus, super quos invocátum est nomen meum, deprecátus me fúerit, et exquisíerit fáciem meam, et égerit pœniténtiam a viis suis péssimis: et ego exáudiam de cælo, et propítius ero peccátis eórum, et sanábo terram eórum.
 \verse{15} Oculi quoque mei erunt apérti, et aures meæ eréctæ ad oratiónem ejus, qui in loco isto oráverit.
 \verse{16} Elégi enim, et sanctificávi locum istum, ut sit nomen meum ibi in sempitérnum, et permáneant óculi mei et cor meum ibi cunctis diébus.
 
 \verse{17} Tu quoque si ambuláveris coram me, sicut ambuláverit David pater tuus, et féceris juxta ómnia quæ præcépi tibi, et justítias meas judiciáque serváveris:
 \verse{18} suscitábo thronum regni tui, sicut pollícitus sum David patri tuo, dicens: Non auferétur de stirpe tua vir qui sit princeps in Israël.
 \verse{19} Si autem avérsi fuéritis, et dereliquéritis justítias meas, et præcépta mea quæ propósui vobis, et abeúntes serviéritis diis aliénis, et adoravéritis eos,
 \verse{20} evéllam vos de terra mea quam dedi vobis: et domum hanc, quam sanctificávi nómini meo, projíciam a fácie mea, et tradam eam in parábolam, et in exémplum cunctis pópulis.
 \verse{21} Et domus ista erit in provérbium univérsis transeúntibus, et dicent stupéntes: Quare fecit Dóminus sic terræ huic, et dómui huic?
 \verse{22} Respondebúntque: Quia dereliquérunt Dóminum Deum patrum suórum, qui edúxit eos de terra Ægýpti, et apprehendérunt deos aliénos, et adoravérunt eos, et coluérunt: idcírco venérunt super eos univérsa hæc mala.
 \chapter{8}
 Explétis autem vigínti annis postquam ædificávit Sálomon domum Dómini et domum suam,
 \verse{2} civitátes quas déderat Hiram Salomóni, ædificávit, et habitáre ibi fecit fílios Israël.
 \verse{3} Abiit quoque in Emath Suba, et obtínuit eam.
 \verse{4} Et ædificávit Palmýram in desérto, et álias civitátes munitíssimas ædificávit in Emath.
 \verse{5} Exstruxítque Béthoron superiórem, et Béthoron inferiórem, civitátes murátas habéntes portas et vectes et seras:
 \verse{6} Bálaath étiam et omnes urbes firmíssimas quæ fuérunt Salomónis, cunctásque urbes quadrigárum, et urbes équitum. Omnia quæcúmque vóluit Sálomon atque dispósuit, ædificávit in Jerúsalem, et in Líbano, et in univérsa terra potestátis suæ.
 \verse{7} Omnem pópulum qui derelíctus fúerat de Hethǽis, et Amorrhǽis, et Pherezǽis, et Hevǽis, et Jebusǽis, qui non erant de stirpe Israël,
 \verse{8} de fíliis eórum, et de pósteris, quos non interfécerant fílii Israël, subjugávit Sálomon in tributários, usque in diem hanc.
 \verse{9} Porro de fíliis Israël non pósuit ut servírent opéribus regis: ipsi enim erant viri bellatóres, et duces primi, et príncipes quadrigárum et équitum ejus.
 \verse{10} Omnes autem príncipes exércitus regis Salomónis fuérunt ducénti quinquagínta, qui erudiébant pópulum.
 \verse{11} Fíliam vero Pharaónis tránstulit de civitáte David in domum quam ædificáverat ei. Dixit enim rex: Non habitábit uxor mea in domo David regis Israël, eo quod sanctificáta sit: quia ingréssa est in eam arca Dómini.
 
 \verse{12} Tunc óbtulit Sálomon holocáusta Dómino super altáre Dómini, quod exstrúxerat ante pórticum,
 \verse{13} ut per síngulos dies offerrétur in eo juxta præcéptum Móysi in sábbatis et in caléndis, et in festis diébus, ter per annum, id est, in solemnitáte azymórum, et in solemnitátem hebdomadárum, et in solemnitáte tabernaculórum.
 \verse{14} Et constítuit juxta dispositiónem David patris sui offícia sacerdótum in ministériis suis, et Levítas in órdine suo, ut laudárent et ministrárent coram sacerdótibus juxta ritum uniuscujúsque diéi, et janitóres in divisiónibus suis per portam et portam: sic enim præcéperat David homo Dei.
 \verse{15} Nec prætergréssi sunt de mandátis regis tam sacerdótes quam Levítæ, ex ómnibus quæ præcéperat, et in custódiis thesaurórum.
 
 \verse{16} Omnes impénsas præparátas hábuit Sálomon ex eo die quo fundávit domum Dómini usque in diem quo perfécit eam.
 \verse{17} Tunc ábiit Sálomon in Asióngaber, et in Ailath ad oram maris Rubri, quæ est in terra Edom.
 \verse{18} Misit autem ei Hiram per manus servórum suórum naves, et nautas gnaros maris, et abiérunt cum servis Salomónis in Ophir, tulerúntque inde quadringénta quinquagínta talénta auri, et attulérunt ad regem Salomónem.
 \chapter{9}
 Regína quoque Saba, cum audísset famam Salomónis, venit ut tentáret eum in ænigmátibus in Jerúsalem, cum magnis ópibus et camélis, qui portábant arómata, et auri plúrimum, gemmásque pretiósas. Cumque venísset ad Salomónem, locúta est ei quæcúmque erant in corde suo.
 \verse{2} Et expósuit ei Sálomon ómnia quæ proposúerat: nec quidquam fuit, quod non perspícuum ei fécerit.
 \verse{3} Quæ postquam vidit, sapiéntiam scílicet Salomónis, et domum quam ædificáverat,
 \verse{4} necnon et cibária mensæ ejus, et habitácula servórum, et offícia ministrórum ejus, et vestiménta eórum, pincérnas quoque et vestes eórum, et víctimas quas immolábat in domo Dómini: non erat præ stupóre ultra in ea spíritus.
 \verse{5} Dixítque ad regem: Verus est sermo quem audíeram in terra mea de virtútibus et sapiéntia tua.
 \verse{6} Non credébam narrántibus donec ipsa veníssem, et vidíssent óculi mei, et probássem vix medietátem sapiéntiæ tuæ mihi fuísse narrátam: vicísti famam virtútibus tuis.
 \verse{7} Beáti viri tui, et beáti servi tui, qui assístunt coram te omni témpore, et áudiunt sapiéntiam tuam.
 \verse{8} Sit Dóminus Deus tuus benedíctus, qui vóluit te ordináre super thronum suum, regem Dómini Dei tui. Quia díligit Deus Israël, et vult serváre eum in ætérnum, idcírco pósuit te super eum regem ut fácias judícia atque justítiam.
 
 \verse{9} Dedit autem regi centum vigínti talénta auri, et arómata multa nimis, et gemmas pretiosíssimas: non fuérunt arómata tália, ut hæc quæ dedit regína Saba regi Salomóni.
 \verse{10} Sed et servi Hiram cum servis Salomónis attulérunt aurum de Ophir, et ligna thýina, et gemmas pretiosíssimas:
 \verse{11} de quibus fecit rex, de lignis scílicet thýinis, gradus in domo Dómini, et in domo régia, cítharas quoque, et psaltéria cantóribus: numquam visa sunt in terra Juda ligna tália.
 \verse{12} Rex autem Sálomon dedit regínæ Saba cuncta quæ vóluit, et quæ postulávit, et multo plura quam attúlerat ad eum: quæ revérsa ábiit in terram suam cum servis suis.
 
 \verse{13} Erat autem pondus auri quod afferebátur Salomóni per síngulos annos, sexcénta sexagínta sex talénta auri,
 \verse{14} excépta ea summa quam legáti diversárum géntium et negotiatóres afférre consuéverant, omnésque reges Arábiæ, et sátrapæ terrárum, qui comportábant aurum et argéntum Salomóni.
 \verse{15} Fecit ígitur rex Sálomon ducéntas hastas áureas de summa sexcentórum aureórum, qui in síngulis hastis expendebántur:
 \verse{16} trecénta quoque scuta áurea trecentórum aureórum, quibus tegebántur síngula scuta: posuítque ea rex in armentário, quod erat cónsitum némore.
 \verse{17} Fecit quoque rex sólium ebúrneum grande, et vestívit illud auro mundíssimo.
 \verse{18} Sex quoque gradus, quibus ascendebátur ad sólium, et scabéllum áureum, et brachíola duo altrínsecus, et duos leónes stantes juxta brachíola,
 \verse{19} sed et álios duódecim leúnculos stantes super sex gradus ex utráque parte: non fuit tale sólium in univérsis regnis.
 \verse{20} Omnia quoque vasa convívii regis erant áurea, et vasa domus saltus Líbani ex auro puríssimo. Argéntum enim in diébus illis pro níhilo reputabátur.
 \verse{21} Síquidem naves regis ibant in Tharsis cum servis Hiram, semel in annis tribus: et deferébant inde aurum, et argéntum, et ebur, et símias, et pavos.
 
 \verse{22} Magnificátus est ígitur Sálomon super omnes reges terræ præ divítiis et glória.
 \verse{23} Omnésque reges terrárum desiderábant vidére fáciem Salomónis, ut audírent sapiéntiam quam déderat Deus in corde ejus:
 \verse{24} et deferébant ei múnera, vasa argéntea et áurea, et vestes, et arma, et arómata, equos, et mulos, per síngulos annos.
 \verse{25} Hábuit quoque Sálomon quadragínta míllia equórum in stábulis, et cúrruum equitúmque duódecim míllia: constituítque eos in úrbibus quadrigárum, et ubi erat rex in Jerúsalem.
 \verse{26} Exércuit étiam potestátem super cunctos reges a flúmine Euphráte usque ad terram Philisthinórum, et usque ad términos Ægýpti.
 \verse{27} Tantámque cópiam prǽbuit argénti in Jerúsalem quasi lápidum: et cedrórum tantam multitúdinem velut sycomorórum quæ gignúntur in campéstribus.
 \verse{28} Adducebántur autem ei equi de Ægýpto, cunctísque regiónibus.
 
 \verse{29} Réliqua autem óperum Salomónis priórum et novissimórum scripta sunt in verbis Nathan prophétæ, et in libris Ahíæ Silonítis, in visióne quoque Addo vidéntis contra Jeróboam fílium Nabat.
 \verse{30} Regnávit autem Sálomon in Jerúsalem super omnem Israël quadragínta annis.
 \verse{31} Dormivítque cum pátribus suis, et sepeliérunt eum in civitáte David: regnavítque Róboam fílius ejus pro eo.
 \chapter{10}
 Proféctus est autem Róboam in Sichem: illuc enim cunctus Israël convénerat ut constitúerent eum regem.
 \verse{2} Quod cum audísset Jeróboam fílius Nabat, qui erat in Ægýpto (fúgerat quippe illuc ante Salomónem), statim revérsus est.
 \verse{3} Vocaverúntque eum, et venit cum univérso Israël: et locúti sunt ad Róboam, dicéntes:
 \verse{4} Pater tuus duríssimo jugo nos pressit: tu levióra ímpera patre tuo, qui nobis impósuit gravem servitútem, et páululum de ónere súbleva, ut serviámus tibi.
 \verse{5} Qui ait: Post tres dies revertímini ad me. Cumque abiísset pópulus,
 \verse{6} íniit consílium cum sénibus qui stéterant coram patre ejus Salomóne dum adhuc víveret, dicens: Quid datis consílii ut respóndeam pópulo?
 \verse{7} Qui dixérunt ei: Si placúeris pópulo huic, et leníveris eos verbis cleméntibus, sérvient tibi omni témpore.
 \verse{8} At ille relíquit consílium senum, et cum juvénibus tractáre cœpit, qui cum eo nutríti fúerant, et erant in comitátu illíus.
 \verse{9} Dixítque ad eos: Quid vobis vidétur? vel respondére quid débeo pópulo huic, qui dixit mihi: Súbleva jugum quod impósuit nobis pater tuus?
 \verse{10} At illi respondérunt ut júvenes, et nutríti cum eo in delíciis, atque dixérunt: Sic loquéris pópulo qui dixit tibi: Pater tuus aggravávit jugum nostrum, tu súbleva: et sic respondébis ei: Mínimus dígitus meus gróssior est lumbis patris mei.
 \verse{11} Pater meus impósuit vobis grave jugum, et ego majus pondus appónam; pater meus cécidit vos flagéllis, ego vero cædam vos scorpiónibus.
 
 \verse{12} Venit ergo Jeróboam et univérsus pópulus ad Róboam die tértio, sicut præcéperat eis.
 \verse{13} Respondítque rex dura, derelícto consílio seniórum:
 \verse{14} locutúsque est juxta júvenum voluntátem: Pater meus grave vobis impósuit jugum, quod ego grávius fáciam; pater meus cécidit vos flagéllis, ego vero cædam vos scorpiónibus.
 \verse{15} Et non acquiévit pópuli précibus: erat enim voluntátis Dei ut complerétur sermo ejus quem locútus fúerat per manum Ahíæ Silonítis ad Jeróboam fílium Nabat.
 \verse{16} Pópulus autem univérsus rege durióra dicénte, sic locútus est ad eum: Non est nobis pars in David, neque hæréditas in fílio Isai. Revértere in tabernácula tua, Israël; tu autem pasce domum tuam David. Et ábiit Israël in tabernácula sua.
 \verse{17} Super fílios autem Israël qui habitábant in civitátibus Juda, regnávit Róboam.
 \verse{18} Misítque rex Róboam Adúram, qui prǽerat tribútis, et lapidavérunt eum fílii Israël, et mórtuus est: porro rex Róboam currum festinávit ascéndere, et fugit in Jerúsalem.
 \verse{19} Recessítque Israël a domo David, usque ad diem hanc.
 \chapter{11}
 Venit autem Róboam in Jerúsalem, et convocávit univérsam domum Juda et Bénjamin, centum octogínta míllia electórum atque bellántium, ut dimicáret contra Israël, et convérteret ad se regnum suum.
 \verse{2} Factúsque est sermo Dómini ad Semeíam hóminem Dei, dicens:
 \verse{3} Lóquere ad Róboam fílium Salomónis regem Juda, et ad univérsum Israël, qui est in Juda et Bénjamin:
 \verse{4} Hæc dicit Dóminus: Non ascendétis, neque pugnábitis contra fratres vestros: revertátur unusquísque in domum suam, quia mea hoc gestum est voluntáte. Qui cum audíssent sermónem Dómini, revérsi sunt, nec perrexérunt contra Jeróboam.
 
 \verse{5} Habitávit autem Róboam in Jerúsalem, et ædificávit civitátes murátas in Juda.
 \verse{6} Exstruxítque Béthlehem, et Etam, et Thécue,
 \verse{7} Bethsur quoque, et Socho, et Odóllam,
 \verse{8} necnon et Geth, et Marésa, et Ziph,
 \verse{9} sed et Adúram, et Lachis, et Azéca,
 \verse{10} Sáraa quoque, et Ajalon, et Hebron, quæ erant in Juda et Bénjamin, civitátes munitíssimas.
 \verse{11} Cumque clausísset eas muris, pósuit in eis príncipes, ciborúmque hórrea, hoc est, ólei, et vini.
 \verse{12} Sed et in síngulis úrbibus fecit armamentárium scutórum et hastárum, firmavítque eas summa diligéntia, et imperávit super Judam et Bénjamin.
 \verse{13} Sacerdótes autem et Levítæ qui erant in univérso Israël, venérunt ad eum de cunctis sédibus suis,
 \verse{14} relinquéntes suburbána et possessiónes suas, et transeúntes ad Judam et Jerúsalem: eo quod abjecísset eos Jeróboam et pósteri ejus, ne sacerdótio Dómini fungeréntur.
 \verse{15} Qui constítuit sibi sacerdótes excelsórum, et dæmoniórum, vitulorúmque quos fécerat.
 \verse{16} Sed et de cunctis tríbubus Israël, quicúmque déderant cor suum ut quǽrerent Dóminum Deum Israël, venérunt in Jerúsalem ad immolándum víctimas suas coram Dómino Deo patrum suórum.
 \verse{17} Et roboravérunt regnum Juda, et confirmavérunt Róboam fílium Salomónis per tres annos: ambulavérunt enim in viis David et Salomónis, annis tantum tribus.
 
 \verse{18} Duxit autem Róboam uxórem Máhalath fíliam Jérimoth fílii David: Abíhail quoque fíliam Eliab fílii Isai,
 \verse{19} quæ péperit ei fílios Jehus, et Somoríam, et Zoom.
 \verse{20} Post hanc quoque accépit Máacha fíliam Absalom, quæ péperit ei Abía, et Ethái, et Ziza, et Sálomith.
 \verse{21} Amávit autem Róboam Máacha fíliam Absalom super omnes uxóres suas et concubínas: nam uxóres decem et octo dúxerat, concubínas autem sexagínta: et génuit vigínti octo fílios, et sexagínta fílias.
 \verse{22} Constítuit vero in cápite Abíam fílium Máacha ducem super omnes fratres suos: ipsum enim regem fácere cogitábat,
 \verse{23} quia sapiéntior fuit, et poténtior super omnes fílios ejus, et in cunctis fínibus Juda et Bénjamin, et in univérsis civitátibus murátis: præbuítque eis escas plúrimas, et multas petívit uxóres.
 \chapter{12}
 Cumque roborátum fuísset regnum Róboam et confortátum, derelíquit legem Dómini, et omnis Israël cum eo.
 \verse{2} Anno autem quinto regni Róboam, ascéndit Sesac rex Ægýpti in Jerúsalem (quia peccáverant Dómino)
 \verse{3} cum mille ducéntis cúrribus, et sexagínta míllibus équitum: nec erat númerus vulgi quod vénerat cum eo ex Ægýpto, Líbyes scílicet, et Troglódytæ, et Æthíopes.
 \verse{4} Cepítque civitátes munitíssimas in Juda, et venit usque in Jerúsalem.
 \verse{5} Semeías autem prophéta ingréssus est ad Róboam, et príncipes Juda qui congregáti fúerant in Jerúsalem, fugiéntes Sesac: dixítque ad eos: Hæc dicit Dóminus: Vos reliquístis me, et ego relíqui vos in manu Sesac.
 \verse{6} Consternatíque príncipes Israël et rex, dixérunt: Justus est Dóminus.
 \verse{7} Cumque vidísset Dóminus quod humiliáti essent, factus est sermo Dómini ad Semeíam, dicens: Quia humiliáti sunt, non dispérdam eos, dabóque eis pauxíllum auxílii, et non stillábit furor meus super Jerúsalem per manum Sesac.
 \verse{8} Verúmtamen sérvient ei, ut sciant distántiam servitútis meæ, et servitútis regni terrárum.
 \verse{9} Recéssit ítaque Sesac rex Ægýpti ab Jerúsalem, sublátis thesáuris domus Dómini et domus regis: omniáque secum tulit, et clýpeos áureos quos fécerat Sálomon:
 \verse{10} pro quibus fecit rex ǽneos, et trádidit illos princípibus scutariórum, qui custodiébant vestíbulum palátii.
 \verse{11} Cumque introíret rex domum Dómini, veniébant scutárii et tollébant eos, iterúmque referébant eos ad armamentárium suum.
 \verse{12} Verúmtamen quia humiliáti sunt, avérsa est ab eis ira Dómini, nec deléti sunt pénitus: síquidem et in Juda invénta sunt ópera bona.
 
 \verse{13} Confortátus est ergo rex Róboam in Jerúsalem, atque regnávit: quadragínta autem et uníus anni erat cum regnáre cœpísset, et decem et septem annis regnávit in Jerúsalem, urbe quam elégit Dóminus ut confirmáret nomen suum ibi, de cunctis tríbubus Israël: nomen autem matris ejus Náama Ammanítis.
 \verse{14} Fecit autem malum, et non præparávit cor suum ut quǽreret Dóminum.
 \verse{15} Opera vero Róboam prima et novíssima scripta sunt in libris Semeíæ prophétæ, et Addo vidéntis, et diligénter expósita: pugnaverúntque advérsum se Róboam et Jeróboam cunctis diébus.
 \verse{16} Et dormívit Róboam cum pátribus suis, sepultúsque est in civitáte David: et regnávit Abía fílius ejus pro eo.
 \chapter{13}
 Anno octavodécimo regis Jeróboam, regnávit Abía super Judam.
 \verse{2} Tribus annis regnávit in Jerúsalem, noménque matris ejus Michaía fília Uriel de Gábaa: et erat bellum inter Abíam et Jeróboam.
 
 \verse{3} Cumque iniísset Abía certámen, et habéret bellicosíssimos viros, et electórum quadringénta míllia: Jeróboam instrúxit ecóntra áciem octingénta míllia virórum, qui et ipsi elécti erant, et ad bella fortíssimi.
 \verse{4} Stetit ergo Abía super montem Sémeron, qui erat in Ephraim, et ait: Audi, Jeróboam, et omnis Israël.
 \verse{5} Num ignorátis quod Dóminus Deus Israël déderit regnum David super Israël in sempitérnum, ipsi et fíliis ejus in pactum salis?
 \verse{6} Et surréxit Jeróboam fílius Nabat, servus Salomónis fílii David, et rebellávit contra dóminum suum.
 \verse{7} Congregatíque sunt ad eum viri vaníssimi, et fílii Bélial, et prævaluérunt contra Róboam fílium Salomónis: porro Róboam erat rudis, et corde pávido, nec pótuit resístere eis.
 \verse{8} Nunc ergo vos dícitis quod resístere possítis regno Dómini, quod póssidet per fílios David, habetísque grandem pópuli multitúdinem, atque vítulos áureos quos fecit vobis Jeróboam in deos.
 \verse{9} Et ejecístis sacerdótes Dómini, fílios Aaron, atque Levítas, et fecístis vobis sacerdótes sicut omnes pópuli terrárum: quicúmque vénerit, et initiáverit manum suam in táuro de bobus, et in ariétibus septem, fit sacérdos eórum qui non sunt dii.
 \verse{10} Noster autem Dóminus, Deus est, quem non relínquimus, sacerdotésque minístrant Dómino, de fíliis Aaron, et Levítæ sunt in órdine suo:
 \verse{11} holocáusta quoque ófferunt Dómino per síngulos dies mane et véspere, et thymiáma juxta legis præcépta conféctum, et proponúntur panes in mensa mundíssima, estque apud nos candelábrum áureum, et lucérnæ ejus, ut accendántur semper ad vésperam: nos quippe custodímus præcépta Dómini Dei nostri, quem vos reliquístis.
 \verse{12} Ergo in exércitu nostro dux Deus est, et sacerdótes ejus, qui clangunt tubis, et résonant contra vos: fílii Israël, nolíte pugnáre contra Dóminum Deum patrum vestrórum, quia non vobis éxpedit.
 
 \verse{13} Hæc illo loquénte, Jeróboam retro moliebátur insídias. Cumque ex advérso hóstium staret, ignorántem Judam suo ambiébat exércitu.
 \verse{14} Respiciénsque Judas, vidit instáre bellum ex advérso et post tergum, et clamávit ad Dóminum, ac sacerdótes tubis cánere cœpérunt.
 \verse{15} Omnésque viri Juda vociferáti sunt: et ecce illis clamántibus, pertérruit Deus Jeróboam, et omnem Israël qui stabat ex advérso Abía et Juda.
 \verse{16} Fugerúntque fílii Israël Judam, et trádidit eos Deus in manu eórum.
 
 \verse{17} Percússit ergo eos Abía et pópulus ejus plaga magna: et corruérunt vulneráti ex Israël quingénta míllia virórum fórtium.
 \verse{18} Humiliatíque sunt fílii Israël in témpore illo, et vehementíssime confortáti fílii Juda, eo quod sperássent in Dómino Deo patrum suórum.
 \verse{19} Persecútus est autem Abía fugiéntem Jeróboam, et cepit civitátes ejus, Bethel et fílias ejus, et Jésana cum filiábus suis, Ephron quoque et fílias ejus:
 \verse{20} nec váluit ultra resístere Jeróboam in diébus Abía: quem percússit Dóminus, et mórtuus est.
 \verse{21} Igitur Abía, confortáto império suo, accépit uxóres quatuórdecim: procreavítque vigínti duos fílios, et sédecim fílias.
 \verse{22} Réliqua autem sermónum Abía, viarúmque et óperum ejus, scripta sunt diligentíssime in libro Addo prophétæ.
 \chapter{14}
 Dormívit autem Abía cum pátribus suis, et sepeliérunt eum in civitáte David: regnavítque Asa fílius ejus pro eo, in cujus diébus quiévit terra annis decem.
 \verse{2} Fecit autem Asa quod bonum et plácitum erat in conspéctu Dei sui, et subvértit altária peregríni cultus, et excélsa.
 \verse{3} Et confrégit státuas, lucósque succídit:
 \verse{4} et præcépit Judæ ut quǽreret Dóminum Deum patrum suórum, et fáceret legem, et univérsa mandáta:
 \verse{5} et ábstulit de cunctis úrbibus Juda aras et fana, et regnávit in pace.
 \verse{6} Ædificávit quoque urbes munítas in Juda, quia quiétus erat, et nulla tempóribus ejus bella surréxerant, pacem Dómino largiénte.
 \verse{7} Dixit autem Judæ: Ædificémus civitátes istas, et vallémus muris, et roborémus túrribus, et portis, et seris, donec a bellis quiéta sunt ómnia, eo quod quæsiérimus Dóminum Deum patrum nostrórum, et déderit nobis pacem per gyrum. Ædificavérunt ígitur, et nullum in exstruéndo impediméntum fuit.
 
 \verse{8} Hábuit autem Asa in exércitu suo portántium scuta et hastas de Juda trecénta míllia, de Bénjamin vero scutariórum et sagittariórum ducénta octogínta míllia: omnes isti viri fortíssimi.
 \verse{9} Egréssus est autem contra eos Zara Æthiops cum exércitu suo, décies centéna míllia, et cúrribus trecéntis: et venit usque Marésa.
 \verse{10} Porro Asa perréxit óbviam ei, et instrúxit áciem ad bellum in valle Séphata, quæ est juxta Marésa:
 \verse{11} et invocávit Dóminum Deum, et ait: Dómine, non est apud te ulla distántia, utrum in paucis auxiliéris, an in plúribus. Adjuva nos, Dómine Deus noster: in te enim, et in tuo nómine habéntes fidúciam, venímus contra hanc multitúdinem. Dómine, Deus noster tu es: non præváleat contra te homo.
 \verse{12} Extérruit ítaque Dóminus Æthíopes coram Asa et Juda: fugerúntque Æthíopes.
 \verse{13} Et persecútus est eos Asa, et pópulus qui cum eo erat, usque Gerára: et ruérunt Æthíopes usque ad interneciónem, quia Dómino cædénte contríti sunt, et exércitu illíus prœliánte. Tulérunt ergo spólia multa,
 \verse{14} et percussérunt civitátes omnes per circúitum Geráræ: grandis quippe cunctos terror inváserat: et diripuérunt urbes, et multam prædam asportavérunt.
 \verse{15} Sed et caulas óvium destruéntes, tulérunt pécorum infinítam multitúdinem, et camelórum: reversíque sunt in Jerúsalem.
 \chapter{15}
 Azarías autem fílius Oded, facto in se spíritu Dei,
 \verse{2} egréssus est in occúrsum Asa, et dixit ei: Audíte me, Asa, et omnis Juda et Bénjamin: Dóminus vobíscum, quia fuístis cum eo. Si quæsiéritis eum, inveniétis: si autem dereliquéritis eum, derelínquet vos.
 \verse{3} Transíbant autem multi dies in Israël absque Deo vero, et absque sacerdóte doctóre, et absque lege.
 \verse{4} Cumque revérsi fúerint in angústia sua ad Dóminum Deum Israël, et quæsíerint eum, repérient eum.
 \verse{5} In témpore illo, non erit pax egrediénti et ingrediénti, sed terróres úndique in cunctis habitatóribus terrárum:
 \verse{6} pugnávit enim gens contra gentem, et cívitas contra civitátem, quia Dóminus conturbábit eos in omni angústia.
 \verse{7} Vos ergo confortámini, et non dissolvántur manus vestræ: erit enim merces óperi vestro.
 
 \verse{8} Quod cum audísset Asa, verba scílicet, et prophetíam Azaríæ fílii Oded prophétæ, confortátus est, et ábstulit idóla de omni terra Juda et de Bénjamin, et ex úrbibus quas céperat, montis Ephraim: et dedicávit altáre Dómini quod erat ante pórticum Dómini.
 \verse{9} Congregavítque univérsum Judam et Bénjamin, et ádvenas cum eis de Ephraim, et de Manásse, et de Símeon: plures enim ad eum confúgerant ex Israël, vidéntes quod Dóminus Deus illíus esset cum eo.
 \verse{10} Cumque veníssent in Jerúsalem mense tértio, anno decimoquínto regni Asa,
 \verse{11} immolavérunt Dómino in die illa de manúbiis et præda quam addúxerant, boves septingéntos, et aríetes septem míllia.
 \verse{12} Et intrávit ex more ad corroborándum fœdus ut quǽrerent Dóminum Deum patrum suórum in toto corde, et in tota ánima sua.
 \verse{13} Si quis autem, inquit, non quæsíerit Dóminum Deum Israël, moriátur, a mínimo usque ad máximum, a viro usque ad mulíerem.
 \verse{14} Juraverúntque Dómino voce magna in júbilo, et in clangóre tubæ, et in sónitu buccinárum,
 \verse{15} omnes qui erant in Juda, cum execratióne: in omni enim corde suo juravérunt, et in tota voluntáte quæsiérunt eum, et invenérunt: præstitítque eis Dóminus réquiem per circúitum.
 
 \verse{16} Sed et Máacham matrem Asa regis ex augústo depósuit império, eo quod fecísset in luco simulácrum Priápi: quod omne contrívit, et in frustra commínuens combússit in torrénte Cedron.
 \verse{17} Excélsa autem derelícta sunt in Israël: áttamen cor Asa erat perféctum cunctis diébus ejus,
 \verse{18} eáque quæ vóverat pater suus, et ipse, íntulit in domum Dómini, argéntum, et aurum, vasorúmque divérsam supelléctilem.
 \verse{19} Bellum vero non fuit usque ad trigésimum quintum annum regni Asa.
 \chapter{16}
 Anno autem trigésimo sexto regni ejus, ascéndit Báasa rex Israël in Judam, et muro circúmdabat Rama, ut nullus tute posset égredi et íngredi de regno Asa.
 \verse{2} Prótulit ergo Asa argéntum et aurum de thesáuris domus Dómini, et de thesáuris regis, misítque ad Bénadad regem Sýriæ, qui habitábat in Damásco, dicens:
 \verse{3} Fœdus inter me et te est; pater quoque meus et pater tuus habuére concórdiam: quam ob rem misi tibi argéntum et aurum, ut rupto f\'{œ}dere quod habes cum Báasa rege Israël, fácias eum a me recédere.
 \verse{4} Quo compérto, Bénadad misit príncipes exercítuum suórum ad urbes Israël: qui percussérunt Ahion, et Dan, et Abélmaim, et univérsas urbes Néphthali murátas.
 \verse{5} Quod cum audísset Báasa, désiit ædificáre Rama, et intermísit opus suum.
 \verse{6} Porro Asa rex assúmpsit univérsum Judam, et tulérunt lápides de Rama, et ligna quæ ædificatióni præparáverat Báasa, ædificavítque ex eis Gábaa et Maspha.
 
 \verse{7} In témpore illo venit Hánani prophéta ad Asa regem Juda, et dixit ei: Quia habuísti fidúciam in rege Sýriæ, et non in Dómino Deo tuo, idcírco evásit Sýriæ regis exércitus de manu tua.
 \verse{8} Nonne Æthíopes et Líbyes multo plures erant quadrígis, et equítibus, et multitúdine nímia, quos cum Dómino credidísses, trádidit in manu tua?
 \verse{9} Oculi enim Dómini contemplántur univérsam terram, et præbent fortitúdinem his qui corde perfécto credunt in eum. Stulte ígitur egísti, et propter hoc ex præsénti témpore advérsum te bella consúrgent.
 \verse{10} Iratúsque Asa advérsus vidéntem, jussit eum mitti in nervum: valde quippe super hoc fúerat indignátus: et interfécit de pópulo in témpore illo plúrimos.
 
 \verse{11} Opera autem Asa prima et novíssima scripta sunt in libro regum Juda et Israël.
 \verse{12} Ægrotávit étiam Asa anno trigésimo nono regni sui, dolóre pedum vehementíssimo, et nec in infirmitáte sua quæsívit Dóminum, sed magis in medicórum arte confísus est.
 \verse{13} Dormivítque cum pátribus suis, et mórtuus est anno quadragésimo primo regni sui.
 \verse{14} Et sepeliérunt eum in sepúlchro suo quod fóderat sibi in civitáte David: posuerúntque eum super lectum suum plenum aromátibus et unguéntibus meretríciis, quæ erant pigmentariórum arte confécta, et combussérunt super eum ambitióne nímia.
 \chapter{17}
 Regnávit autem Jósaphat fílius ejus pro eo, et inváluit contra Israël.
 \verse{2} Constituítque mílitum números in cunctis úrbibus Juda quæ erant vallátæ muris. Præsidiáque dispósuit in terra Juda, et in civitátibus Ephraim quas céperat Asa pater ejus.
 \verse{3} Et fuit Dóminus cum Jósaphat, quia ambulávit in viis David patris sui primis: et non sperávit in Báalim,
 \verse{4} sed in Deo patris sui: et perréxit in præcéptis illíus, et non juxta peccáta Israël.
 \verse{5} Confirmavítque Dóminus regnum in manu ejus, et dedit omnis Juda múnera Jósaphat: factǽque sunt ei infinítæ divítiæ, et multa glória.
 \verse{6} Cumque sumpsísset cor ejus audáciam propter vias Dómini, étiam excélsa et lucos de Juda ábstulit.
 
 \verse{7} Tértio autem anno regni sui misit de princípibus suis Bénhail, et Obdíam, et Zacharíam, et Nathánaël, et Michǽam, ut docérent in civitátibus Juda:
 \verse{8} et cum eis Levítas Semeíam, et Nathaníam, et Zabadíam, Asaël quoque, et Semíramoth, et Jónathan, Adoniámque et Thobíam, et Thobadoníam Levítas, et cum eis Elísama, et Joran sacerdótes:
 \verse{9} docebántque pópulum in Juda, habéntes librum legis Dómini, et circuíbant cunctas urbes Juda, atque erudiébant pópulum.
 
 \verse{10} Itaque factus est pavor Dómini super ómnia regna terrárum quæ erant per gyrum Juda, nec audébant belláre contra Jósaphat.
 \verse{11} Sed et Philisthǽi Jósaphat múnera deferébant, et vectígal argénti: Arabes quoque adducébant pécora, aríetum septem míllia septingénta, et hircórum tótidem.
 \verse{12} Crevit ergo Jósaphat, et magnificátus est usque in sublíme: atque ædificávit in Juda domos ad instar túrrium, urbésque murátas.
 \verse{13} Et multa ópera parávit in úrbibus Juda: viri quoque bellatóres et robústi erant in Jerúsalem,
 \verse{14} quorum iste númerus per domos atque famílias singulórum: in Juda príncipes exércitus, Ednas dux, et cum eo robustíssimi viri trecénta míllia.
 \verse{15} Post hunc Jóhanan princeps, et cum eo ducénta octogínta míllia.
 \verse{16} Post istum quoque Amasías fílius Zechri, consecrátus Dómino, et cum eo ducénta míllia virórum fórtium.
 \verse{17} Hunc sequebátur robústus ad pr\'{œ}lia Elíada, et cum eo tenéntium arcum et clýpeum ducénta míllia.
 \verse{18} Post istum étiam Józabad, et cum eo centum octogínta míllia expeditórum mílitum.
 \verse{19} Hi omnes erant ad manum regis, excéptis áliis quos posúerat in úrbibus murátis in univérso Juda.
 \chapter{18}
 Fuit ergo Jósaphat dives et ínclytus multum, et affinitáte conjúnctus est Achab.
 \verse{2} Descendítque post annos ad eum in Samaríam: ad cujus advéntum mactávit Achab aríetes et boves plúrimos, ipsi, et pópulo qui vénerat cum eo: persuasítque illi ut ascénderet in Ramoth Gálaad.
 \verse{3} Dixítque Achab rex Israël ad Jósaphat regem Juda: Veni mecum in Ramoth Gálaad. Cui ille respóndit: Ut ego, et tu: sicut pópulus tuus, sic et pópulus meus: tecúmque érimus in bello.
 \verse{4} Dixítque Jósaphat ad regem Israël: Cónsule, óbsecro, impræsentiárum sermónem Dómini.
 \verse{5} Congregávit ígitur rex Israël prophetárum quadringéntos viros, et dixit ad eos: In Ramoth Gálaad ad bellándum ire debémus, an quiéscere? At illi: Ascénde, ínquiunt, et tradet Deus in manu regis.
 \verse{6} Dixítque Jósaphat: Numquid non est hic prophétes Dómini, ut ab illo étiam requirámus?
 \verse{7} Et ait rex Israël ad Jósaphat: Est vir unus a quo póssumus quǽrere Dómini voluntátem: sed ego odi eum, quia non prophétat mihi bonum, sed malum omni témpore: est autem Michǽas fílius Jemla. Dixítque Jósaphat: Ne loquáris, rex, hoc modo.
 \verse{8} Vocávit ergo rex Israël unum de eunúchis, et dixit ei: Voca cito Michǽam fílium Jemla.
 
 \verse{9} Porro rex Israël, et Jósaphat rex Juda, utérque sedébant in sólio suo, vestíti cultu régio: sedébant autem in área juxta portam Samaríæ, omnésque prophétæ vaticinabántur coram eis.
 \verse{10} Sedecías vero fílius Chanáana fecit sibi córnua férrea, et ait: Hæc dicit Dóminus: His ventilábis Sýriam, donec cónteras eam.
 \verse{11} Omnésque prophétæ simíliter prophetábant, atque dicébant: Ascénde in Ramoth Gálaad, et prosperáberis, et tradet eos Dóminus in manu regis.
 \verse{12} Núntius autem qui íerat ad vocándum Michǽam, ait illi: En verba ómnium prophetárum uno ore bona regi annúntiant: quæso ergo te ut et sermo tuus ab eis non disséntiat, loquarísque próspera.
 \verse{13} Cui respóndit Michǽas: Vivit Dóminus, quia quodcúmque díxerit mihi Deus meus, hoc loquar.
 
 \verse{14} Venit ergo ad regem. Cui rex ait: Michǽa, ire debémus in Ramoth Gálaad ad bellándum, an quiéscere? Cui ille respóndit: Ascéndite: cuncta enim próspera evénient, et tradéntur hostes in manus vestras.
 \verse{15} Dixítque rex: Iterum atque íterum te adjúro, ut mihi non loquáris, nisi quod verum est in nómine Dómini.
 \verse{16} At ille ait: Vidi univérsum Israël dispérsum in móntibus, sicut oves absque pastóre: et dixit Dóminus: Non habent isti dóminos: revertátur unusquísque in domum suam in pace.
 \verse{17} Et ait rex Israël ad Jósaphat: Nonne dixi tibi quod non prophetáret iste mihi quidquam boni, sed ea quæ mala sunt?
 \verse{18} At ille: Idcírco, ait, audíte verbum Dómini: vidi Dóminum sedéntem in sólio suo, et omnem exércitum cæli assisténtem ei a dextris et a sinístris.
 \verse{19} Et dixit Dóminus: Quis decípiet Achab regem Israël ut ascéndat et córruat in Ramoth Gálaad? Cumque díceret unus hoc modo, et alter álio,
 \verse{20} procéssit spíritus, et stetit coram Dómino, et ait: Ego decípiam eum. Cui Dóminus: In quo, inquit, decípies?
 \verse{21} At ille respóndit: Egrédiar, et ero spíritus mendax in ore ómnium prophetárum ejus. Dixítque Dóminus: Decípies, et prævalébis: egrédere, et fac ita.
 \verse{22} Nunc ígitur, ecce Dóminus dedit spíritum mendácii in ore ómnium prophetárum tuórum, et Dóminus locútus est de te mala.
 
 \verse{23} Accéssit autem Sedecías fílius Chanáana, et percússit Michǽæ maxíllam, et ait: Per quam viam transívit spíritus Dómini a me, ut loquerétur tibi?
 \verse{24} Dixítque Michǽas: Tu ipse vidébis in die illo, quando ingréssus fúeris cubículum de cubículo ut abscondáris.
 \verse{25} Præcépit autem rex Israël, dicens: Tóllite Michǽam, et dúcite eum ad Amon príncipem civitátis, et ad Joas fílium Amelech.
 \verse{26} Et dicétis: Hæc dicit rex: Míttite hunc in cárcerem, et date ei panis módicum, et aquæ pauxíllum, donec revértar in pace.
 \verse{27} Dixítque Michǽas: Si revérsus fúeris in pace, non est locútus Dóminus in me. Et ait: Audíte, omnes pópuli.
 
 \verse{28} Igitur ascendérunt rex Israël et Jósaphat rex Juda in Ramoth Gálaad.
 \verse{29} Dixítque rex Israël ad Jósaphat: Mutábo hábitum, et sic ad pugnam vadam: tu autem indúere véstibus tuis. Mutatóque rex Israël hábitu, venit ad bellum.
 \verse{30} Rex autem Sýriæ præcéperat dúcibus equitátus sui, dicens: Ne pugnétis contra mínimum aut contra máximum, nisi contra solum regem Israël.
 \verse{31} Itaque cum vidíssent príncipes equitátus Jósaphat, dixérunt: Rex Israël est iste. Et circumdedérunt eum dimicántes: at ille clamávit ad Dóminum, et auxiliátus est ei, atque avértit eos ab illo.
 \verse{32} Cum enim vidíssent duces equitátus quod non esset rex Israël, reliquérunt eum.
 \verse{33} Accidit autem ut unus e pópulo sagíttam in incértum jacéret, et percúteret regem Israël inter cervícem et scápulas. At ille aurígæ suo ait: Convérte manum tuam, et educ me de ácie, quia vulnerátus sum.
 \verse{34} Et finíta est pugna in die illo: porro rex Israël stabat in curru suo contra Syros usque ad vésperam, et mórtuus est occidénte sole.
 \chapter{19}
 Revérsus est autem Jósaphat rex Juda in domum suam pacífice in Jerúsalem.
 \verse{2} Cui occúrrit Jehu fílius Hánani videns, et ait ad eum: Impio præbes auxílium, et his qui odérunt Dóminum amicítia júngeris, et idcírco iram quidem Dómini merebáris:
 \verse{3} sed bona ópera invénta sunt in te, eo quod abstúleris lucos de terra Juda, et præparáveris cor tuum ut requíreres Dóminum Deum patrum tuórum.
 
 \verse{4} Habitávit ergo Jósaphat in Jerúsalem, rursúmque egréssus est ad pópulum de Bersabée usque ad montem Ephraim, et revocávit eos ad Dóminum Deum patrum suórum.
 \verse{5} Constituítque júdices terræ in cunctis civitátibus Juda munítis per síngula loca,
 \verse{6} et præcípiens judícibus: Vidéte, ait, quid faciátis: non enim hóminis exercétis judícium, sed Dómini: et quodcúmque judicavéritis, in vos redundábit.
 \verse{7} Sit timor Dómini vobíscum, et cum diligéntia cuncta fácite: non est enim apud Dóminum Deum nostrum iníquitas, nec personárum accéptio, nec cupído múnerum.
 \verse{8} In Jerúsalem quoque constítuit Jósaphat Levítas, et sacerdótes, et príncipes familiárum ex Israël, ut judícium et causam Dómini judicárent habitatóribus ejus.
 \verse{9} Præcepítque eis, dicens: Sic agétis in timóre Dómini fidéliter et corde perfécto.
 \verse{10} Omnem causam quæ vénerit ad vos fratrum vestrórum, qui hábitant in úrbibus suis inter cognatiónem et cognatiónem, ubicúmque quǽstio est de lege, de mandáto, de cæremóniis, de justificatiónibus: osténdite eis, ut non peccent in Dóminum, et ne véniat ira super vos et super fratres vestros: sic ergo agéntes non peccábitis.
 \verse{11} Amarías autem sacérdos et póntifex vester in his quæ ad Deum pértinent, præsidébit: porro Zabadías fílius Ismahel, qui est dux in domo Juda, super ea ópera erit quæ ad regis offícium pértinent: habetísque magístros Levítas coram vobis. Confortámini, et ágite diligénter, et erit Dóminus vobíscum in bonis.
 \chapter{20}
 Post hæc congregáti sunt fílii Moab et fílii Ammon, et cum eis de Ammonítis, ad Jósaphat, ut pugnárent contra eum.
 \verse{2} Venerúntque núntii, et indicavérunt Jósaphat, dicéntes: Venit contra te multitúdo magna de his locis quæ trans mare sunt, et de Sýria: et ecce consístunt in Asasónthamar, quæ est Engáddi.
 \verse{3} Jósaphat autem timóre pertérritus, totum se cóntulit ad rogándum Dóminum, et prædicávit jejúnium univérso Juda.
 \verse{4} Congregatúsque est Judas ad deprecándum Dóminum: sed et omnes de úrbibus suis venérunt ad obsecrándum eum.
 
 \verse{5} Cumque stetísset Jósaphat in médio cœtu Juda et Jerúsalem, in domo Dómini ante átrium novum,
 \verse{6} ait: Dómine Deus patrum nostrórum, tu es Deus in cælo, et domináris cunctis regnis géntium: in manu tua est fortitúdo et poténtia, nec quisquam tibi potest resístere.
 \verse{7} Nonne tu, Deus noster, interfecísti omnes habitatóres terræ hujus coram pópulo tuo Israël, et dedísti eam sémini Abraham amíci tui in sempitérnum?
 \verse{8} Habitaverúntque in ea, et exstruxérunt in illa sanctuárium nómini tuo, dicéntes:
 \verse{9} Si irrúerint super nos mala, gládius judícii, pestiléntia, et fames, stábimus coram domo hac in conspéctu tuo, in qua invocátum est nomen tuum: et clamábimus ad te in tribulatiónibus nostris, et exáudies, salvósque fácies.
 \verse{10} Nunc ígitur, ecce fílii Ammon, et Moab, et mons Seir, per quos non concessísti Israël ut transírent quando egrediebántur de Ægýpto, sed declinavérunt ab eis, et non interfecérunt illos,
 \verse{11} e contrário agunt, et nitúntur ejícere nos de possessióne quam tradidísti nobis.
 \verse{12} Deus noster, ergo non judicábis eos? in nobis quidem non est tanta fortitúdo, ut possímus huic multitúdini resístere, quæ írruit super nos. Sed cum ignorémus quid ágere debeámus, hoc solum habémus resídui, ut óculos nostros dirigámus ad te.
 
 \verse{13} Omnis vero Juda stabat coram Dómino cum párvulis, et uxóribus, et líberis suis.
 \verse{14} Erat autem Jaháziel fílius Zacharíæ fílii Banaíæ fílii Jéhiel fílii Mathaníæ, Levítes de fíliis Asaph, super quem factus est spíritus Dómini, in médio turbæ,
 \verse{15} et ait: Atténdite, omnis Juda, et qui habitátis Jerúsalem, et tu, rex Jósaphat: hæc dicit Dóminus vobis: Nolíte timére, nec paveátis hanc multitúdinem: non est enim vestra pugna, sed Dei.
 \verse{16} Cras descendétis contra eos: ascensúri enim sunt per clivum nómine Sis, et inveniétis illos in summitáte torréntis qui est contra solitúdinem Jéruel.
 \verse{17} Non éritis vos qui dimicábitis, sed tantúmmodo confidénter state, et vidébitis auxílium Dómini super vos, o Juda et Jerúsalem: nolíte timére, nec paveátis: cras egrediémini contra eos, et Dóminus erit vobíscum.
 
 \verse{18} Jósaphat ergo, et Juda, et omnes habitatóres Jerúsalem cecidérunt proni in terram coram Dómino, et adoravérunt eum.
 \verse{19} Porro Levítæ de fíliis Caath et de fíliis Core laudábant Dóminum Deum Israël voce magna in excélsum.
 \verse{20} Cumque mane surrexíssent, egréssi sunt per desértum Thécue: profectísque eis, stans Jósaphat in médio eórum, dixit: Audíte me, viri Juda, et omnes habitatóres Jerúsalem: crédite in Dómino Deo vestro, et secúri éritis: crédite prophétis ejus, et cuncta evénient próspera.
 \verse{21} Dedítque consílium pópulo, et státuit cantóres Dómini ut laudárent eum in turmis suis, et antecéderent exércitum, ac voce cónsona dícerent: Confitémini Dómino quóniam in ætérnum misericórdia ejus.
 
 \verse{22} Cumque cœpíssent laudes cánere, vertit Dóminus insídias eórum in semetípsos, filiórum scílicet Ammon, et Moab, et montis Seir, qui egréssi fúerant ut pugnárent contra Judam: et percússi sunt.
 \verse{23} Namque fílii Ammon et Moab consurrexérunt advérsum habitatóres montis Seir, ut interfícerent et delérent eos: cumque hoc ópere perpetrássent, étiam in semetípsos versi, mútuis concidére vulnéribus.
 \verse{24} Porro Juda, cum venísset ad spéculam quæ réspicit solitúdinem, vidit procul omnem late regiónem plenam cadavéribus, nec superésse quemquam qui necem potuísset evádere.
 \verse{25} Venit ergo Jósaphat, et omnis pópulus cum eo, ad detrahénda spólia mortuórum: invenerúntque inter cadávera váriam supelléctilem, vestes quoque, et vasa pretiosíssima, et diripuérunt ita ut ómnia portáre non possent, nec per tres dies spólia auférre præ prædæ magnitúdine.
 \verse{26} Die autem quarto congregáti sunt in Valle benedictiónis: étenim quóniam ibi benedíxerant Dómino, vocavérunt locum illum Vallis benedictiónis usque in præséntem diem.
 \verse{27} Reversúsque est omnis vir Juda, et habitatóres Jerúsalem, et Jósaphat ante eos, in Jerúsalem cum lætítia magna, eo quod dedísset eis Dóminus gáudium de inimícis suis.
 \verse{28} Ingressíque sunt in Jerúsalem cum psaltériis, et cítharis, et tubis in domum Dómini.
 \verse{29} Irruit autem pavor Dómini super univérsa regna terrárum cum audíssent quod pugnásset Dóminus contra inimícos Israël.
 \verse{30} Quievítque regnum Jósaphat, et prǽbuit ei Deus pacem per circúitum.
 
 \verse{31} Regnávit ígitur Jósaphat super Judam, et erat trigínta quinque annórum cum regnáre cœpísset: vigínti autem et quinque annis regnávit in Jerúsalem, et nomen matris ejus Azuba fília Sélahi.
 \verse{32} Et ambulávit in via patris suis Asa, nec declinávit ab ea, fáciens quæ plácita erant coram Dómino.
 \verse{33} Verúmtamen excélsa non ábstulit, et adhuc pópulus non diréxerat cor suum ad Dóminum Deum patrum suórum.
 \verse{34} Réliqua autem gestórum Jósaphat priórum et novissimórum scripta sunt in verbis Jehu fílii Hánani, quæ digéssit in libros regum Israël.
 
 \verse{35} Post hæc íniit amicítias Jósaphat rex Juda cum Ochozía rege Israël, cujus ópera fuérunt impiíssima.
 \verse{36} Et párticeps fuit ut fácerent naves quæ irent in Tharsis: fecerúntque classem in Asióngaber.
 \verse{37} Prophetávit autem Eliézer fílius Dodau de Marésa ad Jósaphat, dicens: Quia habuísti fœdus cum Ochozía, percússit Dóminus ópera tua, contritǽque sunt naves, nec potuérunt ire in Tharsis.
 \chapter{21}
 Dormívit autem Jósaphat cum pátribus suis, et sepúltus est cum eis in civitáte David: regnavítque Joram fílius ejus pro eo.
 \verse{2} Qui hábuit fratres fílios Jósaphat, Azaríam, et Jáhiel, et Zacharíam, et Azaríam, et Míchaël, et Saphatíam: omnes hi fílii Jósaphat regis Juda.
 \verse{3} Dedítque eis pater suus multa múnera argénti et auri, et pensitatiónes, cum civitátibus munitíssimis in Juda: regnum autem trádidit Joram, eo quod esset primogénitus.
 \verse{4} Surréxit ergo Joram super regnum patris sui: cumque se confirmásset, occídit omnes fratres suos gládio, et quosdam de princípibus Israël.
 
 \verse{5} Trigínta duórum annórum erat Joram cum regnáre cœpísset, et octo annis regnávit in Jerúsalem.
 \verse{6} Ambulavítque in viis regum Israël, sicut égerat domus Achab: fília quippe Achab erat uxor ejus: et fecit malum in conspéctu Dómini.
 \verse{7} Nóluit autem Dóminus dispérdere domum David propter pactum quod iníerat cum eo: et quia promíserat ut daret ei lucérnam, et fíliis ejus omni témpore.
 \verse{8} In diébus illis rebellávit Edom, ne esset súbditus Judæ, et constítuit sibi regem.
 \verse{9} Cumque transísset Joram cum princípibus suis, et cuncto equitátu qui erat secum, surréxit nocte, et percússit Edom, qui se circumdéderat, et omnes duces equitátus ejus.
 \verse{10} Attamen rebellávit Edom, ne esset sub ditióne Juda usque ad hanc diem: eo témpore et Lobna recéssit ne esset sub manu illíus. Derelíquerat enim Dóminum Deum patrum suórum:
 \verse{11} ínsuper et excélsa fabricátus est in úrbibus Juda, et fornicári fecit habitatóres Jerúsalem, et prævaricári Judam.
 
 \verse{12} Allátæ sunt autem ei lítteræ ab Elía prophéta, in quibus scriptum erat: Hæc dicit Dóminus Deus David patris tui: Quóniam non ambulásti in viis Jósaphat patris tui, et in viis Asa regis Juda,
 \verse{13} sed incessísti per iter regum Israël, et fornicári fecísti Judam et habitatóres Jerúsalem, imitátus fornicatiónem domus Achab, ínsuper et fratres tuos, domum patris tui, melióres te, occidísti:
 \verse{14} ecce Dóminus percútiet te plaga magna cum pópulo tuo, et fíliis, et uxóribus tuis, universáque substántia tua.
 \verse{15} Tu autem ægrotábis péssimo languóre úteri tui, donec egrediántur vitália tua paulátim per síngulos dies.
 
 \verse{16} Suscitávit ergo Dóminus contra Joram spíritum Philisthinórum, et Arabum qui confínes sunt Æthiópibus:
 \verse{17} et ascendérunt in terram Juda, et vastavérunt eam, diripuerúntque cunctam substántiam quæ invénta est in domo regis, ínsuper et fílios ejus, et uxóres: nec remánsit ei fílius, nisi Jóachaz, qui mínimus natu erat.
 \verse{18} Et super hæc ómnia percússit eum Dóminus alvi languóre insanábili.
 \verse{19} Cumque diéi succéderet dies, et témporum spátia volveréntur, duórum annórum explétus est círculus: et sic longa consúmptus tabe, ita ut egéreret étiam víscera sua, languóre páriter, et vita cáruit. Mortuúsque est in infirmitáte péssima, et non fecit ei pópulus secúndum morem combustiónis exéquias, sicut fécerat majóribus ejus.
 \verse{20} Trigínta duórum annórum fuit cum regnáre cœpísset, et octo annis regnávit in Jerúsalem. Ambulavítque non recte, et sepeliérunt eum in civitáte David, verúmtamen non in sepúlchro regum.
 \chapter{22}
 Constituérunt autem habitatóres Jerúsalem Ochozíam fílium ejus mínimum regem pro eo: omnes enim majóres natu, qui ante eum fúerant, interfécerant latrónes Arabum qui irrúerant in castra: regnavítque Ochozías fílius Joram regis Juda.
 \verse{2} Quadragínta duórum annórum erat Ochozías cum regnáre cœpísset, et uno anno regnávit in Jerúsalem: et nomen matris ejus Athalía fília Amri.
 \verse{3} Sed et ipse ingréssus est per vias domus Achab: mater enim ejus ímpulit eum ut ímpie ágeret.
 \verse{4} Fecit ígitur malum in conspéctu Dómini, sicut domus Achab: ipsi enim fuérunt ei consiliárii post mortem patris sui, in intéritum ejus:
 \verse{5} ambulavítque in consíliis eórum.
 Et perréxit cum Joram fílio Achab rege Israël in bellum contra Házaël regem Sýriæ in Ramoth Gálaad: vulneraverúntque Syri Joram.
 \verse{6} Qui revérsus est ut curarétur in Jézrahel: multas enim plagas accéperat in supradícto certámine. Igitur Ochozías fílius Joram rex Juda descéndit ut invíseret Joram fílium Achab in Jézrahel ægrotántem.
 \verse{7} Voluntátis quippe fuit Dei advérsus Ochozíam, ut veníret ad Joram: et cum venísset, et egrederétur cum eo advérsum Jehu fílium Namsi, quem unxit Dóminus ut deléret domum Achab.
 \verse{8} Cum ergo evérteret Jehu domum Achab, invénit príncipes Juda, et fílios fratrum Ochozíæ, qui ministrábant ei, et interfécit illos.
 \verse{9} Ipsum quoque perquírens Ochozíam, comprehéndit latitántem in Samaría: adductúmque ad se, occídit: et sepeliérunt eum, eo quod esset fílius Jósaphat, qui quæsíerat Dóminum in toto corde suo.
 Nec erat ultra spes áliqua ut de stirpe quis regnáret Ochozíæ:
 \verse{10} síquidem Athalía mater ejus, videns quod mórtuus esset fílius suus, surréxit, et interfécit omnem stirpem régiam domus Joram.
 \verse{11} Porro Jósabeth fília regis tulit Joas fílium Ochozíæ, et furáta est eum de médio filiórum regis, cum interficeréntur: abscondítque eum cum nutríce sua in cubículo lectulórum: Jósabeth autem, quæ abscónderat eum, erat fília regis Joram, uxor Jójadæ pontíficis, soror Ochozíæ: et idcírco Athalía non interfécit eum.
 \verse{12} Fuit ergo cum eis in domo Dei abscónditus sex annis, quibus regnávit Athalía super terram.
 \chapter{23}
 Anno autem séptimo, confortátus Jójada, assúmpsit centuriónes, Azaríam vidélicet fílium Jéroham, et Ismahel fílium Jóhanan, Azaríam quoque fílium Obed, et Maasíam fílium Adaíæ, et Elísaphat fílium Zechri: et íniit cum eis fœdus.
 \verse{2} Qui circumeúntes Judam, congregavérunt Levítas de cunctis úrbibus Juda, et príncipes familiárum Israël, venerúntque in Jerúsalem.
 \verse{3} Iniit ergo omnis multitúdo pactum in domo Dei cum rege, dixítque ad eos Jójada: Ecce fílius regis regnábit, sicut locútus est Dóminus super fílios David.
 \verse{4} Iste est ergo sermo quem faciétis:
 \verse{5} tértia pars vestrum qui véniunt ad sábbatum, sacerdótum, et Levitárum, et janitórum erit in portis: tértia vero pars ad domum regis: et tértia ad portam quæ appellátur Fundaménti: omne vero réliquum vulgus sit in átriis domus Dómini.
 \verse{6} Nec quíspiam álius ingrediátur domum Dómini, nisi sacerdótes, et qui minístrant de Levítis: ipsi tantúmmodo ingrediántur, quia sanctificáti sunt: et omne réliquum vulgus obsérvet custódias Dómini.
 \verse{7} Levítæ autem circúmdent regem, habéntes sínguli arma sua (et siquis álius ingréssus fúerit templum, interficiátur), sintque cum rege et intránte et egrediénte.
 
 \verse{8} Fecérunt ergo Levítæ, et univérsus Juda, juxta ómnia quæ præcéperat Jójada póntifex: et assumpsérunt sínguli viros qui sub se erant, et veniébant per órdinem sábbati, cum his qui impléverant sábbatum et egressúri erant: síquidem Jójada póntifex non dimíserat abíre turmas quæ sibi per síngulas hebdómadas succédere consuéverant.
 \verse{9} Dedítque Jójada sacérdos centuriónibus lánceas, clypeósque et peltas regis David, quas consecráverat in domo Dómini.
 \verse{10} Constituítque omnem pópulum tenéntium pugiónes a parte templi dextra, usque ad partem templi sinístram, coram altári et templo, per circúitum regis.
 \verse{11} Et eduxérunt fílium regis, et imposuérunt ei diadéma et testimónium, dederúntque in manu ejus tenéndam legem, et constituérunt eum regem: unxit quoque illum Jójada póntifex, et fílii ejus: imprecatíque sunt ei, atque dixérunt: Vivat rex.
 \verse{12} Quod cum audísset Athalía, vocem scílicet curréntium atque laudántium regem, ingréssa est ad pópulum in templum Dómini.
 \verse{13} Cumque vidísset regem stantem super gradum in intróitu, et príncipes, turmásque circa eum, omnémque pópulum terræ gaudéntem, atque clangéntem tubis, et divérsi géneris órganis concinéntem, vocémque laudántium, scidit vestiménta sua, et ait: Insídiæ, insídiæ.
 \verse{14} Egréssus autem Jójada póntifex ad centuriónes et príncipes exércitus, dixit eis: Edúcite illam extra septa templi, et interficiátur foris gládio. Præcepítque sacérdos ne occiderétur in domo Dómini,
 \verse{15} et imposuérunt cervícibus ejus manus: cumque intrásset portam equórum domus regis, interfecérunt eam ibi.
 
 \verse{16} Pépigit autem Jójada fœdus inter se, universúmque pópulum, et regem, ut esset pópulus Dómini.
 \verse{17} Itaque ingréssus est omnis pópulus domum Baal, et destruxérunt eam, et altária ac simulácra illíus confregérunt: Mathan quoque sacerdótem Baal interfecérunt ante aras.
 \verse{18} Constítuit autem Jójada præpósitos in domo Dómini sub mánibus sacerdótum et Levitárum quos distríbuit David in domo Dómini, ut offérrent holocáusta Dómino, sicut scriptum est in lege Móysi, in gáudio et cánticis, juxta dispositiónem David.
 \verse{19} Constítuit quoque janitóres in portis domus Dómini, ut non ingrederétur eam immúndus in omni re.
 \verse{20} Assumpsítque centuriónes, et fortíssimos viros, ac príncipes pópuli, et omne vulgus terræ, et fecérunt descéndere regem de domo Dómini, et introíre per médium portæ superióris in domum regis, et collocavérunt eum in sólio regáli.
 \verse{21} Lætatúsque est omnis pópulus terræ, et urbs quiévit: porro Athalía interfécta est gládio.
 \chapter{24}
 Septem annórum erat Joas cum regnáre cœpísset, et quadragínta annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Sebía de Bersabée.
 \verse{2} Fecítque quod bonum est coram Dómino cunctis diébus Jójadæ sacerdótis.
 \verse{3} Accépit autem ei Jójada uxóres duas, e quibus génuit fílios et fílias.
 
 \verse{4} Post quæ plácuit Joas ut instauráret domum Dómini.
 \verse{5} Congregavítque sacerdótes et Levítas, et dixit eis: Egredímini ad civitátes Juda, et collígite de univérso Israël pecúniam ad sartatécta templi Dei vestri per síngulos annos, festinatóque hoc fácite. Porro Levítæ égere negligéntius.
 \verse{6} Vocavítque rex Jójadam príncipem, et dixit ei: Quare tibi non fuit curæ, ut cógeres Levítas inférre de Juda et de Jerúsalem pecúniam quæ constitúta est a Móyse servo Dómini, ut inférret eam omnis multitúdo Israël in tabernáculum testimónii?
 \verse{7} Athalía enim impiíssima, et fílii ejus, destruxérunt domum Dei, et de univérsis quæ sanctificáta fúerant in templo Dómini, ornavérunt fanum Báalim.
 \verse{8} Præcépit ergo rex, et fecérunt arcam: posuerúntque eam juxta portam domus Dómini forínsecus.
 \verse{9} Et prædicátum est in Juda et Jerúsalem ut deférrent sínguli prétium Dómino, quod constítuit Móyses servus Dei super omnem Israël in desérto.
 \verse{10} Lætatíque sunt cuncti príncipes, et omnis pópulus, et ingréssi contulérunt in arcam Dómini, atque misérunt ita ut implerétur.
 \verse{11} Cumque tempus esset ut deférrent arcam coram rege per manus Levitárum (vidébant enim multam pecúniam), ingrediebátur scriba regis, et quem primus sacérdos constitúerat, effundebántque pecúniam quæ erat in arca, porro arcam reportábant ad locum suum: sicque faciébant per síngulos dies. Et congregáta est infiníta pecúnia,
 \verse{12} quam dedérunt rex et Jójada his qui prǽerant opéribus domus Dómini: at illi conducébant ex ea cæsóres lápidum, et artífices óperum singulórum ut instaurárent domum Dómini: fabros quoque ferri et æris, ut quod cádere c\'{œ}perat, fulcirétur.
 \verse{13} Egerúntque hi qui operabántur indústrie, et obducebátur párietum cicátrix per manus eórum, ac suscitavérunt domum Dómini in statum prístinum, et fírmiter eam stare fecérunt.
 \verse{14} Cumque compléssent ómnia ópera, detulérunt coram rege et Jójada réliquam partem pecúniæ: de qua facta sunt vasa templi in ministérium, et ad holocáusta, phíalæ quoque, et cétera vasa áurea et argéntea: offerebántur holocáusta in domo Dómini júgiter cunctis diébus Jójadæ.
 
 \verse{15} Sénuit autem Jójada plenus diérum, et mórtuus est cum esset centum trigínta annórum:
 \verse{16} sepelierúntque eum in civitáte David cum régibus, eo quod fecísset bonum cum Israël, et cum domo ejus.
 \verse{17} Postquam autem óbiit Jójada, ingréssi sunt príncipes Juda, et adoravérunt regem: qui delinítus obséquiis eórum, acquiévit eis.
 \verse{18} Et dereliquérunt templum Dómini Dei patrum suórum, servierúntque lucis et sculptílibus: et facta est ira contra Judam et Jerúsalem propter hoc peccátum.
 \verse{19} Mittebátque eis prophétas ut reverteréntur ad Dóminum, quos protestántes illi audíre nolébant.
 \verse{20} Spíritus ítaque Dei índuit Zacharíam fílium Jójadæ sacerdótem, et stetit in conspéctu pópuli, et dixit eis: Hæc dicit Dóminus Deus: Quare transgredímini præcéptum Dómini, quod vobis non próderit, et dereliquístis Dóminum ut derelínqueret vos?
 \verse{21} Qui congregáti advérsus eum, misérunt lápides juxta regis impérium in átrio domus Dómini.
 \verse{22} Et non est recordátus Joas rex misericórdiæ quam fécerat Jójada pater illíus secum, sed interfécit fílium ejus. Qui cum morerétur, ait: Vídeat Dóminus, et requírat.
 
 \verse{23} Cumque evolútus esset annus, ascéndit contra eum exércitus Sýriæ: venítque in Judam et Jerúsalem, et interfécit cunctos príncipes pópuli, atque univérsam prædam misérunt regi in Damáscum.
 \verse{24} Et certe cum permódicus venísset númerus Syrórum, trádidit Dóminus in mánibus eórum infinítam multitúdinem, eo quod dereliquíssent Dóminum Deum patrum suórum: in Joas quoque ignominiósa exercuére judícia.
 \verse{25} Et abeúntes dimisérunt eum in languóribus magnis: surrexérunt autem contra eum servi sui in ultiónem sánguinis fílii Jójadæ sacerdótis, et occidérunt eum in léctulo suo, et mórtuus est: sepelierúntque eum in civitáte David, sed non in sepúlchris regum.
 \verse{26} Insidiáti vero sunt ei Zabad fílius Sémaath Ammanítidis, et Józabad fílius Sémarith Moabítidis.
 \verse{27} Porro fílii ejus, ac summa pecúniæ quæ adunáta fúerat sub eo, et instaurátio domus Dei, scripta sunt diligéntius in libro regum: regnávit autem Amasías fílius ejus pro eo.
 \chapter{25}
 Vigínti quinque annórum erat Amasías cum regnáre cœpísset, et vigínti novem annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Jóadan de Jerúsalem.
 \verse{2} Fecítque bonum in conspéctu Dómini, verúmtamen non in corde perfécto.
 \verse{3} Cumque roborátum sibi vidéret impérium, jugulávit servos qui occíderant regem patrem suum,
 \verse{4} sed fílios eórum non interfécit, sicut scriptum est in libro legis Móysi, ubi præcépit Dóminus, dicens: Non occidéntur patres pro fíliis, neque fílii pro pátribus suis, sed unusquísque in suo peccáto moriétur.
 
 \verse{5} Congregávit ígitur Amasías Judam, et constítuit eos per famílias, tribunósque et centuriónes in univérso Juda et Bénjamin: et recénsuit a vigínti annis supra, invenítque trecénta míllia júvenum qui egrederéntur ad pugnam, et tenérent hastam et clýpeum:
 \verse{6} mercéde quoque condúxit de Israël centum míllia robustórum, centum taléntis argénti.
 \verse{7} Venit autem homo Dei ad illum, et ait: O rex, ne egrediátur tecum exércitus Israël: non est enim Dóminus cum Israël, et cunctis fíliis Ephraim:
 \verse{8} quod si putas in róbore exércitus bella consístere, superári te fáciet Deus ab hóstibus: Dei quippe est et adjuváre, et in fugam convértere.
 \verse{9} Dixítque Amasías ad hóminem Dei: Quid ergo fiet de centum taléntis, quæ dedi milítibus Israël? Et respóndit ei homo Dei: Habet Dóminus unde tibi dare possit multo his plura.
 \verse{10} Separávit ítaque Amasías exércitum qui vénerat ad eum ex Ephraim, ut reverterétur in locum suum: at illi contra Judam veheménter iráti, revérsi sunt in regiónem suam.
 \verse{11} Porro Amasías confidénter edúxit pópulum suum, et ábiit in vallem Salinárum, percussítque fílios Seir decem míllia:
 \verse{12} et ália decem míllia virórum cepérunt fílii Juda, et adduxérunt ad prærúptum cujúsdam petræ, præcipitaverúntque eos de summo in præceps: qui univérsi crepuérunt.
 \verse{13} At ille exércitus quem remíserat Amasías ne secum iret ad pr\'{œ}lium, diffúsus est in civitátibus Juda, a Samaría usque ad Béthoron, et interféctis tribus míllibus, dirípuit prædam magnam.
 
 \verse{14} Amasías vero post cædem Idumæórum, et allátos deos filiórum Seir, státuit illos in deos sibi, et adorábat eos, et illis adolébat incénsum.
 \verse{15} Quam ob rem irátus Dóminus contra Amasíam misit ad illum prophétam, qui díceret ei: Cur adorásti deos qui non liberavérunt pópulum suum de manu tua?
 \verse{16} Cumque hæc ille loquerétur, respóndit ei: Num consiliárius regis es? quiésce, ne interfíciam te. Discedénsque prophéta: Scio, inquit, quod cogitáverit Deus occídere te quia fecísti hoc malum, et ínsuper non acquievísti consílio meo.
 \verse{17} Igitur Amasías rex Juda ínito péssimo consílio, misit ad Joas fílium Jóachaz fílii Jehu regem Israël, dicens: Veni, videámus nos mútuo.
 \verse{18} At ille remísit núntios, dicens: Cárduus qui est in Líbano misit ad cedrum Líbani, dicens: Da fíliam tuam fílio meo uxórem: et ecce béstiæ quæ erant in silva Líbani, transiérunt, et conculcavérunt cárduum.
 \verse{19} Dixísti: Percússi Edom, et idcírco erígitur cor tuum in supérbiam: sede in domo tua: cur malum advérsum te próvocas, ut cadas et tu, et Juda tecum?
 \verse{20} Nóluit audíre Amasías, eo quod Dómini esset volúntas ut traderétur in manus hóstium propter deos Edom.
 \verse{21} Ascéndit ígitur Joas rex Israël, et mútuos sibi præbuére conspéctus: Amasías autem rex Juda erat in Béthsames Juda:
 \verse{22} corruítque Juda coram Israël, et fugit in tabernácula sua.
 \verse{23} Porro Amasíam regem Juda, fílium Joas fílii Jóachaz, cepit Joas rex Israël in Béthsames, et addúxit in Jerúsalem: destruxítque murum ejus a porta Ephraim usque ad portam ánguli quadringéntis cúbitis.
 \verse{24} Omne quoque aurum et argéntum, et univérsa vasa quæ repérerat in domo Dei, et apud Obédedom in thesáuris étiam domus régiæ, necnon et fílios óbsidum, redúxit in Samaríam.
 
 \verse{25} Vixit autem Amasías fílius Joas rex Juda, postquam mórtuus est Joas fílius Jóachaz rex Israël, quíndecim annis.
 \verse{26} Réliqua autem sermónum Amasíæ priórum et novissimórum scripta sunt in libro regum Juda et Israël.
 \verse{27} Qui postquam recéssit a Dómino, tetendérunt ei insídias in Jerúsalem. Cumque fugísset in Lachis, misérunt, et interfecérunt eum ibi.
 \verse{28} Reportantésque super equos, sepeliérunt eum cum pátribus suis in civitáte David.
 \chapter{26}
 Omnis autem pópulus Juda fílium ejus Ozíam, annórum sédecim, constítuit regem pro Amasía patre suo.
 \verse{2} Ipse ædificávit Ailath, et restítuit eam ditióni Juda, postquam dormívit rex cum pátribus suis.
 \verse{3} Sédecim annórum erat Ozías cum regnáre cœpísset, et quinquagínta duóbus annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Jechelía de Jerúsalem.
 \verse{4} Fecítque quod erat rectum in óculis Dómini, juxta ómnia quæ fécerat Amasías pater ejus.
 \verse{5} Et exquisívit Dóminum in diébus Zacharíæ intelligéntis et vidéntis Deum: cumque requíreret Dóminum, diréxit eum in ómnibus.
 
 \verse{6} Dénique egréssus est, et pugnávit contra Philísthiim, et destrúxit murum Geth, et murum Jábniæ, murúmque Azóti: ædificávit quoque óppida in Azóto et in Philísthiim.
 \verse{7} Et adjúvit eum Deus contra Philísthiim, et contra Arabes qui habitábant in Gúrbaal, et contra Ammonítas.
 \verse{8} Appendebántque Ammonítæ múnera Ozíæ: et divulgátum est nomen ejus usque ad intróitum Ægýpti propter crebras victórias.
 \verse{9} Ædificavítque Ozías turres in Jerúsalem super portam ánguli, et super portam vallis, et réliquas in eódem muri látere, firmavítque eas.
 \verse{10} Exstrúxit étiam turres in solitúdine, et effódit cistérnas plúrimas, eo quod habéret multa pécora tam in campéstribus quam in erémi vastitáte: víneas quoque hábuit et vinitóres, in móntibus et in Carmélo: erat quippe homo agricultúræ déditus.
 
 \verse{11} Fuit autem exércitus bellatórum ejus, qui procedébant ad pr\'{œ}lia sub manu Jéhiel scribæ, Maasiǽque doctóris, et sub manu Hananíæ, qui erat de dúcibus regis.
 \verse{12} Omnísque númerus príncipum per famílias, virórum fórtium duórum míllium sexcentórum.
 \verse{13} Et sub eis univérsus exércitus trecentórum et septem míllium quingentórum, qui erant apti ad bella, et pro rege contra adversários dimicábant.
 \verse{14} Præparávit quoque eis Ozías, id est, cuncto exercítui, clýpeos, et hastas, et gáleas, et lorícas, arcúsque et fundas ad jaciéndos lápides.
 \verse{15} Et fecit in Jerúsalem divérsi géneris máchinas, quas in túrribus collocávit et in ángulis murórum, ut mítterent sagíttas, et saxa grándia: egressúmque est nomen ejus procul, eo quod auxiliarétur ei Dóminus, et corroborásset illum.
 
 \verse{16} Sed cum roborátus esset, elevátum est cor ejus in intéritum suum, et negléxit Dóminum Deum suum: ingressúsque templum Dómini, adolére vóluit incénsum super altáre thymiámatis.
 \verse{17} Statímque ingréssus post eum Azarías sacérdos, et cum eo sacerdótes Dómini octogínta, viri fortíssimi,
 \verse{18} restitérunt regi, atque dixérunt: Non est tui offícii, Ozía, ut adóleas incénsum Dómino, sed sacerdótum, hoc est, filiórum Aaron, qui consecráti sunt ad hujuscémodi ministérium: egrédere de sanctuário, ne contémpseris: quia non reputábitur tibi in glóriam hoc a Dómino Deo.
 \verse{19} Iratúsque Ozías, tenens in manu thuríbulum ut adoléret incénsum, minabátur sacerdótibus. Statímque orta est lepra in fronte ejus coram sacerdótibus, in domo Dómini super altáre thymiámatis.
 \verse{20} Cumque respexísset eum Azarías póntifex, et omnes réliqui sacerdótes, vidérunt lepram in fronte ejus, et festináto expulérunt eum. Sed et ipse pertérritus, accelerávit égredi, eo quod sensísset íllico plagam Dómini.
 
 \verse{21} Fuit ígitur Ozías rex leprósus usque ad diem mortis suæ, et habitávit in domo separáta plenus lepra, ob quam ejéctus fúerat de domo Dómini. Porro Jóatham fílius ejus rexit domum regis, et judicábat pópulum terræ.
 \verse{22} Réliqua autem sermónum Ozíæ priórum et novissimórum scripsit Isaías fílius Amos prophéta.
 \verse{23} Dormivítque Ozías cum pátribus suis, et sepeliérunt eum in agro regálium sepulchrórum, eo quod esset leprósus: regnavítque Jóatham fílius ejus pro eo.
 \chapter{27}
 Vigínti quinque annórum erat Jóatham cum regnáre cœpísset, et sédecim annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Jérusa fília Sadoc.
 \verse{2} Fecítque quod rectum erat coram Dómino, juxta ómnia quæ fécerat Ozías pater suus, excépto quod non est ingréssus templum Dómini: et adhuc pópulus delinquébat.
 \verse{3} Ipse ædificávit portam domus Dómini excélsam, et in muro Ophel multa constrúxit.
 \verse{4} Urbes quoque ædificávit in móntibus Juda, et in sáltibus castélla et turres.
 \verse{5} Ipse pugnávit contra regem filiórum Ammon, et vicit eos, dederúntque ei fílii Ammon in témpore illo centum talénta argénti, et decem míllia coros trítici, ac tótidem coros hórdei: hæc ei præbuérunt fílii Ammon in anno secúndo et tértio.
 \verse{6} Corroboratúsque est Jóatham, eo quod direxísset vias suas coram Dómino Deo suo.
 \verse{7} Réliqua autem sermónum Jóatham, et omnes pugnæ ejus et ópera, scripta sunt in libro regum Israël et Juda.
 \verse{8} Vigínti quinque annórum erat cum regnáre cœpísset, et sédecim annis regnávit in Jerúsalem.
 \verse{9} Dormivítque Jóatham cum pátribus suis, et sepeliérunt eum in civitáte David: et regnávit Achaz fílius ejus pro eo.
 \chapter{28}
 Vigínti annórum erat Achaz cum regnáre cœpísset, et sédecim annis regnávit in Jerúsalem. Non fecit rectum in conspéctu Dómini sicut David pater ejus,
 \verse{2} sed ambulávit in viis regum Israël, ínsuper et státuas fudit Báalim.
 \verse{3} Ipse est qui adolévit incénsum in valle Benénnom, et lustrávit fílios suos in igne juxta ritum géntium quas interfécit Dóminus in advéntu filiórum Israël.
 \verse{4} Sacrificábat quoque, et thymiáma succendébat in excélsis, et in cóllibus, et sub omni ligno frondóso.
 
 \verse{5} Tradidítque eum Dóminus Deus ejus in manu regis Sýriæ, qui percússit eum, magnámque prædam cepit de ejus império, et addúxit in Damáscum: mánibus quoque regis Israël tráditus est, et percússus plaga grandi.
 \verse{6} Occidítque Phácee fílius Romelíæ, de Juda centum vigínti míllia in die uno, omnes viros bellatóres: eo quod reliquíssent Dóminum Deum patrum suórum.
 \verse{7} Eódem témpore occídit Zechri, vir potens ex Ephraim, Maasíam fílium regis, et Ezricam ducem domus ejus, Elcanam quoque secúndum a rege.
 
 \verse{8} Ceperúntque fílii Israël de frátribus suis ducénta míllia mulíerum, puerórum, et puellárum, et infinítam prædam: pertulerúntque eam in Samaríam.
 \verse{9} Ea tempestáte erat ibi prophéta Dómini, nómine Oded: qui egréssus óbviam exercítui veniénti in Samaríam, dixit eis: Ecce irátus Dóminus Deus patrum vestrórum contra Juda, trádidit eos in mánibus vestris, et occidístis eos atróciter, ita ut ad cælum pertíngeret vestra crudélitas.
 \verse{10} Insuper fílios Juda et Jerúsalem vultis vobis subjícere in servos et ancíllas: quod nequáquam facto opus est: peccástis enim super hoc Dómino Deo vestro.
 \verse{11} Sed audíte consílium meum, et redúcite captívos quos adduxístis de frátribus vestris, quia magnus furor Dómini ímminet vobis.
 \verse{12} Stetérunt ítaque viri de princípibus filiórum Ephraim, Azarías fílius Jóhanan, Barachías fílius Mosóllamoth, Ezechías fílius Sellum, et Amasa fílius Adali, contra eos qui veniébant de pr\'{œ}lio,
 \verse{13} et dixérunt eis: Non introducétis huc captívos, ne peccémus Dómino. Quare vultis adjícere super peccáta nostra, et vétera cumuláre delícta? grande quippe peccátum est, et ira furóris Dómini ímminet super Israël.
 \verse{14} Dimiserúntque viri bellatóres prædam, et univérsa quæ céperant, coram princípibus, et omni multitúdine.
 \verse{15} Steterúntque viri quos supra memorávimus, et apprehendéntes captívos, omnésque qui nudi erant, vestiérunt de spóliis: cumque vestíssent eos, et calceássent, et refecíssent cibo ac potu, unxisséntque propter labórem, et adhibuíssent eis curam: quicúmque ambuláre non póterant, et erant imbecíllo córpore, imposuérunt eos juméntis, et adduxérunt Jéricho civitátem palmárum ad fratres eórum, ipsíque revérsi sunt in Samaríam.
 
 \verse{16} Témpore illo misit rex Achaz ad regem Assyriórum, póstulans auxílium.
 \verse{17} Venerúntque Idumǽi, et percussérunt multos ex Juda, et cepérunt prædam magnam.
 \verse{18} Philísthiim quoque diffúsi sunt per urbes campéstres, et ad merídiem Juda: ceperúntque Béthsames, et Ajalon, et Gáderoth, Socho quoque, et Thamnan, et Gamzo, cum vículis suis, et habitavérunt in eis.
 \verse{19} Humiliáverat enim Dóminus Judam propter Achaz regem Juda, eo quod nudásset eum auxílio, et contémptui habuísset Dóminum.
 \verse{20} Adduxítque contra eum Thelgathphálnasar regem Assyriórum, qui et afflíxit eum, et nullo resisténte vastávit.
 \verse{21} Igitur Achaz, spoliáta domo Dómini, et domo regum ac príncipum, dedit regi Assyriórum múnera, et tamen nihil ei prófuit.
 \verse{22} Insuper et témpore angústiæ suæ auxit contémptum in Dóminum, ipse per se rex Achaz,
 \verse{23} immolávit diis Damásci víctimas percussóribus suis, et dixit: Dii regum Sýriæ auxiliántur eis, quos ego placábo hóstiis, et áderunt mihi: cum e contrário ipsi fúerint ruínæ ei, et univérso Israël.
 \verse{24} Diréptis ítaque Achaz ómnibus vasis domus Dei, atque confráctis, clausit jánuas templi Dei, et fecit sibi altária in univérsis ángulis Jerúsalem.
 \verse{25} In ómnibus quoque úrbibus Juda exstrúxit aras ad cremándum thus, atque ad iracúndiam provocávit Dóminum Deum patrum suórum.
 \verse{26} Réliqua autem sermónum ejus, et ómnium óperum suórum priórum et novissimórum, scripta sunt in libro regum Juda et Israël.
 \verse{27} Dormivítque Achaz cum pátribus suis, et sepeliérunt eum in civitáte Jerúsalem: neque enim recepérunt eum in sepúlchra regum Israël. Regnavítque Ezechías fílius ejus pro eo.
 \chapter{29}
 Igitur Ezechías regnáre cœpit, cum vigínti quinque esset annórum, et vigínti novem annis regnávit in Jerúsalem: nomen matris ejus Abía fília Zacharíæ.
 \verse{2} Fecítque quod erat plácitum in conspéctu Dómini, juxta ómnia quæ fécerat David pater ejus.
 \verse{3} Ipse, anno et mense primo regni sui, apéruit valvas domus Dómini, et instaurávit eas.
 \verse{4} Adduxítque sacerdótes atque Levítas, et congregávit eos in platéam orientálem.
 \verse{5} Dixítque ad eos: Audíte me, Levítæ, et sanctificámini: mundáte domum Dómini Dei patrum vestrórum, et auférte omnem immundítiam de sanctuário.
 \verse{6} Peccavérunt patres nostri, et fecérunt malum in conspéctu Dómini Dei nostri, derelinquéntes eum: avertérunt fácies suas a tabernáculo Dómini, et præbuérunt dorsum.
 \verse{7} Clausérunt óstia quæ erant in pórticu, et extinxérunt lucérnas, incensúmque non adolevérunt, et holocáusta non obtulérunt in sanctuário Deo Israël.
 \verse{8} Concitátus est ítaque furor Dómini super Judam et Jerúsalem, tradidítque eos in commotiónem, et in intéritum, et in síbilum, sicut ipsi cérnitis óculis vestris.
 \verse{9} En corruérunt patres nostri gládiis: fílii nostri, et fíliæ nostræ, et cónjuges captívæ ductæ sunt propter hoc scelus.
 \verse{10} Nunc ergo placet mihi ut ineámus fœdus cum Dómino Deo Israël, et avértet a nobis furórem iræ suæ.
 \verse{11} Fílii mei, nolíte neglígere: vos elégit Dóminus ut stetis coram eo, et ministrétis illi, colatísque eum, et cremétis ei incénsum.
 
 \verse{12} Surrexérunt ergo Levítæ: Mahath fílius Amásai, et Joël fílius Azaríæ de fíliis Caath: porro de fíliis Merári, Cis fílius Abdi, et Azarías fílius Jaláleel. De fíliis autem Gersom, Joah fílius Zemma, et Eden fílius Joah.
 \verse{13} At vero de fíliis Elísaphan, Samri, et Jáhiel. De fíliis quoque Asaph, Zacharías, et Mathanías:
 \verse{14} necnon de fíliis Heman, Jáhiel, et Sémei: sed et de fíliis Idithun, Semeías, et Oziel.
 \verse{15} Congregaverúntque fratres suos, et sanctificáti sunt, et ingréssi sunt juxta mandátum regis et impérium Dómini, ut expiárent domum Dei.
 \verse{16} Sacerdótes quoque ingréssi templum Dómini ut sanctificárent illud, extulérunt omnem immundítiam quam intro repérerant in vestíbulo domus Dómini: quam tulérunt Levítæ, et asportavérunt ad torréntem Cedron foras.
 \verse{17} Cœpérunt autem prima die mensis primi mundáre, et in die octávo ejúsdem mensis ingréssi sunt pórticum templi Dómini, expiaverúntque templum diébus octo, et in die sextadécima mensis ejúsdem, quod c\'{œ}perant, implevérunt.
 \verse{18} Ingréssi quoque sunt ad Ezechíam regem, et dixérunt ei: Sanctificávimus omnem domum Dómini, et altáre holocáusti, vasáque ejus, necnon et mensam propositiónis cum ómnibus vasis suis,
 \verse{19} cunctámque templi supelléctilem, quam pollúerat rex Achaz in regno suo, postquam prævaricátus est: et ecce expósita sunt ómnia coram altáre Dómini.
 
 \verse{20} Consurgénsque dilúculo Ezechías rex, adunávit omnes príncipes civitátis, et ascéndit in domum Dómini:
 \verse{21} obtulerúntque simul táuros septem, et aríetes septem, agnos septem, et hircos septem pro peccáto, pro regno, pro sanctuário, pro Juda: dixítque sacerdótibus fíliis Aaron, ut offérrent super altáre Dómini.
 \verse{22} Mactavérunt ígitur táuros, et suscepérunt sánguinem sacerdótes, et fudérunt illum super altáre: mactavérunt étiam aríetes, et illórum sánguinem super altáre fudérunt, immolaverúntque agnos, et fudérunt super altáre sánguinem.
 \verse{23} Applicuérunt hircos pro peccáto coram rege, et univérsa multitúdine, imposuerúntque manus suas super eos:
 \verse{24} et immolavérunt illos sacerdótes, et aspersérunt sánguinem eórum coram altáre pro piáculo univérsi Israélis: pro omni quippe Israël præcéperat rex ut holocáustum fíeret, et pro peccáto.
 \verse{25} Constítuit quoque Levítas in domo Dómini cum cýmbalis, et psaltériis, et cítharis secúndum dispositiónem David regis, et Gad vidéntis, et Nathan prophétæ: síquidem Dómini præcéptum fuit per manum prophetárum ejus.
 \verse{26} Steterúntque Levítæ tenéntes órgana David, et sacerdótes tubas.
 \verse{27} Et jussit Ezechías ut offérrent holocáusta super altáre: cumque offerréntur holocáusta, cœpérunt laudes cánere Dómino, et clángere tubis, atque in divérsis órganis quæ David rex Israël præparáverat, concrepáre.
 \verse{28} Omni autem turba adoránte, cantóres, et ii qui tenébant tubas, erant in offício suo donec complerétur holocáustum.
 \verse{29} Cumque finíta esset oblátio, incurvátus est rex, et omnes qui erant cum eo, et adoravérunt.
 \verse{30} Præcepítque Ezechías et príncipes Levítis, ut laudárent Dóminum sermónibus David, et Asaph vidéntis: qui laudavérunt eum magna lætítia, et incurváto genu adoravérunt.
 
 \verse{31} Ezechías autem étiam hæc áddidit: Impléstis manus vestras Dómino: accédite, et offérte víctimas et laudes in domo Dómini. Obtulit ergo univérsa multitúdo hóstias, et laudes, et holocáusta, mente devóta.
 \verse{32} Porro númerus holocaustórum quæ óbtulit multitúdo, hic fuit: táuros septuagínta, aríetes centum, agnos ducéntos.
 \verse{33} Sanctificaverúntque Dómino boves sexcéntos, et oves tria míllia.
 \verse{34} Sacerdótes vero pauci erant, nec póterant suffícere ut pelles holocaustórum detráherent: unde et Levítæ fratres eórum adjuvérunt eos, donec implerétur opus, et sanctificaréntur antístites: Levítæ quippe facilióri ritu sanctificántur quam sacerdótes.
 \verse{35} Fuérunt ergo holocáusta plúrima, ádipes pacificórum, et libámina holocaustórum: et complétus est cultus domus Dómini.
 
 \verse{36} Lætatúsque est Ezechías et omnis pópulus, eo quod ministérium Dómini esset explétum: de repénte quippe hoc fíeri placúerat.
 \chapter{30}
 Misit quoque Ezechías ad omnem Israël et Judam: scripsítque epístolas ad Ephraim et Manássen ut venírent ad domum Dómini in Jerúsalem, et fácerent Phase Dómino Deo Israël.
 \verse{2} Inito ergo consílio regis et príncipum, et univérsi cœtus Jerúsalem, decrevérunt ut fácerent Phase mense secúndo.
 \verse{3} Non enim potúerant fácere in témpore suo, quia sacerdótes qui possent suffícere, sanctificáti non fúerant, et pópulus nondum congregátus fúerat in Jerúsalem.
 \verse{4} Placuítque sermo regi, et omni multitúdini.
 \verse{5} Et decrevérunt ut mítterent núntios in univérsum Israël, de Bersabée usque Dan, ut venírent, et fácerent Phase Dómino Deo Israël in Jerúsalem: multi enim non fécerant sicut lege præscríptum est.
 \verse{6} Perrexerúntque cursóres cum epístolis ex regis império, et príncipum ejus, in univérsum Israël et Judam, juxta id quod rex jússerat, prædicántes: Fílii Israël, revertímini ad Dóminum Deum Abraham, et Isaac, et Israël: et revertétur ad relíquias quæ effugérunt manum regis Assyriórum.
 \verse{7} Nolíte fíeri sicut patres vestri et fratres, qui recessérunt a Dómino Deo patrum suórum, qui trádidit eos in intéritum, ut ipsi cérnitis.
 \verse{8} Nolíte induráre cervíces vestras, sicut patres vestri: trádite manus Dómino, et veníte ad sanctuárium ejus quod sanctificávit in ætérnum: servíte Dómino Deo patrum vestrórum, et avertétur a vobis ira furóris ejus.
 \verse{9} Si enim vos revérsi fuéritis ad Dóminum, fratres vestri et fílii habébunt misericórdiam coram dóminis suis, qui illos duxérunt captívos, et reverténtur in terram hanc: pius enim et clemens est Dóminus Deus vester, et non avértet fáciem suam a vobis, si revérsi fuéritis ad eum.
 
 \verse{10} Igitur cursóres pergébant velóciter de civitáte in civitátem per terram Ephraim et Manásse usque ad Zábulon, illis irridéntibus et subsannántibus eos.
 \verse{11} Attamen quidam viri ex Aser, et Manásse, et Zábulon acquiescéntes consílio, venérunt Jerúsalem.
 \verse{12} In Juda vero facta est manus Dómini ut daret eis cor unum, ut fácerent juxta præcéptum regis et príncipum verbum Dómini.
 \verse{13} Congregatíque sunt in Jerúsalem pópuli multi ut fácerent solemnitátem azymórum, in mense secúndo:
 \verse{14} et surgéntes destruxérunt altária quæ erant in Jerúsalem, atque univérsa in quibus idólis adolebátur incénsum, subverténtes, projecérunt in torréntem Cedron.
 \verse{15} Immolavérunt autem Phase quartadécima die mensis secúndi. Sacerdótes quoque atque Levítæ tandem sanctificáti, obtulérunt holocáusta in domo Dómini:
 \verse{16} steterúntque in órdine suo juxta dispositiónem et legem Móysi hóminis Dei: sacerdótes vero suscipiébant effundéndum sánguinem de mánibus Levitárum,
 \verse{17} eo quod multa turba sanctificáta non esset: et idcírco immolárent Levítæ Phase his qui non occúrrerant sanctificári Dómino.
 \verse{18} Magna étiam pars pópuli de Ephraim, et Manásse, et Issachar, et Zábulon, quæ sanctificáta non fúerat, comédit Phase non juxta quod scriptum est: et orávit pro eis Ezechías, dicens: Dóminus bonus propitiábitur
 \verse{19} cunctis, qui in toto corde requírunt Dóminum Deum patrum suórum: et non imputábit eis quod minus sanctificáti sunt.
 \verse{20} Quem exaudívit Dóminus, et placátus est pópulo.
 
 \verse{21} Fecerúntque fílii Israël, qui invénti sunt in Jerúsalem, solemnitátem azymórum septem diébus in lætítia magna, laudántes Dóminum per síngulos dies: Levítæ quoque et sacerdótes per órgana quæ suo offício congruébant.
 \verse{22} Et locútus est Ezechías ad cor ómnium Levitárum qui habébant intelligéntiam bonam super Dómino: et comedérunt septem diébus solemnitátis, immolántes víctimas pacificórum, et laudántes Dóminum Deum patrum suórum.
 \verse{23} Placuítque univérsæ multitúdini ut celebrárent étiam álios dies septem: quod et fecérunt cum ingénti gáudio.
 \verse{24} Ezechías enim rex Juda præbúerat multitúdini mille táuros, et septem míllia óvium: príncipes vero déderant pópulo táuros mille, et oves decem míllia: sanctificáta est ergo sacerdótum plúrima multitúdo.
 \verse{25} Et hilaritáte perfúsa omnis turba Juda, tam sacerdótum et Levitárum, quam univérsæ frequéntiæ quæ vénerat ex Israël: proselytórum quoque de terra Israël, et habitántium in Juda.
 \verse{26} Factáque est grandis celébritas in Jerúsalem, qualis a diébus Salomónis fílii David regis Israël in ea urbe non fúerat.
 \verse{27} Surrexérunt autem sacerdótes atque Levítæ benedicéntes pópulo: et exaudíta est vox eórum, pervenítque orátio in habitáculum sanctum cæli.
 \chapter{31}
 Cumque hæc fuíssent rite celebráta, egréssus est omnis Israël qui invéntus fúerat in úrbibus Juda, et fregérunt simulácra, succiderúntque lucos, demolíti sunt excélsa, et altária destruxérunt, non solum de univérso Juda et Bénjamin, sed et de Ephraim quoque et Manásse, donec pénitus evérterent: reversíque sunt omnes fílii Israël in possessiónes et civitátes suas.
 
 \verse{2} Ezechías autem constítuit turmas sacerdotáles et Levíticas per divisiónes suas, unumquémque in offício próprio, tam sacerdótum vidélicet quam Levitárum, ad holocáusta et pacífica, ut ministrárent et confiteréntur, caneréntque in portis castrórum Dómini.
 \verse{3} Pars autem regis erat, ut de própria ejus substántia offerrétur holocáustum, mane semper et véspere: sábbatis quoque, et caléndis, et solemnitátibus céteris, sicut scriptum est in lege Móysi.
 \verse{4} Præcépit étiam pópulo habitántium Jerúsalem ut darent partes sacerdótibus et Levítis, ut possent vacáre legi Dómini.
 \verse{5} Quod cum percrebruísset in áuribus multitúdinis, plúrimas obtulére primítias fílii Israël fruménti, vini, et ólei: mellis quoque, et ómnium quæ gignit humus, décimas obtulérunt.
 \verse{6} Sed et fílii Israël et Juda qui habitábant in úrbibus Juda, obtulérunt décimas boum et óvium, decimásque sanctórum quæ vóverant Dómino Deo suo: atque univérsa portántes, fecérunt acérvos plúrimos.
 \verse{7} Mense tértio cœpérunt acervórum jacére fundaménta, et mense séptimo complevérunt eos.
 \verse{8} Cumque ingréssi fuíssent Ezechías et príncipes ejus, vidérunt acérvos, et benedixérunt Dómino ac pópulo Israël.
 
 \verse{9} Interrogavítque Ezechías sacerdótes et Levítas, cur ita jacérent acérvi.
 \verse{10} Respóndit illi Azarías sacérdos primus de stirpe Sadoc, dicens: Ex quo cœpérunt offérri primítiæ in domo Dómini, comédimus, et saturáti sumus, et remansérunt plúrima, eo quod benedíxerit Dóminus pópulo suo: reliquárum autem cópia est ista, quam cernis.
 \verse{11} Præcépit ígitur Ezechías ut præparárent hórrea in domo Dómini. Quod cum fecíssent,
 \verse{12} intulérunt tam primítias quam décimas, et quæcúmque vóverant, fidéliter. Fuit autem præféctus eórum Chonenías Levíta, et Sémei frater ejus secúndus,
 \verse{13} post quem Jáhiel, et Azarías, et Nahath, et Asaël, et Jérimoth, Józabad quoque, et Eliel, et Jesmachías, et Mahath, et Banaías, præpósiti sub mánibus Choneníæ et Sémei fratris ejus, ex império Ezechíæ regis et Azaríæ pontíficis domus Dei, ad quos ómnia pertinébant.
 \verse{14} Core vero fílius Jemna Levítes, et jánitor orientális portæ, præpósitus erat iis quæ sponte offerebántur Dómino, primitiísque et consecrátis in Sancta sanctórum.
 \verse{15} Et sub cura ejus Eden, et Bénjamin, Jésue, et Semeías, Amarías quoque, et Sechenías in civitátibus sacerdótum, ut fidéliter distribúerent frátribus suis partes, minóribus atque majóribus:
 \verse{16} excéptis máribus ab annis tribus et supra, cunctis qui ingrediebántur templum Dómini, et quidquid per síngulos dies conducébat in ministério, atque observatiónibus juxta divisiónes suas,
 \verse{17} sacerdótibus per famílias, et Levítis a vigésimo anno et supra, per órdines et turmas suas,
 \verse{18} universǽque multitúdini tam uxóribus quam líberis eórum utriúsque sexus, fidéliter cibi de his quæ sanctificáta fúerant, præbebántur.
 \verse{19} Sed et filiórum Aaron per agros, et suburbána úrbium singulárum, dispósiti erant viri, qui partes distribúerent univérso séxui masculíno de sacerdótibus et Levítis.
 
 \verse{20} Fecit ergo Ezechías univérsa quæ díximus in omni Juda: operatúsque est bonum et rectum, et verum coram Dómino Deo suo,
 \verse{21} in univérsa cultúra ministérii domus Dómini, juxta legem et cæremónias, volens requírere Deum suum in toto corde suo: fecítque, et prosperátus est.
 \chapter{32}
 Post quæ et hujuscémodi veritátem, venit Sennácherib rex Assyriórum, et ingréssus Judam, obsédit civitátes munítas, volens eas cápere.
 \verse{2} Quod cum vidísset Ezechías, venísse scílicet Sennácherib, et totum belli ímpetum verti contra Jerúsalem,
 \verse{3} ínito cum princípibus consílio, virísque fortíssimis, ut obturárent cápita fóntium qui erant extra urbem: et hoc ómnium decernénte senténtia,
 \verse{4} congregávit plúrimam multitúdinem, et obturavérunt cunctos fontes, et rivum qui fluébat in médio terræ, dicéntes: Ne véniant reges Assyriórum, et invéniant aquárum abundántiam.
 \verse{5} Ædificávit quoque, agens indústrie, omnem murum qui fúerat dissipátus, et exstrúxit turres désuper, et forínsecus álterum murum: instauravítque Mello in civitáte David, et fecit univérsi géneris armatúram et clýpeos:
 \verse{6} constituítque príncipes bellatórum in exércitu, et convocávit univérsos in platéa portæ civitátis, ac locútus est ad cor eórum, dicens:
 \verse{7} Viríliter ágite, et confortámini: nolíte timére, nec paveátis regem Assyriórum, et univérsam multitúdinem quæ est cum eo: multo enim plures nobíscum sunt, quam cum illo.
 \verse{8} Cum illo enim est bráchium cárneum: nobíscum Dóminus Deus noster, qui auxiliátor est noster, pugnátque pro nobis. Confortatúsque est pópulus hujuscémodi verbis Ezechíæ regis Juda.
 
 \verse{9} Quæ postquam gesta sunt, misit Sennácherib rex Assyriórum servos suos in Jerúsalem (ipse enim cum univérso exércitu obsidébat Lachis) ad Ezechíam regem Juda, et ad omnem pópulum qui erat in urbe, dicens:
 \verse{10} Hæc dicit Sennácherib rex Assyriórum: In quo habéntes fidúciam sedétis obséssi in Jerúsalem?
 \verse{11} num Ezechías décipit vos, ut tradat morti in fame et siti, affírmans quod Dóminus Deus vester líberet vos de manu regis Assyriórum?
 \verse{12} Numquid non iste est Ezechías, qui destrúxit excélsa illíus, et altária, et præcépit Juda et Jerúsalem, dicens: Coram altári uno adorábitis, et in ipso comburétis incénsum?
 \verse{13} an ignorátis quæ ego fécerim, et patres mei, cunctis terrárum pópulis? numquid prævaluérunt dii géntium, omniúmque terrárum, liberáre regiónem suam de manu mea?
 \verse{14} Quis est de univérsis diis géntium, quas vastavérunt patres mei, qui potúerit erúere pópulum suum de manu mea, ut possit étiam Deus vester erúere vos de hac manu?
 \verse{15} non vos ergo decípiat Ezechías, nec vana persuasióne delúdat, neque credátis ei. Si enim nullus pótuit deus cunctárum géntium atque regnórum liberáre pópulum suum de manu mea, et de manu patrum meórum, consequénter nec Deus vester póterit erúere vos de manu mea.
 \verse{16} Sed et ália multa locúti sunt servi ejus contra Dóminum Deum, et contra Ezechíam servum ejus.
 \verse{17} Epístolas quoque scripsit plenas blasphémiæ in Dóminum Deum Israël, et locútus est advérsus eum: Sicut dii géntium ceterárum non potuérunt liberáre pópulum suum de manu mea, sic et Deus Ezechíæ erúere non póterit pópulum suum de manu ista.
 \verse{18} Insuper et clamóre magno, lingua judáica, contra pópulum qui sedébat in muris Jerúsalem, personábat, ut terréret eos, et cáperet civitátem.
 \verse{19} Locutúsque est contra Deum Jerúsalem, sicut advérsum deos populórum terræ, ópera mánuum hóminum.
 
 \verse{20} Oravérunt ígitur Ezechías rex, et Isaías fílius Amos prophétes, advérsum hanc blasphémiam, ac vociferáti sunt usque in cælum.
 \verse{21} Et misit Dóminus ángelum, qui percússit omnem virum robústum, et bellatórem, et príncipem exércitus regis Assyriórum: reversúsque est cum ignomínia in terram suam. Cumque ingréssus esset domum dei sui, fílii qui egréssi fúerant de útero ejus interfecérunt eum gládio.
 \verse{22} Salvavítque Dóminus Ezechíam et habitatóres Jerúsalem de manu Sennácherib regis Assyriórum, et de manu ómnium, et prǽstitit eis quiétem per circúitum.
 \verse{23} Multi étiam deferébant hóstias et sacrifícia Dómino in Jerúsalem, et múnera Ezechíæ regi Juda: qui exaltátus est post hæc coram cunctis géntibus.
 
 \verse{24} In diébus illis ægrotávit Ezechías usque ad mortem, et orávit Dóminum: exaudivítque eum, et dedit ei signum.
 \verse{25} Sed non juxta benefícia quæ accéperat, retríbuit, quia elevátum est cor ejus: et facta est contra eum ira, et contra Judam et Jerúsalem.
 \verse{26} Humiliatúsque est póstea, eo quod exaltátum fuísset cor ejus, tam ipse quam habitatóres Jerúsalem: et idcírco non venit super eos ira Dómini in diébus Ezechíæ.
 \verse{27} Fuit autem Ezechías dives, et ínclytus valde, et thesáuros sibi plúrimos congregávit argénti, et auri, et lápidis pretiósi, arómatum, et armórum univérsi géneris, et vasórum magni prétii.
 \verse{28} Apothécas quoque fruménti, vini, et ólei, et præsépia ómnium jumentórum, caulásque pécorum,
 \verse{29} et urbes ædificávit sibi: habébat quippe greges óvium et armentórum innumerábiles, eo quod dedísset ei Dóminus substántiam multam nimis.
 \verse{30} Ipse est Ezechías, qui obturávit superiórem fontem aquárum Gihon, et avértit eas subter ad occidéntem urbis David: in ómnibus opéribus suis fecit próspere quæ vóluit.
 \verse{31} Attamen in legatióne príncipum Babylónis, qui missi fúerant ad eum ut interrogárent de porténto quod accíderat super terram, derelíquit eum Deus ut tentarétur, et nota fíerent ómnia quæ erant in corde ejus.
 \verse{32} Réliqua autem sermónum Ezechíæ, et misericordiárum ejus, scripta sunt in visióne Isaíæ fílii Amos prophétæ, et in libro regum Juda et Israël.
 \verse{33} Dormivítque Ezechías cum pátribus suis, et sepeliérunt eum super sepúlchra filiórum David: et celebrávit ejus exéquias univérsus Juda, et omnes habitatóres Jerúsalem: regnavítque Manásses fílius ejus pro eo.
 \chapter{33}
 Duódecim annórum erat Manásses cum regnáre cœpísset, et quinquagínta quinque annis regnávit in Jerúsalem.
 \verse{2} Fecit autem malum coram Dómino, juxta abominatiónes géntium quas subvértit Dóminus coram fíliis Israël:
 \verse{3} et convérsus instaurávit excélsa quæ demolítus fúerat Ezechías pater ejus: construxítque aras Báalim, et fecit lucos, et adorávit omnem milítiam cæli, et cóluit eam.
 \verse{4} Ædificávit quoque altária in domo Dómini, de qua díxerat Dóminus: In Jerúsalem erit nomen meum in ætérnum.
 \verse{5} Ædificávit autem ea cuncto exercítui cæli in duóbus átriis domus Dómini.
 \verse{6} Transiréque fecit fílios suos per ignem in valle Benénnom: observábat sómnia, sectabátur augúria, maléficis ártibus inserviébat, habébat secum magos et incantatóres, multáque mala operátus est coram Dómino ut irritáret eum.
 \verse{7} Scúlptile quoque et conflátile signum pósuit in domo Dei, de qua locútus est Deus ad David, et ad Salomónem fílium ejus, dicens: In domo hac, et in Jerúsalem quam elégi de cunctis tríbubus Israël, ponam nomen meum in sempitérnum.
 \verse{8} Et movéri non fáciam pedem Israël de terra quam trádidi pátribus eórum: ita dumtáxat si custodíerint fácere quæ præcépi eis, cunctámque legem, et cæremónias atque judícia, per manum Móysi.
 \verse{9} Igitur Manásses sedúxit Judam, et habitatóres Jerúsalem, ut fácerent malum super omnes gentes quas subvérterat Dóminus a fácie filiórum Israël.
 \verse{10} Locutúsque est Dóminus ad eum, et ad pópulum illíus, et atténdere noluérunt.
 \verse{11} Idcírco superindúxit eis príncipes exércitus regis Assyriórum: ceperúntque Manássen, et vinctum caténis atque compédibus duxérunt in Babylónem.
 \verse{12} Qui postquam coangustátus est, orávit Dóminum Deum suum: et egit pœniténtiam valde coram Deo patrum suórum.
 \verse{13} Deprecatúsque est eum, et obsecrávit inténte: et exaudívit oratiónem ejus, reduxítque eum Jerúsalem in regnum suum, et cognóvit Manásses quod Dóminus ipse esset Deus.
 
 \verse{14} Post hæc ædificávit murum extra civitátem David ad occidéntem Gihon in conválle, ab intróitu portæ píscium per circúitum usque ad Ophel, et exaltávit illum veheménter: constituítque príncipes exércitus in cunctis civitátibus Juda munítis:
 \verse{15} et ábstulit deos aliénos, et simulácrum de domo Dómini: aras quoque, quas fécerat in monte domus Dómini et in Jerúsalem: et projécit ómnia extra urbem.
 \verse{16} Porro instaurávit altáre Dómini, et immolávit super illud víctimas, et pacífica, et laudem: præcepítque Judæ ut servíret Dómino Deo Israël.
 \verse{17} Attamen adhuc pópulus immolábat in excélsis Dómino Deo suo.
 \verse{18} Réliqua autem gestórum Manásse, et obsecrátio ejus ad Deum suum, verba quoque vidéntium qui loquebántur ad eum in nómine Dómini Dei Israël, continéntur in sermónibus regum Israël.
 \verse{19} Orátio quoque ejus et exaudítio, et cuncta peccáta atque contémptus, loca étiam in quibus ædificávit excélsa, et fecit lucos et státuas ántequam ágeret pœniténtiam, scripta sunt in sermónibus Hózai.
 \verse{20} Dormívit ergo Manásses cum pátribus suis, et sepeliérunt eum in domo sua: regnavítque pro eo fílius ejus Amon.
 
 \verse{21} Vigínti duórum annórum erat Amon cum regnáre cœpísset, et duóbus annis regnávit in Jerúsalem.
 \verse{22} Fecítque malum in conspéctu Dómini, sicut fécerat Manásses pater ejus: et cunctis idólis quæ Manásses fúerat fabricátus, immolávit atque servívit.
 \verse{23} Et non est revéritus fáciem Dómini, sicut revéritus est Manásses pater ejus, et multo majóra delíquit.
 \verse{24} Cumque conjurássent advérsus eum servi sui, interfecérunt eum in domo sua.
 \verse{25} Porro réliqua pópuli multitúdo, cæsis iis qui Amon percússerant, constítuit regem Josíam fílium ejus pro eo.
 \chapter{34}
 Octo annórum erat Josías cum regnáre cœpísset, et trigínta et uno anno regnávit in Jerúsalem.
 \verse{2} Fecítque quod erat rectum in conspéctu Dómini, et ambulávit in viis David patris sui: non declinávit neque ad dextram, neque ad sinístram.
 \verse{3} Octávo autem anno regni sui, cum adhuc esset puer, cœpit quǽrere Deum patris sui David: et duodécimo anno postquam regnáre c\'{œ}perat, mundávit Judam et Jerúsalem ab excélsis, et lucis, simulacrísque et sculptílibus.
 \verse{4} Destruxerúntque coram eo aras Báalim, et simulácra quæ superpósita fúerant, demolíti sunt: lucos étiam et sculptília succídit atque commínuit, et super túmulos eórum qui eis immoláre consuéverant, fragménta dispérsit.
 \verse{5} Ossa prætérea sacerdótum combússit in altáribus idolórum, mundavítque Judam et Jerúsalem.
 \verse{6} Sed et in úrbibus Manásse, et Ephraim, et Símeon, usque Néphthali, cuncta subvértit.
 \verse{7} Cumque altária dissipásset, et lucos et sculptília contrivísset in frustra, cunctáque delúbra demolítus esset de univérsa terra Israël, revérsus est in Jerúsalem.
 
 \verse{8} Igitur anno octavodécimo regni sui, mundáta jam terra et templo Dómini, misit Saphan fílium Eselíæ, et Maasíam príncipem civitátis, et Joha fílium Jóachaz a commentáriis, ut instaurárent domum Dómini Dei sui.
 \verse{9} Qui venérunt ad Helcíam sacerdótem magnum: acceptámque ab eo pecúniam quæ illáta fúerat in domum Dómini, et quam congregáverant Levítæ, et janitóres de Manásse, et Ephraim, et univérsis relíquiis Israël, ab omni quoque Juda, et Bénjamin, et habitatóribus Jerúsalem,
 \verse{10} tradidérunt in mánibus eórum qui prǽerant operáriis in domo Dómini, ut instaurárent templum, et infírma quæque sarcírent.
 \verse{11} At illi dedérunt eam artifícibus et cæmentáriis, ut émerent lápides de lapicidínis, et ligna ad commissúras ædifícii, et ad contignatiónem domórum quas destrúxerant reges Juda.
 \verse{12} Qui fidéliter cuncta faciébant. Erant autem præpósiti operántium Jahath et Abdías de fíliis Merári, Zacharías et Mosóllam de fíliis Caath, qui urgébant opus: omnes Levítæ sciéntes órganis cánere.
 \verse{13} Super eos vero qui ad divérsos usus ónera portábant, erant scribæ, et magístri de Levítis, janitóres.
 
 \verse{14} Cumque efférrent pecúniam quæ illáta fúerat in templum Dómini, réperit Helcías sacérdos librum legis Dómini per manum Móysi.
 \verse{15} Et ait ad Saphan scribam: Librum legis invéni in domo Dómini: et trádidit ei.
 
 \verse{16} At ille íntulit volúmen ad regem, et nuntiávit ei, dicens: Omnia quæ dedísti in manu servórum tuórum, ecce compléntur.
 \verse{17} Argéntum quod repértum est in domo Dómini, conflavérunt, datúmque est præféctis artíficum, et divérsa ópera fabricántium.
 \verse{18} Prætérea trádidit mihi Helcías sacérdos hunc librum. Quem cum rege præsénte recitásset,
 \verse{19} audissétque ille verba legis, scidit vestiménta sua:
 \verse{20} et præcépit Helcíæ, et Ahicam fílio Saphan, et Abdon fílio Micha, Saphan quoque scribæ, et Asaæ servo regis, dicens:
 \verse{21} Ite, et oráte Dóminum pro me, et pro relíquiis Israël et Juda, super univérsis sermónibus libri istíus, qui repértus est: magnus enim furor Dómini stillávit super nos, eo quod non custodíerint patres nostri verba Dómini ut fácerent ómnia quæ scripta sunt in isto volúmine.
 \verse{22} Abiit ergo Helcías, et hi qui simul a rege missi fúerant, ad Oldam prophétidem, uxórem Sellum fílii Thécuath fílii Hasra custódis véstium, quæ habitábat in Jerúsalem in Secúnda: et locúti sunt ei verba quæ supra narrávimus.
 \verse{23} At illa respóndit eis: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Dícite viro qui misit vos ad me:
 \verse{24} Hæc dicit Dóminus: Ecce ego indúcam mala super locum istum et super habitatóres ejus, cunctáque maledícta quæ scripta sunt in libro hoc, quem legérunt coram rege Juda.
 \verse{25} Quia dereliquérunt me, et sacrificavérunt diis aliénis, ut me ad iracúndiam provocárent in cunctis opéribus mánuum suárum, idcírco stillábit furor meus super locum istum, et non extinguétur.
 \verse{26} Ad regem autem Juda, qui misit vos pro Dómino deprecándo, sic loquímini: Hæc dicit Dóminus Deus Israël: Quóniam audísti verba volúminis,
 \verse{27} atque emollítum est cor tuum, et humiliátus es in conspéctu Dei super his quæ dicta sunt contra locum hunc et habitatóres Jerúsalem, reveritúsque fáciem meam scidísti vestiménta tua, et flevísti coram me: ego quoque exaudívi te, dicit Dóminus.
 \verse{28} Jam enim cólligam te ad patres tuos, et inferéris in sepúlchrum tuum in pace: nec vidébunt óculi tui omne malum quod ego inductúrus sum super locum istum, et super habitatóres ejus.
 Retulérunt ítaque regi cuncta quæ díxerat.
 \verse{29} At ille convocátis univérsis majóribus natu Juda et Jerúsalem,
 \verse{30} ascéndit in domum Dómini, unáque omnes viri Juda et habitatóres Jerúsalem, sacerdótes et Levítæ, et cunctus pópulus a mínimo usque ad máximum. Quibus audiéntibus in domo Dómini, legit rex ómnia verba volúminis:
 \verse{31} et stans in tribunáli suo, percússit fœdus coram Dómino ut ambuláret post eum, et custodíret præcépta, et testimónia, et justificatiónes ejus in toto corde suo, et in tota ánima sua, facerétque quæ scripta sunt in volúmine illo, quod légerat.
 \verse{32} Adjurávit quoque super hoc omnes qui repérti fúerant in Jerúsalem et Bénjamin: et fecérunt habitatóres Jerúsalem juxta pactum Dómini Dei patrum suórum.
 
 \verse{33} Abstulit ergo Josías cunctas abominatiónes de univérsis regiónibus filiórum Israël: et fecit omnes qui resídui erant in Israël, servíre Dómino Deo suo. Cunctis diébus ejus non recessérunt a Dómino Deo patrum suórum.
 \chapter{35}
 Fecit autem Josías in Jerúsalem Phase Dómino, quod immolátum est quartadécima die mensis primi:
 \verse{2} et constítuit sacerdótes in offíciis suis, hortatúsque est eos ut ministrárent in domo Dómini:
 \verse{3} Levítis quoque, ad quorum eruditiónem omnis Israël sanctificabátur Dómino, locútus est: Pónite arcam in sanctuário templi, quod ædificávit Sálomon fílius David rex Israël, nequáquam enim eam ultra portábitis: nunc autem ministráte Dómino Deo vestro, et pópulo ejus Israël.
 \verse{4} Et præparáte vos per domos et cognatiónes vestras in divisiónibus singulórum, sicut præcépit David rex Israël, et descrípsit Sálomon fílius ejus.
 \verse{5} Et ministráte in sanctuário per famílias turmásque Levíticas,
 \verse{6} et sanctificáti immoláte Phase: fratres étiam vestros, ut possint juxta verba quæ locútus est Dóminus in manu Móysi fácere, præparáte.
 \verse{7} Dedit prætérea Josías omni pópulo qui ibi fúerat invéntus in solemnitáte Phase, agnos et hædos de grégibus et réliqui pécoris trigínta míllia, boum quoque tria míllia: hæc de regis univérsa substántia.
 \verse{8} Duces quoque ejus sponte quod vóverant, obtulérunt, tam pópulo quam sacerdótibus et Levítis. Porro Helcías, et Zacharías, et Jáhiel príncipes domus Dómini dedérunt sacerdótibus ad faciéndum Phase pécora commíxtim duo míllia sexcénta, et boves trecéntos.
 \verse{9} Chonenías autem, et Semeías, étiam Nathánaël fratres ejus, necnon Hasabías, et Jéhiel, et Józabad príncipes Levitárum, dedérunt céteris Levítis ad celebrándum Phase quinque míllia pécorum, et boves quingéntos.
 \verse{10} Præparatúmque est ministérium, et stetérunt sacerdótes in offício suo: Levítæ quoque in turmis, juxta regis impérium.
 
 \verse{11} Et immolátum est Phase: asperserúntque sacerdótes manu sua sánguinem, et Levítæ detraxérunt pelles holocaustórum:
 \verse{12} et separavérunt ea ut darent per domos et famílias singulórum, et offerréntur Dómino, sicut scriptum est in libro Móysi: de bobus quoque fecérunt simíliter.
 \verse{13} Et assavérunt Phase super ignem, juxta quod in lege scriptum est: pacíficas vero hóstias coxérunt in lebétibus, et cácabis, et ollis, et festináto distribuérunt univérsæ plebi:
 \verse{14} sibi autem et sacerdótibus póstea paravérunt, nam in oblatióne holocaustórum et ádipum usque ad noctem sacerdótes fuérunt occupáti, unde Levítæ sibi et sacerdótibus fíliis Aaron paravérunt novíssimis.
 \verse{15} Porro cantóres fílii Asaph stabant in órdine suo, juxta præcéptum David, et Asaph, et Heman, et Idithun prophetárum regis: janitóres vero per portas síngulas observábant, ita ut nec puncto quidem discéderent a ministério: quam ob rem et fratres eórum Levítæ paravérunt eis cibos.
 \verse{16} Omnis ígitur cultúra Dómini rite compléta est in die illa, ut fácerent Phase, et offérrent holocáusta super altáre Dómini, juxta præcéptum regis Josíæ.
 \verse{17} Fecerúntque fílii Israël, qui repérti fúerant ibi, Phase in témpore illo, et solemnitátem azymórum septem diébus.
 \verse{18} Non fuit Phase símile huic in Israël a diébus Samuélis prophétæ: sed nec quisquam de cunctis régibus Israël fecit Phase sicut Josías, sacerdótibus, et Levítis, et omni Judæ et Israël qui repértus fúerat, et habitántibus in Jerúsalem.
 \verse{19} Octavodécimo anno regni Josíæ hoc Phase celebrátum est.
 
 \verse{20} Postquam instauráverat Josías templum, ascéndit Néchao rex Ægýpti ad pugnándum in Chárcamis juxta Euphráten: et procéssit in occúrsum ejus Josías.
 \verse{21} At ille, missis ad eum núntiis, ait: Quid mihi et tibi est, rex Juda? non advérsum te hódie vénio, sed contra áliam pugno domum, ad quam me Deus festináto ire præcépit: désine advérsum Deum fácere, qui mecum est, ne interfíciat te.
 \verse{22} Nóluit Josías revérti, sed præparávit contra eum bellum, nec acquiévit sermónibus Néchao ex ore Dei: verum perréxit ut dimicáret in campo Magéddo.
 \verse{23} Ibíque vulnerátus a sagittáriis, dixit púeris suis: Edúcite me de pr\'{œ}lio, quia óppido vulnerátus sum.
 \verse{24} Qui transtulérunt eum de curru in álterum currum, qui sequebátur eum more régio, et asportavérunt eum in Jerúsalem: mortuúsque est, et sepúltus in mausoléo patrum suórum, et univérsus Juda et Jerúsalem luxérunt eum.
 \verse{25} Jeremías máxime: cujus omnes cantóres atque cantatríces, usque in præséntem diem, lamentatiónes super Josíam réplicant, et quasi lex obtínuit in Israël: Ecce scriptum fertur in lamentatiónibus.
 
 \verse{26} Réliqua autem sermónum Josíæ, et misericordiárum ejus, quæ lege præcépta sunt Dómini,
 \verse{27} ópera quoque illíus prima et novíssima, scripta sunt in libro regum Juda et Israël.
 \chapter{36}
 Tulit ergo pópulus terræ Jóachaz fílium Josíæ, et constítuit regem pro patre suo in Jerúsalem.
 \verse{2} Vigínti trium annórum erat Jóachaz cum regnáre cœpísset, et tribus ménsibus regnávit in Jerúsalem.
 \verse{3} Amóvit autem eum rex Ægýpti cum venísset in Jerúsalem, et condemnávit terram centum taléntis argénti, et talénto auri.
 \verse{4} Constituítque pro eo regem Elíakim fratrem ejus super Judam et Jerúsalem, et vertit nomen ejus Jóakim: ipsum vero Jóachaz tulit secum, et abdúxit in Ægýptum.
 \verse{5} Vigínti quinque annórum erat Jóakim cum regnáre cœpísset, et úndecim annis regnávit in Jerúsalem: fecítque malum coram Dómino Deo suo.
 \verse{6} Contra hunc ascéndit Nabuchodónosor rex Chaldæórum, et vinctum caténis duxit in Babylónem.
 \verse{7} Ad quam et vasa Dómini tránstulit, et pósuit ea in templo suo.
 \verse{8} Réliqua autem verbórum Jóakim, et abominatiónum ejus quas operátus est, et quæ invénta sunt in eo, continéntur in libro regum Juda et Israël. Regnávit autem Jóachin fílius ejus pro eo.
 \verse{9} Octo annórum erat Jóachin cum regnáre cœpísset, et tribus ménsibus ac decem diébus regnávit in Jerúsalem: fecítque malum in conspéctu Dómini.
 \verse{10} Cumque anni círculus volverétur, misit Nabuchodónosor rex, qui adduxérunt eum in Babylónem, asportátis simul pretiosíssimis vasis domus Dómini. Regem vero constítuit Sedecíam pátruum ejus super Judam et Jerúsalem.
 
 \verse{11} Vigínti et uníus anni erat Sedecías cum regnáre cœpísset, et úndecim annis regnávit in Jerúsalem:
 \verse{12} fecítque malum in óculis Dómini Dei sui, nec erúbuit fáciem Jeremíæ prophétæ, loquéntis ad se ex ore Dómini.
 \verse{13} A rege quoque Nabuchodónosor recéssit, qui adjuráverat eum per Deum: et indurávit cervícem suam et cor ut non reverterétur ad Dóminum Deum Israël.
 \verse{14} Sed et univérsi príncipes sacerdótum et pópulus prævaricáti sunt iníque juxta univérsas abominatiónes géntium, et polluérunt domum Dómini quam sanctificáverat sibi in Jerúsalem.
 \verse{15} Mittébat autem Dóminus Deus patrum suórum ad illos per manum nuntiórum suórum de nocte consúrgens, et quotídie cómmonens: eo quod párceret pópulo et habitáculo suo.
 \verse{16} At illi subsannábant núntios Dei, et parvipendébant sermónes ejus, illudebántque prophétis, donec ascénderet furor Dómini in pópulum ejus, et esset nulla curátio.
 \verse{17} Addúxit enim super eos regem Chaldæórum, et interfécit júvenes eórum gládio in domo sanctuárii sui: non est misértus adolescéntis, et vírginis, et senis, nec decrépiti quidem, sed omnes trádidit in mánibus ejus.
 \verse{18} Universáque vasa domus Dómini, tam majóra quam minóra, et thesáuros templi, et regis, et príncipum, tránstulit in Babylónem.
 \verse{19} Incendérunt hostes domum Dei, destruxerúntque murum Jerúsalem: univérsas turres combussérunt, et quidquid pretiósum fúerat, demolíti sunt.
 \verse{20} Si quis eváserat gládium, ductus in Babylónem servívit regi et fíliis ejus, donec imperáret rex Persárum,
 \verse{21} et complerétur sermo Dómini ex ore Jeremíæ, et celebráret terra sábbata sua: cunctis enim diébus desolatiónis egit sábbatum usque dum compleréntur septuagínta anni.
 
 \verse{22} Anno autem primo Cyri regis Persárum, ad expléndum sermónem Dómini quem locútus fúerat per os Jeremíæ, suscitávit Dóminus spíritum Cyri regis Persárum: qui jussit prædicári in univérso regno suo, étiam per scriptúram, dicens:
 \verse{23} Hæc dicit Cyrus rex Persárum: Omnia regna terræ dedit mihi Dóminus Deus cæli, et ipse præcépit mihi ut ædificárem ei domum in Jerúsalem, quæ est in Judǽa: quis ex vobis est in omni pópulo ejus? sit Dóminus Deus suus cum eo, et ascéndat.
 \subbook{Liber Primus Esdræ}{1 Esdras}
 \chapter{1}
 In anno primo Cyri regis Persárum, ut complerétur verbum Dómini ex ore Jeremíæ, suscitávit Dóminus spíritum Cyri regis Persárum: et tradúxit vocem in omni regno suo, étiam per scriptúram, dicens:
 \verse{2} Hæc dicit Cyrus rex Persárum: Omnia regna terræ dedit mihi Dóminus Deus cæli, et ipse præcépit mihi ut ædificárem ei domum in Jerúsalem, quæ est in Judǽa.
 \verse{3} Quis est in vobis de univérso pópulo ejus? Sit Deus illíus cum ipso. Ascéndat in Jerúsalem, quæ est in Judǽa, et ædíficet domum Dómini Dei Israël: ipse est Deus qui est in Jerúsalem.
 \verse{4} Et omnes réliqui in cunctis locis ubicúmque hábitant, ádjuvent eum viri de loco suo argénto et auro, et substántia, et pecóribus, excépto quod voluntárie ófferunt templo Dei, quod est in Jerúsalem.
 
 \verse{5} Et surrexérunt príncipes patrum de Juda, et Bénjamin, et sacerdótes, et Levítæ, et omnis cujus Deus suscitávit spíritum, ut ascénderent ad ædificándum templum Dómini, quod erat in Jerúsalem.
 \verse{6} Universíque qui erant in circúitu, adjuvérunt manus eórum in vasis argénteis et áureis, in substántia et juméntis in supelléctili, excéptis his quæ sponte obtúlerant.
 \verse{7} Rex quoque Cyrus prótulit vasa templi Dómini, quæ túlerat Nabuchodónosor de Jerúsalem, et posúerat ea in templo dei sui.
 \verse{8} Prótulit autem ea Cyrus rex Persárum per manum Mithridátis fílii Gázabar, et annumerávit ea Sassabásar príncipi Juda.
 \verse{9} Et hic est númerus eórum: phíalæ áureæ trigínta, phíalæ argénteæ mille, cultri vigínti novem, scyphi áurei trigínta,
 \verse{10} scyphi argéntei secúndi quadringénti decem: vasa ália mille.
 \verse{11} Omnia vasa áurea et argéntea quinque míllia quadringénta: univérsa tulit Sassabásar cum his qui ascendébant de transmigratióne Babylónis in Jerúsalem.
 \chapter{2}
 Hi sunt autem provínciæ fílii, qui ascendérunt de captivitáte, quam transtúlerat Nabuchodónosor rex Babylónis in Babylónem, et revérsi sunt in Jerúsalem et Judam, unusquísque in civitátem suam.
 \verse{2} Qui venérunt cum Zoróbabel, Jósue, Nehemía, Saraía, Rahelaía, Mardochái, Belsan, Mesphar, Beguái, Rehum, Báana. Númerus virórum pópuli Israël:
 \verse{3} Fílii Pharos duo míllia centum septuagínta duo.
 \verse{4} Fílii Sephatía, trecénti septuagínta duo.
 \verse{5} Fílii Area, septingénti septuagínta quinque.
 \verse{6} Fílii Phahath Moab, filiórum Jósue: Joab, duo míllia octingénti duódecim.
 \verse{7} Fílii Ælam, mille ducénti quinquagínta quátuor.
 \verse{8} Fílii Zéthua, nongénti quadragínta quinque.
 \verse{9} Fílii Zachái, septingénti sexagínta.
 \verse{10} Fílii Bani, sexcénti quadragínta duo.
 \verse{11} Fílii Bébai, sexcénti vigínti tres.
 \verse{12} Fílii Azgad, mille ducénti vigínti duo.
 \verse{13} Fílii Adónicam, sexcénti sexagínta sex.
 \verse{14} Fílii Beguái, duo míllia quinquagínta sex.
 \verse{15} Fílii Adin, quadringénti quinquagínta quátuor.
 \verse{16} Fílii Ather, qui erant ex Ezechía, nonagínta octo.
 \verse{17} Fílii Bésai, trecénti vigínti tres.
 \verse{18} Fílii Jora, centum duódecim.
 \verse{19} Fílii Hasum, ducénti vigínti tres.
 
 \verse{20} Fílii Gebbar, nonagínta quinque.
 \verse{21} Fílii Béthlehem, centum vigínti tres.
 \verse{22} Viri Nétupha, quinquagínta sex.
 \verse{23} Viri Anathoth, centum vigínti octo.
 \verse{24} Fílii Azmaveth, quadragínta duo.
 \verse{25} Fílii Cariathíarim, Cephíra et Beroth, septingénti quadragínta tres.
 \verse{26} Fílii Rama et Gábaa, sexcénti vigínti unus.
 \verse{27} Viri Machmas, centum vigínti duo.
 \verse{28} Viri Bethel et Hai, ducénti vigínti tres.
 \verse{29} Fílii Nebo, quinquagínta duo.
 \verse{30} Fílii Megbis, centum quinquagínta sex.
 \verse{31} Fílii Ælam altérius, mille ducénti quinquagínta quátuor.
 \verse{32} Fílii Harim, trecénti vigínti.
 \verse{33} Fílii Lod Hadid, et Ono, septingénti vigínti quinque.
 \verse{34} Fílii Jéricho, trecénti quadragínta quinque.
 \verse{35} Fílii Sénaa, tria míllia sexcénti trigínta.
 
 \verse{36} Sacerdótes: fílii Jadaía in domo Jósue, nongénti septuagínta tres.
 \verse{37} Fílii Emmer, mille quinquagínta duo.
 \verse{38} Fílii Pheshur, mille ducénti quadragínta septem.
 \verse{39} Fílii Harim, mille decem et septem.
 
 \verse{40} Levítæ: fílii Jósue et Cédmihel filiórum Odovíæ, septuagínta quátuor.
 \verse{41} Cantóres: fílii Asaph, centum vigínti octo.
 \verse{42} Fílii janitórum: fílii Sellum, fílii Ater, fílii Telmon, fílii Accub, fílii Hátitha, fílii Sobái: univérsi centum trigínta novem.
 
 \verse{43} Nathinǽi: fílii Siha, fílii Hasúpha, fílii Tábbaoth,
 \verse{44} fílii Ceros, fílii Síaa, fílii Phadon,
 \verse{45} fílii Lébana, fílii Hágaba, fílii Accub,
 \verse{46} fílii Hagab, fílii Semlái, fílii Hanan,
 \verse{47} fílii Gaddel, fílii Gaher, fílii Raaía,
 \verse{48} fílii Rasin, fílii Necóda, fílii Gazam,
 \verse{49} fílii Aza, fílii Phásea, fílii Besée,
 \verse{50} fílii Asena, fílii Munim, fílii Néphusim,
 \verse{51} fílii Bacbuc, fílii Hacúpha, fílii Harhur,
 \verse{52} fílii Besluth, fílii Mahída, fílii Harsa,
 \verse{53} fílii Bercos, fílii Sísara, fílii Thema,
 \verse{54} fílii Násia, fílii Hatípha,
 \verse{55} fílii servórum Salomónis, fílii Sotái, fílii Sóphereth, fílii Pharúda,
 \verse{56} fílii Jala, fílii Dercon, fílii Geddel,
 \verse{57} fílii Saphatía, fílii Hatil, fílii Phóchereth, qui erant de Asébaim, fílii Ami:
 \verse{58} omnes Nathinǽi, et fílii servórum Salomónis, trecénti nonagínta duo.
 
 \verse{59} Et hi qui ascendérunt de Thélmala, Thelhársa, Cherub, et Adon, et Emer: et non potuérunt indicáre domum patrum suórum et semen suum, utrum ex Israël essent.
 \verse{60} Fílii Dalaía, fílii Tobía, fílii Necóda, sexcénti quinquagínta duo.
 \verse{61} Et de fíliis sacerdótum: fílii Hobía, fílii Accos, fílii Berzellái, qui accépit de filiábus Berzellái Galaadítis, uxórem, et vocátus est nómine eórum:
 \verse{62} hi quæsiérunt scriptúram genealógiæ suæ, et non invenérunt, et ejécti sunt de sacerdótio.
 \verse{63} Et dixit Athérsatha eis ut non coméderent de Sancto sanctórum, donec súrgeret sacérdos doctus atque perféctus.
 
 \verse{64} Omnis multitúdo quasi unus, quadragínta duo míllia trecénti sexagínta:
 \verse{65} excéptis servis eórum, et ancíllis, qui erant septem míllia trecénti trigínta septem: et in ipsis cantóres atque cantatríces ducénti.
 \verse{66} Equi eórum septingénti trigínta sex, muli eórum, ducénti quadragínta quinque,
 \verse{67} caméli eórum, quadringénti trigínta quinque, ásini eórum, sex míllia septingénti vigínti.
 
 \verse{68} Et de princípibus patrum, cum ingrederéntur templum Dómini, quod est in Jerúsalem, sponte obtulérunt in domum Dei ad exstruéndam eam in loco suo.
 \verse{69} Secúndum vires suas dedérunt impénsas óperis, auri sólidos sexagínta míllia et mille, argénti mnas quinque míllia, et vestes sacerdotáles centum.
 \verse{70} Habitavérunt ergo sacerdótes, et Levítæ, et de pópulo, et cantóres, et janitóres, et Nathinǽi, in úrbibus suis, universúsque Israël in civitátibus suis.
 \chapter{3}
 Jamque vénerat mensis séptimus, et erant fílii Israël in civitátibus suis: congregátus est ergo pópulus quasi vir unus in Jerúsalem.
 \verse{2} Et surréxit Jósue fílius Jósedec, et fratres ejus sacerdótes, et Zoróbabel fílius Saláthiel, et fratres ejus, et ædificavérunt altáre Dei Israël ut offérrent in eo holocautómata, sicut scriptum est in lege Móysi viri Dei.
 \verse{3} Collocavérunt autem altáre Dei super bases suas, deterréntibus eos per circúitum pópulis terrárum, et obtulérunt super illud holocáustum Dómino mane et véspere.
 \verse{4} Fecerúntque solemnitátem tabernaculórum, sicut scriptum est, et holocáustum diébus síngulis per órdinem secúndum præcéptum opus diéi in die suo.
 \verse{5} Et post hæc holocáustum juge, tam in caléndis quam in univérsis solemnitátibus Dómini, quæ erant consecrátæ, et in ómnibus in quibus ultro offerebátur munus Dómino.
 \verse{6} A primo die mensis séptimi cœpérunt offérre holocáustum Dómino: porro templum Dei nondum fundátum erat.
 
 \verse{7} Dedérunt autem pecúnias látomis et cæmentáriis: cibum quoque, et potum, et óleum Sidóniis Tyriísque, ut deférrent ligna cédrina de Líbano ad mare Joppe, juxta quod præcéperat Cyrus rex Persárum eis.
 \verse{8} Anno autem secúndo advéntus eórum ad templum Dei in Jerúsalem, mense secúndo, cœpérunt Zoróbabel fílius Saláthiel, et Jósue fílius Jósedec, et réliqui de frátribus eórum sacerdótes, et Levítæ, et omnes qui vénerant de captivitáte in Jerúsalem, et constituérunt Levítas a vigínti annis et supra, ut urgérent opus Dómini.
 \verse{9} Stetítque Jósue et fílii ejus et fratres ejus, Cédmihel et fílii ejus, et fílii Juda, quasi vir unus, ut instárent super eos qui faciébant opus in templo Dei: fílii Hénadad, et fílii eórum, et fratres eórum Levítæ.
 \verse{10} Fundáto ígitur a cæmentáriis templo Dómini, stetérunt sacerdótes in ornátu suo cum tubis: et Levítæ fílii Asaph in cýmbalis, ut laudárent Deum per manus David regis Israël.
 \verse{11} Et concinébant in hymnis, et confessióne Dómino: Quóniam bonus, quóniam in ætérnum misericórdia ejus super Israël. Omnis quoque pópulus vociferabátur clamóre magno in laudándo Dóminum, eo quod fundátum esset templum Dómini.
 
 \verse{12} Plúrimi étiam de sacerdótibus et Levítis, et príncipes patrum, et senióres, qui víderant templum prius cum fundátum esset, et hoc templum in óculis eórum, flebant voce magna: et multi vociferántes in lætítia, elevábant vocem.
 \verse{13} Nec póterat quisquam agnóscere vocem clamóris lætántium, et vocem fletus pópuli: commístim enim pópulus vociferabátur clamóre magno, et vox audiebátur procul.
 \chapter{4}
 Audiérunt autem hostes Judæ et Bénjamin, quia fílii captivitátis ædificárent templum Dómino Deo Israël:
 \verse{2} et accedéntes ad Zoróbabel, et ad príncipes patrum, dixérunt eis: Ædificémus vobíscum, quia ita ut vos, quǽrimus Deum vestrum: ecce nos immolávimus víctimas a diébus Asor Haddan regis Assur, qui addúxit nos huc.
 \verse{3} Et dixit eis Zoróbabel, et Jósue, et réliqui príncipes patrum Israël: Non est vobis et nobis ut ædificémus domum Deo nostro, sed nos ipsi soli ædificábimus Dómino Deo nostro, sicut præcépit nobis Cyrus rex Persárum.
 \verse{4} Factum est ígitur ut pópulus terræ impedíret manus pópuli Judæ, et turbáret eos in ædificándo.
 \verse{5} Conduxérunt autem advérsus eos consiliatóres, ut destrúerent consílium eórum ómnibus diébus Cyri regis Persárum, et usque ad regnum Daríi regis Persárum.
 
 \verse{6} In regno autem Assuéri, in princípio regni ejus, scripsérunt accusatiónem advérsus habitatóres Judæ et Jerúsalem.
 \verse{7} Et in diébus Artaxérxis scripsit Béselam, Mithridátes, et Thábeel, et réliqui, qui erant in consílio eórum, ad Artaxérxem regem Persárum: epístola autem accusatiónis scripta erat syríace, et legebátur sermóne syro.
 \verse{8} Reum Beélteem, et Sámsai scriba, scripsérunt epístolam unam de Jerúsalem Artaxérxi regi, hujuscémodi:
 \verse{9} Reum Beélteem, et Sámsai scriba, et réliqui consiliatóres eórum, Dinǽi, et Apharsathachǽi, Terphalǽi, Apharsǽi, Erchuǽi, Babylónii, Susanechǽi, Diévi, et Ælamítæ,
 \verse{10} et céteri de géntibus, quas tránstulit Asénaphar magnus et gloriósus: et habitáre eas fecit in civitátibus Samaríæ, et in réliquis regiónibus trans flumen in pace.
 \verse{11} (Hoc est exémplar epístolæ, quam misérunt ad eum.) Artaxérxi regi, servi tui, viri qui sunt trans flúvium, salútem dicunt.
 \verse{12} Notum sit regi quia Judǽi, qui ascendérunt a te ad nos, venérunt in Jerúsalem civitátem rebéllem et péssimam, quam ædíficant exstruéntes muros ejus, et paríetes componéntes.
 \verse{13} Nunc ígitur notum sit regi, quia si cívitas illa ædificáta fúerit, et muri ejus instauráti, tribútum, et vectígal, et ánnuos réditus non dabunt, et usque ad reges hæc noxa pervéniet.
 \verse{14} Nos autem mémores salis, quod in palátio comédimus, et quia læsiónes regis vidére nefas dúcimus, idcírco mísimus et nuntiávimus regi,
 \verse{15} ut recénseas in libris historiárum patrum tuórum, et invénies scriptum in commentáriis: et scies quóniam urbs illa, urbs rebéllis est, et nocens régibus et provínciis, et bella concitántur in ea ex diébus antíquis: quam ob rem et cívitas ipsa destrúcta est.
 \verse{16} Nuntiámus nos regi, quóniam si cívitas illa ædificáta fúerit, et muri ipsíus instauráti, possessiónem trans flúvium non habébis.
 
 \verse{17} Verbum misit rex ad Reum Beélteem, et Sámsai scribam, et ad réliquos, qui erant in consílio eórum habitatóres Samaríæ, et céteris trans flúvium, salútem dicens et pacem.
 \verse{18} Accusátio, quam misístis ad nos, maniféste lecta est coram me,
 \verse{19} et a me præcéptum est: et recensuérunt, invenerúntque quóniam cívitas illa a diébus antíquis advérsum reges rebéllat, et seditiónes, et pr\'{œ}lia concitántur in ea:
 \verse{20} nam et reges fortíssimi fuérunt in Jerúsalem, qui et domináti sunt omni regióni, quæ trans flúvium est: tribútum quoque et vectígal, et réditus accipiébant.
 \verse{21} Nunc ergo audíte senténtiam: prohibeátis viros illos ut urbs illa non ædificétur, donec si forte a me jussum fúerit
 \verse{22} Vidéte ne negligénter hoc impleátis, et paulátim crescat malum contra reges.
 
 \verse{23} Itaque exémplum edícti Artaxérxis regis lectum est coram Reum Beélteem, et Sámsai scriba, et consiliáriis eórum: et abiérunt festíni in Jerúsalem ad Judǽos, et prohibuérunt eos in bráchio et róbore.
 
 \verse{24} Tunc intermíssum est opus domus Dómini in Jerúsalem, et non fiébat usque ad annum secúndum regni Daríi regis Persárum.
 \chapter{5}
 Prophetavérunt autem Aggǽus prophéta, et Zacharías fílius Addo, prophetántes ad Judǽos, qui erant in Judǽa et Jerúsalem, in nómine Dei Israël.
 \verse{2} Tunc surrexérunt Zoróbabel fílius Saláthiel, et Jósue fílius Jósedec, et cœpérunt ædificáre templum Dei in Jerúsalem, et cum eis prophétæ Dei adjuvántes eos.
 \verse{3} In ipso autem témpore venit ad eos Thathánai, qui erat dux trans flumen, et Stharbuzánai, et consiliárii eórum: sicque dixérunt eis: Quis dedit vobis consílium ut domum hanc ædificarétis, et muros ejus instaurarétis?
 \verse{4} Ad quod respóndimus eis, quæ essent nómina hóminum auctórum ædificatiónis illíus.
 \verse{5} Oculus autem Dei eórum factus est super senes Judæórum, et non potuérunt inhibére eos. Placuíque ut res ad Daríum referrétur, et tunc sátisfacerent advérsus accusatiónem illam.
 
 \verse{6} Exémplar epístolæ, quam misit Thathánai dux regiónis trans flumen, et Stharbuzánai, et consiliatóres ejus Arphasachǽi, qui erant trans flumen, ad Daríum regem.
 \verse{7} Sermo, quem míserant ei, sic scriptus erat: Darío regi pax omnis.
 \verse{8} Notum sit regi, isse nos ad Judǽam provínciam, ad domum Dei magni, quæ ædificátur lápide impolíto, et ligna ponúntur in pariétibus: opúsque illud diligénter exstrúitur, et crescit in mánibus eórum.
 \verse{9} Interrogávimus ergo senes illos, et ita díximus eis: Quis dedit vobis potestátem ut domum hanc ædificarétis, et muros hos instaurarétis?
 \verse{10} Sed et nómina eórum quæsívimus ab eis, ut nuntiarémus tibi: scripsimúsque nómina eórum virórum, qui sunt príncipes in eis.
 \verse{11} Hujuscémodi autem sermónem respondérunt nobis dicéntes: Nos sumus servi Dei cæli et terræ, et ædificámus templum, quod erat exstrúctum ante hos annos multos, quodque rex Israël magnus ædificáverat, et exstrúxerat.
 \verse{12} Postquam autem ad iracúndiam provocavérunt patres nostri Deum cæli, trádidit eos in manus Nabuchodónosor regis Babylónis Chaldǽi, domum quoque hanc destrúxit, et pópulum ejus tránstulit in Babylónem.
 \verse{13} Anno autem primo Cyri regis Babylónis, Cyrus rex propósuit edíctum ut domus Dei hæc ædificarétur.
 \verse{14} Nam et vasa templi Dei áurea et argéntea, quæ Nabuchodónosor túlerat de templo, quod erat in Jerúsalem, et asportáverat ea in templum Babylónis, prótulit Cyrus rex de templo Babylónis, et data sunt Sassabásar vocábulo, quem et príncipem constítuit,
 \verse{15} dixítque ei: Hæc vasa tolle, et vade, et pone ea in templo, quod est in Jerúsalem, et domus Dei ædificétur in loco suo.
 \verse{16} Tunc ítaque Sassabásar ille venit et pósuit fundaménta templi Dei in Jerúsalem, et ex eo témpore usque nunc ædificátur, et necdum complétum est.
 
 \verse{17} Nunc ergo, si vidétur regi bonum recénseat in bibliothéca regis, quæ est in Babylóne, utrúmnam a Cyro rege jussum fúerit ut ædificarétur domus Dei in Jerúsalem, et voluntátem regis super hac re mittat ad nos.
 \chapter{6}
 Tunc Daríus rex præcépit: et recensuérunt in bibliothéca librórum, qui erant repósiti in Babylóne,
 \verse{2} et invéntum est in Ecbátanis, quod est castrum in Medéna província volúmen unum, talísque scriptus erat in eo commentárius:
 \verse{3} Anno primo Cyri regis, Cyrus rex decrévit ut domus Dei ædificarétur, quæ est in Jerúsalem, in loco ubi ímmolent hóstias, et ut ponant fundaménta supportántia altitúdinem cubitórum sexagínta, et latitúdinem cubitórum sexagínta,
 \verse{4} órdines de lapídibus impolítis tres, et sic órdines de lignis novis: sumptus autem de domo regis dabúntur.
 \verse{5} Sed et vasa templi Dei áurea et argéntea, quæ Nabuchodónosor túlerat de templo Jerúsalem, et attúlerat ea in Babylónem, reddántur, et referántur in templum in Jerúsalem in locum suum, quæ et pósita sunt in templo Dei.
 
 \verse{6} Nunc ergo Thathánai dux regiónis, quæ est trans flumen, Stharbuzánai, et consiliárii vestri Apharsachǽi, qui estis trans flumen, procul recédite ab illis,
 \verse{7} et dimíttite fíeri templum Dei illud a duce Judæórum, et a senióribus eórum, ut domum Dei illam ædíficent in loco suo.
 \verse{8} Sed et a me præcéptum est quid opórteat fíeri a presbýteris Judæórum illis ut ædificétur domus Dei, scílicet ut de arca regis, id est, de tribútis, quæ dantur de regióne trans flumen, studióse sumptus dentur viris illis, ne impediátur opus.
 \verse{9} Quod si necésse fúerit, et vítulos, et agnos, et hædos in holocáustum Deo cæli, fruméntum, sal, vinum, et óleum, secúndum ritum sacerdótum, qui sunt in Jerúsalem, detur eis per síngulos dies, ne sit in áliquo querimónia.
 \verse{10} Et ófferant oblatiónes Deo cæli, oréntque pro vita regis, et filiórum ejus.
 \verse{11} A me ergo pósitum est decrétum: ut omnis homo qui hanc mutáverit jussiónem, tollátur lignum de domum ipsíus, et erigátur, et configátur in eo, domus autem ejus publicétur.
 \verse{12} Deus autem, qui habitáre fecit nomen suum ibi, díssipet ómnia regna, et pópulum qui exténderit manum suam ut repúgnet, et díssipet domum Dei illam, quæ est in Jerúsalem. Ego Daríus státui decrétum, quod studióse impléri volo.
 
 \verse{13} Igitur Thathánai dux regiónis trans flumen, et Stharbuzánai, et consiliárii ejus, secúndum quod præcéperat Daríus rex, sic diligénter execúti sunt.
 \verse{14} Senióres autem Judæórum ædificábant, et prosperabántur juxta prophetíam Aggǽi prophétæ, et Zacharíæ fílii Addo: et ædificavérunt et construxérunt, jubénte Deo Israël, et jubénte Cyro, et Darío, et Artaxérxe régibus Persárum:
 \verse{15} et complevérunt domum Dei istam, usque ad diem tértium mensis Adar, qui est annus sextus regni Daríi regis.
 \verse{16} Fecérunt autem fílii Israël sacerdótes et Levítæ, et réliqui filiórum transmigratiónis, dedicatiónem domus Dei in gáudio.
 \verse{17} Et obtulérunt in dedicatiónem domus Dei, vítulos centum, aríetes ducéntos, agnos quadringéntos, hircos caprárum pro peccáto totíus Israël duódecim, juxta númerum tríbuum Israël.
 \verse{18} Et statuérunt sacerdótes in ordínibus suis, et Levítas in vícibus suis, super ópera Dei in Jerúsalem, sicut scriptum est in libro Móysi.
 
 \verse{19} Fecérunt autem fílii Israël transmigratiónis Pascha, quartadécima die mensis primi.
 \verse{20} Purificáti enim fúerant sacerdótes et Levítæ quasi unus: omnes mundi ad immolándum Pascha univérsis fíliis transmigratiónis, et frátribus suis sacerdótibus, et sibi.
 \verse{21} Et comedérunt fílii Israël, qui revérsi fúerant de transmigratióne, et omnes qui se separáverant a coinquinatióne géntium terræ ad eos, ut quǽrerent Dóminum Deum Israël.
 \verse{22} Et fecérunt solemnitátem azymórum septem diébus in lætítia, quóniam lætificáverat eos Dóminus, et convérterat cor regis Assur ad eos, ut adjuváret manus eórum in ópere domus Dómini Dei Israël.
 \chapter{7}
 Post hæc autem verba in regno Artaxérxis regis Persárum, Esdras fílius Saraíæ, fílii Azaríæ, fílii Helcíæ,
 \verse{2} fílii Sellum, fílii Sadoc, fílii Achitob,
 \verse{3} fílii Amaríæ, fílii Azaríæ, fílii Máraioth,
 \verse{4} fílii Zarahíæ, fílii Ozi, fílii Bocci,
 \verse{5} fílii Abísue, fílii Phínees, fílii Eleázar, fílii Aaron sacerdótis ab inítio.
 \verse{6} Ipse Esdras ascéndit de Babylóne, et ipse scriba velox in lege Móysi, quam Dóminus Deus dedit Israël: et dedit ei rex secúndum manum Dómini Dei ejus super eum, omnem petitiónem ejus.
 \verse{7} Et ascendérunt de fíliis Israël, et de fíliis sacerdótum, et de fíliis Levitárum, et de cantóribus, et de janitóribus, et de Nathinǽis, in Jerúsalem, anno séptimo Artaxérxis regis.
 \verse{8} Et venérunt in Jerúsalem mense quinto, ipse est annus séptimus regis.
 \verse{9} Quia in primo die mensis primi cœpit ascéndere de Babylóne, et in primo die mensis quinti venit in Jerúsalem, juxta manum Dei sui bonam super se.
 \verse{10} Esdras enim parávit cor suum, ut investigáret legem Dómini, et fáceret et docéret in Israël præcéptum et judícium.
 
 \verse{11} Hoc est autem exémplar epístolæ edícti, quod dedit rex Artaxérxes Esdræ sacerdóti, scribæ erudíto in sermónibus et præcéptis Dómini, et cæremóniis ejus in Israël.
 \verse{12} Artaxérxes rex regum Esdræ sacerdóti scribæ legis Dei cæli doctíssimo, salútem.
 \verse{13} A me decrétum est, ut cuicúmque placúerit in regno meo de pópulo Israël, et de sacerdótibus ejus, et de Levítis, ire in Jerúsalem, tecum vadat.
 \verse{14} A fácie enim regis, et septem consiliatórum ejus, missus es, ut vísites Judǽam et Jerúsalem in lege Dei tui, quæ est in manu tua:
 \verse{15} et ut feras argéntum et aurum quod rex, et consiliatóres ejus, sponte obtulérunt Deo Israël, cujus in Jerúsalem tabernáculum est.
 \verse{16} Et omne argéntum et aurum quodcúmque invéneris in univérsa província Babylónis, et pópulus offérre volúerit, et de sacerdótibus quæ sponte obtúlerint dómui Dei sui, quæ est in Jerúsalem,
 \verse{17} líbere áccipe, et studióse eme de hac pecúnia vítulos, aríetes, agnos, et sacrifícia, et libámina eórum, et offer ea super altáre templi Dei vestri, quod est in Jerúsalem.
 \verse{18} Sed et si quid tibi et frátribus tuis placúerit de réliquo argénto et auro ut faciátis, juxta voluntátem Dei vestri fácite.
 \verse{19} Vasa quoque, quæ dantur tibi in ministérium domus Dei tui, trade in conspéctu Dei in Jerúsalem.
 \verse{20} Sed et cétera, quibus opus fúerit in domum Dei tui, quantumcúmque necésse est ut expéndas, dábitur de thesáuro, et de fisco regis,
 \verse{21} et a me.
 Ego Artaxérxes rex, státui atque decrévi ómnibus custódibus arcæ públicæ, qui sunt trans flumen, ut quodcúmque petíerit a vobis Esdras sacérdos, scriba legis Dei cæli, absque mora detis,
 \verse{22} usque ad argénti talénta centum, et usque ad fruménti coros centum, et usque ad vini batos centum, et usque ad batos ólei centum, sal vero absque mensúra.
 \verse{23} Omne quod ad ritum Dei cæli pértinet, tribuátur diligénter in domo Dei cæli: ne forte irascátur contra regnum regis, et filiórum ejus.
 \verse{24} Vobis quoque notum fácimus de univérsis sacerdótibus, et Levítis, et cantóribus, et janitóribus, Nathinǽis, et minístris domus Dei hujus, ut vectígal, et tribútum, et annónas non habeátis potestátem imponéndi super eos.
 
 \verse{25} Tu autem Esdra, secúndum sapiéntiam Dei tui, quæ est in manu tua, constítue júdices et prǽsides ut júdicent omni pópulo, qui est trans flumen, his vidélicet qui novérunt legem Dei tui, sed et imperítos docéte líbere.
 \verse{26} Et omnis qui non fécerit legem Dei tui, et legem regis, diligénter, judícium erit de eo sive in mortem, sive in exílium, sive in condemnatiónem substántiæ ejus, vel certe in cárcerem.
 
 \verse{27} Benedíctus Dóminus Deus patrum nostrórum, qui dedit hoc in corde regis ut glorificáret domum Dómini quæ est in Jerúsalem,
 \verse{28} et in me inclinávit misericórdiam suam coram rege et consiliatóribus ejus, et univérsis princípibus regis poténtibus: et ego confortátus manu Dómini Dei mei, quæ erat in me, congregávi de Israël príncipes qui ascénderent mecum.
 \chapter{8}
 Hi sunt ergo príncipes familiárum, et genealógia eórum, qui ascendérunt mecum in regno Artaxérxis regis de Babylóne.
 \verse{2} De fíliis Phínees, Gersom. De fíliis Ithamar, Dániel. De fíliis David, Hattus.
 \verse{3} De fíliis Secheníæ, fíliis Pharos, Zacharías: et cum eo numeráti sunt viri centum quinquagínta.
 \verse{4} De fíliis Phahath Moab, Elioénai fílius Zaréhe, et cum eo ducénti viri.
 \verse{5} De fíliis Secheníæ, fílius Ezéchiel, et cum eo trecénti viri.
 \verse{6} De fíliis Adan, Abed fílius Jónathan, et cum eo quinquagínta viri.
 \verse{7} De fíliis Alam, Isaías fílius Athalíæ, et cum eo septuagínta viri.
 \verse{8} De fíliis Saphatíæ, Zebedía fílius Míchaël, et cum eo octogínta viri.
 \verse{9} De fíliis Joab, Obedía fílius Jáhiel, et cum eo ducénti decem et octo viri.
 \verse{10} De fíliis Sélomith, fílius Josphíæ, et cum eo centum sexagínta viri.
 \verse{11} De fíliis Bébai, Zacharías fílius Bébai, et cum eo vigínti octo viri.
 \verse{12} De fíliis Azgad, Jóhanan fílius Eccetan, et cum eo centum et decem viri.
 \verse{13} De fíliis Adónicam, qui erant novíssimi: et hæc nómina eórum: Elípheleth, et Jéhiel, et Samaías, et cum eis sexagínta viri.
 \verse{14} De fílii Bégui, Uthai et Zachur, et cum eis septuagínta viri.
 
 \verse{15} Congregávi autem eos ad flúvium, qui decúrrit ad Ahava, et mánsimus ibi tribus diébus: quæsivíque in pópulo et in sacerdótibus de fíliis Levi, et non invéni ibi.
 \verse{16} Itaque misi Eliézer, et Ariel, et Semeíam, et Elnathan, et Jarib, et álterum Elnathan, et Nathan, et Zacharíam, et Mosóllam príncipes: et Jóiarib, et Elnathan sapiéntes.
 \verse{17} Et misi eos ad Eddo, qui est primus in Chasphíæ loco, et pósui in ore eórum verba, quæ loqueréntur ad Eddo, et fratres ejus Nathinǽos in loco Chasphíæ, ut addúcerent nobis minístros domus Dei nostri.
 \verse{18} Et adduxérunt nobis per manum Dei nostri bonam super nos, virum doctíssimum de fíliis Móholi fílii Levi, fílii Israël, et Sarabíam et fílios ejus et fratres ejus decem et octo,
 \verse{19} et Hasabíam, et cum eo Isaíam de fíliis Merári, fratrésque ejus, et fílios ejus vigínti:
 \verse{20} et de Nathinǽis, quos déderat David et príncipes ad ministéria Levitárum, Nathinǽos ducéntos vigínti: omnes hi suis nomínibus vocabántur.
 
 \verse{21} Et prædicávi ibi jejúnium juxta flúvium Ahava ut affligerémur coram Dómino Deo nostro, et peterémus ab eo viam rectam nobis et fíliis nostris, universǽque substántiæ nostræ.
 \verse{22} Erúbui enim pétere a rege auxílium et équites, qui defénderent nos ab inimíco in via: quia dixerámus regi: Manus Dei nostri est super omnes, qui quǽrunt eum in bonitátes: et impérium ejus et fortitúdo ejus, et furor super omnes, qui derelínquunt eum.
 \verse{23} Jejunávimus autem, et rogávimus Deum nostrum per hoc: et evénit nobis próspere.
 
 \Needspace{2\baselineskip}\verse{24} Et separávi de princípibus sacerdótum duódecim, Sarabíam, et Hasabíam, et cum eis de frátribus eórum decem:
 \verse{25} appendíque eis argéntum et aurum, et vasa consecráta domus Dei nostri, quæ obtúlerat rex et consiliatóres ejus, et príncipes ejus, universúsque Israël eórum, qui invénti fúerant:
 \verse{26} et appéndi in mánibus eórum argénti talénta sexcénta quinquagínta, et vasa argéntea centum, auri centum talénta:
 \verse{27} et cratéres áureos vigínti, qui habébant sólidos millénos, et vasa æris fulgéntis óptimi duo, pulchra, ut aurum.
 \verse{28} Et dixi eis: Vos sancti Dómini, et vasa sancta, et argéntum et aurum, quod sponte oblátum est Dómino Deo patrum nostrórum:
 \verse{29} vigiláte et custodíte, donec appendátis coram princípibus sacerdótum, et Levitárum, et dúcibus familiárum Israël in Jerúsalem, in thesáurum domus Dómini.
 \verse{30} Suscepérunt autem sacerdótes et Levítæ pondus argénti, et auri, et vasórum, ut deférrent Jerúsalem in domum Dei nostri.
 
 \verse{31} Promóvimus ergo a flúmine Ahava duodécimo die mensis primi ut pergerémus Jerúsalem: et manus Dei nostri fuit super nos, et liberávit nos de manu inimíci et insidiatóris in via.
 \verse{32} Et vénimus Jerúsalem, et mánsimus ibi tribus diébus.
 \verse{33} Die autem quarta appénsum est argéntum, et aurum, et vasa in domo Dei nostri per manum Méremoth fílii Uríæ sacerdótis, et cum eo Eleázar fílius Phínees, cumque eis Józabed fílius Jósue, et Noadaía fílius Bénnoi Levítæ,
 \verse{34} juxta númerum et pondus ómnium: descriptúmque est omne pondus in témpore illo.
 \verse{35} Sed et qui vénerant de captivitáte fílii transmigratiónis, obtulérunt holocautómata Deo Israël, vítulos duódecim pro omni pópulo Israël, aríetes nonagínta sex, agnos septuagínta septem, hircos pro peccáto duódecim: ómnia in holocáustum Dómino.
 \verse{36} Dedérunt autem edícta regis sátrapis, qui erant de conspéctu regis et dúcibus trans flumen, et elevavérunt pópulum et domum Dei.
 \chapter{9}
 Postquam autem hæc compléta sunt, accessérunt ad me príncipes, dicéntes: Non est separátus pópulus Israël, sacerdótes et Levítæ, a pópulis terrárum, et abominatiónibus eórum: Chananǽi vidélicet, et Hethǽi, et Pherezǽi, et Jebusǽi, et Ammonitárum, et Moabitárum, et Ægyptiórum, et Amorrhæórum:
 \verse{2} tulérunt enim de filiábus eórum sibi et fíliis suis, et commiscuérunt semen sanctum cum pópulis terrárum: manus étiam príncipum et magistrátuum fuit in transgressióne hac prima.
 \verse{3} Cumque audíssem sermónem istum, scidi pállium meum et túnicam, et evélli capíllos cápitis mei et barbæ, et sedi mœrens.
 \verse{4} Convenérunt autem ad me omnes, qui timébant verbum Dei Israël, pro transgressióne eórum qui de captivitáte vénerant, et ego sedébam tristis usque ad sacrifícium vespertínum.
 
 \verse{5} Et in sacrifício vespertíno, surréxi de afflictióne mea, et scisso pállio et túnica, curvávi génua mea, et expándi manus meas ad Dóminum Deum meum.
 \verse{6} Et dixi: Deus meus, confúndor et erubésco leváre fáciem meam ad te: quóniam iniquitátes nostræ multiplicátæ sunt super caput nostrum, et delícta nostra crevérunt usque ad cælum,
 \verse{7} a diébus patrum nostrórum: sed et nos ipsi peccávimus gráviter usque ad diem hanc, et in iniquitátibus nostris tráditi sumus ipsi, et reges nostri, et sacerdótes nostri in manum regum terrárum, et in gládium, et in captivitátem, et in rapínam, et in confusiónem vultus, sicut et die hac.
 \verse{8} Et nunc quasi parum et ad moméntum facta est deprecátio nostra apud Dóminum Deum nostrum, ut dimitteréntur nobis relíquiæ, et darétur nobis paxíllus in loco sancto ejus, et illumináret óculos nostros Deus noster, et daret nobis vitam módicam in servitúte nostra,
 \verse{9} quia servi sumus, et in servitúte nostra non derelíquit nos Deus noster, sed inclinávit super nos misericórdiam coram rege Persárum, ut daret nobis vitam, et sublimáret domum Dei nostri, et exstrúeret solitúdines ejus, et daret nobis sepem in Juda et Jerúsalem.
 \verse{10} Et nunc quid dicémus, Deus noster, post hæc?
 Quia derelíquimus mandáta tua,
 \verse{11} quæ præcepísti in manu servórum tuórum prophetárum, dicens: Terra, ad quam vos ingredímini ut possideátis eam, terra immúnda est juxta immundítiam populórum, ceterarúmque terrárum, abominatiónibus eórum qui replevérunt eam ab ore usque ad os in coinquinatióne sua.
 \verse{12} Nunc ergo fílias vestras ne detis fíliis eórum, et fílias eórum ne accipiátis fíliis vestris, et non quærátis pacem eórum, et prosperitátem eórum usque in ætérnum: ut confortémini, et comedátis quæ bona sunt terræ, et hærédes habeátis fílios vestros usque in sǽculum.
 \verse{13} Et post ómnia quæ venérunt super nos in opéribus nostris péssimis, et in delícto nostro magno, quia tu, Deus noster, liberásti nos de iniquitáte nostra, et dedísti nobis salútem sicut est hódie,
 \verse{14} ut non converterémur, et írrita facerémus mandáta tua, neque matrimónia jungerémus cum pópulis abominatiónum istárum. Numquid irátus es nobis usque ad consummatiónem ne dimítteres nobis relíquias ad salútem?
 \verse{15} Dómine Deus Israël, justus es tu: quóniam derelícti sumus, qui salvarémur sicut die hac. Ecce coram te sumus in delícto nostro: non enim stari potest coram te super hoc.
 \chapter{10}
 Sic ergo oránte Esdra, et imploránte eo et flente, et jacénte ante templum Dei, colléctus est ad eum de Israël cœtus grandis nimis virórum et mulíerum et puerórum, et flevit pópulus fletu multo.
 \verse{2} Et respóndit Sechenías fílius Jéhiel de fíliis Ælam, et dixit Esdræ: Nos prævaricáti sumus in Deum nostrum, et dúximus uxóres alienígenas de pópulis terræ: et nunc, si est pœniténtia in Israël super hoc,
 \verse{3} percutiámus fœdus cum Dómino Deo nostro, ut projiciámus univérsas uxóres, et eos qui de his nati sunt, juxta voluntátem Dómini, et eórum qui timent præcéptum Dómini Dei nostri: secúndum legem fiat.
 \verse{4} Surge, tuum est decérnere, nosque érimus tecum: confortáre, et fac.
 \verse{5} Surréxit ergo Esdras, et adjurávit príncipes sacerdótum et Levitárum, et omnem Israël, ut fácerent secúndum verbum hoc: et juravérunt.
 \verse{6} Et surréxit Esdras ante domum Dei, et ábiit ad cubículum Jóhanan fílii Elíasib, et ingréssus est illuc: panem non comédit, et aquam non bibit: lugébat enim transgressiónem eórum, qui vénerant de captivitáte.
 
 \verse{7} Et missa est vos in Juda et in Jerúsalem ómnibus fíliis transmigratiónis, ut congregaréntur in Jerúsalem:
 \verse{8} et omnis qui non vénerit in tribus diébus juxta consílium príncipum et seniórum, auferétur univérsa substántia ejus, et ipse abjiciétur de cœtu transmigratiónis.
 \verse{9} Convenérunt ígitur omnes viri Juda et Bénjamin in Jerúsalem tribus diébus: ipse est mensis nonus, vigésimo die mensis: et sedit omnis pópulus in platéa domus Dei, treméntes pro peccáto, et plúviis.
 \verse{10} Et surréxit Esdras sacérdos, et dixit ad eos: Vos transgréssi estis, et duxístis uxóres alienígenas, ut adderétis super delíctum Israël.
 \verse{11} Et nunc date confessiónem Dómino Deo patrum vestrórum, et fácite plácitum ejus, et separámini a pópulis terræ, et ab uxóribus alienígenis.
 \verse{12} Et respóndit univérsa multitúdo, dixítque voce magna: Juxta verbum tuum ad nos, sic fiat.
 \verse{13} Verúmtamen quia pópulus multus est, et tempus plúviæ, et non sustinémus stare foris, et opus non est diéi uníus vel duórum ( veheménter quippe peccávimus in sermóne isto),
 \verse{14} constituántur príncipes in univérsa multitúdine: et omnes in civitátibus nostris qui duxérunt uxóres alienígenas véniant in tempóribus statútis, et cum his senióres per civitátem et civitátem, et júdices ejus, donec avertátur ira Dei nostri a nobis super peccáto hoc.
 \verse{15} Igitur Jónathan fílius Azahel, et Jaasía fílius Thécue, stetérunt super hoc, et Messóllam et Sebéthai Levítes adjuvérunt eos:
 \verse{16} fecerúntque sic fílii transmigratiónis. Et abiérunt Esdras sacérdos, et viri príncipes familiárum, in domos patrum suórum, et omnes per nómina sua, et sedérunt in die primo mensis décimi ut quǽrerent rem.
 \verse{17} Et consummáti sunt omnes viri, qui dúxerant uxóres alienígenas, usque ad diem primam mensis primi.
 
 \verse{18} Et invénti sunt de fíliis sacerdótum qui dúxerant uxóres alienígenas.
 
 De fíliis Jósue fílii Jósedec, et fratres ejus, Maasía, et Eliézer, et Jarib, et Godolía.
 
 \verse{19} Et dedérunt manus suas ut ejícerent uxóres suas, et pro delícto suo aríetem de óvibus offérrent.
 \verse{20} Et de fíliis Emmer, Hánani, et Zebedía.
 \verse{21} Et de fíliis Harim, Maasía, et Elía, et Semeía, et Jéhiel, et Ozías.
 \verse{22} Et de fíliis Pheshur, Elioénai, Maasía, Ismaël, Nathánaël, Józabed, et Elasa.
 \verse{23} Et de fíliis Levitárum, Józabed, et Sémei, et Celaía, ipse est Cálita, Phataía, Juda, et Eliézer.
 \verse{24} Et de cantóribus, Elíasib. Et de janitóribus, Sellum, et Telem, et Uri.
 \verse{25} Et ex Israël, de fíliis Pharos, Remeía, et Jesía, et Melchía, et Míamin, et Eliézer, et Melchía, et Bánea.
 \verse{26} Et de fíliis Ælam, Mathanía, Zacharías, et Jéhiel, et Abdi, et Jérimoth, et Elía.
 \verse{27} Et de fíliis Zéthua, Elioénai, Elíasib, Mathanía, et Jérimuth, et Zabad, et Azíza.
 \verse{28} Et de fíliis Bébai, Jóhanan, Hananía, Zábbai, Athálai.
 \verse{29} Et de fíliis Bani, Mosóllam, et Melluch, et Adaía, Jasub, et Saal, et Ramoth.
 \verse{30} Et de fíliis Phahath Moab, Edna, et Chalal, Banaías, et Maasías, Mathanías, Beséleel, Bénnui, et Manásse.
 \verse{31} Et de fíliis Herem, Eliézer, Jósue, Melchías, Semeías, Símeon,
 \verse{32} Bénjamin, Maloch, Samarías.
 \verse{33} Et de fíliis Hasom, Mathánai, Máthatha, Zabad, Elíphelet, Jérmai, Manásse, Sémei.
 \verse{34} De fíliis Bani, Maáddi, Amram, et Vel,
 \verse{35} Báneas, et Badaías, Chelíau,
 \verse{36} Vanía, Márimuth, et Elíasib,
 \verse{37} Mathanías, Mathánai, et Jasi,
 \verse{38} et Bani, et Bénnui, Sémei,
 \verse{39} et Salmías, et Nathan, et Adaías,
 \verse{40} et Mechnedébai, Sísai, Sárai,
 \verse{41} Ezrel, et Selemíau, Semería,
 \verse{42} Sellum, Amaría, Joseph.
 \verse{43} De fíliis Nebo, Jéhiel, Mathathías, Zabad, Zábina, Jeddu, et Joël, et Banaía.
 \verse{44} Omnes hi accéperant uxóres alienígenas, et fuérunt ex eis mulíeres, quæ pepérerant fílios.
 \subbook[Liber Secúndus Esdræ,]{sive Liber Nehemíæ}{Nehemias}
 \chapter{1}
 Verba Nehemíæ fílii Helchíæ. Et factum est in mense Casleu, anno vigésimo, et ego eram in Susis castro.
 \verse{2} Et venit Hánani, unus de frátribus meis, ipse et viri ex Juda: et interrogávi eos de Judǽis qui remánserant, et supérerant de captivitáte, et Jerúsalem.
 \verse{3} Et dixérunt mihi: Qui remansérunt, et relícti sunt de captivitáte ibi in província, in afflictióne magna sunt, et in oppróbrio: et murus Jerúsalem dissipátus est, et portæ ejus combústæ sunt igni.
 \verse{4} Cumque audíssem verba hujuscémodi, sedi, et flevi, et luxi diébus multis: jejunábam, et orábam ante fáciem Dei cæli.
 
 \verse{5} Et dixi: Quæso, Dómine Deus cæli fortis, magne atque terríbilis, qui custódis pactum et misericórdiam cum his qui te díligunt, et custódiunt mandáta tua:
 \verse{6} fiant aures tuæ auscultántes, et óculi tui apérti, ut áudias oratiónem servi tui, quam ego oro coram te hódie nocte et die pro fíliis Israël servis tuis: et confíteor pro peccátis filiórum Israël, quibus peccavérunt tibi: ego et domus patris mei peccávimus,
 \verse{7} vanitáte sedúcti sumus, et non custodívimus mandátum tuum, et cæremónias, et judícia quæ præcepísti Móysi fámulo tuo.
 \verse{8} Meménto verbi quod mandásti Móysi servo tuo, dicens: Cum transgréssi fuéritis, ego dispérgam vos in pópulos:
 \verse{9} et si revertámini ad me, et custodiátis præcépta mea, et faciátis ea: etiámsi abdúcti fuéritis ad extréma cæli, inde congregábo vos, et redúcam in locum quem elégi ut habitáret nomen meum ibi.
 \verse{10} Et ipsi servi tui, et pópulus tuus, quos redemísti in fortitúdine tua magna, et in manu tua válida.
 \verse{11} Obsecro, Dómine, sit auris tua atténdens ad oratiónem servi tui, et ad oratiónem servórum tuórum, qui volunt timére nomen tuum: et dírige servum tuum hódie, et da ei misericórdiam ante virum hunc.
 Ego enim eram pincérna regis.
 \chapter{2}
 Factum est autem in mense Nisan, anno vigésimo Artaxérxis regis: et vinum erat ante eum, et levávi vinum, et dedi regi: et eram quasi lánguidus ante fáciem ejus.
 \verse{2} Dixítque mihi rex: Quare vultus tuus tristis est, cum te ægrótum non vídeam? non est hoc frustra, sed malum néscio quod in corde tuo est. Et tímui valde, ac nimis:
 \verse{3} et dixi regi: Rex, in ætérnum vive: quare non m\'{œ}reat vultus meus, quia cívitas domus sepulchrórum patris mei desérta est, et portæ ejus combústæ sunt igni?
 \verse{4} Et ait mihi rex: Pro qua re póstulas? Et orávi Deum cæli,
 \verse{5} et dixi ad regem: Si vidétur regi bonum, et si placet servus tuus ante fáciem tuam, ut mittas me in Judǽam ad civitátem sepúlchri patris mei, et ædificábo eam.
 \verse{6} Dixítque mihi rex, et regína quæ sedébat juxta eum: Usque ad quod tempus erit iter tuum, et quando revertéris? Et plácuit ante vultum regis, et misit me: et constítui ei tempus.
 \verse{7} Et dixi regi: Si regi vidétur bonum, epístolas det mihi ad duces regiónis trans flumen, ut tradúcant me, donec véniam in Judǽam:
 \verse{8} et epístolam ad Asaph custódem saltus regis, ut det mihi ligna, ut tégere possim portas turris domus, et muros civitátis, et domum quam ingréssus fúero. Et dedit mihi rex juxta manum Dei mei bonam mecum.
 
 \verse{9} Et veni ad duces regiónis trans flumen, dedíque eis epístolas regis. Míserat autem rex mecum príncipes mílitum, et équites.
 \verse{10} Et audiérunt Sanabállat Horonítes, et Tobías servus Ammanítes: et contristáti sunt afflictióne magna, quod venísset homo qui quǽreret prosperitátem filiórum Israël.
 \verse{11} Et veni Jerúsalem, et eram ibi tribus diébus.
 \verse{12} Et surréxi nocte ego, et viri pauci mecum, et non indicávi cuíquam quid Deus dedísset in corde meo ut fácerem in Jerúsalem: et juméntum non erat mecum, nisi ánimal cui sedébam.
 \verse{13} Et egréssus sum per portam vallis nocte, et ante fontem dracónis, et ad portam stércoris, et considerábam murum Jerúsalem dissipátum, et portas ejus consúmptas igni.
 \verse{14} Et transívi ad portam fontis, et ad aquædúctum regis, et non erat locus juménto cui sedébam ut transíret.
 \verse{15} Et ascéndi per torréntem nocte, et considerábam murum, et revérsus veni ad portam vallis, et rédii.
 \verse{16} Magistrátus autem nesciébant quo abiíssem, aut quid ego fácerem: sed et Judǽis, et sacerdótibus, et optimátibus, et magistrátibus, et réliquis qui faciébant opus, usque ad id loci nihil indicáveram.
 \verse{17} Et dixi eis: Vos nostis afflictiónem in qua sumus: quia Jerúsalem desérta est, et portæ ejus consúmptæ sunt igni: veníte, et ædificémus muros Jerúsalem, et non simus ultra oppróbrium.
 \verse{18} Et indicávi eis manum Dei mei, quod esset bona mecum, et verba regis quæ locútus esset mihi, et aio: Surgámus, et ædificémus. Et confortátæ sunt manus eórum in bono.
 
 \verse{19} Audiérunt autem Sanabállat Horonítes, et Tobías servus Ammanítes, et Gosem Arabs, et subsannavérunt nos, et despexérunt, dixerúntque: Quæ est hæc res quam fácitis? numquid contra regem vos rebellátis?
 \verse{20} Et réddidi eis sermónem, dixíque ad eos: Deus cæli ipse nos juvat, et nos servi ejus sumus: surgámus et ædificémus: vobis autem non est pars, et justítia, et memória in Jerúsalem.
 \chapter{3}
 Et surréxit Elíasib sacérdos magnus, et fratres ejus sacerdótes, et ædificavérunt portam gregis: ipsi sanctificavérunt eam, et statuérunt valvas ejus, et usque ad turrim centum cubitórum sanctificavérunt eam, usque ad turrim Hanáneel.
 \verse{2} Et juxta eum ædificavérunt viri Jéricho: et juxta eum ædificávit Zachur fílius Amri.
 \verse{3} Portam autem píscium ædificavérunt fílii Asnaa: ipsi texérunt eam, et statuérunt valvas ejus, et seras, et vectes. Et juxta eos ædificávit Márimuth fílius Uríæ, fílii Accus.
 \verse{4} Et juxta eum ædificávit Mosóllam fílius Barachíæ, fílii Mesézebel: et juxta eos ædificávit Sadoc fílius Báana.
 \verse{5} Et juxta eos ædificavérunt Thecuéni: optimátes autem eórum non supposuérunt colla sua in ópere Dómini sui.
 \verse{6} Et portam véterem ædificavérunt Jójada fílius Phásea, et Mosóllam fílius Besodía: ipsi texérunt eam, et statuérunt valvas ejus, et seras, et vectes.
 \verse{7} Et juxta eos ædificavérunt Meltías Gabaonítes, et Jadon Meronathítes, viri de Gábaon et Maspha, pro duce qui erat in regióne trans flumen.
 \verse{8} Et juxta eum ædificávit Eziel fílius Araía áurifex: et juxta eum ædificávit Ananías fílius pigmentárii: et dimisérunt Jerúsalem usque ad murum platéæ latióris.
 \verse{9} Et juxta eum ædificávit Raphaía fílius Hur, princeps vici Jerúsalem.
 \verse{10} Et juxta eum ædificávit Jedaía fílius Harómaph contra domum suam: et juxta eum ædificávit Hattus fílius Haseboníæ.
 \verse{11} Médiam partem vici ædificávit Melchías fílius Herem, et Hasub fílius Phahath Moab, et turrim furnórum.
 \verse{12} Et juxta eum ædificávit Sellum fílius Alohes, princeps médiæ partis vici Jerúsalem, ipse et fíliæ ejus.
 \verse{13} Et portam vallis ædificávit Hanun, et habitatóres Zánoë: ipsi ædificavérunt eam, et statuérunt valvas ejus, et seras, et vectes, et mille cúbitos in muro usque ad portam sterquilínii.
 \verse{14} Et portam sterquilínii ædificávit Melchías fílius Rechab, princeps vici Bethácharam: ipse ædificávit eam, et státuit valvas ejus, et seras, et vectes.
 \verse{15} Et portam fontis ædificávit Sellum fílius Cholhóza, princeps pagi Maspha: ipse ædificávit eam, et texit, et státuit valvas ejus, et seras, et vectes, et muros piscínæ Síloë in hortum regis, et usque ad gradus qui descéndunt de civitáte David.
 
 \verse{16} Post eum ædificávit Nehemías fílius Azboc, princeps dimídiæ partis vici Bethsur, usque contra sepúlchrum David, et usque ad piscínam quæ grandi ópere constrúcta est, et usque ad domum fórtium.
 \verse{17} Post eum ædificavérunt Levítæ, Rehum fílius Benni: post eum ædificávit Hasebías princeps dimídiæ partis vici Ceílæ in vico suo.
 \verse{18} Post eum ædificavérunt fratres eórum: Bavái fílius Enadad, princeps dimídiæ partis Ceílæ ...
 
 \verse{19} Et ædificávit juxta eum Azer fílius Jósue, princeps Maspha, mensúram secúndam, contra ascénsum firmíssimi ánguli.
 \verse{20} Post eum in monte ædificávit Baruch fílius Zachái mensúram secúndam, ab ángulo usque ad portam domus Elíasib sacerdótis magni.
 \verse{21} Post eum ædificávit Mérimuth fílius Uríæ fílii Haccus, mensúram secúndam, a porta domus Elíasib, donec extenderétur domus Elíasib.
 \verse{22} Et post eum ædificavérunt sacerdótes, viri de campéstribus Jordánis.
 \verse{23} Post eum ædificávit Bénjamin et Hasub contra domum suam: et post eum ædificávit Azarías fílius Maasíæ fílii Ananíæ contra domum suam.
 \verse{24} Post eum ædificávit Bénnui fílius Hénadad mensúram secúndam, a domo Azaríæ usque ad flexúram, et usque ad ángulum.
 \verse{25} Phalel fílius Ozi contra flexúram, et turrim quæ éminet de domo regis excélsa, id est, in átrio cárceris: post eum Phadaía fílius Pharos.
 \verse{26} Nathinǽi autem habitábant in Ophel usque contra portam aquárum ad oriéntem, et turrim quæ prominébat.
 \verse{27} Post eum ædificavérunt Thecuéni mensúram secúndam e regióne, a turre magna et eminénte usque ad murum templi.
 \verse{28} Sursum autem a porta equórum ædificavérunt sacerdótes, unusquísque contra domum suam.
 \verse{29} Post eos ædificávit Sadoc fílius Emmer contra domum suam. Et post eum ædificávit Semaía fílius Secheníæ, custos portæ orientális.
 \verse{30} Post eum ædificávit Hananía fílius Selemíæ, et Hanun fílius Seleph sextus, mensúram secúndam: post eum ædificávit Mosóllam fílius Barachíæ, contra gazophylácium suum. Post eum ædificávit Melchías fílius auríficis usque ad domum Nathinæórum, et scruta vendéntium contra portam judiciálem, et usque ad cœnáculum ánguli.
 \verse{31} Et inter cœnáculum ánguli in porta gregis, ædificavérunt aurífices et negotiatóres.
 \chapter{4}
 Factum est autem, cum audísset Sanabállat quod ædificarémus murum, irátus est valde: et motus nimis subsannávit Judǽos,
 \verse{2} et dixit coram frátribus suis, et frequéntia Samaritanórum: Quid Judǽi fáciunt imbecílles? num dimíttent eos gentes? num sacrificábunt, et complébunt in una die? numquid ædificáre póterunt lápides de acérvis púlveris, qui combústi sunt?
 \verse{3} Sed et Tobías Ammanítes, próximus ejus, ait: Ædíficent: si ascénderit vulpes, transíliet murum eórum lapídeum.
 
 \verse{4} Audi, Deus noster, quia facti sumus despéctui: convérte oppróbrium super caput eórum, et da eos in despectiónem in terra captivitátis.
 \verse{5} Ne opérias iniquitátem eórum, et peccátum eórum coram fácie tua non deleátur, quia irrisérunt ædificántes.
 
 \verse{6} Itaque ædificávimus murum, et conjúnximus totum usque ad partem dimídiam: et provocátum est cor pópuli ad operándum.
 \verse{7} Factum est autem, cum audísset Sanabállat, et Tobías, et Arabes, et Ammanítæ, et Azótii, quod obdúcta esset cicátrix muri Jerúsalem, et quod cœpíssent interrúpta conclúdi, iráti sunt nimis.
 \verse{8} Et congregáti sunt omnes páriter ut venírent, et pugnárent contra Jerúsalem, et moliréntur insídias.
 \verse{9} Et orávimus Deum nostrum, et posúimus custódes super murum die ac nocte contra eos.
 \verse{10} Dixit autem Judas: Debilitáta est fortitúdo portántis, et humus nímia est, et nos non potérimus ædificáre murum.
 \verse{11} Et dixérunt hostes nostri: Nésciant, et ignórent donec veniámus in médium eórum, et interficiámus eos, et cessáre faciámus opus.
 \verse{12} Factum est autem veniéntibus Judǽis qui habitábant juxta eos, et dicéntibus nobis per decem vices, ex ómnibus locis quibus vénerant ad nos,
 \verse{13} státui in loco post murum per circúitum pópulum in órdinem cum gládiis suis, et lánceis, et árcubus.
 \verse{14} Et perspéxi atque surréxi: et aio ad optimátes et magistrátus, et ad réliquam partem vulgi: Nolíte timére a fácie eórum: Dómini magni et terríbilis mementóte, et pugnáte pro frátribus vestris, fíliis vestris, et filiábus vestris, et uxóribus vestris, et dómibus vestris.
 \verse{15} Factum est autem, cum audíssent inimíci nostri nuntiátum esse nobis, dissipávit Deus consílium eórum. Et revérsi sumus omnes ad muros, unusquísque ad opus suum.
 
 \verse{16} Et factum est a die illa, média pars júvenum eórum faciébat opus, et média paráta erat ad bellum: et lánceæ, et scuta, et arcus, et lorícæ, et príncipes post eos in omni domo Juda.
 \verse{17} Ædificántium in muro, et portántium ónera, et imponéntium: una manu sua faciébat opus, et áltera tenébat gládium:
 \verse{18} ædificéntium enim unusquísque gládio erat accínctus renes. Et ædificábant, et clangébant búccina juxta me.
 \verse{19} Et dixi ad optimátes, et ad magistrátus, et ad réliquam partem vulgi: Opus grande est et latum, et nos separáti sumus in muro procul alter ab áltero:
 \verse{20} in loco quocúmque audiéritis clangórem tubæ, illuc concúrrite ad nos: Deus noster pugnábit pro nobis.
 \verse{21} Et nos ipsi faciámus opus, et média pars nostrum téneat lánceas ab ascénsu auróræ donec egrediántur astra.
 \verse{22} In témpore quoque illo dixi pópulo: Unusquísque cum púero suo máneat in médio Jerúsalem, et sint nobis vices per noctem et diem ad operándum.
 \verse{23} Ego autem et fratres mei, et púeri mei, et custódes, qui erant post me, non deponebámus vestiménta nostra: unusquísque tantum nudabátur ad baptísmum.
 \chapter{5}
 Et factus est clamor pópuli et uxórum ejus magnus advérsus fratres suos Judǽos.
 \verse{2} Et erant qui dícerent: Fílii nostri et fíliæ nostræ multæ sunt nimis: accipiámus pro prétio eórum fruméntum, et comedámus, et vivámus.
 \verse{3} Et erant qui dícerent: Agros nostros, et víneas, et domus nostras opponámus, et accipiámus fruméntum in fame.
 \verse{4} Et álii dicébant: Mútuo sumámus pecúnias in tribúta regis, demúsque agros nostros et víneas:
 \verse{5} et nunc sicut carnes fratrum nostrórum, sic carnes nostræ sunt: et sicut fílii eórum, ita et fílii nostri: ecce nos subjugámus fílios nostros et fílias nostras in servitútem, et de filiábus nostris sunt fámulæ, nec habémus unde possint rédimi: et agros nostros et víneas nostras álii póssident.
 
 \verse{6} Et irátus sum nimis cum audíssem clamórem eórum secúndum verba hæc:
 \verse{7} cogitavítque cor meum mecum, et increpávi optimátes et magistrátus, et dixi eis: Usurásne sínguli a frátribus vestris exígitis? Et congregávi advérsum eos conciónem magnam,
 \verse{8} et dixi eis: Nos, ut scitis, redémimus fratres nostros Judǽos, qui vénditi fúerant géntibus secúndum possibilitátem nostram: et vos ígitur vendétis fratres vestros, et redimémus eos? Et siluérunt, nec invenérunt quid respondérent.
 \verse{9} Dixíque ad eos: Non est bona res quam fácitis: quare non in timóre Dei nostri ambulástis, ne exprobrétur nobis a géntibus inimícis nostris?
 \verse{10} Et ego, et fratres mei, et púeri mei commodávimus plúrimis pecúniam et fruméntum. Non repetámus in commúne istud: æs aliénum concedámus quod debétur nobis.
 \verse{11} Réddite eis hódie agros suos, et víneas suas, et olivéta sua, et domos suas: quin pótius et centésimum pecúniæ, fruménti, vini et ólei, quam exígere solétis ab eis, date pro illis.
 \verse{12} Et dixérunt: Reddémus, et ab eis nihil quærémus: sicque faciémus ut loquéris. Et vocávi sacerdótes, et adjurávi eos ut fácerent juxta quod díxeram.
 \verse{13} Insuper excússi sinum meum, et dixi: Sic excútiat Deus omnem virum qui non compléverit verbum istud, de domo sua, et de labóribus suis: sic excutiátur, et vácuus fiat. Et dixit univérsa multitúdo: Amen: et laudavérunt Deum. Fecit ergo pópulus sicut erat dictum.
 
 \verse{14} A die autem illa, qua præcéperat rex mihi ut essem dux in terra Juda, ab anno vigésimo usque ad annum trigésimum secúndum Artaxérxis regis per annos duódecim, ego et fratres mei annónas quæ dúcibus debebántur non comédimus.
 \verse{15} Duces autem primi, qui fúerant ante me, gravavérunt pópulum, et accepérunt ab eis in pane, et vino, et pecúnia, quotídie siclos quadragínta: sed et minístri eórum depressérunt pópulum. Ego autem non feci ita propter timórem Dei:
 \verse{16} quin pótius in ópere muri ædificávi, et agrum non emi, et omnes púeri mei congregáti ad opus erant.
 \verse{17} Judǽi quoque et magistrátus centum quinquagínta viri, et qui veniébant ad nos de géntibus quæ in circúitu nostro sunt, in mensa mea erant.
 \verse{18} Parabátur autem mihi per dies síngulos bos unus, aríetes sex elécti, excéptis volatílibus, et inter dies decem vina divérsa, et ália multa tribuébam: ínsuper et annónas ducátus mei non quæsívi: valde enim attenuátus erat pópulus.
 \verse{19} Meménto mei, Deus meus, in bonum, secúndum ómnia quæ feci pópulo huic.
 \chapter{6}
 Factum est autem, cum audísset Sanabállat, et Tobías, et Gossem Arabs, et céteri inimíci nostri, quod ædificássem ego murum, et non esset in ipso resídua interrúptio (usque ad tempus autem illud valvas non posúeram in portis),
 \verse{2} misérunt Sanabállat et Gossem ad me, dicéntes: Veni, et percutiámus fœdus páriter in vículis in campo Ono. Ipsi autem cogitábant ut fácerent mihi malum.
 \verse{3} Misi ergo ad eos núntios, dicens: Opus grande ego fácio, et non possum descéndere, ne forte negligátur cum vénero, et descéndero ad vos.
 \verse{4} Misérunt autem ad me secúndum verbum hoc per quátuor vices: et respóndi eis juxta sermónem priórem.
 \verse{5} Et misit ad me Sanabállat juxta verbum prius quinta vice púerum suum, et epístolam habébat in manu sua scriptam hoc modo:
 \verse{6} In géntibus audítum est, et Gossem dixit, quod tu et Judǽi cogitétis rebelláre, et proptérea ædífices murum, et leváre te velis super eos regem: propter quam causam
 \verse{7} et prophétas posúeris, qui prǽdicent de te in Jerúsalem, dicéntes: Rex in Judǽa est. Auditúrus est rex verba hæc: idcírco nunc veni, ut ineámus consílium páriter.
 \verse{8} Et misi ad eos, dicens: Non est factum secúndum verba hæc, quæ tu loquéris: de corde enim tuo tu compónis hæc.
 
 \verse{9} Omnes enim hi terrébant nos, cogitántes quod cessárent manus nostræ ab ópere, et quiescerémus: quam ob causam magis confortávi manus meas.
 \verse{10} Et ingréssus sum domum Semaíæ fílii Dalaíæ fílii Metábeel secréto. Qui ait: Tractémus nobíscum in domo Dei in médio templi, et claudámus portas ædis: quia ventúri sunt ut interfíciant te, et nocte ventúri sunt ad occidéndum te.
 \verse{11} Et dixi: Num quisquam símilis mei fugit? et quis ut ego ingrediétur templum, et vivet? non ingrédiar.
 \verse{12} Et intelléxi quod Deus non misísset eum, sed quasi vatícinans locútus esset ad me, et Tobías et Sanabállat conduxíssent eum.
 \verse{13} Accéperat enim prétium, ut térritus fácerem, et peccárem, et habérent malum quod exprobrárent mihi.
 \verse{14} Meménto mei, Dómine, pro Tobía et Sanabállat, juxta ópera eórum tália: sed et Noadíæ prophétæ, et ceterórum prophetárum, qui terrébant me.
 
 \verse{15} Complétus est autem murus vigésimo quinto die mensis Elul, quinquagínta duóbus diébus.
 \verse{16} Factum est ergo cum audíssent omnes inimíci nostri, ut timérent univérsæ gentes quæ erant in circúitu nostro, et concíderent intra semetípsos, et scirent quod a Deo factum esset opus hoc.
 
 \verse{17} Sed et in diébus illis multæ optimátum Judæórum epístolæ mittebántur ad Tobíam, et a Tobía veniébant ad eos.
 \verse{18} Multi enim erant in Judǽa habéntes juraméntum ejus, quia gener erat Secheníæ fílii Area, et Jóhanan fílius ejus accéperat fíliam Mosóllam fílii Barachíæ:
 \verse{19} sed et laudábant eum coram me, et verba mea nuntiábant ei: et Tobías mittébat epístolas ut terréret me.
 \chapter{7}
 Postquam autem ædificátus est murus, et pósui valvas, et recénsui janitóres, et cantóres, et Levítas,
 \verse{2} præcépi Hánani fratri meo, et Hananíæ príncipi domus de Jerúsalem (ipse enim quasi vir verax et timens Deum plus céteris videbátur),
 \verse{3} et dixi eis: Non aperiántur portæ Jerúsalem usque ad calórem solis. Cumque adhuc assísterent, clausæ portæ sunt, et oppilátæ: et pósui custódes de habitatóribus Jerúsalem, síngulos per vices suas, et unumquémque contra domum suam.
 
 \verse{4} Cívitas autem erat lata nimis et grandis, et pópulus parvus in médio ejus, et non erant domus ædificátæ.
 \verse{5} Deus autem dedit in corde meo, et congregávi optimátes, et magistrátus, et vulgus, ut recensérem eos: et invéni librum census eórum qui ascénderant primum, et invéntum est scriptum in eo.
 
 \verse{6} Isti fílii provínciæ, qui ascendérunt de captivitáte migrántium, quos transtúlerat Nabuchodónosor rex Babylónis, et revérsi sunt in Jerúsalem et in Judǽam, unusquísque in civitátem suam.
 \verse{7} Qui venérunt cum Zoróbabel, Jósue, Nehemías, Azarías, Raamías, Nahamáni, Mardochǽus, Belsam, Méspharath, Begóai, Nahum, Báana. Númerus virórum pópuli Israël:
 \verse{8} fílii Pharos, duo míllia centum septuagínta duo:
 \verse{9} fílii Saphatía, trecénti septuagínta duo:
 \verse{10} fílii Area, sexcénti quinquagínta duo:
 \verse{11} fílii Phaháthmoab filiórum Jósue et Joab, duo míllia octingénti decem et octo:
 \verse{12} fílii Ælam, mille ducénti quinquagínta quátuor:
 \verse{13} fílii Zéthua, octingénti quadragínta quinque:
 \verse{14} fílii Zachái, septingénti sexagínta:
 \verse{15} fílii Bánnui, sexcénti quadragínta octo:
 \verse{16} fílii Bébai, sexcénti vigínti octo:
 \verse{17} fílii Azgad, duo míllia trecénti vigínti duo:
 \verse{18} fílii Adónicam, sexcénti sexagínta septem:
 \verse{19} fílii Beguái, duo míllia sexagínta septem:
 \verse{20} fílii Adin, sexcénti quinquagínta quinque:
 \verse{21} fílii Ater, fílii Hezecíæ, nonagínta octo:
 \verse{22} fílii Hasem, trecénti vigínti octo:
 \verse{23} fílii Bésai, trecénti vigínti quátuor:
 \verse{24} fílii Hareph, centum duódecim:
 \verse{25} fílii Gábaon, nonagínta quinque:
 \verse{26} fílii Béthlehem et Nétupha, centum octogínta octo.
 \verse{27} Viri Anathoth, centum vigínti octo.
 \verse{28} Viri Betházmoth, quadragínta duo.
 \verse{29} Viri Cariathíarim, Cephíra, et Beroth, septingénti quadragínta tres.
 \verse{30} Viri Rama et Geba, sexcénti vigínti unus.
 \verse{31} Viri Machmas, centum vigínti duo.
 \verse{32} Viri Bethel et Hai, centum vigínti tres.
 \verse{33} Viri Nebo altérius, quinquagínta duo.
 \verse{34} Viri Ælam altérius, mille ducénti quinquagínta quátuor.
 \verse{35} Fílii Harem, trecénti vigínti.
 \verse{36} Fílii Jéricho, trecénti quadragínta quinque.
 \verse{37} Fílii Lod Hadid et Ono, septingénti vigínti unus.
 \verse{38} Fílii Sénaa, tria míllia nongénti trigínta.
 
 \verse{39} Sacerdótes: fílii Idaía in domo Jósue, nongénti septuagínta tres.
 \verse{40} Fílii Emmer, mille quinquagínta duo.
 \verse{41} Fílii Phashur, mille ducénti quadragínta septem.
 \verse{42} Fílii Arem, mille decem et septem. Levítæ:
 \verse{43} fílii Jósue et Cédmihel filiórum
 \verse{44} Oduíæ, septuagínta quátuor. Cantóres:
 \verse{45} fílii Asaph, centum quadragínta octo.
 \verse{46} Janitóres: fílii Sellum, fílii Ater, fílii Telmon, fílii Accub, fílii Hátita, fílii Sobái: centum trigínta octo.
 
 \verse{47} Nathinǽi: fílii Soha, fílii Hasúpha, fílii Tébbaoth,
 \verse{48} fílii Ceros, fílii Síaa, fílii Phadon, fílii Lébana, fílii Hágaba, fílii Sélmai,
 \verse{49} fílii Hanan, fílii Geddel, fílii Gaher,
 \verse{50} fílii Raaía, fílii Rasin, fílii Necóda,
 \verse{51} fílii Gezem, fílii Aza, fílii Phásea,
 \verse{52} fílii Bésai, fílii Munim, fílii Nephússim,
 \verse{53} fílii Bacbuc, fílii Hacúpha, fílii Harhur,
 \verse{54} fílii Besloth, fílii Mahída, fílii Harsa,
 \verse{55} fílii Bercos, fílii Sísara, fílii Thema,
 \verse{56} fílii Násia, fílii Hatípha,
 \verse{57} fílii servórum Salomónis, fílii Sóthai, fílii Sóphereth, fílii Pharída,
 \verse{58} fílii Jáhala, fílii Darcon, fílii Jeddel,
 \verse{59} fílii Saphatía, fílii Hatil, fílii Phóchereth, qui erat ortus ex Sábaim fílio Amon.
 \verse{60} Omnes Nathinǽi, et fílii servórum Salomónis, trecénti nonagínta duo.
 
 \verse{61} Hi sunt autem qui ascendérunt de Thélmela, Thelhársa, Cherub, Addon, et Emmer: et non potuérunt indicáre domum patrum suórum, et semen suum, utrum ex Israël essent,
 \verse{62} fílii Dalaía, fílii Tobía, fílii Necóda, sexcénti quadragínta duo.
 \verse{63} Et de sacerdótibus, fílii Había, fílii Accos, fílii Berzellái, qui accépit de filiábus Berzellái Galaadítis uxórem, et vocátus est nómine eórum.
 \verse{64} Hi quæsiérunt scriptúram suam in censu, et non invenérunt: et ejécti sunt de sacerdótio.
 \verse{65} Dixítque Athérsatha eis ut non manducárent de Sanctis sanctórum, donec staret sacérdos doctus et erudítus.
 
 \verse{66} Omnis multitúdo quasi vir unus quadragínta duo míllia trecénti sexagínta,
 \verse{67} absque servis et ancíllis eórum, qui erant septem míllia trecénti trigínta septem, et inter eos cantóres et cantatríces, ducénti quadragínta quinque.
 \verse{68} Equi eórum, septingénti trigínta sex: muli eórum, ducénti quadragínta quinque:
 \verse{69} caméli eórum, quadringénti trigínta quinque: ásini, sex míllia septingénti vigínti.
 
 \verse{70} Nonnúlli autem de princípibus familiárum dedérunt in opus. Athérsatha dedit in thesáurum auri drachmas mille, phíalas quinquagínta, túnicas sacerdotáles quingéntas trigínta.
 \verse{71} Et de princípibus familiárum dedérunt in thesáurum óperis, auri drachmas vigínti míllia, et argénti mnas duo míllia ducéntas.
 \verse{72} Et quod dedit réliquus pópulus, auri drachmas vigínti míllia, et argénti mnas duo míllia, et túnicas sacerdotáles sexagínta septem.
 
 \verse{73} Habitavérunt autem sacerdótes, et Levítæ, et janitóres, et cantóres, et réliquum vulgus, et Nathinǽi, et omnis Israël, in civitátibus suis.
 \chapter{8}
 Et vénerat mensis séptimus: fílii autem Israël erant in civitátibus suis. Congregatúsque est omnis pópulus quasi vir unus ad platéam quæ est ante portam aquárum: et dixérunt Esdræ scribæ ut afférret librum legis Móysi, quam præcéperat Dóminus Israéli.
 \verse{2} Attulit ergo Esdras sacérdos legem coram multitúdine virórum et mulíerum, cunctísque qui póterant intellígere, in die prima mensis séptimi.
 \verse{3} Et legit in eo apérte in platéa quæ erat ante portam aquárum, de mane usque ad médiam diem, in conspéctu virórum et mulíerum, et sapiéntium: et aures omnis pópuli erant eréctæ ad librum.
 \verse{4} Stetit autem Esdras scriba super gradum lígneum, quem fécerat ad loquéndum: et stetérunt juxta eum Mathathías, et Semeía, et Anía, et Uría, et Helcía, et Maasía, ad déxteram ejus: et ad sinístram, Phadaía, Mísaël, et Melchía, et Hasum, et Hasbádana, Zacharía, et Mosóllam.
 \verse{5} Et apéruit Esdras librum coram omni pópulo: super univérsum quippe pópulum eminébat: et cum aperuísset eum, stetit omnis pópulus.
 \verse{6} Et benedíxit Esdras Dómino Deo magno: et respóndit omnis pópulus: Amen, amen, élevans manus suas: et incurváti sunt, et adoravérunt Deum proni in terram.
 \verse{7} Porro Jósue, et Bani, et Serebía, Jamin, Accub, Sépthai, Odía, Maasía, Celíta, Azarías, Józabed, Hanan, Phalaía, Levítæ, siléntium faciébant in pópulo ad audiéndam legem: pópulus autem stabat in gradu suo.
 \verse{8} Et legérunt in libro legis Dei distíncte, et apérte ad intelligéndum: et intellexérunt cum legerétur.
 \verse{9} Dixit autem Nehemías (ipse est Athérsatha) et Esdras sacérdos et scriba, et Levítæ interpretántes univérso pópulo: Dies sanctificátus est Dómino Deo nostro: nolíte lugére, et nolíte flere. Flebat enim omnis pópulus cum audíret verba legis.
 \verse{10} Et dixit eis: Ite, comédite pínguia, et bíbite mulsum, et míttite partes his qui non præparavérunt sibi, quia sanctus dies Dómini est: et nolíte contristári: gáudium étenim Dómini est fortitúdo nostra.
 \verse{11} Levítæ autem siléntium faciébant in omni pópulo, dicéntes: Tacéte, quia dies sanctus est, et nolíte dolére.
 \verse{12} Abiit ítaque omnis pópulus ut coméderet, et bíberet, et mítteret partes, et fáceret lætítiam magnam: quia intelléxerant verba quæ docúerat eos.
 
 \verse{13} Et in die secúndo congregáti sunt príncipes familiárum univérsi pópuli, sacerdótes et Levítæ, ad Esdram scribam, ut interpretarétur eis verba legis.
 \verse{14} Et invenérunt scriptum in lege præcepísse Dóminum in manu Móysi ut hábitent fílii Israël in tabernáculis in die solémni, mense séptimo:
 \verse{15} et ut prǽdicent, et divúlgent vocem in univérsis úrbibus suis, et in Jerúsalem, dicéntes: Egredímini in montem, et afférte frondes olívæ, et frondes ligni pulchérrimi, frondes myrti, et ramos palmárum, et frondes ligni nemorósi, ut fiant tabernácula, sicut scriptum est.
 \verse{16} Et egréssus est pópulus, et attulérunt. Fecerúntque sibi tabernácula unusquísque in dómate suo: et in átriis suis, et in átriis domus Dei, et in platéa portæ aquárum, et in platéa portæ Ephraim.
 \verse{17} Fecit ergo univérsa ecclésia eórum qui redíerant de captivitáte, tabernácula, et habitavérunt in tabernáculis: non enim fécerant a diébus Jósue fílii Nun táliter fílii Israël usque ad diem illum. Et fuit lætítia magna nimis.
 \verse{18} Legit autem in libro legis Dei per dies síngulos, a die primo usque ad diem novíssimum. Et fecérunt solemnitátem septem diébus, et in die octávo colléctam juxta ritum.
 \chapter{9}
 In die autem vigésimo quarto mensis hujus, convenérunt fílii Israël in jejúnio et in saccis, et humus super eos.
 \verse{2} Et separátum est semen filiórum Israël ab omni fílio alienígena: et stetérunt, et confitebántur peccáta sua, et iniquitátes patrum suórum.
 \verse{3} Et consurrexérunt ad standum: et legérunt in volúmine legis Dómini Dei sui, quater in die, et quater confitebántur, et adorábant Dóminum Deum suum.
 \verse{4} Surrexérunt autem super gradum Levitárum Jósue, et Bani, et Cédmihel, Sabanía, Bonni, Sarebías, Bani, et Chánani: et clamavérunt voce magna ad Dóminum Deum suum.
 
 \verse{5} Et dixérunt Levítæ Jósue, et Cédmihel, Bonni, Hasebnía, Serebía, Odaía, Sebnía, Phathathía: Súrgite, benedícite Dómino Deo vestro ab ætérno usque in ætérnum: et benedícant nómini glóriæ tuæ excélso in omni benedictióne et laude.
 \verse{6} Tu ipse, Dómine, solus, tu fecísti cælum, et cælum cælórum, et omnem exércitum eórum: terram, et univérsa quæ in ea sunt: maría, et ómnia quæ in eis sunt: et tu vivíficas ómnia hæc, et exércitus cæli te adórat.
 \verse{7} Tu ipse, Dómine Deus, qui elegísti Abram, et eduxísti eum de igne Chaldæórum, et posuísti nomen ejus Abraham:
 \verse{8} et invenísti cor ejus fidéle coram te, et percussísti cum eo fœdus ut dares ei terram Chananǽi, Hethǽi, et Amorrhǽi, et Pherezǽi, et Jebusǽi, et Gergesǽi, ut dares sémini ejus: et implésti verba tua, quóniam justus es.
 \verse{9} Et vidísti afflictiónem patrum nostrórum in Ægýpto, clamorémque eórum audísti super mare Rubrum.
 \verse{10} Et dedísti signa atque porténta in Pharaóne, et in univérsis servis ejus, et in omni pópulo terræ illíus: cognovísti enim quia supérbe égerant contra eos: et fecísti tibi nomen, sicut et in hac die.
 
 \verse{11} Et mare divisísti ante eos, et transiérunt per médium maris in sicco: persecutóres autem eórum projecísti in profúndum, quasi lápidem in aquas válidas.
 \verse{12} Et in colúmna nubis ductor eórum fuísti per diem, et in colúmna ignis per noctem, ut apparéret eis via per quam ingrediebántur.
 \verse{13} Ad montem quoque Sínai descendísti, et locútus es cum eis de cælo, et dedísti eis judícia recta, et legem veritátis, cæremónias, et præcépta bona:
 \verse{14} et sábbatum sanctificátum tuum ostendísti eis: et mandáta, et cæremónias, et legem præcepísti eis in manu Móysi servi tui.
 \verse{15} Panem quoque de cælo dedísti eis in fame eórum, et aquam de petra eduxísti eis sitiéntibus, et dixísti eis ut ingrederéntur et possidérent terram, super quam levásti manum tuam ut tráderes eis.
 
 \verse{16} Ipsi vero et patres nostri supérbe egérunt, et induravérunt cervíces suas, et non audiérunt mandáta tua.
 \verse{17} Et noluérunt audíre, et non sunt recordáti mirabílium tuórum quæ féceras eis. Et induravérunt cervíces suas, et dedérunt caput ut converteréntur ad servitútem suam, quasi per contentiónem. Tu autem, Deus propítius, clemens, et miséricors, longánimis, et multæ miseratiónis, non dereliquísti eos,
 \verse{18} et quidem cum fecíssent sibi vítulum conflátilem, et dixíssent: Iste est deus tuus, qui edúxit te de Ægýpto: fecerúntque blasphémias magnas:
 \verse{19} tu autem in misericórdiis tuis multis non dimisísti eos in desérto: colúmna nubis non recéssit ab eis per diem ut dúceret eos in viam, et colúmna ignis per noctem ut osténderet eis iter per quod ingrederéntur.
 \verse{20} Et spíritum tuum bonum dedísti, qui docéret eos: et manna tuum non prohibuísti ab ore eórum, et aquam dedísti eis in siti.
 \verse{21} Quadragínta annis pavísti eos in desérto, nihílque eis défuit: vestiménta eórum non inveteravérunt, et pedes eórum non sunt attríti.
 
 \verse{22} Et dedísti eis regna, et pópulos, et partítus es eis sortes: et possedérunt terram Sehon, et terram regis Hésebon, et terram Og regis Basan.
 \verse{23} Et multiplicásti fílios eórum sicut stellas cæli, et adduxísti eos ad terram de qua díxeras pátribus eórum ut ingrederéntur et possidérent.
 \verse{24} Et venérunt fílii, et possedérunt terram, et humiliásti coram eis habitatóres terræ Chananǽos, et dedísti eos in manu eórum, et reges eórum, et pópulos terræ, ut fácerent eis sicut placébant illis.
 \verse{25} Cepérunt ítaque urbes munítas et humum pinguem, et possedérunt domos plenas cunctis bonis: cistérnas ab áliis fabricátas, víneas, et olivéta, et ligna pomífera multa: et comedérunt, et saturáti sunt, et impinguáti sunt, et abundavérunt delíciis in bonitáte tua magna.
 
 \verse{26} Provocavérunt autem te ad iracúndiam, et recessérunt a te, et projecérunt legem tuam post terga sua: et prophétas tuos occidérunt, qui contestabántur eos ut reverteréntur ad te: fecerúntque blasphémias grandes.
 \verse{27} Et dedísti eos in manu hóstium suórum, et afflixérunt eos. Et in témpore tribulatiónis suæ clamavérunt ad te, et tu de cælo audísti, et secúndum miseratiónes tuas multas dedísti eis salvatóres, qui salvárent eos de manu hóstium suórum.
 \verse{28} Cumque requievíssent, revérsi sunt ut fácerent malum in conspéctu tuo, et dereliquísti eos in manu inimicórum suórum, et possedérunt eos. Conversíque sunt, et clamavérunt ad te: tu autem de cælo exaudísti, et liberásti eos in misericórdiis tuis, multis tempóribus.
 \verse{29} Et contestátus es eos ut reverteréntur ad legem tuam. Ipsi vero supérbe egérunt, et non audiérunt mandáta tua, et in judíciis tuis peccavérunt, quæ fáciet homo, et vivet in eis: et dedérunt húmerum recedéntem, et cervícem suam induravérunt, nec audiérunt.
 \verse{30} Et protraxísti super eos annos multos, et contestátus es eos in spíritu tuo per manum prophetárum tuórum: et non audiérunt, et tradidísti eos in manu populórum terrárum.
 \verse{31} In misericórdiis autem tuis plúrimis non fecísti eos in consumptiónem, nec dereliquísti eos: quóniam Deus miseratiónum et clemens es tu.
 
 \verse{32} Nunc ítaque Deus noster magne, fortis et terríbilis, custódiens pactum et misericórdiam, ne avértas a fácie tua omnem labórem, qui invénit nos, reges nostros, et príncipes nostros, et sacerdótes nostros, et prophétas nostros, et patres nostros, et omnem pópulum tuum a diébus regis Assur usque in diem hanc.
 \verse{33} Et tu justus es in ómnibus quæ venérunt super nos: quia veritátem fecísti, nos autem ímpie égimus.
 \verse{34} Reges nostri, príncipes nostri, sacerdótes nostri et patres nostri non fecérunt legem tuam, et non attendérunt mandáta tua, et testimónia tua quæ testificátus es in eis.
 \verse{35} Et ipsi in regnis suis, et in bonitáte tua multa quam déderas eis, et in terra latíssima et pingui quam tradíderas in conspéctu eórum, non serviérunt tibi, nec revérsi sunt a stúdiis suis péssimis.
 \verse{36} Ecce nos ipsi hódie servi sumus: et terra quam dedísti pátribus nostris ut coméderent panem ejus, et quæ bona sunt ejus, et nos ipsi servi sumus in ea.
 \verse{37} Et fruges ejus multiplicántur régibus quos posuísti super nos propter peccáta nostra: et corpóribus nostris dominántur, et juméntis nostris secúndum voluntátem suam: et in tribulatióne magna sumus.
 \verse{38} Super ómnibus ergo his nos ipsi percútimus fœdus, et scríbimus: et signant príncipes nostri, Levítæ nostri, et sacerdótes nostri.
 \chapter{10}
 Signatóres autem fuérunt Nehemías, Athérsatha fílius Hachélai, et Sedecías,
 \verse{2} Saraías, Azarías, Jeremías,
 \verse{3} Pheshur, Amarías, Melchías,
 \verse{4} Hattus, Sebenía, Melluch,
 \verse{5} Harem, Mérimuth, Obdías,
 \verse{6} Dániel, Genthon, Baruch,
 \verse{7} Mosóllam, Abía, Míamin,
 \verse{8} Maazía, Bélgai, Semeía: hi sacerdótes.
 \verse{9} Porro Levítæ, Jósue fílius Azaníæ, Bénnui de fíliis Hénadad, Cédmihel,
 \verse{10} et fratres eórum, Sebenía, Odaía, Celíta, Phalaía, Hanan,
 \verse{11} Micha, Rohob, Hasebía,
 \verse{12} Zachur, Serebía, Sabanía,
 \verse{13} Odaía, Bani, Banínu.
 \verse{14} Cápita pópuli, Pharos, Phaháthmoab, Ælam, Zethu, Bani,
 \verse{15} Bonni, Azgad, Bébai,
 \verse{16} Adonía, Begóai, Adin,
 \verse{17} Ater, Hezecía, Azur,
 \verse{18} Odaía, Hasum, Bésai,
 \verse{19} Hareph, Anathoth, Nébai,
 \verse{20} Megphías, Mosóllam, Hazir,
 \verse{21} Mesízabel, Sadoc, Jéddua,
 \verse{22} Pheltía, Hanan, Anaía,
 \verse{23} Osée, Hananía, Hasub,
 \verse{24} Alohes, Phálea, Sobec,
 \verse{25} Rehum, Hasébna, Maasía,
 \verse{26} Echaía, Hanan, Anan,
 \verse{27} Melluch, Haran, Báana.
 
 \verse{28} Et réliqui de pópulo, sacerdótes, Levítæ, janitóres, et cantóres, Nathinǽi, et omnes qui se separavérunt de pópulis terrárum ad legem Dei, uxóres eórum, fílii eórum, et fíliæ eórum,
 \verse{29} omnes qui póterant sápere spondéntes pro frátribus suis, optimátes eórum, et qui veniébant ad pollicéndum et jurándum ut ambulárent in lege Dei, quam déderat in manu Móysi servi Dei: ut fácerent et custodírent univérsa mandáta Dómini Dei nostri, et judícia ejus et cæremónias ejus:
 \verse{30} et ut non darémus fílias nostras pópulo terræ, et fílias eórum non acciperémus fíliis nostris.
 \verse{31} Pópuli quoque terræ, qui impórtant venália, et ómnia ad usum, per diem sábbati ut vendant, non accipiémus ab eis in sábbato et in die sanctificáto. Et dimittémus annum séptimum, et exactiónem univérsæ manus.
 \verse{32} Et statuémus super nos præcépta, ut demus tértiam partem sicli per annum ad opus domus Dei nostri,
 \verse{33} ad panes propositiónis, et ad sacrifícium sempitérnum, et in holocáustum sempitérnum in sábbatis, in caléndis, in solemnitátibus, et in sanctificátis, et pro peccáto: ut exorétur pro Israël, et in omnem usum domus Dei nostri.
 \verse{34} Sortes ergo mísimus super oblatiónem lignórum inter sacerdótes, et Levítas, et pópulum, ut inferréntur in domum Dei nostri per domos patrum nostrórum, per témpora, a tempóribus anni usque ad annum: ut ardérent super altáre Dómini Dei nostri, sicut scriptum est in lege Móysi:
 \verse{35} et ut afferrémus primogénita terræ nostræ, et primitíva univérsi fructus omnis ligni, ab anno in annum, in domo Dómini:
 \verse{36} et primitíva filiórum nostrórum et pécorum nostrórum, sicut scriptum est in lege, et primitíva boum nostrórum et óvium nostrárum, ut offerréntur in domo Dei nostri, sacerdótibus qui minístrant in domo Dei nostri:
 \verse{37} et primítias cibórum nostrórum, et libáminum nostrórum, et poma omnis ligni, vindémiæ quoque et ólei, afferémus sacerdótibus ad gazophylácium Dei nostri, et décimam partem terræ nostræ Levítis. Ipsi Levítæ décimas accípient ex ómnibus civitátibus óperum nostrórum.
 \verse{38} Erit autem sacérdos fílius Aaron cum Levítis in décimis Levitárum, et Levítæ ófferent décimam partem décimæ suæ in domo Dei nostri ad gazophylácium in domum thesáuri.
 \verse{39} Ad gazophylácium enim deportábunt fílii Israël, et fílii Levi, primítias fruménti, vini, et ólei: et ibi erunt vasa sanctificáta, et sacerdótes, et cantóres, et janitóres, et minístri: et non dimittémus domum Dei nostri.
 \chapter{11}
 Habitavérunt autem príncipes pópuli in Jerúsalem: réliqua vero plebs misit sortem, ut tóllerent unam partem de decem qui habitatúri essent in Jerúsalem civitáte sancta, novem vero partes in civitátibus.
 \verse{2} Benedíxit autem pópulus ómnibus viris qui se sponte obtúlerant ut habitárent in Jerúsalem.
 \verse{3} Hi sunt ítaque príncipes provínciæ qui habitavérunt in Jerúsalem, et in civitátibus Juda. Habitávit autem unusquísque in possessióne sua, in úrbibus suis, Israël, sacerdótes, Levítæ, Nathinǽi, et fílii servórum Salomónis.
 
 \verse{4} Et in Jerúsalem habitavérunt de fíliis Juda, et de fíliis Bénjamin: de fíliis Juda, Athaías fílius Azíam, fílii Zacharíæ, fílii Amaríæ, fílii Saphatíæ, fílii Meláleel: de fíliis Phares,
 \verse{5} Maasía fílius Baruch, fílius Cholhóza, fílius Hazía, fílius Adaía, fílius Jójarib, fílius Zacharíæ, fílius Silonítis:
 \verse{6} omnes hi fílii Phares, qui habitavérunt in Jerúsalem, quadringénti sexagínta octo viri fortes.
 \verse{7} Hi sunt autem fílii Bénjamin: Sellum fílius Mosóllam, fílius Joëd, fílius Phadaía, fílius Colaía, fílius Masía, fílius Etheel, fílius Isaía,
 \verse{8} et post eum Gébbai, Séllai, nongénti vigínti octo,
 \verse{9} et Joël fílius Zechri præpósitus eórum, et Judas fílius Sénua super civitátem secúndus.
 
 \verse{10} Et de sacerdótibus, Idaía fílius Jóarib, Jachin,
 \verse{11} Saraía fílius Helcíæ, fílius Mosóllam, fílius Sadoc, fílius Méraioth, fílius Achitob princeps domus Dei,
 \verse{12} et fratres eórum faciéntes ópera templi: octingénti vigínti duo. Et Adaía fílius Jéroham, fílius Phelelía, fílius Amsi, fílius Zacharíæ, fílius Pheshur, fílius Melchíæ,
 \verse{13} et fratres ejus príncipes patrum: ducénti quadragínta duo. Et Amássai fílius Azreel, fílius Aházi, fílius Mosóllamoth, fílius Emmer,
 \verse{14} et fratres eórum poténtes nimis: centum vigínti octo, et præpósitus eórum Zábdiel fílius poténtium.
 
 \verse{15} Et de Levítis, Semeía fílius Hasub, fílius Azarícam, fílius Hasabía, fílius Boni,
 \verse{16} et Sabáthai et Józabed, super ómnia ópera quæ erant forínsecus in domo Dei, a princípibus Levitárum.
 \verse{17} Et Mathanía fílius Micha, fílius Zebédei, fílius Asaph, princeps ad laudándum et ad confiténdum in oratióne, et Becbecía secúndus de frátribus ejus, et Abda fílius Sámua, fílius Galal, fílius Idithun:
 \verse{18} omnes Levítæ in civitáte sancta ducénti octogínta quátuor.
 \verse{19} Et janitóres, Accub, Telmon, et fratres eórum, qui custodiébant óstia: centum septuagínta duo.
 \verse{20} Et réliqui ex Israël sacerdótes et Levítæ in univérsis civitátibus Juda, unusquísque in possessióne sua.
 \verse{21} Et Nathinǽi, qui habitábant in Ophel, et Síaha, et Gaspha de Nathinǽis.
 \verse{22} Et epíscopus Levitárum in Jerúsalem, Azzi fílius Bani, fílius Hasabíæ, fílius Mathaníæ, fílius Michæ. De fíliis Asaph, cantóres in ministério domus Dei.
 \verse{23} Præcéptum quippe regis super eos erat, et ordo in cantóribus per dies síngulos,
 \verse{24} et Phathahía fílius Mesézebel, de fíliis Zara fílii Juda in manu regis, juxta omne verbum pópuli,
 \verse{25} et in dómibus per omnes regiónes eórum.
 De fíliis Juda habitavérunt in Cariathárbe et in filiábus ejus: et in Dibon, et in filiábus ejus: et in Cábseel, et in vículis ejus:
 \verse{26} et in Jésue, et in Mólada, et in Béthphaleth,
 \verse{27} et in Hasérsual, et in Bersabée, et in filiábus ejus,
 \verse{28} et in Síceleg, et in Móchona, et in filiábus ejus,
 \verse{29} et in Remmon, et in Sáraa, et in Jérimuth,
 \verse{30} Zánoa, Odóllam, et in villis eárum, Lachis et regiónibus ejus, et Azéca, et filiábus ejus. Et mansérunt in Bersabée usque ad vallem Ennom.
 \verse{31} Fílii autem Bénjamin, a Geba, Mechmas, et Hai, et Bethel, et filiábus ejus
 \verse{32} Anathoth, Nob, Ananía,
 \verse{33} Asor, Rama, Géthaim,
 \verse{34} Hadid, Séboim, et Nebállat, Lod,
 \verse{35} et Ono valle artíficum.
 \verse{36} Et de Levítis portiónes Judæ et Bénjamin.
 \chapter{12}
 Hi sunt autem sacerdótes et Levítæ, qui ascendérunt cum Zoróbabel fílio Saláthiel, et Jósue: Saraía, Jeremías, Esdras,
 \verse{2} Amaría, Melluch, Hattus,
 \verse{3} Sebenías, Rheum, Mérimuth,
 \verse{4} Addo, Genthon, Abía,
 \verse{5} Míamin, Madía, Belga,
 \verse{6} Semeía, et Jójarib, Idaía, Sellum, Amoc, Helcías,
 \verse{7} Idaía. Isti príncipes sacerdótum, et fratres eórum in diébus Jósue.
 \verse{8} Porro Levítæ, Jésua, Bénnui, Cédmihel, Sarebía, Juda, Mathanías, super hymnos ipsi et fratres eórum:
 \verse{9} et Becbecía atque Hanni, et fratres eórum, unusquísque in offício suo.
 \verse{10} Jósue autem génuit Jóacim, et Jóacim génuit Elíasib, et Elíasib génuit Jójada,
 \verse{11} et Jójada génuit Jónathan, et Jónathan génuit Jéddoa.
 \verse{12} In diébus autem Jóacim erant sacerdótes et príncipes familiárum: Saraíæ, Maraía: Jeremíæ, Hananía:
 \verse{13} Esdræ, Mosóllam: Amaríæ, Jóhanan:
 \verse{14} Mílicho, Jónathan: Sebeníæ, Joseph:
 \verse{15} Haram, Edna: Máraioth, Helci:
 \verse{16} Adaíæ, Zacharía: Genthon, Mosóllam:
 \verse{17} Abíæ, Zechri: Míamin et Moadíæ, Phelti:
 \verse{18} Belgæ, Sámmua: Semaíæ, Jónathan:
 \verse{19} Jójarib, Mathánai: Jodaíæ, Azzi:
 \verse{20} Séllai, Célai: Amoc, Heber:
 \verse{21} Helcíæ, Hasebía: Idaíæ, Nathánaël.
 \verse{22} Levítæ in diébus Elíasib, et Jójada, et Jóhanan, et Jéddoa, scripti príncipes familiárum, et sacerdótes in regno Daríi Persæ.
 \verse{23} Fílii Levi príncipes familiárum, scripti in libro verbórum diérum, et usque ad dies Jónathan, fílii Elíasib.
 
 \verse{24} Et príncipes Levitárum, Hasebía, Serebía, et Jósue fílius Cédmihel: et fratres eórum per vices suas, ut laudárent et confiteréntur juxta præcéptum David viri Dei, et observárent æque per órdinem.
 \verse{25} Mathanía, et Becbecía, Obedía, Mosóllam, Telmon, Accub, custódes portárum et vestibulórum ante portas.
 \verse{26} Hi in diébus Jóacim fílii Jósue, fílii Jósedec, et in diébus Nehemíæ ducis, et Esdræ sacerdótis scribǽque.
 
 \verse{27} In dedicatióne autem muri Jerúsalem, requisiérunt Levítas de ómnibus locis suis ut addúcerent eos in Jerúsalem, et fácerent dedicatiónem et lætítiam in actióne gratiárum, et cántico, et in cýmbalis, psaltériis, et cítharis.
 \verse{28} Congregáti sunt autem fílii cantórum de campéstribus circa Jerúsalem, et de villis Nethúphathi,
 \verse{29} et de domo Galgal, et de regiónibus Geba et Azmaveth: quóniam villas ædificavérunt sibi cantóres in circúitu Jerúsalem.
 \verse{30} Et mundáti sunt sacerdótes et Levítæ, et mundavérunt pópulum, et portas, et murum.
 
 \verse{31} Ascéndere autem feci príncipes Juda super murum, et státui duos magnos choros laudántium. Et iérunt ad déxteram super murum ad portam sterquilínii.
 \verse{32} Et ivit post eos Osaías, et média pars príncipum Juda,
 \verse{33} et Azarías, Esdras, et Mosóllam, Judas, et Bénjamin, et Semeía, et Jeremías.
 \verse{34} Et de fíliis sacerdótum in tubis, Zacharías fílius Jónathan, fílius Semeíæ, fílius Mathaníæ, fílius Michaíæ, fílius Zechur, fílius Asaph,
 \verse{35} et fratres ejus Semeía, et Azáreel, Malálai, Galálai, Máai, Nathánaël, et Judas, et Hánani, in vasis cántici David viri Dei: et Esdras scriba ante eos in porta fontis.
 \verse{36} Et contra eos ascendérunt in grádibus civitátis David in ascénsu muri super domum David, et usque ad portam aquárum ad oriéntem.
 
 \verse{37} Et chorus secúndus grátias referéntium ibat ex advérso, et ego post eum, et média pars pópuli super murum, et super turrim furnórum, et usque ad murum latíssimum,
 \verse{38} et super portam Ephraim, et super portam antíquam, et super portam píscium et turrim Hanáneel, et turrim Emath, et usque ad portam gregis: et stetérunt in porta custódiæ,
 \verse{39} steterúntque duo chori laudántium in domo Dei, et ego, et dimídia pars magistrátuum mecum.
 \verse{40} Et sacerdótes, Elíachim, Maasía, Míamin, Michéa, Elioénai, Zacharía, Hananía in tubis,
 \verse{41} et Maasía, et Semeía, et Eleázar, et Azzi, et Jóhanan, et Melchía, et Ælam, et Ezer. Et clare cecinérunt cantóres, et Jezraía præpósitus:
 \verse{42} et immolavérunt in die illa víctimas magnas, et lætáti sunt: Deus enim lætificáverat eos lætítia magna: sed et uxóres eórum et líberi gavísi sunt, et audíta est lætítia Jerúsalem procul.
 
 \verse{43} Recensuérunt quoque in die illa viros super gazophylácia thesáuri ad libámina, et ad primítias, et ad décimas, ut introférrent per eos príncipes civitátis in decóre gratiárum actiónis, sacerdótes et Levítas: quia lætificátus est Juda in sacerdótibus et Levítis adstántibus.
 \verse{44} Et custodiérunt observatiónem Dei sui, et observatiónem expiatiónis, et cantóres, et janitóres juxta præcéptum David, et Salomónis fílii ejus,
 \verse{45} quia in diébus David et Asaph ab exórdio erant príncipes constitúti cantórum in cármine laudántium et confiténtium Deo.
 \verse{46} Et omnis Israël in diébus Zoróbabel et in diébus Nehemíæ, dabant partes cantóribus et janitóribus per dies síngulos, et sanctificábant Levítas, et Levítæ sanctificábant fílios Aaron.
 \chapter{13}
 In die autem illo, lectum est in volúmine Móysi, audiénte pópulo: et invéntum est scriptum in eo, quod non débeant introíre Ammonítes et Moabítes in ecclésiam Dei usque in ætérnum:
 \verse{2} eo quod non occúrrerint fíliis Israël cum pane et aqua, et condúxerint advérsum eos Bálaam ad maledicéndum eis: et convértit Deus noster maledictiónem in benedictiónem.
 \verse{3} Factum est autem, cum audíssent legem, separavérunt omnem alienígenam ab Israël.
 
 \verse{4} Et super hoc erat Elíasib sacérdos, qui fúerat præpósitus in gazophylácio domus Dei nostri, et próximus Tobíæ.
 \verse{5} Fecit ergo sibi gazophylácium grande, et ibi erant ante eum reponéntes múnera, et thus, et vasa, et décimam fruménti, vini, et ólei, partes Levitárum, et cantórum, et janitórum, et primítias sacerdotáles.
 \verse{6} In ómnibus autem his non fui in Jerúsalem, quia anno trigésimo secúndo Artaxérxis regis Babylónis veni ad regem, et in fine diérum rogávi regem.
 \verse{7} Et veni in Jerúsalem, et intelléxi malum quod fécerat Elíasib Tobíæ, ut fáceret ei thesáurum in vestíbulis domus Dei.
 \verse{8} Et malum mihi visum est valde. Et projéci vasa domus Tobíæ foras de gazophylácio:
 \verse{9} præcepíque et emundavérunt gazophylácia: et rétuli ibi vasa domus Dei, sacrifícium, et thus.
 
 \verse{10} Et cognóvi quod partes Levitárum non fuíssent datæ, et fugísset unusquísque in regiónem suam de Levítis, et cantóribus, et de his qui ministrábant:
 \verse{11} et egi causam advérsus magistrátus, et dixi: Quare derelíquimus domum Dei? et congregávi eos, et feci stare in statiónibus suis.
 \verse{12} Et omnis Juda apportábat décimam fruménti, vini, et ólei, in hórrea.
 \verse{13} Et constitúimus super hórrea Selemíam sacerdótem, et Sadoc scribam, et Phadaíam de Levítis, et juxta eos Hanan fílium Zachur, fílium Mathaníæ: quóniam fidéles comprobáti sunt, et ipsis créditæ sunt partes fratrum suórum.
 \verse{14} Meménto mei, Deus meus, pro hoc, et ne déleas miseratiónes meas quas feci in domo Dei mei, et in cæremóniis ejus.
 
 \verse{15} In diébus illis vidi in Juda calcántes torculária in sábbato, portántes acérvos, et onerántes super ásinos vinum, et uvas, et ficus, et omne onus, et inferéntes in Jerúsalem, die sábbati. Et contestátus sum ut in die qua véndere licéret, vénderent.
 \verse{16} Et Týrii habitavérunt in ea, inferéntes pisces, et ómnia venália: et vendébant in sábbatis fíliis Juda in Jerúsalem.
 \verse{17} Et objurgávi optimátes Juda, et dixi eis: Quæ est hæc res mala quam vos fácitis, et profanátis diem sábbati?
 \verse{18} numquid non hæc fecérunt patres nostri, et addúxit Deus noster super nos omne malum hoc, et super civitátem hanc? et vos ádditis iracúndiam super Israël violándo sábbatum.
 \verse{19} Factum est autem, cum quievíssent portæ Jerúsalem in die sábbati, dixi: et clausérunt jánuas, et præcépi ut non aperírent eas usque post sábbatum: et de púeris meis constítui super portas, ut nullus inférret onus in die sábbati.
 \verse{20} Et mansérunt negotiatóres, et vendéntes univérsa venália, foris Jerúsalem semel et bis.
 \verse{21} Et contestátus sum eos, et dixi eis: Quare manétis ex advérso muri? si secúndo hoc fecéritis, manum mittam in vos. Itaque ex témpore illo non venérunt in sábbato.
 \verse{22} Dixi quoque Levítis ut mundaréntur, et venírent ad custodiéndas portas, et sanctificándam diem sábbati: et pro hoc ergo meménto mei, Deus meus, et parce mihi secúndum multitúdinem miseratiónum tuárum.
 
 \verse{23} Sed et in diébus illis vidi Judǽos ducéntes uxóres Azótidas, Ammonítidas, et Moabítidas.
 \verse{24} Et fílii eórum ex média parte loquebántur azótice, et nesciébant loqui judáice, et loquebántur juxta linguam pópuli et pópuli.
 \verse{25} Et objurgávi eos, et maledíxi. Et cécidi ex eis viros, et decalvávi eos, et adjurávi in Deo ut non darent fílias suas fíliis eórum, et non accíperent de filiábus eórum fíliis suis et sibimetípsis, dicens:
 \verse{26} Numquid non in hujuscémodi re peccávit Sálomon rex Israël? et certe in géntibus multis non erat rex símilis ei, et diléctus Deo suo erat, et pósuit eum Deus regem super omnem Israël: et ipsum ergo duxérunt ad peccátum mulíeres alienígenæ.
 \verse{27} Numquid et nos inobediéntes faciémus omne malum grande hoc ut prævaricémur in Deo nostro, et ducámus uxóres peregrínas?
 \verse{28} De fíliis autem Jójada fílii Elíasib sacerdótis magni, gener erat Sanabállat Horonítes, quem fugávi a me.
 \verse{29} Recordáre, Dómine Deus meus, advérsum eos qui pólluunt sacerdótium, jusque sacerdotále et Levíticum.
 
 \verse{30} Igitur mundávi eos ab ómnibus alienígenis, et constítui órdines sacerdótum et Levitárum, unumquémque in ministério suo:
 \verse{31} et in oblatióne lignórum in tempóribus constitútis, et in primitívis: meménto mei, Deus meus, in bonum. Amen.
 \subbook{Liber Tobíæ}{Tobias}
 \chapter{1}
 Tobías ex tribu et civitáte Néphthali (quæ est in superióribus Galilǽæ supra Naásson, post viam quæ ducit ad occidéntem, in sinístro habens civitátem Sephet)
 \verse{2} cum captus esset in diébus Salmánasar regis Assyriórum, in captivitáte tamen pósitus, viam veritátis non deséruit,
 \verse{3} ita ut ómnia, quæ habére póterat, quotídie concaptívis frátribus, qui erant ex ejus génere, impertíret.
 
 \zz \verse{4} Cumque esset júnior ómnibus in tribu Néphthali, nihil tamen pueríle gessit in ópere.
 \verse{5} Dénique, cum irent omnes ad vítulos áureos, quos Jeróboam fécerat rex Israël, hic solus fugiébat consórtia ómnium.
 \verse{6} Sed pergébat in Jerúsalem ad templum Dómini, et ibi adorábat Dóminum Deum Israël, ómnia primitíva sua, et décimas suas fidéliter ófferens,
 \verse{7} ita ut in tértio anno prosélytis et ádvenis ministráret omnem decimatiónem.
 \verse{8} Hæc et his simília secúndum legem Dei puérulus observábat.
 \verse{9} Cum vero factus esset vir, accépit uxórem Annam de tribu sua, genuítque ex ea fílium, nomen suum impónens ei,
 \verse{10} quem ab infántia timére Deum dócuit, et abstinére ab omni peccáto.
 
 \verse{11} Igitur, cum per captivitátem devenísset cum uxóre sua, et fílio, in civitátem Níniven cum omni tribu sua
 \verse{12} (cum omnes éderent ex cibis gentílium), iste custodívit ánimam suam, et numquam contaminátus est in escis eórum.
 \verse{13} Et quóniam memor fuit Dómini in toto corde suo, dedit illi Deus grátiam in conspéctu Salmánasar regis,
 \verse{14} et dedit illi potestátem quocúmque vellet ire, habens libertátem quæcúmque fácere voluísset.
 \verse{15} Pergébat ergo ad omnes qui erant in captivitáte, et mónita salútis dabat eis.
 \verse{16} Cum autem venísset in Rages civitátem Medórum, et ex his, quibus honorátus fúerat a rege, habuísset decem talénta argénti:
 \verse{17} et cum in multa turba géneris sui Gabélum egéntem vidéret, qui erat ex tribu ejus, sub chirógrapho dedit illi memorátum pondus argénti.
 
 \verse{18} Post multum vero témporis, mórtuo Salmánasar rege, cum regnáret Sennácherib fílius ejus pro eo, et fílios Israël exósos habéret in conspéctu suo:
 \verse{19} Tobías quotídie pergébat per omnem cognatiónem suam, et consolabátur eos, dividebátque unicuíque, prout póterat, de facultátibus suis:
 \verse{20} esuriéntes alébat, nudísque vestiménta præbébat, et mórtuis atque occísis sepultúram sollícitus exhibébat.
 \verse{21} Dénique cum revérsus esset rex Sennácherib fúgiens a Judǽa plagam, quam circa eum fécerat Deus propter blasphémiam suam, et irátus multos occíderet ex fíliis Israël, Tobías sepeliébat córpora eórum.
 \verse{22} At ubi nuntiátum est regi, jussit eum occídi, et tulit omnem substántiam ejus.
 \verse{23} Tobías vero cum fílio suo et cum uxóre suo fúgiens, nudus látuit, quia multi diligébant eum.
 \verse{24} Post dies vero quadragínta quinque occidérunt regem fílii ipsíus,
 \verse{25} et revérsus est Tobías in domum suam, omnísque facúltas ejus restitúta est ei.
 \chapter{2}
 Post hæc vero, cum esset dies festus Dómini, et factum esset prándium bonum in domo Tobíæ,
 \verse{2} dixit fílio suo: Vade, et adduc áliquos de tribu nostra, timéntes Deum, ut epuléntur nobíscum.
 \verse{3} Cumque abiísset, revérsus nuntiávit ei unum ex fíliis Israël jugulátum jacére in platéa. Statímque exíliens de accúbitu suo, relínquens prándium, jejúnus pervénit ad corpus:
 \verse{4} tollénsque illud portávit ad domum suam occúlte, ut dum sol occubuísset, caute sepelíret eum.
 \verse{5} Cumque occultásset corpus, manducávit panem cum luctu et tremóre,
 \verse{6} mémorans illum sermónem, quem dixit Dóminus per Amos prophétam: Dies festi vestri converténtur in lamentatiónem et luctum.
 \verse{7} Cum vero sol occubuísset, ábiit, et sepelívit eum.
 \verse{8} Arguébant autem eum omnes próximi ejus, dicéntes: Jam hujus rei causa intérfici jussus es, et vix effugísti mortis impérium, et íterum sépelis mórtuos?
 \verse{9} Sed Tobías plus timens Deum quam regem, rapiébat córpora occisórum, et occultábat in domo sua, et médiis nóctibus sepeliébat ea.
 
 \verse{10} Cóntigit autem ut quadam die fatigátus a sepultúra, véniens in domum suam, jactásset se juxta paríetem, et obdormísset,
 \verse{11} et ex nido hirúndinum dormiénti illi cálida stércora incíderent super óculos ejus, fierétque cæcus.
 \verse{12} Hanc autem tentatiónem ídeo permísit Dóminus eveníre illi, ut pósteris darétur exémplum patiéntiæ ejus, sicut et sancti Job.
 \verse{13} Nam cum ab infántia sua semper Deum timúerit, et mandáta ejus custodíerit, non est contristátus contra Deum quod plaga cæcitátis evénerit ei,
 \verse{14} sed immóbilis in Dei timóre permánsit, agens grátias Deo ómnibus diébus vitæ suæ.
 \verse{15} Nam sicut beáto Job insultábant reges, ita isti paréntes et cognáti ejus irridébant vitam ejus, dicéntes:
 \verse{16} Ubi est spes tua, pro qua eleemósynas et sepultúras faciébas?
 \verse{17} Tobías vero increpábat eos, dicens: Nolíte ita loqui:
 \verse{18} quóniam fílii sanctórum sumus, et vitam illam expectámus, quam Deus datúrus est his, qui fidem suam numquam mutant ab eo.
 \verse{19} Anna vero uxor ejus ibat ad opus textrínum quotídie, et de labóre mánuum suárum victum, quem cónsequi póterat, deferébat.
 \verse{20} Unde factum est, et hædum caprárum accípiens detulísset domi:
 \verse{21} cujus cum vocem balántis vir ejus audísset, dixit: Vidéte, ne forte furtívus sit, réddite cum dóminis suis, quia non licet nobis aut édere ex furto áliquid, aut contíngere.
 \verse{22} Ad hæc uxor ejus iráta respóndit: Maniféste vana facta est spes tua, et eleemósynæ tuæ modo apparuérunt.
 \verse{23} Atque his et áliis hujuscémodi verbis exprobrábat ei.
 \chapter{3}
 Tunc Tobías ingémuit, et cœpit oráre cum lácrimis,
 \verse{2} dicens: Justus es, Dómine, et ómnia judícia tua justa sunt, et omnes viæ tuæ, misericórdia, et véritas, et judícium.
 \verse{3} Et nunc Dómine, memor esto mei, et ne vindíctam sumas de peccátis meis, neque reminiscáris delícta mea, vel paréntum meórum.
 \verse{4} Quóniam non obedívimus præcéptis tuis, ídeo tráditi sumus in direptiónem, et captivitátem, et mortem, et in fábulam, et in impropérium ómnibus natiónibus, in quibus dispersísti nos.
 \verse{5} Et nunc Dómine, magna judícia tua, quia non égimus secúndum præcépta tua, et non ambulávimus sincériter coram te.
 \verse{6} Et nunc Dómine, secúndum voluntátem tuam fac mecum, et prǽcipe in pace récipi spíritum meum: éxpedit enim mihi mori magis quam vívere.
 
 \verse{7} Eádem ítaque die, cóntigit ut Sara fília Raguélis in Rages civitáte Medórum, et ipsa audíret impropérium ab una ex ancíllis patris sui,
 \verse{8} quóniam trádita fúerat septem viris, et dæmónium nómine Asmodǽus occíderat eos, mox ut ingréssi fuíssent ad eam.
 \verse{9} Ergo cum pro culpa sua increpáret puéllam, respóndit ei, dicens: Amplius ex te non videámus fílium, aut fíliam super terram, interféctrix virórum tuórum.
 \verse{10} Numquid et occídere me vis, sicut jam occidísti septem viros? Ad hanc vocem perréxit in supérius cubículum domus suæ: et tribus diébus, et tribus nóctibus non manducábit, neque bibit:
 \verse{11} sed in oratióne persístens cum lácrimis deprecabátur Deum, ut ab isto impropério liberáret eum.
 
 \verse{12} Factum est autem die tértia, dum compléret oratiónem, benedícens Dóminum,
 \verse{13} dixit: Benedíctum est nomen tuum, Deus patrum nostrórum: qui cum irátus fúeris, misericórdiam fácies, et in témpore tribulatiónis peccáta dimíttis his, qui ínvocant te.
 \verse{14} Ad te, Dómine, fáciem meam convérto; ad te óculos meos dírigo.
 \verse{15} Peto, Dómine, ut de vínculo impropérii hujus absólvas me, aut certe désuper terram erípias me.
 \verse{16} Tu scis, Dómine, quia numquam concupívi virum, et mundam servávi ánimam meam ab omni concupiscéntia.
 \verse{17} Numquam cum ludéntibus míscui me: neque cum his, qui in levitáte ámbulant, partícipem me prǽbui.
 \verse{18} Virum autem cum timóre tuo, non cum libídine mea consénsi suscípere.
 \verse{19} Et, aut ego indígna fui illis, aut illi fórsitan me non fuérunt digni, quia fórsitan viro álii conservásti me.
 \verse{20} Non est enim in hóminis potestáte consílium tuum.
 \verse{21} Hoc autem pro certo habet omnis qui te colit, quod vita ejus, si in probatióne fúerit, coronábitur: si autem in tribulatióne fúerit, liberábitur: et si in correptióne fúerit, ad misericórdiam tuam veníre licébit.
 \verse{22} Non enim delectáris in perditiónibus nostris: quia post tempestátem tranquíllum facis: et post lacrimatiónem et fletum, exultatiónem infúndis.
 \verse{23} Sit nomen tuum, Deus Israël, benedíctum in sǽcula.
 
 \verse{24} In illo témpore exaudítæ sunt preces ambórum in conspéctu glóriæ summi Dei:
 \verse{25} et missus est ángelus Dómini sanctus Ráphaël ut curáret eos ambos, quorum uno témpore sunt oratiónes in conspéctu Dómini recitátæ.
 \chapter{4}
 Igitur cum Tobías putáret oratiónem suam exaudíri ut mori potuísset, vocávit ad se Tobíam fílium suum,
 \verse{2} dixítque ei: Audi, fili mi, verba oris mei, et ea in corde tuo, quasi fundaméntum cónstrue.
 
 \verse{3} Cum accéperit Deus ánimam meam, corpus meum sépeli: et honórem habébis matri tuæ ómnibus diébus vitæ ejus:
 \verse{4} memor enim esse debes, quæ et quanta perícula passa sit propter te in útero suo.
 \verse{5} Cum autem et ipsa compléverit tempus vitæ suæ, sepélias eam circa me.
 \verse{6} Omnibus autem diébus vitæ tuæ in mente habéto Deum: et cave ne aliquándo peccáto conséntias, et prætermíttas præcépta Dómini Dei nostri.
 \verse{7} Ex substántia tua fac eleemósynam, et noli avértere fáciem tuam ab ullo páupere: ita enim fiet ut nec a te avertátur fácies Dómini.
 \verse{8} Quómodo potúeris, ita esto miséricors.
 \verse{9} Si multum tibi fúerit, abundánter tríbue: si exíguum tibi fúerit, étiam exíguum libénter impertíri stude.
 \verse{10} Prǽmium enim bonum tibi thesaurízas in die necessitátis:
 \verse{11} quóniam eleemósyna ab omni peccáto, et a morte líberat, et non patiétur ánimam ire in ténebras.
 \verse{12} Fidúcia magna erit coram summo Deo, eleemósyna ómnibus faciéntibus eam.
 
 \verse{13} Atténde tibi, fili mi, ab omni fornicatióne, et præter uxórem tuam numquam patiáris crimen scire.
 \verse{14} Supérbiam numquam in tuo sensu, aut in tuo verbo dominári permíttas: in ipsa enim inítium sumpsit omnis perdítio.
 \verse{15} Quicúmque tibi áliquid operátus fúerit, statim ei mercédem restítue, et merces mercenárii tui apud te omníno non remáneat.
 \verse{16} Quod ab álio óderis fíeri tibi, vide ne tu aliquándo álteri fácias.
 \verse{17} Panem tuum cum esuriéntibus et egénis cómede, et de vestiméntis tuis nudos tege.
 \verse{18} Panem tuum et vinum tuum super sepultúram justi constítue, et noli ex eo manducáre et bíbere cum peccatóribus.
 \verse{19} Consílium semper a sapiénte perquíre.
 \verse{20} Omni témpore bénedic Deum: et pete ab eo, ut vias tuas dírigat, et ómnia consília tua in ipso permáneant.
 
 \verse{21} Indico étiam tibi, fili mi, dedísse me decem talénta argénti, dum adhuc infántulus esses, Gabélo, in Rages civitáte Medórum, et chirógraphum ejus apud me hábeo:
 \verse{22} et ídeo perquíre quómodo ad eum pervénias, et recípias ab eo supra memorátum pondus argénti, et restítuas ei chirógraphum suum.
 \verse{23} Noli timére, fili mi: páuperem quidem vitam gérimus, sed multa bona habébimus si timuérimus Deum, et recessérimus ab omni peccáto, et fecérimus bene.
 \chapter{5}
 Tunc respóndit Tobías patri suo, et dixit: Omnia quæcúmque præcepísti mihi fáciam, pater.
 \verse{2} Quómodo autem pecúniam hanc requíram, ignóro: ille me nescit, et ego eum ignóro: quod signum dabo ei? sed neque viam, per quam pergátur illuc, aliquándo cognóvi.
 \verse{3} Tunc pater suus respóndit illi, et dixit: Chirógraphum quidem illíus penes me hábeo: quod dum illi osténderis, statim restítuet.
 \verse{4} Sed perge nunc, et inquíre tibi áliquem fidélem virum, qui eat tecum salva mercéde sua: ut, dum adhuc vivo, recípias eam.
 \verse{5} Tunc egréssus Tobías, invénit júvenem spléndidum, stantem præcínctum, et quasi parátum ad ambulándum.
 \verse{6} Et ignórans quod ángelus Dei esset, salutávit eum, et dixit: Unde te habémus, bone júvenis?
 \verse{7} At ille respóndit: Ex fíliis Israël. Et Tobías dixit ei: Nosti viam, quæ ducit in regiónem Medórum?
 \verse{8} Cui respóndit: Novi: et ómnia itínera ejus frequénter ambulávi, et mansi apud Gabélum fratrem nostrum: qui morátur in Rages civitáte Medórum, quæ pósita est in monte Ecbátanis.
 
 \verse{9} Cui Tobías ait: Sústine me óbsecro, donec hæc ipsa núntiem patri meo.
 \verse{10} Tunc ingréssus Tobías, indicávit univérsa hæc patri suo. Super quæ admirátus pater, rogávit ut introíret ad eum.
 \verse{11} Ingréssus ítaque salutávit eum, et dixit: Gáudium tibi sit semper.
 \verse{12} Et ait Tobías: Quale gáudium mihi erit, qui in ténebris sédeo, et lumen cæli non vídeo?
 \verse{13} Cui ait júvenis: Forti ánimo esto: in próximo est ut a Deo curéris.
 \verse{14} Dixit ítaque illi Tobías: Numquid póteris perdúcere fílium meum ad Gabélum in Rages civitátem Medórum? et cum redíeris, restítuam tibi mercédem tuam.
 \verse{15} Et dixit ei ángelus: Ego ducam, et redúcam eum ad te.
 \verse{16} Cui Tobías respóndit: Rogo te, índica mihi de qua domo, aut de qua tribu es tu.
 \verse{17} Cui Ráphaël ángelus dixit: Genus quæris mercenárii, an ipsum mercenárium, qui cum fílio tuo eat?
 \verse{18} Sed ne forte sollícitum te reddam, ego sum Azarías Ananíæ magni fílius.
 \verse{19} Et Tobías respóndit: Ex magno génere es tu. Sed peto ne irascáris quod volúerim cognóscere genus tuum.
 
 \verse{20} Dixit autem illi ángelus: Ego sanum ducam, et sanum tibi redúcam fílium tuum.
 \verse{21} Respóndens autem Tobías, ait: Bene ambulétis, et sit Deus in itínere vestro, et ángelus ejus comitétur vobíscum.
 \verse{22} Tunc parátis ómnibus, quæ erant in via portánda, fecit Tobías vale patri suo et matri suæ, et ambulavérunt ambo simul.
 \verse{23} Cumque profécti essent, cœpit mater ejus flere, et dícere: Báculum senectútis nostræ tulísti, et transmisísti a nobis.
 \verse{24} Numquam fuísset ipsa pecúnia, pro qua misísti eum.
 \verse{25} Sufficiébat enim nobis paupértas nostra, ut divítias computarémus hoc, quod videbámus fílium nostrum.
 \verse{26} Dixítque ei Tobías: Noli flere: salvus pervéniet fílius noster, et salvus revertétur ad nos, et óculi tui vidébunt illum.
 \verse{27} Credo enim quod ángelus Dei bonus comitétur ei, et bene dispónat ómnia, quæ circa eum gerúntur, ita ut cum gáudio revertátur ad nos.
 \verse{28} Ad hanc vocem cessávit mater ejus flere, et tácuit.
 \chapter{6}
 Proféctus est autem Tobías, et canis secútus est eum, et mansit prima mansióne juxta flúvium Tigris.
 \verse{2} Et exívit ut laváret pedes suos, et ecce piscis immánis exívit ad devorándum eum.
 \verse{3} Quem expavéscens Tobías clamávit voce magna, dicens: Dómine, invádit me.
 \verse{4} Et dixit ei ángelus: Apprehénde bránchiam ejus, et trahe eum ad te. Quod cum fecísset, attráxit eum in siccum, et palpitáre cœpit ante pedes ejus.
 \verse{5} Tunc dixit ei ángelus: Exéntera hunc piscem, et cor ejus, et fel, et jecur repóne tibi: sunt enim hæc necessária ad medicaménta utíliter.
 \verse{6} Quod cum fecísset, assávit carnes ejus, et secum tulérunt in via: cétera saliérunt, quæ suffícerent eis, quoúsque pervenírent in Rages civitátem Medórum.
 
 \verse{7} Tunc interrogávit Tobías ángelum, et dixit ei: Obsecro te, Azaría frater, ut dicas mihi quod remédium habébunt ista, quæ de pisce serváre jussísti?
 \verse{8} Et respóndens ángelus, dixit ei: Cordis ejus partículam si super carbónes ponas, fumus ejus extrícat omne genus dæmoniórum sive a viro, sive a mulíere, ita ut ultra non accédat ad eos.
 \verse{9} Et fel valet ad ungéndos óculos, in quibus fúerit albúgo, et sanabúntur.
 \verse{10} Et dixit ei Tobías: Ubi vis ut maneámus?
 \verse{11} Respondénsque ángelus, ait: Est hic Ráguel nómine, vir propínquus de tribu tua, et hic habet fíliam nómine Saram, sed neque másculum, neque féminam ullam habet áliam præter eam.
 \verse{12} Tibi debétur omnis substántia ejus, et opórtet eam te accípere cónjugem.
 \verse{13} Pete ergo eam a patre ejus, et dabit tibi eam in uxórem.
 
 \verse{14} Tunc respóndit Tobías, et dixit: Audio quia trádita est septem viris, et mórtui sunt: sed et hoc audívi, quia dæmónium occídit illos.
 \verse{15} Tímeo ergo, ne forte et mihi hæc evéniant: et cum sim únicus paréntibus meis, depónam senectútem illórum cum tristítia ad ínferos.
 \verse{16} Tunc ángelus Ráphaël dixit ei: Audi me, et osténdam tibi qui sunt, quibus prævalére potest dæmónium.
 \verse{17} Hi namque qui conjúgium ita suscípiunt, ut Deum a se et a sua mente exclúdant, et suæ libídini ita vacent, sicut equus et mulus, quibus non est intelléctus: habet potestátem dæmónium super eos.
 \verse{18} Tu autem cum accéperis eam, ingréssus cubículum, per tres dies cóntinens esto ab ea, et nihil áliud nisi oratiónibus vacábis cum ea.
 \verse{19} Ipsa autem nocte, incénso jécore piscis, fugábitur dæmónium.
 \verse{20} Secúnda vero nocte in copulatióne sanctórum patriarchárum admittéris.
 \verse{21} Tértia autem nocte, benedictiónem consequéris, ut fílii ex vobis procreéntur incólumes.
 \verse{22} Transácta autem tértia nocte, accípies vírginem cum timóre Dómini, amóre filiórum magis quam libídine ductus, ut in sémine Abrahæ benedictiónem in fíliis consequáris.
 \chapter{7}
 Ingréssi sunt autem ad Raguélem, et suscépit eos Ráguel cum gáudio.
 \verse{2} Intuénsque Tobíam Ráguel, dixit Annæ uxóri suæ: Quam símilis est júvenis iste consobríno meo!
 \verse{3} Et cum hæc dixísset, ait: Unde estis júvenes fratres nostri? At illi dixérunt: Ex tribu Néphthali sumus, ex captivitáte Nínive.
 \verse{4} Dixítque illis Ráguel: Nostis Tobíam fratrem meum? Qui dixérunt: Nóvimus.
 \verse{5} Cumque multa bona loquerétur de eo, dixit ángelus ad Raguélem: Tobías, de quo intérrogas, pater istíus est.
 \verse{6} Et misit se Ráguel, et cum lácrimis osculátus est eum, et plorans supra collum ejus,
 \verse{7} dixit: Benedíctio sit tibi, fili mi, quia boni et óptimi viri fílius es.
 \verse{8} Et Anna uxor ejus, et Sara ipsórum fília, lacrimátæ sunt.
 
 \verse{9} Postquam autem locúti sunt, præcépit Ráguel occídi aríetem, et parári convívium. Cumque hortarétur eos discúmbere ad prándium,
 \verse{10} Tobías dixit: Hic ego hódie non manducábo neque bibam, nisi prius petitiónem meam confírmes, et promíttas mihi dare Saram fíliam tuam.
 \verse{11} Quo audíto verbo Ráguel, expávit, sciens quid evénerit illis septem viris, qui ingréssi sunt ad eam: et timére cœpit ne forte et hunc simíliter contíngeret: et cum nutáret, et non daret peténti ullum respónsum,
 \verse{12} dixit ei ángelus: Noli timére dare eam isti, quóniam huic timénti Deum debétur conjux fília tua: proptérea álius non pótuit habére illam.
 \verse{13} Tunc dixit Ráguel: Non dúbito quod Deus preces et lácrimas meas in conspéctu suo admíserit.
 \verse{14} Et credo quóniam ídeo fecit vos veníre ad me, ut ista conjungerétur cognatióni suæ secúndum legem Móysi: et nunc noli dúbium gérere quod tibi eam tradam.
 \verse{15} Et apprehéndens déxteram fíliæ suæ, déxteræ Tobíæ trádidit, dicens: Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob vobíscum sit, et ipse conjúngat vos, impleátque benedictiónem suam in vobis.
 
 \verse{16} Et accépta carta, fecérunt conscriptiónem conjúgii.
 \verse{17} Et post hæc epuláti sunt, benedicéntes Deum.
 \verse{18} Vocavítque Ráguel ad se Annam uxórem suam, et præcépit ei ut præparáret álterum cubículum.
 \verse{19} Et introdúxit illuc Saram fíliam suam, et lacrimáta est.
 \verse{20} Dixítque ei: Forti ánimo esto, fília mea: Dóminus cæli det tibi gáudium pro tǽdio quod perpéssa es.
 \chapter{8}
 Postquam vero cœnavérunt, introduxérunt júvenem ad eam.
 \verse{2} Recordátus ítaque Tobías sermónum ángeli, prótulit de cassidíli suo partem jécoris, posuítque eam super carbónes vivos.
 \verse{3} Tunc Ráphaël ángelus apprehéndit dæmónium, et religávit illud in desérto superióris Ægýpti.
 \verse{4} Tunc hortátus est vírginem Tobías, dixítque ei: Sara, exsúrge, et deprecémur Deum hódie, et cras, et secúndum cras: quia his tribus nóctibus Deo júngimur: tértia autem transácta nocte, in nostro érimus conjúgio.
 \verse{5} Fílii quippe sanctórum sumus, et non póssumus ita conjúngi sicut gentes, quæ ignórant Deum.
 \verse{6} Surgéntes autem páriter, instánter orábant ambo simul, ut sánitas darétur eis.
 \verse{7} Dixítque Tobías: Dómine Deus patrum nostrórum, benedícant te cæli et terræ, maréque et fontes, et flúmina, et omnes creatúræ tuæ, quæ in eis sunt.
 \verse{8} Tu fecísti Adam de limo terræ, dedistíque ei adjutórium Hevam.
 \verse{9} Et nunc Dómine, tu scis quia non luxúriæ causa accípio sorórem meam cónjugem, sed sola posteritátis dilectióne, in qua benedicátur nomen tuum in sǽcula sæculórum.
 \verse{10} Dixit quoque Sara: Miserére nobis Dómine, miserére nobis, et consenescámus ambo páriter sani.
 
 \verse{11} Et factum est circa pullórum cantum, accersíri jussit Ráguel servos suos, et abiérunt cum eo páriter ut fóderent sepúlchrum.
 \verse{12} Dicébat enim: Ne forte símili modo evénerit ei, quo et céteris illis septem viris, qui sunt ingréssi ad eam.
 \verse{13} Cumque parássent fossam, revérsus Ráguel ad uxórem suam, dixit ei:
 \verse{14} Mitte unam de ancíllis tuis, et vídeat si mórtuus est, ut sepéliam eum ántequam illucéscat dies.
 \verse{15} At illa misit unam ex ancíllis suis. Quæ ingréssa cubículum, réperit eos salvos et incólumes, secum páriter dormiéntes.
 \verse{16} Et revérsa nuntiávit bonum núntium: et benedixérunt Dóminum, Ráguel vidélicet et Anna uxor ejus,
 \verse{17} et dixérunt: Benedícimus te, Dómine Deus Israël, quia non cóntigit quemádmodum putabámus.
 \verse{18} Fecísti enim nobíscum misericórdiam tuam, et exclusísti a nobis inimícum persequéntem nos.
 \verse{19} Misértus es autem duóbus únicis. Fac eos, Dómine, plénius benedícere te: et sacrifícium tibi laudis tuæ et suæ sanitátis offérre, ut cognóscat univérsitas géntium, quia tu es Deus solus in univérsa terra.
 
 \verse{20} Statímque præcépit servis suis Ráguel, ut replérent fossam, quam fécerant priúsquam elucésceret.
 \verse{21} Uxóri autem suæ dixit ut instrúeret convívium, et præparáret ómnia, quæ in cibos erant iter agéntibus necessária.
 \verse{22} Duas quoque pingues vaccas, et quátuor aríetes occídi fecit, et parári épulas ómnibus vicínis suis, cunctísque amícis.
 \verse{23} Et adjurávit Ráguel Tobíam, ut duas hebdómadas morarétur apud se.
 \verse{24} De ómnibus autem, quæ possidébat Ráguel, dimídiam partem dedit Tobíæ, et fecit scriptúram, ut pars dimídia, quæ supérerat post óbitum eórum, Tobíæ domínio deveníret.
 \chapter{9}
 Tunc vocávit Tobías ángelum ad se, quem quidem hóminem existimábat, dixítque ei: Azaría frater, peto ut auscúltes verba mea:
 \verse{2} si meípsum tradam tibi servum, non ero condígnus providéntiæ tuæ.
 \verse{3} Tamen óbsecro te ut assúmas tibi animália sive servítia, et vadas ad Gabélum in Rages civitátem Medórum: reddásque ei chirógraphum suum, et recípias ab eo pecúniam, et roges eum veníre ad núptias meas.
 \verse{4} Scis enim ipse quóniam númerat pater meus dies, et si tardávero una die plus, constristátur ánima ejus.
 \verse{5} Et certe vides quómodo adjurávit me Ráguel, cujus adjuraméntum spérnere non possum.
 
 \verse{6} Tunc Ráphaël assúmens quátuor ex servis Raguélis, et duos camélos, in Rages civitátem Medórum perréxit: et invéniens Gabélum, réddidit ei chirógraphum suum, et recépit ab eo omnem pecúniam.
 \verse{7} Indicavítque ei de Tobía fílio Tobíæ, ómnia quæ gesta sunt: fecítque eum secum veníre ad núptias.
 \verse{8} Cumque ingréssus esset domum Raguélis, invénit Tobíam discumbéntem: et exíliens, osculáti sunt se ínvicem: et flevit Gabélus, benedixítque Deum,
 \verse{9} et dixit: Benedícat te Deus Israël, quia fílius es óptimi viri et justi, et timéntis Deum, et eleemósynas faciéntis:
 \verse{10} et dicátur benedíctio super uxórem tuam, et super paréntes vestros:
 \verse{11} et videátis fílios vestros, et fílios filiórum vestrórum, usque in tértiam et quartam generatiónem: et sit semen vestrum benedíctum a Deo Israël, qui regnat in sǽcula sæculórum.
 \verse{12} Cumque omnes dixíssent, Amen, accessérunt ad convívium: sed et cum timóre Dómini nuptiárum convívium exercébant.
 \chapter{10}
 Cum vero moras fáceret Tobías, causa nuptiárum, sollícitus erat pater ejus Tobías, dicens: Putas quare morátur fílius meus, aut quare deténtus est ibi?
 \verse{2} Putásne Gabélus mórtuus est, et nemo reddet illi pecúniam?
 \verse{3} Cœpit autem contristári nimis ipse et Anna uxor ejus cum eo: et cœpérunt ambo simul flere: eo quod die statúto mínime reverterétur fílius eórum ad eos.
 \verse{4} Flebat ígitur mater ejus irremediabílibus lácrimis, atque dicébat: Heu, heu me, fili mi! ut quid te mísimus peregrinári, lumen oculórum nostrórum, báculum senectútis nostræ, solátium vitæ nostræ, spem posteritátis nostræ?
 \verse{5} ómnia simul in te uno habéntes, te non debúimus dimíttere a nobis.
 \verse{6} Cui dicébat Tobías: Tace, et noli turbári: sanus est fílius noster: satis fidélis est vir ille, cum quo mísimus eum.
 \verse{7} Illa autem nullo modo consolári póterat, sed quotídie exíliens circumspiciébat, et circuíbat vias omnes, per quas spes remeándi videbátur, ut procul vidéret eum, si fíeri posset, veniéntem.
 
 \verse{8} At vero Ráguel dicébat ad génerum suum: Mane hic, et ego mittam núntium salútis de te ad Tobíam patrem tuum.
 \verse{9} Cui Tobías ait: Ego novi quia pater meus et mater mea modo dies cómputant, et cruciátur spíritus eórum in ipsis.
 \verse{10} Cumque verbis multis rogáret Ráguel Tobíam, et ille eum nulla ratióne vellet audíre, trádidit ei Saram, et dimídiam partem omnis substántiæ suæ in púeris, in puéllis, in pecúdibus, in camélis, et in vaccis, et in pecúnia multa: et salvum atque gaudéntem dimísit eum a se,
 \verse{11} dicens: Angelus Dómini sanctus sit in itínere vestro, perducátque vos incólumes, et inveniátis ómnia recte circa paréntes vestros, et vídeant óculi mei fílios vestros priúsquam móriar.
 \verse{12} Et apprehendéntes paréntes fíliam suam, osculáti sunt eam: et dimisérunt ire,
 \verse{13} monéntes eam honoráre sóceros, dilígere marítum, régere famíliam, gubernáre domum, et seípsam irreprehensíbilem exhíbere.
 \chapter{11}
 Cumque reverteréntur, pervenérunt ad Charan, quæ est in médio itínere contra Níniven, undécimo die.
 \verse{2} Dixítque ángelus: Tobía frater, scis quemádmodum reliquísti patrem tuum.
 \verse{3} Si placet ítaque tibi, præcedámus, et lento gradu sequántur iter nostrum famíliæ, simul cum cónjuge tua, et cum animálibus.
 \verse{4} Cumque hoc placuísset ut irent, dixit Ráphaël ad Tobíam: Tolle tecum ex felle piscis: erit enim necessárium. Tulit ítaque Tobías ex felle illo, et abiérunt.
 
 \verse{5} Anna autem sedébat secus viam, quotídie in supercílio montis, unde respícere póterat de longínquo.
 \verse{6} Et dum ex eódem loco specularétur advéntum ejus, vidit a longe, et íllico agnóvit veniéntem fílium suum: currénsque nuntiávit viro suo, dicens: Ecce venit fílius tuus.
 
 \verse{7} Dixítque Ráphaël ad Tobíam: At ubi introíeris domum tuam, statim adóra Dóminum Deum tuum: et grátias agens ei, accéde ad patrem tuum, et osculáre eum.
 \verse{8} Statímque lini super óculos ejus ex felle isto piscis, quod portas tecum: scias enim quóniam mox aperiéntur óculi ejus, et vidébit pater tuus lumen cæli, et in aspéctu tuo gaudébit.
 
 \verse{9} Tunc præcucúrrit canis, qui simul fúerat in via: et quasi núntius advéniens, blandiménto suæ caudæ gaudébat.
 \verse{10} Et consúrgens cæcus pater ejus, cœpit offéndens pédibus cúrrere: et data manu púero, occúrrit óbviam fílio suo.
 \verse{11} Et suscípiens osculátus est eum cum uxóre sua, et cœpérunt ambo flere præ gáudio.
 \verse{12} Cumque adorássent Deum, et grátias egíssent, consedérunt.
 
 \verse{13} Tunc sumens Tobías de felle piscis, linívit óculos patris sui.
 \verse{14} Et sustínuit quasi dimídiam fere horam: et cœpit albúgo ex óculis ejus, quasi membrána ovi, égredi.
 \verse{15} Quam apprehéndens Tobías, traxit ab óculis ejus, statímque visum recépit.
 \verse{16} Et glorificábant Deum, ipse vidélicet et uxor ejus, et omnes qui sciébant eum.
 \verse{17} Dicebátque Tobías: Benedíco te, Dómine Deus Israël, quia tu castigásti me, et tu salvásti me: et ecce ego vídeo Tobíam fílium meum.
 
 \verse{18} Ingréssa est étiam post septem dies Sara uxor fílii ejus, et omnis família sana, et pécora, et caméli, et pecúnia multa uxóris: sed et illa pecúnia, quam recéperat a Gabélo:
 \verse{19} et narrávit paréntibus suis ómnia benefícia Dei, quæ fecísset circa eum per hóminem qui eum dúxerat.
 \verse{20} Venerúntque Achior et Nabath consobríni Tobíæ gaudéntes ad Tobíam, et congratulántes ei de ómnibus bonis, quæ circa illum osténderat Deus.
 \verse{21} Et per septem dies epulántes, omnes cum gáudio magno gavísi sunt.
 \chapter{12}
 Tunc vocávit ad se Tobías fílium suum, dixítque ei: Quid póssumus dare viro isti sancto, qui venit tecum?
 \verse{2} Respóndens Tobías, dixit patri suo: Pater, quam mercédem dábimus ei? aut quid dignum póterit esse benefíciis ejus?
 \verse{3} Me duxit et redúxit sanum, pecúniam a Gabélo ipse recépit, uxórem ipse me habére fecit, et dæmónium ab ea ipse compéscuit: gáudium paréntibus ejus fecit, meípsum a devoratióne piscis erípuit, te quoque vidére fecit lumen cæli, et bonis ómnibus per eum repléti sumus. Quid illi ad hæc potérimus dignum dare?
 \verse{4} Sed peto te, pater mi, ut roges eum, si forte dignábitur medietátem de ómnibus, quæ alláta sunt, sibi assúmere.
 
 \verse{5} Et vocántes eum, pater scílicet et fílius, tulérunt eum in partem: et rogáre cœpérunt ut dignarétur dimídiam partem ómnium, quæ attúlerant, accéptam habére.
 \verse{6} Tunc dixit eis occúlte: Benedícite Deum cæli, et coram ómnibus vivéntibus confitémini ei, quia fecit vobíscum misericórdiam suam.
 \verse{7} Etenim sacraméntum regis abscóndere bonum est: ópera autem Dei reveláre et confitéri honoríficum est.
 
 \verse{8} Bona est orátio cum jejúnio, et eleemósyna magis quam thesáuros auri recóndere:
 \verse{9} quóniam eleemósyna a morte líberat, et ipsa est, quæ purgat peccáta, et facit inveníre misericórdiam et viam ætérnam.
 \verse{10} Qui autem fáciunt peccátum, et iniquitátem, hostes sunt ánimæ suæ.
 \verse{11} Manifésto ergo vobis veritátem, et non abscóndam a vobis occúltum sermónem.
 \verse{12} Quando orábas cum lácrimis, et sepeliébas mórtuos, et derelinquébas prándium tuum, et mórtuos abscondébas per diem in domo tua, et nocte sepeliébas eos, ego óbtuli oratiónem tuam Dómino.
 \verse{13} Et quia accéptus eras Deo, necésse fuit ut tentátio probáret te.
 \verse{14} Et nunc misit me Dóminus ut curárem te, et Saram uxórem fílii tui a dæmónio liberárem.
 \verse{15} Ego enim sum Ráphaël ángelus, unus ex septem, qui adstámus ante Dóminum.
 
 \verse{16} Cumque hæc audíssent, turbáti sunt, et treméntes cecidérunt super terram in fáciem suam.
 \verse{17} Dixítque eis ángelus: Pax vobis: nolíte timére.
 \verse{18} Etenim cum essem vobíscum, per voluntátem Dei eram: ipsum benedícite, et cantáte illi.
 \verse{19} Vidébar quidem vobíscum manducáre et bíbere: sed ego cibo invisíbili, et potu qui ab homínibus vidéri non potest, utor.
 \verse{20} Tempus est ergo ut revértar ad eum, qui me misit: vos autem benedícite Deum, et narráte ómnia mirabília ejus.
 \verse{21} Et cum hæc dixísset, ab aspéctu eórum ablátus est, et ultra eum vidére non potuérunt.
 \verse{22} Tunc prostráti per horas tres in fáciem, benedixérunt Deum: et exsurgéntes narravérunt ómnia mirabília ejus.
 \chapter{13}
 Apériens autem Tobías sénior os suum, benedíxit Dóminum, et dixit: Magnus es, Dómine, in ætérnum, et in ómnia sǽcula regnum tuum:
 \verse{2} quóniam tu flagéllas, et salvas: dedúcis ad ínferos, et redúcis: et non est qui effúgiat manum tuam.
 \verse{3} Confitémini Dómino, fílii Israël, et in conspéctu géntium laudáte eum:
 \verse{4} quóniam ídeo dispérsit vos inter gentes, quæ ignórant eum, ut vos enarrétis mirabília ejus, et faciátis scire eos quia non est álius deus omnípotens præter eum.
 \verse{5} Ipse castigávit nos propter iniquitátes nostras, et ipse salvábit nos propter misericórdiam suam.
 \verse{6} Aspícite ergo quæ fecit nobíscum, et cum timóre et tremóre confitémini illi: regémque sæculórum exaltáte in opéribus vestris.
 \verse{7} Ego autem in terra captivitátis meæ confitébor illi: quóniam osténdit majestátem suam in gentem peccatrícem.
 \verse{8} Convertímini ítaque peccatóres, et fácite justítiam coram Deo, credéntes quod fáciat vobíscum misericórdiam suam.
 \verse{9} Ego autem, et ánima mea in eo lætábimur.
 \verse{10} Benedícite Dóminum omnes elécti ejus: ágite dies lætítiæ, et confitémini illi.
 
 \verse{11} Jerúsalem cívitas Dei, castigávit te Dóminus in opéribus mánuum tuárum.
 \verse{12} Confitére Dómino in bonis tuis, et bénedic Deum sæculórum: ut reædíficet in te tabernáculum suum, et révocet ad te omnes captívos, et gáudeas in ómnia sǽcula sæculórum.
 \verse{13} Luce spléndida fulgébis: et omnes fines terræ adorábunt te.
 \verse{14} Natiónes ex longínquo ad te vénient, et múnera deferéntes adorábunt in te Dóminum, et terram tuam in sanctificatiónem habébunt:
 \verse{15} nomen enim magnum invocábunt in te.
 \verse{16} Maledícti erunt qui contémpserint te, et condemnáti erunt omnes qui blasphemáverint te: benedictíque erunt qui ædificáverint te.
 \verse{17} Tu autem lætáberis in fíliis tuis, quóniam omnes benedicéntur, et congregabúntur ad Dóminum.
 \verse{18} Beáti omnes qui díligunt te, et qui gaudent super pace tua.
 \verse{19} Anima mea, bénedic Dóminum, quóniam liberávit Jerúsalem civitátem suam a cunctis tribulatiónibus ejus Dóminus Deus noster.
 \verse{20} Beátus ero si fúerint relíquiæ séminis mei ad vidéndam claritátem Jerúsalem.
 \verse{21} Portæ Jerúsalem ex sapphíro et smarágdo ædificabúntur, et ex lápide pretióso omnis circúitus murórum ejus.
 \verse{22} Ex lápide cándido et mundo omnes platéæ ejus sternéntur: et per vicos ejus, Allelúja cantábitur.
 \verse{23} Benedíctus Dóminus, qui exaltávit eam, et sit regnum ejus in sǽcula sæculórum super eam. Amen.
 \chapter{14}
 Et consummáti sunt sermónes Tobíæ. Et postquam illuminátus est Tobías, vixit annis quadragínta duóbus, et vidit fílios nepótum suórum.
 \verse{2} Complétis ítaque annis centum duóbus, sepúltus est honorífice in Nínive.
 \verse{3} Quinquagínta namque et sex annórum lumen oculórum amísit, sexagenárius vero recépit.
 \verse{4} Réliquum vero vitæ suæ in gáudio fuit, et cum bono proféctu timóris Dei perréxit in pace.
 
 \verse{5} In hora autem mortis suæ vocávit ad se Tobíam fílium suum, et septem júvenes fílios ejus nepótes suos, dixítque eis:
 \verse{6} Prope erit intéritus Nínive: non enim éxcidit verbum Dómini: et fratres nostri, qui dispérsi sunt a terra Israël, reverténtur ad eam.
 \verse{7} Omnis autem desérta terra ejus replébitur, et domus Dei, quæ in ea incénsa est, íterum reædificábitur: ibíque reverténtur omnes timéntes Deum,
 \verse{8} et relínquent gentes idóla sua, et vénient in Jerúsalem, et inhabitábunt in ea,
 \verse{9} et gaudébunt in ea omnes reges terræ, adorántes regem Israël.
 
 \verse{10} Audíte ergo, fílii mei, patrem vestrum: servíte Dómino in veritáte, et inquírite ut faciátis quæ plácita sunt illi:
 \verse{11} et fíliis vestris mandáte ut fáciant justítias et eleemósynas, ut sint mémores Dei, et benedícant eum in omni témpore in veritáte, et in tota virtúte sua.
 \verse{12} Nunc ergo fílii, audíte me, et nolíte manére hic: sed quacúmque die sepeliéritis matrem vestram circa me in uno sepúlchro, ex eo dirígite gressus vestros ut exeátis hinc:
 \verse{13} vídeo enim quia iníquitas ejus finem dabit ei.
 
 \verse{14} Factum est autem post óbitum matris suæ, Tobías abscéssit ex Nínive cum uxóre sua, et fíliis, et filiórum fíliis, et revérsus est ad sóceros suos:
 \verse{15} invenítque eos incólumes in senectúte bona: et curam eórum gessit, et ipse clausit óculos eórum: et omnem hæreditátem domus Raguélis ipse percépit: vidítque quintam generatiónem, fílios filiórum suórum.
 \verse{16} Et complétis annis nonagínta novem in timóre Dómini, cum gáudio sepeliérunt eum.
 \verse{17} Omnis autem cognátio ejus, et omnis generátio ejus in bona vita, et in sancta conversatióne permánsit, ita ut accépti essent tam Deo quam homínibus, et cunctis habitántibus in terra.
 \subbook{Liber Judith}{Judith}
 \chapter{1}
 Arpháxad ítaque, rex Medórum, subjugáverat multas gentes império suo, et ipse ædificávit civitátem potentíssimam, quam appellávit Ecbátanis,
 \verse{2} ex lapídibus quadrátis et sectis: fecit muros ejus in altitúdinem cubitórum septuagínta, et in latitúdinem cubitórum trigínta, turres vero ejus pósuit in altitúdinem cubitórum centum.
 \verse{3} Per quadrum vero eárum latus utrúmque vicenórum pedum spátio tendebátur, posuítque portas ejus in altitúdinem túrrium:
 \verse{4} et gloriabátur quasi potens in poténtia exércitus sui, et in glória quadrigárum suárum.
 \verse{5} Anno ígitur duodécimo regni sui, Nabuchodónosor rex Assyriórum, qui regnábat in Nínive civitáte magna, pugnávit contra Arpháxad, et obtínuit eum
 \verse{6} in campo magno, qui appellátur Ragau, circa Euphráten, et Tigrin, et Jádason, in campo Erioch regis Elicórum.
 
 \verse{7} Tunc exaltátum est regnum Nabuchodónosor, et cor ejus elevátum est: et misit ad omnes, qui habitábant in Cilícia, et Damásco, et Líbano,
 \verse{8} et ad gentes quæ sunt in Carmélo et Cedar, et inhabitántes Galilǽam in campo magno Esdrelon,
 \verse{9} et ad omnes qui erant in Samaría, et trans flumen Jordánem usque ad Jerúsalem, et omnem terram Jesse quoúsque perveniátur ad términos Æthiópiæ.
 \verse{10} Ad hos omnes misit núntios Nabuchodónosor rex Assyriórum:
 \verse{11} qui omnes uno ánimo contradixérunt, et remisérunt eos vácuos, et sine honóre abjecérunt.
 \verse{12} Tunc indignátus Nabuchodónosor rex advérsus omnem terram illam, jurávit per thronum et regnum suum quod defénderet se de ómnibus regiónibus his.
 \chapter{2}
 Anno tertiodécimo Nabuchodónosor regis vigésima et secúnda die mensis primi, factum est verbum in domo Nabuchodónosor regis Assyriórum ut defénderet se.
 \verse{2} Vocavítque omnes majóres natu, omnésque duces, et bellatóres suos, et hábuit cum eis mystérium consílii sui:
 \verse{3} dixítque cogitatiónem suam in eo esse, ut omnem terram suo subjugáret império.
 \verse{4} Quod dictum cum placuísset ómnibus, vocávit Nabuchodónosor rex Holoférnem príncipem milítiæ suæ,
 \verse{5} et dixit ei: Egrédere advérsus omne regnum occidéntis, et contra eos præcípue, qui contempsérunt impérium eum.
 \verse{6} Non parcet óculus tuus ulli regno, omnémque urbem munítam subjugábis mihi.
 
 \verse{7} Tunc Holoférnes vocávit duces, et magistrátus virtútis Assyriórum, et dinumerávit viros in expeditiónem, sicut præcépit ei rex, centum vigínti míllia péditum pugnatórum, et équitum sagittariórum duódecim míllia.
 \verse{8} Omnémque expeditiónem suam fecit præíre in multitúdine innumerabílium camelórum, cum his quæ exercítibus suffícerent copióse, boum quoque arménta, gregésque óvium, quorum non erat númerus.
 \verse{9} Fruméntum ex omni Sýria in tránsitu suo parári constítuit.
 \verse{10} Aurum vero et argéntum de domo regis assúmpsit multum nimis.
 
 \verse{11} Et proféctus est ipse, et omnis exércitus cum quadrígis, et equítibus, et sagittáriis, qui cooperuérunt fáciem terræ, sicut locústæ.
 
 \verse{12} Cumque pertransísset fines Assyriórum, venit ad magnos montes Ange, qui sunt a sinístro Cilíciæ, ascendítque ómnia castélla eórum, et obtínuit omnem munitiónem.
 \verse{13} Effrégit autem civitátem opinatíssimam Mélothi, prædavítque omnes fílios Tharsis, et fílios Ismaël, qui erant contra fáciem desérti, et ad austrum terræ Cellon.
 \verse{14} Et transívit Euphráten, et venit in Mesopotámiam: et fregit omnes civitátes excélsas, quæ erant ibi, a torrénte Mambre úsquequo perveniátur ad mare:
 \verse{15} et occupávit términos ejus, a Cilícia usque ad fines Japheth, qui sunt ad austrum.
 \verse{16} Abduxítque omnes fílios Mádian, et prædávit omnem locupletatiónem eórum, omnésque resisténtes sibi occídit in ore gládii.
 \verse{17} Et post hæc descéndit in campos Damásci in diébus messis, et succéndit ómnia sata, omnésque árbores, et víneas fecit íncidi:
 \verse{18} et cécidit timor illíus super omnes inhabitántes terram.
 \chapter{3}
 Tunc misérunt legátos suos universárum úrbium, ac provinciárum reges ac príncipes, Sýriæ scílicet Mesopotámiæ, et Sýriæ Sobal, et Líbyæ, atque Cilíciæ, qui veniéntes ad Holoférnem, dixérunt:
 \verse{2} Désinat indignátio tua circa nos: mélius est enim ut vivéntes serviámus Nabuchodónosor regi magno, et súbditi simus tibi, quam moriéntes cum intéritu nostro ipsi servitútis nostræ damna patiámur.
 \verse{3} Omnis cívitas nostra, omnísque posséssio, omnes montes, et colles, et campi, et arménta boum, gregésque óvium, et caprárum, equorúmque et camelórum, et univérsæ facultátes nostræ, atque famíliæ, in conspéctu tuo sunt:
 \verse{4} sint ómnia nostra sub lege tua.
 \verse{5} Nos, et fílii nostri, servi tui sumus.
 \verse{6} Veni nobis pacíficus dóminus, et útere servítio nostro, sicut placúerit tibi.
 
 \verse{7} Tunc descéndit de móntibus cum equítibus in virtúte magna, et obtínuit omnem civitátem, et omnem inhabitántem terram.
 \verse{8} De univérsis autem úrbibus assúmpsit sibi auxiliários viros fortes, et eléctos ad bellum.
 \verse{9} Tantúsque metus provínciis illis incúbuit, ut universárum úrbium habitatóres príncipes, et honoráti simul cum pópulis exírent óbviam veniénti,
 \verse{10} excipiéntes eum cum corónis, et lampádibus, ducéntes choros in týmpanis, et tíbiis.
 \verse{11} Nec ista tamen faciéntes, ferocitátem ejus péctoris mitigáre potuérunt:
 \verse{12} nam et civitátes eórum destrúxit, et lucos eórum excídit.
 \verse{13} Præcéperat enim illi Nabuchodónosor rex, ut omnes deos terræ extermináret, vidélicet ut ipse solus dicerétur deus ab his natiónibus, quæ potuíssent Holoférnis poténtia subjugári.
 \verse{14} Pertránsiens autem Sýriam Sobal, et omnem Apaméam, omnémque Mesopotámiam, venit ad Idumǽos in terram Gábaa,
 \verse{15} accepítque civitátes eórum, et sedit ibi per trigínta dies, in quibus diébus adunári præcépit univérsum exércitum virtútis suæ.
 \chapter{4}
 Tunc audiéntes hæc fílii Israël, qui habitábant in terra Juda, timuérunt valde a fácie ejus.
 \verse{2} Tremor et horror invásit sensus eórum, ne hoc fáceret Jerúsalem et templo Dómini, quod fécerat céteris civitátibus et templis eárum.
 \verse{3} Et misérunt in omnem Samaríam per circúitum usque Jéricho, et præoccupavérunt omnes vértices móntium:
 \verse{4} et muris circumdedérunt vicos suos, et congregavérunt fruménta in præparatiónem pugnæ.
 \verse{5} Sacérdos étiam Elíachim scripsit ad univérsos qui erant contra Esdrelon, quæ est contra fáciem campi magni juxta Dóthain, et univérsos per quos viæ tránsitus esse póterat, ut obtinérent ascénsus móntium, per quos via esse póterat ad Jerúsalem, et illic custodírent ubi angústum iter esse póterat inter montes.
 \verse{6} Et fecérunt fílii Israël secúndum quod constitúerat eis sacérdos Dómini Elíachim.
 
 \verse{7} Et clamávit omnis pópulus ad Dóminum instántia magna, et humiliavérunt ánimas suas in jejúniis, et oratiónibus, ipsi et mulíeres eórum.
 \verse{8} Et induérunt se sacerdótes cilíciis, et infántes prostravérunt contra fáciem templi Dómini, et altáre Dómini operuérunt cilício:
 \verse{9} et clamavérunt ad Dóminum Deum Israël unanímiter ne daréntur in prædam infántes eórum, et uxóres eórum in divisiónem, et civitátes eórum in extermínium, et sancta eórum in pollutiónem, et fíerent oppróbrium géntibus.
 \verse{10} Tunc Elíachim sacérdos Dómini magnus circuívit omnem Israël, allocutúsque est eos,
 \verse{11} dicens: Scitóte quóniam exáudiet Dóminus preces vestras, si manéntes permanséritis in jejúniis, et oratiónibus in conspéctu Dómini.
 \verse{12} Mémores estóte Móysi servi Dómini, qui Amalec confidéntem in virtúte sua, et in poténtia sua, et in exércitu suo, et in clýpeis suis, et in cúrribus suis, et in equítibus suis, non ferro pugnándo, sed précibus sanctis orándo dejécit:
 \verse{13} sic erunt univérsi hostes Israël, si perseveravéritis in hoc ópere quod cœpístis.
 \verse{14} Ad hanc ígitur exhortatiónem ejus deprecántes Dóminum, permanébant in conspéctu Dómini,
 \verse{15} ita ut étiam hi qui offerébant Dómino holocáusta, præcíncti cilíciis offérrent sacrifícia Dómino, et erat cinis super cápita eórum.
 \verse{16} Et ex toto corde suo omnes orábant Deum, ut visitáret pópulum suum Israël.
 \chapter{5}
 Nuntiatúmque est Holoférni príncipi milítiæ Assyriórum, quod fílii Israël præparárent se ad resisténdum, ac móntium itínera conclusíssent,
 \verse{2} et furóre nímio exársit in iracúndia magna, vocavítque omnes príncipes Moab et duces Ammon,
 \verse{3} et dixit eis: Dícite mihi quis sit pópulus iste, qui montána óbsidet: aut quæ, et quales, et quantæ sint civitátes eórum: quæ étiam sit virtus eórum, aut quæ sit multitúdo eórum: vel quis rex milítiæ illórum:
 \verse{4} et quare præ ómnibus, qui hábitant in oriénte, isti contempsérunt nos, et non exiérunt óbviam nobis ut suscíperent nos cum pace?
 
 \verse{5} Tunc Achior dux ómnium filiórum Ammon respóndens, ait: Si dignéris audíre, dómine mi, dicam veritátem in conspéctu tuo de pópulo isto, qui in montánis hábitat, et non egrediétur verbum falsum ex ore meo.
 \verse{6} Pópulus iste ex progénie Chaldæórum est.
 \verse{7} Hic primum in Mesopotámia habitávit, quóniam noluérunt sequi deos patrum suórum, qui erant in terra Chaldæórum.
 \verse{8} Deseréntes ítaque cæremónias patrum suórum, quæ in multitúdine deórum erant,
 \verse{9} unum Deum cæli coluérunt, qui et præcépit eis ut exírent inde et habitárent in Charan. Cumque operuísset omnem terram fames, descendérunt in Ægýptum, illícque per quadringéntos annos sic multiplicáti sunt, ut dinumerári eórum non posset exércitus.
 \verse{10} Cumque graváret eos rex Ægýpti, atque in ædificatiónibus úrbium suárum in luto et látere subjugásset eos, clamavérunt ad Dóminum suum, et percússit totam terram Ægýpti plagis váriis.
 \verse{11} Cumque ejecíssent eos Ægýptii a se, et cessásset plaga ab eis, et íterum eos vellent cápere, et ad suum servítium revocáre,
 \verse{12} fugiéntibus his, Deus cæli mare apéruit, ita ut hinc inde aquæ quasi murus solidaréntur, et isti pede sicco fundum maris perambulándo transírent.
 \verse{13} In quo loco dum innumerábilis exércitus Ægyptiórum eos persequerétur, ita aquis coopértus est, ut non remanéret vel unus, qui factum pósteris nuntiáret.
 
 \verse{14} Egréssi vero mare Rubrum, desérta Sina montis occupavérunt, in quibus numquam homo habitáre pótuit, vel fílius hóminis requiévit.
 \verse{15} Illic fontes amári obdulcáti sunt eis ad bibéndum, et per annos quadragínta annónam de cælo consecúti sunt.
 \verse{16} Ubicúmque ingréssi sunt sine arcu et sagítta, et absque scuto et gládio, Deus eórum pugnávit pro eis, et vicit.
 \verse{17} Et non fuit qui insultáret pópulo isti, nisi quando recéssit a cultu Dómini Dei sui.
 \verse{18} Quotiescúmque autem præter ipsum Deum suum, álterum coluérunt, dati sunt in prædam, et in gládium, et in oppróbrium.
 \verse{19} Quotiescúmque autem pœnituérunt se recessísse a cultúra Dei sui, dedit eis Deus cæli virtútem resisténdi.
 \verse{20} Dénique Chananǽum regem, et Jebusǽum, et Pherezǽum, et Hethǽum, et Hevǽum, et Amorrhǽum, et omnes poténtes in Hésebon prostravérunt, et terras eórum, et civitátes eórum ipsi possedérunt.
 
 \verse{21} Et usque dum non peccárent in conspéctu Dei sui, erant cum illis bona: Deus enim illórum odit iniquitátem.
 \verse{22} Nam et ante hos annos cum recessíssent a via, quam déderat illis Deus, ut ambulárent in ea, extermináti sunt pr\'{œ}liis a multis natiónibus, et plúrimi eórum captívi abdúcti sunt in terram non suam.
 \verse{23} Nuper autem revérsi ad Dóminum Deum suum, ex dispersióne qua dispérsi fúerant, adunáti sunt, et ascendérunt montána hæc ómnia, et íterum póssident Jerúsalem, ubi sunt sancta eórum.
 \verse{24} Nunc ergo mi dómine, perquíre si est áliqua iníquitas eórum in conspéctu Dei eórum: ascendámus ad illos, quóniam tradens tradet illos Deus eórum tibi, et subjugáti erunt sub jugo poténtiæ tuæ.
 \verse{25} Si vero non est offénsio pópuli hujus coram Deo suo, non potérimus resístere illis, quóniam Deus eórum deféndet illos: et érimus in oppróbrium univérsæ terræ.
 
 \verse{26} Et factum est, cum cessásset loqui Achior verba hæc, iráti sunt omnes magnátes Holoférnis, et cogitábant interfícere eum, dicéntes ad altérutrum:
 \verse{27} Quis est iste, qui fílios Israël posse dicat resístere regi Nabuchodónosor, et exercítibus ejus, hómines inérmes, et sine virtúte, et sine perítia artis pugnæ?
 \verse{28} Ut ergo agnóscat Achior quóniam fallit nos, ascendámus in montána: et cum capti fúerint poténtes eórum, tunc cum eísdem gládio transverberábitur:
 \verse{29} ut sciat omnis gens quóniam Nabuchodónosor deus terræ est, et præter ipsum álius non est.
 \chapter{6}
 Factum est autem cum cessássent loqui, indignátus Holoférnes veheménter, dixit ad Achior:
 \verse{2} Quóniam prophetásti nobis, dicens quod gens Israël defendátur a Deo suo, ut osténdam tibi quóniam non est deus nisi Nabuchodónosor:
 \verse{3} cum percussérimus eos omnes, sicut hóminem unum, tunc et ipse cum illis Assyriórum gládio interíbis, et omnis Israël tecum perditióne dispériet:
 \verse{4} et probábis quóniam Nabuchodónosor dóminus sit univérsæ terræ: tuncque gládius milítiæ meæ tránsiet per látera tua, et confíxus cades inter vulnerátos Israël, et non respirábis ultra, donec exterminéris cum illis.
 \verse{5} Porro autem si prophetíam tuam veram exístimas, non concídat vultus tuus, et pallor, qui fáciem tuam óbtinet, abscédat a te, si verba mea hæc putas impléri non posse.
 \verse{6} Ut autem nóveris quia simul cum illis hæc experiéris, ecce ex hac hora illórum pópulo sociáberis, ut, dum dignas mei gládii pœnas excéperint, ipse simul ultióni subjáceas.
 
 \verse{7} Tunc Holoférnes præcépit servis suis ut comprehénderent Achior, et perdúcerent eum in Bethúliam, et tráderent eum in manus filiórum Israël.
 \verse{8} Et accipiéntes eum servi Holoférnis, profécti sunt per campéstria: sed cum appropinquássent ad montána, exiérunt contra eos fundibulárii.
 \verse{9} Illi autem diverténtes a látere montis, ligavérunt Achior ad árborem mánibus et pédibus, et sic vinctum réstibus dimisérunt eum, et revérsi sunt ad dóminum suum.
 \verse{10} Porro fílii Israël descendéntes de Bethúlia, venérunt ad eum: quem solvéntes, duxérunt ad Bethúliam, atque in médium pópuli illum statuéntes, percunctáti sunt quid rerum esset quod illum vinctum Assýrii reliquíssent.
 
 \verse{11} In diébus illis erant illic príncipes, Ozías fílius Micha de tribu Símeon, et Charmi, qui et Gothóniel.
 \verse{12} In médio ítaque seniórum, et in conspéctu ómnium, Achior dixit ómnia quæ locútus ipse fúerat ab Holoférne interrogátus: et quáliter pópulus Holoférnis voluísset propter hoc verbum interfícere eum,
 \verse{13} et quemádmodum ipse Holoférnes irátus jússerit eum Israëlítis hac de causa tradi: ut, dum vícerit fílios Israël, tunc et ipsum Achior divérsis júbeat interíre supplíciis, propter hoc quod dixísset: Deus cæli defénsor eórum est.
 \verse{14} Cumque Achior univérsa hæc exposuísset, omnis pópulus cécidit in fáciem, adorántes Dóminum, et commúni lamentatióne et fletu unánimes preces suas Dómino effudérunt,
 \verse{15} dicéntes: Dómine Deus cæli et terræ, intuére supérbiam eórum, et réspice ad nostram humilitátem, et fáciem sanctórum tuórum atténde, et osténde quóniam non derelínquis præsuméntes de te: et præsuméntes de se, et de sua virtúte gloriántes, humílias.
 \verse{16} Finíto ítaque fletu, et per totam diem oratióne populórum compléta, consoláti sunt Achior,
 \verse{17} dicéntes: Deus patrum nostrórum, cujus tu virtútem prædicásti, ipse tibi hanc dabit vicissitúdinem, ut eórum magis tu intéritum vídeas.
 \verse{18} Cum vero Dóminus Deus noster déderit hanc libertátem servis suis, sit et tecum Deus in médio nostri: ut sicut placúerit tibi, ita cum tuis ómnibus converséris nobíscum.
 
 \verse{19} Tunc Ozías, finíto consílio, suscépit eum in domum suam, et fecit ei cœnam magnam.
 \verse{20} Et vocátis ómnibus presbýteris, simul expléto jejúnio refecérunt.
 \verse{21} Póstea vero convocátus est omnis pópulus, et per totam noctem intra ecclésiam oravérunt, peténtes auxílium a Deo Israël.
 \chapter{7}
 Holoférnes autem áltera die præcépit exercítibus suis ut ascénderent contra Bethúliam.
 \verse{2} Erant autem pédites bellatórum centum vigínti míllia, et équites vigínti duo míllia, præter præparatiónes virórum illórum, quos occupáverat captívitas, et abdúcti fúerant de provínciis et úrbibus univérsæ juventútis.
 \verse{3} Omnes paravérunt se páriter ad pugnam contra fílios Israël, et venérunt per crepídinem montis usque ad ápicem, qui réspicit super Dóthain, a loco qui dícitur Belma usque ad Chelmon, qui est contra Esdrelon.
 \verse{4} Fílii autem Israël, ut vidérunt multitúdinem illórum, prostravérunt se super terram, mitténtes cínerem super cápita sua, unánimes orántes ut Deus Israël misericórdiam suam osténderet super pópulum suum.
 \verse{5} Et assuméntes arma sua béllica, sedérunt per loca, quæ ad angústi itíneris trámitem dírigunt inter montósa, et erant custodiéntes ea tota die et nocte.
 \verse{6} Porro Holoférnes, dum círcuit per gyrum, réperit quod fons, qui influébat, aquædúctum illórum a parte austráli extra civitátem dirígeret: et íncidi præcépit aquædúctum illórum.
 \verse{7} Erant tamen non longe a muris fontes, ex quibus furtim videbántur hauríre aquam ad refocillándum pótius quam ad potándum.
 \verse{8} Sed fílii Ammon et Moab accessérunt ad Holoférnem, dicéntes: Fílii Israël non in láncea nec in sagítta confídunt, sed montes deféndunt illos, et múniunt illos colles in præcipítio constitúti.
 \verse{9} Ut ergo sine congressióne pugnæ possis superáre eos, pone custódes fóntium, ut non háuriant aquam ex eis, et sine gládio interfícies eos, vel certe fatigáti tradent civitátem suam, quam putant in móntibus pósitam superári non posse.
 
 \verse{10} Et placuérunt verba hæc coram Holoférne et coram satellítibus ejus, et constítuit per gyrum centenários per síngulos fontes.
 \verse{11} Cumque ista custódia per dies vigínti fuísset expléta, defecérunt cistérnæ, et collectiónes aquárum ómnibus habitántibus Bethúliam, ita ut non esset intra civitátem unde satiaréntur vel una die, quóniam ad mensúram dabátur pópulis aqua quotídie.
 \verse{12} Tunc ad Ozíam congregáti omnes viri feminǽque, júvenes et párvuli, omnes simul una voce
 \verse{13} dixérunt: Júdicet Deus inter nos et te, quóniam fecísti in nos mala, nolens loqui pacífice cum Assýriis, et propter hoc véndidit nos Deus in mánibus eórum.
 \verse{14} Et ídeo non est qui ádjuvet, cum prosternámur ante óculos eórum in siti, et perditióne magna.
 \verse{15} Et nunc congregáte univérsos qui in civitáte sunt, ut sponte tradámus nos omnes pópulo Holoférnis.
 \verse{16} Mélius est enim ut captívi benedicámus Dóminum vivéntes, quam moriámur, et simus oppróbrium omni carni, cum vidérimus uxóres nostras, et infántes nostros mori ante óculos nostros.
 \verse{17} Contestámur hódie cælum et terram, et Deum patrum nostrórum, qui ulcíscitur nos secúndum peccáta nostra, ut jam tradátis civitátem in manu milítiæ Holoférnis, et sit finis noster brevis in ore gládii, qui lóngior effícitur in ariditáte sitis.
 
 \verse{18} Et cum hæc dixíssent, factus est fletus et ululátus magnus in ecclésia ab ómnibus, et per multas horas una voce clamavérunt ad Deum, dicéntes:
 \verse{19} Peccávimus cum pátribus nostris; injúste égimus, iniquitátem fécimus.
 \verse{20} Tu, quia pius es, miserére nostri, aut in tuo flagéllo víndica iniquitátes nostras, et noli trádere confiténtes te pópulo qui ignórat te,
 \verse{21} ut non dicant inter gentes: Ubi est Deus eórum?
 \verse{22} Et cum fatigáti ex his clamóribus et his flétibus lassáti siluíssent,
 \verse{23} exsúrgens Ozías infúsus lácrimis, dixit: Æquo ánimo estóte, fratres, et hos quinque dies expectémus a Dómino misericórdiam.
 \verse{24} Fórsitan enim indignatiónem suam abscíndet, et dabit glóriam nómini suo.
 \verse{25} Si autem transáctis quinque diébus non vénerit adjutórium, faciémus hæc verba, quæ locúti estis.
 \chapter{8}
 Et factum est, cum audísset hæc verba Judith vídua, quæ erat fília Merári fílii Idox fílii Joseph fílii Ozíæ fílii Elai fílii Jamnor fílii Gédeon fílii Ráphaim fílii Achitob fílii Melchíæ fílii Enan fílii Nathaníæ fílii Saláthiel fílii Símeon fílii Ruben,
 \verse{2} et vir ejus fuit Manásses, qui mórtuus est in diébus messis hordeáceæ:
 \verse{3} instábat enim super alligántes manípulos in campo, et venit æstus super caput ejus, et mórtuus est in Bethúlia civitáte sua, et sepúltus est illic cum pátribus suis.
 \verse{4} Erat autem Judith relícta ejus vídua jam annis tribus et ménsibus sex.
 \verse{5} Et in superióribus domus suæ fecit sibi secrétum cubículum, in quo cum puéllis suis clausa morabátur,
 \verse{6} et habens super lumbos suos cilícium, jejunábat ómnibus diébus vitæ suæ, præter sábbata et neoménias et festa domus Israël.
 \verse{7} Erat autem elegánti aspéctu nimis, cui vir suus relíquerat divítias multas, et famíliam copiósam, ac possessiónes arméntis boum, et grégibus óvium plenas.
 \verse{8} Et erat hæc in ómnibus famosíssima, quóniam timébat Dóminum valde, nec erat qui loquerétur de illa verbum malum.
 
 \verse{9} Hæc ítaque cum audísset quóniam Ozías promisísset quod transácto quinto die tráderet civitátem, misit ad presbýteros Chabri et Charmi.
 \verse{10} Et venérunt ad illam, et dixit illis: Quod est hoc verbum, in quo consénsit Ozías, ut tradat civitátem Assýriis si intra quinque dies non vénerit vobis adjutórium?
 \verse{11} et qui estis vos, qui tentátis Dóminum?
 \verse{12} non est iste sermo qui misericórdiam próvocet, sed pótius qui iram éxcitet, et furórem accéndat.
 \verse{13} Posuístis vos tempus miseratiónis Dómini, et in arbítrium vestrum, diem constituístis ei.
 \verse{14} Sed quia pátiens Dóminus est, in hoc ipso pœniteámus, et indulgéntiam ejus fusis lácrimis postulémus:
 \verse{15} non enim quasi homo sic Deus comminábitur, neque sicut fílius hóminis ad iracúndiam inflammábitur.
 \verse{16} Et ídeo humiliémus illi ánimas nostras, et in spíritu constitúti humiliáto, serviéntes illi
 \verse{17} dicámus flentes Dómino, ut secúndum voluntátem suam sic fáciat nobíscum misericórdiam suam: ut sicut conturbátum est cor nostrum in supérbia eórum, ita étiam de nostra humilitáte gloriémur:
 \verse{18} quóniam non sumus secúti peccáta patrum nostrórum, qui dereliquérunt Deum suum, et adoravérunt deos aliénos,
 \verse{19} pro quo scélere dati sunt in gládium, et in rapínam, et in confusiónem inimícis suis: nos autem álterum deum nescímus præter ipsum.
 \verse{20} Expectémus húmiles consolatiónem ejus, et exquíret sánguinem nostrum de afflictiónibus inimicórum nostrórum, et humiliábit omnes gentes, quæcúmque insúrgunt contra nos, et fáciet illas sine honóre Dóminus Deus noster.
 
 \verse{21} Et nunc fratres, quóniam vos estis presbýteri in pópulo Dei, et ex vobis pendet ánima illórum, ad elóquium vestrum corda eórum erígite, ut mémores sint, quia tentáti sunt patres nostri ut probaréntur, si vere cólerent Deum suum.
 \verse{22} Mémores esse debent, quómodo pater noster Abraham tentátus est, et per multas tribulatiónes probátus, Dei amícus efféctus est.
 \verse{23} Sic Isaac, sic Jacob, sic Móyses, et omnes qui placuérunt Deo, per multas tribulatiónes transiérunt fidéles.
 \verse{24} Illi autem, qui tentatiónes non suscepérunt cum timóre Dómini, et impatiéntiam suam et impropérium murmuratiónis suæ contra Dóminum protulérunt,
 \verse{25} extermináti sunt ab exterminatóre, et a serpéntibus periérunt.
 \verse{26} Et nos ergo non ulciscámur nos pro his quæ pátimur,
 \verse{27} sed reputántes peccátis nostris hæc ipsa supplícia minóra esse flagélla Dómini, quibus quasi servi corrípimur ad emendatiónem, et non ad perditiónem nostram evenísse credámus.
 
 \verse{28} Et dixérunt illi Ozías et presbýteri: Omnia quæ locúta es, vera sunt, et non est in sermónibus tuis ulla reprehénsio.
 \verse{29} Nunc ergo ora pro nobis, quóniam múlier sancta es, et timens Deum.
 \verse{30} Et dixit illis Judith: Sicut quod pótui loqui, Dei esse cognóscitis:
 \verse{31} ita quod fácere dispósui, probáte si ex Deo est, et oráte ut firmum fáciat Deus consílium meum.
 \verse{32} Stábitis vos ad portam nocte ista, et ego éxeam cum abra mea: et oráte, ut sicut dixístis, in diébus quinque respíciat Dóminus pópulum suum Israël.
 \verse{33} Vos autem nolo ut scrutémini actum meum, et usque dum renúntiem vobis, nihil áliud fiat, nisi orátio pro me ad Dóminum Deum nostrum.
 \verse{34} Et dixit ad eam Ozías princeps Juda: Vade in pace, et Dóminus sit tecum in ultiónem inimicórum nostrórum. Et reverténtes abiérunt.
 \chapter{9}
 Quibus ascendéntibus, Judith ingréssa est oratórium suum: et índuens se cilício, pósuit cínerem super caput suum: et prostérnens se Dómino, clamábat ad Dóminum, dicens:
 \verse{2} Dómine Deus patris mei Símeon, qui dedísti illi gládium in defensiónem alienigenárum, qui violatóres extitérunt in coinquinatióne sua, et denudavérunt femur vírginis in confusiónem:
 \verse{3} et dedísti mulíeres illórum in prædam, et fílias illórum in captivitátem: et omnem prædam in divisiónem servis tuis, qui zelavérunt zelum tuum: súbveni, quæso te Dómine Deus meus, mihi víduæ.
 \verse{4} Tu enim fecísti prióra, et illa post illa cogitásti: et hoc factum est quod ipse voluísti.
 \verse{5} Omnes enim viæ tuæ parátæ sunt, et tua judícia in tua providéntia posuísti.
 
 \verse{6} Réspice castra Assyriórum nunc, sicut tunc castra Ægyptiórum vidére dignátus es, quando post servos tuos armáti currébant, confidéntes in quadrígis, et in equitátu suo, et in multitúdine bellatórum.
 \verse{7} Sed aspexísti super castra eórum, et ténebræ fatigavérunt eos.
 \verse{8} Ténuit pedes eórum abýssus, et aquæ operuérunt eos.
 \verse{9} Sic fiant et isti, Dómine, qui confídunt in multitúdine sua, et in cúrribus suis, et in contis, et in scutis, et in sagíttis suis, et in lánceis gloriántur,
 \verse{10} et nésciunt quia tu ipse es Deus noster, qui cónteris bella ab inítio, et Dóminus nomen est tibi.
 \verse{11} Erige bráchium tuum sicut ab inítio, et allíde virtútem illórum in virtúte tua: cadat virtus eórum in iracúndia tua, qui promíttunt se violáre sancta tua, et pollúere tabernáculum nóminis tui, et dejícere gládio suo cornu altáris tui.
 
 \verse{12} Fac Dómine ut gládio próprio ejus supérbia amputétur:
 \verse{13} capiátur láqueo oculórum suórum in me, et percúties eum ex lábiis caritátis meæ.
 \verse{14} Da mihi in ánimo constántiam, ut contémnam illum; et virtútem, ut evértam illum.
 \verse{15} Erit enim hoc memoriále nóminis tui, cum manus féminæ dejécerit eum.
 \verse{16} Non enim in multitúdine est virtus tua, Dómine, neque in equórum víribus volúntas tua est, nec supérbi ab inítio placuérunt tibi: sed humílium et mansuetórum semper tibi plácuit deprecátio.
 \verse{17} Deus cælórum, creátor aquárum, et Dóminus totíus creatúræ, exáudi me míseram deprecántem, et de tua misericórdia præsuméntem.
 \verse{18} Meménto, Dómine, testaménti tui, et da verbum in ore meo, et in corde meo consílium corróbora, ut domus tua in sanctificatióne tua permáneat:
 \verse{19} et omnes gentes agnóscant quia tu es Deus, et non est álius præter te.
 \chapter{10}
 Factum est autem, cum cessásset clamáre ad Dóminum, surréxit de loco in quo jacúerat prostráta ad Dóminum.
 \verse{2} Vocavítque abram suam, et descéndens in domum suam, ábstulit a se cilícium, et éxuit se vestiméntis viduitátis suæ,
 \verse{3} et lavit corpus suum, et unxit se myro óptimo, et discriminávit crinem cápitis sui, et impósuit mitram super caput suum, et índuit se vestiméntis jucunditátis suæ, induítque sandália pédibus suis, assumpsítque dextralíola, et lília, et ináures, et ánnulos, et ómnibus ornaméntis suis ornávit se.
 \verse{4} Cui étiam Dóminus cóntulit splendórem: quóniam omnis ista composítio non ex libídine, sed ex virtúte pendébat: et ídeo Dóminus hanc in illam pulchritúdinem ampliávit, ut incomparábili decóre ómnium óculis apparéret.
 \verse{5} Impósuit ítaque abræ suæ ascopéram vini, et vas ólei, et poléntam, et pálathas, et panes, et cáseum, et profécta est.
 \verse{6} Cumque veníssent ad portam civitátis, invenérunt expectántem Ozíam et presbýteros civitátis.
 \verse{7} Qui cum vidíssent eam, stupéntes miráti sunt nimis pulchritúdinem ejus.
 \verse{8} Nihil tamen interrogántes eam, dimisérunt transíre, dicéntes: Deus patrum nostrórum det tibi grátiam, et omne consílium tui cordis sua virtúte corróboret, ut gloriétur super te Jerúsalem, et sit nomen tuum in número sanctórum et justórum.
 \verse{9} Et dixérunt hi qui illic erant omnes una voce: Fiat, fiat.
 
 \verse{10} Judith vero orans Dóminum, transívit per portas ipsa et abra ejus.
 \verse{11} Factum est autem, cum descénderet montem, circa ortum diéi, occurrérunt ei exploratóres Assyriórum, et tenuérunt eam, dicéntes: Unde venis? aut quo vadis?
 \verse{12} Quæ respóndit: Fília sum Hebræórum, ídeo ego fugi a fácie eórum, quóniam futúrum agnóvi quod dentur vobis in deprædatiónem, pro eo quod contemnéntes vos, noluérunt ultro trádere seípsos ut invenírent misericórdiam in conspéctu vestro.
 \verse{13} Hac de causa cogitávi mecum, dicens: Vadam ad fáciem príncipis Holoférnis, ut índicem illi secréta illórum, et osténdam illi quo áditu possit obtinére eos, ita ut non cadat vir unus de exércitu ejus.
 \verse{14} Et cum audíssent viri illi verba ejus, considerábant fáciem ejus, et erat in óculis eórum stupor, quóniam pulchritúdinem ejus mirabántur nimis.
 \verse{15} Et dixérunt ad eam: Conservásti ánimam tuam eo quod tale reperísti consílium, ut descénderes ad dóminum nostrum.
 \verse{16} Hoc autem scias, quóniam cum stéteris in conspéctu ejus, bene tibi fáciet, et eris gratíssima in corde ejus. Duxerúntque illam ad tabernáculum Holoférnis, annuntiántes eam.
 
 \verse{17} Cumque intrásset ante fáciem ejus, statim captus est in suis óculis Holoférnes.
 \verse{18} Dixerúntque ad eum satéllites ejus: Quis contémnat pópulum Hebræórum, qui tam decóras mulíeres habent, ut non pro his mérito pugnáre contra eos debeámus?
 \verse{19} Videns ítaque Judith Holoférnem sedéntem in conópeo, quod erat ex púrpura, et auro, et smarágdo, et lapídibus pretiósis intéxtum,
 \verse{20} et cum in fáciem ejus intendísset, adorávit eum, prostérnens se super terram. Et elevavérunt eam servi Holoférnis, jubénte dómino suo.
 \chapter{11}
 Tunc Holoférnes dixit ei: Æquo ánimo esto, et noli pavére in corde tuo: quóniam ego numquam nócui viro, qui vóluit servíre Nabuchodónosor regi:
 \verse{2} pópulus autem tuus, si non contempsísset me, non levássem lánceam meam super eum.
 \verse{3} Nunc autem dic mihi, qua ex causa recessísti ab illis, et plácuit tibi ut veníres ad nos?
 \verse{4} Et dixit illi Judith: Sume verba ancíllæ tuæ, quóniam si secútus fúeris verba ancíllæ tuæ, perféctam rem fáciet Dóminus tecum.
 \verse{5} Vivit enim Nabuchodónosor rex terræ, et vivit virtus ejus, quæ est in te ad correptiónem ómnium animárum errántium: quóniam non solum hómines sérviunt illi per te, sed et béstiæ agri obtémperant illi.
 \verse{6} Nuntiátur enim ánimi tui indústria univérsis géntibus, et indicátum est omni sǽculo, quóniam tu solus bonus et potens es in omni regno ejus, et disciplína tua ómnibus provínciis prædicátur.
 
 \verse{7} Nec hoc latet, quod locútus est Achior, nec illud ignorátur, quod ei jússeris eveníre.
 \verse{8} Constat enim, Deum nostrum sic peccátis offénsum, ut mandáverit per prophétas suos ad pópulum, quod tradat eum pro peccátis suis.
 \verse{9} Et quóniam sciunt se offendísse Deum suum fílii Israël, tremor tuus super ipsos est.
 \verse{10} Insuper étiam fames invásit eos, et ab ariditáte aquæ jam inter mórtuos computántur.
 \verse{11} Dénique hoc órdinant, ut interfícient pécora sua, et bibant sánguinem eórum:
 \verse{12} et sancta Dómini Dei sui quæ præcépit Deus non contíngi, in fruménto, vino, et óleo, hæc cogitavérunt impéndere, et volunt consúmere quæ nec mánibus debérent contíngere: ergo quóniam hæc fáciunt, certum est quod in perditiónem dabúntur.
 \verse{13} Quod ego ancílla tua cognóscens, fugi ab illis, et misit me Dóminus hæc ipsa nuntiáre tibi.
 \verse{14} Ego enim ancílla tua Deum colo, étiam nunc apud te: et éxiet ancílla tua, et orábo Deum,
 \verse{15} et dicet mihi quando eis reddat peccátum suum, et véniens nuntiábo tibi, ita ut ego addúcam te per médiam Jerúsalem, et habébis omnem pópulum Israël, sicut oves quibus non est pastor, et non latrábit vel unus canis contra te:
 \verse{16} quóniam hæc mihi dicta sunt per providéntiam Dei.
 \verse{17} Et quóniam irátus est illis Deus, hæc ipsa missa sum nuntiáre tibi.
 
 \verse{18} Placuérunt autem ómnia verba hæc coram Holoférne, et coram púeris ejus, et mirabántur sapiéntiam ejus, et dicébant alter ad álterum:
 \verse{19} Non est talis múlier super terram in aspéctu, in pulchritúdine, et in sensu verbórum.
 \verse{20} Et dixit ad illam Holoférnes: Benefécit Deus, qui misit te ante pópulum, ut des illum tu in mánibus nostris:
 \verse{21} et quóniam bona est promíssio tua, si fécerit mihi hoc Deus tuus, erit et Deus meus, et tu in domo Nabuchodónosor magna eris, et nomen tuum nominábitur in univérsa terra.
 \chapter{12}
 Tunc jussit eam introíre ubi repósiti erant thesáuri ejus, et jussit illic manére eam, et constítuit quid darétur illi de convívio suo.
 \verse{2} Cui respóndit Judith, et dixit: Nunc non pótero manducáre ex his, quæ mihi prǽcipis tríbui, ne véniat super me offénsio: ex his autem, quæ mihi détuli, manducábo.
 \verse{3} Cui Holoférnes ait: Si defécerint tibi ista, quæ tecum detulísti, quid faciémus tibi?
 \verse{4} Et dixit Judith: Vivit ánima tua, dómine meus, quóniam non expéndet ómnia hæc ancílla tua, donec fáciat Deus in manu mea hæc quæ cogitávi. Et induxérunt illam servi ejus in tabernáculum, quod præcéperat.
 \verse{5} Et pétiit dum introíret, ut darétur ei cópia nocte et ante lucem egrediéndi foras ad oratiónem, et deprecándi Dóminum.
 \verse{6} Et præcépit cubiculáriis suis ut sicut placéret illi, exíret et introíret ad adorándum Deum suum per tríduum:
 \verse{7} et exíbat nóctibus in vallem Bethúliæ, et baptizábat se in fonte aquæ.
 \verse{8} Et ut ascendébat, orábat Dóminum Deum Israël, ut dirígeret viam ejus ad liberatiónem pópuli sui.
 \verse{9} Et intróiens, munda manébat in tabernáculo usque dum accíperet escam suam in véspere.
 
 \verse{10} Et factum est: in quarto die Holoférnes fecit cœnam servis suis, et dixit ad Vágao eunúchum suum: Vade, et suáde Hebrǽam illam ut sponte conséntiat habitáre mecum.
 \verse{11} Fœdum est enim apud Assýrios, si fémina irrídeat virum agéndo ut immúnis ab eo tránseat.
 \verse{12} Tunc introívit Vágao ad Judith, et dixit: Non vereátur bona puélla introíre ad dóminum meum, ut honorificétur ante fáciem ejus, ut mandúcet cum eo, et bibat vinum in jucunditáte.
 \verse{13} Cui Judith respóndit: Quæ ego sum, ut contradícam dómino meo?
 \verse{14} omne quod erit ante óculos ejus bonum et óptimum, fáciam. Quidquid autem illi placúerit, hoc mihi erit óptimum ómnibus diébus vitæ meæ.
 \verse{15} Et surréxit, et ornávit se vestiménto suo, et ingréssa stetit ante fáciem ejus.
 \verse{16} Cor autem Holoférnes concússum est: erat enim ardens in concupiscéntia ejus.
 \verse{17} Et dixit ad eam Holoférnes: Bibe nunc, et accúmbe in jucunditáte, quóniam invenísti grátiam coram me.
 \verse{18} Et dixit Judith: Bibam, dómine, quóniam magnificáta est ánima mea hódie præ ómnibus diébus meis.
 \verse{19} Et accépit, et manducávit, et bibit coram ipso ea quæ paráverat illi ancílla ejus.
 \verse{20} Et jucúndus factus est Holoférnes ad eam, bibítque vinum multum nimis, quantum numquam bíberat in vita sua.
 \chapter{13}
 Ut autem sero factum est, festinavérunt servi illíus ad hospítia sua, et conclúsit Vágao óstia cubículi, et ábiit.
 \verse{2} Erant autem omnes fatigáti a vino,
 \verse{3} erátque Judith sola in cubículo.
 \verse{4} Porro Holoférnes jacébat in lecto, nímia ebrietáte sopítus.
 \verse{5} Dixítque Judith puéllæ suæ ut staret foris ante cubículum, et observáret.
 \verse{6} Stetítque Judith ante lectum, orans cum lácrimis, et labiórum motu in siléntio,
 \verse{7} dicens: Confírma me, Dómine Deus Israël, et réspice in hac hora ad ópera mánuum meárum, ut, sicut promisísti, Jerúsalem civitátem tuam érigas: et hoc quod credens per te posse fíeri cogitávit, perfíciam.
 \verse{8} Et cum hæc dixísset, accéssit ad colúmnam, quæ erat ad caput léctuli ejus, et pugiónem ejus, qui in ea ligátus pendébat, exsólvit.
 \verse{9} Cumque evaginásset illum, apprehéndit comam cápitis ejus, et ait: Confírma me, Dómine Deus, in hac hora.
 \verse{10} Et percússit bis in cervícem ejus, et abscídit caput ejus, et ábstulit conópeum ejus a colúmnis, et evólvit corpus ejus truncum.
 \verse{11} Et post pusíllum exívit, et trádidit caput Holoférnis ancíllæ suæ, et jussit ut mítteret illud in peram suam.
 \verse{12} Et exiérunt duæ, secúndum consuetúdinem suam, quasi ad oratiónem, et transiérunt castra, et gyrántes vallem, venérunt ad portam civitátis.
 
 \verse{13} Et dixit Judith a longe custódibus murórum: Aperíte portas, quóniam nobíscum est Deus, qui fecit virtútem in Israël.
 \verse{14} Et factum est, cum audíssent viri vocem ejus, vocavérunt presbýteros civitátis.
 \verse{15} Et concurrérunt ad eam omnes, a mínimo usque ad máximum: quóniam sperábant eam jam non esse ventúram.
 \verse{16} Et accendéntes luminária, congyravérunt circa eam univérsi: illa autem ascéndens in eminentiórem locum, jussit fíeri siléntium. Cumque omnes tacuíssent,
 \verse{17} dixit Judith: Laudáte Dóminum Deum nostrum, qui non deséruit sperántes in se:
 \verse{18} et in me ancílla sua adimplévit misericórdiam suam, quam promísit dómui Israël: et interfécit in manu mea hostem pópuli sui hac nocte.
 \verse{19} Et próferens de pera caput Holoférnis, osténdit illis, dicens: Ecce caput Holoférnis príncipis milítiæ Assyriórum, et ecce conópeum illíus, in quo recumbébat in ebrietáte sua, ubi per manum féminæ percússit illum Dóminus Deus noster.
 \verse{20} Vivit autem ipse Dóminus, quóniam custodívit me ángelus ejus et hinc eúntem, et ibi commorántem, et inde huc reverténtem, et non permísit me Dóminus ancíllam suam coinquinári, sed sine pollutióne peccáti revocávit me vobis gaudéntem in victória sua, in evasióne mea, et in liberatióne vestra.
 \verse{21} Confitémini illi omnes, quóniam bonus, quóniam in sǽculum misericórdia ejus.
 
 \verse{22} Univérsi autem adorántes Dóminum, dixérunt ad eam: Benedíxit te Dóminus in virtúte sua, quia per te ad níhilum redégit inimícos nostros.
 \verse{23} Porro Ozías princeps pópuli Israël dixit ad eam: Benedícta es tu, fília, a Dómino Deo excélso præ ómnibus muliéribus super terram.
 \verse{24} Benedíctus Dóminus, qui creávit cælum et terram, qui te diréxit in vúlnera cápitis príncipis inimicórum nostrórum:
 \verse{25} quia hódie nomen tuum ita magnificávit, ut non recédat laus tua de ore hóminum, qui mémores fúerint virtútis Dómini in ætérnum, pro quibus non pepercísti ánimæ tuæ propter angústias et tribulatiónem géneris tui, sed subvenísti ruínæ ante conspéctum Dei nostri.
 \verse{26} Et dixit omnis pópulus: Fiat, fiat.
 
 \verse{27} Porro Achior vocátus venit, et dixit ei Judith: Deus Israël, cui tu testimónium dedísti quod ulciscátur se de inimícis suis, ipse caput ómnium incredulórum íncidit hac nocte in manu mea.
 \verse{28} Et ut probes quia ita est, ecce caput Holoférnis, qui in contémptu supérbiæ suæ Deum Israël contémpsit, et tibi intéritum minabátur, dicens: Cum captus fúerit pópulus Israël, gládio perforári præcípiam látera tua.
 \verse{29} Videns autem Achior caput Holoférnis, angustiátus præ pavóre cécidit in fáciem suam super terram, et æstuávit ánima ejus.
 \verse{30} Póstea vero quam resúmpto spíritu recreátus est, prócidit ad pedes ejus, et adorávit eam, et dixit:
 \verse{31} Benedícta tu a Deo tuo in omni tabernáculo Jacob, quóniam in omni gente, quæ audíerit nomen tuum, magnificábitur super te Deus Israël.
 \chapter{14}
 Dixit autem Judith ad omnem pópulum: Audíte me, fratres: suspéndite caput hoc super muros nostros:
 \verse{2} et erit, cum exíerit sol, accípiat unusquísque arma sua, et exíte cum ímpetu, non ut descendátis deórsum, sed quasi ímpetum faciéntes.
 \verse{3} Tunc exploratóres necésse erit ut fúgiant ad príncipem suum excitándum ad pugnam.
 \verse{4} Cumque duces eórum cucúrrerint ad tabernáculum Holoférnis, et invénerint eum truncum in suo sánguine volutátum, décidet super eos timor.
 \verse{5} Cumque cognovéritis fúgere eos, ite post illos secúri, quóniam Dóminus cónteret eos sub pédibus vestris.
 
 \verse{6} Tunc Achior, videns virtútem quam fecit Deus Israël, relícto gentilitátis ritu, crédidit Deo, et circumcídit carnem præpútii sui, et appósitus est ad pópulum Israël, et omnis succéssio géneris ejus usque in hodiérnum diem.
 
 \verse{7} Mox autem ut ortus est dies, suspendérunt super muros caput Holoférnis, accepítque unusquísque vir arma sua, et egréssi sunt cum grandi strépitu et ululátu.
 \verse{8} Quod vidéntes exploratóres, ad tabernáculum Holoférnis cucurrérunt.
 \verse{9} Porro hi qui in tabernáculo erant, veniéntes, et ante ingréssum cubículi, perstrepéntes, excitándi grátia, inquietúdinem arte moliebántur, ut non ab excitántibus, sed a sonántibus Holoférnes evigiláret.
 \verse{10} Nullus enim audébat cubículum virtútis Assyriórum pulsándo aut intrándo aperíre.
 \verse{11} Sed cum veníssent ejus duces ac tribúni, et univérsi majóres exércitus regis Assyriórum, dixérunt cubiculáriis:
 \verse{12} Intráte, et excitáte illum, quóniam egréssi mures de cavérnis suis, ausi sunt provocáre nos ad pr\'{œ}lium.
 \verse{13} Tunc ingréssus Vágao cubículum ejus, stetit ante cortínam, et plausum fecit mánibus suis: suspicabátur enim illum cum Judith dormíre.
 \verse{14} Sed cum nullum motum jacéntis sensu áurium cáperet, accéssit próximans ad cortínam, et élevans eam, vidénsque cadáver absque cápite Holoférnis in suo sánguine tabefáctum jacére super terram, exclamávit voce magna cum fletu, et scidit vestiménta sua.
 \verse{15} Et ingréssus tabernáculum Judith, non invénit eam, et exíliit foras ad pópulum,
 \verse{16} et dixit: Una múlier hebrǽa fecit confusiónem in domo regis Nabuchodónosor: ecce enim Holoférnes jacet in terra, et caput ejus non est in illo.
 
 \verse{17} Quod cum audíssent príncipes virtútis Assyriórum, scidérunt omnes vestiménta sua, et intolerábilis timor et tremor cécidit super eos, et turbáti sunt ánimi eórum valde.
 \verse{18} Et factus est clamor incomparábilis in médio castrórum eórum.
 \chapter{15}
 Cumque omnis exércitus decollátum Holoférnem audísset, fugit mens et consílium ab eis, et solo tremóre et metu agitáti, fugæ præsídium sumunt,
 \verse{2} ita ut nullus loquerétur cum próximo suo, sed inclináto cápite, relíctis ómnibus, evádere festinábant Hebrǽos, quos armátos super se veníre audiébant, fugiéntes per vias campórum et sémitas cóllium.
 \verse{3} Vidéntes ítaque fílii Israël fugiéntes, secúti sunt illos. Descenderúntque clangéntes tubis, et ululántes post ipsos.
 \verse{4} Et quóniam Assýrii non adunáti, in fugam ibant præcípites: fílii autem Israël uno ágmine persequéntes debilitábant omnes, quos inveníre potuíssent.
 \verse{5} Misit ítaque Ozías núntios per omnes civitátes et regiónes Israël.
 \verse{6} Omnis ítaque régio, omnísque urbs eléctam juventútem armátam misit post eos, et persecúti sunt eos in ore gládii, quoúsque pervenírent ad extremitátem fínium suórum.
 \verse{7} Réliqui autem, qui erant in Bethúlia, ingréssi sunt castra Assyriórum, et prædam, quam fugiéntes Assýrii relíquerant, abstulérunt, et onustáti sunt valde.
 \verse{8} Hi vero, qui victóres revérsi sunt ad Bethúliam, ómnia quæ erant illórum attulérunt secum, ita ut non esset númerus in pecóribus et juméntis et univérsis mobílibus eórum, ut a mínimo usque ad máximum omnes dívites fíerent de prædatiónibus eórum.
 
 \verse{9} Jóacim autem summus póntifex de Jerúsalem venit in Bethúliam cum univérsis presbýteris suis ut vidéret Judith.
 \verse{10} Quæ cum exísset ad illum, benedixérunt eam omnes una voce, dicéntes: Tu glória Jerúsalem; tu lætítia Israël; tu honorificéntia pópuli nostri:
 \verse{11} quia fecísti viríliter, et confortátum est cor tuum, eo quod castitátem amáveris, et post virum tuum, álterum nescíeris: ídeo et manus Dómini confortávit te, et ídeo eris benedícta in ætérnum.
 \verse{12} Et dixit omnis pópulus: Fiat, fiat.
 
 \verse{13} Per dies autem trigínta, vix collécta sunt spólia Assyriórum a pópulo Israël.
 \verse{14} Porro autem univérsa quæ Holoférnis peculiária fuísse probáta sunt, dedérunt Judith in auro, et argénto, et véstibus, et gemmis, et omni supelléctili, et trádita sunt ómnia illi a pópulo.
 \verse{15} Et omnes pópuli gaudébant cum muliéribus, et virgínibus, et juvénibus, in órganis, et cítharis.
 \chapter{16}
 Tunc cantávit cánticum hoc Dómino Judith, dicens:
 \verse{2} Incípite Dómino in týmpanis; cantáte Dómino in cýmbalis; modulámini illi psalmum novum: exaltáte, et invocáte nomen ejus.
 \verse{3} Dóminus cónterens bella, Dóminus nomen est illi.
 \verse{4} Qui pósuit castra sua in médio pópuli sui, ut eríperet nos de manu ómnium inimicórum nostrórum.
 
 \verse{5} Venit Assur ex móntibus ab aquilóne in multitúdine fortitúdinis suæ: cujus multitúdo obturávit torréntes, et equi eórum cooperuérunt valles.
 \verse{6} Dixit se incensúrum fines meos, et júvenes meos occisúrum gládio; infántes meos dare in prædam, et vírgines in captivitátem.
 \verse{7} Dóminus autem omnípotens nócuit eum, et trádidit eum in manus féminæ, et confódit eum.
 \verse{8} Non enim cécidit potens eórum a juvénibus, nec fílii Titan percussérunt eum, nec excélsi gigántes opposuérunt se illi: sed Judith fília Merári in spécie faciéi suæ dissólvit eum.
 \verse{9} Exuit enim se vestiménto viduitátis, et índuit se vestiménto lætítiæ in exultatióne filiórum Israël.
 \verse{10} Unxit fáciem suam unguénto, et colligávit cincínnos suos mitra; accépit stolam novem ad decipiéndum illum.
 \verse{11} Sandália ejus rapuérunt óculos ejus; pulchritúdo ejus captívam fecit ánimam ejus: amputávit pugióne cervícem ejus.
 \verse{12} Horruérunt Persæ constántiam ejus, et Medi audáciam ejus.
 \verse{13} Tunc ululavérunt castra Assyriórum, quando apparuérunt húmiles mei, arescéntes in siti.
 \verse{14} Fílii puellárum compunxérunt eos, et sicut púeros fugiéntes occidérunt eos: periérunt in pr\'{œ}lio a fácie Dómini Dei mei.
 
 \verse{15} Hymnum cantémus Dómino; hymnum novum cantémus Deo nostro.
 \verse{16} Adonái Dómine, magnus es tu, et præclárus in virtúte tua: et quem superáre nemo potest.
 \verse{17} Tibi sérviat omnis creatúra tua, quia dixísti, et facta sunt; misísti spíritum tuum, et creáta sunt: et non est qui resístat voci tuæ.
 \verse{18} Montes a fundaméntis movebúntur cum aquis: petræ, sicut cera, liquéscent ante fáciem tuam.
 \verse{19} Qui autem timent te, magni erunt apud te per ómnia.
 \verse{20} Væ genti insurgénti super genus meum: Dóminus enim omnípotens vindicábit in eis; in die judícii visitábit illos.
 \verse{21} Dabit enim ignem et vermes in carnes eórum, ut urántur et séntiant usque in sempitérnum.
 
 \verse{22} Et factum est post hæc, omnis pópulus post victóriam venit in Jerúsalem adoráre Dóminum: et mox ut purificáti sunt, obtulérunt omnes holocáusta, et vota, et repromissiónes suas.
 \verse{23} Porro Judith univérsa vasa béllica Holoférnis, quæ dedit illi pópulus, et conópeum, quod ipsa sustúlerat de cubíli ipsíus, óbtulit in anáthema obliviónis.
 \verse{24} Erat autem pópulus jucúndus secúndum fáciem sanctórum: et per tres menses gáudium hujus victóriæ celebrátum est cum Judith.
 \verse{25} Post dies autem illos, unusquísque rédiit in domum suam: et Judith magna facta est in Bethúlia, et præclárior erat univérsæ terræ Israël.
 \verse{26} Erat enim virtúti cástitas adjúncta, ita ut non cognósceret virum ómnibus diébus vitæ suæ, ex quo defúnctus est Manásses, vir ejus.
 \verse{27} Erat autem, diébus festis, procédens cum magna glória.
 
 \verse{28} Mansit autem in domo viri sui annos centum quinque, et dimísit abram suam líberam, et defúncta est ac sepúlta cum viro suo in Bethúlia.
 \verse{29} Luxítque illam omnis pópulus diébus septem.
 \verse{30} In omni autem spátio vitæ ejus non fuit qui perturbáret Israël, et post mortem ejus annis multis.
 \verse{31} Dies autem victóriæ hujus festivitátis ab Hebrǽis in número sanctórum diérum accípitur, et cólitur a Judǽis ex illo témpore usque in præséntem diem.
 \subbook{Liber Esther}{Esther}
 \chapter{1}
 In diébus Assuéri, qui regnávit ab India usque Æthiópiam super centum vigínti septem províncias,
 \verse{2} quando sedit in sólio regni sui, Susan cívitas regni ejus exórdium fuit.
 \verse{3} Tértio ígitur anno impérii sui fecit grande convívium cunctis princípibus et púeris suis, fortíssimis Persárum, et Medórum ínclytis, et præféctis provinciárum coram se,
 \verse{4} ut osténderet divítias glóriæ regni sui, ac magnitúdinem atque jactántiam poténtiæ suæ, multo témpore, centum vidélicet et octogínta diébus.
 \verse{5} Cumque impleréntur dies convívii, invitávit omnem pópulum, qui invéntus est in Susan, a máximo usque ad mínimum: et jussit septem diébus convívium præparári in vestíbulo horti, et némoris quod régio cultu et manu cónsitum erat.
 \verse{6} Et pendébant ex omni parte tentória aérii colóris et carbásini ac hyacínthini, sustentáta fúnibus býssinis atque purpúreis, qui ebúrneis círculis insérti erant, et colúmnis marmóreis fulciebántur. Léctuli quoque áurei et argéntei, super paviméntum smarágdino et pário stratum lápide, dispósiti erant: quod mira varietáte pictúra decorábat.
 \verse{7} Bibébant autem qui invitáti erant áureis póculis, et áliis atque áliis vasis cibi inferebántur. Vinum quoque, ut magnificéntia régia dignum erat, abúndans, et præcípuum ponebátur.
 \verse{8} Nec erat qui noléntes cógeret ad bibéndum, sed sicut rex statúerat, præpónens mensis síngulos de princípibus suis ut súmeret unusquísque quod vellet.
 \verse{9} Vasthi quoque regína fecit convívium feminárum in palátio, ubi rex Assuérus manére consuéverat.
 
 \verse{10} Itaque die séptimo, cum rex esset hilárior, et post nímiam potatiónem incaluísset mero, præcépit Maumam, et Bazátha, et Harbóna, et Bagátha, et Abgátha, et Zethar, et Charchas, septem eunúchis qui in conspéctu ejus ministrábant,
 \verse{11} ut introdúcerent regínam Vasthi coram rege, pósito super caput ejus diadémate, ut osténderet cunctis pópulis et princípibus pulchritúdinem illíus: erat enim pulchra valde.
 \verse{12} Quæ rénuit, et ad regis impérium quod per eunúchos mandáverat, veníre contémpsit. Unde irátus rex, et nímio furóre succénsus,
 \verse{13} interrogávit sapiéntes, qui ex more régio semper ei áderant, et illórum faciébat cuncta consílio, sciéntium leges, ac jura majórum
 \verse{14} (erant autem primi et próximi, Charséna, et Sethar, et Admátha, et Tharsis, et Mares, et Marsána, et Mamúchan, septem duces Persárum, atque Medórum, qui vidébant fáciem regis, et primi post eum residére sóliti erant):
 \verse{15} cui senténtiæ Vasthi regína subjacéret, quæ Assuéri regis impérium, quod per eunúchos mandáverat, fácere noluísset.
 
 \verse{16} Respondítque Mamúchan, audiénte rege atque princípibus: Non solum regem læsit regína Vasthi, sed et omnes pópulos et príncipes qui sunt in cunctis provínciis regis Assuéri.
 \verse{17} Egrediétur enim sermo regínæ ad omnes mulíeres, ut contémnant viros suos, et dicant: Rex Assuérus jussit ut regína Vasthi intráret ad eum, et illa nóluit.
 \verse{18} Atque hoc exémplo omnes príncipum cónjuges Persárum atque Medórum parvipéndent impéria maritórum: unde regis justa est indignátio.
 \verse{19} Si tibi placet, egrediátur edíctum a fácie tua, et scribátur juxta legem Persárum atque Medórum, quam præteríri illícitum est, ut nequáquam ultra Vasthi ingrediátur ad regem, sed regnum illíus áltera, quæ mélior est illa, accípiat.
 \verse{20} Et hoc in omne (quod latíssimum est) provinciárum tuárum divulgétur impérium, et cunctæ uxóres, tam majórum quam minórum, déferant marítis suis honórem.
 
 \verse{21} Plácuit consílium ejus regi et princípibus: fecítque rex juxta consílium Mamúchan,
 \verse{22} et misit epístolas ad univérsas províncias regni sui, ut quæque gens audíre et légere póterat, divérsis linguis et lítteris, esse viros príncipes ac majóres in dómibus suis: et hoc per cunctos pópulos divulgári.
 \chapter{2}
 His ita gestis, postquam regis Assuéri indignátio deferbúerat, recordátus est Vasthi, et quæ fecísset, vel quæ passa esset:
 \verse{2} dixerúntque púeri regis ac minístri ejus: Quærántur regi puéllæ vírgines ac speciósæ,
 \verse{3} et mittántur qui consíderent per univérsas províncias puéllas speciósas et vírgines: et addúcant eas ad civitátem Susan, et tradant eas in domum feminárum sub manu Egéi eunúchi, qui est præpósitus et custos mulíerum regiárum: et accípiant mundum mulíebrem, et cétera ad usus necessária.
 \verse{4} Et quæcúmque inter omnes óculis regis placúerit, ipsa regnet pro Vasthi. Plácuit sermo regi: et ita, ut suggésserant, jussit fíeri.
 
 \verse{5} Erat vir Judǽus in Susan civitáte, vocábulo Mardochǽus fílius Jair, fílii Sémei, fílii Cis, de stirpe Jémini,
 \verse{6} qui translátus fúerat de Jerúsalem eo témpore quo Jechoníam regem Juda Nabuchodónosor rex Babylónis transtúlerat,
 \verse{7} qui fuit nutrítius fíliæ fratris sui Edíssæ, quæ áltero nómine vocabátur Esther, et utrúmque paréntem amíserat: pulchra nimis, et decóra fácie. Mortuísque patre ejus ac matre, Mardochǽus sibi eam adoptávit in fíliam.
 \verse{8} Cumque percrebruísset regis impérium, et juxta mandátum illíus multæ pulchræ vírgines adduceréntur Susan, et Egéo traderéntur eunúcho, Esther quoque inter céteras puéllas ei trádita est, ut servarétur in número feminárum.
 \verse{9} Quæ plácuit ei, et invénit grátiam in conspéctu illíus. Et præcépit eunúcho, ut acceleráret mundum mulíebrem, et tráderet ei partes suas, et septem puéllas speciosíssimas de domo regis, et tam ipsam quam pedíssequas ejus ornáret atque excóleret.
 \verse{10} Quæ nóluit indicáre ei pópulum et pátriam suam: Mardochǽus enim præcéperat ei, ut de hac re omníno reticéret:
 \verse{11} qui deambulábat quotídie ante vestíbulum domus, in qua eléctæ vírgines servabántur, curam agens salútis Esther, et scire volens quid ei accíderet.
 
 \verse{12} Cum autem venísset tempus singulárum per órdinem puellárum ut intrárent ad regem, explétis ómnibus quæ ad cultum mulíebrem pertinébant, mensis duodécimus vertebátur: ita dumtáxat, ut sex ménsibus óleo ungeréntur mýrrhino, et áliis sex quibúsdam pigméntis et aromátibus uteréntur.
 \verse{13} Ingredientésque ad regem, quidquid postulássent ad ornátum pértinens, accipiébant: et ut eis placúerat, compósitæ de triclínio feminárum ad regis cubículum transíbant.
 \verse{14} Et quæ intráverat véspere, egrediebátur mane, atque inde in secúndas ædes deducebátur, quæ sub manu Susagázi eunúchi erant, qui concubínis regis præsidébat: nec habébat potestátem ad regem ultra redeúndi, nisi voluísset rex, et eam veníre jussísset ex nómine.
 
 \verse{15} Evolúto autem témpore per órdinem, instábat dies quo Esther fília Abíhail fratris Mardochǽi, quam sibi adoptáverat in fíliam, debéret intráre ad regem. Quæ non quæsívit mulíebrem cultum, sed quæcúmque vóluit Egéus eunúchus custos vírginum, hæc ei ad ornátum dedit. Erat enim formósa valde, et incredíbili pulchritúdine: ómnium óculis gratiósa et amábilis videbátur.
 \verse{16} Ducta est ítaque ad cubículum regis Assuéri mense décimo, qui vocátur Tebeth, séptimo anno regni ejus.
 \verse{17} Et adamávit eam rex plus quam omnes mulíeres, habuítque grátiam et misericórdiam coram eo super omnes mulíeres: et pósuit diadéma regni in cápite ejus, fecítque eam regnáre in loco Vasthi.
 \verse{18} Et jussit convívium præparári permagníficum cunctis princípibus et servis suis pro conjunctióne et núptiis Esther. Et dedit réquiem univérsis provínciis, ac dona largítus est juxta magnificéntiam principálem.
 
 \verse{19} Cumque secúndo quæreréntur vírgines et congregaréntur, Mardochǽus manébat ad jánuam regis:
 \verse{20} necdum prodíderat Esther pátriam et pópulum suum, juxta mandátum ejus. Quidquid enim ille præcipiébat, observábat Esther: et ita cuncta faciébat ut eo témpore sólita erat, quo eam párvulam nutriébat.
 \verse{21} Eo ígitur témpore, quo Mardochǽus ad regis jánuam morabátur, iráti sunt Bagáthan et Thares duo eunúchi regis, qui janitóres erant, et in primo palátii límine præsidébant: voluerúntque insúrgere in regem, et occídere eum.
 \verse{22} Quod Mardochǽum non látuit, statímque nuntiávit regínæ Esther: et illa regi ex nómine Mardochǽi, qui ad se rem detúlerat.
 \verse{23} Quæsítum est, et invéntum: et appénsus est utérque eórum in patíbulo. Mandatúmque est históriis, et annálibus tráditum coram rege.
 \chapter{3}
 Post hæc rex Assuérus exaltávit Aman fílium Amadáthi, qui erat de stirpe Agag: et pósuit sólium ejus super omnes príncipes quos habébat.
 \verse{2} Cunctíque servi regis, qui in fóribus palátii versabántur, flectébant génua, et adorábant Aman: sic enim præcéperat eis imperátor: solus Mardochǽus non flectébat genu, neque adorábat eum.
 \verse{3} Cui dixérunt púeri regis, qui ad fores palátii præsidébant: Cur præter céteros non obsérvas mandátum regis?
 \verse{4} Cumque hoc crébrius dícerent, et ille nollet audíre, nuntiavérunt Aman, scire cupiéntes utrum perseveráret in senténtia: díxerat enim eis se esse Judǽum.
 \verse{5} Quod cum audísset Aman, et experiménto probásset quod Mardochǽus non flécteret sibi genu, nec se adoráret, irátus est valde,
 \verse{6} et pro níhilo duxit in unum Mardochǽum míttere manus suas: audíerat enim quod esset gentis Judǽæ; magísque vóluit omnem Judæórum, qui erant in regno Assuéri, pérdere natiónem.
 \verse{7} Mense primo (cujus vocábulum est Nisan), anno duodécimo regni Assuéri, missa est sors in urnam, quæ hebráice dícitur phur, coram Aman, quo die et quo mense gens Judæórum debéret intérfici: et exívit mensis duodécimus, qui vocátur Adar.
 
 \verse{8} Dixítque Aman regi Assuéro: Est pópulus per omnes províncias regni tui dispérsus, et a se mútuo separátus, novis utens légibus et cæremóniis, ínsuper et regis scita contémnens: et óptime nosti quod non expédiat regno tuo ut insoléscat per licéntiam.
 \verse{9} Si tibi placet, decérne, ut péreat, et decem míllia talentórum appéndam arcáriis gazæ tuæ.
 \verse{10} Tulit ergo rex ánnulum, quo utebátur, de manu sua, et dedit eum Aman fílio Amadáthi de progénie Agag, hosti Judæórum,
 \verse{11} dixítque ad eum: Argéntum, quod tu pollicéris, tuum sit; de pópulo age quod tibi placet.
 \verse{12} Vocatíque sunt scribæ regis mense primo Nisan, tertiadécima die ejúsdem mensis: et scriptum est, ut jússerat Aman, ad omnes sátrapas regis, et júdices provinciárum, diversarúmque géntium, ut quæque gens légere póterat et audíre pro varietáte linguárum ex nómine regis Assuéri: et lítteræ signátæ ipsíus ánnulo
 \verse{13} missæ sunt per cursóres regis ad univérsas províncias, ut occíderent atque delérent omnes Judǽos, a púero usque ad senem, párvulos et mulíeres, uno die, hoc est tertiodécimo mensis duodécimi, qui vocátur Adar; et bona eórum diríperent.
 \verse{14} Summa autem epistolárum hæc fuit, ut omnes provínciæ scirent, et parárent se ad prædíctam diem.
 \verse{15} Festinábant cursóres, qui missi erant, regis impérium explére. Statímque in Susan pepéndit edíctum, rege et Aman celebránte convívium, et cunctis Judǽis, qui in urbe erant, fléntibus.
 \chapter{4}
 Quæ cum audísset Mardochǽus, scidit vestiménta sua, et indútus est sacco, spargens cínerem cápiti: et in platéa médiæ civitátis voce magna clamábat, osténdens amaritúdinem ánimi sui,
 \verse{2} et hoc ejulátu usque ad fores palátii grádiens. Non enim erat lícitum indútum sacco aulam regis intráre.
 \verse{3} In ómnibus quoque provínciis, óppidis, ac locis, ad quæ crudéle regis dogma pervénerat, planctus ingens erat apud Judǽos, jejúnium, ululátus, et fletus, sacco et cínere multis pro strato uténtibus.
 
 \verse{4} Ingréssæ autem sunt puéllæ Esther et eunúchi, nuntiaverúntque ei. Quod áudiens consternáta est, et vestem misit, ut abláto sacco indúerent eum: quam accípere nóluit.
 \verse{5} Accitóque Athach eunúcho, quem rex minístrum ei déderat, præcépit ei ut iret ad Mardochǽum, et dísceret ab eo cur hoc fáceret.
 \verse{6} Egressúsque Athach, ivit ad Mardochǽum stantem in platéa civitátis, ante óstium palátii:
 \verse{7} qui indicávit ei ómnia quæ accíderant: quómodo Aman promisísset ut in thesáuros regis pro Judæórum nece inférret argéntum.
 \verse{8} Exémplar quoque edícti, quod pendébat in Susan, dedit ei, ut regínæ osténderet, et monéret eam ut intráret ad regem et deprecarétur eum pro pópulo suo.
 \verse{9} Regréssus Athach, nuntiávit Esther ómnia quæ Mardochǽus díxerat.
 \verse{10} Quæ respóndit ei, et jussit ut díceret Mardochǽo:
 \verse{11} Omnes servi regis, et cunctæ, quæ sub ditióne ejus sunt, norunt provínciæ, quod sive vir, sive múlier non vocátus, intérius átrium regis intráverit, absque ulla cunctatióne statim interficiátur: nisi forte rex áuream virgam ad eum teténderit pro signo cleméntiæ, atque ita possit vívere. Ego ígitur quómodo ad regem intráre pótero, quæ trigínta jam diébus non sum vocáta ad eum?
 
 \verse{12} Quod cum audísset Mardochǽus,
 \verse{13} rursum mandávit Esther, dicens: Ne putes quod ánimam tuam tantum líberes, quia in domo regis es præ cunctis Judǽis:
 \verse{14} si enim nunc silúeris, per áliam occasiónem liberabúntur Judǽi: et tu, et domus patris tui, períbitis. Et quis novit utrum idcírco ad regnum véneris, ut in tali témpore pararéris?
 \verse{15} Rursúmque Esther hæc Mardochǽo verba mandávit:
 \verse{16} Vade, et cóngrega omnes Judǽos quos in Susan repéreris, et oráte pro me. Non comedátis et non bibátis tribus diébus et tribus nóctibus: et ego cum ancíllis meis simíliter jejunábo, et tunc ingrédiar ad regem contra legem fáciens, non vocáta, tradénsque me morti et perículo.
 \verse{17} Ivit ítaque Mardochǽus, et fecit ómnia quæ ei Esther præcéperat.
 \chapter{5}
 Die autem tértio indúta est Esther regálibus vestiméntis, et stetit in átrio domus régiæ, quod erat intérius, contra basílicam regis: at ille sedébat super sólium suum in consistório palátii contra óstium domus.
 \verse{2} Cumque vidísset Esther regínam stantem, plácuit óculis ejus, et exténdit contra eam virgam áuream, quam tenébat manu: quæ accédens, osculáta est summitátem virgæ ejus.
 \verse{3} Dixítque ad eam rex: Quid vis, Esther regína? quæ est petítio tua? étiam si dimídiam partem regni petíeris, dábitur tibi.
 \verse{4} At illa respóndit: Si regi placet, óbsecro ut vénias ad me hódie, et Aman tecum, ad convívium quod parávi.
 \verse{5} Statímque rex: Vocáte, inquit, cito Aman ut Esther obédiat voluntáti. Venérunt ítaque rex et Aman ad convívium, quod eis regína paráverat.
 \verse{6} Dixítque ei rex, postquam vinum bíberat abundánter: Quid petis ut detur tibi? et pro qua re póstulas? étiam si dimídiam partem regni mei petíeris, impetrábis.
 \verse{7} Cui respóndit Esther: Petítio mea, et preces sunt istæ:
 \verse{8} si invéni in conspéctu regis grátiam, et si regi placet ut det mihi quod póstulo, et meam ímpleat petitiónem: véniat rex et Aman ad convívium quod parávi eis, et cras apériam regi voluntátem meam.
 
 \verse{9} Egréssus est ítaque illo die Aman lætus et álacer. Cumque vidísset Mardochǽum sedéntem ante fores palátii, et non solum non assurrexísse sibi, sed nec motum quidem de loco sessiónis suæ, indignátus est valde:
 \verse{10} et dissimuláta ira revérsus in domum suam, convocávit ad se amícos suos, et Zares uxórem suam,
 \verse{11} et expósuit illis magnitúdinem divitiárum suárum, filiorúmque turbam, et quanta eum glória super omnes príncipes et servos suos rex elevásset.
 \verse{12} Et post hæc ait: Regína quoque Esther nullum álium vocávit ad convívium cum rege præter me: apud quam étiam cras cum rege pransúrus sum.
 \verse{13} Et cum hæc ómnia hábeam, nihil me habére puto, quámdiu vídero Mardochǽum Judǽum sedéntem ante fores régias.
 
 \verse{14} Responderúntque ei Zares uxor ejus, et céteri amíci: Jube parári excélsam trabem, habéntem altitúdinis quinquagínta cúbitos, et dic mane regi ut appendátur super eam Mardochǽus, et sic ibis cum rege lætus ad convívium. Plácuit ei consílium, et jussit excélsam parári crucem.
 \chapter{6}
 Noctem illam duxit rex insómnem, jussítque sibi afférri histórias et annáles priórum témporum. Quæ cum illo præsénte legeréntur,
 \verse{2} ventum est ad illum locum ubi scriptum erat quómodo nuntiásset Mardochǽus insídias Bagáthan et Thares eunuchórum, regem Assuérum juguláre cupiéntium.
 \verse{3} Quod cum audísset rex, ait: Quid pro hac fide honóris ac prǽmii Mardochǽus consecútus est? Dixérunt ei servi illíus ac minístri: Nihil omníno mercédis accépit.
 \verse{4} Statímque rex: Quis est, inquit, in átrio? Aman quippe intérius átrium domus régiæ intráverat, ut suggéreret regi, et jubéret Mardochǽum affígi patíbulo, quod ei fúerat præparátum.
 \verse{5} Respondérunt púeri: Aman stat in átrio. Dixítque rex: Ingrediátur.
 
 \verse{6} Cumque esset ingréssus, ait illi: Quid debet fíeri viro, quem rex honoráre desíderat? Cógitans autem in corde suo Aman, et réputans quod nullum álium rex, nisi se, vellet honoráre,
 \verse{7} respóndit: Homo, quem rex honoráre cupit,
 \verse{8} debet índui véstibus régiis, et impóni super equum, qui de sella regis est, et accípere régium diadéma super caput suum:
 \verse{9} et primus de régiis princípibus ac tyránnis téneat equum ejus, et per platéam civitátis incédens clamet, et dicat: Sic honorábitur, quemcúmque volúerit rex honoráre.
 \verse{10} Dixítque ei rex: Festína, et sumpta stola et equo, fac, ut locútus es, Mardochǽo Judǽo, qui sedet ante fores palátii. Cave ne quidquam de his, quæ locútus es, prætermíttas.
 
 \verse{11} Tulit ítaque Aman stolam et equum, indutúmque Mardochǽum in platéa civitátis, et impósitum equo præcedébat, atque clamábat: Hoc honóre condígnus est, quemcúmque rex volúerit honoráre.
 \verse{12} Reversúsque est Mardochǽus ad jánuam palátii: et Aman festinávit ire in domum suam, lugens et opérto cápite:
 \verse{13} narravítque Zares uxóri suæ, et amícis, ómnia quæ eveníssent sibi. Cui respondérunt sapiéntes quos habébat in consílio, et uxor ejus: Si de sémine Judæórum est Mardochǽus, ante quem cádere cœpísti, non póteris ei resístere, sed cades in conspéctu ejus.
 \verse{14} Adhuc illis loquéntibus, venérunt eunúchi regis, et cito eum ad convívium, quod regína paráverat, pérgere compulérunt.
 \chapter{7}
 Intrávit ítaque rex et Aman, ut bíberent cum regína.
 \verse{2} Dixítque ei rex étiam secúnda die, postquam vino incalúerat: Quæ est petítio tua, Esther, ut detur tibi? et quid vis fíeri? étiam si dimídiam partem regni mei petíeris, impetrábis.
 \verse{3} Ad quem illa respóndit: Si invéni grátiam in óculis tuis o rex, et si tibi placet, dona mihi ánimam meam pro qua rogo, et pópulum meum pro quo óbsecro.
 \verse{4} Tráditi enim sumus ego et pópulus meus, ut conterámur, jugulémur, et pereámus. Atque útinam in servos et fámulas venderémur: esset tolerábile malum, et gemens tacérem: nunc autem hostis noster est, cujus crudélitas redúndat in regem.
 \verse{5} Respondénsque rex Assuérus, ait: Quis est iste, et cujus poténtiæ, ut hæc áudeat fácere?
 \verse{6} Dixítque Esther: Hostis et inimícus noster péssimus iste est Aman.
 Quod ille áudiens, íllico obstúpuit, vultum regis ac regínæ ferre non sústinens.
 \verse{7} Rex autem irátus surréxit, et de loco convívii intrávit in hortum arbóribus cónsitum. Aman quoque surréxit ut rogáret Esther regínam pro ánima sua: intelléxit enim a rege sibi parátum malum.
 \verse{8} Qui cum revérsus esset de horto nemóribus cónsito, et intrásset convívii locum, réperit Aman super léctulum corruísse in quo jacébat Esther, et ait: Etiam regínam vult opprímere, me præsénte, in domo mea. Necdum verbum de ore regis exíerat, et statim operuérunt fáciem ejus.
 
 \verse{9} Dixítque Harbóna, unus de eunúchis, qui stabant in ministério regis: En lignum quod paráverat Mardochǽo, qui locútus est pro rege, stat in domo Aman, habens altitúdinis quinquagínta cúbitos. Cui dixit rex: Appendíte eum in eo.
 \verse{10} Suspénsus est ítaque Aman in patíbulo quod paráverat Mardochǽo: et regis ira quiévit.
 \chapter{8}
 Die illo dedit rex Assuérus Esther regínæ domum Aman adversárii Judæórum, et Mardochǽus ingréssus est ante fáciem regis. Conféssa est enim ei Esther quod esset pátruus suus.
 \verse{2} Tulítque rex ánnulum, quem ab Aman récipi jússerat, et trádidit Mardochǽo. Esther autem constítuit Mardochǽum super domum suam.
 \verse{3} Nec his conténta, prócidit ad pedes regis, flevítque, et locúta ad eum orávit ut malítiam Aman Agagítæ, et machinatiónes ejus péssimas quas excogitáverat contra Judǽos, jubéret írritas fíeri.
 \verse{4} At ille ex more sceptrum áureum proténdit manu, quo signum cleméntiæ monstrabátur: illáque consúrgens stetit ante eum,
 \verse{5} et ait: Si placet regi, et si invéni grátiam in óculis ejus, et deprecátio mea non ei vidétur esse contrária, óbsecro ut novis epístolis, véteres Aman lítteræ, insidiatóris et hostis Judæórum, quibus eos in cunctis regis provínciis períre præcéperat, corrigántur.
 \verse{6} Quómodo enim pótero sustinére necem et interfectiónem pópuli mei?
 \verse{7} Respondítque rex Assuérus Esther regínæ, et Mardochǽo Judǽo: Domum Aman concéssi Esther, et ipsum jussi affígi cruci, quia ausus est manum míttere in Judǽos.
 \verse{8} Scríbite ergo Judǽis, sicut vobis placet, regis nómine, signántes lítteras ánnulo meo. Hæc enim consuetúdo erat, ut epístolis, quæ ex regis nómine mittebántur et illíus ánnulo signátæ erant, nemo audéret contradícere.
 
 \verse{9} Accitísque scribis et libráriis regis (erat autem tempus tértii mensis, qui appellátur Siban) vigésima et tértia die illíus scriptæ sunt epístolæ, ut Mardochǽus volúerat, ad Judǽos, et ad príncipes, procuratorésque et júdices, qui centum vigínti septem provínciis ab India usque ad Æthiópiam præsidébant: provínciæ atque provínciæ, pópulo et pópulo juxta linguas et lítteras suas, et Judǽis, prout légere póterant et audíre.
 \verse{10} Ipsǽque epístolæ, quæ regis nómine mittebántur, ánnulo ipsíus obsignátæ sunt, et missæ per veredários: qui per omnes províncias discurréntes, véteres lítteras novis núntiis prævenírent.
 \verse{11} Quibus imperávit rex, ut convenírent Judǽos per síngulas civitátes, et in unum præcíperent congregári ut starent pro animábus suis, et omnes inimícos suos cum conjúgibus ac líberis et univérsis dómibus, interfícerent atque delérent, et spólia eórum diríperent.
 \verse{12} Et constitúta est per omnes províncias una ultiónis dies, id est tertiadécima mensis duodécimi Adar.
 \verse{13} Summáque epístolæ hæc fuit, ut in ómnibus terris ac pópulis qui regis Assuéri subjacébant império, notum fíeret parátos esse Judǽos ad capiéndam vindíctam de hóstibus suis.
 \verse{14} Egressíque sunt veredárii céleres núntia perferéntes, et edíctum regis pepéndit in Susan.
 
 \verse{15} Mardochǽus autem de palátio et de conspéctu regis egrédiens, fulgébat véstibus régiis, hyacínthinis vidélicet et aériis, corónam áuream portans in cápite, et amíctus sérico pállio atque purpúreo. Omnísque cívitas exultávit atque lætáta est.
 \verse{16} Judǽis autem nova lux oríri visa est, gáudium, honor, et tripúdium.
 
 \verse{17} Apud omnes pópulos, urbes, atque províncias, quocúmque regis jussa veniébant, mira exultátio, épulæ atque convívia, et festus dies: in tantum ut plures altérius gentis et sectæ eórum religióni et cæremóniis jungeréntur. Grandis enim cunctos judáici nóminis terror inváserat.
 \chapter{9}
 Igitur duodécimi mensis, quem Adar vocári ante jam díximus, tertiadécima die, quando cunctis Judǽis interféctio parabátur, et hostes eórum inhiábant sánguini, versa vice Judǽi superióres esse cœpérunt, et se de adversáriis vindicáre.
 \verse{2} Congregatíque sunt per síngulas civitátes, óppida, et loca, ut exténderent manum contra inimícos, et persecutóres suos. Nullúsque ausus est resístere, eo quod omnes pópulos magnitúdinis eórum formído penetrárat.
 \verse{3} Nam et provinciárum júdices, et duces, et procuratóres, omnísque dígnitas quæ síngulis locis ac opéribus prǽerat, extollébant Judǽos timóre Mardochǽi,
 \verse{4} quem príncipem esse palátii, et plúrimum posse cognóverant: fama quoque nóminis ejus crescébat quotídie, et per cunctórum ora volitábat.
 
 \verse{5} Itaque percussérunt Judǽi inimícos suos plaga magna, et occidérunt eos, reddéntes eis quod sibi paráverant fácere:
 \verse{6} in tantum ut étiam in Susan quingéntos viros interfícerent, extra decem fílios Aman Agagítæ hostis Judæórum: quorum ista sunt nómina:
 \verse{7} Pharsandátha, et Delphon, et Esphátha,
 \verse{8} et Phorátha, et Adalía, et Aridátha,
 \verse{9} et Phermésta, et Arísai, et Arídai, et Jezátha.
 \verse{10} Quos cum occidíssent, prædas de substántiis eórum tángere noluérunt.
 \verse{11} Statímque númerus eórum, qui occísi erant in Susan, ad regem relátus est.
 \verse{12} Qui dixit regínæ: In urbe Susan interfecérunt Judǽi quingéntos viros, et álios decem fílios Aman: quantam putas eos exercére cædem in univérsis provínciis? quid ultra póstulas, et quid vis ut fíeri júbeam?
 \verse{13} Cui illa respóndit: Si regi placet, detur potéstas Judǽis, ut sicut fecérunt hódie in Susan, sic et cras fáciant, et decem fílii Aman in patíbulis suspendántur.
 \verse{14} Præcepítque rex ut ita fíeret. Statímque in Susan pepéndit edíctum, et decem fílii Aman suspénsi sunt.
 \verse{15} Congregátis Judǽis quartadécima die mensis Adar, interfécti sunt in Susan trecénti viri: nec eórum ab illis dirépta substántia est.
 
 \verse{16} Sed et per omnes províncias quæ ditióni regis subjacébant, pro animábus suis stetérunt Judǽi, interféctis hóstibus ac persecutóribus suis: in tantum ut septuagínta quinque míllia occisórum impleréntur, et nullus de substántiis eórum quidquam contíngeret.
 \verse{17} Dies autem tertiusdécimus mensis Adar primus apud omnes interfectiónis fuit, et quartadécima die cǽdere desiérunt. Quem constituérunt esse solémnem, ut in eo omni témpore deínceps vacárent épulis, gáudio, atque convíviis.
 \verse{18} At hi, qui in urbe Susan cædem exercúerant, tertiodécimo et quartodécimo die ejúsdem mensis in cæde versáti sunt: quintodécimo autem die percútere desiérunt. Et idcírco eúmdem diem constituérunt solémnem epulárum atque lætítiæ.
 \verse{19} Hi vero Judǽi, qui in óppidis non murátis ac villis morabántur, quartumdécimum diem mensis Adar conviviórum et gáudii decrevérunt, ita ut exúltent in eo, et mittant sibi mútuo partes epulárum et cibórum.
 \verse{20} Scripsit ítaque Mardochǽus ómnia hæc, et lítteris comprehénsa misit ad Judǽos qui in ómnibus regis provínciis morabántur, tam in vicíno pósitis, quam procul,
 \verse{21} ut quartamdécimam et quintamdécimam diem mensis Adar pro festis suscíperent, et reverténte semper anno solémni celebrárent honóre:
 \verse{22} quia in ipsis diébus se ulti sunt Judǽi de inimícis suis, et luctus atque tristítia in hilaritátem gaudiúmque convérsa sunt, esséntque dies isti epulárum atque lætítiæ, et mítterent sibi ínvicem cibórum partes, et paupéribus munúscula largiréntur.
 
 \verse{23} Susceperúntque Judǽi in solémnem ritum cuncta quæ eo témpore fácere c\'{œ}perant, et quæ Mardochǽus lítteris faciénda mandáverat.
 \verse{24} Aman enim, fílius Amadáthi stirpis Agag, hostis et adversárius Judæórum, cogitávit contra eos malum, ut occíderet illos atque deléret: et misit phur, quod nostra lingua vértitur in sortem.
 \verse{25} Et póstea ingréssa est Esther ad regem, óbsecrans ut conátus ejus lítteris regis írriti fíerent, et malum quod contra Judǽos cogitáverat, reverterétur in caput ejus. Dénique et ipsum et fílios ejus affixérunt cruci,
 \verse{26} atque ex illo témpore dies isti appelláti sunt phurim, id est sórtium: eo quod phur, id est sors, in urnam missa fúerit. Et cuncta quæ gesta sunt, epístolæ, id est, libri hujus volúmine, continéntur:
 \verse{27} quæque sustinuérunt, et quæ deínceps immutáta sunt, suscepérunt Judǽi super se et semen suum, et super cunctos qui religióni eórum voluérunt copulári, ut nulli líceat duos hos dies absque solemnitáte transígere, quos scriptúra testátur, et certa éxpetunt témpora, annis sibi júgiter succedéntibus.
 \verse{28} Isti sunt dies, quos nulla umquam delébit oblívio, et per síngulas generatiónes cunctæ in toto orbe provínciæ celebrábunt: nec est ulla cívitas, in qua dies phurim, id est sórtium, non observéntur a Judǽis, et ab eórum progénie, quæ his cæremóniis obligáta est.
 
 \verse{29} Scripserúntque Esther regína fília Abíhail, et Mardochǽus Judǽus, étiam secúndam epístolam, ut omni stúdio dies ista solémnis sancirétur in pósterum:
 \verse{30} et misérunt ad omnes Judǽos qui in centum vigínti septem provínciis regis Assuéri versabántur, ut habérent pacem, et suscíperent veritátem,
 \verse{31} observántes dies sórtium, et suo témpore cum gáudio celebrárent: sicut constitúerant Mardochǽus et Esther, et illi observánda suscepérunt a se, et a sémine suo, jejúnia, et clamóres, et sórtium dies,
 \verse{32} et ómnia quæ libri hujus, qui vocátur Esther, história continéntur.
 \chapter{10}
 Rex vero Assuérus omnem terram et cunctas maris ínsulas fecit tributárias:
 \verse{2} cujus fortitúdo et impérium, et dígnitas atque sublímitas, qua exaltávit Mardochǽum, scripta sunt in libris Medórum, atque Persárum:
 \verse{3} et quómodo Mardochǽus judáici géneris secúndus a rege Assuéro fúerit, et magnus apud Judǽos, et acceptábilis plebi fratrum suórum, quærens bona pópulo suo, et loquens ea quæ ad pacem séminis sui pertinérent.
 
 \verse{4} Dixítque Mardochǽus: A Deo facta sunt ista.
 \verse{5} Recordátus sum sómnii quod víderam, hæc éadem significántis: nec eórum quidquam írritum fuit.
 \verse{6} Parvus fons, qui crevit in flúvium, et in lucem solémque convérsus est, et in aquas plúrimas redundávit: Esther est quam rex accépit uxórem, et vóluit esse regínam.
 \verse{7} Duo autem dracónes: ego sum, et Aman.
 \verse{8} Gentes, quæ convénerant: hi sunt, qui conáti sunt delére nomen Judæórum.
 \verse{9} Gens autem mea Israël est, quæ clamávit ad Dóminum, et salvum fecit Dóminus pópulum suum: liberavítque nos ab ómnibus malis, et fecit signa magna atque porténta inter gentes:
 \verse{10} et duas sortes esse præcépit, unam pópuli Dei, et álteram cunctárum géntium.
 \verse{11} Venítque útraque sors in statútum ex illo jam témpore diem coram Deo univérsis géntibus:
 \verse{12} et recordátus est Dóminus pópuli sui, ac misértus est hæreditátis suæ.
 \verse{13} Et observabúntur dies isti in mense Adar quartadécima et quintadécima die ejúsdem mensis, cum omni stúdio et gáudio, in unum cœtum pópuli congregáti, in cunctas deínceps generatiónes pópuli Israël.
 \chapter{11}
 Anno quarto regnántibus Ptolemǽo et Cleopátra, attulérunt Dosithǽus, qui se sacerdótem et Levítici géneris ferébat, et Ptolemǽus fílius ejus, hanc epístolam phurim, quam dixérunt interpretátum esse Lysímachum Ptolemǽi fílium in Jerúsalem.
 
 \verse{2} Anno secúndo, regnánte Artaxérxe máximo, prima die mensis Nisan, vidit sómnium Mardochǽus fílius Jáiri, fílii Sémei, fílii Cis, de tribu Bénjamin:
 \verse{3} homo Judǽus, qui habitábat in urbe Susis, vir magnus, et inter primos aulæ régiæ.
 \verse{4} Erat autem de eo número captivórum, quos transtúlerat Nabuchodónosor rex Babylónis de Jerúsalem cum Jechonía rege Juda.
 \verse{5} Et hoc ejus sómnium fuit: apparuérunt voces, et tumúltus, et tonítrua, et terræmótus, et conturbátio super terram:
 \verse{6} et ecce duo dracónes magni, paratíque contra se in pr\'{œ}lium.
 \verse{7} Ad quorum clamórem cunctæ concitátæ sunt natiónes, ut pugnárent contra gentem justórum.
 \verse{8} Fuítque dies illa tenebrárum et discríminis, tribulatiónis et angústiæ, et ingens formído super terram.
 \verse{9} Conturbatáque est gens justórum timéntium mala sua, et præparáta ad mortem.
 \verse{10} Clamaverúntque ad Deum: et illis vociferántibus, fons parvus creávit in flúvium máximum, et in aquas plúrimas redundávit.
 \verse{11} Lux et sol ortus est, et húmiles exaltáti sunt, et devoravérunt ínclytos.
 \verse{12} Quod cum vidísset Mardochǽus, et surrexísset de strato, cogitábat quid Deus fácere vellet: et fixum habébat in ánimo, scire cúpiens quid significáret sómnium.
 \chapter{12}
 Morabátur autem eo témpore in aula regis cum Bagátha et Thara eunúchis regis, qui janitóres erant palátii.
 \verse{2} Cumque intellexísset cogitatiónes eórum, et curas diligéntius pervidísset, dídicit quod conaréntur in regem Artaxérxem manus míttere, et nuntiávit super eo regi.
 \verse{3} Qui de utróque, hábita quæstióne, conféssos jussit duci ad mortem.
 \verse{4} Rex autem quod gestum erat, scripsit in commentáriis: sed et Mardochǽus rei memóriam lítteris trádidit.
 \verse{5} Præcepítque ei rex, ut in aula palátii morarétur, datis ei pro delatióne munéribus.
 \verse{6} Aman vero fílius Amadáthi Bugǽus erat gloriosíssimus coram rege, et vóluit nocére Mardochǽo et pópulo ejus pro duóbus eunúchis regis qui fúerant interfécti. Et diripuérunt bona, vel substántias eórum. Epístolæ autem hoc exémplar fuit.
 \chapter{13}
 Rex máximus Artaxérxes ab India usque Æthiópiam, centum vigínti septem provinciárum princípibus et dúcibus qui ejus império subjécti sunt, salútem.
 \verse{2} Cum plúrimis géntibus imperárem, et univérsum orbem meæ ditióni subjugássem, vólui nequáquam abúti poténtiæ magnitúdine, sed cleméntia et lenitáte gubernáre subjéctos, ut absque ullo terróre vitam siléntio transigéntes, optáta cunctis mortálibus pace frueréntur.
 \verse{3} Quærénte autem me a consiliáriis meis quómodo posset hoc impléri, unus qui sapiéntia et fide céteros præcellébat, et erat post regem secúndus, Aman nómine,
 \verse{4} indicávit mihi in toto orbe terrárum pópulum esse dispérsum, qui novis uterétur légibus, et, contra ómnium géntium consuetúdinem fáciens, regum jussa contémneret, et universárum concórdiam natiónum sua dissensióne violáret.
 \verse{5} Quod cum didicissémus, vidéntes unam gentem rebéllem advérsus omne hóminum genus pervérsis uti légibus, nostrísque jussiónibus contraíre, et turbáre subjectárum nobis provinciárum pacem atque concórdiam,
 \verse{6} jússimus ut quoscúmque Aman, qui ómnibus provínciis præpósitus est et secúndus a rege, et quem patris loco cólimus, monstráverit, cum conjúgibus ac líberis deleántur ab inimícis suis, nullúsque eórum misereátur, quartadécima die duodécimi mensis Adar anni præséntis:
 \verse{7} ut nefárii hómines uno die ad ínferos descendéntes, reddant império nostro pacem, quam turbáverant. Pergénsque Mardochǽus, fecit ómnia quæ ei mandáverat Esther.
 
 \verse{8} Mardochǽus autem deprecátus est Dóminum, memor ómnium óperum ejus,
 \verse{9} et dixit: Dómine, Dómine rex omnípotens, in ditióne enim tua cuncta sunt pósita, et non est qui possit tuæ resístere voluntáti, si decréveris salváre Israël.
 \verse{10} Tu fecísti cælum et terram, et quidquid cæli ámbitu continétur.
 \verse{11} Dóminus ómnium es, nec est qui resístat majestáti tuæ.
 \verse{12} Cuncta nosti, et scis quia non pro supérbia et contumélia, et áliqua glóriæ cupiditáte, fécerim hoc, ut non adorárem Aman superbíssimum
 \verse{13} (libénter enim pro salúte Israël étiam vestígia pedum ejus deosculári parátus essem),
 \verse{14} sed tímui ne honórem Dei mei transférrem ad hóminem, et ne quemquam adorárem, excépto Deo meo.
 \verse{15} Et nunc, Dómine rex, Deus Abraham, miserére pópuli tui, quia volunt nos inimíci nostri pérdere, et hæreditátem tuam delére.
 \verse{16} Ne despícias partem tuam, quam redemísti tibi de Ægýpto.
 \verse{17} Exáudi deprecatiónem meam, et propítius esto sorti et funículo tuo, et convérte luctum nostrum in gáudium, ut vivéntes laudémus nomen tuum, Dómine: et ne claudas ora te canéntium.
 \verse{18} Omnis quoque Israël pari mente et obsecratióne clamávit ad Dóminum, eo quod eis certa mors impénderet.
 \chapter{14}
 Esther quoque regína confúgit ad Dóminum, pavens perículum quod imminébat.
 \verse{2} Cumque deposuísset vestes régias, flétibus et lúctui apta induménta suscépit, et pro unguéntis váriis, cínere et stércore implévit caput, et corpus suum humiliávit jejúniis: omniáque loca, in quibus ántea lætári consuéverat, crínium laceratióne complévit.
 \verse{3} Et deprecabátur Dóminum Deum Israël, dicens: Dómine mi, qui rex noster es solus, ádjuva me solitáriam, et cujus præter te nullus est auxiliátor álius.
 \verse{4} Perículum meum in mánibus meis est.
 \verse{5} Audívi a patre meo quod tu, Dómine, tulísses Israël de cunctis géntibus, et patres nostros ex ómnibus retro majóribus suis, ut possidéres hæreditátem sempitérnam, fecistíque eis sicut locútus es.
 \verse{6} Peccávimus in conspéctu tuo, et idcírco tradidísti nos in manus inimicórum nostrórum:
 \verse{7} colúimus enim deos eórum. Justus es Dómine:
 \verse{8} et nunc non eis súfficit, quod duríssima nos ópprimunt servitúte, sed robur mánuum suárum, idolórum poténtiæ deputántes,
 \verse{9} volunt tua mutáre promíssa, et delére hæreditátem tuam, et cláudere ora laudántium te, atque extínguere glóriam templi et altáris tui,
 \verse{10} ut apériant ora géntium, et laudent idolórum fortitúdinem, et prǽdicent carnálem regem in sempitérnum.
 
 \verse{11} Ne tradas, Dómine, sceptrum tuum his, qui non sunt, ne rídeant ad ruínam nostram: sed convérte consílium eórum super eos, et eum qui in nos cœpit sævíre, dispérde.
 \verse{12} Meménto, Dómine, et osténde te nobis in témpore tribulatiónis nostræ, et da mihi fidúciam, Dómine rex deórum, et univérsæ potestátis:
 \verse{13} tríbue sermónem compósitum in ore meo in conspéctu leónis, et transfer cor illíus in ódium hostis nostri, ut et ipse péreat, et céteri qui ei conséntiunt.
 \verse{14} Nos autem líbera manu tua, et ádjuva me, nullum áliud auxílium habéntem nisi te, Dómine, qui habes ómnium sciéntiam,
 \verse{15} et nosti quia óderim glóriam iniquórum, et detéster cubíle incircumcisórum, et omnis alienígenæ.
 \verse{16} Tu scis necessitátem meam, quod abóminer signum supérbiæ et glóriæ meæ, quod est super caput meum in diébus ostentatiónis meæ, et detéster illud quasi pannum menstruátæ, et non portem in diébus siléntii mei,
 \verse{17} et quod non coméderim in mensa Aman, nec mihi placúerit convívium regis, et non bíberim vinum libáminum:
 \verse{18} et numquam lætáta sit ancílla tua, ex quo huc transláta sum usque in præséntem diem, nisi in te, Dómine Deus Abraham.
 \verse{19} Deus fortis super omnes, exáudi vocem eórum qui nullam áliam spem habent, et líbera nos de manu iniquórum, et érue me a timóre meo.
 \chapter{15}
 Et mandávit ei (haud dúbium quin esset Mardochǽus) ut ingrederétur ad regem, et rogáret pro pópulo suo et pro pátria sua.
 \verse{2} Memoráre, inquit, diérum humilitátis tuæ, quómodo nutríta sis in manu mea, quia Aman secúndus a rege locútus est contra nos in mortem:
 \verse{3} et tu ínvoca Dóminum, et lóquere regi pro nobis, et líbera nos de morte.
 
 \verse{4} Die autem tértio depósuit vestiménta ornátus sui, et circúmdata est glória sua.
 \verse{5} Cumque régio fulgéret hábitu, et invocásset ómnium rectórem et salvatórem Deum, assúmpsit duas fámulas,
 \verse{6} et super unam quidem innitebátur, quasi præ delíciis et nímia teneritúdine corpus suum ferre non sústinens:
 \verse{7} áltera autem famulárum sequebátur dóminam, defluéntia in humum induménta susténtans.
 \verse{8} Ipsa autem róseo colóre vultum perfúsa, et gratis ac niténtibus óculis, tristem celábat ánimum, et nímio timóre contráctum.
 \verse{9} Ingréssa ígitur cuncta per órdinem óstia, stetit contra regem, ubi ille residébat super sólium regni sui, indútus véstibus régiis, auróque fulgens, et pretiósis lapídibus: erátque terríbilis aspéctu.
 \verse{10} Cumque elevásset fáciem, et ardéntibus óculis furórem péctoris indicásset, regína córruit, et in pallórem colóre mutáto, lassum super ancíllulam reclinávit caput.
 
 \verse{11} Convertítque Deus spíritum regis in mansuetúdinem, et festínus ac métuens exilívit de sólio, et susténtans eam ulnis suis donec redíret ad se, his verbis blandiebátur:
 \verse{12} Quid habes, Esther? ego sum frater tuus: noli metúere.
 \verse{13} Non moriéris: non enim pro te, sed pro ómnibus hæc lex constitúta est.
 \verse{14} Accéde ígitur, et tange sceptrum.
 \verse{15} Cumque illa reticéret, tulit áuream virgam, et pósuit super collum ejus, et osculátus est eam, et ait: Cur mihi non loquéris?
 \verse{16} Quæ respóndit: Vidi te, dómine, quasi ángelum Dei, et conturbátum est cor meum præ timóre glóriæ tuæ.
 \verse{17} Valde enim mirábilis es, dómine, et fácies tua plena est gratiárum.
 \verse{18} Cumque loquerétur, rursus córruit, et pene exanimáta est.
 \verse{19} Rex autem turbabátur, et omnes minístri ejus consolabántur eam.
 \chapter{16}
 Rex magnus Artaxérxes ab India usque Æthiópiam, centum vigínti septem provinciárum dúcibus ac princípibus qui nostræ jussióni obédiunt, salútem dicit.
 \verse{2} Multi bonitáte príncipum et honóre, qui in eos collátus est, abúsi sunt in supérbiam:
 \verse{3} et non solum subjéctos régibus nitúntur opprímere, sed datam sibi glóriam non feréntes, in ipsos qui dedérunt, moliúntur insídias.
 \verse{4} Nec conténti sunt grátias non ágere benefíciis, et humanitátis in se jura violáre, sed Dei quoque cuncta cernéntis arbitrántur se posse fúgere senténtiam.
 \verse{5} Et in tantum vesániæ prorupérunt, ut eos qui crédita sibi offícia diligénter obsérvant, et ita cuncta agunt ut ómnium laude digni sint, mendaciórum cunículis conéntur subvértere,
 \verse{6} dum aures príncipum símplices, et ex sua natúra álios æstimántes, cállida fraude decípiunt.
 \verse{7} Quæ res et ex vetéribus probátur históriis, et ex his quæ gerúntur quotídie, quómodo malis quorúmdam suggestiónibus regum stúdia depravéntur.
 \verse{8} Unde providéndum est paci ómnium provinciárum.
 \verse{9} Nec putáre debétis, si divérsa jubeámus, ex ánimi nostri veníre levitáte, sed pro qualitáte et necessitáte témporum, ut reipúblicæ poscit utílitas, ferre senténtiam.
 
 \verse{10} Et ut maniféstius quod dícimus intelligátis, Aman fílius Amadáthi, et ánimo et gente Mácedo, alienúsque a Persárum sánguine, et pietátem nostram sua crudelitáte commáculans, peregrínus a nobis suscéptus est:
 \verse{11} et tantam in se expértus humanitátem, ut pater noster vocarétur, et adorarétur ab ómnibus post regem secúndus:
 \verse{12} qui in tantum arrogántiæ tumórem sublátus est, ut regno priváre nos niterétur et spíritu.
 \verse{13} Nam Mardochǽum, cujus fide et benefíciis vívimus, et consórtem regni nostri Esther cum omni gente sua, novis quibúsdam atque inaudítis máchinis expetívit in mortem:
 \verse{14} hoc cógitans ut illis interféctis, insidiarétur nostræ solitúdini, et regnum Persárum transférret in Macédonas.
 \verse{15} Nos autem a péssimo mortálium Judǽos neci destinátos, in nulla pénitus culpa repérimus, sed e contrário justis uténtes légibus,
 \verse{16} et fílios altíssimi et máximi sempérque vivéntis Dei, cujus benefício et pátribus nostris et nobis regnum est tráditum, et usque hódie custodítur.
 
 \verse{17} Unde eas lítteras, quas sub nómine nostro ille diréxerat, sciátis esse írritas.
 \verse{18} Pro quo scélere ante portas hujus urbis, id est, Susan, et ipse qui machinátus est, et omnis cognátio ejus pendet in patíbulis: non nobis, sed Deo reddénte ei quod méruit.
 \verse{19} Hoc autem edíctum, quod nunc míttimus, in cunctis úrbibus proponátur, ut líceat Judǽis uti légibus suis.
 \verse{20} Quibus debétis esse adminículo, ut eos qui se ad necem eórum paráverant, possint interfícere tertiadécima die mensis duodécimi, qui vocátur Adar.
 \verse{21} Hanc enim diem, Deus omnípotens, mœróris et luctus, eis vertit in gáudium.
 \verse{22} Unde et vos inter céteros festos dies, hanc habetóte diem, et celebráte eam cum omni lætítia, ut et in pósterum cognoscátur,
 \verse{23} omnes qui fidéliter Persis obédiunt, dignam pro fide recípere mercédem; qui autem insidiántur regno eórum, períre pro scélere.
 \verse{24} Omnis autem província et cívitas quæ nolúerit solemnitátis hujus esse párticeps, gládio et igne péreat, et sic deleátur, ut non solum homínibus, sed étiam béstiis ínvia sit in sempitérnum, pro exémplo contémptus et inobediéntiæ.
 
 \newpage
 \pagestyle{empty}
 \vspace*{\fill}
 \newpage
 \vspace*{\fill}
 \newpage
 \vspace*{\fill}
 \end{document}